A ishte Moisiu Faraon?
Faraoni Amenofis IV i Egjiptit te Lashtė, i njohur gjithashtu si Ekhnaton ose Ekhetaton, burri i mbretėreshės Nefertiti dhe babai i Faraonit Tutankhamun, urdhėroi per ndėrtimin e qytetit Akhetatona, rreth vitit 1387 para eres sone.
Qyteti ėshtė ndėrtuar nė bregun e djathtė tė Nilit, 450 km nė veri tė Thebes dhe u bė kryeqyteti i ri i Egjiptit. Megjithatė, pėr arsye tė panjohura, pas njė kohė qyteti ishte braktisur papritmas.
Faraoni Amenofis ėshtė i njohur edhe pėr tė qenė i parė pėr tė futur monoteizmin, paraqiti adhurimin e perėndisė Aton, dhe diskun diellor.
Aton ishte nė fakt nje zot i vjetėr i diellit-, Ra, nė rolin e tij tė ri. Nė Amenofis saj lavdi dhe ndėrtuar nga qytetit i thanė, e emri i tė cilit do tė thotė "Horizon Aton-sė."
Duke prezantuar besimin nė njė zot, qyteti i ndėrtuar nė nder tė tij, dhe mori Ekhetaton emrin ("ai i cili falet Aton"), Amenofis vjen nė kundėrshtim tė mprehtė me kastės sė aftė pėr gjithēka deri tani e priftėrinjve tė cilėt besonin nė Zotin, Amun dhe njė numėr tė tjerėve, pėr tė pastaj hyjnitė te ndjekur
Faraoni e quajti atė - njė heretik. Ėshtė e qartė, Amenofisom politeizmi nuk ėshtė mė njė opsion.
Mė vonė, besimi nė njė Zot Moisiut paraqet, pasi tė zonės erdhi nė Palestinė nga Egjipti. Pėr tė qeverisur Ekhnatona mbylli tempujt e perėndive tė tjera, priftėrinjtė morėn pronėn, konfiskoi tokat e tyre dhe tė ardhurat.
E gjithė kjo ndodhi pėr gjashtė vitet e para tė mbretėrimit tė tij.
Ai udhėhoqi njė luftė tė hidhur jo vetėm klerikėt, qė nga mbyllja e tempujve dhe dolli e rezistencės dhe shtresave tė tjera, tė tilla si tregtarėt dhe mjeshtrit, dhe madje edhe barinjve dhe fermereve, nė mėnyrė qė shtresa ėshtė profesionalisht i aftė rendit tė dytė.
Vendimi duket Amenofis nė futjen e monoteizmit solli pas rėnė nė gjumė midis putrave te Sfinksit ne Giza. Krijesė e panjohur qė iu shfaq nė gjumin e tij se ai kėrkoi reformimin e fesė.
Ky ndryshim ka shkaktuar shumė ndryshime tė tjera, apo ndryshimet nė sferat tjera tė tilla si arti qė ėshtė duke u bėrė realist.
Ndryshimet pasqyrohen nė arkitekturėn nėpėrmjet ndėrprerjes sė ndėrtimit piramidaVE.
Krijoni Kontakt