Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PARA E ARDHJES- VITI B

MË 3-12-2023.


LEXIMI I PARË: Is. 63, 16b-17, ; 64, 1.2b-7

16b: Por Ti, o Zot, je Ati ynë, Shpëtimtari ynë: i amshueshëm është emri yt.
17: Pse na bën të endemi, o Zot, larg prej udhëve të tua, o Zot? Pse na e ngurove zemrën që të most të druam? Ktheu për dashuri ndaj shërbëtorëve të tu, për dashuri të fiseve të pronës sate! 19,b: Oh, sikur t`i shqyeje qiejtë dhe të zbrisje!
64, 1 Sikurse zjarri që i djeg krandet, dhe ujin e bën të vlojë ‑ që armiqtë e tu t’i bësh ta njohin emrin tënd. Para fytyrës sate paganët do të dridhen
2 kur të bësh mrekulli që ne nuk i shpresonim.
2b: Ti zbrite dhe para fytyrës sate mallet u dridhën!
3 Qysh se ka zënë jeta fill, nuk u ndie, kurrë me veshë nuk u dëgjua, askurrë syri nuk e pa, se një Zot, përveç Teje, të ketë vëpruar ndonjë gjë të tillë për ata që shpresojnë në Të.
4 U ndihmon atyre që me gëzim zbatojnë të drejtën, edhe atyre që në udhët e tua, të kujtojnë. Ja, ti u hidhërove sepse ne mëkatuam; në udhët e dikurshme do të gjëjmë shpëtim.
5 Të gjithë ne kemi qenë porsi i papastri, si petk i ndytë të gjitha drejtësitë tona, të gjithë u vyshkëm porsi gjethi, të të këqijat tona na tresin si era. 6 S’ është asnjë që e thërret emtinn tend, që të zgjohet e të mbështetet në ty, sepse e hshehe prej nesh fytzrën tënde dhe na lëshove në dorë të keqbërësisë sonë.
7 Megjithatë , Ati ynë je ti, o Zot, ne jemi argjilë e ti je vorbëtari ynë, të gjithë jemi vepër e duarve të tua.



LECTIO DIVINA - MEDITIM – LUTJE.

KUR IZRAELI E QUAJTI ZOTIN “ATI YNË”.

Katekizmi i fëmijëve të vëgjel hebre dhe i fëmijëve të krishterë kanë të paktën një pikë të përbashkët: të dy pohojnë se Zoti është Atë! Ky tekst i Isaisë ndoshta u shkrua pesëqind vjet para Krishtit, që do të thotë se është afërshisht dy mijë e pesëqind vjeç; ai është shumë i qartë në mësimin e tij për Hyjin që e quan: "Atë" dy herë: në tekst siç na është propozuar nga liturgjia, formohet këtu ajo figurë letrare që quhet "përfshirje"; rreshti i parë dhe i fundit janë identikë dhe kornizojnë tërë tekstin; rreshti i parë: "Ti je, o Zot, Ati ynë" ... rreshti i fundit: "Zot, je ti Ati ynë". Imazhi i poçarit vijon: "Ati ynë je ti, o Zot, jemi argjilë e ti je vorbëtari ynë, të gjithë jemi vepër e duarve të tua, të gjithë jemi vepër e dorës sate".
Imazh shumë interesant, ai i poçarit, i cili thotë qartë se në ç'kuptim Zoti është Ati: nuk është fjala për një atësi trupore të ngjashme me atësinë njerëzore; poçari nuk është babai biologjik i objektit që krijon; ai është krijuesi, kjo është krejt tjetër gjë.
Dhe atje, edhe një herë, Izraeli dallohet nga popujt fqinjë; sepse, si thuhet pak më parë, nuk u prit fare që Besëlidhja e re ta quante Zotin "Atë". Por të jemi plotësisht të sinqertë, as Besëlidhja e vjetër nuk e pritëm, as populli hebre; popujt e tjerë gjithashtu e thërrasin zotin e tyre si Atin e tyre; për shembull, në shekullin e katërmbëdhjetë para Krishtit, në Ugarit (në Siri, në veri të Palestinës), Perëndia suprem quhej "El, baba mbret".
Por titulli "babai", tek popujt të tjerë, ka dy kuptime: së pari, një ndjenjë autoriteti; së dyti, një ndjenjë e atësisë biologjike; Bibla ka ruajtur kuptimin e parë të autoritetit, por gjithmonë ka refuzuar ta shohë Zotin si një baba biologjik në mënyrën njerëzore. Zoti është Gjithë-Tjetri, edhe në këtë nivel.
Për këtë arsye, për më tepër, gjendet mjaft rrallë, dhe vetëm me vonesë, në Besëlidhjet e Vjetër pophime të llojit: "Zoti është Ati ynë"; për shumë kohë, duke përdorur këtë shprehje, do të kishte rrezikuar një keqkuptim duke imagjinuar Zotin si një baba në mënyrën njerëzore, si tek popujt fqinjë.
Në të kundërt, gjendhet më herët dhe më shpesh titulli "bir": ai përdoret për të gjithë anëtarët e popullit të Izraelit; është padyshim më pak e paqartë: nuk ka rrezik të mendosh për këtë zhvendosje të një populli të tërë në aspektin e seksualitetit. Për shembull, nga libri i Eksodit, në një tekst ndoshta shumë të vjetër, mund të lexojmë "Kështu thotë Zoti: djali im i parëlindur është Izraeli" (Dal. 4,22; i parëlinduri do të thotë këtu "i dashur”, “djali i preferuar ”). E kjo padyshim sjell ndërmend zgjedhjen e Izraelit.
Faza e dytë, që nga Davidi mbreti quhet "bir i Zotit"; dihet formula e Psalmit 2, të shqiptuar në ditën e kurorëzimit të një mbreti të ri: "Ti je biri im, sot të kam lindur".
Atëherë, pak nga pak, do të kuptohet se secili prej nesh mund ta konsiderojë veten bir të Zotit, domethënë objektin e dashurisë së tij ... Lutja "Ati ynë" vjen nga shumë larg; aq larg sa që i gjejmë praktikisht të gjitha frazat e Atit tonë në lutjet hebraike që lexoheshin në sinagoga shumë përpara se të lindte Jezusi.


KUR IZRAELI E QUAJTI ZOTIN “ÇLIRIMENTARIN TONË”.

Titulli tjetër që i është dhënë Zotit nga Isaia është ai i "Shëlbuesit", që do të thotë "çliruesi"; sa herë që takojmë fjalët "Shëlbues", "Shëlbim", duhet të mendojmë për "Çlirimtar", "Çlirim"; Zoti i Besëlidhjes së Vjetër është ai që dëshiron se njeriu të jetë i lirë: i lirë nga çdo skllavëri njerëzore dhe gjithashtu nga çdo idhujtari, sepse kjo është skllavëria më e keqe.
Për të kuptuar më mirë, Isaia përdor një fjalë shumë specifike këtu, Go'el; është një term ligjor që ne e përkthejmë me fjalët "Shëlbues" dhe "Çlirues".
Shpesh herë në Besëlidhjen e Vjetër, Zoti quhet "Shëlbuesi", "shëlbuesi" i popullit të tij. Për shembull, ne e njohim profesionin e famshëm të besimit të Jobit: “Unë e di se Shëlbuesi im (çliruesi im) është gjallë".
Sigurisht, kur përdoret në këtë kontekst termi "shëlbimi", duke nënvizuar që është vetë Zoti shëlbuesi, nuk merret në konsideratë një transaksion tregtar; por pohohen dy gjëra: së pari, Zoti është i afërmi i njerëzve të tij; së dyti, Zoti dëshiron që çdo njeri të jetë i lirë.
Kur Shën Pali, në letrat e tij, insiston aq shumë në lirinë e fëmijëve të Zotit, ai është djali dhe nxenësi i largët shpirtëror i Isaisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 1 E ARDHJES – VITI B

MË 3-12-2023


PSALMI: 80, 2v.15v.18v.

2 Dëgjo ti, o Bariu i Izraelit,
ti që i prin Jozefit si grigjës,
ti, që rri në fron mbi kerubinë, shkëlqe
3 para Efraimit, Beniaminit e Manseut:
zgjoje pushtetin tënd dhe eja në ndihmë
për të na shpëtuar!
15 Kthehu, Hyji i ushtrive,
shikoje nga qielli e shihe,
eja, shihe këtë vreshtë
16 dili zot se ti vetë e mbolle:
18 Dora jote qoftë mbi njeriun e të djathtës sate,
mbi birin e njeriut që për vete e rrite.
19 Kurrë më nuk do të largohemi prej teje:
na përtërij e do ta thërrasim Emrin tënd.

20 O Zot, Hyji i ushtrive, deh ti, na përtërij,
kthjelle fytyrën tënde e na shpëto!



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PSALM PËR KREMTIM TË PËNDESË.

“Kurrë më nuk do të largohemi prej teje:
na përtërij e do ta thërrasim Emrin tend (v. 19).
Ky psalm është një thirrje ndaj Zotit në një kohë të vështirë, të jetuar me një ankth të madh: Izraeli, me siguri në një kremtim pendestare, e lartëson drejt Zotit një lutje për të kërkuar ndihmën. Ishtë një lutje e kënduar, me siguri, sepse përbëhet nga pesë strofa të ndara me një refren; strofat ndërtohen në mënyrë alternative: një strofë përkujton mrekullitë e së kaluarës ... dhe strofa që vijon është një thjrrje ndaj Zotit për të marrë ndihmë në situatën e vështirë e tanishme. Sa për refrenet, ata janë një kërkesë për falje:
"O Zot, Hyji i ushtrive, deh ti, na përtërij, kthjelle fytyrën tënde e na shpëto"(v. 20).
Ky psalm, dhe posaçërisht refreni i tij, flet për dëshirën e zjartë e njerëzve për të parë përmbushjen përfundimtare të premtimeve të Zotit:
"Zgjoje pushtetin tënd dhe eja në ndihmë për të na shpëtuar"(v. 3).
Në veshtirësi për të ruajtur shpresën, Populli i Zgjedhur mbështetet në kujtimet e së kaluarës. Zoti e ka provuar dashurinë e tij për popullin e tij herë pas here ... kështu ai do të vazhdojë t'i shpëtojë ata përsëri, tani e përgjithmonë. Kujtimet e së kaluarës: këto janë, sigurisht, fillimet e këtij populli me daljen nga Egjipti, hyrja në Tokën e Premtuar, Besëlidhja e Zotit me dymbëdhjetë fiset, pushtimi progresiv i Tokës së Premtuara ... dhe mbi të gjitha përparimi i parezistueshëm i këtij populli i cili filloi nga asgjëja (në fillim ishte vetëm një grusht skllevërish të arratisur).
Dhe këtë përparim të jashtëzakonshëm, këta njerëz e dinë shumë mirë se ia kanë borxh Zotit, dhe Prezencës së tij të vazhdueshme: është me të vërtetë ai që lindi dhe rriti popullin e tij, dhe që e mbrojti atë pa u lodhur me kalimin e kohës.
Kjo dashuri e Zotit për Popullin e tij, ky përkushtim i tij që është përjetuar kaq shumë herë, shprehet përmes dy imazheve të privilegjuara në Bibël, asaj të bariut dhe asaj të vreshtarit. Dy figura që flasin, njëra dhe tjetra, për kujdesin xheloz me të cilin Zoti e rrethon Popullin e tij: ashtu si një vreshtar kujdeset për vreshtin e tij dhe një bari i ruan delet e tij që të mos humbasë asnjë, "Bariu i Izraelit...Ti që udhëheq grigjën tënde ... Vizito këtë hardhi që dora jote e fuqishme ka mbjellë ... Le të mbështesë dora jote të mbrojturin".


PËRKUJDESJA E BARIUT DHE E VRESHTARIT.

