'Melodinė e parė, ma mėsoi vendlindja....'Artistja e shquar Justina Aliaj mbush 70 vjeē
Sot, artistja e shquar Justina Aliaj "Mjeshtre e Madhe", feston 70 vjetorin e lindjes. Tė paēim sa mė gjatė tė lumtur dhe tė sukseshme! - i uroi Teatri Migjeni i Shkodrės dhe publikoi artikujt e shkruar pėr tė. Mė poshtė do tė lexoni njė shkrim nga Xhahid Bushati, marrė nga libri Teatri "Migjeni" - Kujtesa e njė qyteti"
Justina Aliaj
Melodinė e parė, ma mėsoi vendlindja... / Sa herė kthehem nė qytetin tim / tė bukurat jare bilbilin ēmė kujton..., / njė pjesė tė gėzimit tė saj jam dhe unė.
1.
Na ishte njė herė njė vajzė e vogėl. I pėlqenin lulevilet, shermashekėt, karafilat... Quhej Justina Alia. Edhe pse vajzė me gėrsheta si ėndrra, ishte si djalė ēapkėn. Nuk linte dy gurė bashkė. Kėngėn e kishte dashur qė fėmijė. Fėmijėria ishte lidhur me tė. Zėrin e kishte tė bukur. Trashėgim nga e ėma. Fėmijėria mbetet e shenjtė pėr Justin. Jo mė kot shprehet: Koha mė e artė e jetės sime ėshtė fėmijėria, e pasur me jetė, me dashuri nė familje, aktivitete tė pafundme. Mbaj mend 6 vjeēe kam mėsuar notin duke kėnduar kėngėt shkodrane. Kam qenė kureshtare, intuitive. Mamaja mė bėrtiste, sepse merrja ēarēafėt e shtėpisė dhe luaja teatėr Borėbardhėn. Lojėrat e mia mė tė preferuara ishin Kush pozon mė bukur?, teatri... e shumė ēapkėnllėqe pa fund. Ndėrsa Shiroka ka qenė nostalgjia mė e madhe pėr mua.
Nė moshėn e saj fėmijėrore lidhen kėngėt e bukura dhe tė paharrueshme, si Pula e gjeli, Kukullės, etj., si dhe respekti pėr mėsuesin e parė, zotni Toninin (Tonin Dainė).
Mė vonė do tė kėndonte nė njė festival me numrin 11. U quajt famėkeq e modern. Si gjithmonė vjen njė urdhėr i prerė nga lart... e Justina Alia duhej tė dėnohet. Nė jetėn e saj artistike, ashtu si dhe pėr artistė tė tjerė, solli njė goditje tė rėndė ky festival, duke i prerė Justit nė mes ėndrrat e saj. Ajo kėngė ia mbylli gojėn pėr shumė e shumė vite me radhė. Jo vetėm kaq, por mė vonė edhe disa sekuenca tė filmit Pylli i lirisė, u dogjėn. E vranė pėr sė gjalli. Rruga e saj, tani, do tė ishte plot privacione, dilema, dhimbje, rrėzime, ngritje pėrsėri nė kėmbė, lot,... Por Justi qėndroi stoike si njė Bernarda Albė... Justi, njė emblemė e artit shqiptar!
2.
Biseda e parė e vogėlushes Justinė me gjuhėn muzikore ishin mėsimet e zotni Tonin Daisė. Ja, edhe skena... pėrralla muzikore Mėsimi i pyllit, teksti Lec Fishta, muzika Tonin Harapi, regjisor Andrea Skanjeti. Kjo pėrrallė muzikore u vu nė skenė dy herė. Nė tė parėn protagoniste ishte Roza Xhuxha (Anagnosti), kurse nė tė dytėn Justina Alia. U inēizua nė Radio Tirana dhe u transmetua disa herė.
3.
