Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E PASHKËS VITI A

MË 30-4-2023.

UNGJILLI: Gj. 10, 1-10.

1 “Për të vërtetë, për të vërtetë, po ju them: ai që në vathë të deleve nuk hyn nëpër derë, por tjetërkah kërcen brenda, ai është vjedhës dhe cub. 2 Ai që hyn nëpër derë, ai është bariu i deleve. 3 Atij derëtari i çel derën e delet e dëgjojnë zërin e tij. Ai i thërret delet e veta me emër dhe u prin përjashta. 4 E kur i qet përjashta të gjitha delet e veta, u prin dhe delet i shkojnë pas, sepse e njohin zërin e tij. 5 Pas të huajit nuk do të shkojnë me siguri, por do të ikin, sepse nuk e njohin zërin e të huajit”. 6 Jezusi u tregoi këtë shëmbëlltyrë, por ata nuk e morën vesh ç’deshi t’u thotë me të.
7 Prandaj Jezusi u tha përsëri: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them: unë jam dera e deleve. 8 Të gjithë ata që erdhën (para meje) janë vjedhës dhe cuba; porse delet nuk i dëgjuan. 9 Unë jam dera: kush hyn nëpër mua, do të shëlbohet: do të hyjë e do të dale dhe do të gjejë kullosë.
10 Vjedhësi s’vjen për tjetër, por për të vjedhur, për të prerë e për të bërë dëm. Unë erdha që delet ta kenë jetën e ta kenë me plotësi.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Veçanërisht bie në sy koherenca e teksteve të kësaj të diele! Psalmi, pastaj leximi i dytë dhe tani ungjilli na çojnë në një vathë delesh. Psalmi e krahasoi marrëdhënien e Perëndisë me Izraelin me shqetësimin e një bariu për kopenë e tij; tha: "Zoti është bariu im, nuk më mungon asgjë; në livadhe me bar të freskët, më bën të pushoj”. Në leximin e dytë, Shën Pjetri i krahasoi njerëzit që nuk kanë besim në Jezu Krishtin me delet e humbura: “Ju endet si dele të humbur; por tani jeni kthyer te bariu që ka kujdes për ju dhe ju ruan”. Dhe këtu, në Ungjillin e Gjonit, Jezusi zhvillon fjalimin e tij të gjatë mbi bariun e mirë.
Një vathë delesh nuk është një pamje e zakonshme për shumë prej nesh, duhet thënë. Prandaj ne duhet të bëjmë përpjekje për të imagjinuar peizazhin e Lindjes së Afërt, tufën e mbledhur për natën në një rrethim të ruajtur mirë; në mëngjes bariu vjen për t'i marrë delet dhe i çon në kullotë.
Nëse duhet të zgjerojmë imagjinatën, nga ana tjetër, ky lloj reflektimi ishte shumë i njohur për dëgjuesit e Jezusit: sepse, para së gjithash, kishte shumë tufa në Izrael dhe më pas sepse profetët e Besëlidhjes së Vjetër ishin bërë të mësuar me këtë lloj krahasimi. Ne kemi rilexuar disa pasazhe rreth psalmit. Më kujtohet vetëm një fjali nga profeti Isaia, i cili këmbëngul në përkujdesjen e Zotit ndaj popullit të tij:
“Do të kullotin afër udhëve, kullota e tyre mbi çdo kodër të shogët.
S’do të sprovojnë uri as etje, s’do t’i mundojë vapa as dielli, pse do t’u prijë Ai që ka mëshirë për ta dhe do t’i mrizojë ndër gurra të freskëta” (Is. 49,9-10).
Ai që është plot butësi për ta do t'i udhëheqë dhe drejt burimeve të ujit do t'i çojë ata të freskohen.
Më në fund, për Mesinë e ardhshëm thuhej me gjithë qejf se ai do të ishte një bari për Izraelin.
Në të njëjtën kohë, profetët folën vazhdimisht kundër barinjve të këqij që paraqesin një rrezik real për delet. Është padyshim një çështje jete a vdekjeje për tufën. Jezusi, nga ana tjetër, vazhdon duke këmbëngulur në të njëjtën mësim, në të njëjtin regjistër: ai flet si për shqetësimin e bariut për delet e tij, ashtu edhe për rrezikun që barinjtë e rremë përfaqësojnë për to.
Ai i rimerr këto tema të njohura në Ungjillin e kësaj të diele, në formën e dy krahasimeve të vogla të njëpasnjëshme: atë të bariut, dhe atë të derës. Jezusi i prezanton të dy me formulën solemne: "Amen, amen, po ju them". Tani kjo shprehje sjell gjithmonë diçka të re; por, pikërisht, tema e bariut ishte e njohur, pra ku është risia? Nga ana tjetër, Gjoni saktëson se këto dy shëmbëlltyra u drejtohen farisenjve: Jezusi ua tha të parën, por, na thotë Gjoni, “ata nuk e kuptuan atë që Jezusi donte t'u thoshte”. Kështu Jezusi vazhdoi me shëmbëlltyrën e derës.
Pse farisenjtë nuk e kuptuan të parën? Ndoshta thjesht sepse, padyshim, Jezusi sugjeron se ai vetë është ky bari i mirë i aftë për t'i sjellë lumturi popullit të tij; dhe menjëherë papritmas skriblt, farisenjtë, kryepriftërinjtë…reduktohen në rangun e barinjve të këqij. Pra, ata e kanë kuptuar plotësisht atë që do të thotë Jezusi, por nuk mund ta pranojnë atë. Do të ishte të pranonim se ky Galileas është Mesia, i Dërguari i Zotit, por ai nuk i ngjan idesë që ata kishin për të. Ndoshta kjo është arsyeja pse Jezusi ishte i kujdesshëm të thoshte “Amen, amen, po ju them”; sa herë që ai prezanton një fjalim me këtë hyrje, duhet të jemi veçanërisht të vëmendshëm; është ekuivalenti i disa frazave që gjenden shpesh te profetët e Besëlidjes së Vjetër: kur atyre Shipirti i Hyjit u pëshpërit fjalë që janë të vështira për t'u kuptuar ose për t'u pranuar, ata gjithmonë kujdesen shumë për të filluar dhe ndonjëherë për të përfunduar predikimin e tyre me formula të tilla si “orakull i Zotit” ose “Kështu thotë Zoti”. E këtu, edhe pse Jezusi i kishte paralajmëruar me këto fjalë solemne, farisenjtë nuk e kuptuan ose nuk donin të kuptonin atë që Jezusi donte t'u thoshte atyre.
Por ai këmbëngul; Gjoni na thotë:
“Prandaj Jezusi u tha përsëri: “Përnjëmend, përnjëmend po ju them” (v. 7).
Prandaj Jezusi foli përsëri; ne mund të hamendësojmë durimin e Jezusit që e frymëzon atë me këtë përpjekje të re për të bindur auditorin e tij:
“Unë jam dera (e deleve): kush hyn nëpër mua, do të shëlbohet” (v.9)
Kjo është një mënyrë tjetër për të thënë se ai është Mesia, Shpëtimtari: nëpërmjet tij, tufa arrin jetën e vërtetë.
“Unë erdha që delet ta kenë jetën e ta kenë me plotësi” (v. 10).
Është pothuajse diçka që miqësisht dhe në mirëbesim na thotë: Jezusi na tregon pse erdhi.
Si përfundim, do të mbaja me kënaqësi një mësim nga ky Ungjill: Jezusi na thotë se delet ndjekin bariun sepse e njohin zërin e tij: pas këtij imazhi baritor, ne mund të lexojmë një realitet të jetës së besimit; bashkëkohësit tanë nuk do të ndjekin Krishtin, nuk do të jenë dishepujt e tij nëse “barinjtë” e sotëm dhe besimtarët të gjithë nuk bëjnë që zëri I Krishtit të kumbojë, nëse nuk e bëjmë të njohur Fjalën e Perëndisë. Duket se Jezusi të na sugjëron, na nxit, me këtë Ungjill, edhe një herë që ta pranojnë thirrjen për të bërë që të dëgjohet gjithsesi “tingulli i zërit të tij”
Disa herë në Ungjillin e Gjonit, Jezusi e zbulon misionin e tij në terma mjaft të qartë; ndonjëherë ai këmbëngul në faktin se është dërguar nga Ati: një ditë, për shembull, në Jeruzalem, ai tha: "Unë kam ardhur në emër të Atit tim" (Gj. 5,43); nganjëherë ai tregon përmbajtjen e misionit të tij: në pretoriumin e Pilatit, Jezusi pohon: “Kam lindur dhe kam ardhur në botë për të dëshmuar të vërtetën” (Gj. 18,37); diku tjetër flet për shpëtimin e botës: “Unë nuk erdha të gjykoj botën, erdha të shpëtoj botën (Gj. 12,47). Ose përsëri: “Unë, drita, kam ardhur në botë, që kushdo që beson në mua të mos mbetet në errësirë (Gj. 12,46).

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 5 E PASHKËS VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 E PASHKËS VITI A.

MË 7-5-2023

UNGJILLI: Gj.14,1-12.

1 “Mos t’ju shqetësohet zemra!
Besoni në Hyjin
edhe në mua besoni!
2 Në shtëpinë e Atit tim ka shumë banesa.
Po të mos kishte, a do t’ju thoja:
‘Po shkoj t’ju bëj gati vendin’?
3 Kur të shkoj e t’ju përgatis vendin,
do të vij prapë e do t’ju marr tek unë,
që aty ku jam unë, të jeni edhe ju.
4 Ku shkoj unë, ju e dini rrugën.”
5 “Zotëri ‑ i tha Toma ‑ Ne s’dimë kah po shkon. Si, pra, mund ta dimë udhën?”
6 Jezusi u përgjigj:
“Unë jam Udha, e Vërteta dhe Jeta.
Askush nuk shkon tek Ati përveçse nëpër mua.
7 Nëse më njohët mua,
do ta njihni edhe Atin tim.
Që tani e njihni
dhe e keni parë.”
8 Filipi i tha:
“Zotëri, na e dëfto Atin e na mjafton!”
9 “O Filip ‑ i tha Jezusi ‑ kaq shumë kohë jam me ju e nuk më njohe ende?
Kush më ka parë mua, ka parë edhe Atin.
Si thua, pra: ‘Na e dëfto Atin!’
10 Po a nuk beson
se unë jam në Atin e Ati është në mua?
Fjalët që jua them, nuk jua them prej vetvetes:
Ati që banon në mua i kryen veprat e veta.
11 Më besoni mua:
Unë jam në Atin dhe Ati është në mua.
Përndryshe, besoni për shkak të vetë veprave!
12 Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
kush beson në mua,
veprat që i bëj unë edhe ai do t’i bëjë.
Madje do të bëjë edhe më të mëdha se këto,
sepse unë po shkoj tek Ati.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilltari Gjoni i kushton 5 kapituj Darkës së Fundit dhe pikërisht në këta kapituj
ne gjejmë testamentin që na la Jezusi: janë fjalët e tij të fundit, më të shenjtat.
Ungjilli i sotëm është pjesë e këtij testamenti: ne do t'i qasemi këtij teksti, do të thosha, me
dridhje, e do të përpiqemi të kuptojmë mesazhin e çdo fjale të thënë nga Jezusi.
Jemi në dhomën e sipërme të Cenaklit: Juda sapo ka dalë, Jezusi që nuk u kishte fshehur kurrë
dishepujve fatin e tij, tani u thotë qartë atyre:
"Unë jam duke u larguar nga ju".
Kanë kaluar tre vjet që kur dishepujt ishin bashkuar me Të përgjatë brigjeve të liqenit
të Galilesë dhe ishin përfshirë në mesazhin e tij, deri në atë pikë sa kishin lënë gjithçka
për të bashkuar jetën e tyre me të tijën; tani, atë natë në dhomën e sipërme të Cenaklit,
ata përballën me këtë njoftim dramatik… Jezusi është gati t'i lërë ata.

Cili është reagimi i tyre?
Të mërzitur, ata kanë frikë, ndihen të humbur, sepse kuptojnë se ëndrrat e tyre për lavdi që
kishin kultivuar për tre vjet, tani po shpërbëhen, realiteti është krejt ndryshe nga
ajo që ata do të prisnin, ata përballen me dështim.
Le të dëgjojmë se çfarë u thotë Jezusi:
1 “Mos t’ju shqetësohet zemra! Besoni në Hyjin edhe në mua besoni!
2 Në shtëpinë e Atit tim ka shumë banesa. Po të mos kishte, a do t’ju thoja: ‘Po shkoj t’ju bëj gati vendin’?
3 Kur të shkoj e t’ju përgatis vendin, do të vij prapë e do t’ju marr tek unë, që aty ku jam unë, të jeni edhe ju.
4 Ku shkoj unë, ju e dini rrugën”.

Këtyre dishepujve të hutuar dhe të zhgënjyer, Jezusi u thotë:
"Mos iu shqetësohet zemra".
Folja që përdoret në tekstin grek është "tarassein", një folje shumë e fortë, që tregon agjitacionin
e valëve të stuhishme të detit; e në këtë mënyrë flitet, pra, për zemrat e dishepujve.
Jezusi nuk habitet që ata të jenë të shqetësuar dhe të frikësuar dhe tani ai thotë fjalë që u thuhen
atyre që duhet të qetësohen, të ngushëllohen, të sigurohen. Jezusi bëri atë që bëri Moisiu para
se të vdiste: kishte mbledhur popullin dhe u kishte thënë izraelitëve:
"Mos kini frikë, mos e humbni zemrën
Zoti do të ecë përpara jush,
e do të vazhdojë t'ju udhëheqë.
Unë nuk do të jem më me ju,
por Zoti do t’ju japë dikë
që do t’ju shoqërojë në tokën e lirisë;
mos kini frikë, mos e humbni shpresën".
Janë fjalët që Jezusi përdor edhe me dishepujt e tij dhe nuk janë fjalët që ai u drejton
vetëm atyre, janë aktuale edhe për ne.
Edhe ne sot jemi të shqetësuar nga kaq shumë frikë, Jezusi nuk është i pranishëm dhe i
dukshëm siç kishte qenë me 12 që e kishin shoqëruar për tre vjet; ai është gjithmonë
i pranishëm (jo idukshëm), dhe për këtë atëherë kemi përshtypjen se jemi vetëm në vazhdimin e
projektit të tij për një botë të re.
Si Kishë ne përjetojmë armiqësinë e botës dhe e keqja shpesh duket se triumfon, dikush
madje pohon se Kisha është në rënie, ajo duhet të dorëzohet për t'u zhdukur.
Madje shumë të krishterë vijnë në dyshim të vërtetën e fjalëve të Jezusit që ai i kishte siguruar:
" Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit
s’do të ngadhënjejnë kundër saj!” (Mt, 16,18).
Portat e ferrit nuk do të jenë në gjendje t'i rezistojnë forcës së mbretërisë së Perëndisë.
Por edhe ne jemi të shqetësuar, jo vetëm nga armiqësia e botës, por edhe nga
brishtësia jonë, nga dobësia jonë, nga pabesia jonë, me pak fjalë, ndihemi të papërshtatshëm
për të kryer misionin që na ka besuar Jezusi. Edhe ne kemi ndjesinë e të qenit
disi në mëshirën e dallgëve të një deti të trazuar.
Jezusi e merr parasysh këtë frikë tonë, në fund të fundit pak më parë, kur u tha dishepujve
se njëri prej tyre do ta kishte tradhtuar, ungjilltari vëren se ai ishte i shqetësuar përbrenda:
"Si i tha këto, Jezusi, i tronditur në shpirt, shpalli:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
njëri prej jush do të më tradhtojë” (Gj. 13, 21).
Dhe ungjilltari përdor për Jezusin të njëjtën folje që ai kishte përdorur për agjitacionin e
dishepujve. Jezusi gjithashtu ishte i shqetësuar thellë dhe përbrenda; është bukur të dëgjojmë
sesa afër është Jezusi me ne, dhe se sa afër jemi ne me të: në fakt edhe Ai e ka përjetuar atë që përjetojmë ne.

Çfarë ilaçi na ofron për të qetësuar ankthet tona, hutimin tonë?
Ja fjalët e Jezusit:
" Besoni në Hyjin
edhe në mua besoni!”.
Është e lehtë t'i besosh Ungjillit për pak çaste, është e vështirë të mbash të pa lëvizur,
të mos lëkundesh as kur historia duket se mohon atë që tha se është dhe do të jetë
për gjithmonë Mjeshtri ynë.
Jezusi thotë:
"A doni të qetësoni ankthet tuaja? Besoni Fjalën time"
Dhe shpesh ankthet tona vijnë nga fakti që ne e shikojmë historinë botërore me sytë tanë,
jo me sytë e Zotit.
Ne jemi të fokusuar në momentin e tanishëm dhe do të donim ta shihnim menjëherë
realizimin e plotë të mbretërisë së Perëndisë… ne kurrë nuk do të jemi dëshmitarë
të përmbushjes së premtimit të Jezusit: vetë Jezusi nuk u shpreh, nuk dha mendimin e vet
për përmbushjen e mbretërisë së Perëndisë.
Këtu, nëse bëhemi të vetëdijshëm për vogëlsinë tonë, nëse bëjmë paqe me kufizimin tonë,
nëse ia lëmë këtë përmbushje Zotit, ne rikuperojmë qetësinë; ne mbështetemi në Fjalën
në të cilën ne besojmë, Fjalë që na jep sigurinë se asnjë pikë dashurie nuk do të shkojë
kurrë e humbur.

Pastaj Jezusi vazhdon:
“Në shtëpinë e Atit tim ka shumë banesa.
Po të mos kishte, a do t’ju thoja:
‘Po shkoj t’ju bëj gati vendin’?" (v. 2).
Çfarë kuptim kanë këto fjalë?
Epo, le të pyesim veten se cila është shtëpia e Atit të tij?
Le të mos mendojmë për parajsën, Jezusi po flet për diçka tjetër.
Ai e quajti tempullin "Shtëpia e Atit tim".
Por tempulli - kishte thënë ai - do të shkatërrohet dhe Zoti do të ndërtojë një tempull tjetër,
jo të bërë me gur;
Ai ishte tempulli nga i cili flijimet do të ngjiteshin tek Ati qiellor, nga i cili veprat e dashurisë,
dhuratën e vetes nga dashuria, vetë Jezusi ishte holokausti i pranueshëm nga Ati qiellor.
Jezusi është tempulli, Jezusi është shtëpia e Atit të tij dhe ne jemi thirrur të jemi gurë të gjallë,
të bashkuar me të, gurin e themelit, gurët e gjallë të këtij tempulli.
Në këtë shtëpi të Atit të tij, të cilës i përkasim edhe ne, "ka shumë vende".
Ka një vend për çdo vëlla, askush nuk përjashtohet, ka vend për të gjithë dhe ka një detyrë që
të gjithë janë thirrur për të kryer: secili prej nesh ka marrë dhurata nga Zoti, dhurata
që e detyrojnë secilin të vihet në shërbim të jetës së vëllait.
Ky është vendi që të gjithë kanë në këtë tempull që është Krishti.
“Kur të shkoj e t’ju përgatis vendin,
do të vij prapë e do t’ju marr tek unë,
që aty ku jam unë, të jeni edhe ju” (v.3).

Çfarë do të thotë ai? Cili vend do të na përgatisë?
Përsëri mos “t’iu shqetësohet zemra” për një ndenjëse, për një vend të numëruar në parajsë:
Jezusi nuk flet për këtë …
Ai thotë vetëm që ka ikur përpara nesh për të përgatitur vendin për të gjithë ne.

Ku shkoi?
Ai ka shkuar të japë jetën, ky është vendi, vendi ku pret të gjithë ata që besojnë në të.
Në fakt ai thotë se Ai vjen, Ai shkon së pari për të dhënë jetë, pastaj Ai vjen, jo në fund të
botës, vjen sot të na marrë edhe neve që të jemi pranë tij dhe me Të, për të dhënë jetën
nga dashuria për vëllanë.
Dhe unë do të thosha gjithashtu një sugjerim… kur ta lejojmë veten të prezantohemi me këtë
përfshirje të dashurisë për Të dhe për vëllanë, ne mund të kremtojmë vërtet
një Eukaristi autentike, sepse eukaristia është kjo: duke i thënë po propozimit “bashkëshortor”,
të bashkimit të jetës që Jezusi na bën, ne mirëpresim, me gjestin e ngrënies së asaj buke,
ne kryejmë gjestin që na asimilon me Jezusin, me gjithë historinë e tij të dashurisë dhe
bashkojmë jetën tonë me të tijën.

Tani Jezusi prezanton temën e rrugës dhe cila është rruga që na çon atje ku është Ai,
sepse Ai është atje e ai dëshiron të jemi pranë tij.
Le të dëgjojmë reagimin e Thomës:
“Zotëri ‑ i tha Toma ‑ Ne s’dimë kah po shkon. Si, pra, mund ta dimë udhën?”
Jezusi u përgjigj:
“Unë jam Udha, e Vërteta dhe Jeta.
Askush nuk shkon tek Ati përveçse nëpër mua.
Nëse më njohët mua,
do ta njihni edhe Atin tim.
Që tani e njihni
dhe e keni parë” (v. 5-7).
Toma shfaqet tre herë në Ungjillin sipas Gjonit dhe ai na pëlqen sepse na duket si ne,
ai mendon si ne. Kur përmendet, në Ungjill, thuajse gjithmonë shtohet se ai quhej "Didymus"
binjaku, binjaku ynë.
Pasi Jezusi tha:
"Ti e di rrugën"
Toma reagon menjëherë dhe thotë:
“Nuk e dimë ku po shkon, si e dimë rrugën?
Përgjigjja e Jezusit i është dhënë Tomës dhe të gjithë binjakëve të Tomës dhe është
shumë e rëndësishme sepse duhet ta fiksojmë veten mirë në mendje cila është rruga për të
arritur jetën. Jezusi i thotë:
"Unë jam rruga, e vërteta dhe jeta".
Kjo deklaratë duhet t'u ketë tingëlluar shumë e çuditshme dishepujve sepse ata, në
katekeza, kishin mësuar se rruga për të arritur në jetë është respektimi i "10 fjalëve", d.m.th.
i "10 Urdhërimeve". Por, sipas fjalëve të Jezusi, tani nuk ështhë më kështu!
Urdhërimet janë të mirë, por nëse dikush dëshiron të arrijë plotësinë e jetës, rruga është
diçka krejt tjetër, është vetë personi i Jezusit.
Nëse ndiqen rrugë të tjera, edhe nëse ato çojnë drejt sukseseve të dukshme, edhe nëse
gjithashtu fitohet e gjithë bota, janë rrugët që na çojnë te vdekja.
Në Antioki, të krishterët, para se të quheshin të krishterë, quheshin "ata të rrugës":
sepse ata ndoqën rrugën që është Jezusi.
Toma e di se ku po shkon Jezusi, ai do të vdesë, por ai e sheh dhuratën e jetës nga ana e Jezusit
si fundin e gjithçkaje, si dështimin përfundimtar dhe kur Jezusi u thotë dishepujve se ata kanë
frikë të shkojnë në Jude, thotë:
"Le të shkojmë atje, në Betani, ku Llazari është në gjumë"
Dishepujt i thonë:
"Mos shko atje sepse duan të të vrasin".
Dhe Toma u thotë; "Le të shkojmë të vdesim së bashku me të".
Sepse Thomas, i cili nuk e ka parë ende Pashkën, sheh në këtë mënyrë kush është Jezusi,
që shkonnë Judenë për të vdekur, për të është fati përfundimtar, ai ende nuk e ka kuptuar se
lumturia, jeta kalon nëpër këtë rrugë, këtë dhuratë të jetës për dashuri.
Te Toma, ne shohim mosbesimin tonë të pasqyruar: edhe ne, si ai, mendojmë shpesh
se vdekja ështhë horizonti i fundit dhe për këtë arsye kemi frikë të japim jetë.
Ne kemi gjithmonë instinktin që na thotë: “Gëzoni jetën, sepse shpejt ajo mbaron”.
Kështu thoshin të lashtët kur sugjeronin: "Carpe diem", apo, si ështhë shkruar në dysheme
të një pallate pagane:"Memento mori", d.m.th. "Mos harroni se duhet të vdisni" prandaj
dëfreheni në momentin e tanishëm,sepse tani ju ofrohet mundësia.
Tundimi për të ndjekur këtë rrugë ekziston gjithmonë tek ne dhe prandaj, kur shohim fatin
e fundit, vdekjen, kemi frikë të ndjekim rrugën që na propozon Jezusi, atë të dhënies së
jetës për të arritur plotësinë e jetës.

Pastaj "Unë jam e vërteta".
E vërteta nuk është një koncept, është personi i Jezusit, Jezusi është ai që mishëron
Zotin e vërtetë dhe njeriun e vërtetë.
Ai Zot që nuk i përngjan Jezusit: ai Zot i ashpër, i prekshëm, xhelati që kaq shumë besimtarë
e kane akoma në mendje, që e adhurojnë sepse u shkon mirë atyre, sepse mendon si ata:
ky Zot nuk është e vërteta, është gënjeshtër, duhet fshirë.
Dhe kështu njeriu që nuk i ngjan Jezusit nuk është një njeri i vërtetë: njeriu që nuk është
i ngjashëm me Jezusin është i pakryer sepse njeriu krejtësisht i vërtetë, është ai që dashuron
në një mënyrë të pakushtëzuar, është ai që, sipas shëmbullit të Jezusit, jep gjithçka,
edhe jetën e vet për vëllanë.
Ky është njeriu i suksesshëm, e vërtetë.

Dhe pastaj "jeta".
Jeta është dashuri, është ajo shtysë që vjen nga Shpirti, nga jeta hyjnore, e bashkuar në
një mënyrë të mistershme por reale me jetën njerëzore, që nuk kursen asgjë për veten
kur është në lojë lumturia e një vellai, edhe nëse ai do të ishte armiku i tij.
Ky pohim solemn i Jezusit tingëllon i çuditshëm për shoqërinë tonë pluraliste sot, që
nuk e kupton këtë vetë-prezantim të Jezusit si të vetmen rrugë drejt shpëtimit; me këtë
nuk përbuzen projektet ose propozimet e tjera të jetës, me këtë nuk mohohet që ka gjëra
të bukura tek fetë e tjerët, nuk mohohet se ka gjestet e dashurisë së jashtëzakonshme
që bëhen nga ata që u përkasin budizmit, islamizmit… askush nuk e mohon këtë, por nëse
ne kërkojmë plotësinë e dritës te Zoti dhe mbi njeriun, këtë dritë e gjejmë vetëm te Jezusi
i Nazaretit.

Jezusi thotë tani:
“Askush nuk shkon tek Ati përveçse nëpër mua.
Nëse më njohët mua,
do ta njihni edhe Atin tim.
Që tani e njihni
dhe e keni parë” (v. 6-7).

Kjo deklaratë enigmatike e Jezusit provokon kërkesën e Filipit, le ta dëgjojmë:
“ 8 Filipi i tha:
“Zotëri, na e dëfto Atin e na mjafton!”
9 “O Filip ‑ i tha Jezusi ‑ kaq shumë kohë jam me ju e nuk më njohe ende?
Kush më ka parë mua, ka parë edhe Atin.
Si thua, pra: ‘Na e dëfto Atin!’
10 Po a nuk beson
se unë jam në Atin e Ati është në mua?
Fjalët që jua them, nuk jua them prej vetvetes:
Ati që banon në mua i kryen veprat e veta.
11 Më besoni mua:
Unë jam në Atin dhe Ati është në mua.
Përndryshe, besoni për shkak të vetë veprave!
12 Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
kush beson në mua,
veprat që i bëj unë edhe ai do t’i bëjë.
Madje do të bëjë edhe më të mëdha se këto,
sepse unë po shkoj tek Ati”.
Filipi i kërkon Jezusit që të jetë në gjendje të shohë Atin.
Është dëshira e thellë e zemrës njerëzore… për të parë Perëndinë.
Ne e gjejmë këtë nevojë për të parë Zotin në Psalmet:
“8 Për ty tha zemra ime: “Kërkojeni fytyrën time”!
“Fytyrën tënde, o Zot, do ta kërkoj”.
9 Mos e fsheh fytyrën tënde prej meje,
mos e dëbo me zemërim shërbëtorin tënd!
Ti je ndihmëtari im, mos më përbuz,
mos hiq dorë prej meje, Hyji i shpëtimit tim!” ( Ps. 27, 8-9).
Ose Psalmi 42,
"2 Sikurse dreri i dëshiron
burimet e ujërave të gjalla,
po ashtu shpirti im
të dëshiron ty, o Hyj!
3 Shpirti im ka etje për Hyjin,
për Hyjin e gjallë” (v. 2-3).

Ky mall që qëndron thellë në zemrën e njeriut, ka rezultuar në kërkesën për Filipi:
"Na trego Atin"
Dëshira e tij korrespondon me atë të Moisiut, i cili i kishte dëshiruar të shohë Perëndinë:
"Më trego lavdinë tënde"
Ne jemi bërë mirë, jemi bërë për pafundësinë, Qoheleth në kapitullin e tretë, ky njeri i
mençur thote:
“Gjithçka e bëri të bukur në kohën e tij; madje ua ka futur përjetësinë në zemrat e tyre,
pa mundur asnjë njeri të zbulojë punën që ka bërë Zoti nga fillimi deri në fund” (Ksh. 3,11).
"Zoti e vendosi pafundësinë në zemrat e njerëzve" (Ksh. 3,11).
Nëse nuk e marrim parasysh këtë, nëse nuk bëhemi të vetëdijshëm për nevojën për Zotin, ne
do t'i përgjigjemi kësaj nevoje duke u përpjekur të mbushemi me kënaqësi, me suksese,
me mallra, me kënaqësitë që nuk do të na mjaftojnë kurrë dhe ndoshta, do të fajësojmë
diçka që na mungon ose dikush nga pakënaqësia jonë.
Jo, është një iluzion nga i cili duhet të çlirohemi: është nevoja e Zotit që në
thellësinë e zemrave tona, ne shohim fytyrën e Perëndisë.
Këtu është pyetja e Filipit:
"Na trego Atin dhe na mjafton".
Toma nuk e dinte rrugën, e kishte rrugën atje përpara; Filipi nuk e sheh Atin dhe ai e ka atë
nën sy: është Jezusi i Nazaretit, fytyra e Atit që është shfaqur.
Në fakt Jezusi I thotë Filipit:
“O Filip…kaq shumë kohë jam me ju e nuk më njohe ende?
Kush më ka parë mua, ka parë edhe Atin.
Si thua, pra: ‘Na e dëfto Atin!’ (v. 9).
Jezusi, biri i Zotit që u bë njeri, erdhi në botë, kaloi nëpër rrugët tona, është
në qytetet tona, pikërisht për të treguar fytyrën e Zotit, atë fytyrë që kishte qenë
të shpërfytyruar, sepse njerëzit kishin vendosur një numër të pafund maskash në atë fytyrë, të
cilat duheshin hequr.
"Ai që më ka parë mua, ka parë Atin"
Këto fjalë janë përmbledhja e zbulesës së krishterë.

