Pak histori, disa rregulla dhe shumė kuriozitete, ēfarė duhet tė dini pėr Eurovision 2023
Edicioni i 67-tė i Eurovision Song Contest do tė mbahet nė Liverpool nga 9 deri mė 13 maj. Dhe do tė jetė njė edicion special. Edicioni i vitit 2023 duhej tė ishte mbajtur nė Ukrainė, por pėr shkak tė luftės sė vazhdueshme, komiteti organizativ i festivalit tė muzikės vendosi, pas vlerėsimit tė kujdesshėm, tė caktojė Mbretėrinė e Bashkuar, e cila pėrfundoi nė vendin e dytė nė edicionin e mėparshėm, titulli i vendit pritės 2023.
Ukraina do tė jetė njė pjesė integrale e festivalit si nė garė ashtu edhe nė skenė, ku do tė jetė njė prezantuese me kombėsi ukrainase pėrkrah dy drejtuesve angleze.
Por ēfarė ėshtė Eurovision Song Contest dhe kur lindi? Si funksionon mekanizmi i pėrzgjedhjes sė konkurrentėve? Dhe cilat grupe dhe solistė do tė konkurrojnė kėtė vit?
Ēfarė ėshtė Eurovizioni?
Eurovision ėshtė njė festival ndėrkombėtar muzikor i organizuar ēdo vit nga anėtarėt e Unionit Evropian tė Transmetuesve. Ėshtė njė nga programet televizive muzikore mė tė gjata ndonjėherė nė nivel ndėrkombėtar. Dhe njė nga ngjarjet jo sportive mė tė ndjekura nė botė.
Fillimet i ka nė 1956 nė Lugano. Emri i plotė ėshtė Eurovision Song Contest. Qė kur u bė njė ngjarje kult dhe pėr tė gjithė, ėshtė thjesht Eurovizion.
Disa nocione tė historisė
Edicioni i 67-tė i konkursit do tė mbahet nė Liverpool Arena nė Liverpool, MB. Dhe jo nė Ukrainė pėr shkak tė pushtimit rus. Zgjedhja e Mbretėrisė sė Bashkuar ishte pėr faktin se kėngėtari dhe kitaristi britanik Sam Ryder zuri vendin e dytė nė 2022 (me kėngėn Space Man).
Nuk ka ndodhur qė nga viti 1980 qė vendi fitues tė mos jetė ai pritės nė vitin e ardhshėm. Nė tė kaluarėn, Ukraina priti edicionet e 2005 dhe 2017. Ndėrsa ėshtė hera e nėntė qė Eurovision zhvillohet nė tokėn britanike, pas edicioneve 1960, 1963, 1968, 1972, 1974, 1977, 1982 dhe 1998.
Njoftimi zyrtar i vendit pritės u dha mė 25 korrik 2022 nga EBU, e cila gjithashtu njoftoi organizimin e pėrbashkėt midis BBC dhe UA:PBC.
Nė fillim ishin rreth njėzet qytete britanike konkurruan pėr ngjarjen, por lista u ngushtua mė pas nė qytetet e Birmingham, Glasgow, Leeds, Liverpool, Manchester, Newcastle dhe Sheffield. BBC pasi analizoi dosjet dhe vizitoi qytetet kandidate, e ngushtoi mė tej nė qytetet e Glasgow dhe Liverpool, dhe mė pas mė 7 tetor, gjatė programit tė BBC One The One Show, u konfirmua se vendi i Eurovision Song Contest 2023 do tė ishte Liverpool Arena nė qytetin me tė njėjtin emėr.
Si funksionon pėrzgjedhja e kėngėtarėve nė konkurs?
Gara ėshtė e ndarė nė dy gjysmėfinale dhe njė finale. Gjatė gjysmėfinaleve, zgjidhen dhjetė solistė dhe grupe pėr tė kaluar nė finale. 20 finalistėve tė votuar gjatė dy mbrėmjeve u bashkohen edhe 5 konkurrentėt e paraqitur nga tė ashtuquajturat Big Five – Franca , Gjermania, Italia , Mbretėria e Bashkuar dhe Spanja. Pėr tė fituar vendin e 26-tė ėshtė konkurrenti ose grupi fitues i edicionit tė kaluar.