Justi qė nė fėmijėri u rrit mes mjediseve muzikore e artistike, tė cilat i kishte traditė Shkodra. Qė nė kontaktet e para me skenėn, shpalosi njė cilėsi qė e ruajti gjithherė si njė ėndėrr tė bukur, si njė relike tė ēmueshme, - aftėsinė pėr tė rrėmbyer spektatorin me interpretimin e saj. Falė talentit, nė tiparet e saj si kėngėtare u mishėruan shprehitė artistike, vokale, emocionale dhe aktoreske, tė cilat u njėjtėsuan kurdoherė dhe ia arritėn qėllimit. Mbi tė gjitha, me shumė kurajo, e me tė drejtėn qė i dha vetes tė interpretojė nė skenė, kėtė angazhim e justifikoi deri nė fund. Tingujt e kėngėve nga repertori i kompozitorit Agim Krajka, si Unė dhe shokėt e mi, Unaza, Jam njė vajzė, e plot kėngė tė tjera: Mall pėr Vendlindjen, Nė ekranin e televizorit, Stacion i dashur, Nė mbrėmjen e vallėzimit etj., e plotėsojnė dhe e dritėsojnė portretin e Justit si kėngėtare. Ato kanė mbetur nė kujtesėn e publikut.
Nė kujtimet e saj, Justi pėr kėngėn Mall pėr Vendlindjen do tė thoshte: Pas 18 vitesh nga Festivali i 11-tė, pėr tė parėn herė nė ekran jam shfaqur me kėngėn Mall pėr Vendlindjen. Tish Daija ėshtė vula pėr kėtė baladė tė paharruar. Oh, sa histori ka kjo kėngė, por unė po kam dėshirė me nderue disa nga ata muzikantė qė mė janė aq tė dashur e u jam mirėnjohėse. I ndjeri dhe i paharrueshmi Alqi Kareco, qė e zbukuroi aq mrekullisht kėngėn me orkestracionin e tij dhe lėvizjet brilante tė gishtave tė tij nė piano. Alqi mė ka ngjethur shpirtin sa herė me mėnyrėn se si ai e konceptoi baladėn. (Shpesh muzikantėt e quajnė kėngėn Mall pėr Vendlindjen si balada klasike shqiptare). I talentuari Gugash Balena, violina e tė cilit tingėllon si e njė virtuozi tė vėrtetė, i pavdekshėm nė introduksionet e kėngės, dhe qė, pėr hir tė sė vėrtetės dua ta them sinqerisht se, ngado qė e dėgjoj kėngėn time tė kėnduar (apo edhe mua vetė kur mundohen me mė shoqėrue alternativa tė ndryshme orkestracioni pėr kėtė baladė), nga askėnd e nga askush nuk e dėgjova tė tingėllojė si violina e Gugash Balenės sė viti 90, kur u inēizua. Faleminderit Gugash! Tish Daija ėshtė legjendė nė muzikėn shqiptare, dhe personalisht i jam pafundėsisht mirėnjohėse! E quaj pėr krenari qė jam pjesė e karrierės muzikore tė sė madhit Daija.
4.
Njė kujtim nga drama Nora e A. Skanjetit
Ėshtė viti 1975. Pėrsėri nė skenėn e Teatrit Migjeni do tė ishte mysafire drama Nora e Andrea Skanjetit. Regjisore Violeta Sekuj.
Tek pėrgatiste rolin e Norės (i cili ishte kryesori nė kėtė dramė), Justi shkonte shpesh nė shtėpinė e Andreas. Bisedonte shtruar me autorin. I kėrkonte mendim pėr njė skenė e pėr njė tjetėr. Shpesh i tregonte se si i kishte zgjidhur disa batuta tė dramės, pėr ndonjė mizanskenė, pėr ndonjė emocion. Andrea nė kujtimet e tij, nė mes tė tjerave shkruan: ... nisa tė kuptoj se sa ajo e dashuronte rolin e me sa pasion e pėrgatiti atė, gjė qė mė vonė do ti sillte suksesin e dėshiruar.... Mė vonė, disa vite mė vonė, me syrin e regjisorit dhe tė kujtimeve Andrea shkruan: Gjatė eksperiencės sime kam hasur ndėr aktorė me prirje tė zhvilluar qė nė fėmijėri dhe qė kanė vazhduar skenėn edhe nė moshė. Kėtu do tė veēoja Justina Alinė.
Aktori ėshtė pėr tu vlerėsuar edhe nga gjatėsia e pauzave kuptimplote. Aktori i mirė, ndėr pauza gjen mjetin e fuqishėm pėr tė treguar aftėsitė e tij, sepse nė pauzė ka fushė pėr tu shpjeguar lirisht, duke e mbushur me aksion zbrazėinė e lėnė nga fjalėt. Kėto konstatime i shkojnė pėr shtat aktores sė talentuar Justina Alia.