Dhe Jezusi vazhdon:
“Ati shfaqet në mua, banon në mua dhe nëpërmjet meje bën veprat e tij.
Vazhdoni të besoni, nëse nuk besoni, besoni të paktën për shkak të veprave"

Cilat vepra u referohet Jezusi?
Ne besojmë se instinktivisht do të mendojmë ende për mrekullitë që Ai kryen dhe të cilat e
vërtetojnë ato të vërteta e deklaratave të tij… Jo! Nuk është kështu!
Këto nuk janë veprat të cilave u referohet Jezusi.
Është sikur Jezusi u thoshte dishepujve të tij:
“Ju mbani në dorë Shkrimet që zbulojnë gradualisht këtë fytyrë të Perëndisë që ju
tani, e keni të plotë para syve tuaj.
Mendoni përsëri për këtë fytyrë të Perëndisë që fillon të shfaqet në Shkrime dhe do ta kuptoni
se tani drita e plotë ka ardhur në vazhdimësi me këtë dritë që tashmë kishte filluar të
shkëlqejë në Besëlidhjen e Vjetër.
Perëndia është Ati i jetës, vepra e Atit ka qenë gjithmonë dashuria dhe dhurata e jetës, nuk është
ndoshta Ati i të varfërve, mbrojtësi i jetimeve dhe të vejushave, mbrojtësi i të huajve
të pafuqishëm?
A nuk është Zoti që hedh poshtë adhurimin hipokrit të tempullit dhe në vend të kësaj do drejtësi,
ndarjen e bukës me të uriturit, ndarjen e veshjeve me të zhveshurit?
A nuk është Zoti Ai që nuk i mban njerëzit kundër gabimeve të tyre, por i çliron nga mëkatet
e tyre?
Zoti nuk e sheh mëkatin e njeriut, ai sheh të mirën që është tek fëmijët e tij dhe kur ka diçka
që i dëmton fëmijët e tij, Ai e pastron atë.
Libri nga Urtësia, kapitulli 11, është shumë i bukur:
“Zoti mbyll sytë para mëkateve të njerëzve dhe pret që ata të gjejnë rrugën e duhur.
E kur e gjejnë, ai do që t'i çlirojë dhe ai i mbyll sytë e vet”.
Imazhi është i bukur!
Ose libri i Siracidit, i cili thotë se "Zoti na i çliron mëkatet ashtu siç i liron dielli
ngrica me nxehtësinë e saj"
Ose Psalmi i mrekullueshëm 103 kur thotë:
“11 Sepse sa është lartësia e qiellit mbi tokë,
aq e madhe është mëshira e tij ndaj atyre që i druajnë.
12 Sa është lindja larg perëndimit
aq larg i hedh prej nesh fajet tona.
13 Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë.
14 Sepse mirë e di si jemi të përbërë,
s’e harron se ne jemi pluhur.
15 Njeriu! Ditët e tija janë porsi bari:
porsi lulja e fushës lulëzon”.
ose Mikea... "Zoti i hedh mëkatet tona në det".
Ne që ndalemi kaq shumë në dobësitë tona, që na trembin, na poshtërojnë…!
Zoti e sheh bukurinë që është brenda nesh (kjo tashmë në Besëlidhjen e Vjetër) dhe këtë dritë e
ndezur na tregon fytyrën e Zotit, e bukur, e mirë, që do vetëm, që është e mirë, që është
vetëm mirësia, e që shkëlqen plotësisht në fytyrën e Jezusit.
Edhe Jeremia, në kapitullin 31, thotë se "Perëndia nuk do ta kujtojë më mëkatin".
Kështu është Zoti që harron, kujton gjithçka përveç mëkateve tona. A nuk është kjo drita?
Në Besëlidhjen e Vjetër që përgatit dritën e shkëlqyer të veprave të kryera nga Jezusi, që janë në
harmoni të plotë me ato të Atit, për të cilat Jezusi thotë:
“11 Më besoni mua:
Unë jam në Atin dhe Ati është në mua.
Përndryshe, besoni për shkak të vetë veprave!
12 Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
kush beson në mua,
veprat që i bëj unë edhe ai do t’i bëjë.
Madje do të bëjë edhe më të mëdha se këto,
sepse unë po shkoj tek Ati.
13 Dhe çdo gjë që të kërkoni në Emër tim
do ta bëj
që të lavdërohet Ati në Birin”.

Këto vepra të Atit që u shfaqën në Jezusin nuk mbaruan me të, përkundrazi thotë Jezusi:
"Ti do t'i bësh më të mëdha se unë".
Jezusi jetoi në një kohë të caktuar, shumë të kufizuar, në një vend shumë të vogël, Palestina
është e madhe si Shqipëria…
ky manifestim i veprave përfundoi me jetën e tij?
Këtu është mesazhi i madh!
Ati tani vazhdon t'i shfaqë veprat e tij:
ashtu siç i ka shfaqur në mua tani i shfaq nëpërmjet jush.
Por veprat e Atit nuk janë vetëm mrekullitë, veprat që ju gjeni se i ka bërë Ati
gjithmonë dhe janë ato që unë vetë kam bërë gjatë gjithë jetës sime.
Kur të hapim testamentin, menjëherë kërkojmë atë që na është lënë trashëgim, këtë na ka lënë
në trashëgimi Jezusin, Shprtin e tij, atë Shpirt që na drejton të sillemi si Ati
dhe pastaj të shfaqë veprat e veta.
Nuk mund të dëshirojmë një trashëgimi më të mirë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 TË PASHKËS VITI A.

MË 7 - 5 - 2023

LEXIMI I PARË: Vap. 6,7



1 Në atë kohë, me të rritur të numrit të nxënësve, filluan ankesat e hebrenjve që flisnin greqisht kundër hebrenjve vendas pse në shërbimin e përditshëm po i linin pas dore vejushat e tyre. 2 Atëherë të Dymbëdhjetët bashkuan në një mbledhje të përgjithshme nxënësit e u thanë: “Nuk është e drejtë ta lëmë predikimin e fjalës së Hyjit për të shërbyer në tryezë. 3 Gjeni, pra, o vëllezër, ndër ju shtatë vetë në zë të mirë, plot me Shpirt Shenjt e me urti, të cilët do t’i caktojmë për këtë detyrë, 4 kurse ne do t’i kushtohemi krejtësisht lutjes dhe shërbesës së fjalës.” 5 Propozimi i pëlqeu krejt mbledhjes së nxënësve. Ata atëherë zgjodhën Shtjefnin, njeri plot fe e Shpirt Shenjt, pastaj Filipin, Prohorin, Nikanorin, Timonin, Parmenin dhe Nikollën, proselit prej Antiokisë. 6 Këta i vunë para apostujve. Apostujt, pasi u lutën, vunë duart mbi ta. 7 Fjala e Hyjit vazhdonte të shtrihej. Shtohej shumë numri i nxënësve në Jerusalem dhe shumë priftërinj e pranonin fenë.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KRIZA E KOMUNITETIT TË PARË TË JERUZALEMIT.


"Në atë kohë, me të rritur të numrit të nxënësve, filluan ankesat e hebrenjve që flisnin greqisht kundër hebrenjve vendas pse në shërbimin e përditshëm po i linin pas dore vejushat e tyre” (v.1). Nëse e kuptoj mirë, problemi i bashkësisë së re të krishterë vjen në mënyrë paradoksale nga suksesi i tij: “Numri i dishepujve po shtohej” dhe po rritej aq shumë sa uniteti u bë i vështirë; të gjitha grupet në rritje përballen me këtë pyetje: si të qëndrojmë të bashkuar kur bëhemi të shumtë?... Shumë, pra, të ndryshëm.
Në thelb, nëse mendojmë për këtë, kjo vështirësi ishte tashmë në embrion në mëngjesin e Rrëshajëve. Ju e dini tregimin-rrëfimin e Rrëshajëve në Veprat e Apostujve: Në Jerusalem banonin judenjtë e devotshëm, të ardhur nga të gjitha kombet nën qiell. Nga ai mëngjes pati konvertime, me sa duket, tre mijë, dhe të tjera në muajt dhe vitet që pasuan; këta të konvertuar të rinj janë të gjithë hebrenj (çështja e pranimit të johebrenjve nuk u ngrit deri më vonë), por, me shumë mundësi, një numër i caktuar prej tyre janë pikërisht hebrenj të ardhur për festat në Jerusalem në pelegrinazh; ata janë ata që quhen hebrenj të diasporës (domethënë të shpërndarë në të gjithë Perandorinë Romake); gjuha e tyre amtare nuk është hebraishtja apo aramaishtja, por greqishtja, sepse në atë kohë ishte gjuha e zakonshme në të gjithë pellgun e Mesdheut.
Si rezultat, komuniteti i ri do të përballet me atë që unë do ta quaja "sfidë gjuhësore". Ne e dimë nga përvoja se kjo pengesë gjuhësore është shumë më tepër se një vështirësi përkthimi: gjuha e ndryshme amtare nënkupton gjithashtu kulturë, zakone, kuptim të ekzistencës, mënyra të ndryshme të shikimit dhe zgjidhjes së problemeve. Në krye të një Besëlidhjeje të Rë në greqisht, gjeta këtë formulë: “Një gjuhë është një rrjetë e hedhur mbi realitetin e gjërave. Një gjuhë tjetër është një rrjetë tjetër. Rrallë ndodh që rrjetat të përkojnë”.
Për t'u kthyer te komuniteti i ri i Jeruzalemit, ekziston pra një problem i bashkëjetesës midis vëllezërve greqishtfolës dhe atyre të gjuhës hebraike; shumë konkretisht, pika e ujit që do të bëjë që vazo të vërshojë është pabarazia flagrante në ndihmën e dhënë çdo ditë për të vejat; nuk na habit fakti që komuniteti e mori për zemër të kujdesej për vejushat, ishte një rregull i botës hebraike; por ne duhet të besojmë se ata që ishin në krye të tij (logjikisht të rekrutuar nga grupi i shumicës, pra hebrenj) prireshin të favorizonin të vejat e grupit të tyre.


INOVACIONI NË BESNIKËRI ME SYTË TË FIKSUAR TE OBJEKTIVI.

Ky lloj grindjeje mund të bëhet më I keq dita-ditës, derisa zhurma të kthehet në veshët e apostujve. Reagimi i tyre bazohet në tre pika:
Pika e parë: ata thërrasin të gjithë asamblenë e dishepujve: dhe është në asamblenë plenare që do të merret vendimi; ka pra, me sa duket, një funksionim tradicional i Kishës... mund të pyesim veten pse në kalmin e kohës u humb ky zakon?
Pika e dytë: ata kujtojnë objektivin: bëhet fjalë për t'u qëndruar besnik tri kërkesave të jetës apostolike: lutjes, shërbimit të fjalës dhe shërbimit të vëllezërve.
Pika e tretë: ata nuk hezitojnë të propozojnë një organizim të ri; inovacioni nuk është mungesë besnikërie; përkundrazi: besnikëria kërkon të dish të përshtatesh me kushtet e reja; të jesh besnik nuk do të thotë të qëndrosh i fiksuar në të kaluarën (këtu, për shembull, do të ishte t'i besosh të gjitha detyrat të Dymbëdhjetëve pasi janë ata që Jezusi ka zgjedhur...); të jesh besnik do të thotë të mbash sytë të fiksuar te objektivi.
Objektivi, siç thotë Shën Gjoni, është “Që ata të jenë NJË, që bota të besojë”. Kjo është sigurisht arsyeja pse apostujt nuk e parashikuan ndarjen e komunitetit në dysh, vëllezërit greqishtfolës nga njëra anë, ata që flasin hebraisht nga ana tjetër; pranimi i diversitetit është një sfidë për çdo komunitet në rritje; (dhe unë njoh filan skuadër që preferon të mos rritet për të mos rrezikuar mosmarrëveshje...). Por kur lindin dallime, ndarja nuk është sigurisht zgjidhja më e mirë. Është Shpirti Shenjt që ka sjellë këta konvertime të shumta dhe të ndryshme; është gjithashtu ai që i frymëzon Apostujt me idenë e organizimit të tyre ndryshe për të marrë përsipër pasojat.
Prandaj, të Dymbëdhjetët vendosin të caktojnë burra të aftë për të marrë këtë shërbim në tryezë pasi kjo është ajo që përbën një problem:
“Nuk është e drejtë ta lëmë predikimin e fjalës së Hyjit për të shërbyer në tryezë. Gjeni, pra, o vëllezër, ndër ju shtatë vetë në zë të mirë, plot me Shpirt Shenjt e me urti, të cilët do t’i caktojmë për këtë detyrë, kurse ne do t’i kushtohemi krejtësisht lutjes dhe shërbesës së fjalës” (v.2-4).
Duhet të theksohet se shtatë burrat e caktuar mbajnë emra grekë; ata mund të jenë pjesë e grupit të të krishterëve greqishtfolës pasi pikërisht në këtë grup ka pasur edhe akuza.
Ja, pra, një institucion i ri që lindi; këta shërbëtorë të rinj të komunitetit nuk kanë ende një titull; Vërej se fjala “diakon” nuk është përdorur në tekst; prandaj, le të mos i asimilojmë shumë shpejt diakonët tanë të sotëm me ata njerëz që janë përgjegjës për të shërbyer tryezat në Jerusalem. Le të kujtojmë thjesht se Shpirti do të jetë në gjendje të na frymëzojë në çdo epokë me risitë që do të jenë thelbësore për të siguruar me besnikëri misionet dhe përparësitë e ndryshme të Kishës.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 TË PASHKËS VITI A

MË 7-5-2023.


PSALMI 33, 1-2.4-5.18-19.

1 Galdoni, o të drejtë në Zotin, të drejtëve u ka hije lavdërimi! 2 Lavdërojeni Zotin me kitarë, bini gëzueshëm lirës me dhjetë korda!
4 Sepse e drejtë është fjala e Zotit e të gjitha veprat e tija me besë. 5 E do drejtësinë e gjyqin, plot është toka me mirësinë e Zotit.
18 Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë, mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij: 19 për t’i shpëtuar nga vdekja e për t’i ushqyer në kohën e urisë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


ZOTI I RUAN ATA QË VËNË SHPRESËN NË DASHURINË E TIJ.

Dua të filloj aty ku kemi mbaruar së lexuari këtë psalm, sepse më duket se aty kemi një çelës për ta kuptuar të gjithë. Ju kujtoj vargun e parafundit (vargu 18 për ata që kanë psalmin në duar): "Ja, sytë e Zotit janë mbi ata që e druajnë, mbi ata që shpresojnë në mirësinë e tij” (v.18),
Që mund të përkthehet edhe: “Perëndia ruan ata që kanë frikë prej tij, që shpresojnë në dashurinë e tij".
Ne zbulojmë këtu një përkufizim të bukur të asaj që quhet "frika e Zotit". Të kemi frikë nga Zoti është thjesht të vendosim shpresën tonë në dashurinë e tij. Besimtari në kuptimin biblik është një njeri që është plot shpresë; dhe nëse ai është me shpresë, çfarëdo që të ndodhë, është sepse ai e di se "plot është toka me mirësinë e Zotit" (v.5) siç thotë një varg tjetër që sapo kemi dëgjuar.
Në hebraisht, formula është edhe më e bukur: nuk është "Perëndia ruan" ata që kanë frikë prej tij, por "Syri i Zotit është mbi ata që kanë frikë prej tij". Duke ditur se vështrimi plot me dashuri të Zotit është përkulur përgjithmonë mbi ne, e kuptojmë së vështrimi i Zotit është burimi i shpresës sonë. Është ende e nevojshme të specifikohet se, në tekstin hebraik, gjithmonë, ky emër i Zotit është ai që ai i zbuloi Moisiut në episodin e shkurret që digjet: kjo fjalë e famshme me katër shkronja YHVH që, për respekt, hebrenjtë nuk i shqiptojnë kurrë, dhe që do të thotë diçka si "Unë jam, do të jem me ju, gjithmonë dhe përgjithmonë, në çdo moment të historisë suaj. Ky emër i thjeshtë i kujton gjithmonë Izraelit kujdesin me të cilin Zoti e rrethoi popullin e tij gjatë Eksodit. Përkthimi "Zoti po shikon" e thotë mirë këtë vigjilencë.
Ajo që u tha deri tani është ajo që na lejon të kuptojmë vargun e mëposhtëm: "për t’i shpëtuar nga vdekja e për t’i ushqyer në kohën e urisë” (v.19),
E mund të përkthehet edhe: “për t'i shpëtuar ata nga vdekja, për t'i mbajtur ata gjallë në ditët e zisë".
Këto janë gjithashtu aludime për eksodin nga Egjipti: duke i lejuar popullit të tij të kalonte detin në tokë të thatë, duke ndjekur Moisiun, Zoti i shpëtoi ata nga vdekja e sigurt e programuar nga Faraoni; pastaj, duke i dërguar manën nga qielli çdo ditë, gjatë gjithë kalimit të shkretëtirës, Zoti e mbajti vërtet popullin e tij të gjallë në ditët e zisë.
Atëherë lëvdimi buron spontanisht nga zemrat e atyre që kanë përjetuar këtë përvojë të ngushëllimit të Perëndisë:
“1 Galdoni, o të drejtë në Zotin, të drejtëve u ka hije lavdërimi!” (v.1),
Që përkthehet edhe: “Bërtitni nga gëzimi për Zotin, ju njerëz të drejtë! Njerëz të drejtë, juve (u përket) lavdërimi!” Kjo shprehje "njerëz të drejtë" mund të na habisë; megjithatë është shumë e zakonshme në Bibël. Ne e dimë se në Bibël konsiderohet i drejtë "vetëm" ai që hyn në planin e Zotit, ai që është i sintonizuar me Zotin, në kuptimin që një instrument muzikor është i akorduar mirë.
Kjo është ajo që thuhet për Abrahamin, për shembull: "Abrami kishte besim te Zoti dhe Zoti e konsideroi atë të drejtë" (Zn. 15, 6). Ai kishte besim, domethënë i besonte Zotit dhe projektit të tij. Për këtë arsye është e qartë se shrehja "njerëz të drejtë" (në hebraisht "hassidim") është ekujvalente me shprehje "burrat e besëlidhjes", ose "njerëzit e planit dashamirës të Perëndisë", domethënë ata që kanë dëgjuar zbulesën e dashamirësinë e Zotit dhe për këtë përpiqen të jetojnë në bashkim me Zotin e Besëlidhje.

GALDONI, O TË DREJTË NË ZOTIN!

Prandaj, le të mos mendojmë se mund ti marrim si një pretendim këta tituj “të drejtë”... “burra të drejtë”: nuk bëhet fjalë për cilësi morale; "hassid" (shumës hassidim) është një njeri si të tjerët, një mëkatar si të tjerët, por është ai që jeton në Besëlidhjen e Zotit, që ka besim te Zoti besnik. Sepse e zbuloi "Perëndinë e butësisë dhe e besnikërisë", në mënyrë shumë logjike, ai jeton në lavdi:
"Bërtitni nga gëzimi për Zotin, ju njerëz të drejtë! Njerëz të drejtë, juve (u përket) lavdërimi! Luani për të në harpën me dhjetë tela”.
Dhe psalmi vazhdon: "Këndojini atij këngën e re".
Kjo thirrje për lavdërim që kumbon këtu ishte himni i shoqëruar në harpën gjatë një liturgjie falënderimi. Kalimisht, vërejmë një tregues për zbatimin e psalmeve dhe të paktën si disa psalmët e psaltërt ishin shoqëruar nga tingujt e harpës, një nga instrumentet muzikore të përdorura në tempullin e Jerusalemit. Ky psalm ndoshta kishte për qëllim të shoqërohej në harpën me dhjetë korda.
Rifilloj: “Këndoji atij një këngë të re”. Fjala "e re" në Bibël nuk do të thotë "asnjëherë e parë" ose "asnjëherë e dëgjuar"; kënga është “e re” në kuptimin që fjalët e dashurisë, edhe ato më të zakonshmet, janë gjithmonë të reja. Kur të dashuruarit thonë: "Të dua", nuk kanë frikë të përsërisin të njëjtat fjalë dhe megjithatë, çudia është se kjo këngë është gjithmonë e re.
Unë vazhdoj: “Po, është e drejtë, fjala e Zotit; ai është besnik në çdo gjë që bën”. Ndryshe nga sa duket, këtu nuk ka dy pohime të dallueshme, njëra në lidhje me fjalën e Perëndisë, tjetra që ka të bëjë me veprimet e tij, me atë që ai bën; sepse Fjala e Perëndisë është vepruese:
"Ai tha dhe u bë" përsëritet shumë here në tregimin e krijimit në kapitullin 1 të Zanafillës. Ose përsëri, le të kujtohet çfarë thotë Isaia në kapitullin 55, 10-11: “Dhe sikurse zbret shiu e bora nga qielli e atje nuk kthehet, por e ujit tokën, e zbrun dhe i jep fuqi të blerojë, i jep bujkut farën dhe bukën për ushqim, kështu edhe fjala ime që del prej gojës sime, s’do të kthehet tek unë pa fryt, pa pasë kryer gjithçka më pëlqen dhe pa pasë zbatuar atë për çka e nisa”.
Fjala e Zotit që del nga goja e tij nuk do të kthehet tek ai pa rezultat, pa bërë atë që i pëlqen atij, pa e kryer misionin e saj.
Dhe nuk është rastësi që ky psalm përmban saktësisht njëzet e dy vargje (që korrespondojnë me njëzet e dy shkronjat e alfabetit hebraik: është në nderim të Fjalës së Zotit, si për të thënë, është jeta e tëra, nga A në Z që këndohet me këtë himn. Dhe nuk është një kompliment bosh, nëse guxoj të them: është përvoja e Izraelit ajo që flet: nga fjala e parë e Zotit drejtuar popullit të tij, ky ka përjetuar të dy fjalë: e para është premtimi i çlirimi dhe në të njëjtën kohë ai ka përjetuar veprat çlirimtare e Zotit: në çdo periudhë të historisë së popullit të tij, fjala e Zotit e thërret atë në liri, dhe është forca e Zotit që vepron me krahun e njeriut për të fituar lirinë e tij; liri nga çdo idhujtari, liri nga çdo skllavëri e çdo lloji.
“Ai e do ligjin dhe drejtësinë e mirë; toka është e mbushur me dashurinë e tij”. Është thirrja e gjithë krijimit që thuhet atje: Zoti është dashuri dhe e gjithë toka ka një thirrje të jetë vendi i dashurisë, i ligjit dhe i drejtësisë. Kujtoni profetin Mikea, 6, 8: “T’është dëftuar ç’është e mirë, o njeri,
e çka Zoti kërkon prej teje:
s’kërkon tjetër pos të zbatosh drejtësinë,
e të duash mirësinë,
të jetosh kujdesshëm me Hyjin tënd!”
O njeri, ti je bërë të kuptosh, çfarë është e mirë, çfarë kërkon Zoti prej teje: asgjë tjetër veçse të respektosh ligjin, të duash besnikërinë dhe të përpiqesh të ecësh me Perëndinë tënd.

[ninoenina]

F. A. E DIELA VI E PASHKËS.

PËRGAITJA E LITURGJISË

E DIEA VI E PASHKËS VITI A

MË 14-5-2023

UNGJILLI: Gj. 14, 15-21.

15 “Nëse më doni, do t’i mbani urdhërimet e mia.
16 Edhe unë do t’i lutem Atit
dhe Ai do t’ju japë një Mbrojtës tjetër,
që të jetë me ju përgjithmonë:
17 Shpirtin e së Vërtetës,
që bota s’mund ta marrë,
sepse nuk e sheh as nuk e njeh.
Ju e njihni
sepse Ai banon me ju e është në ju.
18 Nuk do t’ju lë jetimë;
do të vij tek ju.
19 Edhe pak kohë e bota nuk do të më shohë më,
ndërsa ju do të më shihni,
sepse unë jetoj edhe ju do të jetoni.
20 Atë ditë do ta kuptoni
se unë jam në Atin tim,
ju në mua e unë në ju.
21 Kush i ka urdhërimet e mia dhe i mban,
ai më do;
dhe atë që më do mua,
do ta dojë edhe Ati im,
edhe unë do ta dua
dhe do t’i dëftohem”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.


Sot liturgjia na bën të dëgjojmë një pjesë tjetër nga testamenti i Jezusit që kemi filluar
të lexojmë të dielën e kaluar.
Jemi ende në dhomën e sipërme dhe është momenti i lamtumirës së Jezusit me dishepujt e tij.
Ne e dimë se sa e dhimbshme është shkëputja nga njerëzit që duam dhe kjo shkëputje duhet të
metabolizohet mirë, përndryshe mund të lërë plagë të thella për pjesën tjetër të jetës dhe Jezusi
dëshiron t'i përgatisë dishepujt e tij që të vazhdojnë jetën e tyre pa praninë e tij fizike.
Këtyre dishepujve Ai u ka besuar një detyrë të madhe, atë të ndryshimit të botës dhe ata e dinë se janë
një grup i vogël dhe për më tepër, tashmë i plagosur nga tradhtia e njërit prej tyre që tashmë edhe
u largua nga dhoma e sipërme.
Ata duhet të shkojnë për të shpallur bukurinë e fytyrës së Perëndisë që kanë soditur në Jezusin nga
Nazareti; një Zot i mirë dhe vetëm i mirë që i do pa kushte të gjithë fëmijët e tij dhe kërkon që edhe ata
të duan njëri-tjetrin si ai i deshi, pra duke i përfshirë edhe armiqtë.
Një detyrë vërtet e madhe që Jezusi ua ka besuar atyre, por dishepujt ndihen të dobët,
të brishtë dhe Jezusi është gati t'i lërë ata.

Çfarë po pyesin?
Epo, pyetja që ata me siguri i kanë bërë vetes është:
“Si do të jemi në gjendje ta kryejmë këtë mision të madh që na është besuar?”
Nga fundi i shekullit të parë Gjoni shkroi fjalët e shenjta që tha Jezusi gjatë Darkës së fundit.
Këto janë fjalët që u dhanë ngushëllim atyre, që ishin në ankth, dhe të tronditur nga frika deri në Rrëshajët.
Për këtë mund të thuhet se janë fjalët që mbështetën edhe komunitetin e parë të krishterë në vitet e para të jetës së tij,
kur iu desh të përballej me gjyqe dhe persekutime;
Gjoni shkroi këtë testament të Jezusit edhe për të krishterët e tij të komunitetit të Azisë së Vogël
Është koha e sprovave dhe gjithashtu e dezertimeve të cilave u referohet Libri i Zbulesës.
Le të kujtojmë se si u paraqit vetë Shikuesi i Apokalipsit: ai na jep menjëherë idenë e kontekstit në të cilin Komunitetet e krishtera po jetonin: është një kohë në të cilën ata janë të margjinalizuar, të dëbuar nga sinagogat, një kohë në të cilin u bënë objekt padrejtësish dhe dhunash.
Kështu fillon prezantimi që bën për veten Shikuesi Gjon:
“9 Unë Gjoni, vëllai juaj dhe bashkë me ju pjesëtar në vuajtje, në mbretëri dhe në qëndresë në Jezusin: isha për shkak të fjalës së Hyjit dhe të dëshmisë së Jezusit në ishullin që quhet Patmos” (Zb. 1,9)
Ai thotë: është një kohë kur të gjithë jemi në vështirësi… nuk dime si ta jetojmë këtë moment!
Këtu, ungjilltari Gjon është pikërisht në atë kontekst në të cilin ai dëshiron që t'u paraqiten idetë e tij të krishterëve të shtatë kishave, që t’u paraqiten atyre komuniteteve ato fjalë të Jezusit me të cilat ai u dha kurajo dhe ngushëllim edhe apostujve dhe dishepujve në kohën e mundimeve dhe në kohën e Pashkëve, një kohë në të cilën ata duhej të kalonin provën e vdekjes së Mjeshtrit të tyre.
Por le të mos harrohet se këto fjalë janë shkruar edhe për ne! Sepse nëse reflektojmë pak për kushtët në të cilat jetojmë, është qartë se një nga sprovat që çdo besimtar i vërtetë përjeton sot, është perceptimi se shpesh ndjehet vetëm; njerëzit që jetojnë pranë tij mendojnë, sillen sipas kritereve dhe vlerave ndryshe, në kundërshtim më parimeve të ungjillit të shpallur nga Jezusit.

Nëse një besimtar flet për falje, butësi, dëlirësi, heqje dorë, sakrificë… çfarë ndodh? Menjëherë konsiderohet një tip disi i çuditshëm, i vjetëruar, ndoshta i lidhur me besimet e vlefshme për kohët e shkuara, e ndonjëherë edhe tallet dhe vihet në lojë. I krishteri e di se kjo është e pashmangshme sepse logjika e botës është e papajtueshme me atë të Ungjillit.Jezusi do ta thotë këtë pak më tej në testamentin e tij, kur thotë:
“18 “Nëse bota ju urren,
ta dini se para jush më urreu mua.
19 Po të ishit të botës,
bota do t’i donte të vetët,
e pasi nuk jeni të botës,
‑ pse unë ju zgjodha prej botës ‑
për këtë arsye bota ju urren.
20 T’ju bjerë ndër mend fjala që ju thashë:
nuk është shërbëtori më i madh se zotëria i tij.
Nëse mua më salvuan
edhe ju do t’ju salvojnë” (Gj. 15,18-20);
Në këto situata kuptohet rëndësia e Fjalëve të Mjeshtrit që ngushëlloi dhe inkurajoi dishepujt e komuniteteve të para.
Por edhe për ne është shumë e dobishme të meditojmë këto fjalë të Jezusit.
Ne degjojmë në ungjillin e sotëm:
“15 “Nëse më doni, do t’i mbani urdhërimet e mia.
16 Edhe unë do t’i lutem Atit
dhe Ai do t’ju japë një Mbrojtës tjetër,
që të jetë me ju përgjithmonë:
17 Shpirtin e së Vërtetës,
që bota s’mund ta marrë,
sepse nuk e sheh as nuk e njeh.
Ju e njihni
sepse Ai banon me ju e është në ju” (v.15-17).

"Nëse më doni, do t'i zbatoni urdhërimet e mia".
Ne kemi vetëm një folje për të thënë atë ndjenjë që quhet “dashuria”, është folja “të duash”: Grekët kishin të paktën tre folje: një është “agapan”, ajo që është përdorur këtu; ata që studiojnë gjuhët e lashtat thonë se në gjuhën sanskrite ka deri në 80 terma për të përshkruar nuancat e ndryshme të dashurisë: në gjuhën shqipe ka vetëm foljen "të duash" dhe emrin "dashuri".

Cila është folja e përdorur këtu nga Gjoni, e zhgjedhur midis foljeve greke?
Është folja agapan!
Cila është karakteristika e kësaj mënyre për të dashuruar?
Është dashuri në humbje të pastër, ajo e atyre që nuk mendojnë për veten e tyre, nuk mendojnë për kthimin që mund të rrjedhë nga veprimet që kryejnë, mendojnë vetëm të lumturojnë ata që kanë nevojë.
Ai që do në këtë mënyrë i vendos veten dhe të gjitha aftësitë e tij për të dhënë jetë dhe, edhe nëse tjetri do ishte një armik, ai do të konsideronte aq më tepër këtë një arsye për ta bërë atë të lumtur dhe për të harruar veten.
Përtej këtij horizonti dashurie është e pamundur të shkohet!
E pra, është kjo folje që përdoret si karakteristikë e jetës së një dishepulli të Krishtit.
Të jetosh, për një dishepull të Jezusit të Nazaretit, do të thotë të duash!
Kushdo që nuk do kështu... vegjeton, nuk jeton si njeri... të jesh njeri do të thotë të duash.
E pra, ky term "agape" dhe "agapan" folja, ndodh 259 herë në Beëlidhjen e Re dhe në testamentin e Jezusit që na paraqitet në këta pesë kapituj të Ungjillit të Gjonit (13-17), termi "dashuri" - "të duash" shfaqet 26 herë.
Kjo na tregon rëndësinë që Jezusi i jep këtij mesazhi që ai dëshiron të mbetet në zemrat e
Dishepujve të tij sepse është qendra e jetës së një të krishteri.

Cili është kuptimi i vërtet I folies “agapan”?
Nuk është një emocion i zemrës, ai që ndjejnë të dashuruarit: ky emocion shprehet me fjalën "eros" në greqisht. Ky emocion është një gjë shumë e bukur dhe pozitive, një shtysë që Perëndia e futi në çdo njeri. Agapan do të thotë që të mos kërkoj tjetrin për veten time, por që të përpiqem sa të mundem ta ndihmoj vëllain që është në nevojë dhe ta ndihmoj të jetojë.

Jezusi këtu kërkon dashuri për veten dhe është një lloj refreni që ndoshta edhe na befason pak
sepse Jezusi e kërkon këtë dashuri për veten.
“15 “Nëse më doni, do t’i mbani urdhërimet e mia!
Kush i zbaton urdhrat e mia, ky më do mua…
Nëse dikush më do, do ta mbajë fjalën time,
kush nuk më do mua, nuk i mban fjalët e mia..." (v. 15…21).
Është hera e parë që Jezusi flet në këtë mënyrë.
Dhe çfarë do të thotë kjo kërkesë dashurie të Jezusit, pse ai kërkon, ka nevojë për dashurinë tonë?
Nuk është një kërkesë egoiste, kjo do të ishte një “eros”, një kërkesë për të cilën tjetri mbetet gjithçka për atë. Por ky nuk është mendimi i Jezusit: me këto fjalë ai na shtyn të zgjedhim atë, të zgjedhim propozimin e tij për jetën, na shtyn të bashkojmë jetën tone me të tijën, siç ndodh me nusen që nuk do të dashurojë të tjerë sepse zemra e saj është e lidhur vetëm me dhëndrin e saj, me të cilin ajo i akordon të gjitha projektet e jetës së saj.
Pra Jezusi thotë: "Rregulloje, akordoje jetën tënde me jetën time".
Dhe sot, Jezusi na fton të vlerësojmë se sa jemi të përfshirë në jetën e tij, në projektin e tij, se sa, gjatë jetës sonë, ne jemi të gatshëm të përqendrohemi tek Ai.
Ai thote: “Unë vendos gjithë jetën time në agape, e bëj jetën time një dhuratë. A jeni të gatshëm të vini bast për këtë propozim timin?”