Drejt finales sė Eurovizionit 2023
Janė 37 shtete qė konkurrojnė pėr tė marrė pjesė nė edicionin e 67-tė tė Eurovision 2023. Por vetėm 26 konkurrentė gjithsej do tė hyjnė nė finale mė 13 maj 2023. Nga kėto, 10 janė kualifikueset e para nė gjysmėfinalen e 9 majit 2023, 10 janė kualifikueset e gjysmėfinales sė dytė tė 11 majit, pėrveē 5 finalistėve me tė drejtė tė zgjedhur nga Big Five dhe si e njėzet e gjashta Ukraina, fituese e edicionit 2022.
26 vendet finaliste do tė performojnė nė skenė nė Liverpool Arena me njė renditje qė ende nuk ėshtė pėrcaktuar. Siē pėrcaktohet nga shorti, shtetet organizatore Ukraina dhe Mbretėria e Bashkuar do tė luajnė respektivisht nė vendin e 19-tė dhe tė 26-tė.
Pėr herė tė parė qė nga edicioni 2016, nė vitin 2023 sistemi i votimit tė konkursit do tė kthehet nė atė tė pėrdorur nė 2009: gjatė gjysmėfinaleve, vendet finaliste do tė votohen nga publiku nėpėrmjet televotimit (duke pėrjashtuar kėshtu votėn e juritė kombėtare).
Rezultatet e finales, sipas traditės, do tė pėrcaktohen nga shuma e votave tė jurisė kombėtare dhe publikut.
Njė tjetėr risi nė sistemin e votimit tė kėtij viti
Risia tjetėr e edicionit 2023 ėshtė se shikuesit nga vendet jo pjesėmarrėse do tė mund tė votojnė gjatė eventit pėrmes platformės online tė konkursit.
Votat e tyre do t’i shtohen atyre tė televotimit dhe do tė paraqiten si njė grup i vetėm prej 58 pikėsh (e njėjta sasi e disponueshme pėr ēdo vend individual) tė quajtur “Pjesa tjetėr e botės”.
Skenografia, logoja dhe slogani i edicionit 2023
Mė 2 shkurt 2023 u prezantua skenografia e edicionit 2023 tė Eurovizionit. Projektuar mbi “parimet e bashkimit, festimit dhe komunitetit” , frymėzohet nga aspektet kulturore dhe ngjashmėritė midis Ukrainės dhe Mbretėrisė sė Bashkuar. Kuratori, amerikani Julio Himede, ėshtė edhe krijuesi i skenografisė sė Konkursit tė Kėngės Amerikane dhe Ēmimeve Grammy 2022.
Slogani i edicionit 2023 ėshtė gjithashtu nė pėrputhje me parimet qė frymėzuan hartimin e skenografisė: United by Music.
Ndėrsa logoja paraqet njė elektrokardiogram tė realizuar me ngjyrat e flamujve tė vendeve organizatore: Ukrainės dhe Mbretėrisė sė Bashkuar. Pulsimet prodhojnė njė sėrė zemrash, secila e ndjeshme ndaj ritmit tė muzikės.
BBC tha se logoja “pasqyron vetė origjinėn e konkursit”, e krijuar fillimisht si njė eksperiment transmetimi pėr tė bashkuar Evropėn.
Kush do tė jenė prezantuesit?
Pritėse tė gjitha netėt e eventit tė Eurovision 2023 do tė jenė kėngėtarja Alesha Dixon, aktorja Hannah Waddingham dhe kėngėtarja ukrainase Julija Sanina.
Komentatori dhe transmetuesi i vjetėr irlandez Graham Norton do t’i bashkohet ekipit si bashkėprezantues pėr finalen.
Eurovision Song Contest 2023, garuesit
Pjesėmarrės nė edicionin e Liverpool-it do tė jenė 23 solistė (pėrfshirė 10 kėngėtare meshkuj dhe 13 femra), 4 duete (dy meshkuj, njė femėr, njė miks) dhe 10 grupe (8 meshkuj, njė femėr dhe njė i pėrzier).