Për këtë kemi medituar javën e kaluar, ditën e festës së Krishtit Mbret: kemi mësuar në veçanti predikimin madhështor e profetit Ezekiel: "Kështu si një bari ruan delet e kopesë së tij. kështu do të kujdesem për delet e mia ... do të kërkoj delet e humbura. Deles që është e dobët, unë do t'i rikthej forcën".
Vreshtari, gjithashtu, është një shembull i shkëlqyeshëm i përkujdesisë së dashur të Zotit: sepse hardhia është e njohur për të qenë një kulturë kërkuese. Aq sa, në një këngë të famshme të dasmës, e njëjta vëmendje e dashur i rekomandohej burrit të ri ndaj gruas së tij. Kur, nga shekulli i tetë para Krishtit, profetët, duke filluar me Osean, filluan ta konsiderojnë Besëlidhjen midis Zotit dhe popullit të tij jo vetëm si një kontratë ligjore, por si një lidhje dashurie, atëherë imazhi i hardhisë u bë thelbësor: Zoti, si një vreshtar, rrethon njerëzit e tij me kujdes të vazhdueshëm.
Prandaj vreshti është bërë një metaforë e privilegjuar e Besëlidhjes: dhe kohët e fundit, në dielën njëzet e shtatë, kemi dëgjuar predikimin e Isaisë :
"Vreshti i Zotit të Ushtrive është shtëpia e Izraelit, fidanët e zgjedhur të tij janë banorët e Judesë "(Is. 5,7).
Rrushi gjithashtu ofronte ushqim për të menduar: mirë apo keq, simbolizonte sjelljen e njerëzve dhe udhëheqësve të tyre. Dhe profetët Osea, Isaia, Jeremia, Ezekiel shpesh ankoheshin për shkeljen e Besëlidhjes dhe për aq shumë fruta të këqija:
"E pra, unë të mbëltova vresht të zgjedhur, çdo fidan hardhi të butë, si atëherë erdhe e u shndërrove në shermende të zvetënuara të vreshtit të egër?" tha Jeremia (Jr 2,21).
Pastaj erdhi mërgimi në Babiloni dhe njerëzit u krahasuan me një hardhi të shkretë:
" Vreshtin nga Egjipti e nxore...Gardhin pse ia theve që ta vjelë çdo kalimtar? E dëmtoi derri i egër, e kulloti çdo egërsirë" (kjo është një nga temat e këtij psalmi: Ps 80,9-14).



"KERUBINAT",

Vërejtja e fundit: ka një emër kurioz në këto vargje: "Kerubin"; është një fjalë hebraike që e dha fjalën tonë "kerubinë". Kjo është përsëri një kujtesë e kohërave të lumtura. Arka e Besëlidhjes ishte një kuti e çmuar prej druri akacie, e veshur me ar, e cila ishte e gjatë njëqind e njëzet e pesë centimetra dhe shtatëdhjetë e pesë centimetra e gjerë. Arka përmbante rasat e Ligjit të dhëna nga Zoti Moisiut në Sinai. Kjo kuti u mbulua nga një pllakë ari (e quajtur vendi i mëshirës) dhe mbi të kishin dy statuja të kerubinëve në dru ulliri të veshur me ar. Kerubinët ishin kafshë: me trupin dhe putrat e një luani, kokën e një njeriu dhe krahë të mëdhenj.
Roli i tyre ishte të mbronin Arkën me krahët e tyre dhe ata u panë si stoli e fronit të padukshëm të Zotit. Gjatë gjithë Eksodit, Arka, e strehuar në një tendë, shoqëronte njerëzit; më vonë, mbreti Salomon e vendosi atë në tempullin në Jeruzalem. Sigurisht, kurrë nuk kemi menduar ta mbyllim praninë e Zotit në një tendë ose në një tempull, por Arka ishte shenja e dukshme, simboli i kësaj Prezence. "Ju që uleni mbi Keroubim ..."
Kjo kujtesë këtu jo vetëm që evokon shkëlqimin e këtij Tempulli të mrekullueshëm; mbi të gjitha, ajo evokon Praninë e Zotit besnik që kurrë nuk e ka braktisur dhe nuk do të braktisë popullin e tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PARË E ARDHJES VITI B

MË 3-12-2023


UNGJILLI: Mk. 13, 33 – 37

33 Rrini me kujdes! Rrini zgjuar, sepse nuk e dini kur do të vijë ai çast. 34 Me të do të ndodhë, si me atë njeri që, duke u nisur për rrugë, e la shtëpinë e vet dhe ua la nën kujdes shërbëtorëve: secilit ia caktoi punën e vet e derëtarit i urdhëroi të rrinte zgjuar.
35 Prandaj: rrini zgjuar, sepse nuk e dini kur do të vijë i zoti i shtëpisë: në mbrëmje a në mesnatë, kur këndojnë gjelat apo në mëngjes ‑
36 që, nëse vjen papritmas, të mos ju gjejë fjetur.
37 Çka po ju them juve, ua them të gjithëve: rrini zgjuar!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

RRINI ME KUJDES! RRINI ZGJUAR!

Në pjesën e ungjillit të vet, që i paraprin ungjillit që do të lexojmë, meditojmë dhe lutemi në liturgjinë e dielës së parë të ardhjes, Jezusi sapo u ka folur dishepujve të tij për atë që ai e quajti: "Ardhja e Birit të njeriut" dhe ai shtoi:
“Sa për atë ditë e për atë orë, s’di askush, as engjëjt në qiell, as Biri, por vetëm Ati" (Mk. 13,32).
Dhe ai nxjerr për dishepujt e tij atë që sapo kemi lexuar : nëse ai, Biri, siç e quan veten, nuk e di orën e ardhjes së Birit të njeriut, ne e dimë atë edhe më pak; dhe për këtë arsye, ai shton: "Rrini me kujdes! Rrini zgjuar ", sepse nuk e dini se kur do të jetë momenti". Mund të mendohet se kuptimi i fjalëve të Jezusit është: Rrini me kujdes! Rrini zgjuar që të mos arrijë ai momenti kur ju nuk e pritni".
Pjesa tjetër e tekstit shkon plotësisht në këtë drejtim:
"Rrini zgjuar, sepse nuk e dini kur do të vijë ai çast” (v.33) dhe “Rrini zgjuar, sepse nuk e dini kur do të vijë i zoti i shtëpisë: në mbrëmje a në mesnatë, kur këndojnë gjelat apo në mëngjes ‑ që, nëse vjen papritmas, të mos ju gjejë duke fjetur” (v. 35-36). Fjalët "në orën kur këndon gjeli" mund të jenë një aludim për mohimin e Pjetrit (Marc ishte shumë afër Pjetrit); kjo fjali është një paralajmërim: nëse nuk jeni të kujdesshëm ditë për ditë, në çdo moment mund që t'ju ndodhë juve çka i ndodhi Pjetrit, dhe ndonjëherë mund të më ofendoni, të më bini mohit si ai, duke mos qenë të vetëdishme për këtë.
Disa orë para këtij mohimi të Pjetrit, Jezusi, në Gjetsemane, u kishte thënë tre apostujve që e shoqëruan:
"Rrini zgjuar dhe lutuni të mos bini në tundim. Shpirti është i gatshëm, por trupi është i ligshtë”(Mk. 14, 38). Dhe shtoi: "Shpirti është i gatshëm, por trupi është i ligshtë”... Një mënyrë për të thënë deri në çfarë mase jemi ndarë përgjithmonë në brendësinë tonë midis vlerave të Mbretërisë dhe kthimit te egoizmi, indiferenca , mosbesimi. Kjo është arsyeja pse ne duhet të lutemi pa pushuar, në mënyrë që të mos ndahemi prej Zotit.
Kjo hedh dritë mbi tekstin e Ungjillit që jemi duke mësuar: "Të rrish zgjuar" do të thotë: "të lutesh"; por të mos i lutemi Atit që të realizojë Mbretërinë e tij vetë, i vetëm, pa ne. Ky nuk është projekti i tij. Por që të lutemi që të mbushemi me Shpirtin e tij i cili do të bëjë të hyjmë në projektin e Atit. Atëherë ne mund ta shohim botën, që është lënda e parë e Mbretërisë, me sytë e Zotit, për të thënë kështu. Dhe atëherë do të bëhemi të aftë të veprojmë, të sillemi duke pasur para sysh gjithçka është në përkim me përparimin e Mbretërisë.
Njihet mësimi i Lukës për lutjen: “Lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera. 11 Dhe, cili prej jush që është babë, po i lypi djali peshk, në vend të peshkut do t’i japë gjarpër? 12 Ose, nëse i lyp vezë, do t’i japë akrep? 13 Nëse, pra, ju, edhe pse të këqij, dini fëmijëve tuaj t’u jepni dhurata të mira, sa më tepër Ati qiellor do t’u japë Shpirtin Shenjt atyre që ia kërkojnë!”(Lk. 11, 9-13).
Po, dita dhe ora janë sekreti i Zotit ... "Askush nuk i njeh përveç Atit", siç thotë Jezusi; por kjo nuk është arsye për t'u shqetësuar: Shpirti është me ne. Është akoma e nevojshme t'i lutemi, domethënë ta dëshirojmë; nuk do të na pushtojë kundër vullnetit tonë.
Me të vërtetë, kjo hedh dritë mbi atë që teksti i ungjillit quan një tundim: "Rrini zgjuar dhe lutuni të mos bini në tundim" (Mk,14,38) thotë Jezusi; dhe në tekstin e sotëm ai e krahasoi veten me një pronar të një shtëpie që shkon në një udhëtim:
"34 Me të do të ndodhë, si me atë njeri që, duke u nisur për rrugë, e la shtëpinë e vet dhe ua la nën kujdes shërbëtorëve: secilit ia caktoi punën e vet e derëtarit i urdhëroi të rrinte zgjuar" (Mk. 13, 34).
Tundimi, në një farë mënyre, është të flesh, domethënë të lësh pas dore shtëpinë; megjithatë, ne jemi në fund të Ungjillit të Markut, disa ditë para festës së Pashkës, domethënë pak para Pasionit; ashtu si shëmbëlltyra e gjykimit të fundit te Mateu, të cilën ne e kemi lexuar për festën e Krishtit Mbret; më duket se mësimi është i njëjtë: me Mateun, ne kemi dëgjuar se anëtarët e dy grupëve thanë: "Kur të pamë të uritur... dhe (nuk) të kemi ndihmuar", dhe kemi kuptuar se folja "të pamë" do të thotë: "Kemi pasur kujdes për...ose i kemi ruajtur vëllezërit tanë", në mënyrë që Mbretëria, në të cilën çdo njeri do të jetë mbret, të rritet. Marc na jep një imazh tjetër dhe një mësazh tjetër: ai tha: "Misioni juaj është të mbikëqyrni shtëpinë, të jeni përgjegjës për mbarëvajtjen e shtëpisë"!


KUJDESTARË TË SHTËPISË SË ZOTIT.

Këtu ne promovohemi kujdestarë të shtëpisë së Zotit! Ne jemi këta shërbëtorë, ky derëtar. Ky është Lajmi i Mrekullueshëm, i jashtëzakonshëm që do të na përsëritet gjatë gjithë Ardhjes: jeta jonë, sado që të jetë modeste, mund të kontribuojë në shtatzënësinë dhe në lindjen e një njerëzimi të ri. Kjo është ajo që na bën shumë të lumtur, sepse jemi thirrur të jemi të dobishme tek vëllezërit në nevojë. Ai "secilit ia caktoi punën e vet": kjo do të thotë që secili prej nesh ka një rol për të luajtur, rolin e tij. Dhe një rol efektiv, pasi duke u larguar ai u dha të gjithë pushtetin shërbëtorëve të tij: "...e la shtëpinë e vet dhe ua la nën kujdes shërbëtorëve".
Kjo mund të jetë një nga arsyet pse askush, madje as Biri (ndërsa ishte me ne) nuk e di orën e ardhjes përfundimtare të Mbretërisë: kjo është për shkak se ne kemi pjesën tonë në ndërtimin e saj.
Dhe më duket se ky është mesazhi më urgjent që duhet t'u dërgojmë të rinjve tanë; kjo supozon, sigurisht, që ne të mos presim ardhjen e Mbretërisë së Zotit si e presim trenin në një station, por që pritja jonë të jetë aktive.
Por problemi ynë, saktësisht, është se, shumë shpesh, ne mbetemi pasivë, ose më keq, harrojmë se jemi duke pritur për diçka, ose më mirë për Dike! Dhe kështu, ne e zëmë kohën me diçka tjetër; por ta zësh kohën me diçka tjetër, kur bëhet fjalë për Mbretërinë e Zotit, sigurisht që është serioze. Dhe kjo është arsyeja pse Jezusi i paralajmëron apostujt e tij. Dhe Shën Pjetri, i cili me siguri i rrëfeu mohimin e tij Markut, e di atë vetëm shumë mirë.
Kjo është arsyeja jonë për të jetuar: dhe çfarë programi! Portierët e shtëpisë së Zotit: na takon neve t'i sjellim të gjithë njerëzit. Pa harruar mësimin e shëmbëlltyrës së talenteve: i zoti i shtëpisë na beson, ai na beson me thesaret e tij. E vetmja përgjigje e denjë për nderin që ai na jep është t'i besojmë atij si kthim dhe të hapim mëngët! Tani nuk është koha të shqetësohemi për ndonjë gjë tjetër!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E PARË E ARDHJES VITI B

MË 3-12-2023.


