Close
Faqja 0 prej 4 FillimFillim 12 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 72
  1. #1
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Fjalėt e italishtes edhe tė latinishtes shpjegohen vetėm me gjuhėn shqipe.

    Gjuha shqipe ka krijuar latinishten si gjuhė artificiale nė antikitet edhe pastaj nga latinishtja ėshtė krijuar italishtja si gjuhė e folur.

    Fjalėt italiane edhe latine janė fjalė tė bashkuara tė shqipes ose janė gati njėllojė si fjalėt e shqipes.

    Gjuha shqipe i ngjante nė antikitet mė shumė gegėrishtes pra dialektit verior edhe prandaj shumė fjalė tė latinishtes edhe italishtes shpjegohen me dialektin verior tė shqipes.

    Kėto janė shumė fjalė tė latinishtes edhe tė italishtes qė janė krijuar nga bashkimi i fjalėve tė shqipes ose janė fjalė tė shqipes me pak ndryshime:

    venerare - vė ner - vė nder - nderon

    memoria - me mor - tė marrėsh nė kujtesė – kujtesa

    mercatus - mer ka - merr ka - ku ka pėr tė marr - ku ka pėr tė blerė – tregu, nė italisht ėshtė "mercato"

    vedere - vė re - vėren, shikon

    tradition – tėra dit – tėra tė ditura – tradita, edhe tradita pėrbėhet nga gjėra plotėsisht tė njohura pra tė ditura, nė italisht ėshtė "tradizione"

    opera - o bėr - osht bėrė - vepra

    miraculum - mira - e mira – mrekullia, latinishtja e italishtja nuk e kanė fjalėn "mirė" por shqipja e ka, nė italisht ėshtė "miracolo"

    monumentum - mon ment - mbon mend - mban mend - monumenti

    vita - vit - jeta, fjala shqipe "vit" ėshtė marr pėr ta pasur latinishtja pėr fjalėn "jeta"

    eta - jeta - mosha, fjala shqipe jeta ėshtė marr pėr ta pasur latinishtja per fjalėn "mosha"

    lingua - lin gua - gjuha e lindur - gjuha, e folura

    membrana - me mbran - me mbron - tė mbrosh - cipa qė mbron rreth e rrotullė

    eruditus - e ru dit - e ruan diturinė - njė njeri qė di shumė edhe e ruan diturinė

    studiare - shty dija - shtyn dijen - e shtyn mė tej diturinė - mėson, edhe etimologjia zyrtare indoeuropiane kėshtu e shpjegon fjalėn "studiare" por pa thėnė se fjalėt "shty" edhe "dija" janė shqip

    migliore - mė mirė, por latinishtja e italishtja nuk e kanė fare fjalėn mirė por shqipja e ka

    sapere - zap – dicka qė e ke, dicka qė e di - di, tė dish gjėra

    banditore - ban dit - ban tė ditur - lajmėtari qė bėn tė ditur lajmet

    debere - do bėrė - duhet bėrė - duhet, detyrohet, kjo fjalė latine ėshtė shumė e qartė nga shprehja shqipe "do bėrė" qė dicka duhet bėrė edhe asnjė shpjegim tjetėr nuk ka per kėtė fjalė, nė italisht kjo fjalė ėshtė "dovere" pra vetėm pak mė ndryshe nga fjala latine "debere"

    illuminare - il lum - yll lum - lum drite - rreze drite - ndriēon

    mettere - me tė - me atė - me diēka - vė me tė - vė me diēka - vė diēka, vendos diēka nė njė vend

    essere – ėsh – ėsht - ėshtė

    dire - di - thua atė qė di - thotė, me thėnė

    fare - fa - ba - me ba - tė bėsh diēka – bėn

    cascada - ka shka - ka shkarė - ka rėnė - vend ku bie uji

    stimulus - shti mu lu - shtin mu lujt - shtin pėr tė lėvizur - hosteni, edhe hosteni pėrdoret pėr tė shtyrė kafshėt nė bujqėsi

    abolire - a bo lė - asht bo lėnja e diēkaje - heq, kjo fjalė e ka kuptimin shumė qartė ne shqip

    nobile - njo bė - njohur bėn - fisnik, edhe fisnikėt janė njerėz tė njohur pra aristokratė

    iniziare - i nis - nis diēka - nis, ėshtė shumė e qartė qė kjo fjalė e ka kuptimin nė shqip

    ponere - pon - von - vėn - vendos, vė diēka nė njė vend

    posponere - pos pon - pos von - pas vėn - vėnė nga pas - vendos nga pas

    apparere – a parė – asht parė – ėshtė parė – duket, shikohet

    mangiare - ma hangėr - me hangėr - tė hash - ha

    dare - dha - me dhan - te japėsh – jep

    volare – vo lar – bo lart – bėn lart – fluturon

    arrivare – a rri va – asht rri va – ėshtė vajtur atje ku rri – arrin

    origina – o ri gjė – osht rri gjė – atje ku rrinė gjėrat nė vendin e tyre – prejardhja, origjina

    obscure – o bė skur – osht bė shkurr – ėshtė bėrė errėt - errėt

    principe – prin – princi, latinishtja e italishtja nuk e kanė fjalėn "prin" por shqipja e ka

    princeps – prin – udhėheqėsi qė prin – prijėsi

    evolution – e vo lut – e bo lujt – e bėn tė luaj – e bėn tė lėviz, tė ndryshojė – evolucioni, nė italisht ėshtė "evoluzione"

    aspectare - a sė pe - asht sė parė - asht me parė - shikon duke pritur – pret, duke ndėjtur nė pritje, nė italisht ėshtė "aspettare"

    lasciare - lash - me la - te lėsh – lė, ta lėsh diēka

    tenere – tė ner – tė mer – tė merr – tė marrėsh – tė mbash - mban

    guardare - gardh - ruan - gardhi ėshtė kufi pėr tė ruajtur - vėshtron pėr tė ruajtur

    sentire - zen - zėr - zėri - dėgjon, edhe zėri dėgjohet si zhurmė

    parlare - par la - para la - para lė - lė fjalėt pėrpara duke folur - me fol, flet

    trovare - tė ro va - tė ru ba - te ruajtur bėn - gjen diēka edhe e merr, e ruan - gjen

    generare - gjėn e re - njė gjė e re - bėn njė gjė tė re - krijon diēka tė re

    emergenza - e mer gjėn - e merr gjėnė - i merr gjėrat me shpejtėsi pėr tė ikur - emergjenca
    admirare - ad mir - atė mirė - admiron, adhuron njė gjė tė mirė, latishtja edhe italishtja nuk e kanė fjalėn "mirė" por shqipja e ka fjalėn "mirė"

    sonare - son - zon - zan - zėri - bėn zė, bėn zhurmė

    silenzio - s'i lėn zė - nuk lė zė - nuk lė zhurmė - qetėsia

    passare – pas – lė pas – lė mbrapa – kalon

    foresta - for est - for ėshtė - shumė ėshtė – pylli, "fora" ka kuptimin "shumė" nė shqip edhe pylli ka shumė pemė

    laguna - lagun - lagur - e lagura - e laguna - laguna, laguna ėshtė njė sipėrfaqe uji anės bregut tė detit qė ėshtė e ndarė prej detit nga njė rrip toke

    potere - bo tė re - bėn tė re - mundesh, mund tė bėsh gjėra tė reja

    finire - fin - fun - fund - pėrfundon

    seria - sė ri - sė rish - njė gjė e bėrė prapė ose e pėrsėritur - seria, gjuha shqipe e ka fjalėn “ri” edhe fjalėn “sė” kurse latinishtja edhe italishtja nuk i kanė kėto fjalė edhe prandaj nuk munden dot latinishtja edhe italishtja qė ta shpjegojnė fjalėn e tyre "seria", por shqipja i ka tė dyja kėto fjalė edhe e shpjegon shumė saktė kuptimin e fjalės "seria"