5.
Njė ftesė nga larg...
Nė 40-vjetorin e punės sime si regjisor nė Teatrin Migjeni, - shkruan pėrsėri nė kujtimet e tij Artisti i Popullit Andrea Skanjeti, - duke u frymėzuar nga romani Prijėsja e komitėve i Sulejman Krasniqit, nė vitin 1976 shkrova dramėn Drenusha e Drenicės, e cila u vu nė skenė nė vitin 1978.
Njė ditė mbi tavolinėn time tė punės, nė teatėr, gjej njė ftesė. Grupi diletant i ndėrmarrjes sė Mjeteve mėsimore nė Tiranė do tė jepte premierė dramėn Drenusha e Drenicės nė skenėn e Teatrit Popullor. Nuk isha aspak nė dijeni. Mė erdhi e papritur. U gėzova shumė (siē gėzohet njeriu kur shikon njė lule, aq mė shumė kur tė shfaqet e beftė) qė regjisore dhe personazh kryesor, pra Shota ishte Justina Alia, tashmė pėr mua njė emėr i njohur dhe i respektuar. Mendova me vete, ku paska pėrfunduar...
Pashė shfaqjen si spektator bashkė me spektatorėt e shumtė qė mbushnin sallėn e Teatrit Popullor, tė cilėt e pėlqyen shumė dhe e duartrokitėn shumė herė. Interpretimi i Justinės qe i lartė. Nuk mė ēuditi aspak, sepse ajo si aktore profesioniste nė Teatrin Migjeni realizoi aq bukur dhe mirė rolin e Norės. Dhe skishte si tė ndodhte ndryshe edhe me rolin e Shotės...
6.
Njė dėshirė qė mbeti dėshirė...
Artisti i Popullit Pjetėr Gjoka kur doli nė pension, shpesh vinte nė Shkodėr. Kujtonte vitet e fėmijėrisė e tė rinisė. Ai vinte tė takonte edhe miqtė e tij tė ngushtė. Njėri ndėr ta ishte dhe regjisori Andrea Skanjeti.
Tė dy, nėn atė mbrėmje tė vakėt prilli, po rrinin nė verandėn e hotel Rozafės e po pinin kafe. Bisedonin e kujtonin... Mė pas filluan tė flisnin pėr planet e projektet qė kishin ndėrmend tė bėnin. Pjetri, me atė javashllėkun e tij, i tregon se kishte shkruar njė skenė nga vdekja e Azem Galicės dhe donte ta transmetonte nė Radio Tirana. Kurse Andrea i thotė se, sapo ka pėrfunduar dramėn Drenusha e Drenicės qė i kushtohej Shotės.
Pjetri shfaqi dėshirėn qė kėtė dramė ta vinte nė skenėn e teatrit Migjeni, pasi aktorja e talentuar Justina Alia, nė atė periudhė po korrte sukses me Norėn. Ai e kishte parė kėtė shfaqje, dhe nė revistėn Skena dhe ekrani Nr.1, 1981, do tė shkruante: ... binte nė sy forca e talentit tė aktores Justina Alia, e cila, me interpretimin bindės e tė natyrshėm, tė saktė e realist, plot forcė komunikuese mendimi dhe emocioni nė rrethana shumė tė koklavitura, arriti tė ngrejė lart figurėn zemėrtrime.
7.
Nė mes kolegėve... kujtime pėr Justin
Aktori Bep Shiroka, Artist i Merituar: ... ndoshta ishte kėnga qė e solli nė skenėn e teatrit si aktore. Duke mbartur dramėn e dhimbjes tė largimit nga puna si regjisore nė televizion; e pafajshme e plot dinjitet aktorja Justina Alia vjen nė qytetin e lindjes me pasaportėn e sė drejtės pėr tė luajtur vetėm nė skenėn e Vendlindjes. Pra, e solli rasti ta kisha partnere. Interpretuam te Nora e A. Skanjetit. Unė nė rolin e babės, ajo tė Norės. Ishte momenti kur bija ime do tė shkėputej nga gjoksi im dhe do tė nisej te pasha. Ishte aq e mbushur emocionalisht, kaq e vėrtetė, sa tėrė dritėn e saj ma dha mua. Dhe unė e pėrcolla me dritėn e saj...