"Kush më do mua, të mbajë urdhërimet e mia."
Le të përpiqemi ta sqarojmë këtë shprehje sepse në gojën e një dashnori duket e parregullt,
sepse këtu Jezusi flet për “urdhërimet”.
Nuk na pëlqen të na flasin për urdhra, dispozita... një i dashuruar nuk flet kështu.
Këtu jemi në një kontekst dashurie, jo në kontekstin e një shefi me punëtorët e tij.
Çfarë do të thotë Jezusi me urdhërat?
Cilët janë urdhërimet e Jezusit?
Le ta kemi parasysh mirë, le të mos harrojmë kurrë që Jezusi nuk pretendon fare që ne t’iu bindemi atij, t’i nënshtrohemi vullnetit të tij si një kushte për të arritur jetën e pasosur.
Ai kurrë nuk tha: "Ju duhet të më bindeni mua" dhe ai kurrë nuk tha se duhet t'i bindemi Hyjit, Zotit!
Kur kjo folje përdoret në ungjitë, "hūpakuein" në greqisht, u referohet gjithmonë urdhërave që Jezusi nuk u jep njerëzve apo dishepujve, por u referohet urdhërave t’ u dhëna shpirtrave të ndytë, erëravet, valëve të trazuar të detit: këta elemente duhet t'i binden atij dhe, në fakt, i binden atij. Janë forcat e së keqes që duhet t’i binden atij, kurrë njerëzit! Në të vërtetë, termi bindje, “hūpakoè” në greqisht, nuk shfaqet kurrë në Ungjitë.
Njeriu nuk është thirrur t'i bindet Zotit, por t'i përngjajë Atit Qiellor, të jetojë në harmoni me jetën që i ka dhënë Ati dhe jeta e Atit është “agapan”, është dashuria që e shtyn tjeshtësisht njeriun që të jetë gati të humbë jetën e vet, sepse ai ka si qëllim, mendon vetëm për të bërë tjetrin të lumtur.
Pra, nuk bëhet fjalë për t'iu bindur urdhrave, por për të mbajtur atë gjendje shpirtërore të zemrës që, duke përjetuar mesazhin e Jezusit, na aftëson t’u përngjajmë Atit dhe Birit të tij, me një jetë që përputhet me jetën e tyre, e të ndihmuar nga Shpirti Shenjt që na thotë në çdo moment se si mund të dëshmojmë që jemi të ngjashëm me Trininë e shenjtë që është vetë dashuri.
Është kërkesa e ngjashmërisë me Atin tonë qiellor që na bën të rritemi! Që bën që dalëngadale të bëhemi të përsosur si edhe Ati ynë qiellor është i përsosur.
Ngjashmëria me Atin është e përsosur në Jezusin: “Unë dhe Ati jemi një”. Ai i është bindur gjithmonë identitetit të tij si bir i Perëndisë, dhe është ajo bindje që kërkohet nga ne, jo ndaj urdhrave të jashtëm, por ndaj jetës sonë si fëmijë të Perëndisë. Prandaj, do të thosha, mund të parafrazojmë kërkesën e Jezusit për urdhrin e tij si vijon: "Nëse më doni, vëzhgoni jetën time dhe bëhuni si unë".
Prandaj ka vetëm një urdhërim, ai i Jezusit: është zëri i Shpirtit, është identiteti ynë si fëmijë të Zotit!
Në fakt, Jezusi vetëm tha: “Unë ju jap një urdhërim të ri (vetëm një urdhërim): ta doni njëri-tjetrin si unë ju desha juve”. Unë ju kam dashur, ndaj edhe ju duhet ta doni njëri-tjetrin! Me këtë të gjithë do ta dinë se jeni nxënës të mi, dishepuj të mi!”

Pse Jezusi flet tani për urdhërimet në shumës? Ai ka vetëm një urdhërim të cilit ai vetë i është bindur, atë të jetës hyjnore, të dashurisë, dhe tani flet për urdhërimet në shumës. Arsyeja është se pastaj një urdhërim shfaqet në shumë aspekte. Në të vërtetë, dashuria shprehet në çdo veprim që i vetmi urdhërim na thërret të bëjmë; ndoshta në një moment të caktuar ai më kërkon për të asistuar një të sëmurë, ndoshta pikërisht ai që më ka ngacmuar, më ka bërë padrejtesi, por i vetmi urdhërim tani shfaqet këtu dhe unë duhet të dëgjoj zërin që vjen nga jeta ime si bir i Perëndisë; në një moment tjetër ai më kërkon të mirëpres atë që nuk ka një shtëpi, në një moment tjetër mund të më kërkohet të mos pretendoj të pres që të më shërbejnë… Në çdo kontekst ky urdhërim unik shfaqet në shumë aspekte që janë ata që Jezusi i quan “Urdhërimet e Mia”.
Kjo është ajo që Pali thotë në himnin e dashurisë (1 Kor. 13): “agape" është e përkthyer, "është e mirë agape” … dashuria është e mire për gjithçka.
Kuptimi i vërtetë i gjërave që themi, është se dashuria di të përshtatet me çdo situatë, moment pas momenti. Ajo dallon të mirën që duhet bërë në çdo rrethanë, ajo di të njohë atë që dëshiron dhe frymëzon Shpirti Shenjt. Ja, pra, se si i vetmi urdhërim është i vëmendshëm ndaj të gjitha kërkesave për dashuri nga vëllai.

Është në këtë kontekst dashurie që Jezusi flet për një “Parakletë” tjetër.
Termi "Paraclet", nga folia greke “Paràcaleo”, mund të përkthehet “i quajtur afër” për të mbrojtur, “ad vocatus" në latinisht, i thirrur që të vijë pranë meje për të më ndihmuar: avokat në shqip.
Cila është puna e avokatit? Është të mbrohemi nga ata që na sulmojnë, nga ata që do të donin të na fusin në burg edhe në qoftë se ne jemi të pafajshëm. Ky sulm na vjen edhe pa pritur, por te gjyqi është me ne një avokat që na mbron.
Edhe Jezusi na mbron, dhe për këtë ai flet për një avokat tjetër: Ai është Parakleti i parë, ai që ishte afër dishepujve të tij gjatë jetës së tij dhe tani ka një tjetër Paraclet që do të vazhdojë të kryejë të njëjtin mision si Jezusi.

Cili është misioni mbrojtës i Paracletit? Nga kush na mbron? Sigurisht jo nga Ati Qiellor që si dëgjohet disa here, do të donte të na dënonte për mëkatet tona: ky nuk është Hyji i Jezusit! Ai që shpall një hyji të tillë, të rrëmë, që nuk ekziston, është tunduesi, kundërshtari, armiku ynë që do të na marrë jetën, që nuk do të jetojmë si njerëz të vërtetë.
Kush është ky armik? I ligu! I Ligu është mentaliteti i kësaj bote, ajo forcë… gjithçka që thotë, që na shtyn të mendojmë vetëm për veten, të mos interesohemi për tjetrin; prandaj, i Ligu është ai që është kundër projektit të dashurisë që Jezusi na propozon.
"Dhe ky Parakletë do të jetë me ju përgjithmonë". Ai do të jetë një shok besnik, që na mbron në çdo kohë nga forcat që duan të na marrin jetën. Është një eksperiencë që të gjithë mund ta kemi…
Nëse dikush më ka bërë një padrejtësi të rëndë, mund ta detyroj të paguajë, por nuk do të merrja asgjë nëse ajo “kënaqësi” që provohet kur shohim dike duke vuajtur…
Por nëse nuk e bëj këtë, e fal dhe nuk e dëtyroj të pagojë, dikush, që udhëhiqet nga bota, nga logjika e kësaj bote, mund të më përbuzë, mund të thotë se jam një mendjepakët, mund të më marrë për një të dobët që është i paaftë për të fituar respektin e të drejtave të tij, por biri i Perëndisë që është brenda meje, Shpirti që më është dhënë më thotë: “Përgëzimet e mia, ti je një fëmijë i vërtetë i Zotit!”.
Nëse heq dorë nga një rritje e karrierës profesionale, sepse kjo rritje ka si kusht të bëj kompromis me ndërgjegjen time… miqtë, ndoshta, mund të më marrin edhe për naiv, për një të dobët e të thjeshtë, por kur vjen mbrëmja, kur jam vetëm me veten, dëgjoj një zë brenda meje që më thotë: "Përgëzime! Ti u soll si një burrë i vërtetë!"
Një mentalitet sipas parimeve të kësaj bote do të na çonte jo në dashuri, por në tërheqje egoiste në vetveten e do të ndiheshim jashtë rrethit të caktuar të miqëve të vërtetë, larg prej atyre që mendojnë ndryshe, sipas parimeve të ungjillit, do të kishit dëgjuar edhe akuza të dynjasë dhe ndoshta edhe tallje… Në këta momente ky Paraklet ju mbron, sillet si Shpirti i së vërtetës!
Çfarë do të thotë Shpirti i së vërtetës? Po! ai nuk thotë gënjeshtra, është Shpirti që të bën të jesh një njeri i vërtetë; nëse nuk ke dashuri, nuk je një njeri i vërtetë.
Dhe tani fjalët ngushëlluese që Jezusi u drejton dishepujve të cilët në mënyrë të pashmangshme, në momente të caktuara ndihen të vetmuar dhe të humbur mes atyre që preferojnë të ndjekin propozimin të kësaj bote. Le të dëgjojmë këto fjalë të Mësuesit:
“18 Nuk do t’ju lë jetimë;
do të vij tek ju.
19 Edhe pak kohë e bota nuk do të më shohë më,
ndërsa ju do të më shihni,
sepse unë jetoj edhe ju do të jetoni.
20 Atë ditë do ta kuptoni
se unë jam në Atin tim,
ju në mua e unë në ju.
21 Kush i ka urdhërimet e mia dhe i mban,
ai më do;
dhe atë që më do mua,
do ta dojë edhe Ati im,
edhe unë do ta dua
dhe do t’i dëftohem” (14,18-21).

"Nuk do t'ju lë jetimë" - thotë Jezusi - "Unë po vij tek ju". Nuk ka thënë: "kthehem", ka thënë: "po vij!"
Nëse humbas një shok, mbetem vetëm, nuk jam më shok, personi kontaktues mungon, diçka kam humbur;
nëse një nuse humb burrin, ajo nuk është më nuse, ajo është e ve;
nëse djali humb babanë, ai nuk është më djalë, ai është jetim.
Kur Jezusi largohet nga kjo botë, dishepujt e tij kanë frikë të mbeten jetimë,
Mësuesi mungon... nuk janë më dishepuj, identiteti i tyre varet nga kjo prania.
Epo, Jezusi u thotë atyre: “Nuk do të mbeteni jetime, kjo nuk do të ndodhë! Unë vij tek ju në një mënyrë tjetër!
Diçka e padëgjuar do të ndodhë, ju do ta gjeni veten të përfshirë në një prani time që është jashtëzakonisht më e vërtetë se ajo që keni përjetuar kur kam jetuar pranë jush fizikisht për tre vjet.
Unë vij tek ju! Bota nuk do të më shohë më!" Bota është botëkuptim që sheh vetëm interesat materiale, të verifikueshme… mirë, për botën do të jetë Jezusi një dështim, për botën Jezusi do të përfundojë në varr përgjithmonë. “Por ju do të vazhdoni të më shihni, sepse unë jetoj dhe ju do të jetoni!”
Të jetosh, siç e thamë, do të thotë të duash. Gjithçka tjetër merret me jetën biologjike, që është një gjë e bukur, por nëse unë nuk arrij këtë jetë që është ajo e dashurisë, nuk jam plotësisht një njeri.
“Do të jetosh sepse je i përfshirë, do të përfshihesh në jetën time, atë jetë që më bashkon me Atin, kjo jetë do t'ju komunikohet me dhuratën e Shpirtit.
Pra, prania ime nuk do të jetë një miqësi e jashtme, si ajo që kam përjetuar deri tani, por do të jetë një jetë të bashkuar në një mënyrë të përsosur dhe të plotë me mua dhe ju jo vetëm që do të jeni të bashkuar me mua, por do të jeni të bashkuar dhe përfshirë në jetën e Atit Qiellor”.
Kur të mbajmë parasysh këtë mesazh që na la Jezusi, këtë testament, atëherë çdo gjë në jetën tonë në këtë botë ndryshon këndvështrimin.
Ne shohim se cili është fati ynë, jo vetëm se si do të përfundojë, por çfarë është tani duke ndodhur në ne, ne jemi të përfshirë me Krishtin në jetën e Perëndisë.
Kjo është jeta reale, gjithçka tjetër është gënjeshtër.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA VI E PASHKËS VITI A.

MË 14-5-2023

LEXIMI I PARË: Vap. 8, 5-8.14-17.

5 Kështu Filipi zbriti në qytet të Samarisë dhe filloi të predikojë Mesinë.
6 Turmat ua vinin veshin me kujdes mësimeve të Filipit, sepse i dëgjonin dhe i shikonin shenjat e mrekullueshme që bënte.
7 E njëmend, prej shumë të djallosurish dilnin shpirtrat e ndytë duke bërtitur me zë të lartë, shëroheshin shumë të paralizuar e të çalë.
8 Dhe u bë gëzim i madh në atë qytet…
14 Kur apostujt dëgjuan në Jerusalem se Samaria e kishte pranuar Fjalën e Hyjit i dërguan atje Pjetrin e Gjonin.
15 Këta zbritën atje, u lutën për ta që ta merrnin Shpirtin Shenjt, 16 sepse ende nuk kishte zbritur mbi asnjërin ndër ta; ata vetëm ishin pagëzuar në Emër të Jezusit Zot. 17 Atëherë vunë duart mbi ta dhe ata morën Shpirtin Shenjt.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

FALË PERSEKUTIMIT, UNGJILLIZIMI BËN HAPA PËRPARA.

E marr tregimin nga fillim: “Filipi, një nga të shtatët”; bëhet fjalë për këta shtatë burra që u caktuan për të organizuar atë që quhej shërbimi i tryezës në Jerusalem. Konkretisht, kishte një problem në bashësinë e parë të krishterë në Jerusalem, sepse të ashtuquajtur “helenistë” ankoheshin sepse me të drejtë në shpërndarjen e ushqimit në atë që dukej si një bankë ushqimore në favor të të vejave, vejat e tyre ishin diskriminuara, keqtraktuara, të lënëpas dore.
Të dielën e kaluar, ne kemi lexuar se ky problem kishte lindur midis të krishterëve të pare. Në fillim, pas Ringjalljes së Jezusit, të gjithë ata që ndoqën apostujt dhe kërkuan pagëzim ishin hebrenj, ose nga lindja ose të konvertuar në judaizëm (ata që quheshin prozelitë). Por tashmë kishte dallime të mëdha mes tyre. Midis këtyre hebrenjve, disa ishin nga vetë vendi i Izraelit dhe në veçanti nga Jeruzalemi dhe flisnin hebraisht në sinagogë dhe aramaisht në rrugë. Ata quheshin "Hebrenj". Disa tjerët ishin nga ajo që quhet Diaspora, domethënë vinin në Jeruzalem nga vende të ndryshme të Perandorisë Romake: flisnin greqisht dhe quheshin “helenistë”.
Për kremtimin e ditës së shtunës, të shtunën në mëngjes, të gjithë hebrenjtë, pavarësisht nëse ishin bërë të krishterë apo jo, shkonin në sinagogat ku flitej gjuha e tyre: hebrenjtë shkonin në sinagogat ku flitej gjuha hebraike, helenistët nga ana e tyre shkonin në sinagogat ku flitej gjuha greke. Por për festën e krishterë, ata nga hebrenjtë që ishin bërë të krishterë u mblodhën në shtëpi të veçanta, dhe edhe helenistët bënin ashtu.
Pikërisht në kuadrin e këtyre festimeve të krishtera shpërtheu një grindje e parë mes këtyre dy grupeve të të krishterëve, për ndihmën që u jepej grave të veja. Dhe, për ta zgjidhur këtë problem, për të eliminuar këtë padrejtësi u caktuan shtatë burra që të shërbenin në tavolina (ndoshta sot do të thoshim që të shërbenin “për të zhgjidhur problemet e rendit material). Ky ishte teksti ynë nga e diela e kaluar.


FILIPI, I LIRË, POR I LIDHUR ME INSTITUCIONIN KISHË.

Tani midis këtyre shtatë burrave, Shtjefnit dhe Filipit, që ishin hebrenj, së fundmi të bërë të krishterë helenistë të zjarrtë, të zjarrtë dhe ndoshta të njohur si udhëheqës. Ata përpiqyen t'i konvertojnë të Jezusi Mesi ata judenjtë që shkojnë në sinagogat greqishtfolëse; këtu lind një grindje e dytë; por nuk është më një mosmarrëveshje mes të krishterëve me origjinë të ndryshme; është një grindje shumë më e rëndë, midis hebrenjve helenistë (domethënë hebrenjve të diasporës): atyre që besojnë në Jezusin e Nazaretit, Mesi, të kryqëzuar, të ringjallur... dhe atyre që vazhdojnë të mendojnë se Jezusi ishte thjesht një mashtrues.
Dhe kështu fillon persekutimi i parë: hebrenjtë që refuzojnë të besojnë në Jezu Krishtin, sulmojnë vëllezërit e tyre hebrenj që janë bërë të krishterë. Shtjefni do ta paguajë me jetën e tij. Ai u denoncua nga hebrenjtë helenistë jo të krishterë tek autoritetet në Jerusalem. Ai arrestohet, dhe ekzekutohet.
Ky martirizim i Stjefnit nuk e qetësoi tërbimin e kundërshtarëve të tij; përkundrazi, ata do të sulmojnë të krishterët e tjerë të grupit të Stjefnit; ky persekutim i parë nuk synon apostujt drejtpërdrejtë: Pjetrin, Gjonin, Jakobin dhe të tjerët që janë pjesë e grupit të Hebrenjve; synon vetëm helenistët. Kështu që apostujt e Jezusit të mos shqetësohen dhe të qëndrojnë në Jerusalem, duke vazhduar të praktikojnë fenë e tyre hebraike ndërsa predikojnë në emër të Jezusit. Nga ana tjetër, nga maturia, grupi i helenistëve u shpërnda: ata që ishin më të rrezikuar u larguan; sigurisht, kudo që të shkojnë, do të flasin për Mesinë, Jezusin e Nazaretit, Jezusin e kryqëzuar dhe e ringjallur.
Dhe kështu, falë persekutimit, në një farë mënyrë, Lajmi i Mirë vërshon Jeruzalemin dhe arrin në qytetet e tjera të Judesë dhe Samarisë. Më vonë do të kujtojmë fjalinë e fundit të Jezusit, në ditën e Ngjitjes në qiell:
“Do të jeni dëshmitarët e mi në Jeruzalem, në gjithë Judenë, në Samarinë dhe deri në skajet e dheut” (Vap. 1,8).
Kjo është pikërisht ajo që po ndodh: është paradoksalisht kjo sprovë, persekutimi dhe shpërndarja e komunitetit, që lejon që ungjillëzimi të bëjë hapa përpara.
Në fakt Filipi zbriti në Samari, por në vend që të fshihej atje, filloi të predikojë: Luka thotë se "ai po shpallte Krishtin"; formula klasike që do të thotë: ai njoftoi se Jezusi i Nazaretit u ringjall, se ai është me të vërtetë Mesia që prisnin. Nga e gjithë Besëlidhja e Re, Veprat e Apostujve dhe Letrat, është e qartë se dëshmia e ringjalljes së Krishtit është qendra e gjithë predikimit apostolik; që do të thotë se një predikim është i krishterë vetëm nëse përqendrohet në ringjalljen. Por ne shohim, konstatojmë për më tepër se, në këtë punë të tij të re, Filipi e tejkaloi shumë shpejt misionin që i ishte besuar: fillimisht, Philipi u zgjodh të ishte një nga të shtatët përgjegjës për shërbimin e tryezave të të vejave në Jerusalem, në mënyrë që apostujt, të dymbëdhjetët, të mund të vazhdojnë të sigurojnë lutjen dhe shërbimin e Fjalës. Dhe ne e gjejmë duke predikuar në Samari! Si vallë, u bë e mundshme kjo? E dimë, duhet t’i përshtatemi një jete të re, një situate të re: një mision mund të marrë fytyra shumë të ndryshme: janë nevojat e komunitetit që kanë përparësi!.
Në të njëjtën kohë, ai mbetet në kontakt dukshëm, me ata që ia besuan misionin e tij, pasi komuniteti i Jeruzalemit i dërgon Pjetrin dhe Gjonin, të cilët shkojnë tek ai për të vërtetuar veprën e kryer nga Philipi; më duket se këtu kemi një shembull të mirë të një ekuilibri për të ruajtur: të ndjehemi të lirë për të inovuar në misionet tona përkatëse dhe, në të njëjtën kohë, të mbajmë lidhjen me institucionin... të mos bëhemi lloj-lloj si elektrone të lira. ...
Kjo ndodh në Samari; tani, ne e dimë se sa shumë Judenjtë i përçëmonin samaritanët: ata i konsideronin si heretikë; sepse, për shekuj, midis judenjve dhe samaritanëve, largimi dhe përbuzja ndaj tjetrit ishin ruajtur me kujdes. Nga ana tjetër, Philipi nuk shqetësohet për grindjet e vjetra: ai, njeriu i diasporës, është padyshim më larg këtyre grindjeve teologjike; në çdo rast, falë tij, ungjilli sapo ka tejkaluar kufijtë e sinagogës; në këmbim, Luka këmbëngul në gëzimin e samaritanëve që kishin mirëpritur Lajmin e Mirë. Kjo padyshim bën që ne të mendojmë e të kuptojmë, për një numër pasazhesh ungjillore, se janë më të përulurit, të përjashtuarit që e kanë pranuar më lehtë mesazhin e Jezusit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURJISË

E DIELA VI E PASHKËS VITI A

MË 14- 05 -2023.


PSALMI: 66.

Mbarë toka le t’i brohorasë Hyjit,
2 këndoni lavdisë së Emrit të tij,
lartësojeni lavdinë e tij të pamasë!
3 Thuajini Hyjit: “Sa të mrekullueshme janë veprat e tua!
Pse je tejet i fuqishëm,
armiqtë e tu të përkëdhelin.
4 Le të të adhurojë mbarë toka e le të të këndojë,
le t’ia thotë këngës për nder të Emrit tënd”!
5 Ejani e shikoni veprat e Hyjit:
bëri mrekulli shtanguese mes bijve të njerëzve!
6 Ai e shndërroi detin në terik,
këmbë e kaluan lumen
për këtë galdojmë me gëzim.
7 Ai sundon për amshim me pushtetin e vet,
sytë e tij vërejnë përmbi popuj
që të mos çojnë kokë njërzit kryengritës.
16 Ejani, dëgjoni, të gjithë ju që e druani Hyjin,
do t’ju tregoj çfarë i bëri shpirtit tim.
20 Qoftë bekuar Hyji
që s’ma hodhi poshtë lutjen time
e nuk ma mohoi mëshirën e vet!


LECTIO DIVINA - MEDITIM - LUTJE


Kemi lexuar këtu vetëm një zgjedhje shumë të shkurtër midis njëzet vargjeve që përbëjnë këtë psalm 66. Por e gjithë aventura e gjatë e besimtarëve evokohet këtu, e mbledhur në tre faza:
Faza e parë sugjerohet në vargun 6: ne dëgjuam kujtimin e Eksodit: eksodin nga Egjipti me Moisiun: "Ai e ktheu detin në tokë të thatë".
Pastaj hyrja në tokën e premtuar nën udhëheqjen e Jozueut, me mrekullinë e tharjes së Jordanit: “Ata e kaluan lumin në tokë të thatë”. Kur i lexojmë me vëmendje psalmet, habitemi me bollëkun e jehonës së Eksodit, i cili është baza e përvojës së besimit të Izraelit dhe si rrjedhojë e shpresës së tij.
Faza e dytë, koha kur psalmisti kompozon këngën e tij: ai i fton bashkëkohësit e tij në lutje, lavdërim dhe ndarje të përvojës së besimit: “Ejani, dëgjoni, të gjithë ju që e druani Hyjin, do t’ju tregoj çfarë i bëri shpirtit tim” (v.16).
Faza e tretë, e ardhmja: është e gjithë toka ajo që ftohet të hyjë në lavdinë e Perëndisë:
“Le të të adhurojë mbarë toka e le të të këndojë, le t’ia thotë këngës për nder të Emrit tënd!
Ejani e shikoni veprat e Hyjit: bëri mrekulli shtanguese mes bijve të njerëzve!” (v.4-5),
…“Ai sundon për amshim me pushtetin e vet, sytë e tij vërejnë përmbi popuj që të mos çojnë kokë njërzit kryengritës” (v. 7).
Kjo nuk është hera e parë që ne kemi parë lutjen e Izraelit të zgjerohet në dimensionin e gjithë tokës, që do të thotë, natyrisht, të gjithë njerëzimin. Njerëzit e zgjedhur gradualisht e kuptuan se ishin në një mision për botën dhe se ky mision do të përfundonte vetëm kur të gjithë popujt të bashkoheshin për të hyrë në gëzimin e Perëndisë. Le të kujtojmë, në veçanti, profecitë e Isaisë mbi mbledhjen e të gjithë popujve në Jerusalem, për shembull "Shtëpia ime do të quhet shtëpi lutjeje për të gjithë popujt" (Is. 56,7).
Dhe për më tepër, ne dëgjojmë këtu si një lloj pritjeje të kësaj dite, sikur të gjithë popujt të ishin tashmë pjesë e kortezhit të pelegrinëve që ngjiten në Jeruzalem:
" Mbarë toka le t’i brohorasë Hyjit, këndoni lavdisë së Emrit të tij, lartësojeni lavdinë e tij të pamasë!” (v. 1-2). Tërë toka përkulet para teje, këndon për ty, këndon për Emrin tënd. Kjo është ende vetëm një pritje, për fat të keq, por të dëshirosh për të ardhmen do të thotë ta shpejtosh atë, sepse kjo e ardhme do të realizohet vetëm nëse e dëshirojmë me zjarr: atëherë do të marrim mjetet për ta realizuar atë.
Rastësisht, ne kemi vënë re këmbënguljen për fjalën "e mrekullueshme" aplikuar dy herë për Zotin në këto pak vargje!
“Thuajini Hyjit: “Sa të mrekullueshme janë veprat e tua!” (v. 3) dhe “Ejani e shikoni veprat e Hyjit: bëri mrekulli shtanguese mes bijve të njerëzve!” (v. 5).
Thuaji Zotit: Sa të mrekullueshme janë veprat e tua, sa të tmerrshme janë veprat e tua! Lexohet në përkthime tjera…Nëse me këtë nënkuptojmë se duhet t'i frikësohemi Zotit, padyshim që kjo është e papranueshme dhe plotësisht në kundërshtim me zbulimin biblik të "Perëndisë së butësisë dhe besnikërisë", siç thotë libri i Eksodit.
Le të theksojmë fillimisht se edhe në gjuhën shqipe, përdoret ndonjëherë këto fjalë “të mrekullueshme, të tmerrshme, të frikshme, me një nuancë admirimi: kur themi për një atlet, për shembull, se ai është "i tmerrshëm” ose për një politikan që "ai është një debatues i frikshëm", nuk është kështu. Frika për të cilën flitet, është çudi përballë kapaciteteve të jashtëzakonshme.
Në fakt, në gjuhën biblike, fjala "e tmerrshme" ishte pjesë e komplimenteve që iu drejtuan mbretit në ditën e kurorëzimit të tij, për t'i premtuar atij një mbretërim të lavdishëm, të aftë për t'u sjellë siguri nënshtetasve të tij. Mbreti është "i tmerrshëm" vetëm për armiqtë e tij. Dhënja e kësaj fjale ndaj Zotit është thjesht një mënyrë për t'i thënë atij: "në fund të fundit, mbreti ynë i vetëm je Tl”
Kështu ky psalm zhytet në të njëjtën kohë në të kaluarën, të tashmen, të ardhmen... Në të kaluarën, Zoti e çliroi popullin e tij nga robëria në Egjipt, siç thonë ata; sot, ai çliron në çdo moment ata që e lejojnë të veprojë; në të ardhmen është i gjithë njerëzimi ai që do të çlirohet përfundimisht nga Zoti nga zinxhirët e të gjitha llojeve që aktualisht e mbajnë të lidhur në urrejtjet, frikërat, luftërat e tij. Prandaj, ky psalm na prezanton me atë që përfaqëson dimensioni historik i përvojës së besimit për popullin hebre.

Dhe si gjithmonë, është i gjithë populli ai që është në rrezik: në universin biblik, dimensioni kolektiv ka përparësi ndaj përvojës individuale; Që në moshë të re, fëmija hebre merr pjesë në kujtesën e popullit të tij: lutjet e përditshme, të shtunën, festat fetare, pelegrinazhet ngjallin një kujtesë të tërë kolektive në të cilën ai hyn me një lloj impregnimi të ngadaltë. Fëmija dëgjon të panumërta të rriturit të këndojnë lavdinë e Zotit, të rrëfejnë "veprat e larta" të tij, siç thonë ata... një ditë, nga ana e tij, fare natyrshëm, do të marrë pishtarin; ai dëgjon bindjen me të cilën pleqtë e tij pohojnë: "I bekuar qoftë Zoti që nuk e tërhoqi lutjen time dhe nuk e largoi dashurinë e tij nga unë"; përballë tij përsërisim pa u lodhur bëmat e Zotit që i çliroi të parët nga skllavëria në Egjipt: “Ai e ktheu detin në tokë të thatë: ata e kaluan lumin në tokë të thatë”.
Dita për të rriturit, nga lutja e mëngjesit deri në namazin e mbrëmjes, duke përfshirë vaktet dhe të gjitha veprimet e jetës së përditshme, është e mbushur me këtë kujtim të Zotit që çliron nga çdo robëri. Duke u bashkuar me familjen e tij, vetë i integruar fort në popullin e saj, fëmija hebre hyn krejt natyrshëm në "kujtesën" e këtij populli.

E gjithë kjo, natyrisht, presupozon një jetë të vërtetë familjare, si dhe një ndjenjë shumë të fortë të përkatësisë ndaj një populli. Ky është ndoshta një nga çelësat e problemeve tona në transmetimin e besimit: është pikërisht kjo memorie kolektive që u mungon shumë të rinjve tanë të krishterë; sepse kujtesa e një populli nuk është punë e kurseve të mësimit fetar, sado të shkëlqyera të jenë ato; është çështje e jetës kolektive, e riteve të përsëritura, e ngopjes së ngadaltë dhe këtu shohim rreziqet e individualizmit. Në të njëjtën kohë, ne e dimë se çfarë na mbetet të bëjmë nëse duam t'ua transmetojmë besimin të rinjve tanë: së pari, të mbushim gjithë ekzistencën tonë të përditshme familjare me këtë kujtim besimi dhe së dyti, të rigjallërojmë lidhjet tona me komunitetin.

[ninoenina]

.PËRGATITJA E LITURGJISË

NGJITJA E JEZUSIT NË QIELL…VITI A

MË 21-5-2023


UNGJILLI: Mt. 28,16-20.

16 Ndërkaq të njëmbëdhjetë nxënësit shkuan në Galile, në atë mal, ku u kishte urdhëruar Jezusi. 17 Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan. 18 Jezusi u afrua e u tha: “Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë. 19 Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt! 20 Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë ‑ deri në të sosur të botës!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJA.

Kur arrijmë në fund të një libri, historia përfundon: jo kështu me ungjillin.
Kur arrimë në fund të Ungjillit, fillon një histori e re…. gjithçka që ka ndodhur më parë… është një përgatitje për këtë histori që fillon me Pashkët dhe do të përfundojë në fund të historisë së njerëzimit.
Sot na paraqiten vargjet e fundit të Ungjillit sipas Mateut dhe do të vërejmë se historia e Kishës fillon pikërisht nga këto vargje të fundit.
Ndryshe nga Luka dhe Gjoni, të cilët rrëfejnë shfaqjet e të Ngjallurit në Jerusalem, Mateu paraqet takimin e dishepujve me të Ngjallurin në Galile.
Para kësaj mbledhjeje të dishepujve në Galile, Mateu ua tregoi shfaqjen e të Ngjallurit grave, kur Jezusi erdhi të takonte gratë që kishin shkuar te varri dhe u tha atyre: "Agalliasis" gëzohuni dhe
“ato u afruan, e përqafuan dhe e adhuruan. Atëherë Jezusi u tha: “Mos kini frikë! Shkoni e lajmëroni vëllezërit e mi të shkojnë në Galile. Atje do të më shohin” (28, 9-10)
Shkoni e lajmëroni vëllezërit e mi!
Të bukura janë këto fjalë: “Vëllezërit e mi”: këta dishepuj e braktisën, e mohuan, por thotë Jezusi për ta: “Vëllezërit e mi” le të shkojnë në Galile, atje do të më shohin".

Ne menjëherë pyesim veten, pse në Galile?
Sepse do ta shohin në mal, dhe pastaj… cili është mali? Le të dëgjojmë:
“Ndërkaq të njëmbëdhjetë nxënësit shkuan në Galile, në atë mal, ku u kishte urdhëruar Jezusi. Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan” (v.16-17).
Njëmbëdhjetë dishepujt shkuan në Galile: ata janë njëmbëdhjetë, duhet të jenë 12: është një grup i plagosur. Juda u largua: ai ndoshta mendoi se Jezusi ishte i rrezikshëm për fenë dhe për jetën e popullit të tij. Juda i kishte ushqyer bindjet e veta, duke dëgjuar fjalimet, dhe mësimet e Jezusit, e duke parë veprat e tij dhe kishtë filluar të ëndërronte një të ardhme të lavdishme të parashikuar dhe të supozuar të lavdishmë, por në fund fare u ndjeu i zhgënjyer dhe ua dorëzoi Jezusin autoriteteve fetare.
Por edhe të tjerët nuk kanë qenë modele besnikërie dhe për këtë arsye jemi përballë një grupi të karakterizuar nga dobësi, frikë, paaftësi për të kuptuar dhe ndjekur Mjeshtrin. E pra, ky është komuniteti të cilit i Ringjalluri i beson misionin për të ndryshuar botën: një grup shumë i brishtë, i dobët.
Kisha që në fillim ka qenë një komunitet i tillë, i përbërë nga njerëz pa dyshim të dashuruar me Jezusin, por edhe shumë të dobët, frikacakë, që e mohojnë mjeshrin, besimtarë po, por edhe pak të vendosur dhe plot me dyshime. E mirë, si këta të njëmbëdhjetë jemi edhe ne. Këta të njëmbëdhjetë tani shohin dritën e të Ngjallurit dhe këtu na mësohet se si duhet të na hapen edhe sytë, sepse nëse nuk e shohim të Ngjallurin nuk bëjmë zgjedhjen që të behemi ata njerëz që Ai dëshiron: të fortë, të lumtur, të pasionuar për punën që ai u beson atyre.
Para së gjithash… cili është vendi ku zhvillohet kjo përvojë e takimit me të Ngjallurin?
Ungjilltarët e tjerë thonë se ky vend ishte Jeruzalemi. Por këtu Mateu nuk u paraqet si një gazetar që shkruan lajmet e ditës , as si një historian e ditëve tona: ai po mëson, tregon se si mund ta shohim të Ngjallurin.
Para së gjithash, ne duhet të shkojmë në Galile.

Çfarë do të thotë?
Galilea është vendi ku dishepujt takuan Jezusin për herë të parë dhe më pas qëndruan me të për tre vjet, sepse praktikisht e gjithë jeta publike e Jezusit u zhvillua rreth atij liqeni në Galile. Pikërisht aty Jezusi tregoi fytyrën e vërtetë të Zotit, fytyrën e një njeriu të suksesshëm, të birit të Perëndisë, njeriu të pashëm.
Epo, Galilea kujton gjithë këtë përvojë që patën dishepujt: nëse dikush nuk e ka këtë përvojë me Jezusin, nëse nuk mendon se fytyra e tij është fytyra e Zotit dhe se fytyra e tij është fytyra e një njeriu të suksesshëm, nëse nuk bën këtë hap të parë, nuk arrin të shohë atë të Ngjallur.
Dikush kërkon prova që Jezusi është i Ngjallur, atëherë do të shkojë për të parë, për të kuptuar diçka më shumë rreth tij, në Ungjill.
Jo, nuk është një metodë e përshtatshme. Fillimisht duhet të nisemi nga Galilea, nga njohja e këtij Jezus që gjatë tre viteve u paraqiti në atë vend, predikoi dhe shëroi atje shumë njerëz duke kryer misionin e vet.
Pastaj nuk mjafton të shkosh në Galile, sepse për të njohur këtë Jezus nga Nazareti duhet të ngjitesh në mal. Aty e bën takimin me të Ngjallurin, që nuk e sheh dot, në fushë, e duhet të ngjitesh në mal. Nuk thotë në ndonjë mal por në malin e rendësishëm për të dhe që ai e vuri në dukje, e bëri të fanshëm, në malin e lumturive.

Dhe cili është mali që ai vuri në dukje? Ungjilltari Mate, qysh në fillim të Ungjillit të tij, ua paraqiti neve tkëtë mal, në të cilin Jezusi i çon të gjithë ata që duan të dinë propozimin e tij për të formuar njerëz të vërtetë: është mali i lumturive. Pasi ti e njohe Jezusin dhe gjithçka ai tha dhe bëri, duhet të bësh zgjedhjen, duhet të shkosh në atë mal, domethënë duhet të pranosh propozimin që bëri Jezusi që të bëhemi njerëz të suksesshëm, me të vërtetë të përfunduar dhe të realizuar mirë.
Unë besoj se shumë mendojnë ende, se fillimisht duhet të kërkojmë prova se Jezusi është Ngjallur, dhe më pas në do të ngjitemi në Malin e Lumturive të Tij, domethënë... Do ta pranojmë propozimin e tij.
Jo. Është e kundërta. Fillimisht pranohet projekti i jetës i shpallur nga Jezusi në lumturitë e tij, propozimi i tij të jetës që është “të duam njëri-tjetrin si ai na ka dashur ne”, të japim gjithçka siç bëri ai dhe vetëm atëherë mund të shohim se kushdo që i mirëpret këto lumturi që mishëroi Jezusi, e se kushdo që i përngjan Jezusit, hyn në mbretërinë e tij, në lavdinë e tij.
Nëse pretendojmë ta shohim në lavdinë e tij, por nuk e kemi pranuar ofertën e tij, nuk jemi ngjitur në mal. Nuk do ta shohim kurrë të Ngjallurin.
Në thelb është sikur ndodh në marrëdhëniet e të dashuruarve... vajza nuk duhet paraprakisht të humbë kohë duke arsyetuar, menduar nëse jeta e saj, me atë të ri, sigurisht do të jetë e lumtur. Jo, në mënyrë të arsyeshme së pari, ajo duhet të bëjë zgjedhjen e saj; në fund do të shohë se zgjedhja ishte e mirë.

Pasi ta kemi bërë këtë zhgjedhje, nëse nuk ngjitemi në mal, sytë do të mbeten gjithmonë të mbyllur, ose më mire do t’i hapim vetëm mbi të mirat e kësaj bote, pas të cilave prandaj do të kapemi, të cilat kërkojmë t’i grumbullojmë, dhe kështu nuk do të mund të drejtohemi kah të mirat të vërteta për ta parë lumturinë e atij që na i ka dhënë ato të mira.
Që në fillim në duhet t’i drejtojmë sytë nga të mirat që neve u ofrohen, dhe më pas ne i hapim sytë. Ja, atyre dishepujve që sigurisht janë ngjitur me shumë vështirësi, Jezusi u shfaqet, ata e shohin atë dhe e adhurojnë.
Ka një folje shumë domethënëse në greqisht: "blepo". Kjo folje flet për një vështrim material, tokësor, që ne të gjithë e kemi. Por në greqisht ka edhe një folje tjetër, folja: "Orao": domethënë pasi kanë ngjitur atë mal, sytë e tyre hapen gjerë dhe shohin realtetin e tërë, edhe përtej pamjes tokësore të prekshme nga organet shqisore, dhe njohin se në Jezusin është e vërteta, për Perëndinë dhe për njeriun.
Megjithatë, menjëherë, pas shfaqjes së Jezusit, ata kapen nga dyshimet.

Çfarë kuptimi kanë këto dyshime?
Mendoj se jemi pak të habitur nga këta dyshime, sepse pyesim veten: si mund të dyshonin nga momenti që e kishin të Ngjallurin aty përballë? E kishin të Ngjallurin nën sy?
Le të kemi kujdes, sepse Mateu nuk tregon një fakt material: ringjallja nuk vërtetohet nga shqisat. Shikimi që sheh të Ngjallurin, është ai i besimtarit, i atij që u ngjit në mal, është një vështrim i dhënë nga dikush që tashmë ka pranuar Lumturitë e Mjeshtrit.

Çfarë nënkuptojnë këta dyshime?
Do t’i shtynë njerëzit ta ndjekin Jezusin apo jo? Janë lëkundjet në besim, duhet t'i kemi parasysh.
Dhe Jezusi nuk kujdeset për dyshimet tona, ata janë të natyrshme dhe shkojnë së bashku me besim.
Ajo që shqetëson, ndoshta janë siguritë, që lindin nga bindja që kemi arsyen, që zotërojmë aftësi që quhen arsye dhe racionalitet, edhe në zgjedhjen e besimit.
Është një bindje e rrezikshme! Në fakt nuk kemi në dorë racionalitetin, por arsyeshërinë. Ringjallja e Krishtit apo besimi ynë nuk mund të provohen nga arsyeja ose nga racionaliteti dhe kështu, kur i kemi këto siguri, që kanë burimin e tyre në besimin, shpesh gabimisht përfundojmë në dëshirën për t'u imponuar frikën të tjerëve, edhe kur na bëhen pyetje, të cilat janë të arsyeshme, ose na tregojnë disa dyshime sepse kanë frikë se këto siguritë do të shemben. Atëherë shembja e këtyre sigurive na çon në fanatizmin. Duhet të kemi frikë nga këto siguri që na çojnë në fanatizëm, dhe jo nga dyshimet dhe pyetjet që janë të arsyeshme, për të cilët pritet një përgjgje e arsyeshme!
Por do të thoja gjithashtu se ka siguri të tilla edhe në ata që shpallim me krenari ateizmin e tyre dhe këto siguri janë gjithashtu shqetësuese, sepse janë sëmundje të shprtit që lejojnë që njerëzit të qetësohen, të dorëzohen në një indiferentizëm dhe në një relativizëm që e paralisojnë inteligjencën. “Tashmë unë i kam bindjet e mia: ajo që ka rëndësi është ajo që shoh, që mund të verifikoj personalisht me ndihmën e shkencës. Nuk më intereson asgjë tjetër dhe nuk i bëj më vetes dyshime, pyetje që më shqetësojnë kot e të më çojnë në kërkimin e dhembshurisë”. Një kuptim i tillë të jetës dhe madje këto siguri të çojnë, si të mëparshmet, në agresion, në fanatizëm.
Unë do të thosha… lum ata që kanë dyshime, që janë gjithmonë në kërkim të të vërtetës, që janë besnikë, të ndershmë, të sinqertë dhe ata që më pas kërkojnë dhembshurinë, të vërtetën, nuk ngopen me shpjegime të brishta, me klishe si “të gjithë mendojnë kështu”… Dyshimet e sinqerta të çojnë gjithmonë në kërkim. Por i Ngjalluri gjithsesi na takon dhe na do ashtu siç jemi, nuk mund të jemi ndryshe, jemi njerëz besimpakë që e kërkojmë dhe i besojmë. Po, por jo deri në përsosëmërinë… vetëm deri në atë pikë të caktuar sipas mësimeve që fitojmë nga dyshimet e këtyre dishepujve të parë. Ne e rizbulojmë këtë përpjekje për të besuar, që është njerëzore, që është e jona, përpjekje që mund të na udhëzojë në atë besim, që na hap derën e një jetë të re. Ne përulemi përpara Zotit, por me shumë hezitime dhe tani ndjejmë misionin e madh që i Ringjalluri u beson këtyre dishepujve që jemi ne, dishepuj me pak besim.
Jezusi u afrua e u tha: “Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë. Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt! Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë ‑ deri në të sosur të botës!” (28, 18-20).
I Ngjalluri u afrohet këtyre njëmbëdhjetëve sepse dëshiron t'u tregojë atyre fytyrën e vërtetë të Perëndisë. Zoti që njerëzit kishin imagjinuar, ishte një Zot i largët, një Zot i ashpër, ai nguli frikë. Jezusi nuk ishte si ata: ai u afrohet sepse dëshiron t’ua tregojë neve fytyrën e vërtetë të Zotit, dhe kjo afërsi është gjithashtu skandaloze, sepse na prish të gjitha “besimet” që kishim për të. Zoti i krishterë është një Zot që i pëlqen të jetë pranë njeriut, që rrëzon të gjitha pengesat që i ndajnë njerëzit nga Ai.
Le të kujtojmë se si u ndërtua tempulli në Jeruzalem: kishte një sërë pengesash që bënin të pamundur që njerëzit ta shinin fytyrën e Zotit që, mendohej dhe besohej, jetonte në tempullin e Jeruzalemit.
Le të kujtojmë që të gjithë mund të hynin në gardhin e tempullit, por pastaj kishte një pengesë që bllokonte paganët - Përtej kësaj hyjnë vetëm hebrenjtë; por menjëherë pas kësaj, kishte një pengesë tjetër që bllokonte gratë, të cilat nuk mund të vazhdonin drejt shenjtërores: kjo ishte një privilegj për burrat; pastaj një pengesë tjetër: as burrat nuk mund të hynin në shenjtërore, por vetëm priftërinjtë. Një tjetër pengesë, velloja e tempullit gjithashtu i bllokonte priftërinjtë. Vetëm kryeprifti, një herë në vit, në ditën e Yom Kipur, hynte atje me një frikë të tillë, sepse ideja ishte gjithmonë ajo e një Zoti të largët dhe të ashpër.

Epo, në Pashkë të gjitha këto pengesa u shembën.
Tani ne mund të sodisim fytyrën e Zotit, nuk ka më asnjë perde që na pengon ta shohim atë, sepse ai i afrohet secilit prej nesh, këtij komuniteti dishepujsh dhe ky Zot megjithatë bëhet i pakëndshëm sepse bëhet i varfër, jo i pasur si ne e imagjinonim: atë të cilit njerëzit duhej t'i jepnin diçka.
Jo. Ai është i varfër sepse jep gjithçka dhe kjo ua prish neve gjithë imazhin tonë për Perëndinë, sepse nëse ai është i varfër, ne duhet ta bëjmë veten të varfër. Nëse mbajmë prapa diçka, nuk jemi fëmijë të këtij Zoti, që është i gatshëm të falë edhe mëkatarët më të këqij, është gjithashtu i gatshëm të durojë të gjitha mediokritetet tona.
A na do ai ashtu siç jemi dhe çfarë u thotë këtyre të njëmbëdhjetëve? “Më është dhënë e gjithë pushteti”: është ai bir i njeriut për të cilin flitet në kapitullin shtatë të profetit Daniel, kur Ati Perëndi i jep këtij biri të njeriut një mbretëri universale.

Por çfarë fuqie është ajo që u dorëzua Jezusit? Jo atë që donte t'i jepte atij i ligu, që ofronte fuqi dhe pushtet të kësaj bote. E vetmja fuqi që ka Zoti, është të japë jetë, të japë jetë. Jezusi ka hequr dorë nga të gjitha fuqitë e kësaj bote, sepse ato e kundërshtojnë jetën hyjnore, që është dashuri (Zoti ështe dashuri), që u shfaq në Jezusin e Nazaretit. Ai “Nuk ngjall frikë, nuk e shtyp njeriun, nuk e poshtëron njeriun. Ai i afrohet njeriut vetëm sepse do që njeriu të jetojë”. Jetoni jetën tuaj dhe jini të lumtur!
Si e realizon ai këtë fuqi që i është besuar për të dhënë jetë nëpërmjet këtyre të njëmbëdhjetëve?Ai u thotë atyre tani se çfarë janë thirrur të bëjnë dhe gjëja e parë që ai thotë është të shkojnë… të shkojnë në të gjithë botën. Është një folje lëvizjeje, është edhe lëvizje fizike, duhet të lëvizin për të shkuar e për t'u lajmëruar të gjithë popujve.
Por nuk është vetëm një lëvizje fizike që ata duhet të bëjnë: ata duhet të dalin nga të gjitha traditat e tyre, besimet e tyre, të dalin të takojnë njerëz, të cilëve duhet t'ua dorëzojnë atë jetë që Jezusi erdhi për të sjellë në botë.
Dhe çfarë duhet të bëjnë konkretisht? Një mision i trefishtë u dorëzohet këtyre njëmbëdhjetëve, që jemi ne!
Gjëja e parë: "Bëni dishepuj nga të gjitha kombet", bëni dishepuj...”.
Dhe kush ishin dishepujt në kohën e Jezusit?
Ishin ata që mësuan nga Mjeshtri dhe e ndoqën atë: ne jemi gjithmonë dishepuj, vetëm dishepuj: Vetëm Jezusi është mësuesi dhe Mjeshtri. Ne jemi të ftuar të sigurohemi që të gjithë njerëzit të vijnë te ky Mjeshtër i vetëm që është Krishti. Dishepujt nuk shkuan tek Jezusi vetëm për të mësuar, por edhe jetuan me Mësuesin.
Këta të njëmbëdhjetë janë dërguar në botë, për të siguruar që të gjithë njerëzit të mund të arrijnë shkollën e këtij Mjeshtri, dhe të jetojnë pranë tij, të kenë përvojën e të qenit me të: ata duhet të shkojnë te të gjithë popujt, të gjitha kombet, kombet pagane janë të përmendur, ata që në mentalitetin e kohës ishin më të largët nga Zoti.
Dhe për hebrenjtë kjo ishte e padëgjuar: Mesia i pritur duhej të nënshtronte të gjitha kombet pagane, t'i nënshtronte, t'i skllavëronte dhe t'i shfrytëzonte. Izraeli nuk e kishte kuptuar domethënien e zgjedhjes së tyre, e cila nuk është një privilegj për t'u mburrur.
Izraeli nuk ishte zgjedhur para paganëve për t'u lavdëruar në epërsinë e tij, por për t'u shërbyer të gjitha thirrjeve, të cilat kurrë nuk janë dhe nuk do të jenë superiore ndaj të tjerëve, por gjithmonë të jenë në shërbim të të tjerëve dhe Izraeli ishte zgjedhur për të qenë në shërbim të popujve paganë të cilëve duhej t'u sillte bekimet e premtuara për Abrahamin.
Le të kujtojmë atë që Perëndia i kishte thënë Abrahamit: "Tek ti do të bekohen të gjitha familjet e tokës".
Kjo është detyra e madhe, msioni i madh i Izraelit: t'u sjellë këto bekime të gjitha kombeve për të gjithë njerëzit. Misioni tani kryhet nëpërmjet të njëmbëdhjetëve që, e përsëris, jemi ne!
Detyra e dytë: pagëzoni. Nuk do të thotë që thirren të dërgohen për të administruar sakramentin e pagëzimit. Kjo është padyshim e rëndësishme, por çfarë do të thotë të pagëzosh të gjithë këta popuj "në emër të Atit, të Birit dhe të Shpirtit"?.
Termi grek "Baptizo" do të thotë: “të zhytesh”.
Ka dy folje në greqisht që do të thonë: “të zhytesh”: një Bapto dhe një tjetër Baptizo.
Bapto do të thotë “të zhytesh” dhe më pas “të nxjerresh”, si kur lahet një pjatë.
Bapto: zhytet pjata në filxhan dhe pas një kohë të caktuar, nxjrret.
Baptizo do të thotë “të zhytesh” dike në ujë e ta lesh atje nën ujin: atë që bëjmë kur përgatisim turshi: i “pagëzojmë” në uthull, domethënë i lëmë nën uthull.
Kjo është ajo që ne jemi thirrur të bëjmë: të mos kryejmë thjesht një rit pagëzimi, që është shumë i rëndësishëm dhe që është një shenjë zhytjeje në jetën e Trinisë. Kushdo që pagëzohet në Trinitet përfshihet në këtë jetë dashurie, që është vetëm dashuri, që është ajo e Perëndisë, që është Ati Biri dhe më pas kjo zhytje kremtohet me atë shenjë, me atë rit që është ai i pagëzimit.
Dhe misioni i tretë; mësoni të vëzhgoni gjithçka që ai mësoi, dhe për këtë arsye misioni nuk është të predikojmë doktrina të reja, por të zbulojmë fytyrën e Zotit dhe fytyrën e njeriut, që kemi parë në Jezusin e Nazaretit dhe për këtë arsye bëhet fjalë për të mësuar një praktikë.
Çfarë duhet të praktikojmë?
Atë që ai mësoi: urdhërimet e tij.
Ky urdhërim është ai i dashurisë.
Si është ajo që mëson, si është ajo që stërvitesh? Me fjalë më të qarta: ajo që tha Jezusi, duhet të shpallet, por kjo shpallje bëhet përmes jetës së këtyre njerëzve: për shembull kur një pagan takon një të krishterë të vërtetë, njoftimi i Lajmit të mirë bëhet përmes personit të tij.
Le të kujtojmë atë që thotë Pjetri, në letrën e parë, kapitulli i dytë: ai thotë: " 11 Fort të dashur, ju lutem që, si të huaj dhe si shtegtarë t’u ruheni lakmimeve të mishit dhe të gjakut, të cilat bëjnë luftë kundër shpirtit. 12 Sjellja juaj mes paganëve të jetë shembullore që, pikërisht për ato gjëra në të cilat ju shpifen si të ishit keqbërës, kur t’i shohin veprat tuaja të mira, t’i japin lavdi Hyjit në Ditën e Ardhjes së tij” (1Pt. 2, 11-12).
Në tekstin grek, fjala që përkthehet në ship me fjalën shembullore është kale, dhe shprehja që përkthehet në shqip “t’i shohin veprat tuaja të mira” është në greqisht “ek ton kalon ergon epopteuontes”: fjalët kale dhe kalon ergon…duhej të pëktheheshin më mirë me fialën shqipe “e bukur” dhe “veprat e bukura”, pra si më poshtë:
Të dashur, qoftë e bukur sjellja juaj midis paganëve, që ndërsa ata të shpifin, si kriminelë, duke parë veprat e tua të bukura, t'i japin lavdi Zotit".
Jeta është e bukur, bukuria është e parezistueshme nëse i krishteri e shpall me jetën e tij.
Të gjithë ata që e shohin, thonë: ai është një burrë i pashëm, që pasqyron bukurinë që shkëlqen në fytyrën e Jezusit të Nazaretit. Kështu jemi thirrur ta bëjmë këtë shpallje të një jete krejtësisht të re, të një njerëzimi të ri. Ungjilltari Mateu ua kujton neve edhe atë që tha Jezusi: ju jeni drita e botës - u tha dishepujve - drita juaj le të shkëlqejë para njerëzve, në mënyrë që duke parë veprat tuaja të bukura (ato gjithmonë përkthehen me fjalë “me të mira”, por jo, vepra të bukura) të japin lavdi Zotit”.
Janë këto vepra të bukura që shpallin njeriun e ri që ka lindur, njeriun e ri në botë dhe prandaj Jezusi u thotë këtyre dishepujve, na thotë të gjithëve: ndjehuni përgjegjës për jetën, lumturinë dhe shpëtimin e vëllezërve tuaj.

Përfundimi i Ungjillit sipas Mateut është një frazë mahnitëse e të Ngjallurit: "Unë jam me ju gjithmonë, derisa të përmbushet epoka e tanishme, deri në fund të historisë njerëzore".
Ai do të jetë gjithmonë me ne. Kështu Zoti nuk është larg, por është gjithmonë pranë nesh.
Sot është Dita e Ngjitjes. Ne kemi parasysh imazhin e Ngjitjes, siç paraqitet në Veprat e Apostujve nga Luka dhe gjithashtu në përfundim të Ungjillit sipas Markut.
Ata përdorën një imazh, të kuptueshëm në botën heleniste, d.m.th. Zoti banon në parajsë dhe për këtë arsye hyn në lavdinë e Zotit dhe përfaqësohet me këtë imazh duke u ngjitur në qiell.
Ungjilltari Mateu ua paraqet neve ngjitjen e Jezusit, domethënë hyrjen e Jezusit në lavdi, jo si një ngjitje në parajsë, por me një zbritje me këtë bashkësi dishepujsh për të hyrë në botë dhe për të paraqitur me ta fytyrën e re dhe të bukurën e Zoti, fytyrën e bukur e njeriut të suksesshëm, e njeriut që është bir i Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

NGJITJA E JEZUSIT NË QIELL…VITI A

M; 21-5-2023.


LEXIMI I PARË: Vap. 1, 1-11.

1 Në librin e parë, o Teofil, fola për gjithçka që Jezusi bëri dhe mësoi që prej fillimit
2 e deri në ditën kur u ngrit në qiell, pasi u dha porositë apostujve, të cilët i pati zgjedhur nëpërmjet Shpirtit Shenjt.
3 Ai, pas mundimit të vet, me shumë prova ua vërtetoi apostujve se ishte i gjallë duke u shfaqur për dyzet ditë para tyre dhe duke u folur për Mbretërinë e Hyjit.
4 Dhe, njëherë, ndërsa po hante bukë bashkë me ta, u urdhëroi të mos e lënë Jerusalemin, por ta presin Premtimin e Atit: “Atë që dëgjuat prej meje:
5 Gjoni ka pagëzuar me ujë, ndërsa ju, pas pak ditësh, do të pagëzoheni me Shpirtin Shenjt.”
6 Tani, ata që ndodhën bashkë me të, e pyetën: “Zotëri, a thua do ta ripërtërish në këtë kohë mbretërinë e Izraelit?”
7 Ai iu përgjigj: “Nuk është puna juaj ta njihni kohën dhe momentin që Ati ia ka përcaktuar pushtetit të vet.
8 Por ju do të merrni fuqinë e Shpirtit Shenjt, i cili do të zbresë në ju dhe ju do të bëheni dëshmitarët e mi në Jerusalem, në mbarë Judenë, në Samari, madje dhe deri në skajin e botës.”
9 Dhe, kur i tha këto fjalë, ndër sy të tyre, u ngjit në qiell dhe një re menjëherë ua zuri para syve të tyre.
10 Dhe, ndërsa ata me ngulm shikonin se si ai ngritej në qiell, ia behën dy njerëz të veshur me petka të bardha, zunë vend para tyre
11 dhe u thanë: “O burra galileas, pse rrini kështu duke shikuar kah qielli? Ky Jezus, që prej jush u ngrit në qiell, do të kthehet pikërisht kështu, si e patë se shkoi në qiell!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM -LUTJA


NGA JERUSALEM DERI NË SHKAJIN E TOKES.

Jemi në fillimin e Veprave të Apostujve: vargjet e para e bëjnë lidhjen me Ungjillin e Lukës, drejtuar edhe një farë Teofili; sepse askush nuk dyshon se Veprat e Apostujve dhe Ungjilli i Lukës janë të të njëjtit autor; njëri fillon aty ku mbaron tjetri, pra me rrëfimin e Ngjitjes së Jezusit, edhe nëse këto dy tregime nuk përputhen saktësisht. Libri i parë, ungjilli, raporton misionin dhe predikimin e Jezusit, i dyti i kushtohet misionit dhe predikimit të Apostujve, prej nga vjen emri i tij "Veprat e Apostujve".
Mund ta shtyjmë pak më tej paralelen: ungjilli fillon dhe mbaron në Jerusalem, qendrën e botës hebraike dhe e Besëlidhjes së Vjetër; Veprat fillojnë në Jerusalem, sepse Besëlidhja e Re merr vazhdimin e Besëlidhjes së Vjetër, por ato përfundojnë në Romë, udhëkryqin e të gjitha rrugëve të botës së njohur në atë kohë: Besëlidhja e Re tani e tutje shkon përtej kufijve të Izraelit. Për Lukën, është e qartë se ky zgjerim është fryt i Shpirtit Shenjt; ai është vetë Shpirti i Jezusit dhe ai do të jetë frymëzimi i Apostujve, që nga Rrëshajët e tutje, në një masë të tillë që Veprat e Apostujve shpesh quhen "Ungjilli i Shpirtit".
Dhe ashtu, si Jezusi e kishte përgatitur veten për misionin e tij, për dyzet ditët në shkretëtirë pas pagëzimit të tij, kështu ai nga ana e tij e përgatit Kishën e tij për dyzet ditë: "Për dyzet ditë ai iu shfaq atyre dhe u foli atyre për mbretërinë e Perëndisë”. Gjatë një vakt të fundit, ai u jep atyre udhëzimet e tij: një urdhër, një premtim, një mision.
Urdhri është pothuajse befasues: “prisni dhe mos lëvizni”: “…u urdhëroi të mos e lënë Jerusalemin, por ta presin Premtimin e Atit: “Atë që dëgjuat prej meje: Gjoni ka pagëzuar me ujë, ndërsa ju, pas pak ditësh, do të pagëzoheni me Shpirtin Shenjt” (v. 4-5). Fakti që premtimet e Atit u realizuan në Jeruzalem sigurisht që nuk i habiti të njëmbëdhjetët që ishin të gjithë judenj: i gjithë predikimi i profetëve i dha Jeruzalemit një rol mbizotërues në përmbushjen e planit të Perëndisë: mjafton të kujtosh Isainë:
" 1 Ngrihu, shkëlqe, se po vjen drita jote,
mbi ty po lind Lavdia e Zotit!
2 Sepse tokën po e mbulon terri
dhe një errësirë e madhe popujt,
kurse mbi ty, dritë bën Zoti
e Lavdia e tij mbi ty, do të shihet!
3 Në dritën tënde, do të ecin popujt
edhe mbretërit, në lindjen e shkëlqimit tend” (Is, 60, 1-3).
Ose përsëri:
“1 Për shkak të Sionit unë nuk do të hesht,
për shkak të Jerusalemit s’do t’i jap vetes pushim
derisa drejtësia e tij të dalë porsi drita,
e shpëtimi i tij të mos ndizet si llamba!
2 Të gjithë popujt do ta shohin drejtësinë tënde,
të gjithë mbretërit lavdinë tënde;
do të quhesh me një emër të ri,
që do ta caktojë goja e Zotit” (Is. 62, 1-2).



DO TË JENI DËSHMITARËT E MI.

Luka sqaron përmbajtjen e premtimit: “Gjoni ka pagëzuar me ujë, ndërsa ju, pas pak ditësh, do të pagëzoheni me Shpirtin Shenjt” (v.5). Edhe kjo ishte e njohur për apostujt; ata kishin parasysh fjalinë e profetit Joel:
“E pas këtyre:
Do ta ndikoj Shpirtin tim
mbi çdo njeri
e do të bëhen profetë bijtë e bijat tuaja,
pleqtë tuaj ëndrra do të shohin,
djelmoshat tuaj do të kenë vegime” (Gl. 3, 1).
Dhe gjithashtu atë të Zakarias:
"Në atë ditë do të jetë kroi rrjedhës për shtëpinë e Davidit e për banorët e Jerusalemit për larje të mëkateve e të papastërtive ... “Mbi shtëpinë e Davidit e mbi banorët e Jerusalemit do ta ndikoj shpirtin e hirit e të lutjes, e ata do t’i drejtojnë sytë kah unë. Do ta vajtojnë atë që e shporuan siç vajtohet djali i dëshirit, do të gjëmojnë mbi të siç bëhet gjëma mbi djalin e parëlindur” (Zk. 13,1; 12,10).
Ose përsëri në Ezekiel:
"Atëherë do të zbraz mbi ju një ujë të pastër dhe do të pastroheni nga të gjitha ndyrësitë tuaja. Do t’ju pastroj nga të gjithë idhujt tuaj! Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia. Unë do të spërkas ujë të pastër mbi ju dhe ju do të pastroheni...Unë do të vendos një frymë të re brenda jush...Unë do të vendos shpirtin tim brenda jush" (Ez 36,25-27).
Pyetja e apostujve: “Zotëri, a thua do ta ripërtërish në këtë kohë mbretërinë e Izraelit?” (v.6), prandaj nuk është i papërshtatshme; tregon se ata e kanë kuptuar mirë se ka zbardhur dita e famshme e Zotit. Përgjigja e Jezusit nuk duhet të na habisë as ne; sepse Perëndia kërkon bashkëpunimin e njerëzve për të realizuar projektin e tij; shpëtimi i Perëndisë ka ardhur falë Jezu Krishtit, njerëzve u mbetet liria për të hyrë në të; për këtë ata ende duhet ta dinë atë; pra misioni dhe përgjegjësia e Apostujve. Shpirti u jepet atyre për këtë: “…ju do të merrni fuqinë e Shpirtit Shenjt, i cili do të zbresë në ju” (v. 7). Ju do të merrni forcë kur Sjpirti Shenjt të vijë mbi ju; atëherë do të jeni dëshmitarët e mi. Kjo do të thotë se ndërmjet dhuratës së Shpirtit dhe ardhjes përfundimtare të Mbretërisë, ka një vonesë që është koha e dëshmisë: një vonesë që është aq më e gjatë sa është çështja për t'i çuar lajmet mbarë njerëzimit. “dhe ju do të bëheni dëshmitarët e mi në Jerusalem, në mbarë Judenë, në Samari, madje dhe deri në skajin e botës” (v.8).
Libri i Veprave të Apostujve ndjek pikërisht këtë plan. Ashtu si në mëngjesin e Pashkëve, dy burra me rroba të bardha i kishin shkëputur gratë nga soditja e tyre duke u thënë atyre: “Pse e kërkoni të Gjallin ndër të vdekur? Ai s’është këtu! U ngjall! Le t’ju bjerë në mend çka ju pati thënë kur ishte në Galile: ‘Duhet ‑ thoshte ai ‑ që Biri i njeriut t’u dorëzohet njerëzve mëkatarë; ta kryqëzojnë dhe të tretën ditë të ngjallet!’“ (Lk. 24,5-7).
Kështu në ditën e Ngjitjes në qiell, dy burra me rroba të bardha luajnë të njëjtin rol me Apostujt: “O burra galileas, pse rrini kështu duke shikuar kah qielli? Ky Jezus, që prej jush u ngrit në qiell, do të kthehet pikërisht kështu, si e patë se shkoi në qiell!”
Galileas, pse qëndroni atje duke parë qiellin? Jezusi që u ngrit në qiell nga ju, do të vijë në të njëjtën mënyrë siç e patë të shkojë në parajsë. Ai do të kthehet, ne jemi të sigurt për këtë, prandaj themi në çdo Eukaristi: “Do të jemi të sigurt prej çdo turbullimit duke pritur shpresën e lume: ardhjen e Zotit tonë Jezu Krishtit”.


REJA, SHENJË E PRANISË SË MISTERSHME TË ZOTIT.

“Dhe, kur i tha këto fjalë, ndër sy të tyre, u ngjit në qiell dhe një re menjëherë ua zuri para syve të tyre”.
- Reja është në Bibël shenja e dukshme e pranisë së Zotit (për shembull gjatë kalimit të Detit të Kuq (Eks 13,21), ose gjatë Shndërrimit të Krishtit (Lk 9,34). Reja fsheh Jezusin në sytë e njerëzve: që do të thotë se ai ka hyrë në botën e Perëndisë. Ai mbaron me ne një mënyrë të caktuar të pranisë trupore, të dukshme, për të inauguruar një mënyrë tjetër, shpirtërore, të pranisë së tij.
- Duhet të pranojmë idenë se është e pamundur të rindërtohet saktësisht ajo që ndodhi midis Ringjalljes së Jezusit, natës së Pashkëve dhe ditës që ai la apostujt e tij përgjithmonë për t'u kthyer tek Ati. Le të fillojmë me tregimet e Lukës: midis Ungjillit të Lukës dhe Veprave të Apostujve të të njëjtit Lukë, të dy tregimet janë mjaft të ngjashme: largimi i Jezusit ndodh afër Jeruzalemit pasi Ungjilli flet për Betaninë dhe Veprat e Apostujve flasin për Malin e Ullinjve; dhe në të dy tekstet Luka sqaron se Jezusi i udhëzoi dishepujt e tij të mos largoheshin nga Jeruzalemi derisa të kishin marrë Shpirtin Shenjt. Mospërputhja e vetme midis dy tregimeve të Lukës ka të bëjë me vonesën: në Ungjill duket se largimi i Jezusit ndodhi pikërisht në mbrëmjen e Pashkëve: pas shfaqjes së dishepujve të Emausit, ata u kthyen në Jeruzalem për t'u treguar gjithçka njëmbëdhjetë Apostujve; dhe pikërisht ndërsa ata po flisnin të gjithë bashkë, u shfaq Jezusi, kaloi pak kohë me ta duke u shpjeguar Shkrimet; pastaj i çoi në Betani dhe aty u zhduk përgjithmonë nga sytë e tyre.
Ndërsa në Veprat e Apostujve, Luka specifikon se midis Pashkëve dhe Ngjitjes në qiell kishte një kohë prej dyzet ditësh; dhe prandaj jemi mësuar ta kremtojmë festën e Ngjitjes, vetëm dyzet ditë pas Pashkëve.
Në ungjijtë e tjerë, nuk gjejmë pothuajse asgjë për këtë temë: për shembull, te Mateu, nuk ka fare tregim për Ngjitjen në qiell; ai rrëfen vetëm një shfaqje të Jezusit për dy gra (Maria e Magdalës dhe Maria tjetër) që kishin shkuar te varri dhe një shfaqje te dishepujt në Galile, gjatë së cilës ai u tha atyre këtë fjali që ne e dimë mirë:
"Jezusi u afrua e u tha: “Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë. Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt! Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë ‑ deri në të sosur të botës!” (Mt 28,18-20).
Gjoni, nga ana e tij, tregon më gjerësisht disa paraqitje të Jezusit të ringjallur, një për Marinë e Magdalës dhe tre të tjera për dishepujt e tij, e fundit prej të cilave në brigjet e liqenit të Tiberiadës; por nuk tregon asgjë për Ngjitjen. Sa i përket Markut, ai rrëfen shfaqjen e Jezusit te Maria Magdalanë, pastaj te dy dishepuj që po shkonin në fshat dhe në fund te Njëmbëdhjetë Apostujt. Të Njëmbëdhjetët Jezusi i dërgon të predikojnë ungjillin në mbarë botën dhe Marku e përfundon ungjillin e tij duke thënë:
“Zotëria [Jezusi], pasi u tha kështu, u ngjit në qiell dhe rri në të djathtë të Hyjit”. (Mk 16,19).
Këto dallime mes ungjijve dëshmojnë se detajet që ata na japin nuk synojnë realitetin historik ose gjeografik: Mateu ka arsyet e tij për të folur për Galilenë, ashtu si Luka ka arsyet e tij për të insistuar në Jerusalemin.
Sepse aty Jezusi u tha atyre të prisnin dhuratën e Shpirtit Shenjt: Ungjilli i Lukës përfundon me këtë udhëzim të fundit nga Jezusi:
" Dhe, ja, unë do ta dërgoj mbi ju Premtimin e Atit tim. Qëndroni, prandaj, në qytet derisa të visheni me Fuqinë prej së Larti” (Lk 24,49).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

NGJITJA E JEZUSIT NË QIELL . VITI A

MË 21-5-2023


PSALMI: 47, 2-3,6-7,8-9

2 Duartrokitni, o popuj të gjithë,
brohoritni Hyjit me zë gëzimi!
3 Sepse Hyji është i tejetlartë, i tmerrshëm,
Mbreti i madh mbi tokën mbarë.

6 Ngjitet Hyji me brohori,
Zoti me zë trumbete.
7 Këndoni Hyjit, këndoni,
këndoni mbretit tonë, këndoni!

8 Sepse Hyji është mbreti i mbarë tokës:
këndoni këngë me mjeshtëri!
9 Hyji mbretëron mbi mbarë popujt,
Hyji rri mbi fronin e vet të shenjtë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

HYJI, MBRETI I IZRAELIT

Është populli i Izraelit që flet këtu, ose më mirë që këndon, është ky popull që e shpall Perëndinë si mbretin e tyre. Kjo nuk na habit. Por, shumë më e çuditshme, është se ai thotë se Zoti është mbreti i gjithë tokës. Tani, kjo nuk është menduar gjithmonë në Izrael. Para mërgimit në Babiloni, asnjë nga mbretërit e Izraelit nuk e imagjinonte kurrë se Perëndia ishte Zotëria i gjithë popujve e tokës. Kjo do të thotë se ky psalm është kompozuar vonë në historinë e popullit të zgjedhur.
Po kthehem te pohimi i parë shumë i fortë i këtij psalmi: Perëndia është mbreti i Izraelit. Për një periudhë të tërë të historisë biblike, populli i Izraelit kishte mbretër, ashtu si popujt fqinjë, por koncepti i tyre për mbretërimin ishte i veçantë dhe kjo veçanti e besimit të Izraelit zgjati gjatë gjithë historisë. Në Izrael, mbreti nuk mund të pretendonte kurrë se ishte personazhi më i lartë në vend, ai nuk kishte të gjithë fuqinë, Zoti mbeti zot. Për ta thënë ndryshe, mbreti i vërtetë në Izrael nuk ishte askush tjetër veçse vetë Perëndia.
Mbreti, për shembull, nuk i dispononte ligjet si të donte; ai, si gjithë të tjerët, duhej t'i nënshtrohej Ligjit të Perëndisë, domethënë Ligjeve të dhëna nga Perëndia Moisiut në Sinai. Sipas librit të Ligjit të Përtërirë, ai duhej të lexonte të gjithë Ligjin çdo ditë të jetës së tij. Edhe i ulur në fronin e tij, ai ishte (në parim) vetëm një zbatues i urdhrave të Zotit të transmetuara nga profetët. Në Librat e Mbretërve, për shembull, ne shohim shpesh një person ose një mbret që kërkon marrëveshjen e profetit të momentit përpara se të niset për një fushatë ose madje, në rastin e Davidit, përpara se të ndërmerrte ndërtimin e një tempulli. Dhe në shumë raste shohim se profetët ndërhyjnë lirshëm në jetën e mbretërve dhe ndonjëherë kritikojnë dhunshëm veprimet e tyre.
Ky pohim i sovranitetit të Zotit ishte madje një frenim për institucionin e monarkisë. Kujtojmë reagimin shumë të dhunshëm të profetit Samuel, në kohën e gjykatësve, kur krerët e fiseve të Izraelit erdhën për t'i thënë se donin të kishin një mbret "që të ishte si kombet e tjera". Të dëshirosh të jesh "si kombet e tjera" kur dikush ka nderin të jetë populli i zgjedhur i besëlidhjes së Perëndisë, ishte blasfemi në sytë e Samuelit. Ai përfundoi duke iu dorëzuar lutjeve të krerëve të fiseve, por jo pa i paralajmëruar ata se po bënin fatkeqësinë e tyre.
Dhe kur shenjtëroi mbretin e parë, Saulin, ai u kujdes të specifikonte se ai u bë kreu i trashëgimisë së Perëndisë. Populli mbeti popull i Zotit dhe jo i mbretit dhe ky i fundit ishte vetëm një shërbëtor i Zotit. Dhe, gjatë gjithë monarkisë, në Izrael, profetët morën përsipër t'u kujtonin mbretërve këtë të vërtetë elementare. Aq sa Librat e Mbretërve, kur tregojnë mbretërimet e njëpasnjëshme, kanë vetëm një kriter vlerësimi: besnikërinë e secilit prej mbretërve ndaj vullnetit të Perëndisë. Një formulë del vazhdimisht: "Një mbret i tillë bëri atë që është e drejtë në sytë e Zotit", ose përkundrazi "Një mbret i tillë bëri atë që është e gabuar në sytë e Zotit".



HYJI, MBRETI I NJERËZIMIT.
Prandaj, është për nder të vetë Perëndisë që psalmi ynë vendos këtu të gjithë fjalorin që u drejtohet diku tjetër mbretërve të tokës. Vetë fjala "i tmerrshëm" është një kompliment, është një fjalë e zakonshme në fjalorin e gjykatës. Mbreti nuk është "i tmerrshëm" për nënshtetasit e tij, padyshim, por përkundrazi, termi është qetësues: armiqtë janë paralajmëruar, mbreti ynë do të jetë i pathyeshëm.
Në çdo rresht të këtij psalmi, është e qartë, bëhet fjalë me të vërtetë për Perëndinë, Perëndinë tonë, atë të Sinait, Zotit. Në të njëjtën kohë, ai vlerësohet si Zot dhe Mbret i gjithë universit. Nuk bëhet fjalë ta mbajmë për vete: ai është "mbreti i madh mbi gjithë dheun" (v.3) dhe të gjithë popujt janë thirrurtë marrin pjesën në festën:
" Duartrokitni, o popuj të gjithë, brohoritni Hyjit me zë gëzimi!” (v. 2). Të gjithë popujt e pranojnë thirrjen, dhe duartrokasin, brohorisinë Perëndinë me britmat e tyre të gëzimit! Ky dimension universal është shumë i zhvilluar dhe të pranishëm në këtë psalm, në të cilin edhe mund të lexojmë: " Hyji mbretëron mbi mbarë popujt, Hyji rri mbi fronin e vet të shenjtë”(v.9).
Me fjalë të tjera: Perëndia mbretëron mbi paganët.
Megjithatë, zbulimi i monoteizmit daton vetëm nga Mërgimi në Babiloni: deri atëherë, populli i Izraelit nuk ishte ende monoteist: të jesh monoteist do të thotë të pohosh se ekziston vetëm një Zot, i njëjtë për të gjithë kozmosin dhe njerëzimin. Para mërgimit nuk ishte kështu: thuhet se Izraeli ishte monoteist; do të thotë, ai njohu për vete vetëm një Zot, atë të Besëlidhjes së Sinait. Por ai konsideronte se popujt e tjerë kishin perënditë e tyre që sundonin mbi vendet e tyre dhe luftonin për ta.
Prandaj, ky psalm u kompozua me siguri pas kthimit nga Mërgimi dhe nuk ishte në dhomën e fronit vendi ku tingëllonin këto brohoritje, por në tempullin e rindërtuar të Jeruzalemit. Me rastin e një kremtimi liturgjik, vëllezërit tanë hebrenj evokojnë projektin madhështor të Zotit për njerëzimin dhe ata parashikojnë mbretërimin universal të Hyjit të Sinait. Ata tashmë po imagjinojnë Ditën kur Zoti më në fund do të njihet për atë që është, Ati i çdo mirësie.
Ne të krishterët e marrim këtë psalm nga ana jonë. Dhe shprehja "Zoti ngrihet mes ovacioneve" na duket se është veçanërisht e përshtatshme për kremtimin e Ngjitjes së Jezu Krishtit. Edhe nëse duhet të pranojmë, për fat të keq, se mbretëria e Krishtit është ende shumë e matur: ungjilltarët nuk kanë asnjë ceremoni kurorëzimi për të treguar. Aq më tepër për t'i dhënë atij këtë homazh të mrekullueshëm, i cili parashikon vetëm këngën që do të këndojnë më në fund bijtë e Perëndisë në ditën e fundit:
“Sepse Hyji është mbreti i mbarë tokës: këndoni këngë me mjeshtëri!” (v.8).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

NGJITJA E JEZUSIT NË QIELL…VITI A.

MË 21-5-2023.

UNGJILLI: Mt. 28, 16-20.

16 Ndërkaq të njëmbëdhjetë nxënësit shkuan në Galile, në atë mal, ku u kishte urdhëruar Jezusi.
17 Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan.
18 Jezusi u afrua e u tha: “Më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë.
19 Prandaj, shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt!
20 Mësojini të zbatojnë gjithçka ju kam urdhëruar! Dhe, ja, unë jam me ju gjithmonë ‑ deri në të sosur të botës!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

MË ËSHTË DHËNË ÇDO PUSHTET NË QIELL DHE NË TOKË.


Menjëherë pas Ringjalljes, Jezusii bën një fjalim shumë të shkurtër për t’u dhënë lamtumirën dishepujve të vet. Kjo ndodh në Galile, e cila zakonisht quhej "udhëkryqi i paganëve", "Galilea e kombeve"; sepse tani e tutje misioni i Apostujve ka të bëjë me "të gjitha kombet". Ungjilli i Mateut duket se është shkurtuar: por, në fakt, aventura fillon; gjithçka ndodh si në një film ku fjala "FUND" është gdhendur në një rrugë që hapet drejt pafundësisë. Sepse është me të vërtetë drejt pafundësisë që Jezusi i dërgon: pafundësia e botës dhe pafundësia e shekujve. “Shkoni... Bëni dishepuj nga të gjitha kombet... Deri në fund të botës”.
Çuditërisht, ata duken vetëm gjysmë të përgatitur për këtë mision! Nëse Jezusi do të ishte një menaxher biznesi, ai nuk mund të rrezikonte t'ua besonte pjesën tjetër të biznesit të tij bashkëpunëtorëve si këta: bashkëpunëtorëve që duket se nuk e kanë asimiluar të gjithë trajnimin që ai u dha atyre gjatë tre viteve. Ata gabojnë për objektivin, për afatet, për natyrën e kompanisë. Ata madje shkojnë aq larg sa të dyshojnë në realitetin që po përjetojnë: pasi Mateu thotë qartë "Disa kishin dyshime". Misioni që u është besuar dhe i mbushur me rreziqe është promovimi i një mesazhi që ende i befason. “Çmenduri”, do të thonë njerëzit e mençur, “Urtësia e Zotit” do të thotë Shën Pali. Kjo për shkak se sipërmarrja në fjalë nuk është e parëndësishme: ajo shkon përtej çdo gjëje që mendja e njeriut mund të imagjinojë ose konceptojë. Bëhet fjalë për komunikimin midis Zotit dhe njerëzve. Ai që erdhi për të ndezur shkëndijën e saj, u beson dishepujve të tij detyrën e përhapjes së zjarrit.
"… shkoni e bëjini nxënës të mi të gjithë popujt! Pagëzoni në Emër të Atit e të Birit e të Shpirtit Shenjt!”
“Në emër të Atit dhe të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë”: nuk kemi shpesh mundësi të ndalemi në këtë formulë të jashtëzakonshme të besimit tonë. Formulimi i parë i misterit të Trinisë: shprehja “Në emër të”, shumë e zakonshme në Bibël, do të thotë se është me të vërtetë një Zot i vetëm; në të njëjtën kohë tre Personat janë të emërtuar dhe mjaft të dallueshëm:
“Në emër të Atit dhe të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë”.
Nëse kujtojmë se EMRI, në Bibël, është personi, dhe se të pagëzosh etimologjikisht do të thotë "të zhytesh", kjo do të thotë se Pagëzimi na zhyt fjalë për fjalë në Trinitet. Ne e kuptojmë urdhrin e shprehur nga Jezusi për dishepujt e tij: “Shkoni”, ka urgjencë. Si të mos nxitohemi për të parë të gjithë njerëzimin të përfitojë nga ky propozim?
Në të njëjtën kohë, duhet thënë se kjo formulë, aq e zakonshme për ne, ishte një revolucion i vërtetë për brezin e Krishtit! Si provë, kur apostujt, Pjetri dhe Gjoni shëruan njeriun e çalë të Derës së Bukur (Veprat e Apostujve 3 dhe 4), autoritetet menjëherë i pyetën ata: “Me çfarë fuqie, me emrin e kujt e bëtë këtë shërim? “: sepse nuk lejohej të thirrej ndonjë emër tjetër përveç atij të Zotit. Jezusi flet mirë për Zotin, por fjalia e tij citon tre persona, por Zoti është unik, si kishin thënë profetët. Këtu shënohet keqkuptimi i hebrenjve për besimtarët e Krishtit: persekutimi ishte i pashmangshëm. Këtë e di Jezusi, i cili i paralajmëroi mbrëmjen e kaluar:
“2 Do t’ju përjashtojnë prej sinagogave.
Edhe më! Po vjen koha,
kur secili, që t’ju vrasë,
të mendojë se i bën shërbesë Hyjit.
3 E do të veprojnë kështu,
pse nuk e njohën as Atin as mua.
4 Jua tregova këto gjëra
që, kur të vijë koha,
t’ju bjerë ndër mend se jua pata thënë”
(Gjoni 16,2-4).




UNË JAM ME JU DERI NË MBARIMIN E BOTËS.

Misioni që iu besua apostujve është shumë i ngjashëm me çmendurinë; por ata nuk janë vetëm dhe kjo nuk duhet harruar kurrë: përderisa angazhimi ynë nuk është i yni, por i tij, nuk kemi arsye të shqetësohemi për rezultatet: “Më është dhënë çdo fuqi në qiell dhe në tokë. Eja ! “... Me fjalë të tjera, jemi ne që shkojmë, por është ai që ka gjithë fuqinë...
Ja çfarë thuhet për Gjonin XXIII: duket se disa ditë pas zgjedhjes i erdhi një mik i tij i cili i tha: “O Atë i Shenjtë, sa e rëndë duhet të jetë barra! » Gjoni XXIII përgjigjet « Është e vërtetë, në mbrëmje, kur shkoj në shtrat, mendoj se Angelo, ti je Papa dhe e kam shumë problem të fle; por, pas pak minutash i them vetes Angelo, sa budalla që je, përgjegjësi i Kishës, nuk je ti, është Fryma e Shenjtë... Kështu kthehem në anën tjetër dhe më zë gjumi...! Edhe ne, me sa duket, mund të jemi të qetë: ungjillizimi duhet të jetë pasioni ynë, por jo ankthi ynë! Jezusi e bëri të qartë: “Më është dhënë e gjithë pushteti në qiell dhe në tokë. »
Në vetvete, kjo fjali e vogël është një përmbledhje e jashtëzakonshme e jetës së Krishtit: kjo ndodh në një mal, tha Mateu; që ne nuk e dimë, por ngjall, natyrisht, atë të tundimit dhe atë të Shpërfytyrimit; në malin e tundimit, Jezusi refuzoi të merrte fuqi mbi Krijimin dikush tjetër përveç Atit të tij:
8 “Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre
9 e i tha:
“Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”.
10 “Atëherë Jezusi tha:
“Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd,
dhe shërbeji vetëm Atij!’” (Mt 4:8).
Këtë fuqi që Jezusi nuk e pretendoi, nuk e bleu, i është dhënë nga Ati i tij.
Dhe tani ajo fuqi është në duart tona! Na takon ne ta besojmë... “Më është dhënë gjithë pushteti në qiell dhe në tokë. Shko!... Dhe unë, shton Jezusi, jam me ju çdo ditë deri në fund të botës. Perëndia i Pranisë që iu zbulua Moisiut në ferrishten e djegur, Emmanueli (që do të thotë "Perëndia me ne") i premtuar nga Isaia janë një në Frymën e dashurisë që i bashkon ata. Tani na takon ne t'i zbulojmë botës këtë prani të dashur të Hyjit-Trinisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJËT VITI A

MË 28-5-2023


LEXIMI I PARË. Vap. 2, 1-11.

1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend. 2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin. 3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre. 4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin. 5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës. 6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet. 7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas? 8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare? 9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, 10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, 11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

RRËSHAJËT, FESTA E BESËLIDHJES.

Gjëja e parë që duhet mbajtur mend nga ky tekst: Jerusalemi është qyteti i dhuratës së Shpirtit! Nuk është vetëm qyteti ku Jezusi themeloi Eukaristinë, qyteti ku ai u ringjall, është gjithashtu qyteti ku Shpirti u derdh mbi njerëzimin.
Në kohën e Krishtit, Festa Judaike e Rrëshajëve ishte shumë e rëndësishme: ishte festa e dhënies së Ligjit, një nga tre festat e vitit për të cilat njerëzit shkonin në Jeruzalem për pelegrinazh. Për këtë dëshmon numërimi i të gjitha kombësive të mbledhura në Jeruzalem për këtë rast: “ Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, judenj e proselitë, kretas e arabë” (v.9-11).
Prandaj, qyteti i Jeruzalemit ishte i mbushur me njerëz nga kudo, mijëra hebrenj të devotshëm që ndonjëherë vinin nga shumë larg: ishte viti i vdekjes së Jezusit, por kush prej tyre e dinte? E thashë qëllimisht "vdekjen" e Jezusit, pa folur për Ringjalljen e tij; sepse kjo ngjarje për momentin mbeti konfidencial. Këta njerëz nga kudo ndoshta nuk kanë dëgjuar kurrë për njëfarë Jezusi të Nazaretit. Ky vit është si gjithë të tjerët, kjo festë e Rrëshajëve do të jetë si gjithë të tjerat. Por tashmë, nuk është asgjë! Gjithë këta njerëz vijnë në Jeruzalem me zjarr, besim, entuziazëm të një pelegrinazhi për të rinovuar Besëlidhjen me Perëndinë.
Për dishepujt, sigurisht, kjo festë e Rrëshajëve, pesëdhjetë ditë pas Pashkës së Jezusit, është e veçantë: e veçantë për atë që panë, dëgjuan, prekën... pas Ringjalljes së tij... kjo Rrëshajë nuk i ngjan asnjë tjetër; për ta asgjë nuk është si më parë... Që nuk do të thotë se presin atë që do të ndodhë!


EVOKIMI I SINAIT, I PROFECISË SË JOELIT, E BABELIT.

Për të na ndihmuar të kuptojmë, Luka na e tregon këtu se çfarë po ndodh, me termat që ai zgjodhi me shumë kujdes, e që të evokonin të paktën tre tekste nga Besëlidhja e Vjetër: këto tre tekste janë para së gjithash dhurata e Ligjit në Sinai; së dyti, një fjalë nga profeti Joel; e treta, episodi i Kullës së Babelit.
Le të fillojmë nga Sinai: gjuhët e zjarrit të Rrëshajëve, tingulli "si një shpërthim i dhunshëm ere" sugjeron se ne jemi këtu në përputhje me atë që ndodhi në Sinai, kur Perëndia i dha pllakat e Ligjit Moisiut; këtë e gjejmë në librin e Eksodit: “Erdhi e treta ditë dhe zbardhi drita: u ndien bubullima, shpërthyen vetëtima, një re tejet e dendur e mbuloi malin. Boria jehoi thekshëm dhe u dridh populli që ishte në zemërimië. Atëherë Moisiu e bëri popullin të dalë nga zemërimia në takim me Hyjin. Populli qëndroi në këmbë rrëzë malit. Krejt mali i Sinait s’ishte tjetër por tym, sepse Hyji kishte zbritur në zjarr mbi të e tymi i tij ngritej porsi tym furre. I tërë mali tundej tmerrësisht. Zëri i bririt vinte gjithnjë e rritej: Moisiu fliste me Hyjin e Hyji i përgjigjej me bubullimë”(Eks 19,16-19).
(Dhe u tha se kur Perëndia dha ligjin, kishin llamba zjarri që kalonin nëpër hapësirë.)
Duke ndjekur linjën e ngjarjes së Sinait, Shën Luka dëshiron që ne të kuptojmë se kjo Rrëshajë, këtë vit, është shumë më tepër se një pelegrinazh tradicional: është një Sinai i ri. Ashtu si Perëndia i kishte dhënë Ligjin e tij popullit të tij për t'i mësuar ata të jetonin në Besëlidhje, tani e tutje Perëndia i jep Shpirtin e tij popullit të tij... Tani e tutje Ligji i Perëndisë (që është e vetmja mënyrë për të jetuar vërtet të lirë dhe të lumtur, kjo duhet të mos harrohet) tani e tutje ky Ligj i Perëndisë nuk është më i shkruar në pllaka guri, por në pllaka mishi, në zemrën e njeriut, për të përdorur imazhin e Ezekielit: “Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia. Do të banoni në tokën që ua dhurova etërve tuaj: ju do të jeni populli im e unë do të jem Hyji juaj"(Ez. 36,26…28).
Së dyti, Luka me siguri donte të evokonte një fjalë nga profeti Joel: "1 E pas këtyre: Do ta ndikoj Shpirtin tim mbi çdo njeri e do të bëhen profetë bijtë e bijat, pleqtë tuaj ëndrra do të shohin, djelmoshat tuaj do të kenë vegime. Madje edhe mbi skllevër të mi ‑ burra e gra, në ato ditë do ta ndikoj Shpirtin tim” (Jl. 3,1-2). Në sytë e Lukës, këta "hebrenj të zjarrtë, nga të gjitha kombet nën qiell" siç i quan ai, simbolizojnë të gjithë njerëzimin për të cilin profecia e Joelit më në fund po përmbushet. Kjo do të thotë se "Dita e Zotit" e famshme, e shumëpritur ka ardhur!”.
E treta, episodi i Babelit: ju kujtohet historia e Babelit: duke e thjeshtuar shumë, mund të tregohet si një shfaqje në dy akte: Akti 1, të gjithë njerëyit flisnin të njëjtën gjuhë: kishin të njëjtën gjuhë dhe të njëjtat fjalët. Ata vendosin të ndërmarrin një punë të madhe që do të mobilizojë të gjitha energjitë e tyre: ndërtimin e një kulle të pamasë të jashtëyakonshmë... Zoti ndërhyn për të vendosur kiboshin: ai i shpërndan në sipërfaqen e tokës dhe turbullon gjuhët e tyre. Tash e tutje njerëzit nuk do ta kuptojnë më njëri-tjetrin... Shpesh pyesim veten se çfarë të nxjerrim nga kjo?... Nëse nuk duam të kundërshtojmë qëllimet e Zotit, është e pamundur të imagjinojmë se ai ka vepruar diçka tjetër përveçse për lumturinë tonë. Prandaj, nëse Zoti ndërhyn, është për t'i kursyer njerëzimit një udhë të rreme: gjurmën e mendimit unik, të projektit unik; diçka si “fëmijët e mi të vegjël, po kërkoni unitetin, kjo është mirë; por mos merrni rrugën e gabuar: uniteti nuk është në uniformitet! Uniteti i vërtetë i dashurisë mund të gjendet vetëm në diversitet”.
Rrëfimi i Lukës për Rrëshajët përputhet mirë me Babelin: në Babel, njerëzimi mëson diversitetin, në Rrëshajë, mëson unitetin në diversitet: tani e tutje të gjitha kombet nën qiell dëgjojnë të shpallin në gjuhët e tyre të ndryshme mesazhin e vetëm: mrekullitë e Perëndisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJË VITI A

MË 28-5-2023


PSALMI: 104, 1.24, 29-30, 31.34

1 Bekoje, shpirti im, Zotin!
O Zot, Hyji im, sa i madh je!
I veshur me madhëri e me bukuri!
24 Sa të shumta janë, o Zot, veprat e tua!
Të gjitha i ke bërë me urti të madhe:
plot është toka me krijesat e tua.

29 Po e fshehe ti fytyrën, ato trazohen,
po ua more frymën, ato ngordhin
dhe kthehen në pluhur përsëri.
30 Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen
dhe e rinon fytyrën e dheut.

31 E amshueshme qoftë lavdia e Zotit,
u gëzoftë Zoti në veprat e veta!
34 I pëlqeftë Zotit kënga ime,
kënaqësinë time e kam vënë në Zotin!


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

Do të ishte mirë ta lexonimë të gjithë këtë psalm! Tridhjetë e gjashtë vargje të lavdërimit të pastër, të shkruar nga njëë poetë I vërtetë i mrekulluar për veprat e Perëndisë. Thashë "vargje" sepse kjo është fjala e zakonshme për psalmet, por duhet të kisha thënë se këto tridhjetë e gjashtë vargje janë në të vërtetë një poezi e shkëlqyer.
Nuk habitemi që ky psalm na propozohet për festën e Rrëshajëve, pasi Luka, në librin e Veprave të Apostujve, na thotë se në mëngjesin e Rrëshajëve, Apostujt, të mbushur me Shpirtin Shenjt, filluan të shpallin në të gjitha gjuhët mrekullitë e Zotit.
Dikush mund të thotë: që të mrekullohemi me Krijimin, nuk ka nevojë të jemi besimtarë! Është e vërtetë, dhe sigurisht në të gjitha qytetërimet ka poezi madhështore për bukuritë e natyrës. Në veçanti, u gjet në Egjipt mbi varrin e një faraoni një poemë të shkruar nga faraoni i famshëm Akh-en-Aton (Amenophis IV): është një himn për Perëndinë-Diell: Amenophis IV jetoi rreth vitit 1350 p.e.s., në një kohë kur hebrenjtë ishin ndoshta në Egjipt; mund ta kenë njohur këtë poezi.
Midis poemës së Faraonit dhe Psalmit 104 ka ngjashmëri në stil dhe fjalor, është e qartë: gjuha e habisë është e njëjtë në të gjitha gjerësitë! Por ajo që është shumë interesante, janë dallimet: ato janë gjurma e Zbulesës që iu bë njerëzve të Besëlidhjes së Vjetër.

Dallimi i parë, me të vërtetë thellëbësor për besimin e Izraelit: vetëm Jahve është Zoti; nuk ka Zot tjetër përveç atij; prandaj dielli nuk është zot! Tashmë kemi pasur rastin ta vërejmë këtë në lidhje me historinë e Krijimit në Zanafillën: Bibla kujdeset shumë që të vendosë diellin dhe hënën në vendet e tyre: dielli dhe hëna nuk janë perëndi, janë vetëm “ndriçues në kupën e qiellit, që ta ndajnë ditën e natën dhe të shërbejnë si shenja për stinë, ditë dhe vite: që të ndriçojnë në kupën e qiellit dhe të ndrisin tokën” (Zn. 1,14-15). “Ndriçues”, kjo është e gjitha. Dhe ata janë gjithashtu krijesa: “Le të bëhen ndriçues në kupën e qiellit” (Zn. 1,14), dhe një nga vargjet e psalmit thotë qartë: "Për të shënuar stinët ka krijuar hënën edhe diellin që e njeh përëndimin e vet. Shtrin errësirën e bëhet natë” (v. 19-20) Nuk do të flas për këtë për një kohë të gjatë, sepse këto janë vargje që nuk u mbajtën për festën e Rrëshajëve, por disa vargje e paraqesin Zotin si të vetmin mjeshtër të Krijimit; poeti përdor për të një fjalor të tërë mbretëror: Zoti paraqitet si një mbret madhështor, madhështor dhe fitimtar. Për shembull, fjala "i madh" që kemi dëgjuar, është një fjalë që përdoret për të nënkuptuar fitoren e mbretit në luftë. Një mënyrë shumë njerëzore, sigurisht, për të shprehur zotërimin e Zotit mbi të gjitha elementet e qiellit, tokës dhe detit.
E veçanta e dytë e Biblës: Krijimi është vetëm i mirë: “Hyji shikoi gjithçka kishte bërë dhe, ja, ishin shumë të mira!” (Zn. 1,31); aty kemi një jehonë të asaj poezie të famshme nga Zanafilla që përsëritet pa u lodhur si një refren “Dhe Zoti e pa që ishte mirë! “ Psalmi 104 ngjall të gjithë elementët e krijimit, me të njëjtën çudi: “Unë gëzohem në Zotin” dhe psalmisti shton (një varg që nuk e dëgjojmë këtë të dielë):
“Do t’i këndoj Zotit në jetën time, do ta lavdëroj Hyjin derisa të jem gjallë.
I pëlqeftë Zotit kënga ime, kënaqësinë time e kam vënë në Zotin!” (v. 33-34).
Megjithatë, e keqja nuk shpërfillet: fundi i psalmit e evokon qartë atë dhe dëshiron zhdukjen e saj: por njerëzit e Testamentit të Vjetër kishin kuptuar se e keqja nuk është vepër e Zotit, pasi i gjithë krijimi është i mirë. Dhe ne e dimë se një ditë Zoti do të zhdukë çdo të keqe nga toka: mbreti fitimtar i elementeve do të kapërcejë më në fund gjithçka që pengon lumturinë e njeriut.
Veçantia e tretë e besimit të Izraelit: Krijimi nuk është një akt i së shkuarës: sikur Zoti të kishte krijuar tokën dhe njerëzit në hapësirë, një herë e përgjithmonë. Është një marrëdhënie e qëndrueshme ndërmjet Krijuesit dhe krijesave të tij; kur themi në Besoj-më "Besoj në një Hyj të vetëm, Atin e gjithëpushtetshëm, Krijuesin e qiellit dhe të tokës", ne nuk e afirmojmë vetëm besimin tonë në një akt fillestar të Perëndisë, por edhe e njohim veten në një marrëdhënie varësie nga Ai: psalmi këtu thotë shumë mirë qëndrueshmërinë e veprimit të Zotit:
“Të gjitha këto presin me shpresë
që t’u japësh ushqim në kohën e duhur.
Po u dhe ti ato mbledhin,
kur ti e hap dorën tënde, mbushen me një mijë të mira.
Po e fshehe ti fytyrën, ato trazohen,
po ua more frymën, ato ngordhin
dhe kthehen në pluhur përsëri.
Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen
dhe e rinon fytyrën e dheut” (v. 27-30).
Një tjetër veçori, përsëri, e besimit të Izraelit, një tjetër shenjë e zbulesës që iu bë këtij populli: në majën e Krijimit, është njeriu; i krijuar për të qenë Mbreti i Krijimit, ai është i mbushur me frymën e Perëndisë; duhej një zbulim që njerëzimi të guxonte të mendonte një gjë të tillë! Dhe kjo është ajo që ne kremtojmë në Rrëshajë: ky Shpirt i Perëndisë që është në ne dridhet në praninë e tij: ai hyn në rezonancë me të. Dhe kjo është arsyeja pse psalmisti mund të thotë: “Gëzoftë Perëndia në veprat e tij! ... Unë gëzohem te Zoti”.
Së fundi, dhe kjo është shumë e rëndësishme: dihet mirë se në Izrael çdo reflektim mbi Krijimin bie në këndvështrimin e Besëlidhjes: Izraeli fillimisht përjetoi veprën e çlirimit të Zotit dhe vetëm atëherë meditoi Krijimin në dritën e kësaj përvoje. Në këtë psalm specifik, kemi gjurmë të tij:
Para së gjithash, emri i Perëndisë i përdorur këtu është emri i famshëm me katër shkronja, YHVH, të cilin ne e përkthejmë Zoti, që është zbulesa pikërisht e Perëndisë së Besëlidhjes.
Atëherë dëgjuam pikërisht tani shprehjen: “Bekoje, shpirti im, Zotin! O Zot, Hyji im, sa i madh je!” (v. 1). Shprehja "Hyji im" me posesivin është gjithmonë një kujtim i Besëlidhjes pasi plani i Zotit në këtë Besëlidhje ishte përcaktuar saktësisht në formulën "Ti do të jesh populli im dhe unë do të jem Zoti yt". Ky premtim, është në dhuratën e Shpirtit "për çdo mish", siç thotë profeti Joel, që me të është përmbushur. Që tani e tutje, çdo njeri ftohet të marrë dhuratën e Shpirtit për t'u bërë me të vërtetë një bir i Perëndisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITUGJISË

RRËSHAJËT VITI A

MË 28-5-2023


UNGJILLI: GJ. 20,19-23.

19 Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës ‑ ndërsa dyert e shtëpisë, ku banonin nxënësit, ishin të mbyllura prej frikës së judenjve, erdhi Jezusi, zuri vend mes tyre dhe u tha: “Paqja me ju!” 20 Si u tha kështu, u tregoi duart dhe kraharorin. Nxënësit u gëzuan, kur e panë Zotërinë. 21 Pastaj u tha prapë:
“Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju.”
22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
23 Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Për të transmetuar Spirtin Shenjt te dishepujt e tij, Jezusi fryn mbi ta; kjo na kujton fjalinë e famshme të librit të Zanafillës, në kapitullin 2: "Atëherë Zoti Hyj e formoi prej pluhurit të tokës njeriun dhe nëpër hundë i futi frymën e jetës e njeriu u bë qenie e gjallë" (Zn. 2,7). Dhe Psalmi 104,30 (që e dëgjojmë edhe për këtë festë të Rrëshajëve e që është një himn Hyjit Krijues), komenton tekstin e Krijimit duke kënduar: “Po e dërgove frymën tënde, përsëri përtërihen dhe e rinon fytyrën e dheut” (Ps.104, 30).
Tani, jemi në mbrëmjen e Pashkëve dhe Jezusi e merr këtë gjest të Krijuesit. E kuptojmë pse Shën Gjoni vëren: “Në mbrëmjen e po asaj dite ‑ të parën ditë të javës”: Ishte mbrëmja e ditës së parë të javës, një mënyrë për të thënë se është dita e parë e krijimit të ri. Në judaizëm, shpesh herë, evokohej krijimi i parë kur Zoti kishte arritur në shtatë ditë të krijojë gjithçka, siç thotë poema e famshme e kapitullit 1 të Zanafillës, dhe pritej dita e tetë, drita e Mesisë. Në mënyrën e tij plot ngjyra, Gjoni na thotë: ka ardhur kjo ditë e tetë e famshme, është një rikrijim i vërtetë i njeriut që po e shihni.
Vërejtja e dytë për sa i përket Shpirtit Shenjt, më duket se urdhri i zgjedhur nga Gjoni për të na treguar për Rrëshajët është një mësim: Unë përsëris tre fjalitë me radhë:
1) "Siç më dërgoi Ati mua, ashtu unë ju dërgoj juve". 2) “Ai fryu mbi ta dhe tha: “Merrni Shpirtin Shenjt”. 3) “Atyre që jua falni mëkatet, u falen”.
Fjalitë e parë dhe e tretë flasin për një mision, ato inkuadrojnë fjalinë që flet për dhuratën e Shpirtit. Që do të thotë se Shpirti është dhënë për misionin. Nuk kemi arsye tjetër për të qenë veç këtij misioni.
Dhe ky mision konsiston në “faljen e mëkateve”; ishte tashmë misioni i Jezusit; dhe me të vërtetë duke thënë: “Ashtu siç më ka dërguar mua Ati, ashtu edhe unë ju dërgoj juve”, Jezusi, i dërguar nga Ati, kjo është një temë e madhe e Gjonit...na dërgon ne dhe Gjoni përdor mirë të njëjtën fjalë; Jezusi është dërguar nga Ati dhe ne jemi dërguar nga Jezusi, ne kemi të njëjtin mision si Jezusi, që ai na e beson neve. Kjo do të thotë përgjegjësia jonë, besimi i dhënë tek ne; tani kjo ka të bëjë me të gjithë të pagëzuarit pasi Kisha e ka parë gjithmonë të arsyeshme të konfirmojë të gjithë të pagëzuarit.
Dhe ky mision i Jezusit, për t'iu përmbajtur ungjillit të vetëm të Gjonit, ishte heqja e mëkatit të botës, më pëlqen të them "ishte çrrënjosje" e mëkatit të botës; dhe ky mision i Jezusit, Qengjit të Hyjit, filloi me jetën publike të tij,kur Gjon Pagëzuesi shpalli: "Ja Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës" (Gj. 1,29). Qengji është ai që mbetet zemërbutë dhe i përulur nga zemra përballë xhelatëve të tij (ky është ai që përmendet te Isaia 52-53); është edhe qengji i Pashkës, ai që firmos me jetën e tij çlirimin e popullit të Zotit. Dhe përtej çlirimit nga Egjipti, fjalia e Gjon Pagëzuesit synon çlirimin nga mëkati, domethënë nga urrejtja dhe dhuna.
Vetë Jezusi flet shpesh për misionin e tij: “Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin që ta denojë botën, por që bota të shpëtojë nëpër të” (Gj. 3, 17)... Perëndia e dha Birin e tij, të vetmin e tij, që: “Kush beson në të, nuk dënohet” (Gj. 3, 18), por të ketë jetë të përjetshme. Dhe edhe:
“Vërtet Hyji aq fort e deshi botën sa që e dha një të vetmin Birin e vet kështu që secili që beson në të, të mos birret, por ta ketë jetën e pasosur” (Gj. 3,16).
Më duket se të gjitha këta pohime të Jezusit për misionin e tij ndriçojnë fjalinë e vështirë të tekstit të sotëm:
“Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen” (v.23)
Pjesa e parë e kësaj fjalie na përshtatet shumë, sigurisht, por e dyta na ngatërron. Për të filluar, do ta them pak më ndryshe, pa e shtrembëruar, shpresoj: “Çdo njeriu t ë cilit ju ia falni mëkatet, do t'i falen; çdo njeriu të cilit nuk ia falni mëkatet, nuk do t'i falen”.
Është e pamundur të mendojmë se Ati ynë Qiellor nuk mund të na falë, nuk do të na falë. Tashmë Besëlidhja e Vjetër e kishte bërë krejtësisht të qartë se falja e Hyjit madje i paraprin pendimit tonë; sepse tek Zoti falja nuk është një veprim i njëhershëm, është vetë qenia e tij. Zoti është vetëm dhuratë dhe falje. Karakteristikë e mëshirës është që të përulemi edhe më shumë pranë më të nevojtarëve, duke mos harruar që ndër këta nevojtarë jemi edhe ne.
Fuqia që u është dhënë dishepujve të Krishtit, dhe më shumë se fuqia, misioni që u është besuar dishepujve të Krishtit, është pra të thuhet kjo fjalë e faljes së Perëndisë; është gjithashtu, befasishme përgjegjësia e tmerrshme që na jep pjesa e dytë e fjalisë: të mos thuhet fjala e faljes së Zotit, të lëmë që bota ta shpërfillë këtë falje, do të thotë ta lëmë botën në dëshpërim. Ne kemi fuqinë të mos themi faljen e Zotit dhe ta lëmë botën ta injorojë atë.
Për të dëshmuar gatishmëria jonë për të shpallur fjalën e faljes që Zoti ia ofron botës, le të fillojmë, të dëshirojmë të shkojmë në punë menjëherë!
Dhe falja e Zotit mund të shpallet në dy mënyra: me fjalët tona dhe me veprimet tona; ajo që kërkohet prej nesh është që të falemi vetë. Kështu jemi dëshmitarë të botës së faljes së Perëndisë.
Dhe ky është Krijimi i ri: Shpiriti i dhënies dhe i faljes na është dhënë. Në Rrëshajë, fuqia për të falur është rrënjosur tek ne; Zoti na fryn fjalët e faljes. Në teatër ka dikush që i vjen në ndihmën e mungesës së kujtesës së aktorit... Tani është tek ne dikush që nxit fjalët dhe gjestet e faljes. Shpirti Shenjt na bën qengja të Perëndisë nga ana jonë, duke na dhënë kështu fuqinë për të kapërcyer spiralen e urrejtjes dhe të dhunës. Jezusi u kishte thënë tashmë dishepujve të tij: "Unë po ju dërgoj si qengja midis ujqërve". Ndërsa Ati i tij e dërgoi atë për të qenë qengji i Perëndisë, Jezusi nga ana e tij na dërgon të jemi qengja në botë. Për t'iu përgjigjur dhunës dhe urrejtjes duke mos përdorur dhunën dhe me falje.
Deri në ditën kur më në fund do të zbardhë e famshmja "dita e tetë", të cilën tashmë e shpalli Besëlidhja e Vjetër, kur i gjithë njerëzimi do të përjetojë dashurinë dhe faljen...

[ninoenina]

F.A. RRËSHAJË…VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

RRËSHAJË…VITI A.

MË 28-5-2023.

LEXIMI I PARË: Vep. 2, 1-11.

1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend.
2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin.
3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre.
4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin.
5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës.
6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet.
7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas?
8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare?
9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë,
10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma,
11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare.”
12 Të gjithë kishin mbetur të habitur e, të marrë mendsh, pyesnin njëri‑tjetrin: “Çfarë do të jetë kjo punë?”
13 Disa të tjerë, duke shpotitur, thoshin: “Janë dehur me musht!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Sot liturgjia na propozon një fragment ungjillor (Gj. 20, 19-23) që e kemi dëgjuar tashmë të dielën e dytë të Pashkëve, ndaj sot do të përqendrohemi në leximin e parë dhe do të përpiqemi të kuptojmë atje mesazhin e kësaj feste.
Për të interpretuar saktë këtë fragment nga Veprat e Apostujve, duhet të përkujtojmë që në fillim atë që pohohet nga dy tekste ungjillore; të parën e gjejmë në Ungjilliin e sotëm, ku na thuhet se dishepujt ishin bashkë në mbrëmjen e ditës së Pashkëve. Ishin 10 veta sepse Juda ishte larguar nga grupi dhe gjithashtu mungonte Thomai: ata 10 kishin mbyllur dyert e shtëpisë sepse kishin frikë nga judenjtë dhe ungjilltari Gjon thotë se atë mbrëmje: "…erdhi Jezusi, e zuri vend mes tyre” (Gj. 20,19).
I Ngjalluri erdhi dhe qëndroi mes tyre".
Le të dëgjojmë se cilat ishin fjalët e tij:
“Paqja me ju!
Siç më dërgoi mua Ati,
ashtu unë po ju dërgoj ju”.
Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha:
“Merrni Shpirtin Shenjt!
Atyre që jua falni mëkatet,
u falen,
e atyre që nuk jua falni,
nuk u falen” (Gj. 20, 21-23).
"Ai hukati mbi ta”: është një frymë që i Ngjalluri dëshiron të arrijë në zemrat e dishepujve... Dhe tha: "Merrni Shpirtin Shenjt".
Jemi në mbrëmjen e ditës së Pashkëve dhe i Ngjalluri ka dhënë Shpirtin e tij: prandaj jo 50 ditë më vonë, siç do të dëgjojmë së shpejti në tregimin e Veprave të Apostujve.
Si ndodh - pyesim veten – që Luka e vendos këtë dhuratë të Shpirtit 50 ditë më vonë, në festën e Rrëshajëve?
Përsëri në Ungjillin sipas Gjonit, gjejmë një tjetër kujtesë të rëndësishme të dhuratës së Shpirtit: ndodhi në momentin e vdekjes së Jezusit në Kalvar; Ungjilltari Gjoni thotë se “Jezusi, posa e kërkoi uthullën, tha:
“Gjithçka u krye!”
Uli kokën e dha shpirt” (Gj. 19,30).
“U krye!”: Unë e përfundova misionin për të cilin Ati im më kishte dërguar në botë!
Dhe ppik;risht në atë moment sipas ungjiltarit Mark, “Jezusi lëshoi një britmë të madhe” (Mk. 15, 37) dhe “eksepneusen” në greqisht, që përthehet: “Bëri që Shpirti i tij të dilte nga trupi e vet.
Por, e kemi parë, sipas Gjonit, “Jezusi uli kokën e dha shpirtin”.
Në atë frymë, frymën e fundit të Jezusit, ungjilltari Gjon e sheh momentin në të cilin Krishti derdhi Shpirtin e tij mbi njerëzimin, në brendësinë, në zemrat e njerëzve.
Le të përpiqemi të kuptojmë pse është momenti vendimtar në historinë tonë njerëzore, sepse gjithçka ndryshon nga momenti në të cilin kjo forcë hyjnore, forca e Shpirtit që gjallëroi gjithë jetën e Jezusit të Nazaretit, hyri në botën tonë.
Le të përpiqemi të mendojmë, të kuptojmë se, nëse Jezusi, duke u laguar nga kjo botë, do të na kishte lënë një shembull të mrekullueshëm të një jete të dhënë nga dashuria, ne do të ruanim një kujtim të mrekullueshëm për personin e tij, por bota do të kishte vazhduar si më parë.
Për të jetuar si ai, është e nevojshme të jemi të pajisur me një forcë të jashtëzakonshme: ne kemi nevojë për forcën e tij, për aftësinë e tij për të dashur, për të dhënë jetën edhe për armikun dhe kjo nuk na vjen nga natyra jonë njerëzore, nuk vjen spontanisht, nuk është sipas natyrës tone t'u bëjmë mirë atyre që na kanë lënduar, të kthejmë faqen tjetër, të ndihmojmë një armik që ndoshta vazhdon të na urrejë ndërkohë që ne e ndihmojmë... nuk vjen nga natyra biologjike që kemi, nga natyra që e kemi trashëguar nga primatët prej të cilëve rrjedhim .
Natyra jonë biologjike nuk na çon në këtë drejtim, por në të kundërtën.
Përpjekja që na vjen natyrshëm është të mendojmë për veten, të kërkojmë përfitimin tonë, të bëjmë atë që na pëlqen, nuk na shtyn të mendojmë se jeta më e bukur është ajo e kaluar për të tjerët. Ku merret kjo forcë që e shtyu Jezusin të jepte gjithë jetën e tij?
Një shembull i mirë nuk mjafton, është e nevojshme që ai të na komunikojë atë forcë që e ka gjallëruar gjatë gjithë jetës së tij dhe që është vetë jeta e tij.
Është e nevojshme që njeriut që vjen nga toka, t'i jepet një jetë që vjen nga lart, që vjen nga Zoti, t’i jepet vetë jeta hyjnore që manifestohet pikërisht në këtë dashuri të pakushtëzuar të Jezusit.
Nëse ai do të kishte sjellë me vete këtë forcë hyjnore që ishte jeta e tij, bota do të kishte vazhduar ende si më parë, por me një shembull të mirë që na ka dhënë neve Jezusi.
Duhet një lindje e re, jo nga toka, por nga qielli!
Kjo është ajo që Jezusi tha në fjalimin e tij me Nikodemin: ne e mbajmë mend atë.
" Çka lind prej mishit, mish është,
e çka lind prej Shpirtit, shpirt është.
Mos u çudit që të thashë:
‘Duhet të lindni përsëri prej së Larti’ (Gj. 3, 6-7).
Ishte në Kalvar momenti kur Jezusi përfundoi misionin e tij, derdhi Shpirtin e tij, forcën e tij, aftësinë e tij për të dashur mbi njerëzimin.
Le të kujtojmë atë që tregohet në librin e Zanafillës: Zoti e krijoi njeriun nga balta e tokës, pastaj i dha jetë dhe njeriu u bë një qenie e gjallë.

Është prezantimi i jetës që lulëzon në tokë, por është jeta që vjen nga toka… këtu kemi një frymë të re!
Një frymë krijuese hyn tani në këtë njeri të lindur nga dheu, i cili nuk lind më një njeri material, por një njeri të ri, një njeri të lëvizur nga Shpirti që vjen nga lart... është lindja e birit të Zotit, të njeriut në të cilin hyn tani ky Shpirt, të cilin Jezusi e fryu në zemrën e njerëzve dhe që është vetë jeta hyjnore që na është dhënë.
Me këta dy tekste ungjillore që na flasin për dhuratën e Shpirtit në kohën e Pashkëve (në mbrëmjen e ditës së Pashkëve dhe më parë në Kalvar) ungjilltari Gjon na thotë: "Shpirti, jeta hyjnore është dhurata e Krishtit të Pashkëve”.
Ne pyesim veten tani: pse Luka, në Veprat e Apostujve, e paraqet këtë dhuratë në festën e Rrëshajëve? Le të dëgjojmë historinë:
1 Kur erdhi dita e Rrëshajëve, të gjithë ishin së bashku në të njëjtin vend.
2 Dhe, ja, papritmas, u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin. 3 Atyre atëherë iu dukën gjuhë, si të ishin prej zjarri. Këto u ndanë e zunë vend nga një mbi secilin prej tyre. 4 Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin” (Vap. 2, 1-4).
Për të kuptuar mesazhin e Rrëshajëve, le të kemi parasysh se nuk kemi të bëjmë me raportin e një fakti material: ajo që kemi dëgjuar është një faqe teologjie; nëse do të ishte një faqe lajmesh, do të duhej të merreshim me mospërputhje, me detaje të pamundura që do të ishte një sfidë për t'u shpjeguar.
Është e vështirë edhe të lokalizohet ngjarja e rrëfyer, në fillim flitet për një shtëpi, pastaj në skenë hyn një turmë e madhe e përbërë nga hebrenj që vijnë nga të gjitha anët e botës dhe mblidhen në të vetmin vend ku mund të mblidhen, në esplanadën e tempullit.
Por si u bashkuan të gjithë atje?
“…u ndie një ushtimë nga qielli si shungullimë e erës së fortë dhe e mbushi të gjithë shtëpinë, ku ata ishin” (v.2).
U dëgjua një ulërimë si erë, por kjo nuk do të thotë se jemi thirrur të mblidhemi së bashku në esplanadën e tempullit, sepse dikush dëshiron të flasë me ne…!
Si faqe lajmesh ka shumë pak për të na treguar.
Nëse, nga ana tjetër, tani përpiqemi të kuptojmë imazhet biblike me të cilat Luka na tregon se çfarë ndodh në botë kur vjen Shpirti që vjen nga lart, atëherë nëpërmjet këtyre imazheve biblike, ne mund të ndërgjegjësohemi për dhuratën që Ati ynë Qiellor na ka dhënë.
Le të vëmë re dy imazhet që përdoren për të paraqitur këtë zbritje të Shpirtit mbi njerëzimin "si një erë e vrullshme që mbush shtëpinë"...
Edhe ky, si mund të jetë lajm?
Që kur një gjëmim mbush shtëpinë?
Mbi të gjitha, këtu fryn një erë, në hebraisht "ruah" do të thotë vërtet "erë e nxituar" jo ajër i ndenjur, është një erë dërrmuese.
Ky është imazhi i parë me të cilin autori i veprave të apostujve na prezanton se çfarë ndodh në botë kur vjen ky "ruah" hyjnor, është si një erë e vrullshme.
Kujtojmë se si ndodhi një zbulesë në Horeb, kjo zbulesë i paraqitet Elisë në këtë mënyrë:
“Ishte një erë e fortë dhe e vrullshmë që tronditi malet dhe çau gurët”.
Kështu ndodh aty ku mbërrin kjo erë që vjen nga lart, është një forcë mbinjerëzore, e pabesueshme, një forcë hyjnore; aty ku vjen Shpirti, asgjë nuk mbetet si më parë.
Nëse Shpirti që vjen nga lart, hyn në zemrën e njeriut, gjithçka përmbyset: nëse ai ishte një person i korruptuar, i pandershëm, egoist, i tërhequr pas të mirave të kësaj bote... i hidhet atij përmbys i gjithë projekti i tij jetësor.
Le të kujtohet Zakeu, gjatë gjithë mënyrës në të cilën ai e kishte menaxhuar jetën e tij duke vënë bast gjithçka për paratë, për kënaqësitë, për të shijuar jetën... mirë, ky projekti i tij, kur vjen Shpirti i Krishtit, është hedhur në ajër, është sikur në të, në shtëpi kishte hyrë kjo erë e vrullshme.
Le të kujtojmë kohën e Koncilit të dytë të Vatikanit, kur dyert i hapeshin erës së Shpirtit… çdo gjë u ngrit në ajër!
Disa tradita që nuk kishin bazë, nuk ishin të shëndetshme, nuk ishin ungjillore… kanë ikur!
Le të kujtojmë se si janë kthyer altarët…
Pastaj imazhi i dytë: "Gjuhët si zjarri".
Të mos imagjinojmë zjarrin material që ka zbritur nga qielli, thotë “si zjarri”, “si era”.
Zjarri në Besëlidhjen e Vjetër është një imazh i Zotit: ne kujtojmë shkurret e djegura nga e cila doli zëri i Perëndisë që dëgjoi Moisiu, ose shtylla e zjarrit që udhëhoqi popullin e Izraelit në shkretëtirë, në rrugën e tyre për në tokën e premtuar dhe, më e rëndësishmja, dhurata e ligjit të vjetër u paraqit në librin e Eksodit në këtë mënyrë:
“Erdhi e treta ditë dhe zbardhi drita: u ndien bubullima, shpërthyen vetëtima, një re tejet e dendur e mbuloi malin. Boria jehoi thekshëm dhe u dridh populli që ishte në tëbanishtë” (Dal. 19, 16).
Në agim pati bubullima, vetëtima, një zhurmë shumë e madhe, Zoti kishte zbritur në zjarr dhe i gjithë mali u drodh shumë.
Le të theksojmë, janë të njëjtat imazhe që janë përdorur nga Luka në Veprat e Apostujve, pikërisht për të paraqitur ardhjen e forcës hyjnore dhe të Shpirtit hyjnor: Hyji që hyn në botë është paraqitur me këto imazhe.
Çfarë bën ky zjarr?
Një tjetër imazh që gjejmë në Bibël, një zjarr që pastron, djeg gjithçka që ishte më parë!
Le të kujtojmë se çfarë tha Pagëzuesi:
"Kur të vijë ky Shpirt, byku do të digjet!"
Nuk janë njerëzit ata që hidhen në ferr, por e gjithë ligësia që është prodhuar nga egoimi, urrejtja, dhuna, luftërat tona... nëse Shpirti që vjen nga lart, hyn, e gjithë kjo digjet. Shpirti, duke ardhur nga lart, është një zjarr pastrues!
Ky është zjarri i vetëm që njeh Zoti, jo zjarri i ferrit... ta shuajmë zjarrin e ferrit, të hidhemi mbi të shumë ujë të bekuar; i vetmi zjarr që Zoti njeh, është zjarri i dashurisë së tij, i Shpirtit të tij, ky me të vërtetë pastron botën!
Zjarri, në Bibël është simboli i dashurisë, le të kujtojmë se çfarë thotë Kënga e Këngëve:
"…dashuria është e fortë si vdekja, i pashmangshëm është si dheu i zi lakmimi; vapa e saj si vapa e zjarrit,flakë hyjnore!
Ujërat e mëdha dashurinë nuk mund ta ndalin, nuk e fikin as lumenjtë! Kush do të jepte gjithçka ka në shtëpinë e vet me qëllim të blejë dashurinë, do të përbuzej prej gjithkujt” (Kk 8, 6-7).
Më e fortë se vdekja është dashuria, këmbëngulëse, pasi mbretëria e të vdekurve është pasioni, flakët e saj janë flakë zjarri, flakë hyjnore.
Kjo dashuri hyjnore më pas na bën të aftë t’ua japim të tjerëve tërë jetën tone: kjo është jeta hyjnore.
Le të kujtojmë gjithmonë atë që Jezusi tha për zjarrin:
“Erdha të sjell zjarrin mbi tokë e sa dëshiroj të ishte tashmë i ndezur flakë! E po, më duhet të pagëzohem me pagëzim, e sa ngushtë jam derisa të kryhet!” (Lk. 12,49-50).
Kjo është arsyeja pse Jezusi erdhi në botë, për të sjellë këtë zjarr hyjnor!
“Të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të ndryshme, ashtu si Shpirti Shenjt i shndriste të shpreheshin”(v.4). Dhe të gjithë u mbushën me Shpirtin Shenjt dhe filluan të flasin në gjuhë të tjera, sikurse Shpirti u dha atyre fuqi të flisnin”.
Le të theksojmë: shenja e parë e pranisë së këtij Shpirti në botë është një gjuhë e re, një gjuhë që të gjithë e kuptojnë.
Kushdo që e ka marrë këtë Shpirt nga lart nuk flet më si më parë; gjuha e tij nuk është më ajo e fjalëve arrogante, fyerjeve, gënjeshtrave, mashtrimeve... është një gjuhë e re, ajo që i drejtohet vëllait vetëm me fjalë dashurie, inkurajimi, shprese, faljeje.
Kjo është e vetmja gjuhë që kuptohet nga të gjithë!
Dhe tani shfaqja e Shpirtit, jo për një popull, por për të gjithë popujt e botës.
Le të dëgjojmë:
5 Dhe asohere në Jerusalem banonin judenj, njerëz të përshpirtshëm, të ardhur prej të gjitha kombeve të botës. 6 Dhe, kur u dëgjua ajo ushtimë, ngarendi një shumicë e madhe dhe mbetën të habitur, sepse secili i dëgjonte duke folur në gjuhën e vet. 7 Të gjithë çuditeshin e mrekulloheshin dhe thoshin: “Këta njerëz që po flasin, a thua vallë nuk janë të gjithë galileas? 8 Po si atëherë secili prej nesh i dëgjon duke folur në gjuhën e vet amtare? 9 Partë, medë, elamitë, banorë të Mesopotamisë, të Judesë, të Kapadokisë, të Pontit e të Azisë, 10 të Frigjisë e të Pamfilisë, të Egjiptit e të krahinave të Libisë rreth Cirenës, njerëz të ardhur nga Roma, 11 judenj e proselitë, kretas e arabë ‑ të gjithë ne po i dëgjojmë duke shpallur veprat e madhërueshme të Hyjit në gjuhët tona amtare”.
Kemi dëgjuar një listë të gjatë emrash: pse Luca e ka përfshirë në rrëfimin e tij?
Ai synonte qartë të tregonte shumë territore ku fliteshin gjuhë të ndryshme, por nëse kalojmë nëpër këta emra çfarë gjejmë?
Ne gjejmë, për shembull, Mesopotaminë dhe Judenë, por atje gjuha zyrtare ishte aramaishtja, gjuha që fliste edhe Jezusi; pastaj përmenden krahinat e Azisë së Vogël, Ponti, Pamfilia dhe në këto krahina të gjithë flisnin greqisht; pastaj ka edhe emra popujsh si medët, elamitët që ishin zhdukur tashmë për mjaft kohë; edhe emrat e profesioneve fetare, hebrenj prozelit dhe keto nuk kane lidhje me gjuhet e ndryshme.
Çfarë bëri Luka?
Ai ndoshta ka përdorur një listë të popujve tashmë ekzistues dhe e ka futur me këtë objektiv: popujt flasin shumë gjuhë dhe me gjuhë nënkuptojmë edhe diversitetin e kulturave, të mënyrave të të menduarit, të filozofitë,
mentalitete të ndryshme, tradita të ndryshme. Dhe të gjithë këta popuj po dëgjojnë tani veprat e mëdha të Perëndisë të shpallura nga këta dishepuj që kanë marrë Shpirtin.
Cilat janë këto vepra të mëdha të Perëndisë?
Mrekullia e krijuar nga Zoti është dhurata që ai na dha neve duke dërguar djalin e tij pikërisht për të na sjellë dhe për të na dhënë jetën e tij.
Kjo është mrekullia, lajmi i mirë, ungjilli, dashuria e pafund që Zoti ka pasur për ne, që tani duhet t'u kumtohet të gjithë popujve që e dëgjojnë atë në gjuhën e tyre, domethënë në kulturën e tyre, në mënyrën e tyre të arsyetimit. .

Një gabim që është bërë në këtë shpallje?
Le të mendojmë, për shembull, kur në pyjet afrikane kremtohej mesha në latinisht, këndohej një këngë gregoriane dhe kjo nuk po sillte Ungjillin në gjuhën e tyre, duke i bërë ata ta dëgjonin në kulturën e tyre, por po importonte kulturën që ishte e jona.
Sot ne e kemi kuptuar mesazhin që Veprat e Apostujve po na japin neve, ne shpallim mrekullitë e Zotit, por të gjithë duhet t'i kuptojnë dhe t'i mirëpresim ato në kulturën e tyre.
Le të përpiqemi tani të kuptojmë pse Luka e paraqiti këtë dhuratë të Shpirtit në festën judaike të Rrëshajëve, çfarë kremtohej në festën e Rrëshajëve?
Në festën judaike të Rrëshajëve kremtohej dhurata e Tevratit-Ligjit që kishte marrë Izraeli.
Ne e dimë se sa krenar ishte dhe është ende Izraeli për dhuratën që kishte marrë nga Perëndia.
Rabinët thanë se Zoti ua kishte ofruar këtë Tevrat të gjithë popujve, por ata e kishin refuzuar atë, ndërsa Izraeli, një popull i mençur, e kishte pranuar atë.
Libri i Ligjit të Përtërirë 4, 5-8 thotë:
”Ja, po ju mësoj urdhërimet e rregulloret, si më urdhëroi Zoti, Hyji im, që t’i zbatoni në tokën që do ta merrni pronë, 6 që t’i mbani e t’i vini në zbatim. Kjo do t’ju bëjë të dijshëm e të urtë në sytë e popujve. Kur t’i kenë dëgjuar të gjitha këto urdhërime, do të thonë: ’Ja, një popull i dijshëm e i kuptueshëm! Ky qenka popull madhor!’ E njëmend, ku gjendet një popull tjetër aq i madhërueshem, që t’i ketë hyjnitë e veta kaq afër vetes, siç është pranë nesh në të gjitha kërkesat tona Zoti, Hyji ynë?! Dhe, ku ka një popull tjetër kaq të përmendur që të ketë urdhërime e rregullore të drejta, siç është i tërë ky Ligj, që unë sot po e shtroj para syve tuaj?!”.
Por për çfarë shërben Tevrati? A mjafton ta kemi këtë Tevrat të skruar në gurë për t’i bindur njerëzit që ta ndjekin udhëzimin e rrugës së jetës?
Ne themi: “Jo, nuk mjafton!”
Këta janë udhëzime që vijnë nga jashtë dhe për më tepër fjala Tevrati vjen nga folja "yarah" që do të thotë të gjuash me një shigjetë, të tregosh një drejtim, por nëse nuk kemi forcë për ta ndjekur atë rrugë, gjithçka është krejtësisht e kotë, shërben vetëm për të na zemëruar për dobësitë tona që në fund fare, janë si rrezet X, që i zbulojnë frakturat, por nuk i shërojnë; nevojitet një shërim i brendshëm, dhurata e një jete të re, e një nxitjeje që vjen nga Brenda, për të ndjekur rrugën që është ajo e jetës.
Pra, arritëm në pyetjen thelbësore… çfarë bëri Zoti për të na dhënë Shpirtin e tij? Kur na dha Shpirtin e vet?

Nuk na dha një ligj të jashtëm që na tregon disa udhëzime, një Ligj që është i mirë, që tregon rrugën e drejtë, edhe nëse ky Ligju nuk arrin horizontin përfundimtar të humanizmit që është ai i dashurisë së pakushtëzuar. E po, Zoti na dha një ligj të ri nëpërmjet të cilit Shpirti bëhet një ligj i ri, domethënë ligji i ri është ai i jetës hyjnore që na është dhënë, është ai i natyrës së re që merr njeriu.
Njeriu bëhet bir i Zotit dhe ka atë shtysë për të jetuar sipas identitetit të ri të tij.

Një shembull shumë i thjeshtë është ai i një nëne: një vajzë nuk është nënë, kur bëhet nënë ajo ka një identitet të ri, nuk ka nevojë për ligje të jashtme, është ky identitet i ri që e çon atë të jetojë në një farë mënyrë dhe të lidhet në një mënyrë të caktuar me fëmijët e vet.

Ja çfarë u dhurua: Tora e re!

Ne kemi udhëzimet që na garantojnë 10 urdhërimet e Zotit, por ata nuk mund të jenë qëllimi përfundimtar i sjelljes sonë, i jetës sonë, i shtysës së birit të Perëndisë që është në ne; në Urdhërimet nuk është shkruar se duhet të japim edhe jetën tonë për armikun tonë nëse ai është në nevojë, por identiteti ynë si fëmijë të Zotit, nga brenda, na çon në dashuri deri në këtë qëllim përfundimtar.
Pastaj kuptojmë se si u përmbushën profecitë në Rrëshajë: kishte thënë Ezekieli:

“Ne çifutët nuk jemi në gjendje ta respektojmë Tevratin, por një ditë Zoti do ta vendosë Ligjin e tij në zemrat tona. Ai do të na japë një zemër të re, do të na japë një Shpirt të ri dhe kjo zemër e re do të na japë udhëzime për jetën”.
Kjo zemër e re nuk ishte gjë tjetër veçse jeta hyjnore që solli Jezusi në botë. Dhe çfarë do të ndodhë më pas në botë?
Na thuhet në kapitullin 32, 1-5 të Isaisë kur Perëndia bëri premtimin:
1 Ja se mbreti do të mbretërojë me drejtësi,
sundimtarët drejt do të sundojnë,
2 çdo njeri do të jetë straherë,
në mot të lig do të jetë strehim,
si përrenj uji në tokë të etur,
si hija e qetës në vend të shkrumbuar.
3 S’do të errësohen më sytë e veguesve,
me vëmendje do të dëgjojnë dëgjuesit,
4 zemra e të paditurve do ta mësojnë urtinë,
shpejt e rrjedhshëm do të flasë belbacaku
5 bujar më s’do të quhet i pandershmi,
burrë i mirë s’do të mbahet ngatërrestari”.
Dhe në një mënyrë më të qarte dhe të përsosur, ne Is. 32, 15-20: Deri që përsëri mbi ne
të dikohet Shpirti prej së larti.
Atëherë shkretëtira në kopsht do të shndërrohet,
edhe kopshti si pyll do të vlerësohet,
16 në shkretëtirë do të banojë e drejta,
në kopsht drejtësia do të ketë selinë.
17 Fryti i drejtësisë ‑ paqja do të jetë,
rrjedhojë e drejtësisë qetësia,
shpresë e sigurt për amshim.
18 Populli im do të banojë në një vend paqeje,
do të jetojë në banesa të qeta,
në vende të sigurta
19 ‑ porse pylli krejtësisht do të pritet
e qyteti krejtësisht do të humbasë ‑ .
20 Të lumët ju: do të mbillni pranë ujërash,
të lirë do të lini ka e gomar!“
Kur Shpirti, kjo jetë hyjnore, është ajo që i animon, i jep jetën të gjithë njerëzit dhe mbarë njerëzimin, atëherë toka jonë do të bëhet vërtet një kopsht dhe një pyll plot lule dhe fruta. Nuk do të ketë më luftëra, urrejtje, dhunë, inat... kur të gjithë të ndjekin vërtet këtë Shpirt dhe këtë jetë që na është dhënë.

[ninoenina]

F. A. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË;

TRINIA E SHENJTE…VITI A

MË 4 – 6 - 2023


UNGJILLI: GJ, 3,16-18

16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ujngjilli i sotëm duhet të vendoset në kontekstin e dialogut midis Jezusit dhe Nikodemit.
Le ta kujtojmë këtë personazh që shkoi te Jezusi natën, një rabin, një dijetar i
Shkrimeve të shenjta që i përkishte sektit të farisenjve.
Ai është sigurisht personi më i kulturuar që ka takuar Jezusi, një njohës i ligjit, i teologjisë.
Por se shkoi te Jezusi gjatë natës?
Ne jemi ndoshta pak të kushtëzuar, ndoshta nga predikimet që kemi dëgjuar, dhe imagjinojmë Nikodemin duke u zvarritur përgjatë mureve, për të mos u parë nga kolegët e tij.
Por Ungjilli nuk na e paraqet atë kështu. Vërejmë se si i drejtohet Jezusit, flet në shumës, thotë: Rabbi, ne farisenjtë e dimë se ti je një njeri i ardhur nga Zoti, në fakt shenjat që bën, nuk mund të kryhen nga një njeri që nuk është dërguar nga Zoti.
Le të shohim se çfarë shenjash kishte bërë.
Kur Jezusi arriti në Jerusalem, ai bëri vetëm një shenjë.
Jemi në fillim të Ungjillit sipas Gjonit, shenja ishte dëbimi i shitësve nga tempulli, një shenjë dramatike dhe autoritetet fetarë sigurisht u zemëruan nga përdhosja e tempullit dhe farisenjtë, sekti të cilit edhe Nikodemi i përket, u hutuan dhe u çuditën: po kush është ai që ka guximin të bëjë një gjest të tillë? Vetëm ai që nxitet nga Shpirti profetik mund të bëjë diçka të tillë dhe të japë një shenjë të tillë.
Prandaj Jezusi është një personazh që fillon të shqetësojë autoritetin fetar, sepse ai nuk sillet, nuk vepron si të tjerët, por në një mënyrë të jashtëzakonshme. Prandaj është e nevojshme të njihet dhe ndoshta të kontrollohet ai.
Besoj se ky ishte misioni që Nikodemi duhej të kryente atë natë me Jezusin, pra ta kthente atë në rrugën e duhur, sipas traditës që ishte ajo e farisenjve.
Ky Nikodemi na përfaqëson të gjithëve në një masë të caktuar, sepse të gjithë jemi njerëz të lindhur në një shoqëri që ka traditat, zakonët, rregulla fetare, kuptim të jetës të veçantë që duhet të respektohen për të qenë njerëz të mirë, të sinqertë dhe të ndershëm, por, kur në atë shoqëri paraqitet një njeri si Jezusi, që sillet në një mjënyrë të re e të lirë nga parashikimet më të ndryshëm, përpiqen në çdo mënyrë ta bindin atë të kthehet në grupë, të vazhdojë të sillet si gjithë të tjerët, domethënë në këtë rastë farisenjtë kërkojnë të bëjnë gjithçka është e mundur për të bindur veten se, në thelb, ajo që thotë Jezusi, nuk bën gjë tjetër veçse konfirmon atë që kishtin menduar, besuar, dhe mësuar gjithmonë.
Por çfarë ndodhi atë natë në atë takim të Jezusit me Nikodemin?
Jezusi hedh përmbys traditat e shpikura nga njerëzit, që nuk duhet të mbrohen me argumentë të mare nga Shkrimi i Shenjt…Jezusi shpjegon që është më mirë për farisenjtë, për të gjithë, pra edhe për ne të hyjmë në risinë që ai vetë propozon.
Sepse është pikërisht vera e re ajo që i thyn enët e vjetra.

Kush është Nikodemi dhe pse shkoi të Jezusi natën. Nata u konsiderua nga rabinët, koha e përshtatshme për t'iu përkushtuar studimit të Tevratit, të ligjit.
Le të kujtojmë Psalmin 1:
"Të drejtët e gjejnë gëzimin e tyre në ligjin e Zotit
dhe e meditojnë atë ditë e natë".
Nata është koha e mirë për të reflektuar, për të kërkuar kuptimin e ekzistencës sonë, për të lënë të flasin ato pyetjet më të thella, të cilat shpesh përpiqemi t'i heshtim, por heshtja e natës bën të rishfaqen: është një kohë për të menduar, për të reflektuar.
Në fakt, të dy fillojnë dialogun e tyre, por Jezusi menjëherë merr fjalën dhe prezanton temën e rilindjes nga lart. Nikodemi menjëherë fillon të ndihet i çorientuar, sepse ai nuk erdhi për këtë arsye, kishte një qëllim tjetër.
Pastaj Jezusi madje fillon të flasë për atë shëmbëlltyrë të Besëlidhjes së Vjetër, për Moisiun që kishte ngritur lart gjarprin, dhe për birin e njeriut që duhet të ngrihet lart, si ai gjarpër.
Në këtë moment Nikodemi sigurisht filloi të mos kuptonte më asgjë, në fakt, që nga ky moment, në këtë kapitull të tretë nuk flitet më për të, ai largohet nga skena. Ai u shfaq gjatë natës dhe u zhduk gjatë natës.
Jezusi vazhdon të flasë, në monolog në të cilin ai na ofron neve një zbulesë të mrekullueshme. Ne duam ta shijojmë sepse Jezusi flet për fytyrën e Atit.
Në atë kohë Jezusi tha:
“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të” (v. 16-17).

Jezusi i foli Nikodemit për një lindje të re, pastaj tha se biri i njeriut duhet të ngrihet lart. Vetëm në këtë moment Nikodemi nuk duhet të ketë kuptuar më asgjë, ai kishte ardhur për të folur me Jezusin për diçka tjetër, ai donte të qartësonte pozicionin e tij në lidhje me Tevratin, me respektimin e traditave dhe në fund, ai duhet të ishte larguar dduke mos pasur asnjë përgjigje dhe gjithashtu mjaft i zhgënjyer.
Marrëdhënia e Niokodemit me Jezusin nuk do të përfundojë kështu, sepse më tej ungjilltari Gjoni na kujton se ka pasur një diskutim midis Nikodemit dhe shokëve të tij farisenj dhe në një moment Nikodemi thotë: "Por ju mund ta dënoni një person, sipas ligjit tonë, pa e dëgjuar atë më parë?”Ata do t'i thonë: "Hesht, studio dhe do të kuptosh se Mesia nuk vjen nga Galilea". Dhe atë gjithashtu me këto fjalë e quajnë injorant dhe ishte udhëheqësi i farisenjve!
Pastaj Nikodemi do të rishfaqet përsëri në Kalvar, në kohën e varrimit të Jezusit, kur do t'i sjellë ato 100 kilogramë mirrë dhe aloe për të vajosur trupin e Jezusit.
Monologu që na paraqitet në Ungjillin e sotëm, është ndoshta një meditim i komunitetit primitiv, i cili, i ndriçuar nga Shpirti, kuptoi zbulimin e fytyrës së Perëndisë që ishte dhënë nga Jezusi.
Komuniteti i parë i krishterë e kuptoi pas Pashkëve të vërtetën për Zotin, që dishepujt e parë e mësuan nga Jezusi: për këtë arsye mund të mendohet se ungjilltari me të drejtë vendos këtë zbulim të fytyrës se Hyjit në gojën e Jezusit.
Paganët e imagjinonin hyjnitë e tyre si kapriçioze, dhe xheloze për jetën e tyre të pavdekshme, e për këtë xhelozi ata mendonin se Hynitë e tyre ua kishin dhënë njerëzve vdekjen, ndërsa e kishin rezervuar për veten jetën e përjetshmë, një jetë që nuk do të kishte shijuar kurrë vdekjen.
Pë më shumë hyjnitë pagane pretendonin që u shërbeheshin nga njerëzit, dhe në shkëmbim i jepnin favoret e tyre kujtdo që u ofronte diçka si kurban. Ky ishte konceptimi pagan i fytyrës së Zotit.
Nga ana tjetër, ata besonin mbi të gjitha në një Përendi ligjvënës, gjykatës e drejtë, që ndante të mirën nga i ligu, të drejtën nga i padrejti, e donte njërin dhe urrente tjetrin dhe besoj se ky koncept disi pagan, disi farise i Zotit është ende i pranishëm kryesisht edhe në konceptimin e krishterë të fytyrës së Zotit.
Edhe zemrat e të krishterëve nuk janë pastruar ende nga zbulesa e Perëndisë që na është dhënë nga Jezusi.
Vetëm mendoni se sa shumë të krishterë mendojnë ende se sakrificat duhet t'i ofrohen Zotit dhe se diçka mund dhe duhet t'i jepet Atij. Jo, Zotit, ne nuk mund t'i japim asgjë, të paktën Zotit të Jezusit të Nazaretit.
Nga Hyji i Jezusit të Nazaretit, ne marrim vetëm falas.
Është gjithashtu në çfarë mënyrë edhe koncepti çifut për Zotin ende i pranishëm në të krishterë: flas për atë Zot xhelat që është ende aq i dashur nga shumë të krishterë... a mendon ti që mund ta largosh nga ata këtë figurë të Zotit, të Zotit që ndëshkon ata që kanë bërë një gabim në jetë? Por nuk është Perëndia i Jezusit të Nazaretit, pra nuk është Hyji i të krishterëve, ai që i bën këto gjëra, ai që bën listen e gabimeve tona për të na ndëshkuar pastaj sipas numrit dhe rëndësisë së tyre!

Jezusi na paraqet Atin në një mënyrë krejt të ndryshme, duke përdorur dy folje që e karakterizojnë në mësimin e tij.
Folja e para është “të duash”...“Hyji aq fort e deshi botën” (v.16). Folja greke është "Agapan", dhe është e para herë që shfaqet në Ungjillin e Gjonit. Më pas do të përsëritet edhe 35 herë të tjera.
Të duash, "Agapan", do të thotë dashuri totalisht falas, që vjen nga brendësi e personit, nga zemra e njerëzve, pra ështe një nevojë e brendshme për të bërë mirë, madje për të qenë të gatshëm të japim gjithçka pa kushte, qoftë edhe jetën, për të bërë dikë të lumtur, edhe duke e falur atë, nëse është rasti. Ky është kuptimi i foljes “Agapan”.
“Hyji aq fort e deshi botën”: fjala, folja, që e përcakton atë, është “agapan”, është: “ta duash” botën, është: “Zoti është dashuria”!
Bota: ky term shfaqet te Gjoni, në Ungjillin sipas Gjonit, jo më pak se 78 herë dhe ka kuptime të ndryshme, nënkupton edhe botën që njohim, nënkupton njerëzimin, por në këtë kontekst tregon njerëzimin e shënuar nga mëkati, njerzimin armik të Zotit, rebel.
Zoti e deshi aq shumë botën.
Për të kuptuar më mirë çfarë jemi duke thënë për përcaktimin e fjalës “Botë”, le të kujtojmë atë që thotë libri i Zanafillës, në kapitullin e gjashtë: përshkruhet atje ligësia e njerëzve, e cila ishte e madhe në tokë, përshkruhet çdo synim intim i zemrës së tyre që nuk ishte gjë tjetër veçse e keqe. Thuhet se toka ishte e korruptuar para Zotit, plot dhunë, dhe pastaj në atë kapitull të librit të Zanafillës ka edhe një antropomorfizëm që na tremb sepse thotë: "Zoti u pendua që bëri njeriun në tokë dhe u pikëllua në zemrën e tij": ky antropomorfizëm është një ligjërim shumë i guximshëm, por është për të dhënë një ide se sa shumë njerëzimi ishte distancuar nga Zoti. Mirë, të gjitha këto gjëra e shumë të tjera që lexojmë në Shkrimin e Shenjt, na thonë neve çfarë është bota që Hyji e do, si ësjtë njerëzimi që Hyji e do. Kjo është bota, kjo është njerëzimi, të cilin Zoti e do, që Zoti e deshi aq shumë.
Këtë njerëzim, këtë botë, këtë njerëzim që edhe sot e refuzon planin e dashurisë së Atit, Hyji Atë i ka dashur gjithmonë, edhe kur ky njerëzim mori në zotërim pemën e njohjes së së mirës dhe së keqes.
Prej fillimit njerëzimi nuk pati besim në Zotin... Bëri gjithçka sipas pelqimit të vet, mendoi, në mjaftueshmërinë e vet, se nuk kishte nevojë për Hyjin, se mund të jetonte, të sillej shumë më mirë pa Zotin. Dhe Zoti Hyji e deshi njerëzimin edhe kur ky njerëzim e konsideronte Zotin armik: dhurata e Tevratit që Zoti i dha atij njerëzimi, nuk u interpretua, nuk u pranua si rrugë e jetës, por si një pengesë për realizimin e lirive personale, nuk u vlerësua si rruga më e përshtatshme dhe e sigurtë për të arritur gëzimin dhe lumturinë në këtë botë dhe në amshim.
Zoti i Jezusit e ka dashur gjithmonë këtë njerëzim dhe nuk ka dashur asgjë tjetër.
Të gjitha gjërat e tjera që ata donin që Zoti të bënte, janë jashtë kësaj dashurie, e cila është jeta e tij e vetme. Zoti e do këtë njerëzim!
Pastaj folja e dytë: “didomi” në greqisht, “të japesh” në shqip: Ai dha, dha dhuratën më të madhe që kishte: “dha një të vetmin Birin e vet!” (v. 16).
Folja "didomin" që përdoret këtu, tregon për një dhuratë, që jepet falas, pakushtëzuar, e qëllimi për të cilin ai e ka dhënë falas është që kushdo që beson në këtë bir të njëlindur “të mos birret, por të ketë jetën e pasosur”.
Le të përpiqemi të kuptojmë se çfarë po na thotë neve Jezusi.
Është e nevojshme të besohet në këtë bir të njëlindur, sepse ai u dërgua me qëllim që të kemi jetën e përjetshme, e ta kemi atë si dhuratë.
Të besosh në Birin e njëlindur nuk do të thotë të besosh se Jezusi ka ekzistuar ose se ai ishte një personazh i jashtëzakonshëm: të besosh do të thotë ta pranosh atë si një model për çdo njeri, të pranosh të përshtatesh në këtë projekt të njerëzimit të ri, i cili ka si program dashurinë.
Të besosh në Jezusin do të thotë të jetojmë si ai, ta lëjomë që jeta hyjnore që na është dhënë, të shfaqet siç u zbulua plotësisht në Jezusin e Nazaretit. Jezusi u prek nga kjo jetë hyjnore që është dashuria dhe ai e shfaqi plotësisht këtë jetë hyjnore dhe kjo jetë hyjnore na u dha edhe neve.
Të besosh do të thotë ta mirëpresim atë dhe të lëjopmë të shfaqet në situatat konkrete të ekzistencës sonë.
Kjo jetë që quhet jetë e përjetshme, nuk është Bios, jetë biologjike: është një jetë tjetër, është jeta e të Përjetshmit, nuk është e përjetshme në kuptimin e kohëzgjatjes. Ne ndonjëherë e imagjinojmë jetën e përjetshme si këtë jetë që më pas vazhdon. Ne vdesim, por më pas na kthehet neve jeta... nuk është kështu.
Kjo jetë është jeta e të Përjetshmit, jeta hyjnore që na është dhënë neven nga Jezusi, dhe kjo nuk është e përjetshme për sa i përket kohëzgjatjes, por sepse është e pathyeshme, sepse është e një cilësie krejtësisht të ndryshme nga ajo biologjike. Por ndoshta ne e imagjinojmë edhe jetën e përjetshme si një çmim që na jepet kur vdesim, nëse jemi sjellë mirë… nuk është kështu.
Jeta e përjetshme na është dhënë sot, menjëherë, kështu që kur jeta biologjike mbaron, ne jemi të pavdekshëm sepse kjo jetë nuk preket, është ajo për të cilën Jezusi thotë: “Kush beson në mua nuk vdes”, prandaj është realizimi i asaj që Jezusi sapo i tha Nikodemit. Ai i tha: “Është e nevojshme të lindësh përsëri, të mos kthehesh përsëri në barkun e nënës, siç mendonte Nikodemi. Është e nevojshme të lindësh nga lart, domethënë të mirëpresësh këtë jetë hyjnore.
Kjo do të thotë të besosh në të njëlindurin që u dërgua nga Ati pikërisht për këtë arsye.
Pra, kjo është fytyra e Atit, e atij që do, e atij që jep gjithçka falas. Nuk duhet të shtojmë asgjë tjetër sepse me të vrtetë kemi shpikur kaq shumë gjëra, kaq shumë vepra që ia atribuojmë Atit Qiellor dhe që nuk kanë të bëjnë asgjë me të.
Kjo është fytyra e vetme e Zotit. Të gjitha shëmbëlltyrat e tjera - që i kemi shpikur - janë ato pagane.

Tani Jezusi vazhdon duke na treguar arsyen pse ai, Biri Atit të njëlindhur, u dërgua në botë.
Në fakt,
“Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit” (v.17-18).

Si e dërgoi Ati Qiellor birin e tij të vetëm në botë?
Para së gjithash, duhet të kemi gjithmonë parasysh se kur në një botë, në një kulturë semite themi: “Bir i një personi, i një babai”, nuk i reforohemi lindjes biologjike, por një ngjasëmërie morale, etike, jetësore. Babai i njeh tiparet e tij tek i biri, jo vetëm tiparet e jashtme, por të gjitha vlerat që i ka kultivuar babai dhe që i ka përjetuar djali i tij.
Kur flasim për të njëlindurin që Ati dërgoi në këtë botë, duhet nënkuptohet se ai, Ati, dërgoi imazhin e vet të përsosur.

Dhe si u shfaq ky Atë në djalin e tij të vetëm?
Nëpërmjet dashurisë, vetëm nëpërmjet dashurisë. Prandaj thotë: Ai nuk u dërgua në botë për të dënuar botën! Kështu çdo gjykim dënues mbi njerëzimin e lig eliminohet.
Le të mos ngatërrojmë dënimin e asaj që është bërë keq me dënimin e njerëzve të ligj; njerëzit nuk dënohen kurrë.
Nuk është Perëndia i Jezusit të Nazaretit ai që dënon, është perëndia pagane.
Perëndia i Jezusit të Nazaretit tani na tregon neve atë që ai bën… para së gjithash ai na thotë se çfarë nuk bën.
Ndaj le ta heqim mendjen se ai i dënon njerëzit: njerëzit janë fëmijët e tij, ndoshta me një imazh shumë të shpërfytyruar të babait të tyre, por ata janë gjithmonë fëmijët e tij.
Është e keqja që bën ky njerëzim, ajo që dënohet, sepse kjo e keqe shkatërron jetën hyjnore, e bën atë të tkurret tek fëmijët dhe prandaj Zoti është i pari që e urren këtë të keqe.
Zoti nuk është një gjykatës që dënon njerëzimin, por Hyji I Jezusit është Dashuria që komunikon… jetën.
Shpresoj që Nikodemi të mos ishte i pranishëm kur Jezusi tha këto gjëra, sepse do t'i kishte humbur ndjenjat!
Perëndia që po shfaqej në Jezusin, nuk i ngjante aspak Perëndisë që katekizimi rabinik kishte ngulitur në mendjen dhe zemrën e një fariseu.
Biri i njëlindhuri u dërgua në botë që bota të shpëtohej nëpërmjet tij, prandaj asnjë dënim, vetëm shpëtim!
Çfarë nënkuptohet me këtë folje “për të shpëtuar” që ndodh një numër i pafundëm herësh në Bibël, në Besëlidhjen e Vjetër: "Aisha" fjala nga e cila vjen edhe emri i Jezusit: "Joshua".
"Joshua" - ai që shpëton - shfaqet 241 herë në Besëlidhjen e Vjetër dhe më shumë se 100 herë në Besëlidhjen e Re.
Në Bibël, shpëtimi do të thotë të ruash, të mbrosh, të çliroh veten e të tjerët nga ajo që na pengon të jetojmë, të largohemi nga shtypja, të largohemi nga kushtet që na bëjnë skllevër, sepse ata që janë skllevër nuk mund të jetojnë, nuk mund të jetojnë plotësisht ekzistencën e tyre, janë të detyruar.
Izraeli ishte në Egjipt, kishte enë me mish dhe qepë, por nuk ishte i lirë, kështu që nuk mund të jetonte. Zoti e liroi nga skllaveria në Egjipt, e kur ishte skllav në Babiloni Zoti e liroi.
Këtu folja “Të lirosh” do të thotë të shpëtosh, është pikërisht të dalësh nga çdo formë skllavërie.
Biri I Hyjit, i dërguar prej Atit, Biri i një lindur erdhi për këtë shpëtim. Ne i dimë shumë mirë skllavëritë nga të cilat ai na çliron, janë të gjitha ato skllavëri që na pengojnë të jetojmë si fëmijë të Zotit, domethënë të lëmë të shprehet jeta hyjnore që na ka dhënë dhe që është ajo e dashurisë.
Çfarë është ajo që e zvogëlon, që e dëmton këtë jetë? Ato janë lidhja me paranë, nëse mendojmë vetëm për paranë, për akumulimin, ne jemi skllevër të parasë, nuk jemi në gjendje të duam, nuk u japim gjithçka atyre që kanë nevojë.
Nëse mendojmë vetëm për veten, jemi skllevër të egoizmit tonë, nuk jemi në gjendje të jetojmë sepse të jetosh është… të duash!
Vini re, Ai ka ardhur për të na çliruar nga të gjitha këto skllavëri.
Nëse bëj vetëm atë që dua, a jam i lirë? Shpesh mendojmë se liria është të jesh në gjendje të bësh atë që dëshiron.
Kjo gjë nuk është e vërtetë: nëse jam skllav i dëshirës sime, i dëshirës për t'u imponuar, i dëshirës për të dominuar, nuk jam një njeri i lirë, nuk jam njeri, sepse nuk shpreh jetën që e karakterizon njeriun për faktin se ai vepron gjithmonë dhe vetëm i shtyrë nga dashuria.
Biri i njëlindhur erdhi për të na shpëtuar, dhe jo për të na shpëtuar në fund të jetës dhe pastaj për të na futur në parajsë ndoshta pasi të jemi penduar dhe të kemi bërë një rrëfim të mirë.
Jo, shpëtimi është sot sepse përndryshe nëse nuk e lëmë veten të shpëtojmë, nuk e lëmë veten të çlirohemi nga të gjithë idhujt tanë, nuk jetojmë si njerëz:
“dhe kushdo që beson në të nuk dënohet, kush nuk beson tashmë është dënuar, sepse nuk ka besuar në emrin e birit të njëlindur të Perëndisë”.
Çfarë nënkuptohet me këtë dënim?
Jezusi tashmë ka thënë se ai nuk dënon: atëhere ata që besojnë në të, nuk dënohen, domethënë nëse dikush beson dhe e mirëpret këtë jetë dhe e lë të shprehet siç shprehet plotësisht në Jezusin Ai jeton.
Nga ana tjetër, nëse dikush nuk beson dhe nuk e pranon propozimin që bëri Jezusi që të bëhet një njeri i ri, nuk është se Zoti e dënon atë, ai është i dënuar, domethënë ai e dënon veten e tij të pajetë. Pra është e qartë, Jezusi nuk thotë se ai do të ndëshkohet nga Zoti, por Jezusi bën që të kuptohet që zgjedja që bëhet duke jetuar si në qoftë se Zoti nuk do të ekzistonte, duke mos pranuar propozimin e Jezusit, është gjithçka që e prish jetën tonë e kjo prishje nuk na bën të aftë të jetojmë në një mënyrë me të vertetë njerëzore, si Jezusi, njeriu me të vertetë i denjë për këtë emër. Jezusi po thotë: "Të lutem, bëhu i vetëdijshëm se nëse ti nuk e pranon propozimin e një njeriu të ri që unë të bëj, ti e dënon veten të mos jesh”. Dhe dhe pastaj, - le ta kemi parasysh këtë – Jezusi nuk flet edhe në këtë rast për një dënim pas vdekjes, në ferrin, por me të vërtetë Jezusi flet për një dënim që përjetohet sot, që ai që nuk beson, vuan sot, në këtë jetë tokësore duke jetuar një jetë pakuptim, një jetë pa vlerë.
Pra, nëse dikush nuk e pranon propozimin që bën Jezusi, nuk ka asnjë dënim nga Zoti, por shkon kundër interesit të vet, shkon kundër aspiratave të veta më të thella, sepse mbyt jetën hyjnore që i është dhënë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTE VITI A

MË 4-6-2023.

PSALMI: Dn. 3,52-56

52 “I bekuar je, o Zot, Hyji i etërve tanë,
i lavdishëm e tejet i lartësishëm në shekuj!
I bekuar emri shenjt i lavdisë sate,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

53 I bekuar je në Tempullin e lavdisë sate të shenjtë,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

54 I bekuar je në fronin e mbretërisë sate,
tejet i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

55 I bekuar je, ti që shqyrton humnerat
e që rri mbi kerubinë,
i lavdishëm e tejet i madhërueshëm në shekuj!

56 I bekuar je në kupën qiellore,
i lavdishëm e i madhërueshëm në shekuj!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

LIBRI I DANIELIT, NJË SHKRIM I RREZISTENCËS.

Për të prezantuar librin e Danielit nga i cili është marrë ky himn, filloj duke përkujtua diçka që ka ndopdhur në një vend në të cilin populli nuk jetonte në liri të plotë. Është diçka që ndodh gjithmonë atje ku një popull lufton për të fituar lirinë.
Në vitin 1980, në kohën e pushtimit sovjetik të Çekosllovakisë, një aktore e re çeke kompozoi dhe interpretoi shumë herë në vendin e saj një shfaqje mbi Xhanë d’Arc që e kishte titulluar: "Nata e Xhanës". Për të thënë të vërtetën, historia e Xhanë d’Ark-ut që i dëboi anglezët nga Franca pesë shekuj më parë (në shekullin e pesëmbëdhjetë) nuk ishte shqetësimi i parë i çekëve. Prandaj, nëse skenari binte në duart e policisë, nuk ishte shumë kompromentues. Por për ata që dinin të lexonin mes rreshtave, mesazhi ishte i qartë: atë që vajza nëntëmbëdhjetë vjeçare dinte të bënte në Francë me ndihmën e Zotit, mund ta bëjmë edhe ne. Teksti fliste për francezët, anglezët dhe Xhanën në shekullin e pesëmbëdhjetë, por midis rreshtave dihej mirë se bëhej fjalë për çekët dhe ushtritë sovjetike në shekullin e njëzetë.
Një nga episodet e lidhura me librin e Danielit, pra, është tortura e ushtruar ndaj tre të rinjve që refuzuan të adhuronin një statujë të artë të ngritur nga Nabukodonozori, ata u hodhën në një furrë (për t'u djegur të gjallë). Autori e egzagjeron vullnetarisht detajët e ngjarjes, padyshim, dhe tortura është ajo që bëhet më e tmerrshme gjithçka; kështu besimi i tre të rinjve dhe mrekullia e mbijetesës së tyre më mirë del në pah: “Atëherë Nabukodonozori, plot furi, i mërrolur në fytyrë kundër Sedrakut, Misakut e Abdenagos foli e urdhëroi të ndizej furra shtatë herë më tepër se ishte zakon të skuqej. Atëherë, disa njerëzve, ndër më të fortit e ushtrisë së vet, i urdhëroi t’i lidhin Sedrakun, Misakun e Abdenagon e t’i hedhin në furrën e skuqur me zjarr. Kështu, pra, qenë lidhur e ashtu si ishin të veshur, me brekushe, me kësula, me sandale e me petka, qenë hedhur në furrën e skuqur me zjarr” (Dn 3,19-21).
Mrekullia e parë, ja ku janë në furrën e mbinxehur dhe nuk janë ata që digjen, por xhelatët e tyre: " Urdhri ishte i prerë, furra ishte e skuqur deri aty, sa që ata njerëz, të cilët i hodhën Sedrakun, Misakun e Abdenagon në furrë, i dogji flaka” (Dn3,22).
Mrekullia e dytë, të gjithë të lidhur ashtu siç ishin, ata ecin në mes të flakëve duke kënduar lavdinë e Perëndisë. Por mbi të gjitha, mrekullia e madhe është se ata bëjnë një ekzaminim të vërtetë të ndërgjegjes në emër të të gjithë popullit të tyre dhe japin një shembull të shkëlqyer përulësie; autori ynë padyshim sugjeron që lexuesit e tij të bashkohen.



KANTIKU I TRE FËMIJËVE

“I bekuar je ti, o Zot, Perëndia i etërve tanë, i bekuar qofsh, i lavdëruar qoftë emri yt në shekuj të shekujve! Po, ti je i drejtë në gjithçka që ke bërë! Vendimet e tua të së vërtetës, ti i ke kryer me të gjitha ato që na ke shkaktuar… Sepse ne kemi mëkatuar; kur të lamë, bëmë një gabim të madh, dështuam. Ne nuk i kemi dëgjuar urdhërimet e tua, nuk kemi zbatuar dhe nuk kemi bërë atë që na është urdhëruar për të mirën tonë… Për shkak të emrit tënd, mos na dorëzo përgjithmonë dhe mos e shkel besëlidhjen tënde. Mos na e refuzo mëshirën tënde për hir të Abrahamit, mikut tënd, Isakut, shërbëtorit tënd, dhe të Izraelit që ti i ke shenjtëruar. Ti the se do t'i bësh pasardhësit e tyre të shumtë si yjet e qiellit, si rëra në brigjet e deteve... Vepro ndaj nesh sipas kënaqësisë tënde dhe sipas bollëkut të mëshirës sate! U turpërofshin ata që u bëjnë keq shërbëtorëve të tu!... Le ta dinë se ti je Zoti, i vetmi Perëndi, i lavdishëm mbi gjithë dheun!” (Dn 3, 26… 45).
Dihet se sa më shumë ndizet zjarri, aq më shumë ka viktima mes xhelatëve, ndërsa tre martirët ecin në mes të një vese freskuese, pastaj nga mesi i flakëve ngrihet kënga më e bukur që ka shpikur njerëzimi dhe këto janë vargjet e para që këndojmë për festën e Trinisë.
"I bekuar je, o Zot, Perëndia i etërve tanë" është përkujtimi i Besëlidhjes së lidhur nga Zoti me Abrahamin, Isakun dhe Jakobin (me nofkën Izrael), është përkujtimi i premtimeve të Zotit, por edhe përkujtimi i Besëlidhjes së jetuar çdo ditë me shekuj, është përkujtimi i kërkimit të gjatë të Abrahamit, Isakut dhe Jakobit për të gjetur token dhe pasardhësit e premtuar... Është përkujtimi I marshimit të gjatë në shkretëtirë të udhëhequr nga Moisiu, është përkujtimi i misionit të këtij populli të zgjedhur për t’u dëshmuar të gjithë popujve besimin në praninë e Zotit në Popullin e tij... Fatkeqësisht, së bashku me të gjitha këto gjëra të mrekullueshme, duhet të konstatohet se shpesh herë njerëzit kanë bërë gabimë të rënda, kanë mëkatuar shumë, dhe për këtë arsye shprehja : “Zoti i etërve tanë” është edhe më shumë kujtimi i mëshirës së madhe të Hyjit që I ka falur gjithmonë, duke mposhtur pa u lodhur pabesitë e popullit të tij.

"Qoftë bekuar emri më i shenjtë i lavdisë sate". Emri i Zotit është vetë Zoti, por ne kemi aq shumë respekt sa themi "Emri" për të mos thënë "Zot"; “Të bekuar je në tempullin tënd të shenjtë të lavdisë” ky varg
është shumë interesant, sepse na ndihmon ta dimë kohën në të cilën psalmi u shkruan! Nuk korrespondon me kontekstin e supozuar të Mërgimit në Babiloni: tempulli në atë kohë ishte shkatërruar nga trupat e Nabukodonozorit dhe atje nuk mund ta kishim kënduar! Nga ana tjetër, në Jeruzalem, nën mbretin grek Antiochus Epiphanes, i cili zëvendësoi adhurimin e Zotit të vërtetë me adhurimin e tij, është shumë e rëndësishme të vazhdohet të shpallet, edhe në rrezik të jetës, se vetëm Hyji është Zot dhe se tempulli është i shenjtë, sepse aty qëndron lavdia e Perëndisë.
Dhe për më tepër, shprehjet: "Froni i mbretërimit tënd" dhe "Ti që ulesh mbi Kerubinët" janë aludime shumë konkrete për paraqitjen në pjesën më të brendshmë të Tempullit: Atje në"Të Shenjtën e Shenjtorëve", ka pasur Arka e Besëlidhjes e cila ishte një kuti prej druri; dhe mbi këtë kuti kishin dy statuja kerubinësh ("kerubinët"). Ata ishin dy kafshë me krahë (me kokën e një njeriu dhe trupin dhe putrat e një luani) krahët e tyre të shtrirë përfaqësonin fronin e Perëndisë. Mbi kerubinët, i padukshëm, por më siguri, Zoti I pranishëm kishte banesën e vet.
Një kujtesë e kohëve të sigurta, kur ishte e qartë se Perëndia ishte përgjithmonë në mes të Tempullit të tij, që do të thoshte në mes të popullit të tij. Autori i librit të Danielit shpalos vullnetarisht këtë këngë fitoreje; ai, një profetë i mire, e di me gjithë forcën e besimit të tij se fuqitë e së keqes mund të çlirohen, por ato nuk do të mbizotërojnë. Në trazirat që po kalojnë kaq shumë njerëz sot, ky mesazh është po aq i nevojshëm për ne.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTË VITI A

MË 4 -6 2023.


LEXIMI I PARË: Dal.34,4-6.8-9.

4 Moisiu i latoi dy rrasa guri si të parat; u çua me natë e u ngjit në malin Sinai me dy rrasat në dorë siç i kishte urdhëruar Zoti.
5 Atëherë Zoti zbriti në re, u ndal aty, afër tij dhe e shpalli emrin e Zotit.
6 Zoti kaloi përpara tij e shpalli:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
7 që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin,
por nuk lë pa ndëshkuar asgjë;
që e ndëshkon paudhësinë e etërve në fëmijë,
madje në nipa ‑ në të tretën e në të katërtën brezni”.
8 Moisiu ra vrik me fytyrë përdhe, adhuroi
9e tha: “O Zot, nëse kam gjetur hir para syve të tu, po të lutem, shtegto me ne. Njëmend, është një popull zverkngurrtë, por ti na i fal fajet tona e mëkatet e na prano për pronën tënde”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ZBULESA E MADHE E PERËNDISË NË VETË TË TIJ…

Teksti “Dal.34, 4-9” është një nga më të çmuarit në të gjithë historinë tonë! Vetë Zoti flet për vetveten! “Ai e shpalli emrin e tij”, thuhet në tekst. Dhe reagimi spontan i Moisiut që përkulet deri në tokë, dëshmon se ai dëgjoi fjalë të jashtëzakonshme atje.
Dhe çfarë thotë Zoti? Ai quhet:
“ZOTI, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë!" (v. 5).
Ky emër "ZOT" është fjala e famshme hebraike, me katër shkronja, YHVH, të cilën ne nuk dimë ta shqiptojmë, sepse, për shekuj, shumë përpara lindjes së Jezusit, populli i Izraelit ia ndalonte vetes ta thoshte këtë, nga respekt. Këtë emër, Perëndia e kishte shpallur tashmë përpara Moisiut në ferrishten që digjej (Eks 3). Në të njëjtën kohë ai i zbuloi atij atë që ishte përgjithmonë, besoj, themeli i besimit të Izraelit: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre. Dhe, duke e ditur vuajtjen e tij, zbrita për ta çliruar nga duart e egjiptianëve, ta nxjerr nga ajo tokë dhe ta çoj në një vend të mirë e të gjerë, në dheun ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, në dheun e Kanaaneut, Heteut, Amorreut, Perezeut, Heveut dhe të Jebuzeut. Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve. Pra, eja se dua të të çoj te faraoni që ta nxjerrësh popullin tim, bijtë e Izraelit, prej Egjiptit”! (Dal. 3,7-10).
Ishte tashmë një zbulim i jashtëzakonshëm: Zoti sheh, Zoti dëgjon, Zoti i di vuajtjet e njerëzve. Ai ndërhyn duke ngjallur energji të afta për të luftuar të gjitha format e fatkeqësisë. Kjo do të thotë se ne nuk jemi vetëm në sprovat e jetës sonë, Zoti është pranë nesh, ai na ndihmon t'i përballojmë ato, të mbijetojmë. Në kujtesën e popullit hebre, ky emër i famshëm "ZOT" i kujton të gjitha këto, këtë keqardhje të ëmbël të Zotit, nëse mund të themi kështu.
Dhe sigurisht nuk është rastësi që teksti i sotëm përdor fjalën "kalim": Zoti "kalon" para Moisiut për të zbuluar emrin e tij të butësisë ndërsa ai "kaloi" mes popullit të tij natën të Detit të Kuq (Eks 12,13) : është e njëjta fjalë; kur Zoti kalon, është gjithmonë për të çliruar popullin e tij. Dhe ky “kalim” i dytë i Zotit, ky çlirim i dytë, është edhe më i rëndësishëm se i pari. Skllavëria jonë më e keqe është ajo e ideve tona të rreme për Zotin.
Tani e keni dëgjuar këtë fjali të tekstit: “Ai shpalli emrin e tij”; kjo fjali është garancia jonë. Zotin e dashurisë në të cilin besojmë, nuk e shpikëm ne, nuk e morën dëshirat tona për realitete. Ju e dini shprehjen e Volterit: "Zoti e krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së tij dhe njeriu ia ktheu". Epo jo! Zotin nuk e shpikëm ne, ishte ai që na u shfaq dhe që nga Moisiu! Dhe në momentin që ai jehoi nëpër njerëzimin, kjo zbulesë ishte me të vërtetë e papritura. Nuk e prisnim aq shumë sa duhej të na thoshte vetë Zoti.


PERËNDIA E MËSHIRËS NUK DO TA BRAKTISË KURRË POPULLIN E TIJ.

Përgjigja e Moisiut dëshmon se ai e ka kuptuar plotësisht kuptimin e shprehjes "i durueshëm e shumë i mëshirshëm” dhe prej saj nxjerr përfundimin: "Ti duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin” .
Dhe Moisiu e di se, në këtë pikë, Perëndia do të ketë shumë për të bërë! Sepse Moisiu vuajti pakënaqësinë e popullit të tij më shumë se një herë. Aq sa një ditë ai u tha atyre: “Le të të bjerë në mend dhe mos e harro assesi sesi e bëre të hidhërohet në shkretëtirë Zoti, Hyji yt. Që prej ditës që dole nga Egjipti, derisa arritët këtu, gjithmonë i keni kundërshtuar Zotit” (Dt 9.7).
Këtu Moisiu thotë: “Njëmend, është një popull zverkngurrtë, por ti na i fal fajet tona e mëkatet e na prano për pronën tënde”(v.8).
Po, ata janë një popull kokëfortë; por ti do të na falësh të metat dhe mëkatet tona dhe do të na bësh trashëgiminë tënde. Përkthe: ne jemi një popull kokëfortë, por duke qenë se ti je Zoti i butë dhe i mëshirshëm, do të na falësh gjithmonë dhe ne, pavarësisht gjithçkaje, do të bëjmë pak për t'iu përgjigjur dashurisë tënde.
I kthehem kësaj fjaleje: "Zverkngurrtë”: në një qytetërim në thelb bujqësor, siç ishte rasti në Izrael në kohët biblike, pamja e dy kafshëve të shfrytëzuara nga një zgjedhë ishte e zakonshme: ne e dimë se çfarë është zgjedha: është një copë druri, shumë e rëndë, shumë e fortë, që bashkon dy kafshë në parmendë. Zgjedha u rëndon në qafë dhe dy kafshët vijnë pashmangshëm për të ecur me të njëjtin ritëm.
Autorët biblikë flasin me imazhe: ata e aplikuan këtë imazh të zgjedhës në Besëlidhjen midis Perëndisë dhe Izraelit. Pra, marrja e zgjedhës ishte sinonim i lidhjes me Perëndinë për të ecur në gjurmët e tij. Por ja ku jemi, populli i Izraelit po ngurtësohet vazhdimisht nën këtë zgjedhë të Besëlidhjes së lidhur me Perëndinë në Sinai. Në vend që ta shohë si favor, ai e sheh atë si një barrë. Ai ankohet për vështirësitë e jetës në shkretëtirë, dhe madje përfundon duke e gjetur të ardhurat e papritura të përditshme shumë të buta. Aq shumë sa Moisiu përjetoi ditë shkurajimi. Në vend që ta lejojë veten të mbartet me forcën e Zotit, populli i Aleancës, në fakt, ngadalësohet vazhdimisht nga ngurrimi i këtij populli kokëfortë.
Vërejtja e fundit: kjo fjali "Zoti, Perëndi i butë dhe i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim, plot dashuri dhe të vërtetë" është ende e vlefshme, natyrisht. Dhe fjala "e vërtetë" kumbon gjatë gjithë historisë së Izraelit si shtylla më e sigurt e shpresës së tij. Kjo është një nga temat madhështore të Ligjit të Përtërirë, për shembull: "Zoti, Hyji yt, është Hyj i mëshirshëm. Ai nuk do të heqë dorë prej teje, as nuk do të të shfarosë krejtësisht, as nuk do ta qesë në harresë besëlidhjen, në të cilën iu përbetua etërve të tu”(Dt 4,31).
Unë nxjerr një gjë që ne të krishterët nuk duhet ta harrojmë kurrë: Izraeli është ende dhe gjithmonë populli i zgjedhur; siç thotë Shën Pali: “Sepse dhuratat dhe grishja e Hyjit nuk tërhiqen”(Ro 11,29)... “Nëse ne nuk jemi besnikë – Ai mbetet besnik! Sepse Ai kurrsesi nuk mund ta mohojë vetveten” (2 Tim. 2,13).

[ninoenina]

UJNGJILLI:

PËRGATITJA E LITURGJISË

TRINIA E SHENJTË VITI A.

MË 4 – 6 - 2023

UNGJILLI: Gj. 3,16-18.

16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

AQ FORT ZOTI NA DESHI…

“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet” (v.16).
Është kalimi i madh nga Besëlidhja e Vjetër në Besëlidhjen e Re që thuhet atje.
Zoti e do botën, domethënë njerëzimin: ne e dinim tashmë këtë nga Besëlidhja e Vjetër; madje ishte zbulimi i madh i popullit të Izraelit.
Risia e madhe e Besëlidhjes së Re është dhurata e Birit për shpëtimin e të gjithë njerëzve.
“Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur”.
Nëse e kuptoj mirë, mjafton të besosh në të për të shpëtuar. Ky është lajmi i madh i ungjillit dhe ai i Gjonit në veçanti; ja çfarë thotë ai në Prolog:
“Atyre që e pranuan
u dha zotësinë
të bëhen bijtë e Hyjit:
atyre që besojnë në Emrin e tij”(Gj 1,12).
Dhe akoma pak më tutje në kapitullin 3, Gjoni raporton këto fjalë të Jezusit:
" Kush beson në Birin
ka jetën e pasosur,
përkundrazi, ai që nuk beson në Birin
nuk do ta shohë jetën:
hidhërimi i Hyjit peshon mbi të” (Gj 3,36),
Dhe në Gj. 6,47 lexojmë:
“Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
ai që beson, ka jetën e pasosur”.
Dhe kur ai thotë "jeta e përjetshme-pasosur", Jezusi po flet për diçka tjetër përveç jetës biologjike, natyrisht, ai flet për këtë dimension tjetër të jetës që është jeta e Shpirtit në ne, ajo që na u fry ditën e pagëzimit tone, si lexojmë në
Gj 5,24: ”Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
kush e dëgjon fjalën time
dhe beson në atë që më dërgoi,
ka jetën e pasosur
dhe ai nuk del në gjyq,
por tashmë kaloi prej vdekjes në jetë” dhe në 11,26:
“Kush jeton e beson në mua,
nuk do të vdesë kurrë“;
për të, ky është shpëtimi. Të shpëtosh, në kuptimin biblik, do të thotë të jetosh në paqe me veten dhe me të tjerët, do të thotë të jetosh si vëllezër të njerëzve dhe si fëmijë të Perëndisë. Për këtë mjafton, na thotë Jezusi, t'i drejtohemi atij. Të jemi në gjendje të frymëzohemi përgjithmonë nga Shpirti i tij që na fryn njësjellje vëllazërore dhe të birnore.
Për të folur sipas mënyrës së Biblës, ne do të themi:
“Ti duhet vetëm të shikosh lart te Jezusi që të shpëtohesh. Ky është një lajm i jashtëzakonshëm, nëse duam ta marrim seriozisht! Thjesht duhet t'i drejtohemi atij dhe të pranojmë ta lëmë të transformojë zemrat tona prej guri në zemra prej mishi.

NË FYTYRËN E TË KRYQUARIT,

NJERËZIMI ZBULON FYTYRËN E VËRTETË TË ZOTIT

Për cfarë ? Sepse në fytyrën e të kryqëzuarit, që jep jetën falas, njerëzimi zbulon më në fund fytyrën e vërtetë të Zotit të butësisë dhe faljes, ndryshe nga Zoti dominues dhe hakmarrës që ne ndonjëherë e imagjinojmë pavarësisht nga vetja. "Kush më ka parë mua, ka parë Atin", u thotë Jezusi dishepujve të tij në të njëjtin Ungjill të Gjonit (Gj. 14,9).
E vetmja gjë që kërkohet prej nesh është të besojmë në Zotin që është i vetëm që mund të na shpëtojë, të besojmë në Zotin që na çliron. Ne vetëm duhet të shikojmë Jezusin me një vështrim besimi për t'u shpëtuar. Është ky vështrim i besimit, dhe vetëm ky, që e lejon Jezusin të na shpëtojë. Dhe atje, ne nuk mund të mos mendojmë për të gjitha rastet në Ungjij ku Jezusi ngre dikë duke thënë "Besimi yt të ka shpëtuar". - Fjala "të besosh", Chouraqui e përkthen si "të përmbahesh-të adherosh": prandaj nuk është një mendim: të besosh, në Gjonin, ka një kuptim shumë të fortë; t'i përmbahesh Jezusit do të thotë të shartohesh me të, i pandashëm prej tij. Nuk është rastësi që është i njëjti Gjon që ngjall imazhin e hardhisë dhe shermendeve të hardhisë. Shën Pali përdor imazhin e kokës dhe gjymtyrëve.
- Edhe një herë, Pali është shumë i afërt me Gjonin:
"Sepse, në qoftë se me gojë e dëshmon se Jezusi është Zot dhe në qoftë se në zemrën tënde e beson se Hyji e ka ngjallur prej të vdekurish, do të shëlbohesh. Pra, për të fituar drejtësinë duhet të besosh në zemër e për të fituar shëlbimin duhet ta dëshmosh fenë me gojë. Sepse, Shkrimi i shenjtë thotë: ‘Kush beson në Të nuk do të turpërohet” (Rm. 10,9-11.
Këtë Lajm të mire që Jezusi e shpalli në takimin e tij me Nikodemin, Gjoni e mediton në këmbët e Kryqit. Pikërisht aty ai kujtoi një profeci të Zakarisë që shpallte shpëtimin dhe kthimin e Jeruzalemit pas vdekjes së një njeriu të dashur si "bir i vetëm": "Mbi shtëpinë e Davidit e mbi banorët e Jerusalemit do ta ndikoj shpirtin e hirit e të lutjes, e ata do t’i drejtojnë sytë kah unë. Do ta vajtojnë atë që e shporuan siç vajtohet djali i dëshirit, do të gjëmojnë mbi të siç bëhet gjëma mbi djalin e parëlindur. 11 Atë ditë do të jetë gjëmë e madhe në Jerusalem sikurse vaji i Adadremonit, në fushën e Magedos. Unë do të derdh mbi shtëpinë e Davidit dhe mbi banorët e Jeruzalemit një frymë të hir dhe lutje. Ata do të më shikojnë. Atë që e kanë shpuar, do të vajtojnë për të, ashtu si vajton njeriu për djalin e vetëm; do të qajnë me hidhërim për të, ashtu si qan njeriu për të parëlindurin... Në atë ditë do të jetë kroi rrjedhës për shtëpinë e Davidit e për banorët e Jerusalemit për larje të mëkateve e të papastërtive (Zak 12.10…13.1).
Mendoj se, për Shën Gjonin, kjo profeci e Zakarisë është një dritë shumë e rëndësishme; kur ai mediton mbi misterin e shpëtimit të kryer nga Jezu Krishti, ai i referohet asaj profecie. E gjejmë në Apokalips:
“Ja, po vjen me re
dhe do ta shohë çdo sy
edhe ata që e shporuan
dhe të gjitha fiset e tokës do të vajtojnë për shkak të Tij.
Po! Amen!” (Zb. 1,7).


JETA E PËRGJITHSHME ËSHTË NJOHJA E ZOTIT

DHE TË BIRIT TË TIJ JEZUS KRISHTIT.


Dhe, befas, kuptojmë më mirë shprehjen "bir i vetëm":
"Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet” (v.16).
Tashmë, që në fillim të Ungjillit, Gjoni kishte folur për të:
"E Fjala u bë njeri
e banoi ndër ne.
Ne e pamë lavdinë e tij,
atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm
plot hir e të vërtetë” (Gj 1,14).
Ai është unik sepse është plotësia e hirit dhe e së vërtetës; ai është gjithashtu unik, në kuptimin e Zakarisë, sepse ai është burimi i vetëm i jetës së përjetshme; mjafton të shikosh lart tek ai për të shpëtuar; ai është i vetmi, më në fund, sepse është ai që merr kokën e njerëzimit të ri. Këtu e gjej përsëri Palin: Projekti i Zotit është që i gjithë njerëzimi të bashkohet në Jezusin dhe të jetojë jetën e tij që është hyrja në bashkësinë e dashurisë së Trinisë. Kjo është ajo që ai e quan shpëtim, ose jetë të përjetshme; pra jeta reale; jo një jetë pas jetës, por një dimension tjetër i jetës, pikërisht këtu në këtë botë. Diku tjetër Shën Gjoni thotë mirë:
“ E kjo është jeta e pasosur:
që të njohin ty, Një të vetmin Hyjin e vërtetë,
dhe atë që dërgove, Jezu Krishtin” (Gjoni 17,3). Dhe të njohësh Zotin do të thotë të dish se Ai është mëshirë.
Dhe ky është kuptimi i shprehjes “shpëtim nga gjykimi”, pra ndarje: duhet vetëm të besojmë në mëshirën e Zotit për të hyrë në të. Marr një shembull: nëse kam lënduar dikë dhe besoj se ai mund të më falë, do të turret në krahët e tij dhe do të pajtohemi; por nëse nuk besoj se ai mund të më falë, do të mbetem me peshën e pendimit tim; siç thotë psalmi 51, 4-5: “Më laj krejtësisht prej mëkatit tim
e më pastro prej fajit tim!
5 Sepse e pranoj paudhësinë time:
mëkatin tim përherë e kam para sysh”.
Faji im është para meje pamëshirshëm»; është para meje që ajo është e pamëshirshme; por mjafton që ne të dalim nga vetja dhe të besojmë në faljen e Zotit për t'u falur.
Prandaj mjafton që ne të besojmë për të shpëtuar, por nuk do të shpëtojmë pavarësisht nga vetja; ne mbetemi të lirë të mos besojmë, por më pas dënojmë veten: “Kush nuk beson tashmë është gjykuar, sepse nuk ka besuar në emrin e Birit të vetëmlindur të Perëndisë. Por “Ai që beson në të i shpëton gjykimit”: kështu bëri hajduti i mirë: jeta e tij nuk ishte shembullore, por ai ngriti sytë nga ai që njerëzit e kishin shpuar; dhe si përgjigje, ai dëgjoi frazën që të gjithë ëndërrojmë ta dëgjojmë: "Sot do të jesh me mua në Parajsë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

CORPUS DOMINI VITI A

MË 11 – 6 – 2023

LEXIMI I PARË: Dt. 8,2-3.14b-16a

2 Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo.
3 Të mundoi me uri, por pastaj të ushqeu me manë, që s’e njihje ti as etërit e tu. Kishte për qëllim ta vërtetonte se për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit…
14 ruaj se të rritet mendja dhe e harron Zotin, Hyjin tënd, që të ka nxjerrë nga toka e Egjiptit, nga shtëpia e skllavërisë; 15 që të ka prirë nëpër atë shkretëtirë të madhe e të tmerrshme, tokë gjarpinjsh të helmuar e gallomash, vend të thatë e pa ujë; por qe Ai që për ty nxori përrenj uji të gjallë prej qetës graniti 16 e të ushqeu në shkretëtirë me manë, që s’e kishin njohur etërit e tu, e, pasi të përuli dhe të sprovoi, në fund pati dhimbje për ty për të të bërë të lumtur.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUJTOJE UDHËTIMIN E GJATË…

“Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë” (v. 2)... Moisiu flet për Eksodin, sigurisht. Moisiu kujton këtu të gjitha vështirësitë e këtij udhëtimi të gjatë dhe të jetës në shkretëtirë: "varfëria... uria... vetë shkretëtira e madhe dhe e frikshme, e papërshtatshme, vend i gjarpërinjve dhe akrepave, vend i thatësirës dhe i etjes. Diku tjetër, në të njëjtin libër të Ligjit të Përtërirë, Moisiu e përshkruan shkretëtirën si:
"Një vend t’shkretë,
një ’vend tmerrimi, ulërimi bishash,
vetmitë e mbushura me ulërima të egra" (Dt 32,10).
Por ai nuk i kujton vetë sprovat: ajo që ai kujton këtu është shqetësimi i Perëndisë për popullin e tij në zemër të këtyre sprovave. Më shumë se çdo gjë tjetër, përvoja më e spikatur e shkretëtirës është Besëlidhja e bërë në Sinai. Dhe kjo Aleancë është jetuar dita-ditës në ngjarje tejet konkrete.
Zoti kishte premtuar se do të ishte pranë popullit të tij dhe këtë e realizoi gjatë gjithë ditëve, duke i mundësuar kështu popullit të tij të kapërcejë të gjitha këto vështirësi: "Ai ju dha të hani manën, këtë ushqim që as ju dhe as etërit tuaj nuk e kishit njohur": është ai që të bëri të kalosh këtë shkretëtirë... është ai që për ty bëri që uji të rrjedhë nga shkëmbi më i fortë.” .. Aty njohim kalimthi, të gjitha episodet e kalimit të Sinait, të treguara nga libri i Eksodit dhe nga ai i Numrave. Dhe e gjithë kjo, ne e dimë, ishte çmimi që duhej paguar për lirinë.
Por gjëja më kurioze këtu është se Moisiu i paraqet këto sprova si një kohë mësimi të imponuar nga Zoti: “Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo”(v. 2).Këto sprova janë një vend i së vërtetës: e vërteta e varfërisë sonë dhe e vërteta e kujdesit të vazhdueshëm të Zotit. Pa këto ndërhyrje të përsëritura të Zotit, njerëzit do të kishin vdekur dalëngadalë: fillimisht nga uria, pastaj nga etja; dhe ata që nuk do të kishin vdekur nga uria apo etja do t'i nënshtroheshin kafshimit të gjarpërinjve dhe akrepave... por Zoti ishte aty. Ai kishte ndërhyrë çdo herë; dhe teksti ynë këmbëngul në karakterin e mrekullueshëm të secilës prej këtyre ndërhyrjeve: mana është një ushqim i panjohur deri atëherë:
“Zoti ju dha të hani manën, ushqim që as ju dhe as etërit tuaj nuk e kishit njohur”;
sa për ujin
"Është ai që për ty bëri që uji të burojë nga shkëmbi më i fortë"... "Është ai që të bëri të kalosh, (nënkuptohet shëndoshë e mirë), këtë shkretëtirë, tokë e madhe dhe e tmerrshme e gjarpërinjve dhe akrepave, vend i thatësirës dhe i etjes”.
Dhe e gjithë kjo, pra, ishte një pedagogji nga Perëndia: një varg tjetër i të njëjtit kapitull thotë:
“e pranoje në shpirtin tënd se Zoti, Hyji yt të edukoi ashtu si edukon njeriu fëmijën e vet. Ai veproi kështu që t’i zbatosh urdhërimet e tija, të ecësh udhëve të tija e ta druash atë” (Dt.8, 5-6).
Duke lutur dhe duke reflektuar dhe medituar Populli ka kuptuar se Zoti, Perëndia i tij, e edukoi Popullin e tij ashtu si njeriu edukon birin e tij. Dhe i njëjti libër i Ligjit të Përtërirë thotë përsëri: “Po edhe në shkretëtirë, vetë e keni parë, Zoti të ka përqafuar, Zoti, Hyji yt, ashtu siç e mbart njeriu fëmijën e vet, në çdo udhë nëpër të cilën ratë deri që erdhët në këtë vend. Zoti, Perëndia yt, të ka çuar gjatë gjithë rrugës, ashtu si njeriu mbart birin e tij. (Dt 1,31). E gjithë kjo pedagogji kishte një qëllim të vetëm: duhej që Populli të fitonte refleksin e të thënit “Është Ai”: “Mos harroni Zotin, Perëndinë tuaj, që ju nxori nga vendi i Egjiptit, nga shtëpia e “skllavërisë”.

ZOTI EDUKON POPULLIN E VET.


Por pse gjithë ky mësim? Për të mirën e kujt? A ka nevojë Perëndia për falënderimet tona? A do të ishte ai si ata dashamirës që presin njohje të përjetshme?
Jo sigurisht; të mendosh një gjë të tillë do të ishte edhe një herë të na bënte një zot sipas imazhit tonë; në fakt, nëse Perëndia dëshiron që ne ta kuptojmë varësinë tonë ndaj tij, kjo ndodh sepse është jetike për ne. Libri i Zanafillës thotë gjallërisht se ne varemi nga fryma e tij; libri i Ligjit të Përtërirë e thotë në mënyrën e vet:
"Të mundoi me uri, por pastaj të ushqeu me manë, që s’e njihje ti as etërit e tu. Kishte për qëllim ta vërtetonte se për të jetuar njeriut nuk i del mjaft buka, por i lypet edhe secila fjalë që del prej gojes së Zotit” (Dt. 8,3).
Njeriu nuk rron vetëm me bukë, por me gjithçka që del nga goja e Zotit": Fryma e tij, Fjala e tij...
Perëndia do popullin e tij të lirë; prandaj ai nuk dëshiron të na bëjë skllevër të tij; por njohja e varësisë tonë nga ai është e vetmja mënyrë për të mos u bërë skllevër të dikujt tjetër. Tani ne e dimë se ky tekst, si i gjithë libri i Ligjit të Përtërirë, nuk është i Moisiut; u shkrua shumë kohë pas tij: pikërisht në një kohë kur dikush mund të frikësohej se, pak nga pak, njerëzit e zgjedhur do të binin në amnezi. Të instaluar në Kanaan, Populli i Zgjedhur nuk rrezikonte më urinë, etjen, as të gjitha rreziqet e shkretëtirës, gjarpërinjtë dhe akrepat e tjerë... por duhet t'i rezistonte një rreziku të ri, përndryshe serioz: idhujtarisë së kananitëve. Kundër këtij kontaminimi, kishte vetëm një vaksinë: besnikëria e popullit ndaj Aleancës, domethënë shumë konkretisht bindja ndaj urdhërimeve.
Natyrisht, kjo është çështja: për të filluar, teksti ynë e thotë qartë: “Të të bjerë në mend udhëtimi që Zoti, Hyji yt, ka bërë ta kalosh për këta dyzet vjet nëpër shkretëtirë, me qëllim që të përulte, të sprovonte e të mësonte çka ndryhet në zemrën tënde: a do t’i mbash urdhërimet e tija apo jo” (v.2). Zoti donte ta vinte në provë Popullin e tij dhe të dinte se çfarë kishte në zemrën: a do t'i zbatonte urdhërimet e tij, po apo jo?
Dhe nga ana tjetër, vargu që sapo u paraprin atyre që lexuam sot thotë: "Të gjitha urdhërimet që po ju jap sot, duhet të keni kujdes t'i zbatoni, që të jetoni, të bëheni gjithnjë e më shumë dhe t'i merrni zotërimin e tokës që Zoti u betua t'u jepte etërve tuaj...
"Ai ju bëri të kaloni varfërinë": një kujtesë shpëtimtare në një kohë kur Populli rrezikoi që, duke jetuar shumë mire në pasuri, t'i zhvendosste urdhërimet e Aleancës në muzeun e antikiteteve...
Nga ana tjetër, njohja e varfërisë sonë themelore është parakusht për çdo takim me Zotin në të vërtetën: kur ne e braktisim veten dhe lëjojmë që vetëm ai të veprojë në ne, atëherë ai mund të na mbushë. Nëse ndalojmë së besuari sepse na mjaftojnë forcat tona, atëherë zbulojmë pika të forta të padyshimta, të cilat janë të tijat. Shpirti i Shenjt na është dhënë për këtë. Dhe festa e Trupit dhe Gjakut të Krishtit na kujton se Jezusi na ofron diçka shumë më të mirë, ai na ofron që të banojë ne ne.
Kujtimi i një populli (ose i një komuniteti, ose i një çifti) i ngjan pak rrënjëve të një peme: sot pemën e shohim, rrënjët nuk i shohim... megjithatë pema jeton vetëm falë tyre. Imagjinoni një pemë që do të thoshte: "Po ndahem nga rrënjët", më pengojnë të lëviz, më keq, më pengojnë të fluturoj... mund ta marrim me mend se çfarë ndodh më pas, është vdekja e pemës. Në kuptimin e vërtetë të termit, e ardhmja e pemës është në rrënjët e saj.