    privato – pri vet – atje ku prij vet – atje ku udhėheq vet – privat, edhe nė hapėsirėn private i bėn gjėrat vet

    producere - pėr duk - pėr dukjen e dickaje - pėr krijimin e diēkaje - prodhon

    inventarium - in vent - nė vend – inventari, kuptimi i kėsaj fjale ėshtė numėrimi i gjėrave nė njė vend, nė italisht ėshtė "inventario"

    mandare - ma nda - me nda ose me shpėrnda - i kalon gjėra dikujt tjetri

    abbandonare - a ba ndon - asht ba ndan - ėshtė bėrė ndarė - lė diēka, lėnja e diēkaje ėshtė koncept shumė i qartė edhe kėtė fjalė gjuha shqipe e shpjegon shumė saktė

    andare - and - end pas diēkaje - shkon, ecėn

    prendere - pre ndėr - merr ndėr - merr ndėr duar diēka - merr, "pre" nė shqip ėshtė "preja" pra diēka qė ėshtė marr

    credere - kre - krye, koka - beson, mendon

    mare – ma re – ma i rėnė – mė i rėnė – mė i ulėt – deti, edhe deti ėshtė nė nivel mė tė ulėt se sa toka

    semplex - s’e mpleks - nuk e perzien - e papėrzierė - thjeshtė, kjo fjalė latine e ka shpjegimin shumė tė qartė nė gjuhėn shqipe sepse ėshtė e pėrbėrė nga fjalė tė shqipes edhe nė italisht kjo fjalė ėshtė "semplice" pra vetėm pak mė ndryshe nga fjala latine "semplex"

    complex - kom pleks - ėshtė e mpleksur - e pėrzierė, kompleks

    domanda - do ma nda - do me nda njė pėrgjjigje – pyetja

    allargare - a larg - asht larg - largon

    ludere - lujt - me lujt - luaj, tė luash

    terra - terr - e errėt pra terr - toka, edhe toka ėshtė e errėt

    colonia - ko lon - ka lėnė - ėshtė lėnė - kolonia, edhe kolonia ėshte nje vendbanim i themeluar pra njė vend qė ėshtė lėnė pėr t’u banuar

    pausa - pa u za - pa u zėnė me diēka - pa u marr me diēka - pushimi, kuptimi i fjalės latine edhe italiane "pausa" ėshtė shumė i qartė nė gjuhėn shqipe sepse pėrbėhet fare qartė nga kėto fjalėt e shqipes

    capire - kap - kupton, e kap diēka me mendje pra e kupton

    acqua - akull - uji, fjala shqipe "akull" ėshtė marr pėr ta pasur latinishtja pėr ujin

    pro, per - pėr, fjala shqip "pėr" ėshtė gati njėllojė nė italisht "per" edhe nė latinisht "pro" qė janė vetėm pak tė ndryshuara

    castellum - ka shtjell - ka mbėshtjell - kėshtjella, edhe kėshtjella ėshtė e rrethuar pra e mbėshtjellur me mure, nė italisht ėshtė "castello"

    strata - shtra - shtrati - si shtrati i lumit - shtruar – rruga, edhe rruga ėshtė e shtruar, nė italisht ėshtė "strada"

    accendere - a qė ndez - ndez diēka, edhe kjo fjalė ėshtė shumė e qartė nė shqip

    celebrare - ēel e ba - ēel e ba lojėn - hap edhe bėn lojėn e ceremonisė

    ceremonia – ēel e mon – ēel e mbon – ēel, hap e mban ritualin e ceremonisė - ceremonia

    piccolo - pik - pika - i vogėl, fjala pikė/pika e shqipes ėshtė marr pėr tė krijuar fjalėn "piccolo" tė italishtes

    apertum - apur - hapur, nė italisht ėshtė "aperto"

    mignatta - mi njit - mi ngjit - shushunja, edhe shushunjat ngjiten pra kjo fjalė ėshtė shumė e qartė nė shqip

    varianza - var - varet - varėsia, edhe varianca tregon varėsinė prej diēkaje

    variare - var - varet

    imitare - i mi tė - nji me tė - njė me tė - njė me atė - bėn diēka njėjtė si atė - imiton

    presente - pre she - prej sheh - para sheh - shikon para - shikon pėrpara - pranishėm

    spongia - shpon gja - gjė e shpuar - sfungjer, edhe sfungjerėt kanė vrima pra janė tė shpuar edhe kuptimi i kėsaj fjale tė latinishtes ėshtė shumė qartė nė shqip, nė italisht kjo fjalė ėshtė "sfungero"
    postea - pos tej - pas taj - pastaj, mė vonė

    laborare - la bo re - lė njė bėrje tė re - lė njė gjė tė bėrė tė re - punon, nė italisht ėshtė "lavorare"

    battaglia – ba tej – bė tej – bėn tej - beteja

    presto - pre - prej, nga – shpejt

    dia - dita

    mela - molla

    valore - vlera

    venire - vjen

    liga - lidhja

    super - sipėr, nė italisht ėshtė "sopra“

    libertas - liria

    spata - shpata

    tentare – tenton

    mente – mendja

    pagare – paguan

    notte - nata, nė gegėrisht i thonė edhe "nota"

    curia - ku ri – ku rri - vendi ku rrinte udhėheqja politike e Romės nė antikitet, edhe kjo fjalė ėshtė shumė e qartė nė shqip

    securus - se kur - si gur - sigurt, nė italisht fjala latine securus ėshtė sicuro kurse nė dialektin venecian tė italishtes ėshtė siguro, edhe kuptimi i kėsaj fjale ėshtė shumė i qartė nė shqip sepse shqipja e ka vet kėtė fjalė edhe fjalėt "si" dhe "gur" i ka vetėm shqipja edhe krahasime me gurin pėr gjėra tė sigurta ėshtė shumė i arsyeshėm edhe i qartė

    surdus - s’u ndi - nuk u dėgjon - shurdh, fjala latine "surdus" ėshtė vetėm njė kopje e fjalės shqipe "shurdh" edhe shpjegimi "shurdhi - shundi - s’u ndi - nuk u degjon" ėshtė shumė i saktė pėr kėtė fjalė, nė italisht kjo fjalė ėshtė "sordo" pra vetėm pak mė ndryshe se sa fjala latine "surdus"

    funebre - fun e bere - fund e bėrė - mortore, ceremoni pėr vdekje, varrosje

    rivalis - ri bal - rri ball - rri pėrballė - kundėrshtar, nė italisht ėshtė "rivale" pra vetėm pak mė ndryshe nga fjala latine "rivalis"

    sempre - s’e mpre - nuk e pret - e paprerė - e tėrė - gjithėmonė, edhe kuptimi i fjalės "gjihėmonė" ėshtė njė kohė e pandarė edhe shpjegimi i kėsaj fjale me gjuhėn shqipe ėshtė shumė i qartė

    nė greqisht fjala "gjithėmonė" quhet “panda” edhe shpjegohet - pa nda - e pandarė - kohė e pandarė pra gjithėmonė, edhe fjala greke “panda” ėshtė e pėrberė nga kėto dy fjalėt e gjuhės shqipe edhe ky shpjegim me shqipen ėshtė shumė i qartė