Aktori Nefail Piraniqi: Justi ishte njė shoqe e mirė. Mbi tė gjitha ishte njerėzore. Njė botė aktoreje qė ishte pėr tu pasur zili. Temperamenti i saj ishte i tillė sa prestonte pėr humor dhe bėnte gjithherė njė humor tė kėndshėm shkodran.
Aktori Lec Bushati, Artist i Merituar: Ishte koha kur teatrit Migjeni i duhej njė vajzė e re. Papritur e pakujtuar i erdhi aktorja Justina Alia. E pritėm me simpati. Me tė vėrtetė e justifikoi simpatinė tonė. Ndonėse kisha vite si aktor, kur interpretoja me tė, tė krijonte freski dhe tė rinonte. Kujtoj rolin e Danės te drama Djem tė mbarė tė F. Krajės. Ishim babė e bijė. Ende sot e kujtoj me nostalgji atė skenė takimi prekės e tė pėrmalluar, njė rol i luajtur me vėrtetėsi e sinqeritet, pa teatralitet e lot ndėr sy. Justi e justifikoi pritjen tonė, qė ishte mungesa e vajzės sė re nė teatėr e njėkohėsisht vėrtetoi talentin e saj.
8.
Justi ishte njė aktore pasionante. Aq sa kur fillonte punėn, nuk njihte orar. Jetėn si aktore nė skenėn e teatrit tė Vendlindjes e pati tė shkurtėr. Pėrsėri shkoi nė Tiranė. Pėrsėri errėsira zgjati mantelin e saj... E pas kėtij manteli erdhi njė rreze shprese... Njė rol nė filmin Rrethi i kujtesės. Pėr kėtė film Justi thotė: Ėshtė njė film i rėndė, por i realizuar bukur. Ėshtė punuar me pasion. Ndonėse ka pasur shumė vėshtirėsi, ėshtė realizuar me pėrsosmėri nga regjisori Esat Musliu. Pėr interpretimin e personazhit, ia mora dikujt borxh karakterin, dikujt qė e njihja mirė dhe qė kishte bėrė keq. Mė pas erdhi roli nė filmin Vdekja e burrit. Pata njė rol mė me hapėsirė. Ishte pozitiv. Ishte hera e parė pas dėnimit qė mė dhanė njė rol pozitiv nė kinematografi.
Eh, vitet!.. Vitet mė kujtojnė..., po ndalem nė vitin 1989. Kam interpretuar rolin mė tė bukur nė jetėn time. Ishte pjesa Opera pėr tre grosh e B. Brehtit. Isha nė rolin e Polit. Ka qenė roli mė fantastik pėr mua. Por nuk dua tė harroj... i bukur ka qenė dhe roli te Bernarda Alba.
Kthehemi nė atė periudhė pritjeje tė gjatė tė Justit. E lodhshme, ajo pritje! Sfilitėse, raskapitėse. Pret ashtu syrgjyn gjallė e syrgjyn vdekur, ashtu shpirt gjymtuar e shpirtshpresė Stinėn e Lirisė qė shumė e kishte ėndėrruar!
Fillimisht nisi ti dėgjohej zėri me recitime nga krijimtaria e poetėve shkodranė, njė pjesė e tyre e harruar. Nisėn ardhjet e ftesave: Ju ftojmė nė... Adresa: Teatri Kombėtar, Elbasani, Korēa... etj. Kėshtu do tė ishte ftesa e Teatrit Kombėtar pėr shfaqjen Tartufi tė Molierit me regjisor Erion Kame, qė e solli Justin nė skenėn magjiplote. Justi sjell nėpėr mend: Jo, nuk ishte Tartufi qė mė solli. Ishte Drejtori i Teatrit Kombėtar qė mė solli tė interpretoj nė teatėr me pjesėn Tartufi, ku unė pata rolin e mrekullueshėm zonjėn Pernelė, rol i cili mė bėri tė prek kėnaqėsinė e profesionit tim tė shtrenjtė pėrfshirė skenėn time.
E dashuroj Pernelen (personazhin) dhe kam dhėnė gjithēka qė ky rol tė ishte dinjitoz me gjithė ēmendurinė e personazhit, tė cilit unė luaja. Kam punuar nė ēdo detaj, siē edhe kam mėnyrėn time tė punuarit me tekstin, deri te kostumi, ngjyra blu tė cilėn ai pėrfundimisht mori, apo vogėlsira tė shumta, tė cilat nuk po i pėrmend pėr mos tju mėrzitur.