LEXIMI I 2: 1 KOR. 1,3-9.

3 Paçi hir e paqe prej Hyjit, Atit tonë, dhe prej Zotit Jezu Krisht!
4 Përherë i falem nderit Hyjit tim për ju që ju dha hirin hyjnor me anë të Krishtit Jezus,
5 sepse në Krishtin ju u bëtë të pasur me gjithçka ‑ në çdo fjalë e në çdo dije.
6 Kështu, aq u përforcua në ju dëshmia e Krishtit,
7 sa që nuk ju mungon asnjë dhuratë juve që pritni Zbulimin e Zotit tonë Jezu
Krishtit.
8 Por edhe Ai do t’ju forcojë deri në fund që të jeni pa mungesa në Ditën e Zotit tonë Jezusit (Krisht).
9 Besnik është Hyji që ju thirri në shoqërinë e Birit të vet, Jezu Krishtit, Zotit tonë.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


ARDHJA SI VENDIM NË PERSPEKTIVË

Ndërsa po kërkonim një imazh që mund të na ndihmonte të hynim në këtë tekst të Palit, ai i busullës më erdhi: çfarëdo që të ndodhë, një busull e denjë për emrin do t'ju drejtojë gjithmonë nga Veriu; në mënyrë të papërmbajtshme, ajo gjithmonë kthehet; për Palin, një i krishterë është si një busull: ai është i kthyer drejt së ardhmes... Nëse Pali merr stilolapsin për t'u shkruar korintasve, kjo ndodh sepse ata e kishin humbur pak rrugën në disa pika. Pastaj u kujton atyre atë që në sytë e tij është karakteristika e parë e të krishterëve, duke pritur: "…nuk ju mungon asnjë dhuratë juve që pritni Zbulimin e Zotit tonë Jezu Krishtit” (v. 7).
Të krishterët nuk shikojnë nga e kaluara, por nga e ardhmja.
Natyrisht, nëse ky lexim na ofrohet për të dielën e parë të Ardhjes, është pikërisht sepse Ardhja është koha kur ne rizbulojmë të gjitha dimensionet e Pritshmërisë së Krishterëve, ku e vendosim veten përsëri në perspektivën e Ardhjes që Zoti na premton.
Në nivelin e parë, Ardhja është para së gjithash koha e përgatitjes për Krishtlindje; do të jemi të ftuar të përkujtojmë një ngjarje historike: ardhjen e Krishtit në historinë njerëzore. Ardhja është koha për t'u përgatitur për këtë përvjetor. Dhe kështu, çdo vit, në këtë kohë, ne rilexojmë në Bibël shpalljet e profetëve, premtimet e Zotit: premtimet e shpëtimit, domethënë të lumturisë. E njëjta temë rikthehet vazhdimisht në forma të ndryshme: "Gëzohu... Zoti vjen të të shpëtojë"... Ndonjëherë, premtimet bëhen më të qarta: është Isaia që thotë "Virgjëresha do të lindë", ose Jeremia (23,5). ) "Unë do të nxjerr te Davidi një farë drejtësie"...
Por historia e shpëtimit nuk ndalet në çerdhen në Betlehem. Këtë pritje e jetojmë edhe sot për veten tonë. Sapo kremtuam festën e Krishtit Mbret dhe kishim të drejtë: po, Krishti është Mbret... TASHMË me vdekjen dhe ringjalljen e tij, sepse TASHMË jeta e ka mposhtur vdekjen, TASHMË dashuria ka mposhtur indiferencën dhe urrejtjen. Por Mbretëria e tij ende nuk është realizuar plotësisht: ne vetëm duhet të lexojmë gazetat, të dëgjojmë radio ose të shikojmë televizor, ose më thjesht të shikojmë brenda vetes dhe rreth nesh, për t'u bindur për këtë!
Krishti do të jetë plotësisht mbret kur, në secilin nga vëllezërit e tij, dashuria do të mbretërojë. Kjo është ajo që ne presim në të njëjtën kohë me kthimin e Krishtit. Ne presim shfaqjen përfundimtare të fitores së tij në krye të njerëzimit: një njerëzim i tërë i çliruar përfundimisht nga skllavëria e mëkatit dhe e vdekjes. Ne jemi njerëzit që mbartin këtë shpresë. Edhe kur e keqja, urrejtja, dhuna, racizmi duket se udhëheqin historinë e botës, ne besojmë, jemi të sigurt se e keqja nuk do ta ketë fjalën e fundit. Sipas një fjale nga Ati Joseph Templier: "Humbja e së keqes është planifikuar dhe është përfundimtare". Aq sa duhet të dimë të lexojmë tekstet e këtyre të Dielave të Ardhjes në tre nivele:
Niveli i parë: pritja për Mesian midis popullit hebre, nga Davidi deri në lindjen e Jezusit në Betlehem.
Niveli i dytë: shpëtimi i arritur tashmë në Jezu Krishtin: atë që Jezusi përuron me vdekjen dhe ringjalljen e tij; njerëzimi është më në fund i aftë në një prej të vetave (Jezusit) që të jetë plotësisht i përshtatur me Dashurinë dhe vullnetin e Atit; do të thotë të jetosh plotësisht dhe ekskluzivisht vlerat e dashurisë, ndarjes, solidaritetit, butësisë, faljes.
Niveli i tretë: pritshmëria jonë për Ditën e Perëndisë, për vendosjen përfundimtare dhe universale të fitores së Krishtit, të mbretërisë së Perëndisë. Atë Ditë, i gjithë njerëzimi do t'i jetojë këto vlera që mishëroi Jezu Krishti. Dhe ne e dimë se nuk është thjesht një ëndërr e bukur, pasi Jezusi na tregoi se është e mundur.
Për shembull, kur Pali u tha vëllezërve të tij në Korint:
“Paçi hir e paqe prej Hyjit, Atit tonë, dhe prej Zotit Jezu Krisht!”,
nuk është një mirësjellje e thjeshtë apo edhe një dëshirë e dashur; ai flet si gjithmonë nga këndvështrimi i projektit të Zotit. "Hiri dhe paqja" është një mënyrë për të shprehur projektin e Zotit: hiri është vetë atributi i Zotit, ne mund të përkthejmë "dashuri", "dhuratë falas", prani dashurie e Zotit. Të jesh në hir do të thotë të jesh në bashkësi me Perëndinë; paqja është pasoja në shkallën tonë. Por projekti i Zotit është pikërisht ky: të sjellë të gjithë njerëzimin përfundimisht në bashkësinë e dashurisë së Trinisë.
Dhe Shën Pali, këtu, ndodhet në tre nivelet për të cilat fola më parë: ne i lexojmë ato shumë qartë në këtë pasazh:


RRUGA DREJT HIRIT.

Niveli i parë: ky pr
ojekt i Zotit, hirit dhe paqes, është planifikuar nga gjithë përjetësia; dhe gjatë historisë biblike, Populli i Zgjedhur u bë gjithnjë e më të vetëdijshëm për këtë.
Niveli i dytë: hiri është dhënë tashmë, ky projekt i Perëndisë është inauguruar tashmë në Jezu Krishtin. Shën Pali u tha korintasve:
“Përherë i falem nderit Hyjit tim për ju
që ju dha hirin hyjnor me anë të Krishtit Jezus,
sepse në Krishtin ju u bëtë të pasur me gjithçka
‑ në çdo fjalë e në çdo dije”(v.4-5)
Niveli i tretë: “Hir dhe paqe për ju... për ju që prisni të shihni Zotin tonë Jezu Krisht të zbuluar. Është ai që do t'ju bëjë të mbani fort deri në fund..." Me fjalë të tjera, ai do t'ju ndihmojë të mos e humbni Veriun, ose ta gjeni përsëri nëse e kishit humbur për momentin. Dhe për të ushqyer guximin e korintasve të tij (dhe tanëve), Pali shton:
“Besnik është Hyji
që ju thirri në shoqërinë e Birit të vet,
Jezu Krishtit, Zotit tone” (v. 9).
Prandaj Ardhja është një kohë shumë dinamike! Ky është momenti par excellence kur ne kujtojmë vazhdimisht besnikërinë e Perëndisë ndaj projektit të tij, në mënyrë që të nxjerrim prej tij forcën për ta çuar përpara, secili sipas mundësive të tij.

[ninoenina]

F. A.: E DIELA E DYTË E ARDHJES VITI B.


PËRGATITJA E LIURGJISË


E DIELA E 2 E ARDHJES VITI B


MË 10-12-2023.

UNGJILLI: Mk. 1,1-8.

1 Fillimi i Ungjillit të Jezu Krishtit, Birit të Hyjit.
2Në përkim me fjalët që shkruan Isaia profet:
“Ja, unë po dërgoj lajmëtarin tim para teje
që do ta bëjë gati udhën tënde;
3 është zëri i njërit që bërtet në shkretëtirë:
‘bëni gati udhën e Zotërisë,
rrafshoni shtigjet e tij!’“,
4 në shkretëtirë u duk Gjon Pagëzuesi e predikonte një pagëzim pendese për faljen e mëkateve.
5 Mbarë krahina e Judesë e të gjithë jerusalemasit shkonin tek ai. Pasi ata i rrëfenin mëkatet e veta, Gjoni i pagëzonte në lumin Jordan.
6 Gjoni ishte i veshur me një petk prej leshi deveje e rreth ijesh kishte brez lëkure. Ushqehej me karkaleca e me mjaltë të egër.
7Në predikimet e veta thoshte:
“Pas meje po vjen një më i fortë se unë. Unë nuk jam i denjë as të ulem para tij për t’ia zgjidhur rripin e sandaleve të tij.
8 Unë ju pagëzova me ujë, ndërsa ai do t’ju pagëzojë me Shpirtin Shenjt”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.