    calare – ka la – ka lėnė – ulet, bie

    canotto – ka not – varka qė noton - varka

    capacitą – kap – kap aq sa mban - kapaciteti

    caparra – kap ar – kap flori - kapari, depozitimi

    capitare – kap - mledh

    capitale – kap- kapitali

    veritą - e vėrteta

    parentes - tė parėt, prinderit

    tanto – tan – tėrė - shumė

    tropo - tepėr

    desirare – desh - dėshira

    molto – mo – ma – mė shumė

    volere – volit - e volitshme - do

    dividere – di vi – dy bė – bėn dysh – ndan mė dysh - ndan

    portare – port – bort – bart – tė bartėsh – tė mbash - mban

    spiegare – shpie gja – shpie gjė – shpie njė arsyetim – jep njė arsyetim - shpjegon

    bevere – be ve – pi bė – pirje bėn - pi

    riparare - ri par - ri bar - ri barė - ri bėrė - bėrė prapė - riparon

    imparare – i mpa – i mba – i mban – i mban njohuritė – mėson

    posare – po za – po zė – po e zė – po e zė njė vend me diēka – vendos, vė

    casa – ka za – ka zėnė – ėshtė e zėnė – ėshtė e mbuluar – shtėpia, edhe shtėpia ėshtė e mbuluar pra e mbyllur

    mons – mon – mol – mal – mali, nė italisht ėshtė "monte"

    montagna – mon tan – mol tan – mal tan – mal tėrė – male tėrėsisht – shumė male - malėsia

    disciplina – dish i plin – dish i prin – dijes i prin – diturisė i prin – disciplina

    avvenire – a vjen – asht vjen – ėshtė vjen - e ardhmja

    avanti – a vant – asht vajt – ėshtė shkuar - pėrpara

    amico – a mik – asht mik – ėshtė mik – miku, nė latinisht ėshtė "amicus"

    allentare – a lėn – asht lėnė – ėshtė lėnė – ėshtė lėshuar - lėshon

    angustia – a ngusht – asht ngusht – ėshtė ngusht - ngushtėsia

    arena – a rena – asht rėra – ėshtė rėra – arena, edhe arena ėshtė njė vend i rrethuar ku ka rėrė

    neve – reve – e reve – bora, edhe bora bie nga retė pra bora ėshtė e "reve"

    nebia – re bė – si re bėrė – e bėrė si reja – mjegulla, edhe mjegulla ėshtė si njė re qė takon tokėn

    totale – to tal – to tan – tė tan – tė tėrė – tėrėsia, totali

    rei – re – ru – ruan – mbreti, edhe mbreti ruan pushtetin dhe mbreterine, nė latinisht ėshtė "rex"

    creare – kre – krye – koka – krijon, edhe pėr tė krijuar duhen mendime

    usare – u za – u zė – u pėrdor gjėrat – i pėrdor gjėrat - pėrdor

    cucina – ku zien – ku gatuhet, zien - kuzhina

    crescere – kre sheh – krye sheh – kokėn shikon - ngrihet

    critica - kret - kryet - koka – kritika, edhe kritika bėhet me mendime

    cumulare – ku mu la – ku me lėnė – ku lė gjerat – ku mbledh gjėrat – grumbullon

    carrozza – ka rrota – karroca

    etere – e tėrė – hapėsira e universit, edhe universi ėshtė i tėrė pra i plot edhe i madh

    eterno – e tėrė - pėrgjithėmonė

    fondare – fund – themelon, edhe themeli ėshtė nė fund tė njė ndėrtese

    federare – fe dhe – fe jep – besėn jep - bashkon

    felone – fe lon – fe lėnė – besėn lėnė – ka lėnė besėn - tradhėtari

    lago – lag – liqeni, edhe liqeni ka ujė pra ėshtė i lagėsht

    lavare – la va – la ba – larje bėn - lan

    probare – pro ba – pėr ba – pėr bėrjen e diēkaje – pėr tė bėrė diēka – provon, nė italisht ėshtė "provare"

    tolerare – to ler – tė lėrė – tė lėsh - toleron

    lanciare – lan – lėnė - lėshon, fillon

    maturare – matur – rrit, bėhen tė rritur, edhe tė rriturit quhen mė tė matur se sa fėmijėt

    materia – mat – lėnda, materia, edhe materia ėshtė e kapshme edhe mund tė matet

    offrire – afron – ofron, bėn ofertė

    manum - man - mban - dora, edhe dora mban gjėra, nė italisht ėshtė "mano"

    plurale – pluhur – shumėsi, edhe pluhuri pėrbėhet nga shumė kokrra tė vogla, nga kjo fjalė vjen edhe fjala "pluralizėm"

    Nė italisht edhe latinisht ka shumė fjalė qė fillojnė me parashtesėn con- qė te disa fjalė bėhet com- pėr shkak tė pėrshtatjes sė tingullit me shkronjėn tjetėr pasuese. Kjo parashtesa con- ėshtė fjala "kon" e gegėrishtes qė domethėnė "me qėnė" pra "ėshtė". Vetėm shqipja e shpjegon kėtė parashtesė kurse latinishtja edhe italishtja nuk e shpjegojė dot. Shqipja i shpjegon edhe pjesėt e tjera tė kėtyre fjalėve qė latinishtja edhe italishtja nuk i shpjegojnė dot. Kėto janė disa fjalė me kėtė parashtesė:

    contactare – kon tak – kon taku – kon takuar – ėshtė takuar - takon

    convention – kon vėn – e kon e vėnė – ėshtė e vėnė – ėshtė vendosur – vendosje, nė italisht ėshtė "convenzione"

    comparare – kom par – kom parė – ėshtė parė, ėshtė krahasuar - krahason

    condition – kon dit – kon e ditur – ėshtė e ditur – kusht, edhe kushtet janė gjėra qė dihen, nė italisht ėshtė "condizione"

    conoscere – ko njo – ka njoh – ka njohje – njeh

    compiere - kom bėrė - e bėrė, e pėrfunduar – pėrfundon

    comprare - kom prur – diēka ėshtė sjellė, ėshtė blėrė – blen

    completare - kom plet - kom plot - ėshtė e plotė - plotėson, kjo fjalė latine edhe italiane ėshtė shumė e qartė qė pėrbėhet nga kėto fjalėt e gjuhės shqipe

    commentare - kom ment – kom mend - dhėnie mendimi - komenton

    concept - kon cept - kon qept - e kon e qepur - ėshtė e qepur - mendime tė qepura ose tė lidhura bashkė – koncepti

    conspirare – kon shpir – kon e shpirė – ėshtė e shpirė – ėshtė e ēuar, e kurdisur – konspiron

    consonne – kon zon – kon zan – ėshtė zėri - bashkėtingėllorja

    convento – kon vend – ėshtė vend - kuvend

    comparsa – com par – con e parė – ėshtė e parė - pamja, dukja

    compacto – kom pak – kon pak – kon e pakėt – ėshtė e pakėt – ėshtė e mbledhur - kompakt

    condonare – kon dhon – kon e dhon – ėshtė e dhėnė - fal huadhėniet

    condanna – kon dhan – kon e dhan – ėshtė dhėnė – ėshtė dhėnė dėnimi - denimi

    confessare – kon fe – ėshtė fe – ėshtė besė pėr tė rrėfyer – rrefen

    confederazione – kon fe dhe – kon fe dhėnė – ėshtė dhėnė besa – bashkėsia, konfederata

    Gjuha shqipe ka krijuar latinishten edhe greqishten si gjuhė artificiale nė antikitet.

    Nė shekullin e 5 p.e.s. ėshtė krijuar greqishtja e vjetėr nė Athinė edhe pastaj nė shekullin e 4 p.e.s. ėshtė krijuar latinishtja nė Romė. Asnjė popull nuk i ka folur kėto gjuhėt artificiale latinisht edhe greqisht sepse latinishtja edhe greqishtja ishin vėtėm gjuhė tė shkruara qė i pėrdornin dijetarėt edhe elitat politike.