Pas disa muajsh nisi punėn me regjisorin Stefan Ēapaliku nė dramėn 20 vjet, 2 javė dhe 2 ditė. Mė pas Justina shou nė skenėn e Teatrit tė Operas dhe Baletit, tamam nė atė auditor ku u godit edhe Festivali aq i pėrfolur me numėr 11-tė.
Edhe kėnga pasioni i saj i dikurshėm u ringjall, siē ringjallet Feniksi. Kėnga mori shpirt nga shpirti i saj, mori krahė e fluturoi si njė dallėndyshe nėpėr hapėsirat e qiellta tė shpirtit tė Justit. Eh, sa shumė i kishte ėndėrruar!..
9.
Intervista ime, realizuar 19 vjet mė parė (01.12.2000) ... me titull: Shkodėrloce, ky emėn sa bukur trrin...
Xh. B. : Ktheheni pas nėntė vjetėsh nė Shqipėri. Shkodrės i keni munguar shumė. Ēemocione ju pushtuan kur hodhėt hapin e parė nė Vendlindje? Kė kujtuat? Po mė pas?...
Justi: Tė parėn gjė qė kujtova, sigurisht, Nėnėn time. Njė shpresė e vogėl mė endej nė shpirt se mos... se nuk mė kishin thėnė tė vėrtetėn, pra, do ta gjeja tė gjallė. Por, ah!.. (i shpėtojnė ca pika loti). Mė pas kujtova Shkodrėnloce! Mendja ime fluturoi nė vogėlinė time, nėpėr ato rrugicat e ngushta tuj lujt me gurė, tuj luj kamlikacik, tuj lujt me shkop, tuj lujt me litar, e kėshtu... U pėrhumba krejt si nė njė imazh, krejt si nė njė film, krejt si nė njė... Tamam diēka... larg... larg si nė njė legjendė,larg si njė pėrrallė... Kjo ishte...
Xh. B. : Shumė kohė mė parė nė njė intervistė, emri i parė qė keni pėrmendur ėshtė ai i zotni Toninit (Daisė). Ēdomethėnie ka kjo pėr ju?
Justi: Po. Ėshtė sikur ēohesh nė mėngjes dhe fillon ditėn mbarė. Unė kėshtu e kam filluar mbarė karierėn time me mėsuesin tim tė parė, Tonin Daija. Mbaj mend se si mė mėsonte, kur tė kėndoja se si ta hapja gojėn. Bile e mbaj mend se si me gishtin e madh tė palosur duhet tė formoja njė formė si veza (pozicioni i gojės pėr tė kėnduar). Kėtu ka filluar puna e mirė, rruga e mirė pėr tė ecur nė fushėn e kėngės.
Xh. B. : Ditėn e parė qė erdhėt nė Shkodėr, a e kthyet fytyrėn nga Teatri? Ēkujtuat nė ato momente?
Justi: Nuk i vjen keq kėrkujt, qė unė i kthehem gjithmonė nostalgjisė. Kujtova atė masė njerėzish qė mbushte rrugėn qysh prej monumentit tė Heronjve tė Vigut e ndoshta dhe mė pėrpara hotel Rozafės, prej shfaqjeve tė bukura, prej njerėzve qė kėrkonin me ankth bileta pėr tė parė shfaqjen. Pastaj me tė thanė tė drejtėn kur pashė tė rrethuar me... me... hekura (qan), mbylla sytė dhe thashė me vete: Bukuri qė tė vret. E kujtova Migjenin, Migjenin e gjithėkohshėm...
Xh. B. : Tė kthehemi shumė vite mė parė. Po e nisim me figurėn e Norės te drama me tė njėjtin titull e Andrea Skanjetit. Ēvlera i dha aktorja J. Alia?
Justi: Ėshtė krejt e thjeshtė. Nėse do tė flasim pak me termin e teatrit, unė jam pėr artin e tė jetuarit, pra, jam me teorinė e Stanislavskit. Personazhin mundohem ta mishėroj, ta bėj sa mė real, tė fut diēka nga vetvetja ime. Nora, nė fakt nuk ishte njė rol shumė i vėshtirė, sepse pėrkonte me disa tė dhėna, me disa fakte, me disa karakteristika qė pak a shumė i kisha: duke filluar qė nga mosha. Luaja moshėn time. Drama ishte me subjekt nga Veriu. Unė po gjithashtu zotėnoj gegėnishten. Pra, kishte mjaft gjėra, pa dashtė tė nėnvleftėsoj ato ēka Zoti mė ka dhanė dhunti pėr ta interpretuar atė rol, qė aq shumė e dua, e qė e kam aq shumė nė shpirtin tim.
Xh. B. : Po e vazhdojmė me personazhin e Danės te Djem tė mbarė tė dramaturgut Fadil Kraja. Besoj e kujtoni?
Justi: Ky personazh ka emocionet e veta, kujtimet e veta. Krahasoj me rolin qė do tė luaja, ēuditėrisht pėrkonte edhe me disa probleme qė mė rrethonin mua. E kam fjalėn pėr gjendjen time sociale, pėr kushtet me tė cilat ndodhesha, pėr ato dėnimet e famshme etj. etj. Por me tė thanė tė drejtėn e kam si njė mbarėsi Danėn te Djem tė mbarė tė F. Krajės. E kisha mbarėsi nė karrierėn time pėr aq kohė sa jetova nė Shkodėr, sepse kjo mė dha mundėsinė tė luaja mė vonė te Shpartallimi.
Xh. B. : Ēfigura tė tjera kujtoni nga skena e teatrit Migjeni?
Justi: Gjithēka tė bukur qė luhet nė skenė. Aktorėt e dinė mirėfilli se ēfarė jam duke thėnė... Gjithēka e bukur, nė qoftė se unė e kam arritur, kurrsesi nuk e kam arritur pa aktorėt, tė cilėt i kam pasur partnerėt e mi nė skenė. Shpesh herė njė rol qė e kam arritur mirė nė shpirtin tim, mbasi mbaroja shfaqjen, shkoja e i thosha: Lec (Bushatit) sa shumė mė ndihmove qė ta nxjerr kėtė moment tė bukur. Tė faleminderit! E ai, po ashtu mė thoshte mua. Kam kujtimet mė tė bukura pėr kėtė aktor tė shkėlqyer, qė ishte njė figurė potenciale e teatrit tė Shkodrės. Njeri i jashtėzakonshėm ishte Lec Bushati! Ishte partneri im i denjė, shoku im i skenės qė sdo ta harroj kurrė!
Xh. B. : E kujtoni rolin e Lirisė te Yjet e netėve tė gjata, rolin e hallės sė re te kinokomedia Ēifti i lumtur dhe filmi Thirrja? Ēmenduat ju si aktore e si Justinė?
Justi: Kujtoj gjithmonė Djem tė mbarė, Norėn, Shpartallimi, e do tė kisha dėshirė ti kujtoja edhe tė tjerat, por fatkeqėsisht unė nuk arrita, sepse nė atė kohė u martova dhe shkova pas burrit. Mund tė kujtoj, ndoshta, anėn tjetėr tė medaljes, anėn muzikore timen. Sigurisht ėshtė njė aktivitet i gjithanshėm, i vazhdueshėm, i dendur me koncerte tė ndryshme qoftė nė estradė, nė bankete, pėrkujtimore, nė festa tė ndryshme, etj. Unė isha e gjithanashme dhe ... (qesh) isha me tė vėrtetė ngrohtėsisht e rrethuar me muzikė, e ngrohtėsisht e rrethuar me opinionin, me Shkodrėn time, me njerėzit qė gjithmonė me inkurajonin, mė uronin..., edhe atėherė kur dikush kėndonte ose fishkėllente ndonjė moment kėnge qė i kishte mbetur e dėgjuar nė estradė njė natė mė parė, ose dikush tjetėr kujtonte njė tekst timin. Gjithashtu kujtoj edhe momente tė tjera qė kam interpretuar poezi, tė cilat i dua aq shumė!
I kujtoj dhe Yjet.... Ėshtė ndėr momentet e para tė pjesėmarrjes sime nė kinematografi. Fiilimisht ka qenė njė ndihmė e madhe pėr tu angazhuar, pėr tu ingranuar ose mė tepėr pėr tė studiuar mėnyrėn, procesin si kryhet nė kinematografi, edhe si aktori mundet tė realizojė njė rol kinematografik, i cili ėshtė krejt ndryshe nga teatri.
Roli i hallės! Kam uruar, kam lutur Zotin tė mbarojė sa mė shpejt ajo skenėz, se po mė mbyste sė rrahuri aktori Pistol Soja. E mė gjuante taman. Skisha ētė bėja, duhej bėrė ashtu...
Oh, po si jo?!.. (lėshon njė psherėtimė tė thellė e drithėruese). Filmi Thirrja mė kujton..., bile e kisha harruar titullin. Mė ka ardhė mirė qė e kam harruar, sepse ėshtė mirė tė fshish disa gjėra. Ma kujtuat... Tani po kujtohem edhe unė. Ai ka sjellė njė kthesė tė jashtėzakonshme negative, pėr sa i pėrket karrierės sime. Mė bėri njė barrikadė tė fuqishme qė mė tha: Stop! Ne jemi zot e jo ti!
Xh. B. : Jeni dhe kėngėtare. Si keni hyrė nė kėtė rrugė? A mund ta thėrrisni fėmijėrinė dhe kujtimet nėpėr vite?
Justi: Po si jo. Shkodėrlocja ime, ėshtė njė qytet qė lindi bashkė me muzikėn. Ēdo qenie, ēdo njeri mbi kėtė tokė tė Shkodrės sime lind me muzikė, ai ėshtė bashkė me muzikėn, shpreh e rrezaton muzikė. Kėsisoj, unė nuk jam e veēantė, unė jam si tanė shkodranėt. Zoti e ka dhanė qė unė tė hipi nė skenė dhe me pas mundėsinė me u shfaq mė dukshėm. Mjafton tė dalėsh nė rrugė e tė fillosh njė kėngė shkodrane, jam e bindur qė bėhet njė kor duke e kėnduar atė kėngė tė bukur, tė pavdekshme, perlėn tonė, muzikėn magjepsėse popullore shkodrane.
Kujtoj qė kam kėnduar, recituar kur kam qenė e vogėl. Bile kam imituar edhe mė shumė. Kur kam qenė e vogėl mė thėrritni edhe djalė. Ka qenė e mbushur, e pasur jeta e fėmijėrisė sime. E kujtoj pėrherė me mall... E kėshtu kujtoj zotni Hilėn (Shahinin). Bėnim prova. Isha atėhere nė korin e shkollės Ndoc Mazi. Dhe zotni Hila gjithmonė mė thoshte: Hajde, more dreq, se mė duket se po ta ndigjoj zanin ma shumė! (qesh) E kėshtu mė mori, mė nxori tė kėndoj njė kėngė tjetėr. Pastaj soliste, pastaj kam shkuar nė Shtėpinė e Pionierit, atje ku kisha ėndrrėn time, atje ku u pėrkundėn sa e sa talente. Ėshtė e pamundur tė mos kalonin nėpėr atė derė edhe Pula e gjeli, Kukulla... (nis tė kėndojė ėmbėl): Pėr kukllėn due me kėndue / pėr kukllėn e fmininė, / kur isha fmi, moj kukull / sa mė gėzojshe mu..., apo: Ko, ko, ko, ko ve, / kokoriste pula e re, / ki, ki, ki, ki / po kėndonte gjeli ri. Kėngėn e kukullės e ka bėrė kompozitori Pjerin Ashiku, ndėrsa tė dytėn, Pula e gjeli e ka kompozuar Mark Kaftalli.
Xh. B. : Ku qėndron fajėsia dhe pafajėsia e Justit?
Justi: Fajėsia ime ishte, sepse kėndoja ala Justinēe, pafajsia ime mendoj qė ndoshta nuk duhej tė demonstroja gjithė aftėsitė e mia pėr njė kohė tė caktuar, siē ishte ajo kohė absurde. E kur kėndova nė Festivalin e kėngės Magjike, tju them tė drejtėn, nuk pata mundėsinė tė pėrjetoja atė ēka lashė para dhjetė vjetėve, sepse emocionet mė kishin mbėrthyer deri nė atė pikė sa mė zgjonin plot kujtime... Por fatmirėsisht isha me Arditin (Gjebrenė) nė skenė, tek i cili tju them tė drejtėn u mbajta, sepse dridhesha e gjitha. Smė kishte shkuar ndonjėherė nė mendje se do tė provoja tė tilla emocione qė stregohen dot... Sigurisht ndryshimi ėshtė i madh, sepse nė vend tė kongreseve, etj..., etj... Erdhi, pra, momenti fatlum ti sfidoj me njė kėngė, tė kėndoj... siē kėndon Justi.