Artisti mė i ri nė garė ėshtė greku Victor Vernicos, vetėm 16 vjeē. Ndėrsa mė i moshuari, i lindur nė vitin 1961, ėshtė Damir “Mrle” Martinovic, lideri i grupit kroat Let 3.
Nėse pėrfaqėsuesit e Italisė, Spanjės, Francės, Portugalisė, Finlandės, Sllovenisė, Shqipėrisė, Kroacisė dhe Moldavisė do tė kėndojnė kėngė nė gjuhėt e tyre, konkurrentja moldave, do tė kėndojė pėr herė tė parė nė rumanisht. Ndėr tė tjera, 21 garues plus tre nga Mbretėria e Bashkuar, Irlanda dhe Malta do tė kėndojnė nė anglisht. Ēekėt Vesna paraqesin vargje nė katėr gjuhė: ēekisht, bullgarisht, ukrainisht dhe anglisht.
Ashtu si Marco Mengoni, pėrfaqėsuesit e Suedisė (Loreen, fituese e 2012), Moldavisė (PashaParfeny, e 11-ta nė 2012) dhe Lituanisė (Monika Linkyte, e 15-ta nė 2015) po konkurrojnė pėr herė tė dytė nė Eurovision Song Contest.
Nė pėrfaqėsimin e tij, San Marino ka zgjedhur Jacks Piqued Toscan. Kuarteti indie-rock, me Like an animal, fitoi edicionin e dytė tė Una voce per San Marino, mini-festivali qė i lejon fituesit tė hyjė nė skenėn evropiane.
Biletat e Eurovizionit 2023
Biletat pėr Eurovision 2023 janė nė shitje vetėm zyrtarisht. Dhe janė tė tre llojeve tė ndryshme: pėr shfaqjen e pasdites (kushtuar pėr familjet), provat ose pėr garėn e mbrėmjes.
Ēmimi ende nuk dihet. Biletat e Eurovision 2022 varionin nga minimumi 80 euro dhe maksimumi 250 pėr gjysmėfinalet, ndėrsa nga 150 deri nė 300 euro pėr finalen e madhe. Pėr provat mė tė vogla 30 euro.
Pjesėmarrėsit dhe titujt e kėngėve nė konkurs
Shqipėri: Albina & Familja Kelmendi (Duje)
Armenia: Brunette (Future lover)
Austria: Teya & Salena (Who the hell is Edgar?)
Australia: Voyager (Promise)
Azerbaixhan: TuralTuranX (Tell me more)
Belgjika: Gustaph (Because of you)
Cipro: Andreė Lambrou (Break a broken heart)
Kroacia: Let 3 (Mama sc!)
Danimarka: Reiley (Breaking my heart)
Estonia: Alika (Bridges)
Finlanda: Käärijä (Cha cha cha)
Franca: La Zarra (Évidemment)
Gjeorgjia: Iru Khechanovi (Echo)
Gjermania: Lord of the lost (Blood & glitter)
Greqia: Victor Vernicos (What they say)
Irlanda: Wild youth (We are one)
Islanda: Diljį (Power)
Izraeli: Noa Kirel (Unicorn)
Italia: Marco Mengoni (Due vite)
Letonia: Sudden Lights (Aija)
Lituania: Monika Linkyte (Stay)
Malta: The Busker [Dance (Our Oėn Party)]
Moldavia: Pasha Parfeni (Soarele si Luna)
Norvegjia: Alessandra (Queen of kings)
Holanda: Mia Nicolai & Dion Cooper
Polonia: Blanka (Solo)
Portugalia: Mimicat (Ai coraēćo)
Mbretėria e Bashkuar (organizatore): Mae Muller (I wrote a song)
Repubblica ēeke: Vesna (My sister’s croėn)
Rumania: Theodor Andrei (D.G.T.)
San Marino: Piqued Jacks (Like an animal)
Serbia: Luke Black (Samo mi se spava)
Sllovenia: Joker out (Carpe diem)
Spanja: Blanca Paloma (Eaea)
Suedia: Loreen (Tattoo)
Zvicra: Remo Forrer (Watergun)
Ukraina: Tvorchi (Heart of steel).
/ KultPlus.com
https://www.kultplus.com/muzika/pak-...rovision-2023/
Krijoni Kontakt