    Nga latinishtja janė krijuar si gjuhė tė folura tė gjitha gjuhėt romane si italishtja, frėngjishtja, spanjishtja, portugalishtja, katalonishtja edhe rumanishtja. Tė gjitha fjalėt e kėtyre gjuhėve romane janė tė krijuara plotėsisht nga gjuha shqipe.

    Pasi u krijua latinishtja si gjuhė artificiale nė antikitet nė Romė gjuha e folur ka qėnė italishtja antike qe njihet si "latinishtja vulgare" qė domethėnė "latinishtja popullore". Edhe shkenca e gjuhėsisė zyrtare e pranon qė latinishtja e folur nė antikitet ishte e ndryshme nga latinishtja e shkruajtur. Por meqėnėse nuk ka shkrime tė latinishtes sė folur shkenca e gjuhėsisė zyrtare thotė qė nuk njihet latinishtja e folur nė antikitet. Elita e Romės e bėri qellimisht ndryshimin mes gjuhės latine tė shkruar edhe gjuhės sė folur qė vetėm tė shkolluarit nė latinisht mund tė lexonin edhe tė shkruanin.

    Gjuhėt romane kanė shumė mė shumė ngjashmėri me italishten se sa me latinishten sepse ato nuk janė krijuar direkt nga latinishtja por nga italishtja antike pra "latinishtja vulgare". Nė mesjetė italishtja nuk ka pasur influencė te gjuhėt e tjera romane edhe prandaj nuk ėshtė e mundur qė gjuhėt romane tė jenė krijuar nga latinishtja e shkruajtur.

    Tė gjitha fjalėt e italishtes edhe tė latinishtes janė fjalė tė bashkuara tė shqipes ose janė gati njėllojė si fjalėt e shqipes.

  2. #2
    i/e regjistruar Maska e SERAFIM DILO
    Anėtarėsuar
    06-01-2008
    Postime
    7,509

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Italishten dhe latinishten nuk diskutohet por edhe kinezēen me gjithe gjuhet e tjera qe edhe nuk fliten e shkruhen.

    Po shtoj ca fjale qe italishtja e ka mare nga shqipja si fjale te vetme ose edhe te bashkuara :

    Caro- kjo fjale qe italisht do te thote i dashur nuk ka nevoje per perkthim,biles italisht per ata qe hapin keto tema thuhet edhe " testa di caro.."

    Cariche- edhe kjo ka dy fjale shqip Car dhe Ke,pra e ke akoma kur te kap korenti.

    Carica-edhe ketu kemi dy fjale shqip, Carin dhe Ka,pra ketu e Ka komlet.

    Kemi shume fjale te tjera qe italianet na e kan vjedhur bashke me Caron si Carogna,Carolina,Carota dhe Carovita qe perkthehet vetem me shqipen si jete Cari-o.

  3. #3
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    SERO, ky robi nuk e di qe shqipja zyrtarisht eshte krjuar rreth 200 vjet me pare dhe kur mblidheshin rilindasit per te krijuar alfabetin kishte dy grupe kryesore ndermjet tyre , njeri grup kerkonte qe germat e shqipes te ishin ne germa arabe ,ndersa grupi tjeter ishte per germat latine ,sigurisht qe fitoi grupi i germave latine dhe sot ne kemi gjuhen shqipe me germa latine ,

    Me mire qe ndodhi keshtu se keta tipat qe e kane oren te ngelur pas ne kohe do ta kishin bere edhe gjuhen arabe si hajdute te gjuhes shqipe
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ATMAN : 06-06-2023 mė 17:07

  4. #4
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN dhe SERAFIM DILO, ju te dy paskeni mungesa ne njuhurine e historise.

    Ti ATMAN kot flet per 200 vjet sepse libri i pare ne gjuhen shqipe eshte i vitit 1555 edhe shkrime ne gjuhen shqipe ka edhe ne mesjete me te hershme.

    Ne antikitet Italia fliste gjuhen shqipe edhe fiset e mesapeve edhe te veneteve njihen zyrtarisht nga shkenca boterore si fise ilire.

    Edhe shkrime antike ne gjuhen shqipe ka ne Itali edhe keto i tregon ky emision:

    https://www.youtube.com/watch?v=9absSZJmCAo


    https://www.youtube.com/watch?v=9absSZJmCAo

  5. #5
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN dhe SERAFIM DILO, lexoni kete:

    Edhe ky akademiku serb i gjuhesise ne Beograd ne Serbi ka shkruajtur qe Gjuha Shqipe eshte gjuha e Pellazgeve edhe e Ilireve dhe qe Gjuha Shqipe eshte gjuha me e vjeter ne Europe dhe ky eshte linku me fotografine e librit ne anglisht:

    https://www.facebook.com/photo/?fbid...69887270058771

    Lexoni kete shpjegim ne shqip:

    Autori Kroat Radoslav Katičić, nė librin e tij, “Gjuhėt e vjetra Ballkanike” (Ancient Languages of the Balkans) fokusohet tek gjuha Shqipe, e cila pa asnjė rezervė, apo dyshim, njihet ndryshe si “gjuha paragreke”.
    Ju lutem, lexojeni tė gjithė materialin!
    Studiuesi Katičić nė veprėn e tij, citon edhe studiuesin Serb, profesorin e universitetit tė Beogradit, Milan Budimir, i cili ishte studiues i gjuhėve klasike, dhe njohės i gjuhės Shqipe.
    Profesori Serb, Milan Budimir ka lėnė njė postulat nė lidhje me vendin qė zė Shqipja nė familjen e gjuhėve Indo-Europiane.
    Profesori Serb ka shkruajtur, se Shqipja ėshtė shtresa mė e vjetėr e gjuhėve Indo-Europiane nė Ballkan, si e tillė, ajo jo vetėm i pėrket gjuhėve paragreke, por Shqipja eshtė e mbijetuara e vetme e ketij trungu, Milan Budimir pranon qė Shqipja ėshtė forma moderne e Pellazgishtes.
    Me kėtė postulat, profesori Serb i bashkohet Studiuesve tė tjerė tė gjuhės Shqipe, si Hahn, Pedersen, Thomopulos e shumė tė tjerėve, ku me postulatin e tij, ai hedh nė koshin e plehrave tė gjithė sharlatanizmin dhe pseudoshkencėn qė shteti i tij, ose ndryshe fqinjėt tanė veri-lindorė kanė pėrdorur kundėr nesh.
    Po akademikėt tanė, pse qėndrojnė “kokėulur” nėpėr simpoziume shkencore me studiues ndėrkombėtarė?!
    Shqiptar, mos rri po duku!

  6. #6
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    gjuhet indoevropiane janė njė familje gjuhėsore qė pėrfshin shumicėn e gjuhėve tė folura nė Evropė, si dhe shumė gjuhė tė folura nė Azi dhe nė disa zona tė Afrikės. Mendohet se kėto gjuhė janė tė gjitha pasardhėse tė njė gjuhe tė pėrbashkėt, quajtur proto-indoevropiane, e cila mendohet se ėshtė folur rreth 4000-2500 vite mė parė nė stepe tė Lindjes sė Evropės.

    Nė mesin e gjuhėve indoevropiane kryesore pėrfshihen:

    - Gjuhėt gjermanike (anglishtja, gjermanishtja, holandishtja, suedishtja, norvegjishtja, danishtja, islandishtja, etj.)
    - Gjuhėt romanze (italishtja, spanjishtja, frėngjishtja, portugalishtja, rumunishtja, etj.)
    - Gjuhėt slave (rusishtja, polonishtja, ukrainishtja, bullgarishtja, serbishtja, kroatishja, etj.)
    - Gjuhėt keltike (irlandishtja, velshishtja, skocezishtja, bretone, etj.)
    - Gjuhėt balltike (letonishtja, lituanishtja, etj.)
    - Gjuhėt indoiraniane (hindi, urdu, persishtja, kurdishtja, etj.)
    - Gjuhėt anatolike (hittite, luvishtja, etj.)
    - Gjuhėt greke (greqishtja e lashtė, greqishtja moderne, etj.)