Xh. B. : Pėrse e quani moment fatlum?
Justi: Ajo kėngė... nuk e di se si e solli Zoti qė unė e kėndova shumė vite para dhe kur kthehem pas nėntė vjetėve ajo ėshtė pėrsėri aktuale. Mendoj qė kam bėrė mirė qė nuk e kam kėnduar, sepse mė mjaftonin dhimbjet dhe mė mjaftonte trazimi im... Pastaj sdoja ti krijoja keqardhje spektatorit, pra, atė qė kisha unė, mos ta kishte ai pėr mua.
Xh. B. : Jeta bėn tė vetėn. Tė kthehemi te Justi nėnė.
Justi: Ēfarė mund tė them. Jam njė nėnė si tė gjitha nėnat. Mundohem ti rrethoj fėmijėt me pėrkujdesjet e mia, me edukatėn qė kam marrė prej nanės sime, prej prindėrve tė mi, me gjithēka i takon dhe e meriotn ky emėr aq i ēmuar: NANĖ!
Xh. B. : Fėmijėt i keni futur nė udhėn e artit. Pėrse?
Justi: Kur i kam futur fėmijėt e mi nė udhėn e artit, nuk i kam futur me mendimin qė kjo punė ėshtė e fiksuar dhe do tė vazhdojė kėshtu. Nė udhėn e artit i kam futur nė radhė tė parė, se diēka kam parandjerė, diēka kam paraparė, diēka kam shpresuar tek ato. U kam dhėnė drejtimin muzikor. Kjo pėr mua ishte e vetmja armė. Nė qoftė se njė fėmijė do ta shkollosh, muzika zbut shpirtrat. Kjo ėshtė njė rrugė e bukur, njė rrugė qė nuk tė ēon nė gabim. Kjo ishte edhe njė arsye, pse unė i futa fėmijėt e mi dhe i drejtova nė kėtė rrugė. Mbas 8 vjetėve u binda vėrtet, qė fėmijėt e mi nuk duhet ta lėnė mė kėtė rrugė. Kishin talent e aftėsi...
Xh. B. : Fėmijėt tuaj nuk e kanė humbur fėmijėrinė?
Justi: Fėmijėt e mi nuk kanė pasur fėmijėri. Ata gjithnjė kanė studiuar. Nga njė herė mė vjen keq nė shpirt, por... Ata vazhdimisht mė falenderojnė, pėr rrugėn qė u kam dhėnė... Mendoj qė fėmijėt i kam shokė. Sidoqoftė kjo ka qenė rruga me to: tė punoj e ato tė jenė tė lirė tė shprehin mendimet e tyre, edhe mundėsisht tu japė rrugėn e njė pavarėsie nė marrėdhėnien me moshėn. Nuk ka mė keq se sa ta fusėsh nė tyrjelė apo nė morsetė njė fėmijė. Tia komandosh trurin, ta bėsh robot. Ai nuk mund tė jetė kurrė UNĖ. Asgjė interesante nuk do tė kishte nėse unė do tė thoja: Justina e dytė, pėr ndonjėrin prej fėmijėve tė mi, pėr djalin Rubin, apo pėr vajzėn Flonja.
Xh. B. : Me mall kėndoni njė kėngė pėr Vendlindjen. E kujtoni?
Justi: Sigurisht. Nuk di si tė them, ka pėrkuar gjithēka me atė kėngė, jeta, aftėsitė, Shkodėrlocja, kompozitori shkodran e, nė fund qė i ndėrrova tekstin pėr tė cilin doja qė nė atė kohė ta kėndoja e tė kėndoja pėr Bik Ndojėn, por nuk mė lejuan. E tashti qė erdha e pata pėr detyrė me vu atė tekst qė dėshirova: Sa herė kthehem nė qytetin tim / Shkodėrloce ky emėr sa bukur trrin...
Tashti jam e lumtur, sepse teksti ėshtė ai qė dėshiroja, ai qė dua tashti... SHKODĖRLOCE, KY EMĖN SA BUKUR TRRIN!..
Syri
Krijoni Kontakt