Sot do të dëgjojmë faqen e parë të Ungjillit sipas Markut.
Ishte shkruar në një kohë dramatike për komunitetin e krishterë të Romës. Persekutimi i Neronit sapo kishte marrë fund, gjë që na është rrëfyer në një faqe dramatike nga historiani Tacit.
Ndër viktimat e këtij persekutimi ishin Pjetri dhe Pali. Zhdukja e këtyre dy apostujve e ka tronditur thellë këtë komunitet dhe e ka bërë atë të reflektojë dhe të kuptojë se dëshmitarët okularë të jetës së Jezusit fatkeqësisht ishin duke zhdukur.
Le të dëgjojmë si Mark e fillon Ungjillin e tij:
“Fillimi i Ungjillit të Jezu Krishtit, Birit të Hyjit” (v. 1).
Kjo mënyrë e fillimit të shkrimit të një libri, "Fillimi i Ungjillit", duket e çuditshme: është sikur Marku donte të na thoshte: shiko, tani po filloj të shkruaj librin tim!
Nëse kjo do të ishte domethënia e fjalës së parë të Ungjillit sipas Markut, do të ishte vërtet një mënyrë e parëndësishme për të filluar, por fjala që ai përdor "arhe" në greqisht do të thotë "fillim" i Lajmit të mirë.
Kjo fjalë «fillim» u zgjodh nga Marku për të na kujtuar fjalën e parë me të cilën fillon Bibla, “në fillim”.
Ishte fillimi i botës, krijimi i botës, i asaj bote që ka zgjatur kaq gjatë, në të cilën janë bërë dhe vazhdojnë të kryhen kaq shumë ligësi; një botë që nuk na pëlqen, një botë e vjetër.
Me këtë fjalë "fillim", Marku dëshiron t'u thotë të krishterëve të komuniteteve të tij dhe neve: tani do t'ju them se si filloi bota e re! Ajo bota e re e dishepujve të Jezusi që kanë zgjedhur si normë të jetës së tyre "Lumturitë e Jezusit të Nazarethi".
Ne propozojmë veten si një shoqëri alternative ndaj shoqërisë pagane në të cilën jetojmë. Është fillimi, fillimi, i atyre "qiejve të rinj dhe të tokës së re" në të cilën drejtësia për të cilën folën Profetët do të banojë përgjithmonë.
Është fillimi i shpalljes së Ungjillit, jo i librit të tij, të Ungjillit!
Kur flasim për Ungjillin, e kemi fjalën për këta katër libra, të Mateut, Markut, Lukës dhe Gjonit, por këta libra filluan të quhen Ungjij më shumë se 100 vjet më vonë. Hera e parë që u quajtën kështu, është në "Apologjinë e Justinit".
Atëherë, cili është kuptimi që i jep Marku fjalës Ungjill? Ai nuk i referohet librit. “Euanghelion” është një fjalë greke që njihej që nga koha e Homerit, do të thotë "lajm i mirë", "sihariq"; kushdo që shpallte një mesazh që ngjallte gëzim, si thuhej në atë kohë, "shpallte një Ungjill".
Kishte Ungjij të natyrës publike, një fitore ushtarake ishte një Ungjill. Ungjilli ishte një fitore sportive, ose kishte Ungjij të natyrës private. Shërimi i një sëmundjeje ishte një lajm i mire: "Euanghelion".
Kur perandorët u ngjitën në fron, ata i paraqitën ungjijtë e tyre popullit: lajmin e tyre të mirë, programet e tyre me premtime që do të krijonin mirëqenie, shëndet, paqe...
Mbi të gjitha, lajmet që lidheshin me jetën e perandorit ishin ungjijtë: në Priene në Azinë e Vogël, u gjet një mbishkrim që është bërë i famshëm, që daton që nga viti 9 pas Krishtit, kur Jezusi ishte 16 vjeç; në të thuhet se viti do të fillonte më 23 shtator dhe jep arsyen: sepse atë ditë lindi Augusti. Dita e lindjes së "perandorit August" ishte për botën fillimi i Ungjillit, i lajmit të mirë, fillimi i "pax romana" kënduar nga Virgjili, fillimi i një kohe paqeje, dhe begatie për botën mbarë.
Në kohën kur Marku shkroi librin e tij, Augusti tashmë kishte më shumë se 50 vjet që kishte vdekur dhe shpresat e vendosura tek ai ishin zhgënjyer, tashmë në vitet e pasardhësit të tij Tiberius, djalit të tij të adoptuar, kur Sejanusi ishte në krye në Romë dhe Tiberius ishte i sëmurë në Capri, në Romë jeta ishte bërë një slalom mes helmeve dhe kamave... Larg epokës së artë!
Në fakt nga 12 Cezarët e parë, 7 ndoshta 8, vdiqën me një vdekje të dhunshme dhe pikërisht kur Marku filloi punën e tij, shpërtheu lufta civile e shkurtër, por shumë e dhunshme. Nuk mund tëthuhet sigurisht që dita e lindjes së Perandorit August të ketë qenë një lajm të mirë.
Marku, duke marrë këtë term për të caktuar predikimin e krishterë, ardhjen në botën e Jezusit, synon t'u thotë lexuesve të tij:
"Ungjijtë e Augustit dhe të perandorëve të tjerët na kanë zhgënjyer. Ata nuk kanë bërë asgjë të re. Vetëm i kanë dhënë vazhdimësi asaj bote të vjetër që në të vërtetë nuk u pëlqente më Romakëve, ata kanë tradhtuar shpresat".
Atëherë, cili është lajmi i mire që Marku dëshiron të na shpallë?
Nuk është një informacion, është një person që ai na paraqet, është Jezusi i Nazaretit ai që është lajmi i madh dhe i mrekullueshëm, sepse ata që e dëgjojnë atë, ata që e shikojnë atë, marrin lajmin e mrekullueshëm të fytyrës autentike të Perëndisë dhe të njeriut të suksesshëm sepse ëeshtë e aftë të duajë të tjerët.
Ata që e dëgjojnë me të vërtetë këtë lajm, ata që e shohin Jezusin e Nazaretit, çmenden nga gëzimi dhe nëse nuk çmenden nga gëzimi, kjo do të thotë se nuk e kanë kuptuar, nuk e kanë takuar, se ai i është paraqitur keq, se ky lajm është shpërfytyruar.
Jezusit, Marku i jep dy tituj: “Krishti, i mirosuri dhe Biri i Perëndisë”.
Në Besëlidhjen e Vjetër, mbretërit dhe priftërinjtë u mirosën, sepse ishin njerëz që duhej të impenjoheshin me një forcë që nuk i përkiste kësaj bote, por vinte nga qielli, një forcë hyjnore. Ata duhej të kryenin misione që ishin mbi fuqitë njerëzore, por një "i mirosur i Zotit, Mesia" ishte premtuar dhe Marku na thotë se ky "i mirosur i Zotit" është Jezusi i Nazaretit;
Pastaj Marku thotë "bir i Zotit": në kulturën semite kur thuhet bir i..., kjo shprehje nuk nënkupton një lindhje biologjike..., por nënkupton një ngjashmëri vlerash të ndarë, të pranuar nga ati dhe të përvetësuar...
Një baba e njihte si djalin e tij, atë që kishte lindur prej tij, kur dhe nëse i ngjante atij, kur riprodhonte imazhin e tij, vlerat në të cilat kishte besuar, jetonte të njëjtat plane jete si i ati.
Duke na thënë se Jezusi është Biri i Hyjit, Marku na thotë: “Kur sheh Jezusin e Nazaretit, ti e sosdit fytyrën e Atit që është në qiell!”.
Ai është një Perëndi krejt ndryshe nga ai që njerëzit kishin imagjinuar, jo më një Perëndi që jep urdhëra, që dëshiron të shërbehet, që gjykon dhe dënon ashpër ata që nuk u binden urdhrave të tij, një Perëndi që është i ndjeshëm, jo! Fytyra e Jezusit riprodhon një fytyrë krejt tjetër!
Ky është lajmi i mirë, sepse Perëndia i shpikur nga njerëzit, nuk ishte aspak burim gëzimi, por vetëm burim frike.
Në këtë pikë do të prisnim që Marku të fillonte të na tregonte për jetën e Jezusit duke filluar me lindjen e tij... Në Ungjillin e Markut mungon një tregim i lindjes dhe fëmijërisë së Jezusit; Mateu dhe Luka do ta bëjnë.
Marku interesohet vetëm për atë që tha dhe bëri Jezusi gjatë jetës së tij publike, që nga pagëzimi i Gjonit e deri te Pashkët.
Historia e Markut është historia e një udhëtimi të duruar 3 vite në të cilët Jezusi ecte rrugëve të Palestinës, vizitonte fshatrat, qytetet, mësonte në sinagoga, kujdesej për të sëmurët, ndalonte në sheshe...
Çfarë donte të arrinte Jezusi? Vetëm një gjë Marku ua tregoi të gjithëve: fytyrën e vërtetë të Perëndisë, që kujdeset për të varfërit, shkon në shtëpi, feston me mëkatarët... Një fytyrë e Perëndisë që më në fund na mbush me gëzim: nuk është Perëndia i shpikur nga ne.
Askush, duke u ndeshur me këtë Ungjill që është Jezusi i Nazaretit, nuk mund të mbetet indiferent; mundte ta urrente sepse preferonte fytyrën e perëndisë së vjetër, fytyrën e një Zoti ligjdhënës, ose mundte ta donte si Jezusi meriton.
Le të përpiqemi të pyesim veten: cili është Ungjilli që paraqesim?
Sepse na takon neve të paraqesim këtë lajm të madh e të mirë që është Jezusi.
Në Besëlidhjen e Re fjala "Ungjill" ndodh 76 herë dhe folja "ungjillëzon", d.m.th., jep lajmin e mirë, 54 herë, kumbon pothuajse në çdo faqe.
Atëherë, pse kaq shpesh ata që dëgjojnë shpalljen tonë, paraqitjen tonë të Jezusit të Nazaretit, mbeten indiferentë apo nuk ndihen menjëherë të përfshirë?
Le të pyesim veten, a kemi njoftuar lajmin e gëzueshëm të dashurisë së pakushtëzuar të Perëndisë apo diçka të shpikur nga ne?
Ata që dëgjojnë lajme të mira tërhiqen: nëse ikin, le të përpiqemi të pyesim veten pse e bëjnë këtë.
Tani Marku prezanton, siç do të bëjnë ungjilltarët e tjerë, figurën e Gjonit të pagëzuesit dhe i prezanton atij një citim nga Bibla. Le ta dëgjojmë:
Siç është shkruar në profetin Isaia: “Ja, unë po dërgoj lajmëtarin tim para teje që do ta bëjë gati udhën tënde; është zëri i njërit që bërtet në shkretëtirë: ‘bëni gati udhën e Zotërisë, rrafshoni shtigjet e tij!’” (v. 2-3).
Marku e prezanton Gjonin pagëzues me një citim biblik të marrë nga Profeti Isaia, i cili në fakt është një kolazh i 3 teksteve të Besëlidhjes së Vjetër.
Isaia për të cilin flet ungjilltari, është Profeti që jetoi në Babiloni së bashku me të dëbuarit; ai quhet "engjëll" "Anghelos", dhe është i ngarkuar për përgatitjen e popullit për të mirëpritur Zotin që donte t'i çlironte nga vendi i skllavërisë për t'i kthyer në vendin e etërve të tyre.
Detyra e këtij engjëlli ishte shumë e mundimshme, sepse izraelitët u mësuan me gjendjen e tyre në tokën e skllavërisë. Në të vërtetë shumë kishin arritur të vendoseshin shumë mirë në tokën pagane, ata kishin mohuar besimin e tyre, nuk donin më të dëgjonin për Patriarkët, për pritjen e Mesisë... Ata jetonin në atë vend dhe kishin ardhur për t'u gjetur shumë mirë, ishin bërë paganë.
Në këtë engjëll që u predikoi të dëbuarve në Babiloni, Marku sheh një imazh të misionit që Gjon Pagëzuesi ishte thirrur për të kryer, domethënë, për ta përgatitur këtë popull për të mirëpritur Zotin që do të kishte ardhur për t'i çliruar, për t'i çuar në vendin e vërtetë të lirisë.
Në figurën e Gjon Pagëzuesit dhe të këtij engjëlli që jetoi në Babiloni, ka një mesazh që është shumë actual edhe për ne sot.
Vini re, se Zoti e përcakton mirë detyrën e këtij engjëlli: Ai nuk duhet të përgatisë rrugën për të dëbuarit, për njerëzit që janë në skllavëri që të shkojnë tek Ai! Ai është thirrur për të pastruar popullin mërgimtar nga ajo që e pengon atë të hyjë në jetën e popullit të tij.
Ne të gjithë e përjetojmë eksperiencën e skllavërisë ndonjëherë, në disa momente të jetës sonë, dhe nëse Krishti vjen të na çlirojë me Ungjillin e tij, me Fjalën e tij, sigurisht dikush ia përgatiti rrugën që të mund të hyjë në zemrat tona.
Këta njerëz kanë një emër, ata janë engjëj që, ashtu si Profeti i mërgimit dhe si Gjon Pagëzuesi, kanë përgatitur rrugën e Zotit.
Le të pyesim edhe veten: A kam qenë ndonjëherë engjëll për dikë që kishte nevojë ta linte të hynte Krishti në jetën e tyre?
Dhe tani ja ku vjen pararendësi:
“Në shkretëtirë u duk Gjon Pagëzuesi e predikonte një pagëzim pendese për faljen e mëkateve. Mbarë krahina e Judesë e të gjithë jerusalemasit shkonin tek ai. Pasi ata i rrëfenin mëkatet e veta, Gjoni i pagëzonte në lumin Jordan” (v.4-5).
Gjoni shpalli një pagëzim për konvertim: fjala "konvertim" nuk përkthen kuptimin e fjalës greke "metanoia", nga folja greke "metanoei" që nënkupton një ndryshim, në të vërtetë një ndryshim të dyfishtë. Para së gjithash, ndryshimi i mendjes, i mënyrës së të menduarit: nëse nuk jemi të gatshëm të lejojmë bindjet tona, siguritë tona, zakonet tona, atë që kishim besuar dhe menduar gjithmonë, Zoti e Ungjilli i Tij nuk mund të hyjnë në jetën tonë, e ne do të mbetemi skllevër!
Nëse nuk e lejojmë veten të vihet në diskutim imazhi i Perëndisë që kemi bërë për veten tonë, të cilit ne jemi akoma shumë të lidhur, edhe nëse është ende imazhi i një Zot që na skllavëron, ne e duam atë Perëndi sepse ai na ngjan dhe mendon si ne. Nëse nuk lejojmë që gjithçka të vihet në diskutim nga Ungjilli, ne kurrë nuk do të jemi të lirë.
Kjo është arsyeja pse Gjon Pagëzuesi kërkon këtë gatishmëri, për ta lënë Ungjillin të vërë në diskutim të gjitha mënyrat tona të të menduarit.
Rreziku është se kërkojmë në Ungjill konfirmimin e asaj që kemi menduar gjithmonë.
Konvertimi i dytë që kërkohet, ndryshimi i dytë, është ai i sjelljes.
Gjon Pagëzuesi nuk specifikon se nga çfarë konsiston ky ndryshim, sepse të gjithë tashmë e dinë: të gjithë e dinë mirë se nuk po sillen siç thanë Profetët se Zoti donte që ata të silleshin. Le të kujtojmë Profetin Isaia kur në kapitullin e parë ai thotë:
"Kërkoni drejtësi, dorëzoni të shtypurit, jepini drejtësi jetimit, mbroni çështjen e vejushës"(Is. 1, 17).
Ata që pranojnë të pagëzohen nga Gjoni deklarojnë gatishmërinë e tyre për këtë shndërrim, për këto ndryshime dhe për këtë arsye zgjedhjen për t'i dhënë fund padrejtësisë.
Kjo është Falja e mëkateve! Që të fshihen, të bëhet të zhduken çdo e këqe, çdo padretësi dhe ligështi!
Fshini, bëni që e keqja dhe padrejtësia të zhduken!
Cila ishte përgjigja e popullit ndaj kësaj kërkese për shndërrimin propozuar nga Gjon Pagëzuesi?
Përkthimi thotë se të gjithë banorët e Judesë dhe të Jerusalemit u dyndën tek ai... Nuk është që u dyndën tek ai me nxitim: folja që përdoret "exeporreueto" do të thotë "ata dolën tek ai".
Nga kanë ardhur?
Është e nevojshme të dimë diçka për vendin në të cilin Gjon Pagëzuesi predikonte e pagëzonte në mënyrë që të kuptohet mesazhi teologjik i këtij treguesi gjeografik. Gjon Pagëzuesi ishte në Bethabara, në anën lindore të lumit Jordan, në vendin e Moabitëve, populli që izraelitët e kishin takuar për herë të fundit kur dolën nga Egjipti dhe kishin ngritur shumë rezistencë ndaj kalimit të tyre.
Gjon Pagëzuesi ndodhej në atë vend ku Josueu kishte kaluar lumin Jordan për të hyrë në Tokën e Premtuar. Ky lumë nuk kishte pasur kurrë rëndësi ekonomike, por gjithmonë rëndësi si kufi midis tokës pagane dhe Tokës së Shenjtë, tokës së Izraelit, asaj që ata mendonin se ishte toka e lirisë përfundimtare. Marku thotë se banorët e Judesë dhe të gjithë banorët e Jerusalemit dolën dhe shkuan te Gjon Pagëzuesi.
Ata po dilnin nga ajo që besonin se ishte toka e premtuar:
Gjon Pagëzuesi i thirriste dhe i tërhiqte jashtë, në token pagane: "Ju nuk keni hyrë ende në Tokën e Premtuar, vendi i lirisë së vërtetë është një tjetër!"
Gjon i pagëzoi, domethënë i bëri të kalonin lumin Jordan dhe pastaj ia dorëzoi Moisiut të ri që është Krishti, i cili do t'i udhëhiqte në vendin e mbretërisë së Perëndisë, në vendin e lirisë ku rrëfeheshin mëkatet e tyre.
Është hapi i parë për t'u ndërmarrë, ata i njohën të metat e tyre, pabesitë e tyre.
Për sa kohë që dikush nuk bëhet i vetëdijshëm për gabimet e tij, konvertimi nuk mund të bëhet, asnjë "metanoia" nuk është e mundur nëse dikush nuk bëhet i vetëdijshëm për këtë realitet.
Gjon Pagëzuesi nuk iu drejtua krerëve të institucionit fetar, por njerëzve që u dyndën tek ai. Le të dëgjojmë se si duket dhe çfarë thotë:
“Gjoni ishte veshur me një petk prej leshi deveje e rreth ijesh kishte brez lëkure. Ushqehej me karkaleca e me mjaltë të egër. Në predikimet e veta thoshte: “Pas meje po vjen një më i fortë se unë. Unë nuk jam i denjë as të ulem para tij për t’ia zgjidhur rripin e sandaleve të tij. 8 Unë ju pagëzova me ujë, ndërsa ai do t’ju pagëzojë me Shpirtin Shenjt” (v.6-8).
Pse Marku interesohet për mënyrën se si vishej Gjon Pagëzuesi?
Ai sigurisht dëshiron ta paraqesë atë si një njeri i rreptë, i cili nuk vrapon pas modës, rrobave të stilistëve: interesat e tij ishin të ndryshme dhe vlerat që ai kultivonte, ishin të ndryshme.
Jezusi gjithashtu ndal në këtë aspekt të rreptë të Gjonit kur pyet: “Çka dolët të shihni në shkretëtirë? Kallamin që e luhat era? 8 Apo çka dolët të shihni? Njeriun që vishet me petka të bukura? Ja, ata që vishen me petka të bukura, ata banojnë në pallate mbretërore! 9 Po, pse atëherë dolët? Të shihni një profet? Po, po ju them: edhe më tepër se një profet, 10 sepse Gjoni është ai, për të cilin Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Ja, unë po e dërgoj lajmëtarin tim para teje që ta bëjë gati udhën tënde para teje!’ (Mt. 11, 7-9).
Por kjo nuk është arsyeja kryesore pse Marku ndal në zakonin e Gjon Pagëzuesit. “Gjoni ishte i veshur me një petk prej leshi deveje” (v. 6)
Kjo ishte veshja që dallonte Profetët në Besëlidhjen e Vjetër. Profeti Zakaria thotë: “Jezuai ishte i veshur me petka të ndyta dhe qëndronte në këmbë para engjëllit. Ky u tha atyre që qëndronin para tij: “Hiqjani petkat e ndyta!” Edhe vazhdoi dhe i tha atij: “Ja, e hoqa prej teje fajësinë; po të vesh me petka të linjta!”: pra profetët mbanin mantelin e gëzofit. Ungjilltari Marku, duke thënë se Gjon Pagëzuesi ishtë veshur me një mantel të tillë, e vendos atë në mesin e Profetëve.
Edhe më e rëndësishme është referimi për rripin e lëkurës rreth ijëve, sepse e bashkon Gjon Pagëzuesin me më të madhin e profetëve, pra me Elinë që paraqitet në Librin e 2-të të Mbretërve me një rrip lëkure rreth ijëve të tij.
Me këtë hollësi, Marku dëshiron t'u përgjigjet atyre që prisnin kthimin e Elisë, në fakt thuhej se ai do të vinte për të përgatitur ardhjen e Zotit, duke çuar zemrat e etërve përsëri tek fëmijët, dhe zemrat e fëmijëve përsëri tek etërit.
Në fakt, besohej se për sa kohë që nuk do të kishte paqe midis familjeve, Zotëria nuk do të kishte ardhur. Duke iu referuar zakonit të Gjon Pagëzuesit, Marku dëshiron t'u thotë lexuesve të tij:
"Shikoni, Elinë që po pritni, është Gjon Pagëzuesi"
Pastaj ushqim, karkaleca, dhe mjaltë i egër: Karkalecat janë një ushqim të pastër sipas Levitikut, 11, 21-22: “Prej të gjitha këtyre kandrrave që ecin në katër këmbë, por kanë këmbët e sprasme më të gjata e me pulpa, me anë të të cilave kërcejnë përmbi tokë, mund t’i hani. Të tilla janë: të gjitha llojet e karkalecave, gjinkallave dhe bulkthi”. Dhe mjalti aromatik, ai i shkretëtirës, ishte shumë i çmuar. Ai nuk dëshiron të tregojë se Gjon Pagëzuesi ishte asket, se ai bëri pendesë... Kjo nuk është qëllimi i Markut! Ungjilltari Marku thjesht dëshiron të na thotë se Gjon Pagëzuesi është në shkretëtirë. Këta ishin ushqimet e atyre që jetonin në shkretëtirë.
Marku na paraqet predikimin e Gjonit ndryshe nga Mateu dhe Luka; në Markun nuk gjejmë në buzët e Gjon Pagëzuesit kërcënimet që gjejmë te Luka dhe Mateu.
Gjon Pagëzuesi nuk thotë: sëpata është vendosur në rrënjën e pemëve... Pemët që nuk japin fryte priten dhe hidhen në zjarr. Pastaj ai nuk sulmon farisenjtë dhe saducenjtë duke thënë se ata janë “Pjellë shlligash” që përpiqen t'i shpëtojnë zemërimit të afërt... Asnjë nga këto. Në Mark Pagëzuesi thotë thjesht:
"Dikush më i fortë se unë po vjen" (v. 7).
Nga çfarë konsiston kjo forcë dhe kundër kujt do të çlirohet?
Është ajo e fitores mbi të keqen, mbi të keqen që është në botë që duket e pathyeshme: Jezusi do të thotë gjithashtu: bota është në duart e të ligut.
Por tani ata arritën më të fortë se ai, prandaj një arsye për shpresë, në të vërtetë për sigurinë se e keqja është e destinuar të zhduket.
Ka një ndryshim të dytë që Gjon Pagëzuesi paraqet mes vetes dhe atij që do të vijë... Është pagëzimi që është ndryshëm.
Me sa duket dy pagëzimet ngjajnë me njëra-tjetrën, por ato janë krejtësisht të ndryshme. Ajo e Gjon Pagëzuesit është një ablucion i jashtëm. Hebrenjtë bënin shumë pastrime. Në Qumran për shembull, murgjit zhyteshin disa herë në ditë në mikvot për t'u pastruar.
Pagëzimi i Gjonit nuk ishte një nga spastrimet e shumta, ishte unik sepse tregonte se dikush hoqi dorë nga një jetë e vjetër për t'iu përmbajtur një jete krejt të re, por ishte një ablucion i jashtëm, nuk prodhoi një ndryshim që mund të fillonte një jetë vërtet të re.
Për çfarë arsye? Sepse një ablucion i jashtëm nuk dha forcën e nevojshme për të jetuar një jetë të re.
Kjo është domosdoshmëria e pagëzimit të Jezusit, që është një pagëzim me "Shpirtin", ndryshimi është pikërisht ai i ujit! Uji në pjesën e jashtme lahet, por kur hyn si limfë brenda një bime, atëherë është një forcë që prodhon fruta.
Pagëzimi i Jezuit është dhurata e Shpirtit të tij, ajo forcë e brendshme që na lejon të jetojmë jetën e fëmijëve të Perëndisë, prandaj dashuria e pakushtëzuar. Ja çfarë na thotë Marku këtë të diel në fillim të Ungjillit të tij!
Le të përgatitemi për të mirëpritur këtë Shpirt që Zoti erdhi të sjellë në botë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 ARDHJES VITI B

MË 10-12-2023

LEXIMI I PARË: Is. 40, 1-5. 9-11


1 “Ngushëllojeni, ngushëllojeni popullin tim,
thotë Perëndia juaj!
2 Flisni zemrës së Jerusalemit,
dhe klithini atij
se mori fund skllavëria e tij,
u shpërblye paudhësia e tij,
sepse ka marrë prej dorës së Zotit
ndëshkim të dyfishtë për të gjitha mëkatet e veta.”
3 Një zë lëshon kushtrimin:
“Në shkretëtirë përgatiteni udhën e Zotit,
rrafshoni në stepë
shtigjet e Tenzot.
4 Le të ngritet çdo luginë,
le të ulet çdo mal e kodër,
rruga e shtrembër le të bëhet e drejtë,
e rrëpira le të bëhet e rrafshtë:
5 do të zbulohet hiri i Zotit,
atëherë të gjithë njerëzit së bashku do të shohin
se ka folur goja e Zotit!”
9 Ngjitu mbi një mal të lartë,
ti që i sjell sihariqin Sionit;
ngrite me gjithë fuqi zërin tënd,
ti që i sjell sihariqin Jerusalemit!
Klith me të madhe, mos druaj,
thuaju qyteteve të Judës:
“Ja, Hyji juaj,
10 ja, Zoti, Hyji juaj, po vjen me fuqi,
zotëron krahu i tij:
ja, me të është shpagimi i tij,
e para tij shpërblimi i tij!
11 Si bariu e kullot grigjën e vet,
në dorë i merr qengjat,
n’përqafim i mbart;
i shikon me kujdes pëllejat”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NGUSHËLLOJENI, NGUSHËLLOJENI POPULLIN TIM.

Kështu fillon një nga pasazhet më të bukur në Librin e Isaisë; quhet “Libri i Ngushëllimit të Izraelit” sepse fjalët e para të tij janë: “Ngushëllojeni, ngushëllojeni popullin tim, thotë Perëndia juaj”. Kjo fjali, në vetvete, është tashmë një Lajm i Mirë i jashtëzakonshëm, pothuajse i papritur, për ata që dinë ta dëgjojnë e ta kuptojnë! Sepse shprehjet “populli im” dhe “Perëndia juaj” janë kujtesa e Besëlidhjes.
Tani kjo ishte çështja e madhe e të mërguarve në Babiloni. Gjatë mërgimit në Babiloni, domethënë midis viteve 587 dhe 538 para Krishtit, ata mund të pyesin veten nëse nuk do ta kishte braktisur Zoti popullin e tij, nuk do të kishte hequr dorë nga Aleanca e tij...? Ai, Zoti, mund të ishte lodhur përfundimisht nga tradhtitë e përsëritura në të gjitha nivelet?”.
I gjithë objektivi i këtij libri të Ngushëllimit të Isaisë është të thotë se nuk është kështu. Zoti ende pohon: “Unë do të jem Hyji juaj e ju do të jeni populli im” (Jr. 7,23) ose ju do të jeni populli im dhe unë do të jem Zoti juaj, që ishte motoja ose më mirë ideali i Aleancës, e që është ajo që Isaia donte ta trasmetonte.

Thjesht e marr tekstin sipas radhës:
“Flisni zemrës së Jerusalemit,
dhe klithini atij
se mori fund skllavëria e tij” (v. 2)
thotë Isaia; kjo do të thotë se skllavëria në Babiloni ka marrë fund; është pra një njoftim për çlirimin dhe kthimin në Jeruzalem.
"U shpërblye paudhësia e tij,
sepse ka marrë prej dorës së Zotit
ndëshkim të dyfishtë për të gjitha mëkatet e veta” (v. 2).
“U shpërblye paudhësia e tij”: në hebraisht, fjalë për fjalë, kjo do të thotë që paudhësia e tij është "e mbuluar" në kuptimin "e mbuluar" nga falja e Perëndisë sepse populli ka marrë nga dora e Zotit një ndëshkim të dyfishtë të merituar për të gjitha mkëkatët e tij. Sipas ligjit të Izraelit, një hajdut duhej të kthente dyfishin e mallit që kishte vjedhur (për shembull, dy kafshë për një). Të folurit për këtë ndëshkim të dyfishtë me një folje në kohën e shkuar ishte një mënyrë e figurshme për të thënë se lirimi po afrohej pasi dënimi ishte kryer tashmë.

Ato që profeti këtu i quan "fajet" e Jeruzalemit, "paudhësia" e tij, janë të gjitha shkeljet e Besëlidhjes: adhurimi idhujtar, shkeljet e së shtunës dhe urdhërave të tjera të Ligjit, dhe mbi të gjitha shkeljet e shumta të drejtësisë dhe, madje, më serioz se të gjitha të tjerat, përbuzje për të varfërit. Populli hebre gjithmonë e ka konsideruar mërgimin si pasojë e të gjitha këtyre pabesive. Sepse në atë kohë njerëzit ende mendonim se Zoti i ndëshkonte për gabimet e tyre.


KTHIMI NGA MËRGIMI SI EKZOD I RI.

“Një zë lëshon kushtrimin”: askund autori i këtij “Librit të Ngushëllimit të Izraelit” na thotë se kush është; ai e paraqet veten si “zëri që bërtet nga Zoti”; ne tradicionalisht e quajmë atë "Isaia i dytë".
Në shkretëtirë, përgatit udhën e Zotit". Tashmë një herë tjetër në historinë e Izraelit, Zoti përgatiti në shkretëtirë rrugën që e çoi popullin e tij nga skllavëria në liri: përkthejeni nga Egjipti në Tokën e Premtuar. Mirë, na thotë profeti, meqë dikur Zoti dinte ta çlironte popullin e tij nga shtypja egjiptiane, sot do të dijë si ta çlirojë nga shtypja babilonase në të njëjtën mënyrë:
"3 Një zë kumton: “Në shkretëtirë përgatiteni udhën e Zotit,
rrafshoni në stepë
shtigjet e Tenzot.
4 Le të ngritet çdo luginë,
le të ulet çdo mal e kodër,
rruga e shtrembër le të bëhet e drejtë,
e rrëpira le të bëhet e rrafshtë:
5 do të zbulohet hiri i Zotit” (v. 3-5).
Ishte një nga kënaqësitë e fitimtarit të detyronte të mundurit të kryenin punime të mëdha tokësore për të përgatitur një rrugë triumfuese për kthimin e mbretit fitimtar. Përkeqësohet: një herë në vit, në Babiloni, kremtohej festa e madhe e perëndisë Marduk dhe, me këtë rast, skllevërit hebrenj duhej të bënin këtë punë tokësore: mbushjen e përrenjve... uljen e kodrave dhe madje edhe maleve, shtigjet e thjeshta gjarpëruese bëjnë rrugë të gjera... për të përgatitur rrugën triumfale nëpër të cilën do të kalonte kortezhi, mbreti dhe statujat e idhullit në krye!
Për këta hebrenj besimtarë, ishte poshtërimi suprem dhe thyerja e brendshme e zemrës. Atëherë Isaia, përgjegjës për t'u shpallur atyre fundin e afërt të skllavërisë së tyre në Babiloni dhe kthimin në vend, u tha atyre: “Këtë herë, është në shkretëtirën që ndan Babiloninë nga Jeruzalemi, që ju do të gjurmoni një shteg... Dhe nuk do të jetë për një idhull pagan, do të jetë për ju dhe Zotin tuaj!
"Atëherë të gjithë njerëzit së bashku do të shohin se ka folur goja e Zotit!” (v.5). Atëherë lavdia e Zotit do të zbulohet dhe çdo qenie mishore do të shohë që goja e Zotit ka folur": ne mund të përkthejmë "Perëndia më në fund do të njihet si Perëndi dhe të gjithë do të shohin që Perëndia i ka mbajtur premtimet e tij”.

“Ngjitu mbi një mal të lartë,
ti që i sjell sihariqin Sionit;
ngrite me gjithë fuqi zërin tënd,
ti që i sjell sihariqin Jerusalemit!
Klith me të madhe, mos druaj,
thuaju qyteteve të Judës:
“Ja, Hyji juaj” (v. 9).
Në kalim, ju keni vënë re paralelizmin e këtyre dy fjalive: paralelizëm i përsosur që synon thjesht të theksojë këtë Lajm të Mirë drejtuar Sionit ose Jeruzalemit, është e njëjta gjë: padyshim bëhet fjalë për njerëzit dhe jo për qytetin. Përmbajtja e këtij lajmi të mirë vijon menjëherë:
“ja, Zoti, Hyji juaj, po vjen me fuqi,
zotëron krahu i tij:
ja, me të është shpagimi i tij,
e para tij shpërblimi i tij!
Si bariu e kullot grigjën e vet,
në dorë i merr qengjat,
n’përqafim i mbart;
i shikon me kujdes pëllejat” (v. 10-11).
Këtu gjejmë te Isaia imazhin e dashur për një profet tjetër të së njëjtës periudhë, Ezekielin.
Prandaj, ky tekst në tërësi dukej si një lajm i jashtëzakonshëm për veshët e bashkëkohësve të Isaisë, në shekullin e gjashtë para Krishtit. Dhe ja, pesëqind apo gjashtëqind vjet më vonë, kur Gjon Pagëzuesi pa Jezusin e Nazaretit që po i afrohej Jordanit dhe po kërkonte Pagëzimin, dëgjoi këto fjalë të Isaisë të rezononin brenda tij dhe u mbush me prova verbuese: ja ku është ai që bashkon përfundimisht kopenë e Atit... Këtu është ai që do t'i shndërrojë shtigjet dredha-dredha të njerëzve në shtigje drite... Këtu është ai që vjen për të rivendosur dinjitetin e popullit të Zotit.. .Ja ai tek i cili shfaqet lavdia (pra prania) e Zotit. Iku koha e profetëve, tani vetë Zoti është mes nesh!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË
]
E DIELA E 2 E ARDHJES VITI B.

MË 10 -12-2023.

PS 85, 9-14:

9 Do të dëgjoj çka thotë Zoti Hyj,
ai premton paqe për popullin e vet,
për të dashurit e vet e për ata që me gjithë zemër kthehen.

10 Shpëtimi i tij është afër atyre që e druajnë,
lavdia e tij do të banojë në vendin tonë.

11 Mëshira dhe e vërteta do të përpiqen,
drejtësia e paqja do të merren ngrykë.

12 E vërteta do të mbijë nga toka
e drejtësia do të shikojë prej qiellit.

13 Sepse Zoti ka për të dhënë çdo të mire
edhe toka jonë do ta japë frytin e vet.

14 Drejtësia do t’i shkojë përpara
dhe do t’u tregojë udhën hapave të tij.


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA

VËSHTIRËSITË E KTHIMIT NGA MËRGIMI.

Psalmi 85 u shkrua pas kthimit të popullit të Izraelit nga mërgimi: ai kthim i shumëpritur, i dëshiruar. Pritej të kshte qenë një fillim i mrekullueshëm: ishte kthimi
në shtëpi, së pari, por edhe fillimi i një jete të re ... Zoti do të kishte fshirë të kaluarën, populli do të kishte filluar nga e para ...
Realiteti është më pak rozë. Së pari, edhe pse merrnin vendime të mira, ëndërronin të niseshin të fillonin nga hiçi, gjithmonë e shihnin shkeljet e Ligjit, pabesitë e Aleancës kanë filluar përsëri, në mënyrë të pashmangshme.

Pastaj, duhet thënë se Mërgimi në Babiloni zgjati, përafërsisht, pesëdhjetë vjet (nga 587 deri në 538 para Krishtit); mërgimtarët ishin burra dhe gra të aftë dhe të fortë; shumica e tyre ishin të një moshe mesatare. U dëbuan dhe i mbijetuan marshimit të detyruar në shkretëtirë midis Izraelit dhe Babilonisë ... Kjo do të thotë që pesëdhjetë vjet më vonë, në kohën e kthimit, shumë prej tyre kishin vdekur; ata që ktheheshin në vend e tyre ishin ose ata që, akoma shumë të rinj, u larguan në 587, kujtesa e të cilëve për vendin e tyre ishte një gjë e vogel, padyshim, ose të rinj të lindur gjatë Mërgimit.
Pra, pjesa më e madhe e atyre që bënin udhëtimin e kthimit,ishte një brez i ri. Kjo nuk do të thotë se ata nuk do të ishin shumë të zjarrtë, as shumë besimtarë, as shumë të katekizuar ... Prindërit dhe gjyshërit e tyre kishin qenë padyshim të etur t'ua lenë trashëgimin tek ata besimin e paraardhësve; ata ishin të etur të ktheheshin në tokën aq të dashur nga prindërit e tyre; ata ishin të etur për të rindërtuar tempullin dhe për të filluar një jetë të re.
Por në vend ku kishin arritur, saktësisht, ata ishin, në pjesën më të madhe, të huaj, dhe, natyrisht, nuk merrnin mirëseardhjen që kishin ëndërruar; për shembull, rindërtimi i tempullit hasi kundërshtime të ashpra në vend.
Në psalmin e liturgjisë së sotme, ne mund ta shohim qartë këtë përzierje ndjenjash: për ta dëgjuar atë, duhet t'u referohemi vargjeve të para të këtij psalmi, të cilat nuk u zgjodhën për liturgji këtë të Dielë.
Kthimi nga Mërgimi është i dhënë:
"Përsëri e pëlqeve, o Zot, tokën tënde, i riatdhesove të humburit e Jakobit.
Ia fale fajet popullit tënd, i mbulove të gjitha mëkatet e tyre. I vure cak zemërimit tënd të madh, u ktheve nga tërbimi yt i madh" (Ps 85,2-5).
Por, për gjithë këtë, meqenëse situata ishte akoma e keqe, dikush fillonte të mendonte nëse Zoti mund të mos ishte i zemëruar akoma:
"A thua gjithmonë do të jesh i hidhëruar me ne e do ta shtrish hidhërimin tënd nga breznia në brezni?" (Ps 85,6).
Pastaj luteshin:
"Na e trego, o Zot, mëshirën tënde e na jep shëlbimin tënd!" (v. 8).


LUTJA PËR TËË KËRKUAR HIRIN E KONVERTIMIT.

Dhe ata kërkonin hirin e kthimit përfundimtar:
"Na kthe, o Hyj, Shëlbuesi ynë, largoje zemërimin tënd prej nesh" (v. 5);
e gjithë pjesa e parë e psalmit luan në foljen "të kthehem": "të kthehesh" në kuptimin e kthimit në vend pas mërgimit, kjo është bërë; "të kthehesh" në kuptimin e "të kthehesh tek Zoti", kjo është edhe më e vështirë! Dhe ne e dimë shumë mirë se forca, vrulli i shndërrimit është një hir, një dhuratë nga Zoti.
Konvertimi kërkon një angazhim nga besimtari:
"Unë jam duke dëgjuar ... çfarë do të thotë Zoti?”
"Dëgjimi", në gjuhën biblike, është pikërisht qëndrimi i vendosur i besimtarit, i kthyer drejt Zotit të tij, i gatshëm t'u bindet urdhërimeve, sepse ai njeh në to mënyrën e vetme për të arritur lumturinë të shënuar për të nga Zoti i tij:
" Do të dëgjoj çka thotë Zoti Hyj, ai premton paqe për popullin e vet, për të dashurit e vet e për ata që me gjithë zemër kthehen" (v. 9);
por kompozitori i këtij psalmi është realist! Ai shton:
“Le të mos kthehen kurrë ata (besnikët) në çmendurinë e tyre!”(v. 9c).
Pjesa e fundit e këtij psalmi është një këngë e shkëlqyer besimi: "kënga e besimit të sapo gjetur", siguria që projekti i Zotit, projekti i paqes për të gjithë popujt, po shkon në mënyrë të papërmbajtshme drejt përmbushjes së tij.
"Lavdia (domethënë shkëlqimi i Prezencës së Zotit) do të banojë në tokën tonë".
"Drejtësia do të ecë para tij dhe hapat e tij do të shënojnë rrugën".
"Dashuria dhe e Vërteta takohen, Drejtësia dhe Paqja përqafohen".
Psalmi flet në kohën e tashme; nuk mashtron, nuk është në ëndërr! Ai vetëm parashikon! Ai paraqet Ditën e ardhshme, ditën kur, pas kaq shumë luftimesh dhe dhimbjesh të panevojshme, dhe urrejtjes budallaqe, njerëzit më në fund do të jenë vëllezër!

QË NGA DITA E RINGJALLJES SË KRISHTIT.

Për të krishterët, kjo Ditë është arritur, ajo tashmë ka filluar: ka filluar kur Jezu Krishti u ngrit nga të vdekurit. Dhe, për të krishterët ky psalm natyrisht, ka gjetur gjithë kuptimin e tij në dritën e Krishtit të ringjallur: psalmi tha:
"Shpëtimi i tij është afër atyre që e duan"
dhe pikërisht emri i Jezusit do të thotë "Shpëtimi i Zotit" ose "Zoti shpëton".
Psalmi tha:
"E vërteta do të mbijë nga toka". Vetë Jezusi tha "Unë jam e Vërteta" dhe fjala "pinjoll", të mos e harrojmë, ishte një nga emrat e Mesisë në Besëlidhjen e Vjetër.
Psalmi tha "Lavdia do të banojë në tokën tonë", dhe Shën Gjoni, në Ungjillin e tij thotë: "E Fjala u bë njeri e banoi ndër ne. Ne e pamë lavdinë e tij, atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm plot hir e të vërtetëi" ( Gjn 1,14).
Psalmi tha: "Unë po dëgjoj, çfarë do të thotë Zoti Hyji"; dhe Gjoni e quan Jezusin Fjalën, Fjalën e Zotit.
Psalmi tha: "Zoti premton paqe për popullin e vet, për të dashurit e vet e për ata që me gjithë zemër kthehen".
Gjatë takimeve të tij me dishepujt e tij pas Ringjalljes së tij, fjalia e parë e Jezusit për ta do të jetë: "Paqja me ju".
Paqja, kjo dhuratë, ky fitim që duket e pamundur edhe në ditët tona për njerëzimin, është akoma, e gjithë Bibla na përkujton këtë, e ardhmja jonë, me kusht që të kujtojmë se është një dhuratë e Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E DYTË E ARDHJES VITI B

MË 10-12-2023.

LEXIMI I DYTË: 2 Pt. 3, 8-14.

8 Por një gjë, fort të dashur, assesi s’duhet ta harroni, e kjo është se te Zoti një ditë është si një mijë vjet, po edhe një mijë vjet janë si një ditë e vetme: 9 Nuk vonon Zoti ta çojë në vend premtimin, si disa e mendojnë të ngadalshëm, por është i durueshëm me ju, se nuk do që ndokush të birret, por do që të gjithë ta kenë mundësinë të kthehen.
10 Dita e Zotit do të vijë si vjedhësi: Atë ditë qiejt do të zhduken me krizmë; elementet do të shkrihen prej të nxehtit dhe toka e veprat në të do të gjenden para Gjyqit.
11 Pasi kështu do të shkatërrohen të gjitha këto, sa njerëz të mirë duhet të jeni ju të gjithë me jetë të shenjtë, me përshpirtëri, 12 ju që e prisni dhe e shpejtoni Ditën e Ardhjes së Hyjit, në të cilën qiejt do të shkatërrohen me zjarr dhe elementet e botës do të shkrihen prej nxehtësisë. 13 Ne veç, sipas premtimit të tij, presim »qiellin e ri dhe tokën e re«, ku banon drejtësia. 14 Këndej, o të dashur, ju, ndërsa i prisni këto, mundohuni të jeni para tij të panjollë, të patëmetë, në paqe!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


PADURIMI I NJERËZVE DHE DURIMI I PERËNDISË.

“Një gjë, fort të dashur, assesi s’duhet ta harroni” (v.8), e nuk duhet të mos merrni në konsideratë. Nëse Pietri flet në këtë mënyrë, është pikërisht sepse ne jemi prirur ta harrojmë këtë gjë që i duket kaq e rëndësishme! "E kjo është se te Zoti një ditë është si një mijë vjet, po edhe një mijë vjet janë si një ditë e vetme” (v. 8).
Nuk është çudi që ne priremi ta harrojmë, sepse për ne është e paimagjinueshme! Një mijë vjet apo një ditë, për ne, në të vërtetë nuk është njësoj. Jetët tona janë nën shenjën e kohës, këtë e dimë shumë mirë; i matur, i numëruar, shumë i shkurtër, dëshmitar i pjekurisë dhe plakjes sonë; dëshmitar gjithashtu për përpjekjet tona dhe përparimin e ngadaltë, shumë i ngadalshëm në sytë tanë, por i sigurt i projektit të Perëndisë.
Por Zoti është jashtë kohës: ne themi se ai është “I përjetshëm”; ky është padyshim një nga kuptimet e emrit të tij "UNË JAM": nënkuptohet "Unë jam përjetësisht i pranishëm në anën tuaj".
Me sa duket, është pikërisht kjo ngadalësi në realizimin e projektit të Zotit që zgjoi padurimin dhe pyetjet e të krishterëve të parë, dëgjuesve të Pjetrit. Ai ngre pyetjen: "A nuk vonon Zoti në mbajtjen e premtimit të tij?" dhe përgjigja e tij nuk mund të ishte më e drejtpërdrejtë: “(Jo,) Zoti nuk vonon shumë për të mbajtur premtimin e tij, ndërsa disa pretendojnë se ai është vonë”
Përballë padurimit të dëgjuesve të tij, Pjetri pohon prandaj durimin e Perëndisë; thuajse sikur të thoshte: “Ti je i paduruar me Zotin, por Zoti është i durueshëm me ty”. Natyrisht, pikëpamjet e njerëzve dhe të Zotit janë domosdoshmërisht krejt të ndryshme. Isaia e kishte thënë tashmë dhe ne duhet ta përsërisim shpesh këtë frazë me vete: “Mendimet e Perëndisë nuk janë mendimet tona” (Is. 55,8-9)... Për ne që jemi në kohë, e gjejmë shumë të gjatë pritjen për Mbretërinë; dhe shpesh zbulojmë se bota nuk po përmirësohet shumë shpejt. Perëndia është i durueshëm, sepse, thotë Pjetri, "ai dëshiron që të gjithë të arrijnë kthimin në besim... ai nuk dëshiron të lërë që disa të humbasin", Hyji “është i durueshëm me ju, se nuk do që ndokush të birret, por do që të gjithë ta kenë mundësinë të kthehen” (v.9); mënyrë për të riafirmuar edhe një herë se plani i Perëndisë për shpëtimin ka të bëjë me të gjithë njerëzimin.
Por, është e rëndësishme të theksohet, Pjetri nuk thotë: "Për ata (të pabindurit, paganët...) është i durueshëm, sepse nuk dëshiron të lërë që disa prej tyre të humbasin..." thotë. : “ka durim me ty”; kjo është ndoshta fjalia më e rëndësishme e këtij fragmenti: jo, Zoti nuk vonon në përmbushjen e premtimit të tij, por ai me durim pret kontributin tonë në projektin e tij; që do të thotë dy gjëra:
Së pari, Perëndia ka shumë respekt për lirinë tonë për të na detyruar në Mbretërinë e Tij; kështu që ai pret.


ROLI YNË NË AFRIMIN E DITËS SË ZOTIT

Së dyti, dhe ky është një njoftim i jashtëzakonshëm, Zoti na ofron të marrim pjesë në realizimin e projektit të tij për të shpëtuar të gjithë njerëzit. Është në fuqinë tonë ta “përshpejtojmë” Ditën e Zotit. (André Chouraqui madje përktheu "Ju që prisni dhe shpejtoni ardhjen e Ditës së Zotit"). Që do të thotë se është në fuqinë tonë të "ngutemi" dhe madje siç tha Chouraqui, të "nxitim" ditën e Zotit.
Le të kthehemi te teksti i Isaisë (65,17 i cituar më sipër): është edhe më i bukur nga sa besojmë:
“17 Sepse, ja, unë po krijoj,
qiell të ri e tokë te re,
të kaluarat s’do të kujtohen,
më ndër mend nuk do të bien.
18 Por do të gëzohet e do të galdohet
përgjithmonë
në ato që unë po krijoj:
Jerusalemin do ta bëj gëzim,
popullin e tij do ta bëj hare” (Is.65,17-18).
Përkundrazi, është një entuziazëm dhe ngazëllim i përhershëm që Zoti do të krijojë: në fakt, ngazëllimi që do të krijojë, do të jetë Jeruzalemi dhe entuziazmi do të jetë populli i tij. Ajo që na propozohet është të punojmë për entuziazmin dhe ngazëllimin e vëllezërve tanë. Kjo i jep kuptim jetës sonë dhe duhet të na japë kurajo.
Shën Elizabetës së Turingisë shumë të re i atribuohet kjo frazë:
"Unë ju thashë se duhet t'i gëzojmë njerëzit".
E kishte lexuar apo jo Shën Elizabeta kapitullin 65 të Isaias? Në çdo rast, ajo kuptonte gjithçka. Dhe Isaia vazhdon, duke detajuar jetën e re të Mbretërisë: "As Vdekja më s’do të jetë, as vaj, as ofshamë, as dhimbje më s’do të ketë” (Zb. 21,4), atje nuk do të dëgjohen më as lot, as klithma..." dhe ju e dini të tjerat, " S’do të bëjnë dëm as nuk do të vrasin mbi mbarë Malin tim të shenjtë ‑ është fjala e Zotit”(Is. 65,25).
Kur Pjetri thotë: "Këndej, o të dashur, ju, ndërsa i prisni këto, mundohuni të jeni para tij të panjollë, të patëmetë, në paqe!” (v.14), ai do të thotë "jeto tashmë sipas vlerave të Mbretërisë, kështu do ta shpejtosh mbërritja”.
Në mes të pasazhit tonë, Pjetri përshkruan me terma mbresëlënës këtë ditë të ardhshme të Perëndisë. Ne njohim një njoftim të famshëm nga profeti Malakia: “19 Dhe, ja, po vjen dita e ndezur flakë porsi furra! Të gjithë krenarët dhe ata që bëjnë prapësi do të jenë kashtë. Do t’i djegë Dita që po vjen ‑ thotë Zoti i Ushtrive ‑ e s’do t’u lërë as rrënjë as gem! 20 Kurse për ju që e keni frikën e Emrit tim do t’ju lindë dielli i drejtësisë me rreze shëndetsjellëse e do të dilni e do të kërceni porsi viçat në kullosë!”(Mal. 3,19-20).
Ky përshkrim i “Diellit të Drejtësisë” nuk duhet të na shqetësojë, përkundrazi. Si gjithmonë, ky gjykim i shpallur nuk do ta ndajë njerëzimin në dysh, sikur disa të ishin krejtësisht të mirë dhe të tjerë krejtësisht të këqij. Nuk ka njeri krejtësisht të lig apo krejtësisht arrogant, por tek secili prej nesh, pak arrogancë dhe pak keqdashje: kjo është ajo që do të zhduket sa hap e mbyll sytë, e djegur në zjarrin e dashurisë së Zotit; do të mbeten vetëm farat e mbretërisë: dielli i drejtësisë do t'i bëjë të mbijnë. Kjo është arsyeja pse Pjetri përfundoi citimin nga Isaia "ne presim qiejt e rinj dhe tokën e re ku do të banojë drejtësia".
Kjo është edhe arsyeja pse Pietri mund t'i këshillojë me qetësi bashkëbiseduesit e tij që të jenë të qetë: "Bëni gjithçka që të gjendeni pa njolla ose të meta, në paqe": nuk kemi asgjë për t'u frikësuar nga një diell që sjell shërim në rrezet e tij!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 E ARDHJES VITI B.

MË 10 - 12- 2023.

UNGJILLI: Mk. 1, 1 – 8

1 Fillimi i Ungjillit të Jezu Krishtit, Birit të Hyjit.
2Në përkim me fjalët që shkruan Isaia profet:
“Ja, unë po dërgoj lajmëtarin tim para teje
që do ta bëjë gati udhën tënde;
3 është zëri i njërit që bërtet në shkretëtirë:
‘bëni gati udhën e Zotërisë,
rrafshoni shtigjet e tij!’“,
4 në shkretëtirë u duk Gjon Pagëzuesi e predikonte një pagëzim pendese për faljen e mëkateve.
5 Mbarë krahina e Judesë e të gjithë jerusalemasit shkonin tek ai. Pasi ata i rrëfenin mëkatet e veta, Gjoni i pagëzonte në lumin Jordan.
6 Gjoni ishte i veshur me një petk prej leshi deveje e rreth ijesh kishte brez lëkure. Ushqehej me karkaleca e me mjaltë të egër.
7Në predikimet e veta thoshte:
“Pas meje po vjen një më i fortë se unë. Unë nuk jam i denjë as të ulem para tij për t’ia zgjidhur rripin e sandaleve të tij. 8 Unë ju pagëzova me ujë, ndërsa ai do t’ju pagëzojë me Shpirtin Shenjt”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ARDHJA E MBRETIT TË RI TË BOTËS


" Fillimi i Ungjillit të Jezu Krishtit, Birit të Hyjit": me katër fjalë thuhet i gjithë misteri i Jezusit të Nazaretit: ky njeri, i ardhur në botën tonë në mënyrë njerëzore, është Krishti, Biri i Perëndisë: domethënë njëkohësisht mbret, Mesia, ai që përmbush pritshmëritë e popullit të tij, por edhe vërtet Biri i Perëndisë, domethënë vetë Zoti... dhe atje pritshmëritë e Popullit të Zgjedhur jo vetëm u përmbushën, por edhe u tejkaluan në masë të madhe. Tani e tutje i gjithë Ungjilli i Markut do të jetë zhvillimi i këtij vargu të parë.
“Ungjilli”: duhet ta dëgjojmë këtë fjalë me gjithë forcën e saj! Në kuptimin e "Lajmit të Madh", Lajme të shkëlqyera që do të ishin me të vërtetë të jashtëzakonshme. Etimologjikisht, pikërisht ky është kuptimi i fjalës “ungjill”. Në atë kohë, lajmet e gëzueshme të mëdha zyrtare si lindja e një mbreti ose një fitore ushtarake quheshin "ungjij". Ardhja e Jezusit mes njerëzve është me të vërtetë Lajmi i fillimit të një Mbretërie, atë të vetë Perëndisë.

Mateu, Marku, Luka dhe Gjoni nuk kanë shkruar libra kujtimesh, biografi të Jezusit të Nazaretit; për ta ky është një lajm i jashtëzakonshëm dhe i mirë! "Besoni në Lajmin e Mirë" (kjo është një frazë tjetër nga Marku) do të thotë "besoni se lajmi është i mirë!". Këtë lajm të mirë, ungjilltarët nuk munden, nuk duan ta mbajnë për vete; pastaj ata marrin stilolapsin për t'i thënë botës dhe brezave të ardhshëm: ka ardhur ai që populli i Zotit priste: ai i jep kuptim jetës dhe vdekjes, ai na hap horizontet, na ndriçon sytë e verbër, i bën daullet tona të dridhen të ngurtësuara, vë në lëvizje gjymtyrët e paralizuara dhe shkon aq larg sa të ringjallë të vdekurit. Ky është një lajm i mirë!
Ndryshe nga tregimet e Mateut dhe Lukës, ky Lajm i Mirë nuk fillon, te Marku, me historitë e lindjes ose të fëmijërisë së Jezusit, por menjëherë me predikimin e Gjon Pagëzuesit:
"Gjoni, ai që pagëzoi, u shfaq në shkretëtirë". Dhe Marku citon profetin Isaia: “2 Ja, unë po dërgoj lajmëtarin tim para teje
që do ta bëjë gati udhën tënde;
3 është zëri i njërit që bërtet në shkretëtirë:
‘bëni gati udhën e Zotërisë, rrafshoni shtigjet e tij!’.
“Përgatitni udhën e Zotit” (Is 40:3): teksti origjinal hebraik dhe përkthimi i tij në greqisht nuk kanë saktësisht të njëjtat shenja pikësimi. Këtu është teksti hebraik: "Një zë bërtet në shkretëtirë: Përgatitni udhën e Zotit"; dhe teksti grek (nga e cila rrjedh liturgjia jonë): “Një zë thërret: nëpër shkretëtirë, përgatititni udhën e Zotit!”.
Kjo fjali e fundit është marrë nga libri i dytë i Isaias në këtë tekst, i cili fillon me këto fjalë madhështore "Ngushëllojeni, ngushëllojeni popullin tim, thotë Perëndia juaj" (Is 40: leximi i parë këtë të diel). Nga ana tjetër, fjalia e parë “Ja ku po dërgoj lajmëtarin tim përpara teje për të të hapur rrugën” nuk është nga profeti Isaia, por Marku bën një lidhje shumë interesante këtu, me një fjali nga profeti Malakia dhe një tjetër nga libri i Eksodit; ne do t'i kthehemi kësaj më poshtë.
“Gjoni ishte i veshur me një petk prej leshi deveje e rreth ijesh kishte brez lëkure. Ushqehej me karkaleca e me mjaltë të egër” (v. 6). Është e rrallë që ungjijtë të përshkruajnë veshjen dhe ushqimin e dikujt! Nëse Marku e bën këtë këtu për Gjon Pagëzuesin, do të thotë se ka kuptim. Karkalecat dhe mjalti i egër janë ushqimi i shkretëtirës, me çfarë do të thotë asketizmi, por edhe premtimi, pasi pikërisht në shkretëtirë filloi aventura e madhe e Aleancës me Zotin: një mënyrë për të thënë: "Ardhja e Gjon Pagëzuesit është shansi juaj për një kthim në shkretëtirë, një ribashkim me Perëndinë tuaj”.
Dhe kjo është arsyeja pse, besoj, Mark bashkoi citimet e ndryshme që lexuam pak më lart. Profeti Malakia shkroi: “Ja, unë dua ta dërgoj të dërguarin tim. Ai do ta bëjë gati udhën para meje” (Ml. 3,.1); ne jemi në perspektivë të ardhjes së Ditës së Zotit; dhe në librin e Eksodit gjejmë: “Ja, po e dërgoj engjëllin që të prijë e të të ruajë gjatë udhëtimit e të të shtjerë në vendin që kam përgatitur”(Dal. 23,20); është një kujtesë e eksodit nga Egjipti.
Ajo që Marku thotë këtu me pak fjalë është se Gjon Pagëzuesi na çon nga Besëlidhja historike e lidhur në shkretëtirën e Eksodit te Besëlidhja përfundimtare në Jezu Krishtin.
Sa i përket veshjes së leshit të devesë, ishte ajo e profetit të madh Elia (2 Mbr. 1,8). Veshja me lesh deveje ishte bërë uniformë e profetëve; madje ndodhi që disa sharlatanë e përdorën atë për t'u paraqitur si profetë (Za. 13, 4). Pikërisht nga kjo u njoh nga larg. Prandaj Gjon Pagëzuesi paraqitet si pasardhësi i Elias; zakonisht thuhej se Elia do të kthehej personalisht për të njoftuar ardhjen e Mesisë. Kjo bazohej në një profeci të Malakisë: "Dhe ja, unë do t’ju dërgoj profetin Eli
para se të vijë Dita e Zotit
e madhe edhe e tmerrshme” (Ml. 3, 23).
Nuk është çudi, pra, që ka kaq shumë emocione rreth Gjopn Pagëzuesit: kush e di? Ndoshta ishte Elia ai që u kthye; kjo do të thotë se ardhja e Mesisë është e afërt. (Me kllapa, kjo eksitim gjithsesi dëshmon se pritja e Mesisë ishte e gjallë në kohën e Jezusit). Turmat, pra, vërshojnë rreth Gjon Pagëzuesi, na thotë Marc, por ai nuk e lë veten të dehet nga suksesi i tij: ai e di se ai është vetëm një zë, një shenjë dhe se ai shpall diçka më të madhe se vetja. Ai i kundërshton me vendosmëri ata që e marrin për Mesinë dhe thjesht nxjerr pasojat: Ai që njoftoj është shumë më i madh se unë, sa nuk jam i denjë as të përkulem para këmbëve të tij për t'i zgjidhur rripin e sandalit.

AI DO T’ JU PAGËZOJË NË SHPIRTIN SHENJT.

Ashtu si Elia, si çdo profet i vërtetë, Gjon Pagëzuesi predikon kthimin në besim: dhe të gjithë atyre që duan të ndryshojnë jetën e tyre, ai u ofron pagëzimin. Nuk është më vetëm një çështje e larjes së duarve para çdo vakti, siç e kërkonte feja hebraike, është një çështje e zhytjes tërësisht në ujë për të demonstruar vendosmërinë e patundur për të pastruar gjithë jetën e dikujt: le të dëgjohet dhe të kuptohet si një kthim të shpinës të gjithë idhujve, çfarëdo qofshin ato. Në disa manastira të kohës së Gjon Pagëzuesit dhe Jezusit, ata madje shkuan aq larg sa të bënin një larje pastrimi të përditshëm për të demonstruar dhe ruajtur këtë dëshirë për kthim në besim.
Por Gjon Pagëzuesi e bën të qartë: midis Pagëzimit të tij dhe atij të inauguruar nga Krishti, ka një botë (në kuptimin e vërtetë të fjalës)! “Unë të pagëzoj në ujë”: është një shenjë që tregon dëshirën tuaj për një jetë të re; gjesti i pagëzuesit dhe lëvizja e të pagëzuarit janë gjeste njerëzish. Ndërsa gjesti i Krishtit do të jetë vetë gjesti i Perëndisë: “Ai do t'ju pagëzojë (të zhytë) në Shpirtin shenjt”. Është vetë Zoti ai që do ta pastrojë popullin e tij duke i dhënë Shpirtin e tij.
Këtu, është vetë koncepti ynë i pastërtisë që duhet të konvertohet:
Së pari, pastërtia nuk është ajo që ne mendojmë: spontanisht, ne mendojmë për pastërtinë në terma të pafajësisë, një lloj pastërtie shpirtërore; dhe pastrimi atëherë do të ishte i rendit të pastrimit, në një farë mënyre. Sikur mund të pastronit shpirtin tuaj. Në realitet, pastërtia në kuptimin fetar ka të njëjtin kuptim si në kimi: një trup thuhet se është i pastër kur është pa përzierje. Zemra e pastër është ajo që është tërësisht e kthyer kah Zoti, e cila ua ka kthyer shpinën idhujve; (në të njëjtën mënyrë që Shën Gjoni, duke folur për Jezusin në Prolog, thotë "Ai u kthye nga Zoti").
Së dyti, pastrimi ynë nuk është puna jonë, nuk është në dorën tonë, është vepër e Zotit: për të na pastruar, na thotë Gjon Pagëzori, Zoti do të na mbushë me Shpirtin Shenjt. Thjesht duhet të largohemi dhe të mirëpresim dhuratën e Zotit.