    Ka gjithashtu shumė gjuhė indoevropiane mė pak tė njohura ose qė kanė zhdukur gjatė historisė.

    disa informacione tė tjera rreth gjuhėve indoevropiane:

    Nė total, ka rreth 445 milionė njerėz qė flasin gjuhė indoevropiane si gjuhė amtare dhe gati 2 miliardė njerėz qė flasin gjuhėt indoevropiane si gjuhė tė dyta ose tė huaj.

    Nė kėtė familje gjuhėsore, ka njė numėr tė madh tė nėnkategorive tė gjuhėve, tė cilat ndahen nė baza tė ngjashmėrive gjuhėsore dhe historike. Nė disa raste, gjuhėt e njė nėnkategorive mund tė kenė marrė ndikime tė ndryshme nga gjuhėt e tjera nėnkategorive. Kjo mund tė shpjegojė pėrse disa gjuhė indoevropiane kanė marrė fjalė dhe koncepte tė ndryshme nga gjuhėt e tjera nė kėtė familje.

    Nė pėrgjithėsi, gjuhėt indoevropiane kanė qenė tė rėndėsishme nė zhvillimin e shumė aspekteve tė kulturės dhe historisė sė botės, duke pėrfshirė letėrsinė, filozofinė, shkencat, teknologjinė dhe ushtrinėn. Gjuhėt indoevropiane kanė ndikuar nė mėnyrė tė ndjeshme zhvillimin e gjuhėve dhe kulturave tė tjera nė botė.

    Nė kohėt moderne, gjuhėt indoevropiane vazhdojnė tė jenė tė rėndėsishme nė botė. Shumė prej tyre janė gjuhėt zyrtare tė shteteve dhe organizatave ndėrkombėtare, dhe janė gjuhėt e komunikimit nė shumė fusha tė biznesit, shkencės, teknologjisė, arsimit dhe kulturės.

    Njė nga veēoritė kryesore tė gjuhėve indoevropiane ėshtė pėrdorimi i njė alfabeti tė pėrbashkėt, i cili ėshtė i bazuar nė alfabetin grek dhe latin. Kjo ka lehtėsuar mėnyrėn e mėsimit dhe shkrim-it tė shumė gjuhėve indoevropiane.

    Megjithatė, edhe pse gjuhėt indoevropiane kanė njė origjinė tė pėrbashkėt, ato kanė zhvilluar njė numėr tė ndryshimeve dhe dallimeve ndėrmjet tyre. Kjo ėshtė pjesėrisht pėr shkak tė ndikimeve tė ndryshme historike dhe kulturore qė kanė pasur mbi to. Kėshtu, edhe pse dy gjuhė indoevropiane mund tė kenė origjinė tė pėrbashkėt, ato mund tė kenė dallime tė ndjeshme nė fjalėt, gramatikėn dhe shqiptimin e tyre.

    Nė pėrgjithėsi, gjuhėt indoevropiane janė njė prej familjeve mė tė rėndėsishme dhe mė tė studiuara tė gjuhėsisė botėrore, dhe kanė bėrė njė ndikim tė madh nė historinė dhe zhvillimin e njerėzimit.


    disa informacione tė tjera rreth gjuhėve indoevropiane:

    Gjuhėt indoevropiane janė studiuar thellėsisht nga gjuhėtarėt dhe shkencėtarėt nė shekuj. Njė prej pėrpjekjeve mė tė rėndėsishme pėr tė rekonstruktuar proto-indoevropianen ėshtė "Gjuhėt e Europės sė Vjetėr", njė studim i pėrgjithshėm i gjuhėsive indoevropiane nga gjuhėtari gjerman August Schleicher i vitit 1861.

    Gjuhėtarėt po ashtu kanė pėrdorur kompjuterėt dhe teknologjinė e informacionit pėr tė bėrė mė tė lehtė studimin dhe analizėn e gjuhėve indoevropiane. Pėr shembull, teknologjia e "gjuhės sė kompjuterit" ėshtė pėrdorur pėr tė ndihmuar nė rekonstruktuar proto-indoevropianen dhe pėr tė zbuluar lidhjet e ndryshme gjuhėsore nė mes tė gjuhėve tė ndryshme indoevropiane.

    Gjuhėt indoevropiane kanė gjithashtu patur njė ndikim tė madh nė zhvillimin e gjuhės shqipe. Shumica e fjalėve nė gjuhėn shqipe janė tė origjinės indoevropiane, dhe shumė prej tyre kanė origjinė tė pėrbashkėt me fjalėt e gjuhėve tjera indoevropiane. Nė tė vėrtetė, shumė prej fjalėve shqipe janė tė ngjashme me fjalėt nė gjuhėt slave, greke dhe latinisht.

    Nė pėrfundim, gjuhėt indoevropiane janė njė prej temave mė tė rėndėsishme tė gjuhėsisė dhe kulturės botėrore. Kjo familje gjuhėsore ka bėrė njė ndikim tė madh nė historinė dhe zhvillimin e njerėzimit, dhe vazhdon tė jetė e rėndėsishme sot nė shumė fusha tė jetės njerėzore.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga ATMAN : 07-06-2023 mė 14:53

  7. #7
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Gjuhėt Indoevropiane: Historia, Origjina dhe Ndikimi nė Kulturėn Botėrore

    Gjuhėt indoevropiane janė njė familje gjuhėsore e cila pėrfshin mė shumė se 400 gjuhė tė ndryshme nė mbarė botėn. Kėto gjuhė kanė origjinė tė pėrbashkėt dhe gjenden kryesisht nė Evropė, Azinė Qendrore dhe Lindore, si dhe nė disa pjesė tė Azisė Jugore dhe Amerikės sė Veriut. Kjo familje gjuhėsore ėshtė njė nga mė tė studiuarat nė botė, dhe ka bėrė njė ndikim tė madh nė historinė dhe zhvillimin e njerėzimit.

    Historia dhe Origjina

    Gjuhėt indoevropiane kanė origjinė tė pėrbashkėt nė njė gjuhė tė quajtur proto-indoevropian, e cila mendohet tė ketė ekzistuar rreth 4,000 vite mė parė nė rajonin e Azisė Qendrore. Nė tė kaluarėn, gjuhėt indoevropiane kanė qenė gjuhėt dominuese nė Evropė dhe nė pjesėn mė tė madhe tė Azisė Qendrore dhe Lindore.

    Gjuhėt indoevropiane janė ndarė nė nėnkategoritė e tyre, siē janė gjuhėt gjermanike, romanze, slave, greke, indiane, iraniane dhe shumė tė tjera. Kėto nėnkategori pėrfshijnė gjuhė tė ndryshme me karakteristika tė ndryshme gjuhėsore dhe kulturore, por tė gjitha janė tė lidhura me njė origjinė tė pėrbashkėt.

    Ndikimi nė Kulturėn Botėrore

    Gjuhėt indoevropiane kanė bėrė njė ndikim tė madh nė zhvillimin e kulturės dhe historisė sė botės. Letėrsia, filozofia, shkencat, teknologjia dhe ushtria janė vetėm disa prej fushave nė tė cilat gjuhėt indoevropiane kanė ndikuar nė mėnyrė tė ndjeshme.

    Gjuhėt indoevropiane kanė ndikuar nė mėnyrė tė ndjeshme zhvillimin e gjuhėve dhe kulturave tė tjera nė botė. Shumė prej fjalėve nė gjuhėn shqipe, pėr shembull, kanė origjinė tė pėrbashkėt me fjalėt nė gjuhėt slave, greke dhe latinisht.

    Gjuhėt indoevropiane kanė njė alfabet tė pėrbashkėt, i cili ėshtė i bazuar nė alfabetin grek dhe latin. Ky alfabet ka bėrė qė mėsimi dhe shkrimi i shumė gjuhėve indoevropiane tė jetė mė i lehtė.

    Pėrfundim

    Gjuhėt indoevropiane janė njė prej temave mė tė rėndėsishme tė gjuhėsisė dhe kulturės botėrore. Kjo familje gjuhėsore ka bėrė njė ndikim tė madh nė historinė dhe zhvillimin e njerėzimit, dhe vazhdon tė jetė e rėndėsishme sot nė shumė fusha tė jetės njerėzore. Studimi i gjuhėve indoevropiane ėshtė njė fushė shumė e rėndėsishme e gjuhėsisė dhe ka bėrė njė kontribut tė madh nė kuptimin tonė tė historisė dhe kulturėsBotėrore. Gjithashtu, gjuhėt indoevropiane kanė ndikuar nė zhvillimin e teknologjisė dhe shkencės sė kompjuterave, si dhe nė fusha tė tjera tė dijes dhe inovacionit. Ėshtė e rėndėsishme qė tė vazhdojmė tė studiojmė dhe tė kuptojmė mė mirė gjuhėt indoevropiane, si dhe lidhjen e tyre me kulturat dhe gjuhėt e tjera nė botė, pėr tė kuptuar mė mirė historinė dhe zhvillimin e njerėzimit.

  8. #8
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, mos dil jashte temes. Une nuk shkruajta per gjuhet indoeuropiane. Gjuha shqipe ka shkrime qe ne antikitet. Edhe shkrime antike ne gjuhen shqipe ka ne Itali i tregon ky emision:

    https://www.youtube.com/watch?v=9absSZJmCAo

  9. #9
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Nuk ka shumė dėshmi tė shkruara nė gjuhėn shqipe nga periudha antike, por ka disa dėshmi tė rėndėsishme qė tregojnė se gjuha shqipe ka qenė nė pėrdorim qė nė kohėt e lashta.

    Nė shekullin e 2-tė p.e.s., historiani grek Polibius e pėrmend popullin ilir si njė nga kundėrshtarėt e Romės, dhe ėshtė e mundur qė ilirishtja, gjuha e popullit ilir, tė ketė qenė gjuha e pėrdorur nga kėta njerėz.

    Nė shekullin e 6-tė, historiani bizantin Prokopius i Kaisareės shkroi pėr luftėrat e Justinianit kundėr ostrogotėve. Nė kėto shkrime, ai pėrmend popullin e Albėve, qė ėshtė njė prej emrave tė vjetėr pėr shqiptarėt.

    Nė shekullin e 10-tė, shkrimtari bizantin Kekaumenos shkroi pėr njė luftė midis byzantinėve dhe njė ushtrie ilire, dhe nė kėto shkrime pėrmendet njė fjalė qė mund tė jetė e lidhur me gjuhėn shqipe.

    Nė Itali, ka disa shkrime tė lashta qė tregojnė pėrdorimin e njė gjuhe tė ngjashme me gjuhėn shqipe. Njė prej kėtyre shkrimeve ėshtė tabela e Bariut, e cila daton nga shekulli i 9-tė dhe pėrmban njė tekst nė njė gjuhė tė panjohur qė ka ngjashmėri me gjuhėn shqipe. Ka edhe shkrime tė tjera nė Itali qė tregojnė pėrdorimin e kėsaj gjuhe nė periudha tė ndryshme historike. Megjithatė, nuk ėshtė e qartė nėse kjo gjuhė ishte e njėjta me gjuhėn shqipe moderne, ose ishte njė dialekt ose varietet tjetėr e gjuhės shqipe.

    Ka disa teori se si gjuha qė ngjan me gjuhėn shqipe u pėrhap nė Itali, por nuk ka konsensus tė plotė nė lidhje me kėtė ēėshtje. Disa teori sugjerojnė se popujt ilirė, tė cilėt flisnin gjuhėn shqipe, mund tė kenė emigruar nė Itali nė periudhėn e hershme tė historisė. Kjo mund tė ketė ndodhur si pasojė e luftimeve tė shumta midis popujve tė ndryshėm nė Ballkan dhe Itali nė periudhėn antike.

    Njė teori tjetėr sugjeron se pėrhapja e gjuhės shqipe nė Itali mund tė ketė ndodhur gjatė shekullit tė 15-tė, kur shumė shqiptarė u vendosėn nė Itali si pasojė e pushtimit osman tė Ballkanit dhe tė Shqipėrisė. Kėta emigrantė mund tė kenė sjellė me vete gjuhėn e tyre dhe ta kenė pėrdorur atė nė Itali.

    Njė teori tjetėr sugjeron se gjuha qė ngjan me gjuhėn shqipe nė Itali mund tė jetė njė pasojė e ndikimit tė gjuhės shqipe mbi gjuhėt e tjera nė rajon, pėr shembull gjuhėn arbėreshe, e cila ėshtė njė varietet e gjuhės shqipe qė flitet nė Itali nga komuniteti arbėresh.

    Megjithatė, nuk ka njė teori tė pranuar zyrtarisht qė shpjegon origjinėn e gjuhės qė ngjan me gjuhėn shqipe nė Itali nė mėnyrė tė qartė dhe tė plotė.

    .. ka pasur ndikim tė gjuhės shqipe nė disa gjuhė tė tjera nė Itali, veēanėrisht nė gjuhėn arbėreshe, e cila ėshtė njė varietet e gjuhės shqipe qė flitet nė Itali nga komuniteti arbėresh. Arbėreshėt janė njė grup etnik shqiptarėsh qė emigruan nė Itali nė shekujt e 15-tė dhe 16-tė dhe qė ruajtėn gjuhėn, kulturėn dhe traditat e tyre nė Itali.

    Gjuha arbėreshe ka ndikime tė mėdha nga gjuha shqipe, por ajo ka edhe disa ndryshime dhe dallime tė veēanta. Nė pėrgjithėsi, gjuha arbėreshe ėshtė mė afėr gjuhės shqipe se sa gjuhėve tė tjera ballkanike dhe ka pėrdorimin e njė numri tė madh fjalėve dhe shprehjeve tė shqipes.

    Nė tė njėjtėn kohė, gjuha arbėreshe ka ndikime tė mėdha nga gjuhėt italiane dhe greke, si pasojė e kontakteve tė afėrta kulturore dhe gjuhėsore me kėto komunitete. Kjo ka bėrė qė gjuha arbėreshe tė ketė dallime tė ndryshme nga gjuha shqipe, si nė fjalėt dhe shprehjet e pėrdorura, ashtu edhe nė mėnyrėn e shkrimit dhe gramatikėn.

    Nė pėrgjithėsi, ndikimet e gjuhės shqipe nė gjuhėt e tjera nė Itali nuk janė tė shumta dhe nuk kanė qenė tė rėndėsishme sa pėr tė ndryshuar thellėsisht karakteristikat e gjuhėve tė tjera nė rajon.

    ... pėrveē gjuhės arbėreshe, nuk ka varietet tjetėr tė gjuhės shqipe qė flitet nė Itali. Gjuha arbėreshe ėshtė njė varietet e gjuhės shqipe qė flitet nga komuniteti arbėresh nė Itali, veēanėrisht nė disa zona tė jugut tė Italisė, si nė Calabria, Basilicata, Sicilia dhe Abruzzo.

    Gjuha arbėreshe ka njė histori tė gjatė nė Itali, dhe ka qenė nė pėrdorim prej shekujsh nė kėto zona. Ajo ėshtė njė gjuhė e gjallė dhe aktive sot nė kėto zona, dhe ka qindra mijėra njerėz qė e flasin atė si gjuhėn e tyre tė natyrshme.

    Pėrveē gjuhės arbėreshe, nė Itali flasin shumė gjuhė tė tjera, si italishtja, spanjishtja, anglishtja, frėngjishtja, gjermanishtja, dialektet lokale, dhe shumė gjuhė tė tjera tė komuniteteve tė ndryshme tė emigrantėve qė jetojnė nė Itali.


    Gjuha arbėreshe ėshtė njė varietet e gjuhės shqipe, por ka disa dallime tė ndryshme nga gjuha shqipe standarde. Kėtu janė disa nga dallimet kryesore midis kėtyre dy gjuhėve:

    1. Fonetika dhe fonologjia: Nė gjuhėn arbėreshe, ka disa ndryshime nė sistemin e tingujve dhe zanoreve nė krahasim me gjuhėn shqipe. Pėr shembull, nė gjuhėn arbėreshe ka disa tinguj qė nuk ekzistojnė nė gjuhėn shqipe, si tingulli "ē" dhe "j", ndėrsa mungojnė disa tinguj qė ekzistojnė nė gjuhėn shqipe, si tingujt "q" dhe "xh". Nė mėnyrė tė ngjashme, ka ndryshime edhe nė sistemin e zanoreve nė gjuhėn arbėreshe, si pėr shembull nė mėnyrėn e shkruajtjes sė ndėrlidhėsve.

    2. Morfologjia: Nė gjuhėn arbėreshe, ka disa ndryshime nė sistemin e morfemave dhe formave tė fjalive nė krahasim me gjuhėn shqipe. Pėr shembull, gjuha arbėreshe ka njė numėr mė tė madh emėrsh dhe pjesėzgjedhėsish se sa gjuha shqipe, dhe ka disa ndryshime nė mėnyrėn se si janė formuar fjalitė dhe trajtat e tyre.

    3. Leksiku: Nė gjuhėn arbėreshe, ka disa dallime nė leksikun dhe fjalorin nė krahasim me gjuhėn shqipe, si pasojė e kontakteve tė ndryshme gjuhėsore dhe kulturore qė ka patur gjuha arbėreshe nė histori. Pėr shembull, ka disa fjalė dhe shprehje qė janė tė ndryshme nė gjuhėn arbėreshe dhe nuk pėrdoren nė gjuhėn shqipe, dhe anasjelltas.

    Nė pėrgjithėsi, dallimet midis gjuhės shqipe dhe gjuhės arbėreshe nuk janė shumė tė mėdha dhe shumica e elementėve tė kėtyre dy gjuhėve janė tė ngjashėm.

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Nuk ėshtė e vėrtetė se gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale. Kjo ėshtė njė teori e gabuar e cila nuk mbėshtetet nga asnjė fakt historik ose gjuhėsor.

    Gjuha shqipe ėshtė njė gjuhė e veēantė me njė histori tė gjatė dhe tė pasur, por nuk ka ndonjė lidhje tė drejtpėrdrejtė me krijuarjen e gjuhėve tė tjera si italishtja dhe latinishtja. Italishtja ėshtė njė gjuhė romane e cila u zhvillua nė Itali nga latinishtja, ndėrsa latinishtja ėshtė njė gjuhė e lashtė e cila u zhvillua nė Romė nė shekullin e 6-tė p.e.s.

    Nė lidhje me pohimet se fjalėt e italishtes dhe latinishtes shpjegohen vetėm me gjuhėn shqipe, kjo ėshtė njė teori e paqėndrueshme dhe pa baza. Fjalėt italiane dhe latine janė njė pjesė e familjes sė gjuhėve romane dhe kanė njė histori tė gjatė dhe tė pasur nė zhvillimin e tyre. Pėrveē kėsaj, ekzistojnė edhe ndryshime dhe dallime tė ndryshme midis gjuhės shqipe dhe italishtes/latinishtes, si nė fjalor, gramatikė, fonologji dhe morfologji.

    Gjuha shqipe nuk ka krijuar latinishten si gjuhė artificiale nė antikitet dhe as nuk ka ndonjė lidhje tė veēantė me dialektin verior tė shqipes nė lidhje me fjalėt italiane dhe latine. Gjuha shqipe ka njė origjinė tė veēantė dhe ka zhvilluar karakteristika unike dhe tė ndryshme nga gjuhėt e tjera nė rajon dhe nė botė.

    Gjuha shqipe dhe italishtja/latinishtja janė gjuhė tė ndryshme me origjinė tė ndryshme dhe kanė dallime nė shumė aspekte tė gjuhėsisė. Kėtu janė disa dallime kryesore midis kėtyre dy gjuhėve:

    1. Fonetika dhe fonologjia: Gjuha shqipe dhe italishtja/latinishtja kanė sisteme tė ndryshme tė tingujve dhe zanoreve. Pėr shembull, gjuha shqipe ka tinguj tė veēantė si "ē" dhe "xh", qė nuk ekzistojnė nė italisht/latinisht, ndėrsa italishtja/latinishtja ka tinguj si "gn" dhe "gl" qė nuk ekzistojnė nė gjuhėn shqipe. Gjuha shqipe ka gjithashtu njė sistem tė veēantė tė ndėrlidhėsve, qė nuk ekziston nė italisht/latinisht.

    2. Morfologjia: Gjuha shqipe ka njė sistem tė ndryshėm tė morfemave dhe formave tė fjalive nga italishtja/latinishtja. Pėr shembull, gjuha shqipe ka njė sistem tė ndryshėm tė pjesėzgjedhėsve dhe emėrsh se sa italishtja/latinishtja. Gjuha shqipe gjithashtu ka njė sistem tė ndryshėm tė trajtimit tė fjalive nė mėnyrė tė shkurtėr, si dhe njė sistem tė ndryshėm tė trajtimit tė fjalive nė mėnyrė tė gjatė.

    3. Leksiku: Gjuha shqipe dhe italishtja/latinishtja kanė fjalorė tė ndryshėm dhe kanė dallime nė strukturėn dhe pėrdorimin e fjalėve. Shumė fjalė nė italisht/latinisht kanė origjinė latine e cila i bėn ato tė ngjashme me fjalėt nė gjuhėt e tjera romanike, ndėrsa gjuha shqipe ka njė fjalor unik dhe ka pėrdorimin e fjalėve tė ndryshme nė krahasim me italishten/latinishten.

    4. Gramatika: Gjuha shqipe dhe italishtja/latinishtja kanė sisteme tė ndryshme gramatikore dhe kanė dallime nė mėnyrėn se si janė organizuar fjalitė dhe frazat. Pėr shembull, gjuha shqipe ka njė sistem tė ndryshėm tė llojeve tė fjalėve dhe njė sistem tė ndryshėm tė rrafshėve, ndėrsa italishtja/latinishtja ka njė sistem tė ndryshėm tė prapashtesave dhe njė sistem tė ndryshėm tė trajtimit tė pronomave.

    Nė pėrgjithėsi, gjuha shqipe dhe italishtja/latinishtja janė gjuhė tė ndryshme me origjinė dhe karakteristika tė ndryshme. Dallimet midis kėtyre dy gjuhėve janė tė ndryshme nė shumė aspekte tė gjuhėsisė, duke pėrfshirė fonetikėn, morfologjinė, leksikun dhe gramatikėn.

  11. #11
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, shiko kete video nga Italia se e pranojne edhe italianet qe gjuha shqipe ishte gjuha e ishullit te madh te Sardenjes se Italise para se te romanizohej nga Roma ishulli i Sardenjes:

    https://www.youtube.com/watch?v=Z6I7al5R3Ag

  12. #12
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, ti flet kot edhe vetem sa kudnershton pa fakte. Ajo lista e fjaleve ne fillim te kesaj teme ka jashtezakonisht shume fjale edhe tregon qarte fare qe italishtja edhe latinishtja jane gjuhe artificiale te krijuara nga gjuha shqipe.

    Fjalet njerrokeshe i ka gjuha shqipe edhe jo keto gjuhet artificiale si italishtja edhe latinishtja. Edhe kjo tregon qe fjalet e italishtes edhe latinishtes jane formuar nga bashkimet e fjaleve te gjuhes shqipe.

  13. #13
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Fjalet qė janė tė pėrdorura nė italisht dhe latinisht janė tė formuara nga bashkimet e shumė gjuhėve tė ndryshme, duke pėrfshirė gjuhėn greke, hebrenj, arabe, etj. Ndėrsa ka disa fjalė qė kanė prejardhjen nga gjuhėt ballkanike, pėrfshirė edhe shqipen, shumica e fjalėve nė italisht dhe latinisht kanė prejardhje nga gjuhė tė tjera.

    Pėrveē kėsaj, nuk mund tė themi se gjuha shqipe ka krijuar gjuhėt italisht dhe latinisht, pasi kėto gjuhė kanė njė histori tė gjatė dhe tė ndėrlikuar qė i ēon pėrgjatė shekujve, nga periudha e Romės sė lashtė deri nė periudhėn e mesjetės dhe mė tej. Kėshtu qė, ėshtė e vėshtirė tė gjendet njė lidhje direkte midis gjuhės shqipe dhe gjuhėve italisht dhe latinisht.

  14. #14
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, e ke gabim. Madje ti nuk mundesh dot te japesh asnje fjale nga asnje gjuhe tjeter qe ta kene marre italishtja edhe latinishtja. Vetem gjuha shqipe i shpejgon fjalet e italishtes edhe te latinishtes.

    Kete qe thua ti sikur gjoja italishtja edhe latinishtja qenkan krijuar nga shume gjuhe te tjera eshte thjeshte nje genjeshter qe askush ne bote nuk e thote. Kjo eshte taktika jote per t'i ikur diskutimit. Ne ate video jane italianet qe e thone qe Sardenja e Italsie fliste shqip. Kurse ne ate videon e emisionit Gjurme Shqiptare jane shkencetare italiane te tjere qe thone qe mesapet ne Italine e Jugut flisnin edhe madje shkruanin shqip ne antikitet edhe tregohene dhe shkrimet mesape qe jane shqip.

  15. #15
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    italishtja dhe latinishtja nuk janė krijuar nga shumė gjuhė tė tjera. Ata janė gjuhėt e tyre tė veēanta me origjinė tė ndryshme dhe kanė njė histori tė gjatė dhe tė pasur.

    Me sa di unė, Sardenia nuk fliste shqip si gjuhė zyrtare, por ka pasur njė dialekt lokal qė ka ndikime tė gjuhėve tė tjera, pėrfshirė shqipen. Nė lidhje me mesapet nė Italinė e Jugut, ka shumė shkrime dhe gjuhė tė lashta qė kanė ndikime tė njėra-tjetrės dhe ėshtė e mundur qė ka pasur njė ndikim tė shqipes nė gjuhėn dhe kulturėn e kėsaj zone.

    .

  16. #16
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, tani ti kundershtove veten tende sepse ti vet ke shkruajtur ne ate komentin tend te mepareshem kete:

    "Fjalet qė janė tė pėrdorura nė italisht dhe latinisht janė tė formuara nga bashkimet e shumė gjuhėve tė ndryshme, duke pėrfshirė gjuhėn greke, hebrenj, arabe, etj."

  17. #17
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    gjuhet indoevropiane janė njė familje gjuhėsore qė pėrfshin shumicėn e gjuhėve tė folura nė Evropė, si dhe shumė gjuhė tė folura nė Azi dhe nė disa zona tė Afrikės. Mendohet se kėto gjuhė janė tė gjitha pasardhėse tė njė gjuhe tė pėrbashkėt, quajtur proto-indoevropiane, e cila mendohet se ėshtė folur rreth 4000-2500 vite mė parė nė stepe tė Lindjes sė Evropės.

    Nė mesin e gjuhėve indoevropiane kryesore pėrfshihen:

    - Gjuhėt gjermanike (anglishtja, gjermanishtja, holandishtja, suedishtja, norvegjishtja, danishtja, islandishtja, etj.)
    - Gjuhėt romanze (italishtja, spanjishtja, frėngjishtja, portugalishtja, rumunishtja, etj.)
    - Gjuhėt slave (rusishtja, polonishtja, ukrainishtja, bullgarishtja, serbishtja, kroatishja, etj.)
    - Gjuhėt keltike (irlandishtja, velshishtja, skocezishtja, bretone, etj.)
    - Gjuhėt balltike (letonishtja, lituanishtja, etj.)
    - Gjuhėt indoiraniane (hindi, urdu, persishtja, kurdishtja, etj.)
    - Gjuhėt anatolike (hittite, luvishtja, etj.)
    - Gjuhėt greke (greqishtja e lashtė, greqishtja moderne, etj.)

    Ka gjithashtu shumė gjuhė indoevropiane mė pak tė njohura ose qė kanė zhdukur gjatė historisė.

  18. #18
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, ti prape gabim ke shkruajtur sepse dy nga gjuhet qe ke permendur ti "hebrenj, arabe, etj." nuk jane fare indoeuropiane. Edhe me komentet e tua ti vazhdimisht del jashte temes.

    Asnjehere ti nuk shkruan per fjalet latine edhe italiane nga lista e kesaj teme qe zberthehen edhe shpjegohen me gjuhen shqipe edhe vetem me gjuhen shqipe. Te gjitha fjalet latine edhe italiane i shpjegon vetem gjuha shqipe sepse gjuha shqipe i ka krijuar gjuhen latine edhe italiane.

  19. #19
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    19-06-2004
    Postime
    5,924

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    Shqipja eshte gjuhe indoeuropiane dhe si te gjitha gjuhet indoeuropiane e ka prejardhjen e saj nga gjuha sankrite indo-ariane e krijuar rreth 15,000 vjet me pare

    Kjo eshte fakt jo trillim nese ju apo dikush tjeter ka deshire te besoje marin memen e tap qenefit apo skender gjinushin e akademise se pilafit kjo eshte ceshtje tjeter


    Jemi ne demokraci dhe te gjithe kane te drejte te besojne cdo gje qe kane qef

  20. #20
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-11-2022
    Postime
    202

    Pėr: Gjuha shqipe ka krijuar italishten edhe latinishten si gjuhė artificiale

    ATMAN, tani ti ke folur kot fare sepse shkenca indoeuropiane nuk thote fare qe gjuha sankrite qenka origjina e gjuheve indoeuropiane.

    Pikerisht ky eshte nje trillim qe as shkenca zyrtare nuk e thote por qe jane perhapur kot e me kot nga njerez te ndryshem qe as shkencen zyrtare indoeuropiane nuk e njohin.

Faqja 0 prej 4 FillimFillim 12 ... FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Pėrgjigje: 4
    Postimi i Fundit: 21-05-2023, 10:05
  2. Gjuha Shqipe nė Maqedoni; Rama: Meritė edhe e qeverisė sonė
    Nga Neteorm nė forumin Tema e shtypit tė ditės
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 15-01-2018, 19:03
  3. Gjuha shqipe, edhe nė universitet
    Nga DYDRINAS nė forumin Problematika shqiptare
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 16-04-2010, 15:03
  4. Pėrgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 21-03-2010, 20:45
  5. Gjuha Shqipe Edhe Ne Microsoft:
    Nga by_durrsaku nė forumin Lajme nga informatika
    Pėrgjigje: 12
    Postimi i Fundit: 10-01-2005, 07:18

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •