Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 2 E KRESH. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 E KRESH. VITI A

MË 5-3-2023.

UNGJILLI: Mt. 17, 1-9

1 Pas gjashtë ditësh Jezusi mori me vete Pjetrin, Jakobin dhe Gjonin, vëllain e tij e i çoi në vetmi në një mal të lartë.
2 Atëherë u shndërrua para syve të tyre: fytyra i shkëlqeu porsi dielli e petkat iu bënë të bardha porsi drita.
3 Dhe ja, atyre iu dukën Moisiu dhe Elia e flisnin me të.
4 Atëherë Pjetri i tha Jezusit:
“Zotëri, është mirë për ne të rrimë këtu: nëse do ti, po ngre këtu tri tenda: një për ty, një për Moisiun e një për Elinë.”
5 E ende pa e kryer fjalën, ja, i mbuloi një re e shndritshme dhe u dëgjua një zë nga reja që tha: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër. Atë dëgjojeni!”
6 Nxënësit, posa e dëgjuan këtë zë, ranë me fytyrë për dhe e u trembën së tepërmi.
7 Jezusi u afrua, i preku e tha: “Çohuni e mos u trembni!”
8 Ata kur i çuan sytë, s’panë tjetërkënd, përveç Jezusit vetëm.
9 Ndërsa po zbrisnin nga mali, Jezusi i urdhëroi:
“Mos i tregoni askujt çka patë, para se Biri i njeriut të ngjallet prej së vdekuri”.

LECTIO DIVINA-MEDITIM-LUTJE.

Çdo vit, të dielën e dytë të Kreshmës, propozohet shpërfytyrimi i Jezusit në mal. Për çfarë bëhet fjalë?
Ndoshta për një mrekulli të kryer nga Jezusi, i cili donte t'u tregonte diçka nga parajsa tre prej dishepujve të tij, jo të gjithëve, tre të privilegjuarve?
Nëse do të ishte kështu, pasazhi i sotëm i Ungjillit nuk do të kishte shumë për të na thënë, përveçse të ngjallte pak zili për Pjetrin, Jakobin dhe Gjonin.
Nuk bëhet fjalë për këtë, por është historia e përvojës shpirtërore intensive, shqetësuese që patën tre dishepujt e Jezusit; ata ishin ndoshta tre më të përgatiturit për të mirëpritur dhe përvetësuar atë që Mjeshtri donte të tregonte për identitetin e vet: Jezusi nuk ishte Mesia që ata prisnin dhe nuk ishte e lehtë të kuptonin identitetin e Mesisë së Hyjit.
Megjithatë, të tre ndoshta kanë filluar të kuptojnë diçka më shumë se të tjerët në një përvojë shpirtërore në të cilën Jezusi i ka thirrur.
Për ta përshkruar, ungjilltari i është drejtuar imazheve biblike: kjo duhet mbajtur parasysh përndryshe mesazhi humbet; ne do të përpiqemi të kuptojmë kuptimin e këtyre imazheve.
Qëllimi për të cilin Mateu shkroi këtë faqe nuk është të na tregojë një episod më shumë të jetës së Jezusit, ai donte të na ofronte mundësinë që sot të kemi përvojën që patën tre dishepujt në mal.
Nëse nuk arrijmë të soditim fytyrën e shpërfytyruar të Jezusit, nuk do të jemi kurrë në gjendje t'i japim atij pëlqimin për të qenë dishepuj të tij, nuk do të kemi kurrë guximin për të vënë në praktikë propozimin e tij të jetës.
Është thelbësore për ne që të kemi këtë përvojë të shpërfytyrimit të Jezusit dhe ungjilltari sot, me pasazhin e ungjillit, me të vërtetë dëshiron të na prezantojë këtë përvojë.
Le të dëgjojmë se çfarë na thotë:
“Gjashtë ditë më vonë, Jezusi mori me vete Pjetrin, Jakobin dhe Gjonin, vëllanë e tij dhe i çoi vetëm në një mal të lartë” (v. 1).
Historia fillon me një tregues të kohës: gjashtë ditë më vonë.
Në përgjithësi, episodet ungjillore janë përballur me njëra-tjetrën pa tregues të kohës. Atëherë pyesim: Pse shënohet këtu “gjashtë ditë më vonë”?
Është një ftesë e qartë për të shkuar dhe për të verifikuar atë që kishte ndodhur gjashtë ditë më parë.
Grupi i dishepujve me Mësuesin ishte në Cezarenë e Filipit dhe atje Jezusi u kishte bërë pyetjen: "Kush jam unë për ju?"
Pjetri u përgjigj: "Ti je Mesia!"
Jezusi e miratoi përgjigjen e Pjetrit dhe më pas vazhdoi duke paraqitur për herë të parë se si do të kishte qenë fati i tij... do të shkonte në Jeruzalem dhe atje do ta kishin gjykuar pleqtë, krerët e priftërinjve, skribët, e do ta kishin vrarë. Kështu do të kishte pasur fund aventura e tij në tokë?
Vdekja e tij do të ishte ndjekur nga një fat të lavdishëm jahstëzakonshëm: Nga ringjallja!
Pjetri u trondit nga ky njoftim i parë i pasionit, ai e mori Jezusin mënjanë dhe filloi ta qortojë; "epitimao" folja e përdorur nga ungjilltari, është folja që përdoret kur Jezusi dëbon demonët dhe Pjetri po kryen një ekzorcizëm mbi Jezusin: "Çfarë ke thënë? Kjo nuk do të ndodhë kurrë".
Në Besëlidhjen e Vjetër nuk thuhet kurrë se Mesia i Perëndisë nuk mbrohet nga Zoti dhe se ai nuk është një fitimtar i lavdishëm.
Jezusi e qorton Pjetrin dhe i thotë:
“Ti je një Satana, d.m.th., ti dëshiron të nderhysh, të jesh një pëngesë në rrugën që më ka gjurmuar Ati, shko pas meje, mos qëndro para meje për të më treguar rrugën.
Shko pas meje, shejtan, sepse mendon sipas parimeve të kësaj bote, jo sipas Zotit: ti e ndjek arsyetimin e njerëzve dhe duhet të shkëputesh nga ky arsyetim nëse do të bësh pjesë në grupin e botës së re që unë tani po filloj të formoj.
Në botën e lashtë ligji që imponohej, ishte ai i më të fuqishmëve, ligji i atyre që dëshironin të dominonin të tjerët e t'i shërbeheshin prej tyre: tani Jezusi po formon këtë grup të vogël që duhet të paraqesë një botë alternative ndaj asaj të vjetër, nuk do të jetë më ajo e dominuesit, por ajo e shërbëtorëve dhe Pjetri nuk dëshiron ta pranojë këtë.
Çfarë bën Jezusi?
Ai merr një grup dishepujsh të tij, ndoshta më të përgatiturit për të pranuar risitë e mbretërisë së re, dhe i çon ata mbi një mal të lartë.
Tani fillon paraqitja e kushteve të nevojshme nëse duam të njihemi me
Këtë përvojë të zbulimit të fytyrës së lavdishme të Jezusit dhe rrjedhimisht të shpërfytyrimit të tij.
Kushti i parë është që të lejojmë që Jezusi vetë të na shoqërojë në mal.
Mali nuk është kodër e vogël, thuhet se është një mal i lartë, domethënë arrin deri në qiell, deri te Zoti.
Në Bibël mali tregon botën e Zotit: nëse doni të takoni Zotin, nëse doni të mirëpritni mendimin e tij, mënyrën e tij të vlerësimit, të gjykimit, duhet të shkëputeni nga fusha ku janë të gjithë njerëzit, ku qarkullojnë disa fjalime, arsyetime të caktuara që nuk kanë të bëjnë me mënyrën e të menduarit të Zotit. Pjetri arsyeton sipas njerëzve sepse është në fushë, jo akoma në mal, dhe tani Jezusi e shoqëron atë, së bashku me Jakobin dhe Gjonin, në një mal të lartë që ta njohë mënyrën se si ta shohë fytyrën e Jezusit në dritën e Perëndisë.
Më pas Jezusi largohet nga fusha dhe nëse ne nuk e shohim këtë fytyrë të shpërfytyruar, fragmenti i sotëm i ungjillit nuk është i dobishëm për ne: për këtë ne duhet ta kemi këtë përvojë, prandaj le të lejojmë që të na shoqërojë në mal, e le të shkëputemi nga mënyra e gjykimit të njerëzve.

Kushti i dytë, ai i merr ata mënjanë.
Kjo është ajo që ne jemi të ftuar të bëjmë: nëse duam të kemi përvojën e ndarjes së mendimit të Zotit, duhet të krijojmë gjithashtu një hapësirë në të cilën të izolohemi nga zhurma, konfuzioni dhe gjithashtu nga shqetësimet e jetës së përditshme, të cilat janë e rëndësishme, por duhet të hyjmë edhe në momente heshtjeje, vetmie, për të menduar për gjërat thelbësore të jetës.
Kur dikush është i zhytur plotësisht nga problemet e jetës materiale, nga agjitacioni, nga stresi, ai përfundon duke mos pasur më kohë për të reflektuar, për të menduar.
Le të dëgjojmë tani se çfarë ndodh me ata që krijojnë këtë moment intimiteti me Zotin, shkëputen nga mënyra e të menduarit të njerëzve dhe e lejojnë veten të përfshihen në mendimet e Perëndisë:

“Atëherë u shndërrua para syve të tyre: fytyra i shkëlqeu porsi dielli e petkat iu bënë të bardha porsi drita. Dhe ja, atyre iu dukën Moisiu dhe Elia e flisnin me të” (v. 2-3)
Çfarë po ndodh tani në mal?
Tre dishepujt e shohin Jezusin të shpërfytyruar, folja e përdorur është "metamorfomai" që do të thotë se ata kanë qenë dëshmitarë të një metamorfoze, të një shpërfytyrim të Jezusit.
Ne e dimë se çfarë është një metamorfozë, vemja duket e shëmtuar, e neveritshme, por ky nuk është identiteti i saj, prandaj pastaj bëhet një flutur e këndshme, magjepsëse. Në shpalljen e fatit që e priste, Jezusi u paraqit si i dështuar në sytë e atyre që janë në fushë dhe që vlerësojnë personin e suksesshëm sipas kritereve të tyre. Jezusi, sipas kritereve të kësaj bote, sigurisht që nuk ishte tërheqës: ai u paraqit si ai shërbëtori i Zotit për të cilin fliste profeti Isaia: i përbuzur, i refuzuar nga njerëzit, një njeri i dhembjes, që i njeh mirë vuajtjet. Ai u paraqit si dikush perballë të cilit njeriu mbulon fytyrën e vet sepse frikesohet kur e shikon atë të përbuzur sepse për të nuk ka vlerë, madje gjykohet si i denuar, si i rrahur nga Zoti... sipas kritereve të kësaj bote ai nuk është një person për t'u admiruar.
Çfarë ndodh në mal? Gjykimet ndryshojnë, kthehen përmbys, aty ne shohim identitetin e vërtetë të Jezusit dhe këtë zbuluan dishepujt. Jezusi duhej të kalonte atë që njerëzit e gjykojnë si dështim, në mënyrë që të tregonte lavdinë e tij të vërtetë, që është lavdia e atyre që duan.
Dy imazhe biblike janë përdorur për të paraqitur këtë metamorfozë që ata dëshmuan:
1)Imazhi i parë"Fytyra e tij shkëlqeu si dielli".
Dielli është imazhi i lavdisë së Zotit për plotësinë e dritës që zotëron dhe mbi të gjitha për pakorruptueshmërinë e tij.
Njollat e diellit u zbuluan nga Galileo, përpara besohej se dielli ishte i përsosur, i pakorruptueshëm.
Dielli është imazhi me të cilin paraqitet fytyra autentike e Jezusit, si ajo e Perëndisë, "i cili është dielli", thotë Psalmi 86, dhe është dritë, "Zoti është i mbështjellë në dritë si me një mantel", thotë Psalmi 104.
2)Imazhi i dytë: Rrobat e bardha. Ngjyra e bardhë është karakteristikë e botës së Zotit, sepse ajo të kujton gjithmonë dritën dhe rrobat janë manifestimi i jashtëm i identitetit të njeriut, pra i veprimeve të tij.
Çfarë del nga Jezusi? Rrobat e tij… me çfarë është veshur?
Nga drita!
Kjo dritë është dashuria e Hyjit Atë, e cila shfaqet si dritë nëpërmjet Jezusit dhe tek askush si tek Ai nuk shfaqet.
Janë shëmbëlltyrat e dritës që më pas ngrihen sërish në Pashkë, kur Engjëlli i Zotit që zbret nga qielli, rrotullon gurin, ulet mbi të dhe “pamja e tij ishte si rrufeja, veshja e tij e bardhë si bora”...
Shenja e pranisë së Zotit është pikërisht kjo dritë dhe kjo çiltërsi: prania e Perëndisë në Jezusin është e përsosur. Jezusi ishte vetë Zoti që u shfaq në gjithë lavdinë e tij. Lavdia e Zotit nuk është triumfi njerëzor, është shfaqja e dashurisë së tij.
Tani ungjilltari kujton dy personazhe nga Besëlidhja e Vjetër, Moisiun dhe Elinë. Pse kujtohen në historinë e shpërfytyrimit? Sepse ata të dy u ngjitën në mal, siç bënë dishepujt: ata ishin ngjitur për të parë lavdinë e Perëndisë, por nuk e panë, ata intuitën diçka; njeriu e sheh atë në mal kur takon Jezusin... atje lavdia e Perëndisë shkëlqen në plotësinë e saj.
Moisiu i kishte kërkuar Zotit: "Më trego lavdinë tënde" dhe Zoti i ishte përgjigjur: "Ti nuk mund ta shohësh fytyrën time, sepse askush nuk mund ta shohë atë dhe të mbetet i gjallë". Pastaj Moisiu hyn në shpellë, Zoti vendos dorën e vet në fytyrën e vet dhe i thotë: “Do të më shohësh kur të kem kaluar, do të mund të më shohësh shpatullat, por jo fytyrën time, nuk mund ta sodisësh lavdinë e Zotit”.
Elia, edhe ai kishte ikur nga Samaria sepse Jezabela po e përndiqte. Elia kishte vrarë priftërinjtë e Baalit dhe gjithashtu kishte menduar se kishte bërë një vepër të mirë, sepse shëmbëlltyra e Perëndisë që kishte Elia, ishte ajo e Perëndisë që triumfon duke treguar fuqinë e tij... e që tregon fuqinë e tij duke vrarë të keqinj e duke shpërblyer të mirët.
Pastaj ai kishte ikur në shkretëtirë dhe ishte gjithashtu i zemëruar me Perëndinë sepse tha se nuk ishte në anën e tij kundër Jezabelës: ishte imazhi i Zotit që kishte në mendje, ai nuk e kishte parë fytyrën e vërtetë të Zotit që e shfaq lavdinë e tij në dashuri dhe jo në mposhtjen e armiqve.
Elia ngjitet në mal dhe konvertimi i tij ndodh atje, konvertimi i imazhit të Zotit që kishte kultivuar për shumë vjet, zhduk. Atje në mal shpërtheu një termet, shfaqja e forcës me të cilën u imagjinua fuqia e Zotit... Por Zoti nuk ishte në tërmet, nuk ishte në zjarr, nuk ishte në erën e vrullshme që çante gurët.
Pastaj pati një zë heshtjeje të lehtë, Elia mbulon fytyrën sepse po kalonte lavdinë e Perëndisë që nuk mund ta shihte ende.
Tani ata janë në mal duke dialoguar, duke u përballur me Jezusin; imazhi që ata kishin për Perëndinë tani duhet të përballet me zbulesën e vërtetë të lavdisë së Perëndisë, e cila nuk është ajo e fuqisë, por ajo e dashurisë. Është një lavdi e çuditshme, e papritur, nuk është ajo që prisnin dishepuijt, do me thotë, imaxhi i një Zoti të tmerrshëm me mëkatarë, ligjvënësit dhe xhelatit: nuk ishte imazhi i Zotit që pretendon se i binden të gjithë dhe i shërbejnë… jo!
Moisiu dhe Elia nuk e kishin parë këtë lavdi, tani edhe ata duhet të krahasojnë lavdinë që imagjinuan me lavdinë që shkëlqen në fytyrën e Jezusit. Nëse nuk e kemi këtë përvojë të metamorfozës dhe nuk e kuptojmë se lavdia qëndron në atë dashurie që jep jetën siç bëri Jezusi (“nuk ka dashuria më e madhe se dashuria e atij që jep jetën e vet për miqtë e vet...), ne nuk do të kemi guximin t'i përmbahemi propozimit të jetës që na bën Jezusi.

“Tre tende”.
Le të dëgjojmë tani reagimin e Pjetrit përballë kësaj zbulese të papritur, përballë metamorfozës së shërbëtorit që paraqitet në dritën e Zotit:
“Atëherë Pjetri i tha Jezusit: “Zotëri, është mirë për ne të rrimë këtu: nëse do ti, po ngre këtu tri tenda: një për ty, një për Moisiun e një për Elinë.” E ende pa e kryer fjalën, ja, i mbuloi një re e shndritshme dhe u dëgjua një zë nga reja që tha: “Ky është Biri im i dashur, të cilin e kam për zemër. Atë dëgjojeni!” (v.4-5)
Pjetri thërret: "Zotëri, është mirë që ne jemi këtu!" Ai ishte magjepsur nga bukuria.
Çfarë bukurie ka kapur?
Para së gjithash bukuria e fytyrës së Zotit...Perëndia që shohim te Jezusi është i bukur: një farë imazhi i Perëndisë që na u paraqit në katekizmin nuk ishte i bukur, dikush ende e shpall atë; do të thotë se ai nuk ka pasur përvojën e soditjes së fytyrës së Perëndisë në Jezusin.
Pjetri e bëri atë dhe ne gjithashtu jemi të ftuar të kuptojmë bukurinë e kësaj fytyre, duke u ngjitur në mal, duke u shkëputur nga imazhi i Zotit që kemi krijuar për veten tonë dhe duke soditur vetëm fytyrën e Perëndisë që shohim te Jezusi.
Atëherë Pjetri e kapi bukurinë e njeriut të vërtetë, të njeriut që do, që jep jetë!
Tani nuk mjafton ta sodisim këtë bukuri, duhet që kjo bukuri të frymëzojë veprimin dhe jetën tonë, pra duhet të kthehemi në botë, në jetën konkrete, të veshur edhe me këtë bukuri dhe këtë dritë, duke u bërë transparencë e bukurisë që kemi soditur në Krishtin. .
Nëse e kemi kuptuar se kuptimi i jetës është ta japim atë, duhet të fillojmë t'u shërbejmë vëllezërve dhe motrave tona.
Pjetri thotë: "Le të bëjmë tre çadra"
Kush ndërton një tendë do të thotë se dëshiron të banojë në të: soditja e kësaj bukurie nuk mjafton, atëherë duhet të zbresë nga mali dhe të kthehet në jetën e përditshme, të largohet nga kisha dhe të fillojë të dashurojë, të kthehet në punë, në përgjegjësitë e tij shoqërore duke kryer profesionin e tij por në një mënyrë ndryshe se më parë kur ishte në rrafsh: tani e kryen për të shërbyer dhe jo për të qenë ndëruar e për të kërkuar kotësinë e kësaj bote.
Liturgjia jonë e së dielës duhet jetuar pikërisht në këtë këndvështrim për të qenë autentike dhe e bukur, për t'u kthyer pastaj në botë të veshur me dritën e Krishtit. Le të kujtojmë se kur Moisiu zbriti nga mali, ishte i ndritshëm, madje edhe i krishteri, nëse ka qenë vërtet në mal dhe ka soditur bukurinë e Krishtit, kthehet i veshur në këtë dritë... është ajo që thotë Jezusi: "Ju jeni drita e botës". Por me të vërtetë kjo nuk është një dritë e jona: është drita e Perëndisë dhe e Krishtit që ne reflektojmë.
Pjetri ishte ende duke folur kur një re i mbështjell dhe i mbuloi me hijen e saj.
Është një imazh tjetër biblik, është reja që shoqëroi njerëzit në rrugën e tyre nëpër shkretëtirë, është një përkëdhelje, tregon praninë e Zotit që mbështjell ata që e kanë kuptuar këtë bukuri të Krishtit: ai që tani zbret nga mali, duhet të ketë këtë ndjenjë: se është e vërteta e të ndjerit gjithmonë të mbështjellë nga mirësia dhe butësia e Zotit, që duhet ta shoqërojë në jetën konkrete.

Zëri nga qielli.
Kur përdoret ky imazh, në botën rabinike, synohet të shpjegohet vizioni i Zotit për atë që po ndodh; zëri e paraqet Jezusin si djalin e dashur.
Biri, në kulturën semite, është ai që i ngjan babait, këtu Jezusi paraqitet si imazhi i përsosur i Atit, tek Ai Ati Qiellor kënaqet, ai e njeh veten në mënyrë të përsosur.
Ky zë i Zotit kumbon dy herë në Ungjill: hera e parë në pagëzim, kur qiejt hapen gjerësisht dhe më pas dëgjohet ky zë nga qielli duke thënë:
"Ky është djali im i dashur, në të cilin jam shumë i kënaqur".
Nuk thuhet: “Atë dëgjoje” sepse nuk ka folur ende, nuk e ka treguar ende fytyrën, është në fillimet e jetës publike.
Herën e dytë që dëgjohet ky zë, pra në shpërfytyrim shtohet: “Atë dëgjojeni”.
“Atë dëgjojeni”, kjo shprehje i referohet para së gjithash propozimit që ka bërë Jezusi: “Nëse do të vish pas meje, hiq dorë nga të menduarit për veten, bëj zgjedhjen të jesh shërbëtori të cilit të gjithë mund t'i japin urdhër, ofro jetën tënde për dashuri". Dëgjojeni atë, nëse edhe ju dëshironi të jeni fëmijë të Atit Qiellor, nëse dëshironi që edhe kjo bukuri që shkëlqen në fytyrën e Jezusit të shkëlqejë në ju.
Dëgjojeni këtë më shumë se një urdhër, është gati një lutje që lind nga butësia e dashurisë së Atit, duket se ai na thotë, na sugjeron: "Të lutem, të lutem, dëgjoje atë nëse nuk dëshiron të bësh gabime në jetën tënde”.
Është një propozim kërkues. Le të dëgjojmë tani se cili është reagimi i dishepujve:
“Nxënësit, posa e dëgjuan këtë zë, ranë me fytyrë për dhe e u trembën së tepërmi. Jezusi u afrua, i preku e tha: “Çohuni e mos u trembni!” Ata kur i çuan sytë, s’panë tjetërkënd, përveç Jezusit vetëm” (v 6-8).
Dishepujt bien me fytyrë për tokë dhe i ka kapluar një frikë e madhe, janë të frikësuar sepse kanë kuptuar se çfarë do të thotë të presësh në jetën tënde bukurinë që kanë parë te Jezusi, do të thotë të japësh jetën.
Kush nuk trembet do të thotë se nuk e ka kuptuar: ndoshta mendon se për të qenë dishepull mjafton të kryet ndonjë praktikë fetare. Në këtë rast uk frikësohet. Por kur e kupton se duhet dhënë jetën, atëherë ka frikë, sepse instinkti ynë natyror na shtyn të mbrojmë ekzistencën tonë, prandaj të përdorim të gjitha realitetet, gjërat, njerëzit përreth për të mbrojtur veten, për të realizuar veten.
Jezusi kërkon vetëmohim, njeriu ideal i botës është ai që nuk lë të mungojë asgjë dhe përdor gjithçka dhe këdo për t'u ndjerë mirë, për të shijuar jetën. Ky nuk është njeriu i pashëm që ne shohim tek Jezusi. Ai na bën një tjetër propozim të njeriut, një realizim të jetës që është paradoksal sepse është përtej çdo verifikimi, çdo kontrolli nga ana e njeriut.
Kush na thotë se në fund të fundit njeriu nuk pendohet nëse ka shijuar jetën si të gjithë, jo për të shërbyer, por për t'u shërbyer… a nuk do të pendohem unë?
Këtu është frika e mbjelljes së farës në tokë: çfarë thotë Jezusi:
"Nëse fara që bie në tokë nuk vdes, ajo mbetet e vetme, por nëse jep jetën, jep shumë fryt".
Janë të frikësuar, Jezusi u afrohet dishepujve, i prek, i përkëdhel: "Çohuni, mos kini frikë"
Të ngrihesh, është folja e ringjalljes, do të thotë të ngrihesh në këmbë, duke mos qenë plak, por njeriu i ngritur në këtë jetë të re që ti ke menduar në mua.
Dishepujt ngrenë sytë dhe shohin vetëm Atë.
Kjo është ftesa që ne është bërë: që t’i ngremë sytë për të soditur vetëm bukurinë dhe të mos e lëmë veten të magjepsemi nga ndonjë pamje tjetër bukurie që është realiteti i idealeve të njeriut të kësaj bote.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E KRESH. VITI A

MË 12-3-2023.

LEXIMI I.RË: Dal. 17, 3-7

3 Në këtë vend populli hoqi keq për ujë dhe nynykatte kundër Moisiut: “Përse na bëre të dalim prej Egjiptit për të na vrarë ne, fëmijët tanë dhe bagëtitë tona”?
4 Moisiu iu drejtua Zotit me këto fjalë: “Çfarë të bëj me këtë popull? Edhe pak dhe do të më vrasin me gurë”. 5 Zoti i tha Moisiut: “Shko para popullit; merr me vete disa prej pleqve të Izraelit, merre në dorë shkopin, me të cilin e godite lumin dhe nisu! 6 Ja, unë do të qëndroj para teje përmbi qetën e Horebit. Ti bjeri shkëmbit e prej tij do të shpërthejë uji që populli të pijë”. Moisiu bëri ashtu ndër sy të pleqve të Izraelit.
7 Atë vend Moisiu e quajti: Masa dhe Meriba, për shkak të grindjes së bijve të Izraelit dhe pse e tunduan Zotin, kur thanë: “A është Zoti me ne apo nuk është”?



LECTIO DIVINA-MEDITIM – LUTJE.

PANIKU ËSHTË NJË KËSHILLTAR I KEQ.

Sado që të shikojmë në hartën e shkretëtirës së Sinait, vendi i quajtur “Massa dhe Mériba” nuk ekziston; është një emër simbolik: Massa do të thotë "sfidë", Mériba do të thotë "akuzë", sepse, në të vërtetë, është historia e një sfide, një akuze, pothuajse të një rebelimi që ndodhi atje. Historia zhvillohet në “Refidim”, në mes të shkretëtirës, diku midis Egjiptit dhe Izraelit: teksti thotë thjesht: “Bashkësia e bijve të Izraelit…nguli në Refidim” (Dal. 17, 1); Moisiu udhëhoqi marshimin e Popullit të tij, të burrave dhe të grave, fëmijëve, kopeve, nga kampi në kamp, nga pika uji në pikë uji. Por një ditë, në fazën e Refidimit, uji mbaroi. Mund të imagjinojmë që në mes të shkretëtirës, në vapë mbi të, mungesa e ujit mund të bëhet shpejt shumë serioze dhe mund të degjenerojë. Brenda disa orësh, dehidratimi bëhet çështje jetë a vdekje dhe paniku mund të na pushtojë.
Ky nuk është padyshim qëndrimi i duhur! I vetmi qëndrim i mirë do të ishte besimi: do të duhej të gjenin forcën për t'i thënë vetes "Zoti na do të lirë, ai e ka vërtetuar duke na çliruar nga robëria në Egjipt, kështu që Zoti do të na bëjë të gjejmë mjetet për të mbijetuar".
Në vend të kësaj, paniku pushtoi të gjithë njerëzit. Çfarë bëjmë kur jemi në panik? Paraardhësit tanë nga shekulli i trembëdhjetë para Krishtit, bënë pikërisht atë që do të bënim edhe ne sot: ata sulmuan qeverinë; dhe qeveria e ditës është Moisiu. Ishte joshëse të shkonin pas tij; sepse ishte shumë i bukur çlirimi nga Egjipti për të fituar lirinë... Por nëse pastaj duhet të vdesin këtu, në mes të shkretëtirës, ç'kuptim ka? Më mirë të qenit skllavë dhe të gjallë... sesa të lirë dhe të vdekur... Dhe meqenëse, përveç kësaj, njerëzit gjithmonë priren të zbukurojnë kujtimet, të gjithë ata fillojnë të zbukurojnë të kaluarën dhe të përkujtojnë tenxheret e shijshme dhe ujin me bollëk që kishin me zotërinjtë e tyre në Egjipt.
Në fakt, sigurisht që rebelimi kundër Moisiut ka për qëllim tjetër... vetë Zotin, sepse ne e dimë mirë se nëse Moisiu e ka udhëhequr popullin deri tani, ka qenë duke iu referuar një urdhri që thotë se ka marrë shumë kohë më parë, kur Zoti i foli në një shkurre që digjej dhe i tha: "Zbrit në Egjipt dhe nxirre popullin tim"... Por kush është ky Zot që pretendon se çliron një komb dhe që e çon atë të vdesë nga uria dhe etja në një shkretëtirë djerrë?
Fraza: “Pse na nxore nga Egjipti? Ishte për të na bërë të vdesim nga etja bashkë me bijtë tanë dhe me kopetë tona? Mund të nënkuptohen dy gjëra: më pare në fillim, zbulohet, vërtetohet se Moisiu u treguar shumë i paaftë dhe e trajtoi çeshtjen shumë keq, duke vepruar shumë keq: "Na nxori nga Egjipti, sigurisht, por nëse kemi arritur deri këtu, për të vdekur në këtë shkretëtirë, do të ishte më mirë të rrinim atje ku ishim"... me kalimin e orëve, toni rritet dhe po ashtu edhe ankthi. Dhe arrijnë të bënin një sprovë të vërtetë të qëllimit të Moisiut dhe veçanërisht të Zotit: dhe petja ishte: “E kuptuam? Na nxorre nga Egjipti dhe na çove në thellësi të shkretëtirës të vdesim nga etja?”.


ZOTI ËSHTË GJITHMONË NË MESIN TONË


Kështu teksti thotë se Moisiu i thirri Perëndisë: “Çfarë të bëj me këtë popull? Edhe pak dhe do të më vrasin me gurë”. 5 Zoti i tha Moisiut: “Shko para popullit; merr me vete disa prej pleqve të Izraelit, merre në dorë shkopin, me të cilin e godite lumin dhe nisu! 6 Ja, unë do të qëndroj para teje përmbi qetën e Horebit. Ti bjeri shkëmbit e prej tij do të shpërthejë uji që populli të pijë” (Dal. 17, 4-6).
Ky ujë që derdhet, para së gjithash e zbut etjen dhe tashmë është një lehtësim i jashtëzakonshëm. Por është edhe më shumë: është siguria e rizbuluar nga Populli se Zoti është me të vërtetë atje, "në mes të popullit të tij", siç thonë ata, domethënë në krah të tij dhe se ai vetë e udhëheq popullin e tij në rrugën e lirisë. Për këtë Populli nuk duhet të dyshojë më kurrë.
Dhe kjo është arsyeja pse, në kujtesën e Izraelit, ky vend nuk quhet më Refidim, sikur të ishte emri i një kampi ndër të tjera; ajo që ndodhi atje është shumë e rëndë. "Moisiu i vuri këtij vendi emrin: "Massa dhe Meriba", domethënë sfidë dhe akuzë" “sprovë dhe grindje", sepse bijtë e Izraelit kishin akuzuar Zotin dhe sepse ata kundërshtuan, duke thënë: "A është me të vërtetë Zoti në mesin tonë, apo nuk është Ai? Në gjuhën moderne, dikush do të thoshte "A është Zoti me ne apo kundër nesh?".



A ËSHTË ZOTI ME NE APO LUNDËR NESH?

Ky tundim që na çon të dyshojmë në Zotin është gjithashtu i yni kur hasim vështirësi ose sprova: problemi është me të vërtetë gjithmonë i njëjtë, siç i njëjtë që kemi ardhur të themi se është "origjinal", do të thotë se është në rrënja e të gjitha fatkeqësive tona. Autori i tregimit të Kopshtit të Edenit ka transpozuar vetëm përvojën e Massës dhe Meribës për të na bërë të kuptojmë se dyshimi për Zotin helmon jetën tonë. Adami i përballur me një urdhërim që ai nuk e kupton, dëgjon zërin e dyshimit që pretendon se Zoti mund të mos ia dojë të mirën njerëzimit... Secili prej nesh e ka të vështirë të besojë, kur vjen sprova, vuajtja ose vështirësia për t'i qëndruar besnik... Kush na thotë se Perëndia me të vërtetë dëshiron që ne të jemi të lirë dhe të lumtur?
Kur Jezusi u mësoi dishepujve të tij “Ati ynë” ishte pikërisht për t'i vendosur ata në besimin bijor; "Mos na lër të biem në tundim" mund të përkthehet "Na mbaj aq fort që Refidimët tanë të mos bëhen Massa dhe Meriba", ose nëse preferoni "që vendet tona të sprovës të mos bëhen vende dyshimi". Në vështirësi, le të vazhdojmë ta quajmë Perëndinë "Atë", do të thotë të pohojmë kundër të gjitha gjasave se ai është gjithmonë me ne.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E KRESH. VITI A

MË 12-3-2023.


PSALMI: 95, 1-2. 6-7. 8-9

1 Ejani t’i këndojmë Zotit,
t’i brohorisim Hyjit, Shëlbuesit tonë.
2 T’i dalim para me falenderim,
t’i këndojmë këngë hareje!

6 Ejani ta adhurojmë, të biem përmbys para tij,
të biem në gjunjë para Zotit që na krijoi!
7 Sepse ai është Hyji ynë,
ne jemi populli i kullotës së tij,
grigja që ai ruan.
8 Oh sikur ta ndienit sot zërin e tij:
“Mos e bëni zemrën tuaj gur porsi në Meribë,
9 porsi në ditë të Masës në shkretëtirë,
kur etërit tuaj më vunë në sprovë:
më provuan megjithëse i kishin parë veprat e mia.

LECTIO DIVINA – MEDITIM-LUTJE.

ÇËSHTJA E BESIMIT.

Në Bibël teksti i strofës së fundit që jam duke komentuar, është paksa i ndryshëm; ja siç është: “Sot do ta dëgjoni fjalën e tij? Mos e mbyllni zemrën si në Meriba, si në ditën e Masës në shkretëtirë, kur etërit e tu më tunduan dhe më provokuan, e megjithatë i panë veprat e mia”. Kjo do të thotë se ky psalm është plotësisht i ngopur me përvojën e Masës dhe Meribës; e kuptojmë pse e këndojmë për këtë të dielë të tretë të Kreshmës, duke i bërë jehonë historisë së Masës dhe Méribës, që është leximi i parë.
Në këtë strofë të thjeshtë përmblidhet e gjithë aventura e jetës sonë të besimit, personale dhe komunitare. Kjo është ajo që mund të quhet, në kuptimin më të mirëfilltë të termit, "çështja e besimit". Për popullin e Izraelit, çështja e besimit lindte me çdo vështirësi të jetës në shkretëtirë: "A është me të vërtetë Zoti në mes nesh apo jo?”, që është si të thuash: "A mund t'i besojmë atij?" T’i mbështetemi tek ai? Të jemi të sigurt se do të na japë në çdo moment mjetet për të dalë prej çdo vështirësi...?”
Bibla thotë se besimi është thjesht “të kesh besim te Zoti”. Kjo çeshtje e besimit, siç u ngrit në Massa dhe Mériba, është një nga shtyllat e të menduarit të Izraelit; prova është se ajo shfaqet në një sasi të madhe të teksteve biblikë; dhe, për shembull, fjala që thotë besim në Izrael do të thotë "të mbështetesh te Zoti"; prej saj vjen fjala “Amin” që thotë ngjitjen e besimit: do të thotë: “i fortë”, “i qëndrueshëm”; mund ta përkthenim: “I besoj Zotit me një qëndrueshmëri “më të forte se guri”, “më të forte se hekuri”.
Një seri e tërë tekstesh qëndisin foljen "të dëgjosh", sepse kur i beson dikujt, dëgjon. Prandaj lutja e famshme judaike: "Shema Israel": "Dëgjo, Izrael, Zoti, Perëndia yt, është Zoti i vetëm. Do ta duash Zotin, Perëndinë tënd, me gjithë zemrën tënde, me gjithë mendjen tënde dhe me gjithë fuqinë tënde.”... Do ta duash, domethënë do t'i kesh besim.
Për të dëgjuar, duhet të kesh ende një vesh të hapur: një shprehje tjetër që e ndeshim disa herë në Bibël, në kuptimin e besimit te Zoti; e kemi lutur shpesh Psalmin 40, 7: “Nuk deshe as oferta as flijime, ma hape veshin” (Në biblën katolike lexojmë: Fli e dhurata ti nuk i do, vetëm ma zbulove vullnetin tend); dhe në këngën e shërbëtorit të Isaisë ka:
“4 Zoti Hyj ma dha një gjuhë të ditur
që të di ta përforcoj me fjalë të lodhurin.
Çdo mëngjes veshin ma zgjon
që të dëgjoj siç dëgjon nxënësi.
5 Zoti Hyj ma hapi veshin,
s’kundërshtova, nuk u zmbrapsa” (Is 50, 4-5).
Dhe fjalët "të dëgjosh dhe dëgjesë” kanë e njejtën rrenjën: në hebraisht dhe në greqisht, kur bëhet fjalë për bindje ndaj Zotit, përdoren fjalët që kanë të njëjta rrënjë e foljes të përdoru për të dëgjuar, në kuptimin e besimit.
Ky besim, pra, në kuptimin “të kesh besim në Zotin” bazohet në përvojën... Për popullin e Izraelit, gjithçka filloi me çlirimin nga Egjipti; kjo është ajo që psalmi ynë e quan "vepra e mia" (v. 9):
" 4 Zoti Hyj ma dha një gjuhë të ditur
që të di ta përforcoj me fjalë të lodhurin.
Çdo mëngjes veshin ma zgjon
që të dëgjoj siç dëgjon nxënësi.
5 Zoti Hyj ma hapi veshin,
s’kundërshtova, nuk u zmbrapsa”.
“E megjithatë ata e panë veprën time” (v. 9).
Kjo përvojë, dhe nga shekulli në shekull, për brezat pasardhës, kujtimi i kësaj përvoje vjen për të mbështetur besimin: nëse Zoti mori mundimin për ta çliruar popullin e tij nga skllavëria, nuk do ta linte të vdiste nga uria ose nga etja, në shkretetirë.


AI ËSHTË SHKËMBI YNË, SHPËTIMI YNË.

Dhe kështu, ne mund të mbështetemi tek ai si në një shkëmb... "Të lavdërojmë shkëmbin tonë, shpëtimin tonë", nuk është poezi: është një profesion besimi. Një besim i bazuar në përvojën e shkretëtirës: në Massa dhe Meriba, njerëzit dyshuan se Zoti do t'u jepte mjetet për të mbijetuar... Por Zoti prapë bëri që uji të rrjedhë nga Shkëmbi; dhe tani e tutje ky episod do të kujtohet shpesh duke thënë për Perëndinë se ai është Shkëmbi i Izraelit.
Vetë historia e parajsës tokësore mund të lexohet nën dritën e këtij reflektimi të Izraelit mbi besimin, duke filluar nga episodi i Masës dhe Meribës: për Adamin, domethënë secilin prej nesh, çështja e besimit mund të lindë në formë e një pengese, një kufizim i dëshirave tona (për shembull sëmundje, paaftësi, perspektiva e vdekjes)... Mund të jetë gjithashtu një urdhërim për t'u respektuar, që me sa duket kufizon lirinë tonë, sepse kufizon dëshirat tona për të pasur, Besimi, pra, është besimi se, edhe nëse pamjet janë të kundërta, Zoti dëshiron që ne të jemi të lirë, të gjallë, të lumtur dhe se nga situatat tona të dështimit, zhgënjimit, vdekjes, ai do të shkaktojë lirinë, plotësinë, ringjalljen.
Për disa prej nesh, çështja e besimit lind sa herë që nuk gjejmë përgjigje për pyetjet tona: të pranojmë se nuk dimë gjithçka, se nuk kuptojmë gjithçka, të pranojmë se rrugët e Zotit janë të padepërtueshme për ne, ndonjëherë kërkon nga ne një amanet që i ngjan një çeku të bardhë... Na mbetet vetëm të themi si Pjetri në Kapernaum: “Zot, te kush të shkojmë? Ju keni fjalët e jetës së përjetshme”.
Kur Shën Pali thotë në letrën drejtuar Korintasve "Le të pajtoheni me Zotin", ne mund të përkthejmë "Mos e fajësoni për qëllimet e tij, si në Massa dhe Mériba" ose kur Marku thotë në Ungjillin e tij: "Konvertohu dhe beso në Lajmin e Mirë", mund të përkthehet: "besoni se Lajmi është i mirë", domethënë besoni se Zoti ju do, se ai është vetëm dashamirës ndaj jush.
Kjo zgjedhje e vendosur e besimit duhet të përsëritet çdo ditë: “Sot do ta dëgjoni fjalën e tij? E lexova këtë fjali si shumë çliruese: çdo ditë është një ditë e re, sot gjithçka është përsëri e mundur. Çdo ditë ne mund të rimësojmë se si të “dëgjojmë”, të “besojmë”: kjo është arsyeja pse ky psalm 94 është i pari çdo mëngjes në liturgjinë e orëve; dhe se çdo ditë hebrenjtë dy herë rinovojnë profesionin e besimit të tyre (SHEMA Israel) që fillon me këtë fjalë "Dëgjo". Dhe teksti nga Isaia që sapo citova për Shërbëtorin e thotë mirë: "Zoti Perëndi më ka dhënë gjuhën e një dishepulli... Mëngjes pas mëngjesi, më bën të më ther veshët, q ë të dëgjoj, si dishepujt”
Vërejtja e fundit, psalmi flet në shumës: “Sot do ta dëgjoni fjalën e tij? “... Kjo vetëdije për të qenë pjesë e një populli ishte shumë e fortë në Izrael; kur Psalmi 94 thotë “Ne jemi populli që Zoti i udhëheq”, edhe atje nuk është poezia, është përvoja e Izraelit ajo që flet; gjatë gjithë historisë së tij, mund të thuhet se Izraeli flet në shumës. "Hyni, përkuluni, bëni sexhde" nënkuptohet pa pyetur se ku jeni secili në ndjeshmërinë tuaj besimtare; ndoshta po prekim këtu një nga problemet e kishës aktuale: në Bibël është një popull që vjen për të takuar Zotin e tij... "Ejani, le të bërtasim nga gëzimi për Zotin, le të lavdërojmë shkëmbin tonë , shkëmbin e shëlbimit tonë !”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 3 KRESH. VITI A

MË 12--3-2023.

UNGILLI: Gj. 4,. 1,42

1 Kur Jezusi mori vesh se farisenjtë kishin dëgjuar të flitet se ai po tubonte më shumë nxënës dhe po pagëzonte më shumë se Gjoni 2 ‑ edhe pse, në të vërtetë Jezusi nuk pagëzonte, por nxënësit e tij ‑ 3 e la Judenë dhe u kthye përsëri në Galile.
4 I duhej të kalonte nëpër Samari. 5 Arriti, pra, në qytetin e Samarisë që quhet Sihar, afër pronës që Jakobi ia pati dhënë Jozefit, birit të vet. 6 Aty ishte pusi i Jakobit. Jezusi, i lodhur nga udhëtimi, u ul të rrijë në grykën e pusit. Ishte diku rreth orës gjashtë. 7 Një grua nga Samaria erdhi të mbushë ujë. Jezusi i tha: “Më jep të pi!”
8 Nxënësit e tij kishin shkuar në qytet të blejnë ushqime. 9 Samaritania i tha: “Si? Ti që je judeas, kërkon ujë prej meje që jam samaritane?” [Sepse judenjtë nuk marrin e japin me samaritanë]. 10 Jezusi iu përgjigj: “Po ta dije ti çka të dhuron Hyji dhe kush është ai që të thotë: ‘Më jep të pi!’, ti vetë do të lypje nga ai dhe ai do të të jepte ujë të gjallë!” 11 “Zotëri ‑ iu përgjigj gruaja ‑ ti s’ke as me çka të mbushësh ujë e pusi është i thellë! Nga, pra, mund të kesh ujë të gjallë? 12 A mos je më i madh se ati ynë Jakobi, që na dha këtë pus, piu vetë prej tij, si edhe bijtë e tij e bagëtitë e tij.”
13 Jezusi iu përgjigj: “Kushdo që pi këtë ujë përsëri do të ketë etje. 14 Kurse, kush do të pijë ujin që unë do t’ia jap, kurrë më nuk do të ketë etje, madje uji që unë do t’ia jap do të bëhet në të burim që rrjedh në jetën e pasosur”.

15 Po i thotë gruaja: “Zotëri, më jep ashtu uji që të mos etem më e të mos më duhet të vij këtu të mbush!” 16 Ai i tha: “Shko, thirre burrin tënd dhe eja këtu!” 17 “Unë nuk kam burrë!” ‑ iu përgjigj ajo. “Mirë the! ‑ ia ktheu Jezusi ‑ ‘S’kam burrë!’ 18 Sepse i pate pesë burra, e ky që ke tani, nuk është burri yt! Fole të vërtetën!”
19 “Zotëri ‑ vijoi gruaja ‑ po shoh se je profet. 20 Etërit tanë adhuruan në këtë mal, kurse ju thoni se në Jerusalem është vendi ku duhet të bëhet adhurimi”. 21 Jezusi i tha: “Më beso mua, o grua, po vjen koha, kur nuk do ta adhuroni Atin as në këtë mal as në Jerusalem. 22 Ju adhuroni atë që s’e njihni, ne adhurojmë atë që e njohim, sepse shëlbimi vjen prej judenjve. 23 Por po vjen koha ‑ e tani është!‑ kur adhuruesit e vërtetë do ta adhurojnë Atinnë shpirt e në të vërtetë, sepse Ati kërkon tamam adhurues të tillë.
24 Hyji është shpirt, dhe ata që e adhurojnë duhet ta adhurojnë në shpirt e në të vërtetë”. 25 Gruaja i tha: “E di se do të vijë Mesia, që quhet Krisht. Kur të vijë, ai do të na zbulojë gjithçka” 26 Jezusi i tha: “Unë jam Mesia, unë që po flas me ty!”
27 Ndërkaq arritën nxënësit e tij dhe u çuditën që po fliste me një grua. Porse, prapë, askush nuk e pyeti: “Çka do?” ose: “Pse po flet me të?”
28 Gruaja e la enën dhe shkoi në qytet. U tha njerëzve: 29 “Ejani e shihni njeriun që më tregoi gjithçka kam bërë. A mos është ky Mesia?”
30 Ata dolën prej qytetit dhe u nisën për tek ai.
31 Ndërkaq nxënësit po e lutnin: “Rabbi, ha!” 32 Ai u tha: “Kam për ushqim një gjellë tjetër që ju s’e dini.” 33 Nxënësit pyetën njëri‑tjetrin: “A mos i solli ndokush ushqim?” 34 Jezusi iu përgjigj: “Ushqimi im është të zbatoj vullnetin e atij që më dërgoi, të kryej veprën e tij.
35 A nuk thoni ju: ‘Edhe katër muaj e, ja, korrja?’ Ja, unë po ju them: Çoni sytë tuaj dhe shikoni: arat u zbardhuan për korrje! Tanimë 36 korrtari po e merr pagën dhe po mbledh frytin për jetën e pasosurqë mbjellësi e korrtari të galdojnë së bashku!
37 Në këtë gjë vërtetohet fjala: ‘Njëri mbjell e një tjetër korr’!
38 Unë ju dërgova të korrni atje
ku ju s’derdhët djersë:
të tjerët u munduan
e ju trashëguat frytin e djersës së tyre.”
39 Shumë samaritanë prej atij qyteti besuan në të për shkak të fjalës së gruas që dëshmoi: “Më tregoi gjithçka kam bërë.” 40 Kur, pra, samaritanët erdhën tek ai, iu lutën të rrijë tek ata. Jezusi ndenji mes tyre dy ditë. 41 Por shumë më tepër njerëz besuan në të për arsye të mësimit të tij. 42 Gruas i thoshin: “Tani nuk besojmë vetëm pse na tregove ti: vetë e dëgjuam dhe e dimë se me të vërtetë është Shëlbuesi i botës”


LECTIO DIVINA – MEDITIM- LUTJE.

PUSI NË KULTURËN HEBRAIKE

Uji i rrjedhshëm sjell vetëm përfitime, gjëra të mira dhe të bukura; nuk i njohim dhe nuk i kujtojmë më takimet pranë një pusi, pranë një pusi në mes të shkretëtirës apo në fshatra: sa lidhje lindën atje, sa martesa në Bibël? Pranë një pusi, shërbëtori i Abrahamit takoi Rebekën, gruan e Isakut; pranë një pusi, Jakobi ra në dashuri me Rakelën; pranë një pusi në Palestinë, Jezusi filloi një nga dialogët më të famshëm të Ungjillit të Gjonit, dialogun me atë që tani quhet gruaja samaritane.
Jezusi po kalon nëpër Samari, për të shkuar në Galile; ai u largua nga Judea ku farisenjtë filluan ta vëzhgonin për ta zënë ngushtë (Mt. 16,1) dhe Herodi kërkonte ta vriste (Lk.13,31). Afërshisht rreth mesditës, pranë një pusi, pusi i Jakobit, Jezusi priste dike : pse Gjoni po e specifikon orën? Në një vend të nxehtë, nuk është koha për të dalë nga shtëpia, për të shkuar për të marrë ujë. A e zgjedh gruaja samaritane, e vrenjtur në fshatin e saj, pikërisht këtë orë që të mos takojë askënd? Apo Gjoni dëshiron që ne të kuptojmë se është ora e dritës së plotë dhe se drita e botës sapo ka gdhirë në Samari, me zbulimin e Mesisë? Sepse konsiderohej nga ana e farisenjves dhe të bessimtarëve më të “mire” në Jeruzalem se Samaria kishte shumë nevojë për kthim në besim.
Mosmarrëveshjet, keqkuptimet, dhe konfliktët midis judenjve dhe samaritanëve kishin shkuar shumë larg: nga ana e Jeruzalemit, samaritanët ishin konsideruar prej kohësh heretikë, sepse disa prej tyre vinin nga popullsitë pagane të vendosura atje nga Perandoria Asiriane pas pushtimit të Samarisë. Por, le të jemi të sinqertë, edhe samaritanët ia kthyenin dhe nuk silleshin mirë me Judenjtë, sepse mes tyre kishte ende jo vetëm pasardhës të popullatave të shpërngulura por edhe pasardhës të fiseve veriore që u përpoqën po aq sa banorët e Jeruzalemit t'i qëndronin besnikë ligjit të Moisiut; dhe gjetën po aq sharje për ata që e konsideronin veten më të pastër se ata në Jeruzalem. Prandaj, armiqësia ishte krejtësisht reciproke dhe mosbesimi i ndërsjellë vetëm sa ishte ngurtësuar gjatë shekujve; u ndje shumë qartë në kohën e Krishtit. Prandaj habia e gruas nga Samaria:
“Si? Ti që je judeas, kërkon ujë prej meje që jam samaritane? [Sepse judenjtë nuk marrin e japin me samaritanë]”(v. 9).



DHURATA E HIRIT, E VETË JEZUSIT.

Por thjesht ngaqë ajo e dëgjoi se Jezusi mund t'i ofrojë asaj dhuratën e vërtetë: “Po ta njihje dhuratën e Perëndisë, po ta njihje atë që flet me ty…”; dhurata e Perëndisë është vetë Jezusi; është ta njohësh atë: Jezusi e përsërit në lutjen e tij të fundit, gjithmonë në Ungjillin e Gjonit: "Jeta e përjetshme është që të të njohin ty dhe atë që ke dërguar" (Gjn 17,3).
Edhe pse ata janë heretikë në sytë e farisenjve të Jeruzalemit, edhe samaritanët janë duke pritur për Mesinë dhe ata e dinë se ai do t'u bëjë të ditur gjithçka atyre: siç i tha Samaritania Jezusit: "Unë e di që po vjen Mesia, i quajtur Krisht. Kur të vijë, do të na bëjë të njohura të gjitha”. Thjesht sepse pranoi dialogun, sepse ishte e hapur, sepse kërkoi me mirëbesim një shpjegim se çfarë të bënte për të kënaqur Zotin, ajo mund të hyjë në këtë njohje të Mesisë. Unë jam, unë që flas me ty”.
Gjatë gjithë kësaj historie, Gjoni bën të kuptojmë se me ardhjen e Mesisë, fytyra e botës ndryshon: të gjitha pyetjet gjejnë përgjigjen e tyre, kohët janë përmbushur: ora drejt së cilës po priste e gjithë historia njerëzore. Tash e tutje, adhurimi nuk është më çështje vendi, tempulli, mali. Uji i gjallë buron në çdo zemër besimtare:
Kushdo që pi nga ky ujë që Jezusi do t'i japë, nuk do të ketë më etje; dhe uji që Jezusi do t'i jape, do të bëhet në të një ujë që buron për jetën e përjetshme. Në dialogun me samaritanen Jezusi flet shumë për dhuratën: me Zotin e dashurisë, gjithçka është dhuratë dhe falje; gruaja samaritane që e di se nuk është shumë e virtytshme thjesht mirëpret (më thjesht se të tjerët, ndoshta?) dhuratën dhe faljen.
Dhe kur Jezusi flet për një burim që rrjedh, a do të thotë ndoshta se uji që buron nga zemrat besimtare mund të pihet tani edhe nga të tjerët? Në çdo rast, këtë do të përjetojë gruaja samaritane, e cila menjëherë shkon t'i thotë të gjithë qytetit: "Kam takuar Mesinë".

[ninoenina]

F. A. E DIELA E 3 E KRESH. VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E KRESH…VITI A

MË 12-3-2023.


UNGJILLI: Gj. 4,5-42.

1 Kur Jezusi mori vesh se farisenjtë kishin dëgjuar të flitet se ai po tubonte më shumë nxënës dhe po pagëzonte më shumë se Gjoni 2 ‑ edhe pse, në të vërtetë Jezusi nuk pagëzonte, por nxënësit e tij ‑ 3 e la Judenë dhe u kthye përsëri në Galile. 4 I duhej të kalonte nëpër Samari. 5 Arriti, pra, në qytetin e Samarisë që quhet Sihar, afër pronës që Jakobi ia pati dhënë Jozefit, birit të vet. 6 Aty ishte pusi i Jakobit. Jezusi, i lodhur nga udhëtimi, u ul të rrijë në grykën e pusit. Ishte diku rreth orës gjashtë. 7 Një grua nga Samaria erdhi të mbushë ujë. Jezusi i tha: “Më jep të pi!” 8 Nxënësit e tij kishin shkuar në qytet të blejnë ushqime. 9 Samaritania i tha:“Si? Ti që je judeas, kërkon ujë prej meje që jam samaritane?” [Sepse judenjtë nuk marrin e japin me samaritanë]. 10 Jezusi iu përgjigj: “Po ta dije ti çka të dhuron Hyji dhe kush është ai që të thotë: ‘Më jep të pi!’, ti vetë do të lypje nga ai dhe ai do të të jepte ujë të gjallë!”
11 “Zotëri ‑ iu përgjigj gruaja ‑ ti s’ke as me çka të mbushësh ujë e pusi është i thellë! Nga, pra, mund të kesh ujë të gjallë? 12 A mos je më i madh se ati ynë Jakobi, që na dha këtë pus, piu vetë prej tij, si edhe bijtë e tij e bagëtitë e tij.” 13 Jezusi iu përgjigj: “Kushdo që pi këtë ujë përsëri do të ketë etje. 14 Kurse, kush do të pijë ujin që unë do t’ia jap, kurrë më nuk do të ketë etje, madje uji që unë do t’ia jap do të bëhet në të burim që rrjedh në jetën e pasosur.” 15 Po i thotë gruaja:“Zotëri, më jep ashtu uji që të mos etem më e të mos më duhet të vij këtu të mbush!” 16 Ai i tha:“Shko, thirre burrin tënd dhe eja këtu!” 17 “Unë nuk kam burrë!” ‑ iu përgjigj ajo.“Mirë the! ‑ ia ktheu Jezusi ‑ ‘S’kam burrë!’ 18 Sepse i pate pesë burra, e ky që ke tani, nuk është burri yt! Fole të vërtetën!” 19 “Zotëri ‑ vijoi gruaja ‑ po shoh se je profet. 20 Etërit tanë adhuruan në këtë mal, kurse ju thoni se në Jerusalem është vendi ku duhet të bëhet adhurimi.” 21 Jezusi i tha:“Më beso mua, o grua, po vjen koha, kur nuk do ta adhuroni Atinas në këtë mal as në Jerusalem. 22 Ju adhuroni atë që s’e njihni, ne adhurojmë atë që e njohim,sepse shëlbimi vjen prej judenjve. 23 Por po vjen koha ‑ e tani është!‑ kur adhuruesit e vërtetë do ta adhurojnë Atin në shpirt e në të vërtetë, sepse Ati kërkon tamam adhurues të tillë 24 Hyji është shpirt,dhe ata që e adhurojnëduhet ta adhurojnë në shpirt e në të vërtetë.” 25 Gruaja i tha:“E di se do të vijë Mesia, që quhet Krisht. Kur të vijë, ai do të na zbulojë gjithçka. ”26 Jezusi i tha: “Unë jam Mesia, unë që po flas me ty!” 27 Ndërkaq arritën nxënësit e tij dhe u çuditën që po fliste me një grua. Porse, prapë, askush nuk e pyeti: “Çka do?” ose: “Pse po flet me të?” 28 Gruaja e la enën dhe shkoi në qytet. U tha njerëzve: 29 “Ejani e shihni njeriun që më tregoi gjithçka kam bërë. A mos është ky Mesia?” 30 Ata dolën prej qytetit dhe u nisën për tek ai. 31 Ndërkaq nxënësit po e lutnin:“Rabbi, ha!” 32 Ai u tha: “Kam për ushqim një gjellë tjetër që ju s’e dini.” 33 Nxënësit pyetën njëri‑tjetrin:“A mos i solli ndokush ushqim?” 34 Jezusi iu përgjigj: “Ushqimi im është të zbatoj vullnetin e atij që më dërgoi,të kryej veprën e tij. 35 A nuk thoni ju: ‘Edhe katër muaj e, ja, korrja?’ Ja, unë po ju them: Çoni sytë tuaj dhe shikoni: arat u zbardhuan për korrje! Tanimë 36 korrtari po e merr pagëdhe po mbledh frytin për jetën e pasosur, që mbjellësi e korrtari të galdojnë së bashku! 37 Në këtë gjë vërtetohet fjala: ‘Njëri mbjell e një tjetër korr’!
38 Unë ju dërgova të korrni atje ku ju s’derdhët djersë: të tjerët u munduan e ju trashëguat frytin e djersës së tyre.” 39 Shumë samaritanë prej atij qyteti besuan në të për shkak të fjalës së gruas që dëshmoi: “Më tregoi gjithçka kam bërë.” 40 Kur, pra, samaritanët erdhën tek ai, iu lutën të rrijë tek ata. Jezusi ndenji mes tyre dy ditë. 41 Por shumë më tepër njerëz besuan në të për arsye të mësimit të tij. 42 Gruas i thoshin: “Tani nuk besojmë vetëm pse na tregove ti: vetë e dëgjuam dhe e dimë se me të vërtetë është Shëlbuesi i botës.”


LECTIO DIVINA –MEDITIM - LUTJE
Në këtë të dielë të tretë të Kreshmës, liturgjia na paraqet takimin e famshëm të Jezusit me gruan e Samarisë.
Është një Ungjill që mund të lexohet nga këndvështrime të ndryshme. Do të përpiqemi të kuptojmë menjëherë mesazhin e ungjilltarit, pa hyrë në kërkimin e asaj që mund të ketë ndodhur historikisht, sepse teksti paraqet disa mospërputhje nëse merret si një tregim i thjeshtë i një fakti i jetës së Jezusit; do të përmendim disa nga këto mospërputhje.
Megjithatë, është e dobishme të paraqesim një mjedis gjeografik të episodit që na rrëfehet vetëm nga ungjilltari Gjoni.
Një kishë bizantine, një tetëkëndësh tipik për kishat bizantine të shekullit V/VI, ndodhet në majën e malit Garizim, por kjo kishë nuk është ndërtuar në vendin e tempullit të përmendur nga gruaja samaritane, që përkundrazi ishte në një vend tjetër të dukshëm nga fusha.
Ky tempull është ndërtuar në kohën e Aleksandrit të Madh – 330 para Krishtit. – dhe në kohën e Jezusit nuk ishte më aty: e kishte shkatërruar një kryeprift i tempullit të Jeruzalemit, Gjon Hyrkani, i cili i përkiste familjes së Makabenjve, 160 vjet më parë, por mali Garizim mbeti një vend i shenjtë për samaritanët.
Ka edhe një mal tjetër që është i famshëm në Bibël, mali Ebal - mali i mallkuar - dhe mes këtyre dy maleve ende kalon, si në kohën e Jezusit, një rrugë shumë e rëndësishme, që e lidht sin ë kohën e Jezusit, jugun me veriun. Për të shkuar nga Samaria në Galile duhej të kalohej kjo grykë midis këtyre dy maleve.
Në këmbet e malëve ka një qytet, është Nablus, qyteti i sotëm i Nablusit ose Neapolis, i ndërtuar në shekull të parë pas Krishtit.
Gjithashtu duam të tregoj disa vende shumë të rëndësishme për të vendosur episodin për të cilin do të reflektojmë së shpejti.
Para së gjithash, qyteti i Siharit prej nga vinte gruaja e Samarisë, e cila shkoi te pusi për të nxjerrë ujë: ishte një qytet i rëndësishëm për shkak të pozicionit të tij strategjik, sepse ndodhej pikërisht në hyrje të asaj gryke midis dy maleve. Ishte një pikë kalimi i detyrueshëm.
Sichar, emri i "Aramaicizuar" i Sikemit, ishte një vend i famshëm sepse Abrahami dhe Jakobi kishin kaluar nëpër këtë qytet, kështu që ishte i njohur në kohën e patriarkëve.
Në këtë qytet kanë ndodhur shumë episode: më kujtohet një shumë i rëndësishëm që është ai i kuvendit të Sikemit. Kur izraelitët mbërritën nga Egjipti, Jozueu i thirri në këtë fushë të madhe, më e madhja në Samari, dhe i pyeti njerëzit se cilin Zot donin të adhuronin:
"A doni të vazhdoni të adhuroni Zotin, Hyjin e Izraelit, atë që ju çliroi nga skllavëria në Egjipt, apo doni të adhuroni perënditë e këtij rajoni në të cilin Zoti ju ka futur?"
Njerëzit këtu në Sikem do të thonë: “Ne duam të vazhdojmë të adhurojmë Zotin tonë”.
Ky episod i famshëm ndodhi pikërisht këtu, në këtë vend, në këtë fushë të Sikemit.
Dua të kujtoj një episod tjetër të rëndësishëm nga Bibla, kështu që ne përshtatemi mirë në këtë vend: është historia e Jozefit - të cilin ne të gjithë e njohim - një nga dymbëdhjetë djemtë e Jakobit.
Ju të gjithë e keni lexuar historinë e Jozefit në Egjipt: kjo histori përfundoi me kërkesën e Jozefit, duke thënë:
"Unë jam gati të vdes, por mbani mend, Zoti do t'ju sjellë në vendin nga kemi ardhur, ju duhet t'i merrni kockat e mia atje dhe t'i varrosni në vendin ku shkova për të kërkuar vëllezërit e mi që po kullosnin, në fushë e Dotain”.
Prn ë këtë vend ka edhe vendi ku u varros Jozefi, një nga vendet më të shenjta të popullit të Izraelit.
Më në fund, më i rëndësishmi nga vendet, për sa i përket episodit të sotëm, na tregohet se ku është pusi i Jakobit.
Megjithatë, ju ftoj të vëzhgoni me kujdes se ku ndodhet qyteti i Sikar, distanca midis këtij qyteti dhe pusit të gruas samaritane është rreth 900 metra, shumë larg; Pyesim veten menjëherë, pse kjo grua shkon të nxjerrë ujë kaq larg kur ka dy burime në Sikar?
E gjithë fusha është shumë e pasur me burime ujore, por në qytet ka dy burime: një quhet “Endafne” e ndodhet pikërisht pranë Sikar dhe një burim tjetër, që quhet “Anascar”, ndodhet në qytet.
Pyesim veten pse kjo grua shkon te pusi kur nuk kishte nevojë, mund të ishte ndalur në një nga këta dy burime që janë shumë të mira.
Do të gjejmë arsyen pse ungjilltari bën që kjo grua të shkojë te pusi i Jakobit.
Pas kësaj hyrje ne fillojmë të lexojmë dhe komentojmë këtë tregim të Ungjillit sipas Gjonit, megjithatë, duke shkuar drejtpërdrejt te mesazhi i çmuar që po na shfaqet.
Jezusi “e la Judenë dhe u kthye përsëri në Galile. I duhej të kalonte nëpër Samari” (v. 3-4).
Kjo është mospërputhja e parë që gjejmë në këtë histori. Për çfarë arsyeje?
Për shkak se Jezusi është në luginën e Jordanit, kështu që nuk është e qartë pse ai duhej të shkonte në Samari kur, shumë më lehtë - dhe ishte gjithashtu më i matur - ai mund të shkonte drejtpërdrejt përgjatë lumit Jordan - si të gjithë - dhe të kthehej në Galile ... më shpejt dhe më i sigurt.
Pse thotë se duhej të kalonte nëpër Samari?
Është një nevojë tjetër që kishte Jezusi, një nevojë që e shtynte të kalonte nëpër Samari... duhej ta takonte atë grua.
Ky udhëtim është i çuditshëm sepse ungjilltarët e tjerë nuk e mbajnë mend, Marku nuk e përmend kurrë Samarinë, nuk ekziston as termi Samaritan në ungjillin e tij; te Mateu termi samaritan shfaqet vetëm një herë kur Jezusi thotë:
“Mos shkoni te samaritanët”;
Tek Luka ka një episod në kapitullin 9 kur Jezusi mbërrin me dishepujt e tij, por samaritanët nuk duan ta takojnë dhe Jakobi dhe Gjoni do të thonë:
“Ne thërrasim zjarr nga qielli mbi samaritanët”.
Në vend të kësaj, Gjoni prezanton këtë episod të takimit të Jezusit me një grua nga Samaria në pusin e Jakobit.
Pse duhej të kalonte Jezusi dhe pastaj të shkonte te pusi?
Le të kemi parasysh kontekstin në të cilin rrëfehet episodi: pak më parë, në kapitujt e mëparshëm, në kapitullin III, por më parë në kapitullin e parë të Ungjillit sipas Gjonit përmendet disa herë figura e Gjonit pagëzues.
Në një moment është një grup skribësh dhe farisenjsh që dërgojnë një porosi te Pagëzuesi dhe e pyesin: "Po kush je ti?"
Aty është përgjigja shumë e rëndësishme e pararendësit që thotë: “Unë nuk jam dhëndri, jam miku i dhëndrit, ai është gati të mbërrijë, vërtet po ia dëgjoj zërin. Gëzimi im ka arritur plotësinë sepse kam përmbushur misionin tim si mik i dhëndrit… duke përgatitur festën e tij të dasmës".
Menjëherë pas kësaj kemi historinë e dasmës në Kanë dhe më pas këtë takim me gruan e Samarisë.
Le të kemi parasysh se është dhëndri që do të vijë, dhëndri i shpallur nga Pagëzuesi dhe është Jezusi që takon këtë grua, e cila, do ta dimë së shpejti, është një që nuk ka burrë, ka pasur shumë të dashur, por burrin ajo nuk e ka pasur kurrë.
Jezusi do t'i thotë kësaj gruaje:
"Shko në kërkim të bashkëshortit tënd, përndryshe do të ndjesh gjithmonë se nuk do të jesh kurrë e lumtur".
Për të kuptuar këtë mesazh, duhet të kemi parasysh se, kur Besëlidhja e Vjetër flet për dhëndrin, na jep imazhin e Perëndisë që e do Izraelin (ky emër në hebraisht është në gjendër femëror) si nuse.
Është një imazh që u prezantua nga profeti Ozea: shëmbëlltyrat e Zotit në Besëlidhjen e Vjetër janë të gjitha shumë të forta, por me profetin Ozea hyjnë fjalët si butësia, mirësia…dhe Zoti quhet edhe Ati.
Nëse kujtojmë historinë e martesës së Ozesë, kuptojmë mirë kuitimin e këtij dhëndri, të shpallur nga Pagëzuesi, i cili vjen për të kërkuar nusen e tij. Ozea pati një fatkeqësi familjare sepse ra në dashuri me një hierodulën, një prostitutë të shenjtë. Zemra nuk mund të kontrollohet gjithëmonë dhe ai ra në dashuri me Gomerinë që ishte me të dhe gjithashtu kishte tre fëmënijë me të, por më pas Ozea e largoi nga shtëpia e ajo u rikthye të bënte jetën e saj.
Historia vazhdon duke thënë se ai që vuante shumë për këtë situatë ishte profeti Ozea që më parë e kërcënoi, dhe e nxori nga shtëpia, por më pas nuk mundi të rrinte pa Gomerinë dhe shkoi ta kërkonte.
Përfundimi i kësaj historie është i mrekullueshëm sepse Ozea ia ka kthyer dashurinë Gomerit.
Profeti Ozea përjetoi historinë e tij personale shumë të pakënaqur për sa i përket dashurisë, por më pas gjithçka përfundoi mirë, dhe historia e tyre u bë si një imazh i marrëdhënies së Zotit, Perëndisë dhe dhëndrit të popullit të tij Izrael “nuses së Zotit” me Popullin e Zgjedhur.
Arrijmë te mesazhi duke vazhduar leximin e Ungjillit të sotëm, Jezusi vjen në një qytet të Samarisë të quajtur Sihar afër fushës që Jakobi i kishte dhënë djalit të tij Jozefit dhe aty ishte pusi i Jakobit.
Jezusi, i lodhur nga udhëtimi, u ul te burimi dhe ishte rreth mesditës.
Pusi është ende në përdorim sot.
Pyetja që i bëjmë vetes është: “Pse ungjilltari e vendos takimin e kësaj gruaje në një pus?”.
Është shumë e çuditshme që gruaja ka shkuar 900 metra për të nxjerrë ujë në një pus kur ka pasur afër qytetit të Sicarit dy burime, e kam përmendur tashmë Eindafnen dhe Ainascarin... Pse shkon në pus?
Këtu duhet të kujtojmë simbolikën biblike të pusit.
Në Bibël, pusi është vendi ku takoheshin barinjtë që vinin për të ujitur kopetë e tyre, tregtarët ndalonin me mallrat e tyre dhe prisnin klientët, sepse njerëzit duhej të shkonin te pusi, gratë vinin për të nxjerrë ujë (ishte puna e tyre), të dashuruarit takoheshin në afërsinë e pusëve... Bibla raporton takime të ndryshme të dashuruarish në pus. Mund të përmendim tre prej tyre që janë shumë të bukura.
Historia e parë është ajo e shërbëtorit që u dërgua nga Abrahami në Mesopotami për të kërkuar nusen për djalin e tij Isakun.
Ky shërbëtor ndalon te pusi i ujit në muzg, kur zakonisht gratë shkojnë të nxjerrin ujë... dhe ja ku vjen Rebeka, e cila doli me amforën në supe.
Teksti i Zanafillës kujton se vajza ishte shumë e bukur në pamje dhe ishte e virgjër; ajo zbriti te burimi, mbushi amforën dhe pastaj u ngjit përsëri, shërbëtori i kërkoi një pije, ajo i ofroi ujë, filluan dialogun dhe më pas ai shoqëroi Rebekën që u bë nusja e Isakut.
Një histori tjetër është ajo e Jakobit, kur shkoi në Mesopotami, ndalon te pusi, mbërrijnë barinjtë, ai kërkon informacion: e njihni Labanin, një të afërm timin? Ata përgjigjen: po, ne e njohim, shiko, vajza e tij Rakela po vjen të nxjerrë ujë, po vjen me kopenë e saj.
Jakobi del përpara, rrokullis gurin nga gryka e pusit që të pinë delet e Rakelës.
Më pas do të martohet me RakelËNn, edhe këtu takimi u bë në pus.
Ende në pus takimi i Moisiut me Ziporën, bijën e Reuelit... ajo mbërrin me motrat e saj, por ka barinj që i largojnë, i ngacmojnë, por Moisiu është i pranishëm: ne e dime se ishte ai që rrihte duart shumë lehtë: ai grindet me këta barinj, fiton dhe i ka vaditur delet e Ziporës.Vajzat e Reuelit mbërrijnë në shtëpi shumë shpejt, sepse herët e tjera ato ishin përzënë gjithmonë. Babai pyet:
"Pse u kthet kaq shpejt?"
"Një egjiptian ndërhyri në emrin tonë".
Ata shkojnë ta thërrasin, ai futet në shtëpinë e Reuelit dhe më pas martohet me një nga këto vajza, Ziporën.
Kam përmendur tre takime të dashuruarish në pus. Nëse ungjilltari Gjon shkruan për dhëndrin, të shpallur nga Pagëzuesi, që takohet në pus me një grua që ka një histori tradhtie pas saj, e që ka braktisur shtëpinë ku ka jetuar me burrin, I cili nga dashuria shkon për ta kërkuar për ta rikthyer në shtëpi…është sigurisht sepse këtu ka një referencë për këtë simbolikë të pusit. Atje ndoshta do të kremtojnë dasmat e Jezusit me gruan samaritne.
Kur i përgatis çiftet e të fejuarve për martesë, një nga pyetjet që u bëj është:
"Në cilin pus u takuat?"
"Çfarë uji shkuat për të nxjerrë?"
Nëse rastësisht do të më përgjigjen: ne ndoqëm kursin e Biblës së bashku sepse po kërkonim ujin e Fjalës së Zotit... do të kisha thënë se pusi ku u takuan është një pus i bukur.
Mund të jenë takuar edhe në puse të tjera, e rëndësishme është që më pas të ndërtojnë një jetë dashurie.
Le të vazhdojmë, jam përpjekur të përshkruaj kuptimin simbolik që ungjilli dëshiron t'i japë këtij takimi.
Udhëtari është i lodhur, është ulur në pus, është hera e vetme në ungjitë që kujtohet lodhja e Jezusit dhe është gjithashtu interesante që për dishepujt, në një mënyrë shumë të ngathët, ungjilltari thotë se ata kishin shkuar në Sychar për të blerë ushqime.
Por kur kemi parasysh gjeografinë e vendit që shpjegova më parë, nuk kuptohet pse Jezusi shkon e pret gruan te pusi kur mund të shkonin të gjithë bashkë në Sykar ku do të kishin gjetur ujë nga burime.
Ungjiltari do që të rrinë vetëm Jezusi dhe gruja e Samarsë që përfaqëson Izraelin jobesnik ndaj Perëndisë së tij.
I lodhur nga udhëtimi… është i bukur ky imazh, dhëndri vjen nga larg për të kërkuar nusen e vet sepse nuk mund të jetojë pa të.
Njerëzit, njerëzimi, nusja Izrael, mund të kalonin disi në një farë mënyrë ditët e tyre, por ai që vuante shumë për shkak të dashurisë, ishte Zoti që duhej të shkonte ta rimarrë nusen e tij, populli i Izraelit.
Edhe koha është shumë e çuditshme: mesditë: një grua nuk shkon kurrë në atë kohë për të nxjerrë ujë sepse është shumë vapë: uji merret në mëngjes ose në mbrëmje.
Disa thonë se ajo shkoi në mesditë për të mos rënë në sy, por ky shpjegim është qartësisht naiv; në Ungjillin e Gjonit e gjejmë këtë reference për kohën, dhe është gjatë pasionit të Jezusit, kur në mesditë, thuhet se Pilati i paraqiti nuses (popullit jo besnik) dhëndrin:”Që njeriu…që mbreti juaj” në atë orë, në mesditë, një mesditë shumë e ngrotë e në dritë të plotë... edhe te pusi ky takim paraqitet në dritë të plotë.
Tani personazhi i dytë hyn në skenë, gruaja e Samarisë që vjen për të nxjerrë ujë dhe Jezusi i thotë: "Më jep të pi".
Duhet të kuptojmë kush është me të vërtetë kjo grua samaritane: Identitetin e saj mund ta zbulojmë menjëherë.
Nuk ka emër: nëse do të ishte një episod kaq i parëndësishëm, do t’ia kishin vënë emrin kësaj gruaje: nuk tregohet kështu një fakt, në këtë mënyrë shumë gjenerike; për këtë personazh thuhet vetëm një gjë: është një "grua samaritane".
Samaria - e dimë shumë mirë se çfarë është: një komunitet, një pjesë a atij populli të Izraelit që kishte bastarduar veten, jo vetëm nga pikëpamja etnike, por edhe nga pikëpamja fetare.
Të gjithë këta elemente bëjnë të lexojmë tekstin në mënyrë simbolike, është Zoti ai që shkon të marrë përsëri nusen e pabesë siç bëri Ozea.
“Më jep një pije” është dashnori që përjeton këtë ndjenjë dhe kërkon – me të vërtetë po lutet – sepse ka një nevojë të brendshme për mirëpritjen.
Të kërkosh një pije, në kulturën semite, do të thotë të kërkosh mirëseardhje, të kërkosh mikpritje.
Uji është simboli i dashurisë bashkëshortore, etja që ndjen Jezusi është kjo nevojë për dashuri që Zoti ndjen ndaj njeriut, ai kërkon dashurinë e nuses që është larguar.
Ka një psalm shumë i bukur, është Psalmi 63 në të cilin psalmisti thotë:
" O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj. Ka etje për ty shpirti im, ty të dëshiron trupi im, si toka e shkretë, e thatë, e paujë” (v.2).
Në psalmin, nevoja për dashuri paraqitet me imazhin e etjes. Ai që ka nevojë për dashuri, që prezantohet si një person që ka nevojë për dshurinë, është Zoti. Kjo gjë është e çuditshme: do te kishim pritur diçka abosutisht ndryshëm... Zoti nuk ka nevojë për asgjë, njeriu ka nevojë për dashurinë e Zotit, por njeriu ia del mbanë me idhujt e tij, disi arrin të mbijetojë, e kush vuann për mungesën e dashurisë është Zoti: kështu është Zoti ynë.
Tani duhet të dallojmë dy dimensione, dy nivele të ujit; gruaja samaritane i thotë Jezusit:
“Si? Ti që je judeas, kërkon ujë prej meje që jam samaritane?” (v. 9). Kuptohet: si është e mundur që ti që je jude, kërkon një pije prej meje që jam një grua samaritane?
Është interesante se Zoti kërkon dashuri, por kujt i kërkon këtë dashuri? Zoti nuk kërkon dashuri nga ata që mendojnë se janë të shenjtër: Dashurinë e kuit ai kërkon? me kë dashurohet Zoti?
Ne e shohim Jezusin këtu, duke i kërkuar një vajze mëkatare, të egër, një pije, sepse, ndryshe nga sa mendojmë, Zoti ka nevojë për këta njerëz. Ky është Zoti ynë.
Ne nuk mund të diskutojmë për zgjedhjet sentimentale të Zotit, ne mund ta refuzojmë këtë Zot, por kështu është Zoti ynë, një Zot i dashuruar me njeriun, që e do njeriun aq shumë se ka bërë një udhëtim shumë të gjatë për ta takuar: jo vetëm deri një pus, por deri mbi kryqin!
Kjo lodhje... kishte bërë një rrugë të gjatë për të marrë nusen.
Përgjigja e Jezusit për gruan e Samarisë:
“Po ta dije ti çka të dhuron Hyji dhe kush është ai që të thotë: ‘Më jep të pi!’, ti vetë do të lypje nga ai dhe ai do të të jepte ujë të gjallë”(v. 10).
Dhe këtu ofrohet një dhuratë që nuk ka më lidhje me ujin e pusit, është një tjetër ujë. Me sa duket, dhe është e vërtetë, kush ka nevojë për dashuri është Zoti, por edhe ti je i etur dhe i vetmi që mund të të japë ujë për të pirë, është Jezusi.
Çfarë etje është kjo?
Është etja për Zotin, etja për pafundësinë që herët a vonë rishfaqet tek çdo njeri: Mund të përpiqemi ta qetësojmë këtë etje me ujëra materiale, me kënaqësitë e jetës, duke idhulluar një realitet të bukur të kësaj bote, madje duke u përpjekur ta qetësojmë këtë etje më të lartë me dëfrimin, lakminë... problemi i etjes intime të njeriut nuk mund të zgjidhet, të shuhet me mjetët vetëm material, sepse kjo etja pastaj rishfaqet dhe nuk mund të heshtet pa gënjyer veten, sepse zemra jonë është bërë për pafunsinë dhe ka vetëm një që mund ta qetësojë atë dhe është Zoti!
Hapi i parë për ta qetësuar atë është të pranojmë se po na ofrohet një dhuratë!
Ka disa gjëra në jetë që mund t'i arrimë me forcat tona: një pozitë prestigjioze shoqërore, favoret e ndonjë personi të rëndësishëm, ndoshta duke u bërë lajkatarë ose oborrtarë, një diplomë me mundim të madh, një llogari bankare. Me pak dinakëri një njeri mund edhe të arrijë të ndërtojë diçka: shtëpitë, makinat, të gjitha gjërat që mund të fitohen, por nuk mund të shuajë etjen më të thellë... prandaj kjo etje më e thellë nuk fitohet, por jepet si dhuratë!
Atëherë, le të kuptojmë ftesën që na bën Zoti, çfarë ai dësjiron, dhe na ofron. Le të lutemi që të kuptojmë se gjërat më të rëndësishme që na ofron Zoti nuk janë ato materiale, që mund të fitojmë vetë dhe edhe ta pushtojmë, por ato që na janë dhënë si dhuratë.
Jeta, për shembull, është një dhuratë, dashuria është një dhuratë, dhe mbi të gjitha drita që i jep kuptim ekzistencës sonë në këtë botë është një dhuratë, që nuk mund ta pushtojmë, na është dhënë.
Këto gjëra merren vetëm si dhurata dhe janë më të rëndësishmet dhe Zoti është dhuruesi i madh.Të gjitha këto dhurata nuk kemi aftësi për t’i fituar vetë: këto dhe shumë të thjera na janë dhënë.
Gruaja nuk kupton pse është tërhequr vetëm nga realitetet materiale, ajo është gjithmonë e kënaqur vetëm me ato. Kalimthi mund të verejmë sesi imazhi i kësaj gruaje pasqyron saktësisht se çfarë është sjellja e shumë njerëzve, të cilët mendojnë se mund ta shuajnë etjen duke u tërhequr nga këta realitete.
Jezusi përgjigjet:
“Kushdo që pi nga ky ujë do të ketë sërish etje” (v.13). Ata janë realitetet e kësaj bote, dhe secili prej nesh i ka përjetuar. Sa më shumë gëzime, kënaqësi kërkojmë, sa më shumë vuajmë për këtë etje të thellë gjithmonë. Kjo ndodh sepse Zoti na ka bërë të mirë, bëri të kënaqemi vetëm me dhuratën e tij. Ne mund ta heshtim këtë nevojë për pafundësinë, për të fshehur "marrëzitë" e jetës sonë, të palosur vetëm mbi këto realitete materiale, por nuk mund ta çlirojmë veten nga kjo etje.
Jezusi thotë:
“Kushdo që pi këtë ujë përsëri do të ketë etje. Kushdo që pi ujin që do t'i jap unë nuk do të ketë më kurrë etje”, uji që do t'i jap unë ... bëhet në të një burim që gufon në jetën e pasosur”(v.14)..
Është një burim që rrjedh vazhdimisht, që u jep kuptim të gjitha kënaqësive të tjera që dëshirojmë, por nuk mund t’i fitojmë me forcat tona: janë një dhuratë.
Gruaja e kërkon këtë ujë që të mos duhet të shkojë vazhdimisht të nxjerrë nga pusi; kjo grua nga Samaria interesohet vetëm për të mirat materiale, nuk sheh ujë tjetër.
Duhet të jemi të kujdesshëm sepse edhe marrëdhëniet me Zotin mund të hyjnë në këtë imazh të një marrëdhënieje dashurie që nuk na kënaq, sepse është një dashuri mercenare, do më thotë dashia e atij që shkon me këdo që paguan... nëse paguan paratë, shkon me paratë, nëse paguan pushteti, shkon me pushtetin, nëse paguan Zoti, shkon me Zotin, me kushte që të japë edhe kënaqësitë e kësaj bote. Mendoj se edhe sot shumë të krishterë kanë me Zotin mardhenjet të tillë.
Jezusi i thotë asaj: "Shko, thirre burrin tënd, dhe eja këtu"
Atëherë nuk flasim për këtë dhëndër të vërtet, sepse nuk është një dhëndër konkret, real. Kuptohet që është një ftesë që Jezusi i bën “gruas Izrael”, njerëzimit dhe të gjithë neve: “Kërko dhëndrin tënd”.
Edhe atyre që janë besimtarë dua t'u them: "Kërkoni dhëndrin, se ndoshta po adhuroni një idhull".
Gruaja do të përgjigjet: “Unë nuk kam burrë!”.
Jezusi thotë: “Mirë the! ‘S’kam burrë!’Sepse i pate pesë burra, e ky që ke tani, nuk është burri yt! Fole të vërtetën!” (v.17-18).
Pyesim veten se kush janë këta pesë burra, nuk ka kuptim ta marrim jetën morale të kësaj gruaje si informacion, këtu referenca është qartë një histori që është në librin e dytë të Mbretërve në kapitullin 17, ku flitet për pesë popuj që hyjnë në Samari me gjithë perënditë e tyre dhe samaritanët i pritën si dhëndër këta dashnorë që ishin në garë me të vërtetën, me të vetmin Perëndi, dhëndrin e Izraelit.
Jezusi, këtu është i bukur, atij nuk i pëlqen profetët që fillojnë të qortojnë, të kërcënojnë për shkak të kësaj braktisjeje të dhëndrit.
Jezusi ka një teknikë të qasjes ndaj kësaj gruaje, përpiqet të bëjë që ajo të kuptojë pakënaqësinë e thellë që ajo ka dhe po propozon një dhuratë që më në fund mund të ngopë etjen e saj, pra propozon takimin më në fund me një dhëndër Zot që jep kuptim jetës dhe bëhet Dashuria për gjithë jetën.
Derisa nuk takohet Zoti, nuk mund të mirëpritet uji që Jezusi ofron: dashuria. Njeriu vazhdon të endet, mbase me dasma të mëvonshme, me idhuj nuk mund të jetë kurrë i kënaqur, i lumtur.
Gruaja më në fund prezanton temën e tempullit, i referohet atij tempulli që ishte në malin Garizim; Përgjigja e Jezusit: "Më beso, gruaja".
Beso! ... të besosh do të thotë të biesh në dashuri, do të thotë t'i japesh jetën tënde një personi tjetër, në të cilin ke besim dhe Jezusi fton këstu “nusen Izrael” të besojë, domethënë, të ketë besim në një dhëndër tjetër që është Zoti, një Zot që është në kërkim të gruas së tij, e që gruaja e ka afër, sepse është burri që ajo ka përbalë
Edhe në Kana nëna nuk quhet me emrin e saj: quhet grua, referenca është gjithmonë për "gruan Izrael", më beso, grua, beso në atë që të do vërtet e ti do të jesh e lumtur vetëm duke iu përgjigjur, beso në këtë dashuri.
Gruaja pyet:
Ti je Profeti, unë e di se Mesia, Krishti, duhet të vijë, Ai do të na zbulojë të gjitha gjërat për ne. Pas një dialogu, që duket i qartë, jo nuk ka akuptuar akoma, e Jezusii vetë duhet të deklarojë identitetin e tij.
Përgjigja e Jezuit: "Unë jam, unë që flas me ty".
Thjeshtë dhëndri ia zbulon identitetin asaj, që pranon të jetë nusja e dhëndrit mesisës dhe gruaja e lë Idria, dhe shkon në qytet.
Kjo gjë është shumë e bukur: ky term, hidria, është i njëjti term që përdoret vetëm këtu dhe vetëm në Cana ku flitet për këto hidrie; Kuptimi është gjithmonë i njëjtë, edhe këtu është një hidria që mbetet bosh. Kjo grua nuk ka më nevojë për këtë ujë material që nuk e kënaq kurrë, sepse tani ajo ka takuar ujin që është dashuria e dhëndrit, që është dashuria hyjnore.
Një mëkatare, një ateiste, një materialiste është rinovuar nga dashuria, dhe nga zjarri e dashurisë që takimi me Jezusin ia jep si dhuratë. Dhe ajo menjëherë ndjen nevojën, të bashkëndajë baashkëqytetarëve e saj të njejtën dhuratë, gjerat e mrrekllueshme që Jezusi bëri për të.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E KRESH…VITI A.

MË 19-3-2023.

LEX. I.RË: 1 Sam. 16, 1. 6-7. 10-13a

1 Zoti i tha Samuelit: “Deri kur do ta qash Saulin pasi unë e flaka tej që të mos mbretërojë mbi Izrael? Mbushe bririn tënd me vaj e eja të të çoj tek Isai betlehemas: sepse gjeta për vete mbretin ndër bijtë e tij”…
6 Kur hynë, Samueli e pa Eliabin e tha: “S’ka dyshim se para Zotit është i shuguruari i tij”. 7 Por Zoti i tha Samuelit:”Mos e shiko fytyrën e tij dhe lartësinë e shtatit të tij, sepse e kam përjashtuar. Unë nuk gjykoj sipas pamjes së njerëzve: njeriu sheh çka duket përjashta, kurse Zoti vëren zemrën”…
10 Kështu Isai i solli shtatë djemtë e vet para Samuelit dhe Samueli i tha Isait: “Prej këtyre Zoti nuk ka zgjedhur asnjërin”.
11 Samueli i tha përsëri Isait: “A janë vetëm këta bijtë e tu”? Ai iu përgjigj: “Kam edhe një, më të voglin, është duke kullotur delet”. Samueli i tha Isait: “Ço e sille këtu! Nuk do ta shtrojmë bukën derisa të vijë ai këtu”.
12 Dërgoi pra, dhe e solli. Ishte kuqlosh, i bukur e i hijshëm nga pamja. Zoti i tha: “Çohu e lyeje, sepse ky është”.
13 Atëherë Samueli e mori bririn dhe e shuguroi mes vëllezërve të tij. Shpirti i Zotit e pushtoi Davidin prej asaj dite e më tutje. Samueli u ngrit e shkoi në Ramë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ZGJEDHJA E ZOTIT BIE MBI TË VOGLIN.

Nëse e kuptoj mirë, sipas këtij teksti, vetë profeti i madh Samuel duhej të mësonte të ndryshonte pikëpamjen e tij. I ngarkuar nga Perëndia për të emëruar mbretin e ardhshëm nga radhët e bijve të Jeseut në Betlehem, ai, me sa duket, ishte i llastuar për të zgjedhur. Jeseu filloi duke thirrur djalin e tij të madh. Ky quhej Eliav, ishte i gjatë dhe i pashëm, dukej i denjë për të pasuar mbretin aktual, Saulin. Por jo, Zoti e la të kuptojë Samueli se nuk ishte ai i zgjedhur nga Zoti: "Por Zoti i tha Samuelit: ”Mos e shiko fytyrën e tij dhe lartësinë e shtatit të tij, sepse e kam përjashtuar. Unë nuk gjykoj sipas pamjes së njerëzve: njeriu sheh çka duket përjashta, kurse Zoti vëren zemrën (v. 7).
Kështu, me hir shumë të mirë, Jeseu bëri që djemtë e tij të paraqesin njëri pas tjetrit, sipas moshës, përpara profetit. Por zgjedhja e Zotit nuk ra mbi asnjë prej tyre. Më në fund, Jeseu duhej të vendoste të kërkonte të fundit, atë që askush nuk e kishte menduar: Davidin, puna e vetme i të cilit ishte të ruante kopenë; mirë, është pikërisht ai që Zoti kishte zgjedhur për të ruajtur kopenë e tij!
Natyrisht, historia biblike kënaqet duke theksuar se edhe një herë zgjedhja e Zotit ra mbi më të voglin: "Por, Hyji zgjodhi të marrët në sy të botës për t’i turpëruar të mençurit dhe të dobëtit në sy të botës i zgjodhi Hyji, për t’i turpëruar të fortët", do të thotë Shën Pali (1 Kor 1,27), sepse: "…Ai m’u përgjigj: “Të mjafton hiri im, sepse fuqia përsoset në ligështi”. Për këtë arsye me kënaqësi do të krenohem edhe më tepër me ligështitë e mia që të banojë në mua fuqia e Krishtit”(2 Kor 12,9). Kjo është një arsye e mirë për të ndryshuar me vendosmëri mendimin tonë për njerëzit!



MBI FAMILJEN MBRETËRORE.

Rastësisht, ky tekst na mëson tre gjëra rreth familjes mbretërore në Izrael:
Së pari, mbreti është i zgjedhuri i Zotit: por kjo zgjedhje, si çdo thirrje, është për një mision. Ne gjejmë në nivelin e tij të njëjtin artikulim që njohim mirë: ashtu si populli i Izraelit zgjidhet nga Perëndia për shërbimin e njerëzimit... në të njëjtën mënyrë, mbreti i Izraelit është i zgjedhuri i Perëndisë për shërbimin e Popullit të tij. Kjo mund të nënkuptojë, nëse është e nevojshme, një mundësi mohimi: ky është rasti i mbretit Saul; nëse i zgjedhuri nuk është më i përshtatshëm, më I denjë, ai do të zëvendësohet; një mënyrë, pra, për t’I përkujtuar mbretit dëtyrën e tij sipas Besëlidhjes, ndoshta; një mënyrë, ndoshta edhe për pasardhësit e Davidit, për të justifikuar këtë ndryshim dinastie.
Së dyti, mbreti merr vajosjen me vaj, ai është fjalë për fjalë "mesia", që do të thotë "ai që është lyer me vaj". Dhe padyshim, në vazhdim, ne i kushtuam shumë rëndësi këtij riti të vajosjes, pasi teksti ynë duket se e bën atë elementin kryesor të tregimit: "Zoti i tha Samuelit: “Deri kur do ta qash Saulin pasi unë e flaka tej që të mos mbretërojë mbi Izrael? Mbushe bririn tënd me vaj e eja të të çoj tek Isai betlehemas: sepse gjeta për vete mbretin ndër bijtë e tij” (v.1).
Së treti, kjo vajosje i jep mbretit frymën e Perëndisë: “Atëherë Samueli e mori bririn dhe e shuguroi mes vëllezërve të tij. Shpirti i Zotit e pushtoi Davidin prej asaj dite e më tutje. Samueli u ngrit e shkoi në Ramë” (v. 3). Mbreti tani e tutje frymëzohet nga Zoti në të gjitha rrethanat, ai bëhet një person i shenjtë dhe ai në tokë bëhet "zëvendës qiramarrës" i Zotit në kuptimin e vërtetë të termit, domethënë "zëvendës qiramarrës". Që do të thotë se ai do të qeverisë Popullin, jo sipas frymës së botës, por sipas pikëpamjeve të Zotit, të cilat nuk kanë të bëjnë fare me ato të njerëzve, siç e dimë.
I rikthehem misterit të zgjedhjeve të Zotit: disa histori biblike marrin kënaqësi keqdashëse duke vënë në dukje se zgjedhjet e Zotit shpesh lidhen me më të vegjlit: Davidi ishte vetëm i teti nga bijtë e Jeseut dhe askush nuk e kishte menduar ndonjëherë për punët e ardhshme; ai sigurisht nuk ishte i shëmtuar, pasi më vonë, ai do të jetë shumë i pëlqyer nga femrat, por vëllai i tij i madh, Eliav, dukej shumë më mirë. Moisiu e kishte të vështirë të fliste, me sa duket, pasi u përpoq t'i shmangej thirrjes së Zotit duke thënë: "Moisiu i tha Zotit: “Më fal, o Zot, unë nuk jam njeri gojëmbarë! Nuk kam qenë as më parë dhe as tani, që kur fole me shërbëtorin tënd: nuk më rrjedhin fjalët e jam i ngadalshëm në të folur”! (Dal, 4,10). Disa nxjerrin përfundimin se ai ishte një belbëzues, gjë që, sipas nesh, nuk është shumë e përshtatshme për një udhëheqës të popullit! Profeti Samuel (ai që përmendet në këtë lexim sot) ishte mjaft i ri dhe pa përvojë kur Zoti e thirri. Edhe Jeremia ishte shumë i ri dhe kundërshton: “Ah, Zot, Zot, nuk mund të flas, jam shumë i ri! (Jr. 1,6). Timothée, bashkëpunëtori i Palit, ishte me shëndet të brishtë, pasi Paul flet për dobësitë e tij të shpeshta... Dhe lista me siguri mund të zgjerohej. Sa për Popullin e Izraelit, të zgjedhur nga Zoti për të qenë Zopulli i zgjedhur, i lidhur me veprën e shpëtimit të njerëzimit: ky Popull ishte shumë i vogël dhe nuk mund të mburrehej me ndonjë virtyt të veçantë.
Këto zgjedhje të Perëndisë nuk mund t'u shpjegohen pikëpamjeve njerëzore: por, edhe një herë, kjo është një mundësi për të na kujtuar frazën e Isaisë: "Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia,
as udhët tuaja nuk janë udhët e mia
‑ thotë Zoti.
Sepse, sikurse qielli që është i lartë
në krahasim me tokën:
po ashtu edhe udhët e mia janë të larta
në krahasim me udhët tuaja
dhe mendimet e mia
në krahasim me mendimet tuaja!” (Iz. 55,8-9).
Teksti ynë sot e thotë në mënyrën e vet:
“Mos e shiko fytyrën e tij dhe lartësinë e shtatit të tij, sepse e kam përjashtuar. Unë nuk gjykoj sipas pamjes së njerëzve: njeriu sheh çka duket përjashta, kurse Zoti vëren zemrën”(1 Sam. 16,7).
Kjo duhet të shmangë dy gracka për të gjithë të dërguar nga Zoti: kurthin e pretendimit si dhe atë të dekurajimit. Sepse, me sa duket, nuk është çështje meritë, por vetëm disponueshmërie. Askush prej nesh nuk i ka cilësitë apo forcat e nevojshme brenda vetes, por Zoti do t'i sigurojë ato.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E KRESH...VITI A.

MË 19-3-2023.

PSALMI: 23,1-6.

Zoti është bariu im, asgjë nuk më mungon.
2 Më pushon kullotave të gjelbra, më prin në ujëra të qeta,
3 shpirtin ma përtërin. Ai më prin shtigjeve të drejta në saje të dashurisë së Emrit të vet.
4 Po edhe në kalofsha nëpër luginën e hijes së vdekjes, s’trembem nga e keqja sepse ti je me mua: thupra jote dhe kërraba për mua janë ngushëllim.
5 Ti ma shtron tryezën përpara ndër sy të armiqve të mi, me vaj erëmirë kokën ma lyen, gotën ma mbush plot e përplot.
6 Hiri dhe mirësia do të më përcjellin në të gjitha ditët e jetës sime, do të banoj në shtëpinë e Zotit derisa të jem gjallë.



LECTIO DIVINA-MEDITIM-LUTJE.

LUMTUrIA E BESIMTARIT.

Sapo e kemi dëgjuar këtë psalm në tërësinë e tij: prandaj është një nga më të shkurtrat në psalter; por është me aq dendësi sa mund të ishte zgjedhur nga të krishterët e parë si psalmi i privilegjuar i natës së Pashkëve: atë natë, i porsapagëzuari, duke dalë nga vatra e pagëzimit, këndonte Psalmin 23 ndërsa po shkonte drejt vendit të Konfirmimit të tij dhe Eukaristia e tij e parë. Ai është quajtur "psalmi i fillimit të krishterë".
Nëse të krishterët kanë mundur të deshifrojnë misterin e jetës së pagëzimit nëë këtë psalm, kjo ndodh sepse tashmë, për Izraelin, ky psalm shprehte në mënyrë të privilegjuar misterin e jetës në Besëlidhje, të jetës në intimitet me Perëndinë. Ky mister është ai i zgjedhjes së Zotit që zgjodhi këtë popull specifik, për asnjë arsye tjetër të dukshme përveç lirisë së tyre sovrane; çdo brez mrekullohet nga ana e tij nga kjo zgjedhje, nga kjo Besëlidhje e propozuar: “Pyetni, pra, ditët e fillimit, ato para jush, nga dita kur Zoti krijoi njerëzimin në tokë, kërkoni nga fillimi në fund të tjerëve të botës; ka ndodhur ndonjë gjë kaq e madhe? A ka dëgjuar dikush diçka të tillë?... Të është dhënë të shohësh...” (Dt 4,32... 35) Këtij populli të zgjedhur lirisht nga Zoti, i është dhënë të hyjë së pari në intimitet të Zotit, jo për ta shijuar me egoizëm, por për t'ua hapur derën të tjerëve.
Për të shprehur lumturinë e besimtarit, Psalmi ynë 23 u referohet dy përvojave, asaj të një leviti (prifti) dhe asaj të një pelegrini; populli i Izraelit është si një Levit i lumtur për t'u shenjtëruar në shërbimin e Perëndisë.
Njihet institucioni i Levitëve; sipas librit të Zanafillës, Levi ishte një nga dymbëdhjetë bijtë e Jakobit, i njëjti që u dha emrat e tyre dymbëdhjetë fiseve të Izraelit; por fisi i Levit ka që në fillim një vend të veçantë: në kohën e ndarjes së Tokës së Premtuar midis fiseve, ky fis nuk mori asnjë territor, sepse i kushtohej shërbimit të adhurimit. Thuhet se vetë Zoti është trashëgimia e tyre; imazhin që ne e njohim mirë e që është marrë në një psalm tjetër:
“Zoti është pjesa e trashëgimit tim dhe gota,
në dorën tënde është fati im!
Shorti më ra në më të mirën tokë:
pjesa e trashëgimit tim më pëlqen shumë!” (Ps.16,5-6).
Levitët banojnë të shpërndarë në qytetet e fiseve të tjera, duke jetuar me të dhjetat që u jepen. Në Jerusalem, ata i janë kushtuar shërbimit të Tempullit. Leviti ynë këtu këndon me gjithë zemër:
“Hiri dhe mirësia do të më përcjellin
në të gjitha ditët e jetës sime,
do të banoj në shtëpinë e Zotit
derisa të jem gjallë" (v. 6).

PËR TË OFRUAR NJË FLIJIM FALËNDERIMI.

Imazhi i dytë, Izraeli portretizohet gjithashtu si një pelegrin që ka ardhur në tempull për të ofruar një flijim falënderimi. Gjatë pelegrinazhit të tij në tempull, ai është si një dele: bariu i tij është Zoti. Këtu gjejmë një temë të zakonshme në Bibël: në gjuhën e oborrit të Lindjes së Afërt, mbretërit quheshin zakonisht barinjtë e popullit dhe Izraeli përdor të njëjtin fjalor. Mbreti ideal shpesh përshkruhej si një "bari i mirë" plot shqetësim dhe vendosmëri për të mbrojtur kopenë e tij.
Por e veçantë në Izrael ishte se pohohej shumë fort se i vetmi mbret i vërtetë i Izraelit ishte Perëndia; mbretërit e tokës janë vetëm "togerët" e tij (në kuptimin etimologjik të "zënë vendin"). Në të njëjtën mënyrë, bariu i vërtetë i mirë i Izraelit është Perëndia, një bari i vëmendshëm ndaj nevojave të vërteta të kopesë së tij:
“Zoti është bariu im,
asgjë nuk më mungon.
Më pushon kullotave të gjelbra,
më prin në ujëra të qeta,
shpirtin ma përtërin” (v. 1-3).
Për shembull, profeti Ezekiel e zhvilloi këtë imazh gjatë.
Anasjelltas, imazhi i popullit të Izraelit si kopeja e Perëndisë zhvillohet shumë shpesh në Besëlidhjen e Vjetër:
“Sepse ai është Hyji ynë,
ne jemi populli i kullotës së tij,
grigja që ai ruan” (Ps. 95,7).
Ky psalm është një meditim mbi Eksodin dhe daljen nga Egjipti: pikërisht aty Populli i Zgjedhur kishte përjetuar për herë të parë përkujdesin e Perëndisë; pa të, nuk do t'ia dilte kurrë! Ishte ai që i mblodhi njerëzit e tij si një tufë dhe i mundësoi të mbijetonin pavarësisht nga të gjitha pengesat.
Pra, kur Jezusi pohoi në heshtje: "Unë jam Bariu i Mirë", ishte si një bombë! Sepse, nën këtë fjali të padëmshme për ne, bashkëbiseduesit e tij dëgjuan: "Unë jam Mbreti-Mesia, mbreti i vërtetë i Izraelit", gjë që u dukej shumë e guximshme për të gjithë.
I kthehem psalmit tonë: ne e dimë mirë se një pelegrinazh ndonjëherë mund të jetë i rrezikshëm: gjatë rrugës, haxhiu mund të ndeshet me armiq (“Ti më përgatit tryezën përpara armiqve të mi” v.5); ai madje mund t'i afrohet shumë vdekjes (“Po edhe në kalofsha nëpër luginën e hijes së vdekjes, s’trembem nga e keqja, sepse ti je me mua” v.4); por çfarëdo që të ndodhë, ai nuk ka frikë nga asgjë, Zoti është me të:
"s’trembem nga e keqja
sepse ti je me mua:
thupra jote dhe kërraba
për mua janë ngushëllim” (v.4).
Me të mbërritur në tempull, pelegrini kryen flijimin e falënderimit për të cilin erdhi, më pas merr pjesë në vaktin ritual që pasonte gjithmonë flijimin e falënderimit. Ky vakt merr pamjen e një feste të gëzueshme mes miqsh me një “kupë të tejmbushur” me erën e “parfumit” (v. 5).
Ne e kuptojmë se të krishterët e parë gjetën në këtë psalm një shprehje të privilegjuar të përvojës së tyre të besimit: vetë Jezusi është bariu i vërtetë (Gjn 10): me anë të pagëzimit, ai i nxjerr nga lugina e vdekjes, i sjell në jetë duke i çuar në ujëra të qetë; sofra e përgatitur, kupa e tejmbushur flasin për vaktin eukaristik; parfumi në kokë tregon konfirmim.
Edhe një herë, të krishterët zbulojnë me habi se deri në çfarë mase Jezusi nuk e shfuqizon, nuk e anulon përvojën e besimit të popullit të tij, por përkundrazi e përmbush atë, i jep dimensionin e saj të plotë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

EDIELA E 4 E KRESH,..VITI A

MË 19-3-2023

UNGJILLI: GJ. 9,1-41

1 Duke kaluar rrugës pa një njeri të verbër, që kishte lindur i verbër.
2 Nxënësit e tij e pyetën: “Rabbi, kush mëkatoi, ky apo prindërit e tij që lindi i verbër?” 3 “Nuk mëkatoi as ky as prindërit e tij ‑ u përgjigj Jezusi ‑ por ndodhi kështu që në të të dëftohen veprat e Hyjit.
4 Derisa të jetë ditë na duhet t’i kryejmë veprat
e Atij që më dërgoi Po vjen nata, kur askush s’mund të punojë.
5 Derisa të jem në botë,jam drita e botës.”
6 Si tha kështu, pështyu në dhe, bëri baltë me pështymë, ia leu sytë me baltë
7 dhe i tha: “Shko e lahu në banjën Siloam (që do të thotë; I dërguari)”. Ai shkoi, u la dhe, kur po kthehej, shihte.
8 Fqinjët e tij dhe ata, që më parë e kishin parë duke lypur, thoshin:
“Po a nuk është ky ai që rrinte e lypte?”
9 “Ai është” ‑ thoshin disa. “Jo, por është një që i përngjan atij ‑ thoshin disa të tjerë. Ai vetë thoshte: “Unë jam”
10 Atëherë i thanë: “Po si (atëherë) të erdhi drita e syve?”
11 Ai u përgjigj: “Njeriu që quhet Jezus, përzjeu baltë, m’i leu sytë dhe më tha: ‘Shko në Siloam dhe lahu!’ Shkova, pra, u lava dhe pashë”.
12 “Ku është ai?” ‑ i thanë. “Nuk di” ‑ u përgjigj.
13 Atëherë e çuan atë, që përpara ishte i verbër, te farisenjtë.
14 Ajo ditë kishte qenë e shtunë, kur Jezusi përzjeu baltën dhe ia dha dritën e syve. 15 Edhe farisenjtë filluan prapë ta pyesin si e fitoi të pamit e syve. Ky u përgjigj:
“Më vuri baltë në sy, unë u lava ‑ dhe, ja, tani shoh!”
16 Atëherë disa prej farisenjve thanë:
“Ky njeri nuk është prej Hyjit, sepse nuk e mban të shtunën!
Por disa të tjerë thoshin: “Një mëkatar si mund të bëjë këso shenjash?”
Dhe u bë përçarje ndër ta.
17 Pastaj e pyetën prapë të verbërin:
“E ti, çfarë thua për atë njeri që ta dha të pamit e syve?”
“Është profet” ‑ iu përgjigj.
18 Judenjtë nuk besuan se kishte qenë vërtet i verbër dhe se iu shëruan sytë, derisa thirrën prindërit e atij që u shërua,
19 dhe i pyetën:“A është ky djali juaj, për të cilin pohoni se lindi i verbër? E si sheh tani?” 20 Atëherë prindërit e tij u përgjigjën:“E dimë se ky është djali ynë dhe se lindi i verbër. 21 Si sheh tani, nuk e dimë. As nuk dimë se kush ia shëroi sytë. Pyetni atë: është njeri i rritur, ai do t’ju tregojë për vete.”
22 Prindërit e tij folën kështu, sepse i druanin judenjtë. E njëmend, judenjtë kishin marrë vendim të përjashtohet nga sinagoga ai që Jezusin do ta dëshmonte për Mesi.
23 Për këtë arsye u përgjigjën prindërit e tij: ‘I rritur është, pyetni atë!’
24 Atëherë e thirrën për së dyti atë që kishte qenë i verbër dhe i thanë:
“Jepi lavdi Hyjit! Ne e dimë se ai është njeri mëkatar!”
25 “A është mëkatar ‑ u përgjigj ‑ s’e di; një gjë e di: kam qenë i verbër e tani shoh!” 26 Atëherë ata i thanë: “Çka të bëri? Si t’i shëroi sytë?”
27 “Tashti ju thashë ‑ u përgjigj ‑ e nuk më dëgjuat? Çka? Doni prapë të dëgjoni? A mos doni të bëheni edhe ju nxënësit e tij?”
28 Atëherë ata filluan ta fyejnë e i thoshin:“Ti je nxënësi i tij! Ne jemi nxënësit e Moisiut! 29 Ne e dimë se Hyji ka folur me Moisiun e për këtë nuk dimë as prej nga është!”
30 “Pikërisht kjo gjë është e çuditshme ‑ u përgjigj njeriu ‑ ju s’dini as prej nga është, e mua më dha dritën e syve!
31 E ne e dimë fort mirë se Hyji nuk i dëgjon mëkatarët, por dëgjon atë që e nderon Hyjin dhe e kryen vullnetin e tij!
32 Që prej amshimit s’është dëgjuar se ndokush ia ka dhënë të pamit e syve të verbërit që lindi i verbër!
33 Po të mos ishte ky njeri prej Hyjit, s’do të mund të bënte asgjë!”
34 “Që kur linde, s’je tjetër veç mëkat ‑ iu përgjigjën ‑ e ti po na mëson!?”
Dhe e hodhën përjashta.
35 Jezusi e mori vesh se e kishin qitur jashtë. Kur e gjeti, i tha: “A beson ti në Birin e njeriut?” 36 Ai iu përgjigj: “Po kush është ai, Zotëri, që të besoj në Të?”
37 “E pe ‑ i tha Jezusi ‑ Është ai që po flet me ty!”
38 Ai tha: “Besoj, o Zot!” dhe ra përmbys para tij.
39 Jezusi i tha: “Erdha në këtë botë të bëj gjyq: që të shohin ata që janë të verbër e të verbohen ata që shohin!”.
40 Disa prej farisenjve që ishin me të i dëgjuan këto fjalë dhe thanë:
“Vallë, a thua edhe ne jemi të verbër?
41 Jezusi u përgjigj:“Po të ishit të verbër,s’do të kishit mëkat. Porse ju thoni: ‘Shohim!’prandaj mëkati juaj mbetet.”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

JEZUSI, DËRGUAR NGA ATI.

Dëgjojmë këtu si një ilustrim të asaj që tha Shën Gjoni që në fillim të Ungjillit të tij, në atë që quhet "Prolog":
" Drita e vërtetë
që shndrit çdo njeri,
erdhi në botë.
Ishte në botë
e bota u krijua prej Saj,
e bota nuk e njohi” (Gj.1,9-10).
Fjala ishte drita e vërtetë që, duke ardhur në botë, ndriçon çdo njeri. Ai ishte në botë dhe bota ishte nëpërmjet tij, dhe bota nuk e njohu. Kjo është ajo që mund të quhet drama e ungjijve.
Por Gjoni vazhdon:
“Atyre që e pranuan
u dha zotësinë
të bëhen bijtë e Hyjit:
atyre që besojnë në Emrin e tij” ( Gj. 1,12).
Por, vertët, atyre që e pranuan, atyre që besuan në emrin e tij, ai u dha pushtet të bëhen bij të Perëndisë.
Kjo është pikërisht ajo që po ndodh këtu: drama e atyre që kundërshtojnë Jezusin dhe refuzojnë me kokëfortësi të njohin tek ai të dërguarin e Zotit; por edhe dhe për fat të mirë, shpëtimi i atyre që kanë lumturinë, hirin, të hapin sytë, si i verbëri ynë sot.
Sepse Gjoni këmbëngul të na bëjë të kuptojmë se ka dy lloje verbërie: verbëria natyrale, e cila ka qenë fati i këtij njeriu që nga lindja e tij, dhe më pas, shumë më serioze, verbëria e zemrës.
Gjatë takimit të tij të parë me të verbrin, Jezusi bëri gjestin që e shëroi atë nga verbëria e tij natyrore. Gjatë takimit të tij të dytë, është zemra e të verbrit që Jezusi i jep një dritë tjetër, dritën së vërtetë. Për më tepër, siç e keni vënë re, Gjoni merr mundimin të na shpjegojë kuptimin e fjalës "Siloé" që do të thotë "Dërguar". Tani, në raste të tjera të ngjashme, ai nuk ua jep kuptimin fjalëve. Kjo do të thotë se ai i kushton rëndësi të madhe fjlës “dërguar”. Jezusi është dërguar me të vërtetë nga Ati për të ndriçuar botën me praninë e tij.
Por edhe një herë, ne ndeshemi me të njëjtin problem: si ndodhi që ai që u dërgua në botë për të sjellë dritën e Perëndisë, atje u refuzua, u sfidua pikërisht nga ata njerëz që e prisnin me më shumë zjarr? Dhe, në ato ditë, më shumë se kurrë, ndoshta, pasi, nëse duam t'u besojmë kapitujve të mëparshëm të Ungjillit të Gjonit, episodi i të verbërit ndodhi një ditë pas festës së Tabernakujve, e cila ishte festa e madhe në Jeruzalem. dhe gjatë së cilës ardhja e Mesisë u evokua në disa raste me zjarr.
Ne e dimë se në kohën e Jezusit kjo padurim për ardhjen e Mesisë i trazonte të gjitha mendjet. Ne duhet ta vendosim veten në vendin e bashkëkohësve të Jezusit: për ta i gjithë problemi ishte pra të dinin nëse ai ishte vërtet “ai që u dërgua nga Ati”... ai që pritej me shekuj, apo një mashtrues ; kjo është pyetja e madhe që do të shoqërojë gjithë jetën e Jezusit: a është ai Mesia, po apo jo?



DISKUTIME PËR VEPRAT E JEZUSIT.


Por ajo që nxiti diskutimet ishte ana paradoksale e veprimeve dhe gjesteve të Jezusit: nga njëra anë, ai kreu vepra të mira, të cilat janë në të vërtetë ato që priten nga Mesia: ata e dinin se Mesia do të kishte kthyer shikimin të verbërve, të folurit memecëve dhe dëgjimin të shurdhërve. Por ai nuk ishte shumë i përkujdeshëm për zbatimin e pushimit ditën e shtunës, me sa duket; sepse ky episod i të verbërit ndodhi në një ditë të shtunës. Por nëse Jezusi do të ishte i dërguari i Perëndisë siç pretendonte ai, ai do ta respektonte të shtunën, kjo është e qartë.
Janë pikërisht këto fakte të dukshme që janë problemi: edhe një herë, hebrenjtë e kohës së Jezusit prisnin Mesinë, të verbërin si dhe të gjithë njerëzit dhe autoritetet fetare. Por shumë prej tyre kishin ide shumë të forta për atë që ishte e drejtë për të bërë ose thënë, por nuk ishin gati për të papriturën e Perëndisë. I verbëri dinte më pak: kur farisenjtë e pyesin: “Si po sheh? Ai thjesht përgjigjet: “Më vuri baltë në sy, u lava dhe tani shoh”. Pikërisht në këtë pikë farisenjtë ndahen: disa thonë: “Ky njeri është mëkatar, sepse nuk e respekton pushimin e së shtunës.
Dhe të tjerët përgjigjen: "Si mund të kryejë një njeri mëkatar shenja të tilla?".
I verbëri nuk ngatërrohet në ide të gatshme: ai u përgjigjet me qetësi: “Siç e dinë të gjithë, Zoti nuk i dëgjon mëkatarët, por nëse dikush e nderon dhe bën vullnetin e tij, ai përgjigjet. Asnjëherë më parë askush nuk kishte dëgjuar që një burrë t'i hapte sytë një njeriu të verbër që nga lindja. Nëse ai njeri nuk do të vinte nga Zoti, ai nuk mund të bënte asgjë. Por është gjithmonë e njëjta histori: ata që mbyllen në siguritë e tyre nuk mund të hapin më as sytë; ndërsa ata që hedhin një hap në rrugën e besimit janë gati të mirëpresin hirin që ofrohet; atëherë ai mund të marrë dritën e vërtetë nga Jezusi.
Ky episod i shërimit të të verbërit ndodh në një kontekst polemikash midis Jezusit dhe farisenjve. Dy herë Jezusi i qortoi ata se “gjykonin nga pamja" (Gjoni 7,24; 8,15). E kuptojmë, pra, zgjedhjen e leximit të parë që na sjell zgjedhjen e Davidit dhe këtë fjali: “Unë nuk gjykoj sipas pamjes së njerëzve: njeriu sheh çka duket përjashta, kurse Zoti vëren zemrën” (1 Sam 16,7).

[ninoenina]

F. A. E DIELA E 4 E KRESH. VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 4 E KESH,..VITI A.

MË 19-3-2023.

UNGJILLI: GJ. 9,1-41

1 Duke kaluar rrugës pa një njeri të verbër, që kishte lindur i verbër.
2 Nxënësit e tij e pyetën: “Rabbi, kush mëkatoi, ky apo prindërit e tij që lindi i verbër?” 3 “Nuk mëkatoi as ky as prindërit e tij ‑ u përgjigj Jezusi ‑ por ndodhi kështu që në të të dëftohen veprat e Hyjit.
4 Derisa të jetë ditë na duhet t’i kryejmë veprat e Atij që më dërgoi Po vjen nata, kur askush s’mund të punojë.
5 Derisa të jem në botë,jam drita e botës.”
6 Si tha kështu, pështyu në dhe, bëri baltë me pështymë, ia leu sytë me baltë 7 dhe i tha: “Shko e lahu në banjën Siloam (që do të thotë; I dërguari)”. Ai shkoi, u la dhe, kur po kthehej, shihte.
8 Fqinjët e tij dhe ata, që më parë e kishin parë duke lypur, thoshin: “Po a nuk është ky ai që rrinte e lypte?”
9 “Ai është” ‑ thoshin disa. “Jo, por është një që i përngjan atij ‑ thoshin disa të tjerë. Ai vetë thoshte: “Unë jam”
10 Atëherë i thanë: “Po si (atëherë) të erdhi drita e syve?” 11 Ai u përgjigj: “Njeriu që quhet Jezus, përzjeu baltë, m’i leu sytë dhe më tha: ‘Shko në Siloam dhe lahu!’ Shkova, pra, u lava dhe pashë”.
12 “Ku është ai?” ‑ i thanë. “Nuk di” ‑ u përgjigj.
13 Atëherë e çuan atë, që përpara ishte i verbër, te farisenjtë.
14 Ajo ditë kishte qenë e shtunë, kur Jezusi përzjeu baltën dhe ia dha dritën e syve. 15 Edhe farisenjtë filluan prapë ta pyesin si e fitoi të pamit e syve. Ky u përgjigj: “Më vuri baltë në sy, unë u lava ‑ dhe, ja, tani shoh!”
16 Atëherë disa prej farisenjve thanë:
“Ky njeri nuk është prej Hyjit, sepse nuk e mban të shtunën!
Por disa të tjerë thoshin: “Një mëkatar si mund të bëjë këso shenjash?”
Dhe u bë përçarje ndër ta.
17 Pastaj e pyetën prapë të verbërin:
“E ti, çfarë thua për atë njeri që ta dha të pamit e syve?” “Është profet” ‑ iu përgjigj. 18 Judenjtë nuk besuan se kishte qenë vërtet i verbër dhe se iu shëruan sytë, derisa thirrën prindërit e atij që u shërua,
19 dhe i pyetën:“A është ky djali juaj, për të cilin pohoni se lindi i verbër? E si sheh tani?” 20 Atëherë prindërit e tij u përgjigjën:“E dimë se ky është djali ynë dhe se lindi i verbër. 21 Si sheh tani, nuk e dimë. As nuk dimë se kush ia shëroi sytë. Pyetni atë: është njeri i rritur, ai do t’ju tregojë për vete.”
22 Prindërit e tij folën kështu, sepse i druanin judenjtë. E njëmend, judenjtë kishin marrë vendim të përjashtohet nga sinagoga ai që Jezusin do ta dëshmonte për Mesi. 23 Për këtë arsye u përgjigjën prindërit e tij: ‘I rritur është, pyetni atë!’
24 Atëherë e thirrën për së dyti atë që kishte qenë i verbër dhe i thanë:
“Jepi lavdi Hyjit! Ne e dimë se ai është njeri mëkatar!”
25 “A është mëkatar ‑ u përgjigj ‑ s’e di; një gjë e di: kam qenë i verbër e tani shoh!” 26 Atëherë ata i thanë: “Çka të bëri? Si t’i shëroi sytë?”
27 “Tashti ju thashë ‑ u përgjigj ‑ e nuk më dëgjuat? Çka? Doni prapë të dëgjoni? A mos doni të bëheni edhe ju nxënësit e tij?”
28 Atëherë ata filluan ta fyejnë e i thoshin:“Ti je nxënësi i tij! Ne jemi nxënësit e Moisiut! 29 Ne e dimë se Hyji ka folur me Moisiun e për këtë nuk dimë as prej nga është!” 30 “Pikërisht kjo gjë është e çuditshme ‑ u përgjigj njeriu ‑ ju s’dini as prej nga është, e mua më dha dritën e syve!
31 E ne e dimë fort mirë se Hyji nuk i dëgjon mëkatarët, por dëgjon atë që e nderon Hyjin dhe e kryen vullnetin e tij!
32 Që prej amshimit s’është dëgjuar se ndokush ia ka dhënë të pamit e syve të verbërit që lindi i verbër!
33 Po të mos ishte ky njeri prej Hyjit, s’do të mund të bënte asgjë!”
34 “Që kur linde, s’je tjetër veç mëkat ‑ iu përgjigjën ‑ e ti po na mëson!?Dhe e hodhën përjashta. 35 Jezusi e mori vesh se e kishin qitur jashtë. Kur e gjeti, i tha: “A beson ti në Birin e njeriut?” 36 Ai iu përgjigj: “Po kush është ai, Zotëri, që të besoj në Të?”
37 “E pe ‑ i tha Jezusi ‑ Është ai që po flet me ty!”
38 Ai tha: “Besoj, o Zot!” dhe ra përmbys para tij.
39 Jezusi i tha: “Erdha në këtë botë të bëj gjyq: që të shohin ata që janë të verbër e të verbohen ata që shohin!”.
40 Disa prej farisenjve që ishin me të i dëgjuan këto fjalë dhe thanë: “Vallë, a thua edhe ne jemi të verbër?
41 Jezusi u përgjigj:“Po të ishit të verbër,s’do të kishit mëkat. Porse ju thoni: ‘Shohim!’prandaj mëkati juaj mbetet”.

LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

Episodi i shërimit të të lindurit të verbër të cilin na e tregon vetëm ungjilltari Gjon, vendoset në kontekstin e “festës së Çadrave” që ishte festa më solemne, madje quhej “festa” par excellence. Kremtohej në vjeshtë në fundin e vjeljes së rrushit dhe sezonit bujqësor, ndaj kuptojmë gëzimin e një populli të tërë që mblodhi frytin e mundit të një viti.
Ajo zgjatej shtatë ditë dhe qendra e kësaj feste ishte tempulli i Herodit, nga i cili një rrugë zbriste deri në qytetin e poshtëm, ku ndodhej pishina e Siloamit.
Siloe ishte një pishinë shumë e madhe, me përmasa 4000 m² dhe uji i kësaj pishine vinte nga burimi Gihon, i cili ishte në krahun e dhjatë të rrugës, më pas uji nga burimi kanalizohej në pishinë përmes një tuneli 530 metra të gjatë i cili u hap, në shkëmb në kohën e mbretit "Hezekiah", jemi në vitin 702 p.e.s. Ishte një punë e mrekullueshme dhe iu deshën 2 vjet për ta realizuar.
Uji, nga burimi i Gihonit, ishte dërguar në pishinën e Siloamit, nga këtu vjen emri "shilõah": ky emër vjen nga folja "shalah" - dërgoj, dhe pikërisht me këtë folje ungjilltari Gjon do të dojë të mendojmë se uji e pishinës Siiloah është një … ujë i dërguar, ose ujë i të dërguarit, i dërguar nga qielli sigurisht, i cili është Krishti, por këtë do ta shohim më vonë.
Çfarë e karakterizoi këtë festë?
2 karakteristika:
E para, "liturgjia e ujit".
Çdo mëngjes gjatë festës kryeprifti zbriste rrugën, për të cilen kam folur, me një enë ari dhe shkonte të nxirrte ujë nga pishina e Siloamit. Uji i Siloamit konsiderohej i pastër sepse vinte nga burimi.
Një turmë në festë e shoqëronte kryepriftin me këngë gëzimi... Levitët u binin borive, dajreve, sistrave, harpave.
Pasi nxirte ujin, kryeprifti me gjithë popullin kthente në tempull dhe e derdhte këtë ujë mbi altar.
Cili ishte kuptimi i këtij riti?
Ishte një lutje ndaj Zotit që të dërgonte shiun e vjeshtës, i cili është shumë i rëndësishëm për mbjellje.
Në ditën e shtatë, ky rit ishte edhe më solemn, sepse para se të derdhte ujin, kryeprifti shkonte rreth altarit 7 herë.
Pse jemi të interesuar për këtë ritual të ujit?
Sepse Jezusi mori pjesë në këtë festë dhe pikërisht në atë kontekst, ai ngriti zërin dhe u paraqit vetë si burimi i ujit të gjallë!
Ai bërtiti me zë të lartë:
“Kush ka etje le të vijë tek unë!
Le të pijë kush beson në mua!
Siç thotë Shkrimi i shenjtë:
‘Lumenj uji të gjallë
do të rrjedhin prej barkut të tij!’” (Gj. 7,37-38).
E Jezusi i kishte thënë gruas samaritane:
“Ky ujë që ti erdhe për të nxjerrë, është ujë material, por ka një ujë tjetër që vërtet jep jetë, jetën hyjnore që Shpirti solli nga qielli.
Të gjitha ujërat e tjera nuk ngopin kurrë sepse janë ujëra që nxjrren nga puset që më pas thahen, të gjitha këto puse materiale ku shkojmë të nxjerrim për realizimin e jetës sonë, në një moment thahen.
“Burimi i vërtetë i ujit të gjallë” – thotë Jezusi – “Unë jam!”, pikërisht në kuadër të këtij riti të ujit, të festës së tendave.
Kishte një element të dytë që është shumë i rëndësishëm për t'u mbajtur parasysh, për të kuptuar mesazhin e fragmentit ungjillor, ishte "festa e dritës".
Qyteti i Jeruzalemit ndriçohej i gjithë, atë ditë, me pishtarë: katër nga këta pishtarë ishin të mëdhenj dhe ndodheshin në atriumin e grave.
Burrat kërcenin në esplanadën e tempullit me pishtarë të ndezur dhe më pas bëhej vizita tek të sëmurët, tek ata që ishin në zi, sepse duhej t'u sillte edhe atyre gëzimin e kësaj feste.
Pikërisht në këtë kontekst të “festës së tendave” që ishte edhe “festa e dritës”, Jezusi ngre zërin dhe paraqitet si “drita e botës”. “Ai që më ndjek nuk ecën në errësirë, por në dritën e jetës. Unë jam drita e botës".
Pikërisht në këtë kontekst duhet kuptuar rrëfimi i shërimit të “të verbërit nga lindhja”.
Jezusi shëroi shumë të verbër, por mënyra se si ungjilltari rrëfen shërimin e këtij të verbërit bëhet një shëmbëlltyrë e kalimit nga errësira në dritë që çdo njeri është thirrur të bëjë.
Besoj se nuk ka asnjë folje që përdoret më shumë se folia “të shosh” në kuptim metaforik.
Ne e përdorim atë gjatë gjithë kohës kur themi:
– hapi sytë, po të mashtrojnë, po blen një shtëpi që është kasolle… hap sytë, nuk e sheh se po të mashtrojnë! –
-Ose për një person pesimist, themi këtë: “Ai sheh çdo gjë të zezë ...
- e për një koprrac që sheh vetëm para ... ose ... dikush sheh larg.
Këtu, kjo folje përdoret në mënyrë metaforike: duhet mbajtur parasysh për të kuptuar udhëtimin e këtij të verbërit, të cilin Jezusi e takon në festën e tendave, i cili drejtohet në dritë dhe për këtë arsye përfaqëson pikërisht këtë kalim nga errësira në dritë, e cila është Krishti.
Pra, çfarë përfaqëson shërimi i këtij njeriu të verbër?
Le të përpiqemi ta sqarojmë këtë përpara se të fillojmë të dëgjojmë historinë.
Verbëria është imazhi i gjendjes në të cilën lindim: kur shfaqet natyra jonë biologjike, shfaqet në errësirë, na anon jo lart, por poshtë, na bën të lëmë veten të udhëhiqemi nga pasionet tona, dëshirat tona, të bjerë përsëri në të mirat e kësaj bote të bindur se në këtë mënyrë ne e kuptojmë plotësisht ekzistencën tonë.
Ne ecim në errësirë, nuk jetojmë si njerëz nëse ndjekim impulset tona biologjike, ato në të cilat kemi lindur.
Për këtë është e nevojshme që, në rrugëtimin e jetës sonë, të na hapen sytë, që të shohim kush jemi, çfarë po bëjmë në këtë botë, ku po shkojmë; nëse nuk na hapen sytë, do të kufizoheshim si të gjitha ato krijesa nga të cilat rrjedhim, duke u kënaqur me atë që na ofron natyra, duke mos e ngritur shikimin drejt fatit që na karakterizon si njerëz.
Prandaj duhet të ndriçohemi për të kuptuar se cili është fati ynë!
Ndonjëherë dëgjojmë se besimi është i verbët. Schopenhauer tha:
"Ose mendon ose beson"…
Jo, nuk mund të besohet nëse më pare nuk reflektojmë, nuk mendojmë, nuk gjejmë arsyeshmërinë e duhur për të zgjedhur në lirinë çka është e përshtatshme me natyrën tone njerëzore. Atëherë, kur mendja jonë ka arsyetuar mirë e mjaft, atëherë thirremi të bëjmë një zgjedhje; ne mund të vendosim në jetën tonë për një propozim që na bëhet, por ky propozim duhet të jetë absolutisht i arsyeshëm, përndryshe nuk çon të besimi, por te irracionalitet, sylesh, besëtytni, ka ende shumë gjëra të ndryshme si këto.
Besimi i krishterë është një shikim, një hapje e syve për të parë larg, për të mos ngatërruar fantazmat me realitetin, atë që është kalimtare për atë që vlen vërtet.
Jezusi erdhi pikërisht për të sjellë këtë dritë.
Tashmë në fillim, kur Zakaria këndoi hymnin e tij të fanshëm
"Qoftë bekuar Zoti, Hyji i Izraelit" (Lk.1,68…), ai tha:
"Në saje të zemrës së dashur të Hyjit tone
që do të na e dërgojë në pasi prej qiellit Diellin,
për të shndëritur ata që gjenden në errësirë dhe në hijen e vdekjes,
për t’i drejtuar hapat tanë në udhën e paqes” (Lk. 1, 78-79).
Një diell që lind, do të vijë të na vizitojë nga lart për të ndriçuar ata që janë në errësirë nën hijen e vdekjes.
Ungjilltari Gjon, në fillim të Ungjillit të tij, thotë:
“E pati në Të jetën
e Jeta është drita e njerëzve;
e Drita shndriti në errësirë
e errësira nuk e pushtoi (Gj. 1,4-5)
dhe: “Drita e vërtetë
që shndrit çdo njeri,
erdhi në botë” (v. 9).
Jezusi paraqitet pikërisht si drita që vjen për të ndriçuar errësirën e botës.
Ne kemi lindur të verbër, këtu është kuptimi metaforik që ka ky shërim siç tregohet nga ungjilltari Gjon.
Le të dëgjojmë se si fillon kjo histori:
1 Duke kaluar rrugës pa një njeri të verbër, që kishte lindur i verbër.
2 Nxënësit e tij e pyetën: “Rabbi, kush mëkatoi, ky apo prindërit e tij që lindi i verbër?” 3 “Nuk mëkatoi as ky as prindërit e tij ‑ u përgjigj Jezusi ‑ por ndodhi kështu që në të të dëftohen veprat e Hyjit. 4 Derisa të jetë ditëna duhet t’i kryejmë veprat e Atij që më dërgoi. Po vjen nata, kur askush s’mund të punojë. 5 Derisa të jem në botë, jam drita e botës”.
6 Si tha kështu, pështyu në dhe, bëri baltë me pështymë, ia leu sytë me baltë 7 dhe i tha: “Shko e lahu në banjën Siloam (që do të thotë; I dërguari)”. Ai shkoi, u la dhe, kur po kthehej, shihte” (v. 1-7).
Jezusi është në afërsi të tempullit dhe sheh një njeri të verbër që nga lindja, nuk na thuhet emri i tij, ai është një burrë dhe përfaqëson njerëzimin që ka lindur i verbër.
Nuk është i verbëri që shkon të kërkojë shërim, është Jezusi ai që merr iniciativën; i verbëri nuk e ka pasur kurrë përvojën e dritës dhe as nuk e imagjinon se mund të ketë një mënyrë tjetër jetese.
Kur një nënë ankohet ndonjëherë... si ndodh që djalit tim i intereson vetëm mbrëmja që duhet të kalojë me miqtë të shtunën dhe nuk mendon se sa kohë e bukur është ajo që kalohet duke përgatitur liturgjinë e së dielës, duke dëgjuar Ungjillin?
Ngaqë nuk i ka hapur sytë, nuk e imagjinon se ka një mënyrë jetese ndryshe nga të gjithë të tjerët. Ata që nuk kanë sytë e hapur, që nuk shohin, përshtaten me trendin, bëjnë atë që bëjnë edhe të tjerët, sillen me të vëtetë si delet, delet nuk shohin, nuk kanë tru për të arsyetuar e për të zgjedhur, dhe kështu shkojnë pas njëra-tjetrës...
Për të qenë të vetëdijshëm për zgjedhjet që bëjmë në jetë, është e nevojshme që dikush të na hapë sytë për të ditur se ku po shkojmë dhe cili është fati ynë.
Pyetja që bëjnë dishepujt:
“Rabbi, kush mëkatoi, ky apo prindërit e tij që lindi i verbër?” (v. 2).
Për Jezusin, sëmundja nuk është ndëshkim. Ai që ka lindur i verbër nuk ka mëkatuar, edhe prindërit e tij nuk kanë mëkatuar. Jezusi nuk dëshiron të flasë e të flitet për këtë.
Në atë kohë ishte normale të mendohej se nëse dikush kishte ndonjë sëmundje, ai ishte ndëshkuar nga Zoti dhe disa ende mendojnë kështu edhe sot.
Jezusi nuk dëshiron të dëgjojë për këto gjëra. Fatkeqësia është një ngjarje, nuk është kurrë një dënim nga Zoti, dhimbja nuk ka të bëjë me Zotin.
Por tani përpiqemi të kuptojmë vlerën metaforike që ungjilltari Gjon i jep kësaj verbërie.
Nëse dikush lind i verbër, nuk ka faji. Edhe prindërit e tij nuk kanë faji. Sëmundja është gjendja, situata, kushti në të cilën dikush ka lindur, nuk është mëkat të lindësh në këtë realitet; është gjendja e njeriut si njeri, dhe për këtë arsye është shumë e pavend të flitet për mëkatin origjinal, nuk ka asnjë faj të lindësh në këtë mënyrë.
Jezusi nuk dëshiron të dëgjojë për mëkatin, ne kemi lindur në këtë gjendje verbërie: kemi nevojë për dikë, që është Zoti, që të na hapë sytë.
Dhe këtu Jezusi thotë:
“Derisa të jem në botë, jam drita e botës” (v. 5).
Dhe tani fakti:
“Si tha kështu, pështyu në dhe, bëri baltë me pështymë, ia leu sytë me baltë, e përhapi këtë baltë” të tij ... (unë e quaj baltën e tij, e Jezusit) në sytë e të verbërit.
Gjesti i Jezusit na vë në siklet pak, çfarë do të thotë?
Para së gjithash pështymën.
Në atë kohë pështyma ishte koncentrati i frymëmarrjes, dhe i murmuritjes: dhe çfarë po bën Jezusi?
Këtë trazim me pluhurin e tokës e kemi gjetur tashmë në Bibël. Zoti e bëri kur krijoi njeriun: fryma e Hyjit i dha jetë atij njeriu që u brumos me baltën e dheut. Në këtë pikë kuptimi i gjestit të Jezusit bëhet shumë i qartë: përballemi me përsëritjen e gjestit krijues të Zotit, pra, Jezusi paraqitet në realitetin e tij si një njeri i brumosur, si edhe ne, me baltën e dheut, sepse edhe Jezusi ishte i përbërë nga hidrogjeni, oksigjeni, karboni, azoti… tamam si ne, por ai solli në botë Shpirtin që është jeta hyjnore.
Çfarë bën Jezusi tani?
Ai merr baltën e tij, që është personi i tij, mishërimi i tij, njeriu autentik të brumosur me pluhurin e tokës dhe të Shpirtit, dhe e vendos para syve të të verbërit për të hapur sytë e tij.
Kuptimi metaforik është shumë i qartë: nëse njeriu nuk ka para syve imazhin e njeriut autentik, të suksesshëm, i cili është ai i përzier me realitetin material, por edhe me plotësinë e Shpirtit që është jeta hyjnore, ai nuk sheh, as nuk është një njeri i vërtetë!
Ajo që ia hap sytë të verbërit, do të jetë kjo baltë që Jezusi vendosi para syve të tij dhe që duhet ta kemi parasysh nëse duam të ecim nëpër jetë me sytë tëhapur... është njeriu i ri.
Jezusi i thotë këtij të verbërit: "Shko dhe lahu te pishina e Siloamit".
Ungjilltari kujton se "shilõah" do të thotë i dërguar; dërguar në fakt thuhet "shalūa", por ajo që i intereson ungjilltarit është asonanca.
Ne duhet të shkojmë te uji i të dërguarit nëse duam t'i hapim sytë dhe për këtë arsye të verbrit i kërkohet një zgjedhje... ai duhet të lëvizë për të shkuar te uji që i hap sytë.
Në mënyrë simbolike, kjo lëvizje, kjo ecje për të marrë ujin e të dërguarit, është pranimi i dhuratës së Shpirtit.
Prandaj është e nevojshme të bëhet një opsion për këtë ujë.
Në këtë moment Jezusi largohet nga skena, ndërsa njeriu i lindur i verbër zbret dhe shkon në pishinën e Siloamit.
Pikërisht gjatë kësaj mungese ai të cilit Jezusi i ka hapur sytë, fillon të lëvizë dhe duhet të merret me ata që ende nuk i kanë hapur sytë.
Le të dëgjojmë dialogun e parë të atij që ishte i verbër me ata që e kishin njohur më parë:
“8 Fqinjët e tij dhe ata, që më parë e kishin parë duke lypur, thoshin:“Po a nuk është ky ai që rrinte e lypte?”
9 “Ai është” ‑ thoshin disa.
“Jo, por është një që i përngjan atij ‑ thoshin disa të tjerë. Ai vetë thoshte:“Unë jam” 10 Atëherë i thanë:
“Po si (atëherë) të erdhi drita e syve?”
11 Ai u përgjigj: “Njeriu që quhet Jezus, përzjeu baltë, m’i leu sytë dhe më tha: ‘Shko në Siloam dhe lahu!’ Shkova, pra, u lava dhe pashë”.
12 “Ku është ai?” ‑ i thanë.
“Nuk di” ‑ u përgjigj”.

Njeriu që u ndriçua nga Jezusi nuk njihej më, fqinjët që kanë jetuar pranë tij prej vitesh pyesin veten: "A është ai apo nuk është ai?"
Kushti i mëparshëm i këtij njeriu ishte të rrinte e të lypte, dmth ishte i palëvizshëm, i varur, shkonte ku e çonin të tjerët... tani jo më, ai është ai që bën zgjedhjet, tani është i lirë. Ai e di se ku dëshiron të shkojë, e di se çfarë do në jetë, është një njeri i ri.
Përpara se të prekej nga pasionet e padisiplinuara, tani ai është i shtyrë nga Shpirti dhe prandaj është krejtësisht i ndryshëm; nëse më parë ofendonte, ishte i vrazhdë, mendjemadh, mendonte vetëm për para, ishte i zgjuar... tani është bërë i butë, dëtyrues, i vëmendshëm ndaj të tjerëve, i ndershëm.
Kështu që njerëzit mund ta pyesin atë:
“Si është e mundur që jeta jote të jetë krejtësisht e ndryshme nga kur ishe i verbër?
Dhe ata bëjnë pyetjen: "Çfarë të ndodhi ty?"
Ai fillon historinë e tij të udhëtimit që bëri nga errësira në dritë.
E takova atë njeri që quhej Jezus, më vuri baltën e tij para syve... Pashë njeriun e suksesshëm, njeriun e vërtetë... Shkova të lahem në ujin e pishinës së të dërguarit (uji i të dërguarit është shpirti në të cilin jeni zhytur: ndryshon jetën tuaj; kushdo që pagëzohet nga uji i pagëzimit del një burrë i ri) dhe kur dola, pashë, hapa sytë.
Vini re, i verbëri nuk shkon të tamponojë ata që janë ende të verbër duke predikuar për t'i kthyer ata, jo. Janë të tjerët ata që, përballë një jete krejt tjetër, pyesin:
"Çfarë të ndodhi ty?
Si e shihni jetën, vdekjen, sëmundjen, seksualitetin, fatkeqësitë që mund të ndodhin? A e shihni politikën ndryshe nga të tjerët?
"Çfarë të ndodhi ty?"
Le të përpiqemi të pyesim veten nëse nuk na janë bërë kurrë këto pyetje...
Pse nuk arsyetoni si të tjerët?
Pse jeni kaq ndryshe?
Pse e shihni botën në një mënyrë tjetër?
Dhe ai tregon të gjithë historinë e tij.
Tani në skenë hyjnë ata që shqetësohen sepse nuk dinë si ai i sheh tani, pse nuk është më si më parë.
Le të dëgjojmë se çfarë po bëjnë këta njerëz:
13 Atëherë e çuan atë, që përpara ishte i verbër, te farisenjtë.
14 Ajo ditë kishte qenë e shtunë, kur Jezusi përzjeu baltën dhe ia dha dritën e syve. 15 Edhe farisenjtë filluan prapë ta pyesin si e fitoi të pamit e syve. Ky u përgjigj: “Më vuri baltë në sy, unë u lava ‑ dhe, ja, tani shoh!”
16 Atëherë disa prej farisenjve thanë: “Ky njeri nuk është prej Hyjit, sepse nuk e mban të shtunën!”
Por disa të tjerë thoshin: “Një mëkatar si mund të bëjë këso shenjash?”Dhe u bë përçarje ndër ta.
17 Pastaj e pyetën prapë të verbërin:
“E ti, çfarë thua për atë njeri që ta dha të pamit e syve?”
“Është profet” ‑ iu përgjigj.
Në këtë pikë ne vazhdojmë të lexojmë tregimin, jo më nga pikëpamja e një shërimi të verbërisë materiale, të operuar nga Jezusi: ne e lexojmë historinë si një shëmbëlltyrë të kalimit nga errësira në dritë nga ata që i lanë sytë nga Ungjilli.
Për shembull, deri para disa vitesh dëgjuam për luftë të drejtë, dikush e linte Ungjillin të hapte sytë dhe ta linte veten të pyete: "Por a është vërtet i pajtueshëm me mesazhin e Krishtit lufta? E thotë jo: nuk ka luftë të drejtë! Apo ka një dejtësi e kësaj bote, d.m.th. ju mund të blini, të shini, të grumbulloni, thjesht mjafton që të bëni diçka për të tjerët…të bëni lëmoshë…diçka tjetër…Dikush ka lënë t'i hapen sytë nga Fjala e Zotit, nga Ungjilli dhe thotë jo, sepse të gjitha të mirat janë të Zotit, ne nuk jemi pronarë, ne duhet të menaxhojmë të mirat që nuk janë tonat, duke ua dorëzuar atyre që kanë nevojë. Dikush e la Ungjillin të hapë sytë e tij, disa të tjerë jo.
Kundërshtimi i ndërgjegjes për shembull, ose fytyra e Zotit që imagjinohej, (deri para disa vitesh dhe dikush ende e predikon atë,) si xhelati, si ai që ka dhënë rregullat që duhen respektuar dhe i vjen keq nëse dikush sfidon autoritetin e tij: Sot dikush i ka lënë sytë t'i hapen nga Ungjilli, nga Krishti dhe ka parë një fytyrë krejtësisht tjetër të Zotit, një fytyrë të Zotit që është dashuri, vetëm dashuri, dhe urren të keqen, por e do marrëzisht mëkatarin... të tjerët nuk e kanë parë ende.
Çfarë ndodh tani me ata që ende nuk i kanë hapur sytë?
Ata bëjnë diçka që ndodh edhe sot, ata shkuan te farisenjtë për të denoncuar:
“Ky njeri është i ndryshëm nga të tjerët dhe për më tepër është ai që ndjek atë që nuk ecën me traditë, sepse nuk respekton të shtunën, prandaj nuk mund të jetë një njeri i Zotit ky që shkëputet nga ajo që u bë gjithmonë, nga tradita që ai ka shkelur”.
Të kemi kujdes, farisenjtë tani (ata të asaj kohe kanë vdekur), përfaqësojnë të gjithë ata që janë robër të paragjykimeve, të bindjeve të tyre dhe nuk duan t'u hapen sytë nga Ungjilli; jo se mund të ndjekësh të gjitha idetë më budallaqe që qarkullojnë, por kur është Ungjilli që dëshiron të të hapë sytë… lëri të hapen!
Ja kush janë kujdestarët e mënyrës se si është bërë gjithmonë, këto janë rregullat, gjithmonë kështu është predikuar, por nëse Ungjilli ju thotë diçka tjetër, lëri t'ju hapin sytë!
Atëherë farisenjtë fillojnë të pyesin të verbërin dhe i thonë:
"Por çfarë ndodhi mes ju, teje dhe Jezusit?"
Ai e tregon dhe në fund e pyesin:
"Por çfarë mendon për këtë djalë?"
Ata nuk e përmendin atë me emër, nuk do ta përmendin kurrë Jezusin. Ai përgjigjet: "Ai është një profet"
Më parë, kësaj pyetjeje ai i ishte përgjigjur: "Nuk e di", "ai njeri", "ishte burrë"... tani ai ka bërë një hap më tej në zbulimin e identitetit të Jezusit të Nazaretit... "ai është profet”.
Është një hap përpara që ai bën, por autoritetet që duan të mbrojnë atë që është bërë gjithmonë, nuk ishin dakord me të. Le të dëgjojmë:
“18 Judenjtë nuk besuan se kishte qenë vërtet i verbër dhe se iu shëruan sytë, derisa thirrën prindërit e atij që ishte i verbër.
19 Tani thërrasin prindërit e atij që u shërua, dhe i pyetën: “A është ky djali juaj, për të cilin pohoni se lindi i verbër? E si sheh tani?”
20 Atëherë prindërit e tij u përgjigjën:
“E dimë se ky është djali ynë dhe se lindi i verbër.
21 Si sheh tani, nuk e dimë. As nuk dimë se kush ia shëroi sytë. Pyetni atë: është njeri i rritur, ai do t’ju tregojë për vete”.
22 Prindërit e tij folën kështu, sepse i druanin judenjtë. E njëmend, judenjtë kishin marrë vendim të përjashtohet nga sinagoga ai që Jezusin do ta dëshmonte për Mesi.
23 Për këtë arsye u përgjigjën prindërit e tij: ‘I rritur është, pyetni atë!

Kësaj radhe marrja në pyetje të verbërit bëhet nga hebrenjtë. Kush janë këta hebrenj?
Në Ungjillin sipas Gjonit ata nuk janë populli i Izraelit, ata përfaqësojnë kundërshtarët e Krishtit dhe të Ungjillit, ata janë udhëheqësit fetarë.
Prindërit, nga ana tjetër, përfaqësojnë ata që kanë rrënjosur vlerat tradicionale tek fëmija i tyre dhe ishte detyrë e prindërve që t'i edukonin fëmijët e tyre sipas traditës së popullit të Izraelit.
Nëse fëmija ka takuar vërtet Krishtin, ai ka zbuluar vlera të reja dhe ka hedhur poshtë ato që i ishin ngulitur nga mendimet dhe kriteret e kësaj bote.
E përsëris… ne po e lexojmë këtë histori si një shëmbëlltyrë të kalimit nga errësira në dritë të sjellë nga Ungjilli.
I pyesin prindërit.
"A është ky djali juaj për të cilin ju thoni se ka lindur i verbër?"
Ata pyesin prindërit:
“A keni qenë ju që rastësisht e sollët në botë me pamjen e syve?
Ata thonë menjëherë:
"Ne nuk kemi të bëjmë me këtë dritë të re, ne e sollëm atë në botë të verbër, ishte një tjetër që i dha dritë".
Ata nuk kanë asnjë lidhje me realitetin e ri, kush e dha këtë dritë është Krishti që i hapi sytë të verbërit.
Ja çfarë i tha Jezusi Nikodemit:
"Ajo që lind nga mishi është mish, ajo që lind nga Shpirti është Shpirt"
Pjesa biologjike e njeriut vjen nga kjo botë, por njeriun e karakterizon dhuntia që i ka dhënë Zoti për jetën e re.
Prindërit u rritën duke u ndjerë përgjegjës për verbërinë e fëmijës së tyre, është paksa si katekizimi që bëhej në të kaluarën që fliste për mëkatin origjinal. Jezusi nuk dëshiron të dëgjojë për mëkatin, është gjendja në të cilën ne kemi lindur dhe ne kemi lindur të verbër, kjo është ajo që prodhon realitetin e kësaj bote.
Tani ka një dritë të re që nuk vjen nga bota, ajo vjen nga lart.
Si sheh tani, nuk e dime; kjo dritë që ka djali, nuk vjen nga ne.
Prindërit kanë frikë nga shërimi, nga vizioni i ri i jetës dhe kjo i tremb pak, sepse do t'i detyronte të ndryshonin këndvështrimin, domethënë, ajo që ata kanë ngulitur tani është lënë pas sepse ka një zbulim të ri.
Le të përpiqemi të jemi konkret, nëse ndërgjegjësohemi që, nëse fëmijëve u hapën sytë, sytë e tyre u hapen nga Ungjilli: nëse përballemi me fëmijë të humbur në jetë, që vazhdojnë të jenë njerëz të paaftë, që nuk dinë të bëjnë asgjë, kjo ndodh sepse aftësitë e tyre nuk kanë qenë edukuar… Arsyeja është vetëm se nuk kanë përdorur dhe nuk i përdorin dhuratat e marra nga Zoti për t'u përkulur, për t'u shërbyer të tjerët, por për t'u pasuruar, për të sunduar, për t’u dukur, sipas zakoneve të botës së vjetër...
Bujaria ndaj të tjerëve, dashuria, gatishmëria për të shërbyer nuk vjen nga mishi, vjen nga hapja e syve…
Prindërit kanë frikë sepse udhëheqësit fetarë i kërcënojnë se do t'i dëbojnë nga sinagoga, domethënë do t'i përjashtojnë nga ajo që ka qenë gjithmonë komuniteti tradicional.
Dëbimi nga sinagoga përfshinte disa rreziqe, ishte izolim social, pasiguria më e plotë, madje humbja e drejtës së trashëgimisë .Eshtë ajo që Jezusi u thotë dishepujve të tij: "Merri parasysh të gjitha rreziqet që ke, nëse i lë sytë të hapen nga Ungjilli im, do ta shohësh jetën, botën në një mënyrë krejtësisht tjetër!"
Dhe tani përpjekja e fundit e autoriteteve fetare për ta bërë këtë njeri, i cili kishte qenë i verbër, t'i kthehet arsyes sipas kritereve të traditës dhe në përgjigjet e tij, ne do t'i kapim të gjitha karakteristikat e personit të ndritur.
Le të degjojmë:
“Kështu ata e thirrën përsëri njeriun që kishte qenë i verbër dhe i thanë: “I jepni lavdi Perëndisë! Ne e dimë se ky njeri është mëkatar”. Ai u përgjigj: “A është mëkatar, nuk e di. Një gjë e di: isha i verbër dhe tani mund të shoh”. Atëherë ata i thanë: “Çfarë të bëri? Si i hapi sytë?' Ai u përgjigj atyre: “Unë jua kam thënë tashmë dhe ju nuk dëgjuat; pse doni ta dëgjoni përsëri? A doni edhe ju të bëheni dishepuj të tij?”. Ata e fyen dhe i thanë: “Ti je dishepull i tij! Ne jemi dishepuj të Moisiut! Ne e dimë se Perëndia i foli Moisiut; por ne nuk e dimë se nga është." Burri u përgjigj atyre: “Kjo është pikërisht ajo që është e habitshme: ju nuk e dini nga është ai, por ai më ka hapur sytë. Ne e dimë se Zoti nuk i dëgjon mëkatarët, por nëse dikush e nderon Zotin dhe bën vullnetin e tij, ai e dëgjon atë. Që nga fillimi i botës, nuk është dëgjuar kurrë që dikush t'i hapte sytë një njeriu të lindur të verbër. Nëse nuk do të vinte nga Zoti, nuk do të kishte mundur të bënte asgjë”. Ata iu përgjigjën: "Ti ke lindur tërësisht në mëkate dhe a na mëson?". Dhe e nxorën jashtë”.
Në këtë marrje në pyetje që i bëhet të verbërit, i gjejmë përsëri farisenjtë: i kemi gjetur tashmë në pyetjen e mëparshme kur në fund u ndanë mes tyre.
Tani i gjejmë sërish të ribashkuar: kur vjen puna për të mbrojtur interesat, besimet, privilegjet e tyre, ata që janë në pushtet, gjithmonë ribashkohen.
Në këtë grup kanë mbizotëruar dukshëm besimtarët më fanatikë, mbrojtësit e traditave më konservatore teologjike, janë ata që më së shumti i bezdis drita e Ungjillit dhe që e nisin marrjen në pyetje duke u paraqitur si ata që dinë… “Ne e dimë se ky njeri është mëkatar”, duhet të besosh, nuk duhet të mendosh, duhet të përqasesh me atë që mësojmë ne. Tani ti duhet t'i japesh lavdi Perëndisë që do të thotë të përafrosh veten me pozicionet tona".
T'i japësh lavdi Perëndisë nga ana tjetër, do të thotë të përafrohesh me pozicionet e dritës së re që ke marrë!
Përgjigja e këtij njeriu që është gjithnjë më i lirë sepse tani sheh, është:
“Nëse ai është mëkatar nuk e di, ajo që di është se tani shoh dhe jam i lumtur që të shoh”.
Kështu ata përpiqen ta zënë në kurth në një farë mënyrë dhe i thonë:
"Çfarë të bëri ky, si të hapi sytë?"
Pse duan që ai ta tregojë përsëri historinë?
Sepse duan të arrijnë tëë marrin një dëshmi që konfirmon që Jezusi e theu të shtunën dhe për këtë arsye është mëkatar… E për këtë arsye ai që ishte i verbër “Duhej të shkëputej prej tij”. Por ai që ishte i verbër, është vërtet një njeri plotësisht i lirë, deri në atë pikë sa fillon të përfshihet në ironi shumë të rrezikshme, e rrezikshme sepse ata që së shpejti do ta kërcënojnë, më pas, me dhunë, do ta dëbojnë.
Çfarë përgjigjet ai:
“Ju kam thënë tashmë këtë, mos më pyetni më, nuk ju them më sepse e di ku doni të arrini, të shkoni”... dhe tani bën një ironi: “A ndoshta doni edhe ju të bëheni dishepuj të tij?"
Në këtë pikë është e qartë se ata zemërohen dhe e ofendojnë:
"Ti je dishepull i tij!"
Ata nuk thonë për Jezusin... për atë... atë.
"Ne jemi dishepujt e Moisiut, ne e dimë që Zoti i foli Moisiut, ne as nuk e dimë nga është ky që të ka shëruar”.
Kanë frikë këta njerëz, që kanë autoritet, e nuk e vënë në diskutim bindjet e tyre përballë një drite të re si ajo e Krishtit dhe të Ungjillit.
Le të kemi kujdes sepse ata farisenjtë tashmë kanë vdekur, por farisenjtë janë një sektë që përjetëson veten në botë dhe Jezusi ishte shumë i shqetësuar dhe druante se kjo sektë do të përjetësohej në komunitetin e tij; kishin frikë se ungjilli do të vinte në dyshim atë që kishin bërë gjithmonë, atë që kishin menduar, besuar gjithmonë. Kishin frikë që të vihej në diskutim gjithçka që e kishin konsideruar të padiskutueshme: nëse themeli i këtyre zakonëve dhe këtyre zgjedhjeve është i fortë, do të fitonin besueshmëri; nëse përkundrazi nuk ishte i fortë, do të demaskoheshin si gënjeshtarë nga drita e Ungjillit.
Faktet duhen marrë ashtu siç janë, duke mos e përshtatur faktin me bindjet e dikujt.
Përgjigja tani e atij që ishte i verbër, vazhdon të jetë plotë ironi:
“Pikërisht kjo gjë është e çuditshme ‑ u përgjigj njeriu ‑ ju s’dini as prej nga është, e mua më dha dritën e syve! E ne e dimë fort mirë se Hyji nuk i dëgjon mëkatarët, por dëgjon atë që e nderon Hyjin dhe e kryen vullnetin e tij! Që prej amshimit s’është dëgjuar se ndokush ia ka dhënë të pamit e syve të verbërve të lindur të verbër! Po të mos ishte ky njeri prej Hyjit, s’do të mund të bënte asgjë!” (v.30-34).
Ata iu përgjigjën dhe tani vijnë në fyerje: “Ti ke qenë veçse mëkat që nga dita e lindjes dhe dëshiron të na mësosh neve, që e dime gjithçka? Nëse je i verbër, kjo është sepse je mëkatar, por ne me të vërtet shohim!”
Jo! Ata mendojnë se shohin, se besojnë, por në realitet nuk shohin, nuk besojnë. Së shpejti do të dëgjojmë gjykimin që shqipton Jezusi, gjykimin që ka rëndësi.
Në këtë moment e nxjerrin burrin jashtë institucionit tëë tyre.
Tani mund të shohim se çfarë karakteristikash ka njeriu i ndriçuar nga Krishti, që ka kaluar nga errësira, (nga mendimi i përbashkët, nga çfarë mendojnë, thonë dhe bëjnë të gjithë...) tek ai që ndjek dritën e Ungjillit.
Karakteristika e parë: është dikush që e ka nisur nga “nuk e di”, dhe përsërit vazhdimisht me këtë... “Nuk e di”, edhe kur fqinjët që nuk e njohin më, e pyesin: “Ku është?”…ai përgjigjet vetëm "Nuk e di", edhe atëherë kur autoritetet fetare thonë: "Ne e dimë se është mëkatar"...ai thotë "Nuk e di". Edhe së shpejti, kur ta takoi atë, Jezusi pyet nëse ai beson në Birin e njeriut, burri thotë:
"Nuk e di kush është, kush është ai, Zotëri?"
Ai është dikush që e lë veten të sfidohet, nuk ka kushte për të mbrojtur, e vërteta duhet pranuar gjithmonë, mos kini frikë nga e vërteta, sepse e vërteta vjen nga Zoti.
Është një rrugë që nis nga fakti që nuk dimë me të vërtetë diçka por jemi të hapur për të pranuar dritën.
Karakteristika e dytë: ai është i vetëdijshëm për identitetin e tij të ri.
Kur e pyesin: "Por nuk je ti?"
"Jam une!" Unë jam një burrë i ri dhe jam i kënaqur me këtë.
Karakteristika e tretë: është një njeri i lirë në paraqitjen e bindjes së tij, nuk ia shet kokën askujt: edhe pse ka autoritet, prestigj, nuk ka frikë, thotë të vërtetën!
Së pari vjen e vërteta, kështu që ai është i lirë që kur mori një dritë të re.
Karakteristika e katërt është marrëdhënia me autoritetin.
Ai është një person që respekton autoritetin, nuk e ofendon atë, por nuk e hyjnizon atë; i pari vjen Ungjilli, i pari vjen Krishti. Duhet të jemi shumë të kujdesshëm që të mos idhullojmë asnjë autoritet, qoftë politik apo fetar.
Karakteristika e pestë: është njeri i guximshëm deri në ironi; sheh qartë, prandaj nuk ka frikë nga një përballje. Nëse provokohet tregon gjithë lirinë e tij, nuk ka çfarë të mbrojë, nuk ka pozicione prestigjose në shoqëri apo avantazhe, privilegje. Ai është një person i lirë dhe nuk e lejon veten të frikësohet nga ata që, duke abuzuar me pushtetin e tyre, shajnë, kërcënojnë dhe në fund përdorin dhunën.
Ai nuk heq dorë nga e vërteta edhe kur është e pakëndshme dhe e padëshiruar për ata që janë lart, për ata që janë mësuar të marrin gjithmonë miratim, duartrokitje, lajkatarë, përkulje, puthje duarsh, jo!
Ai që ka lejuar t'i hapen sytë nga Ungjilli, e ka gjithë këtë liri!
Së fundi, ai është dikush që i reziston presionit dhe nuk ka frikë, ai gjithashtu pranon të vuajë dhunën në vend që të heqë dorë nga drita që tani e bën atë të lumtur sepse ai ndjen se është vërtet dhe plotësisht një burrë.
Tani në skenë rishfaqet Jezusi, i cili, pasi e dërgoi këtë të verbër në pishinë e Siloamit, është zhdukur; ai e shoqëroi këtë njeri gjatë gjithë rrugës drejt dritës, por ai nuk ishte i pranishëm, e la të përballej me të gjitha pyetjet, me të gjitha vështirësitë dhe tani Jezusi shkon duke e kërkuar dhe e gjen.
Le të dëgjojmë:
35 Jezusi e mori vesh se e kishin qitur jashtë. Kur e gjeti, i tha:
“A beson ti në Birin e njeriut?”
36 Ai iu përgjigj:
“Po kush është ai, Zotëri, që të besoj në Të?”
37 “E pe ‑ i tha Jezusi ‑ Është ai që po flet me ty!”
38 Ai tha:
“Besoj, o Zot!” dhe ra përmbys para tij.
39 Jezusi i tha: “Erdha në këtë botë të bëj gjyq:
që të shohin ata që janë të verbër
e të verbohen ata që shohin!”
40 Disa prej farisenjve që ishin me të, i dëgjuan këto fjalë dhe thanë:
“Vallë, a thua edhe ne jemi të verbër?”
41 Jezusi u përgjigj:
“Po të ishit të verbër,
s’do të kishit mëkat.
Porse ju thoni: ‘Shohim!’
prandaj mëkati juaj mbetet” (v.35-41).
Ne kemi shoqëruar udhëtimin shpirtëror të këtij njeriu që i la sytë në pishinë e Silohamit: Jezusi i dërguar nga Ati Qiellor dhe ata që e vinin në pyetje, mund të kishin pyetur veten: “Pse ky njeri që tani ka zbuluar dritën, është i lirë dhe i lumtur, e nuk ka nevojë të takojë njerëz që e komplimentojnë, a e kundërshtojnë?”
Përgjigja është paraqitur nga ungjilltari Gjon që në fillim të Ungjillit të tij: Kur ia tregon fjalët e Jezusit Nikodemit, Jezusi thotë:
"Drita erdhi në botë, por njerëzit preferuan errësirën sesa dritën, sepse veprat e tyre ishin të liga".
Është e çuditshme, por kështu ndodh.
Njeriu i ri, njeriu i vërtetë mërzit, nuk pranohet nga ata që duan të përjetësojnë mbretërimin e njeriut të vjetër: atëi që udhëhiqet nga pasionet, nga interesat e veta, nga logjika e përfitimit të tij, nga ajo që i pëlqen. .. e mërzit njeriu i ri. Kujtojmë kur Pilati në mesditë, ua paraqet Jezusin njerëzve dhe thotë:
"Ja njeriu!"
Nuk durojnë dot, i thonë: “Kryqëzoje!”
"Eja, hiqe nga rruga"
Ata nuk duan ta shohin njeriun, sepse njeriu i ri i fut në krizë ata që duan të përjetësojnë njeriun e vjetër.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 E KRESH…VITI A.

MË 26-3-2023.

LEXIMI I PARË: Éz. 37,12-14

12 Prandaj profetizo e thuaju. Kështu thotë Zoti Hyj: Ja, unë do t’i hap varret tuaja dhe do t’ju nxjerr nga varret tuaja, o populli im, dhe do t’ju shtie në tokën e Izraelit.
13 Do ta dini se unë jam Zoti kur t’i kem hapur varret tuaja e t’ju kem nxjerrë nga varret tuaja, o populli im!
14 Do t’jua jap shpirtin tim dhe ju do ta rifitoni jetën dhe do t’ju vendos në tokën tuaj. Ju do ta dini se unë jam Zoti. Çka them unë, atë edhe e bëj ‑ thotë Zoti Hyj.”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


HYJI NUK DO TA BRAKTISË KURRË POPULLIN E TIJ.


Ky tekst është shumë i shkurtër, por është e qartë se ai formon një entitet: është i përshtatur nga dy shprehje të ngjashme; në fillim "Kështu thotë Zoti HYJI", në fund "Fjala e Zotit". Një kornizë, padyshim, synon të solemnizojë atë që është inkuadruar. Sa herë që një profet e sheh të arsyeshme të përsërisë se ai flet në emër të Zotit, kjo ndodh sepse mesazhi i tij është veçanërisht i rëndësishëm dhe i vështirë për t'u dëgjuar dhe për t’u pranuar.
Mesazhi i sotëm është, pra, ai që është shkruar në brendësinë e kësaj kornize: është një premtim i përsëritur dy herë dhe drejtuar popullit të Zotit, pasi Zoti thotë "O populli im"; të dyja herë premtimi është i dyfishtë: së pari "Unë do t'ju hap varret tuaja", e dyta "Unë do t'ju kthej në tokën e Izraelit" ose "Unë do t'ju jap pushim në tokën tuaj", që është e njëjtë. Këto shprehje na lejojnë të lokalizojmë kontekstin historik: populli është në mërgim në Babiloni, i braktisur në mëshirën e babilonasve: ata janë asgjësuar (në kuptimin e vërtetë të termit, pakësuar, redukuar në asgjë), sikur të vdekur, kjo është arsyeja pse Zoti flet për varret.
Dhe kështu shprehja "Unë do t'i hap varret tuaja" do të thotë se Zoti do të ringjallë popullin e tij. Nëse keni kuriozitetin t'i referoheni Biblës suaj, kapitullit 37 të Ezekielit, do të shihni se teksti ynë i vogël sot ndjek një vegim të profetit që quhet "vizioni i kockave të thata" dhe jep shpjegimin. Ju kujtoj këtë vizion: profeti sheh një ushtri të pamasë të vdekur, të shtrirë në pluhur; dhe Zoti i tha: vëllezërit e tu janë aq të dëshpëruar në mërgim sa thonë se kanë vdekur, se me të vërtetë janë reduktuar në asgjë... “mirë, thotë Zoti, unë, Zoti, do t'i ringjall”.
Dhe i gjithë ky vizion dhe shpjegimi i tij, evokon këtë robëri të popullit të mërguar dhe ngritjen e tyre nga Zoti. Sepse, për profetin Ezekiel, është një siguri: njerëzit nuk mund të eliminohen sepse Zoti u ka premtuar atyre një Besëlidhje të përjetshme që asgjë nuk mund ta shkatërrojë; prandaj, çfarëdo qofshin disfatat, thyerjet, sprovat, ne e dimë se njerëzit do të mbijetojnë dhe se do ta gjejnë tokën e tyre, sepse është pjesë e premtimit. "Unë do të hap varret e tua, o populli im, do t'ju kthej në tokën e Izraelit": në thelb këto fraza nuk janë për t'u habitur: populli i Izraelit e ka ditur gjithmonë se HYJI i tyre është besnik; dhe shprehja: "Do ta dini se unë jam Zoti" thotë me të drejtë se nëpërmjet besnikërisë së tij ndaj premtimeve të tij, mund të njihet Hyji i vërtetë.
Por pse të përsërisim pak a shumë të njëjtat gjëra dy herë? Mund të mendohet me të drejtë , se premtimi i dytë e përsërit në një mënyrë më të plotë e të qartë kuptimin e të parit sepse thotë qartë se Popullit do të kthehet në Tokën e Izraelit krejtësisht i rinovuar. Premtimi i parë, pra shpallet me këto fjalë “Ja, unë do t’i hap varret tuaja dhe do t’ju nxjerr nga varret tuaja, o populli im, dhe do t’ju shtie në tokën e Izraelit”. Do ta dini se unë jam Zoti kur t’i kem hapur varret e e t’ju kem nxjerrë nga varret tuaja, o populli im!” (v. 12-13), dhe e gjithë kjo është në thelb kthimi në gjendjen e mëparshme përpara fatkeqësisë së mërgimit në Babiloni. Por në këtë premtim të dytë, ka diçka tjetër, ka shumë më tepër, ka diçka të re, diçka të paparë më parë: "Do t’jua jap shpirtin tim dhe ju do ta rifitoni jetën dhe do t’ju vendos në tokën tuaj. Ju do ta dini se unë jam Zoti. Çka them unë, atë edhe e bëj ‑ thotë Zoti Hyj” (v.14). Unë do të vendos shpirtin tim brenda jush dhe ju do të jetoni; është mësaxhi I Besëlidhjes së re që parashikohet me këto fjalë: tani e tutje ligji i dashurisë nuk do të jetë më i gdhendur në pllaka guri, por në zemra. Ose për të përdorur një formulë tjetër nga Ezekieli, zemrat e njerëzve nuk do të jenë më prej guri, por prej mishi.


UNË DO TË VË SHPIRTIN TIM NË YU QË TË JETONI


Këtu, pra, nuk ka asnjë hezitim të mundshëm, përsëritja e formulës “O populli im” tregon qartë se këto dy premtime shpallin një ringjallje, një rikthim të popullit. Këtu nuk bëhet fjalë për një ringjallje individuale: jo më shumë se asnjë nga profetët e kohës së tij, Ezekieli nuk e parashikon ende një gjë të tillë. Në fakt, populli i Izraelit nuk e zbuloi besimin në Ringjallje deri në shekullin e dytë p.e.s. Deri atëherë, pohohej se të vdekurit zbresin në "Sheol"; një vend i errët për të cilin nuk dihet asgjë; por sado kurioze të na duket sot, është një temë për të cilën është kushtuar pak vëmendje. Sepse vdekja individuale nuk ndikon në të ardhmen e njerëzve; megjithatë, për një kohë të gjatë, ishte e ardhmja e njerëzve dhe vetëm ajo që vlente. Kur dikush vdiste, thuhej se "flente me baballarët e tij", por mbijetesa nuk konsiderohej e mundur; nga ana tjetër, mbijetesa e njerëzve ka qenë gjithmonë e sigurt, pasi njerëzit janë bartës të premtimeve të Zotit. Mund të themi se me shekuj besimtarëve u interesonte e ardhmja e popullit dhe jo e individit.
Për të besuar në Ringjalljen individuale, duhet të kombinohen dy elementë: së pari, interesi për fatin e individit: gjë që nuk ishte rasti në fillimet e historisë biblike: interesi për fatin e individit është një zbulim, një përparim i vonuar… Pastaj, një element i dytë është thelbësor për lindjen e besimit në Ringjallje: duhet të besosh në një Zot që nuk të braktis jo vetëm deri në vdekje, por për gjithmonë.
Kjo siguri se Zoti nuk e braktis kurrë njeriun, nuk lindi papritur; u zhvillua në ritmin e ngjarjeve konkrete në historinë e popullit të zgjedhur. Përvoja historike e Besëlidhjes është ajo që ushqen besimin e Izraelit. Por përvoja e Izraelit është ajo e një Zoti që çliron njeriun, që do që njeriu të jetë i lirë nga çdo skllavëri, që ndërhyn vazhdimisht për ta çliruar atë; një Zot besnik që shkon gjithmonë përpara. Është ky besim që drejton të gjitha zbulimet e Izraelit; ajo është forca lëvizëse.
Katër shekuj pas Ezekielit, rreth vitit 165 p.e.s., këto dy elemente të kombinuara, besimi në një Zot që e çliron vazhdimisht njeriun, zbulimi i vlerës së çdo njeriu, rezultoi në besimin në ringjalljen individuale; në fund të këtij evolucioni të dyfishtë, u bë e qartë se Zoti do ta çlirojë individin nga skllavëria më e tmerrshme, përfundimtare e vdekjes. Ky zbulim është aq i vonë në popullin hebre, saqë në kohën e Krishtit, ky besim nuk ishte ende i përbashkët nga të gjithë pasi saducenjtë u caktuan me këtë saktësi "ata që nuk besojnë në ringjalljen".
Sigurisht që nuk është e ndaluar të mendosh se profecia e Ezekielit shkoi përtej mendimit të tij pa e ditur vetë ai; Shpirti i Perëndisë po fliste përmes gojës së tij dhe tani mund të mendojmë "Ezekieli nuk mund të thoshte aq mirë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 E KRESH…VITI A

MË 26-3-2023.


UNGJILLI: Gj. 11,1-45.

1 Asohere ishte i sëmurë një farë Lazri nga Betania, prej fshatit të Marisë e të motrës së saj, Martës. 2 Maria ishte ajo, që e pati lyer Zotërinë me erëra të mira dhe ia pati fshirë këmbët me flokët e saj. Pra, vëllai i saj, Lazri, ishte i sëmurë. 3 Prandaj motrat i çuan fjalë: “Zotëri, ai që ti e do është i sëmurë.” 4 Jezusi, kur dëgjoi, tha: “Kjo sëmundje nuk është për vdekje, por për lavdi të Hyjit, që të nderohet në saje të saj i Biri i Hyjit.” 5 Jezusi e kishte fort për zemër Martën, motrën e saj dhe Lazrin. 6 Megjithatë, kur mori vesh për sëmundjen e tij, u ndal edhe dy ditë në atë vend ku ndodhi. 7 Veç atëherë u tha nxënësve: “Ejani të shkojmë prapë në Jude.” 8 Nxënësit i thanë: “Mësues! Tani judenjtë deshën të të vrasin me gurë e ti përsëri do të kthehesh atje?” 9 Jezusi iu përgjigj: “Vallë, a nuk i ka dita dymbëdhjetë orë? Kush ecën ditën, nuk merr në thua, spese e sheh dritën e kësaj bote. 10 Kush ecën natën, merr në thua, sepse nuk ka dritë në të.” 11 U tha kështu, pastaj shtoi: “Lazri, dashamiri ynë fle, por po shkoj ta zgjoj.” 12 Atëherë, nxënësit e tij i thanë: “Zotëri, nëse fle, do të shërohet!” 13 Jezusi u foli për vdekjen e tij, kurse ata menduan se e kishte për gjumë të rëndomtë. 14 Atëherë Jezusi u tha haptas: “Lazri ka vdekur! 15 Jam i kënaqur pse s’ndodha atje, pikërisht për ju ‑ që të besoni! Por, ejani të shkojmë tek ai!” 16 Atëherë Toma, i quajtur Binjak, u tha bashkënxënësve: “Të shkojmë edhe ne të vdesim bashkë me të!”
17 Kur, pra, Jezusi arriti, mori vesh se ai ishte varrosur para katër ditësh. 18 Betania ishte afër Jerusalemit diku rreth pesëmbëdhjetë stadje. 19 Shumë judenj kishin ardhur te Marta e Maria për t’i ngushëlluar për vëllain e tyre. 20 Kur Marta mori vesh se po vinte Jezusi, i doli para, kurse Maria ndenji në shtëpi. 21 Atëherë Marta i tha Jezusit:“Zotëri, të kishe qenë ti këtu, im vëlla nuk do të kishte vdekur. 22 (Por) edhe tani e di se çkado që të lypësh prej Hyjit, Hyji do të ta japë.” 23 “Do të ngjallet vëllai yt!” ‑ i tha Jezusi. 24 “E di se do të ngjallet ‑ iu përgjigj Marta ‑ në ringjallje ‑ Ditën e fundit.” 25 Jezusi iu përgjigj: “Unë jam Ringjallja dhe Jeta: kush beson në mua, edhe nëse vdes, do të jetojë. 26 Edhe kush jeton e beson në mua, nuk do të vdesë kurrë. A e beson ti këtë?” 27 Marta iu përgjigj: “Po, Zotëri! Unë besoj se ti je Mesia, Biri i Hyjit ‑ ai që duhej të vijë në botë!” 28 Si tha kështu, shkoi dhe thirri Marinë, motrën e vet dhe i tha lehtë: “Mësuesi është këtu dhe të thërret.” 29 Kjo, posa dëgjoi, u çua me vrap e shkoi tek ai. 30 Jezusi ende nuk kishte hyrë në fshat, por deri atëherë qëndroi atje, ku e kishte ndeshur Marta. 31 Tashti judenjtë që ishin me Marinë në shtëpinë e saj dhe po e ngushëllonin, kur panë se si u çua me të shpejtë dhe doli përjashta, shkuan pas saj të bindur se po shkonte te varri për të qarë. 32 Maria, kur arriti atje, ku ishte Jezusi e, kur e pa, ra përmbys para tij dhe i tha: “Zotëri, të kishe qenë ti këtu, im vëlla s’do të kishte vdekur!” 33 Jezusi, kur pa duke qarë atë dhe se po qanin edhe judenjtë, që po e përcillnin, u trand në shpirt, u turbullua 34 dhe pye: “Ku e keni vënë?” “Zotëri, eja e shih!” ‑ iu përgjigjën. 35 E Jezusit i ngufi vaji. 36 Atëherë judenjtë thanë: “Shih, sa e ka dashur!” 7 Disa prej tyre thanë: “A thua ky, që i dha dritën e syve të verbërit, nuk mundi të bëjë që ky të mos vdiste?”
38 Pastaj Jezusi, përsëri i tronditur, arriti te varri. Ishte shpellë e grykën ia kishin zënë me një gur.
39 Jezusi tha: “Hiqeni gurin!” Marta, motra e të ndjerit, i tha Marta: “Zotëri, tashmë ka marrë erë! Ka tashmë katër ditë që ka vdekur!” 40 “A nuk të thashë ‑ iu përgjigj Jezusi ‑ nëse do të besosh, do ta shohësh lavdinë e Hyjit?” 41 E hoqën, pra, gurin. Jezusi i çoi sytë kah qielli dhe tha: “O Atë, të falënderoj që ma dëgjove lutjen. 42 Unë e dija se gjithmonë më dëgjon, por thashë kështu për shkak të popullit që më rrethon: që të besojnë se Ti më dërgove.” 43 Si foli kështu, thirri me zë të lartë: “Lazër, dil jashtë!” 44 Dhe, ai që pati vdekur, doli jashtë i lidhur duarsh e këmbësh me rripa pëlhure. Fytyrën e kishte të mbështjellë me rizë. Jezusi u tha: “Zgjidheni dhe lëreni të ecë!” 45 Atëherë shumë judenj që kishin ardhur te Maria, kur panë çka bëri Jezusi, besuan në të.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUSH BESON NË MUA EDHE NËSE VDES, DO JETOJE.

Ne kemi marrë përsipër ta quajmë këtë Ungjill "ringjallja e Llazarit", por, le ta pranojmë, ky është termi i gabuar; kur shpallim “Unë besoj në ringjalljen e të vdekurve dhe në jetën e përjetshme”, është diçka krejt ndryshe.
Vdekja e Llazarit ishte vetëm një lloj paranteze në jetën e tij tokësore; jeta e tij pas mrekullisë së Jezusit rifilloi rrjedhën e saj të zakonshme dhe më pas duhet të ketë qenë pothuajse njësoj si më parë. Llazari vetëm disi kishte një jetë shtesë tokësore. Trupi i tij nuk u transformua dhe ai duhej të vdiste për herë të dytë; vdekja e tij e parë nuk ishte ajo që do të jetë për ne, domethënë kalimi në jetën reale e përjetëshme dhe e lumtur nga e cila nuk ka kthim.
Por pastaj, papritmas, dikush mund të pyesë se çfarë dobi ka? Duke bërë këtë mrekulli, Jezusi ndërmori rreziqe të mëdha për veten e tij, sepse tashmë kishte tërhequr shumë vëmendje... dhe sa i përket Llazarit, kjo vetëm shtyu afatin përfundimtar.
Është Shën Gjoni ai që i përgjigjet pyetjes sonë: Çfarë dobi ka kjo mrekulli?
Ai na thotë se kjo është një shenjë shumë e rëndësishme: Jezusi shfaqet atje si ai në të cilin kemi jetë të pafundme dhe në të cilin mund të besojmë, domethënë mbi të cilin mund të vëmë bast jetën tonë.
Dhe për më tepër, kryepriftërinjtë dhe farisenjtë nuk gabuan: ata e kuptuan shumë mirë peshën e shenjës që Jezusi kishte dhënë te varri i Llazarit: sipas Shën Gjonit, menjëherëshumë njerëz filluan të besonin në Jezusin pas ringjalljes së Llazarit, dhe për këtë vendosën ta dënonin me vdekje.
Le të kthehemi te historia e asaj që unë propozoj ta quaj "Zgjimi i Lazarit", sepse nuk është një ringjallje e vërtetë si ajo e Jezusit, është më tepër një shtesë e jetës tokësore. Do të bëj vetëm dy vërejtje:



NËSE BESONI, DO TË SHIHNI LAVDINË E ZOTIT


Vërejtje e parë: për Jezusin, e vetmja gjë që ka rëndësi është lavdia e Perëndisë; por për të parë lavdinë e Perëndisë, duhet të besojmë (“Nëse beson, do të shohesh lavdinë e Perëndisë”, i tha ai Martës). Që në fillim të tregimit, kur Jezusit sapo i thanë: "Zot, ai që do, është i sëmurë", ai u thotë dishepujve të tij: "Kjo sëmundje nuk të çon në vdekje, është për lavdinë e Zotit", për të thënë zbulimin e misterit të Zotit. Jo se shfaqja e lavdisë së Perëndisë është një shpërblim për për të mirët ose për besimtarët; por kur nuk jemi në një qëndrim besimi, gjithçka ndodh sikur po e lejojmë shikimin të turbullohet nga dyshimi dhe mosbesimi; është sikur të vendosim sy të errëta, nuk e shohim më dritën. Besimi na i hap sytë, eliminon verbërinë e mosbesimit që kishim vënë në sy.
Vërejtje e dytë: besimi në ringjalljen e bën hapin e tij të fundit këtu: në lidhje me tekstin e Ezekielit që na është ofruar për leximin e parë për këtë të dielë të pestë të Kreshmës, ne kemi parë se besimi në ringjallje u shfaq shumë vonë në Izrael; pohohet shumë qartë vetëm në shekullin e dytë para Krishtit, me rastin e persekutimit të tmerrshëm të mbretit grek Antiochus Epiphanes; dhe në kohën e Krishtit as që pranohet nga të gjithë. Marthe dhe Marie, padyshim, janë ndër njerëzit që besojnë në të. Por, sipas idesë së tyre, bëhet fjalë ende për një ringjallje për ditën e fundit; kur Jezusi i thotë Martës: "Vëllai yt do të ringjallet", Marta i përgjigjet: "Unë e di se ai do të ringjallet në ditën e fundit, në ringjallje". Jezusi korrigjon: ai nuk flet në të ardhmen, ai flet në të tashmen: "Unë jam ringjallja dhe jeta... Kushdo që jeton dhe beson në mua nuk do të vdesë kurrë... Ai që beson në mua, edhe nëse ai vdes, do të jetojë: krijohet përshtypja se Ringjallja është tani për tani. “Unë jam ringjallja dhe jeta”: kjo do të thotë se vdekja në kuptimin e ndarjes nga Zoti nuk ekziston më, ajo kapërcehet në Ngjalljen e Krishtit. Me Palin, besimtarët mund të thonë "Vdekje, ku është fitorja jote?" Jo, asgjë tani nuk do të na ndajë nga dashuria e Krishtit, madje as vdekja.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E LARIT…VITI A

MË 2-4-2023.

LEXIMI I PARË: Is. 50, 4-7

4 Zoti Hyj ma dha një gjuhë të ditur
që të di ta përforcoj me fjalë të lodhurin.
Çdo mëngjes veshin ma zgjon
që të dëgjoj siç dëgjon nxënësi.

5 Zoti Hyj ma hapi veshin,
s’kundërshtova, nuk u zmbrapsa.

6 Shpinën ua solla atyre që më rrahnin,
mollëzat e mia atyre që ma shkulnin mjekrrën:
fytyrën time nuk e largova
nga të sharat e pështymat.

7 Zoti Hyj është ndihmëtari im,
këndej edhe s’jam i tronditur,
prandaj fytyrën time e bëra të fortë si shkëmbi
pse e di se s’do të mbetem i turpëruar.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

IZRAELI, SHËRBËTORI I ZOTIT.

Isaia sigurisht që nuk po mendonte për Jezu Krishtin kur shkroi këtë tekst, ndoshta në shekullin e gjashtë para Krishtit, gjatë mërgimit në Babiloni. Shpjegoj: Meqenëse populli i tij është në mërgim, në kushte shumë të vështira dhe mund t'i jepte vendin shkurajimit, Isaia u kujton atyre se ai popull është ende shërbëtor i Hyjit. Dhe se Perëndia mbështet tek ai, shërbëtor i tij dhe popull i tij, për të realizuar projektin e tij të shpëtimit për njerëzimin. Sepse populli i Izraelit është me të vërtetë ky Shërbëtor i Perëndisë i ushqyer çdo mëngjes nga Fjala, por edhe i persekutuar për shkak të besimit të tij, besimit në të cilin me të vërtet gjen forcën për të qenë besnik, pavarësisht nga çdo gjë ndaj të gjitha sprovave.
Në këtë tekst, Isaia përshkruan mirë marrëdhënien e jashtëzakonshme që bashkon Shërbëtorin (Izraelin) me Perëndinë e tij. Karakteristika e tij kryesore është dëgjimi i Fjalës së Perëndisë, "me vesh të hapur" siç thotë Isaia.
“Të dëgjosh” është një fjalë që ka një kuptim shumë të veçantë në Bibël: do të thotë të besosh. Jemi mësuar t'i kundërvihemi këtyre dy qëndrimeve tipike midis të cilave jeta jonë luhatet vazhdimisht: besimi te Zoti, dhe braktisja e qetë të vullnetit të tij, sepse dihet nga përvoja se vullneti i tij është vetëm i mirë ... por mosbesimi, dyshim për qëllimet e Zotit dhe revolta përballë sprovave mund të bëjnë që Populli të besojë se Ai Zoti e ka braktisur ose më keq se ai mund të gjejë kënaqësi në vuajtjet tij.
Profetët, njëri pas tjetrit, përsërisin "Dëgjo, Izrael" apo "Sot do ta dëgjosh Fjalën e Perëndisë...? Dhe, në gojën e tyre, rekomandimi: “Dëgjo” gjithmonë do të thotë: “Beso në Zotin pa marrë parasysh gjë tjetër”; dhe Shën Pali do të thotë pse: sepse kur njerëzit e duan Zotin (domethënë i besojnë atij), ai vetë bën që çdo gjë të funksionojë për të mirën e tyre: “Hyji në gjithçka bashkëpunon me ata që e duan, me ata që, me vendimin e tij, janë të thirrur” (Rm. 8, 28). Nga çdo e keqe, nga të gjitha vështirësitë, nga të gjitha sprovat, ai nxjerr të mirën; të gjithë urrejtjes ai i përgjigjet me dashuri edhe më të fortë; në çdo persekutim, ai jep forcën e faljes; nga çdo vdekje ai nxjerr jetën, Ringjalljen.
Kjo është historia e besimit të ndërsjellë. Zoti i beson Shërbëtorit të tij, i beson atij një mision; në këmbim Sherbëtori e pranon misionin me besim. Dhe është pikërisht ky besim që i jep forcën e nevojshme që të qëndrojë i vendosur edhe në kundërshtimet që do të ndeshet pashmangshmërisht. Këtu misioni është ai i dëshmitarit:
"Që të mund të mbështes të rraskapiturin",
thotë Shërbëtori. Duke i besuar këtij misioni, Zoti jep forcën e nevojshme:
Ai i jep" gjuhën e nevojshme:
"Zoti, Perëndia im, më ka dhënë gjuhën e dishepujve"...
Dhe, akoma më mirë, ai vetë ushqen këtë besim që është burim i gjithë guximit në shërbim të të tjerëve:
“ZOTI, Perëndia im, më ka hapur veshin”,
që do të thotë se të dëgjuarit (në kuptimin biblik, besimi) janë në vetvete një dhuratë nga Zoti. Gjithçka është një dhuratë: misioni dhe gjithashtu forca dhe gjithashtu besimi që e bën të palëkundur. Është pikërisht karakteristikë e besimtarit të njohë gjithçka si dhuratë nga Zoti.



QËNDRIMI NË PROVË.

Dhe ai që jeton në këtë dhuratë të përhershme të forcës së Zotit, mund të përballet me gjithçka:
"Nuk u rebelova, nuk u fsheha..."
Besnikëria ndaj misionit të besuar përfshin në mënyrë të pashmangshme persekutimin: profetët e vërtetë, domethënë ata që flasin me të vërtetë në emrin e Zotit, vlerësohen dhe dëgjohen rrallë gjatë jetës së tyre. Konkretisht, Isaia u tha bashkëkohësve të tij: duroni, Zoti nuk ju ka braktisur, përkundrazi, ju jeni në një mision për të. Pra, mos u çuditni që të keqtrajtoheni.
Per cfare? Sepse Shërbëtori që vërtet "dëgjon" Fjalën e Perëndisë, domethënë që e vë në praktikë, bëhet shpejt jashtëzakonisht shqetësues. Kthimi i tij në besim i thërret të tjerët në konvertim. Disa e dëgjojnë thirrjen nga ana e tyre... të tjerë e refuzojnë atë dhe, në emër të arsyeve të tyre jo të mira, e përndjekin Shërbëtorin. Dhe çdo mëngjes, Shërbëtori duhet të rimbushë bateritë me Atë që atij i jep forcën të përballet me gjithçka. Dhe atje, Isaia përdor një shprehje pak kurioze në anglisht, por e zakonshme në hebraisht: “I have made my face as hard as stone”: shprehet me këto fjalë vendosmëri dhe guxim; dhe vërtet këtu Shërbëtori pohon:
"Prandaj fytyrën time e bëra të fortë si shkëmbi
pse e di se s’do të mbetem i turpëruar”.
Askush nuk do të më shohë fytyrën time të zhbërë,
asgjë nuk do të më shtypë,
do të mbahem sido që të jetë".
Nuk është krenari apo pretendim, është besim i pastër: sepse ai e di mirë se nga i vjen forca.
Thashë në fillim se profeti Isaia foli për popullin e tij të përndjekur, të poshtëruar, në mërgimin e tij në Babiloni; por, sigurisht, kur dikush rilexon Mundimet e Krishtit, është e qartë: Krishti i përngjan pikërisht këtij portreti të shërbëtorit të Perëndisë. Dëgjimi i Fjalës, besimi i pandryshueshëm dhe rrjedhimisht siguria e fitores, edhe në mes të persekutimit, e gjithë kjo e karakterizoi Jezusin pikërisht në momentin kur brohoritjet e turmës së të Dielës së Larit shënuan dhe përshpejtuan rënien e tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E LARIT VITI A

MË 2-4-2023

PSALMI: 22, 2,8-9,17-20,22b-24

2 O Hyj, Hyji im, pse hoqe dorë prej meje?
Larg nga Shëlbimi im fjalët e dënesës sime!

8 Gjithkush më shikon, më përqesh,
shtrembërojnë buzët, luajnë me kokë:
9 “Shpresoi në Zotin: le ta lirojë,
le ta shpëtojë sepse i pëlqen Atij!”

17 Më rrethuan qen me shumicë,
turmë keqbërësish më rrethuan gjithkah.
M’i shporuan duart e këmbët
18 mund t’i numëroj të gjithë eshtrat e mi,
e këta më shikojnë e nuk m’i ndajnë sytë.

19 Petkat e mia ndër vete i ndajnë
e mbi petkun tim qesin short.
20 Por ti, o Zot, mos rri larg meje,
fuqia ime shpejto të më ndihmosh!

22 Më shpëto prej gojës së luanit,
prej brirëve të buajve të egër mua të gjorin.
23 E unë do t’ua shpall vëllezërve Emrin tënd,
do të të lavdëroj në kuvendin e dheut:
24 “Ju që e druani Zotin, lëvdojeni atë,
mbarë fara e Jakobit, lëvdojeni atë!
Të gjithë pasardhësit e Izraelit, nderojeni atë.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


NGA THIRRJA E MËRITJES NË FALËNDERIM

Ky psalm 22 na rezervon disa surpriza: fillon me këtë frazë të famshme:
“O Hyj, Hyji im, pse hoqe dorë prej meje?” (v.2)
e cila bëri që të rridhte shumë bojë dhe madje edhe nota muzikore! Gabimi është ta nxjerrim atë nga konteksti i saj, që bën që si rezultat, shpesh ne të tundohemi ta keqkuptojmë: për ta kuptuar atë, duhet ta rilexojmë të gjithë këtë psalm. Është mjaft i gjatë, tridhjetë e dy vargje të të cilave rrallë lexojmë fundin: por çfarë thotë? Është vërtet një këngë falënderimi:
“E unë do t’ua shpall vëllezërve Emrin tënd,
do të të lavdëroj në kuvendin e dheut:…
nuk e përbuzi as s’e qiti në harresë mjerimin e skamnorit,
nuk e fshehu fytyrën e vet prej tij,
por, kur i kërkoi ndihmë, e dëgjoi Ai që thirri:
“Perëndia im, Perëndia im, pse më ke braktisur?”
Ai që ndjehet i braktisur dhe për këtë i dëshpëruar në vargun e parë, lavdëron dhe faënderon disa vargje më poshtë për shpëtimin e dhënë. Jo vetëm që nuk ka vdekur, por falënderon Zotin që nuk e ka braktisur.
Atëherë, në shikim të parë, dikush do të besonte vërtet se Psalmi 22 është shkruar për Jezu Krishtin: “Më rrethuan qen me shumicë,
turmë keqbërësish më rrethuan gjithkah.
M’i shporuan duart e këmbët
mund t’i numëroj të gjithë eshtrat e mi” (v. 16-18).
Është me të vërtetë tortura e një të kryqëzuari; dhe kjo nën sytë mizorë e ndoshta edhe soditës të xhelatëve dhe turmës: Po, më rrethojnë qentë, më rrethojnë një bandë mashtruesish… më shohin, më shikojnë. I ndajnë rrobat e mia midis tyre dhe i hedhin short rrobat e mia.
Por, në realitet, ky psalm nuk u shkrua për Jezu Krishtin, ai u kompozua në kthimin nga Mërgimi në Babiloni: ky kthim krahasohet me ringjalljen e një njeriu të dënuar; sepse mërgimi ishte vërtet dënimi me vdekje i këtij populli; edhe pak, dhe ai do të ishte fshirë nga harta, nga faqja e tokës!
Dhe kështu, në këtë psalm 22, Izraeli krahasohet me një njeri të dënuar që për pak sa nuk vdiq në kryq (të mos harrojmë se kryqi ishte një torturë shumë e zakonshme në kohën e kthimit nga Mërgimi). Është arsyeja pse marrim shembullin e një kryqëzimi): i dënuari pësoi fyerje, poshtërime, gozhdë, braktisje në duart e xhelatëve... dhe pastaj, për mrekulli, shpëtoi, nuk ka vdekur. Përkthe: Izraeli është kthyer nga mërgimi. Dhe, tani e tutje, ai e lë veten të shkojë në gëzimin e tij dhe ua thotë të gjithëve, e bërtet edhe më fort se sa e bërtiti hallin. Prandaj historia e kryqëzimit nuk është në qendër të psalmit, ajo është aty për të nxjerrë në pah falënderimin e atij (Izraelit) që sapo i ka shpëtuar tmerrit.
Nga mesi i ankthit të tyre, Izraeli nuk pushoi kurrë së thirruri për ndihmë dhe ata nuk dyshuan për asnjë moment se Perëndia po i dëgjonte. Thirrja e tij e madhe që ne e njohim mirë:
“Perëndia im, Perëndia im, pse më ke braktisur?”
është me të vërtetë një klithmë shqetësimi përballë heshtjes së Zotit, por nuk është as një klithmë dëshpërimi dhe aq më pak një klithmë dyshimi. Krejt e kundërta! Është lutja e dikujt që vuan, që guxon të thërrasë vuajtjen e tij. Rastësisht, ne jemi të ndriçuar për lutjen tonë kur jemi në vuajtje të çfarëdo lloji: ne kemi të drejtë të bërtasim, Bibla na fton ta bëjmë këtë.
Prandaj, ky psalm është në fakt kënga e kthimit nga mërgimi: Izraeli falënderon pas kthimit në Jeruzalem. Ai kujton dhimbjen e kaluar, ankthin, heshtjen e dukshme të Zotit; ndihej i braktisur në duart e armiqve të tij... Por vazhdoi të lutej. Izraeli vazhdoi të kujtonte Besëlidhjen dhe të gjitha bekimet e Perëndisë.


PSALMI 22 SI ISH-VOTO.


Në thelb, ky psalm është ekuivalenti i ish-votos tonë: në mes të një rreziku të madh, ne lutëmi dhe shprehim një dëshirë lidhur më një premtim; si "nëse mbijetoj, do t'i ofroj një ex-voto filan shenjtorit"; (fjala "ex-voto" do të thotë pikërisht "të ndjekësh një dëshirë"); sapo të potësohet dëshira, njeriu e mban premtimin. Ndonjëherë është në formën e një pikture që kujton dramën dhe lutjen e njerëzve të dashur.
Psalmi ynë 22 duket pikërisht kështu: ai përshkruan mirë tmerrin e mërgimit, ankthin e popullit të Izraelit dhe të Jeruzalemit të rrethuar nga Nabukodonosori, ndjenjën e pafuqisë përballë sprovës; dhe këtu prova është urrejtja e njerëzve; ai thotë lutjen e lutjes:
“O Zoti im, Zoti im, pse më ke braktisur?”
e cila mund të përkthehet: Pse, më ke braktisur në duart e armiqve të mi të urryesve? Dhe Zoti e di që populli i Izraelit është përballur shumë herë me urrejtjen e njerëzve.
Por ky psalm thotë edhe më shumë, ashtu si ish-votat tona, falënderimin e atij që pranon se shpëtimin ia ka borxh vetëm Perëndisë:
“Ti më përgjigjesh!
Dhe unë e shpall emrin tënd
përpara vëllezërve të mi...
Të lavdëroj në kuvend të plotë.
Ju që keni frikë prej tij, lëvdojeni Zotin!”
Dhe vargjet e fundit të psalmit janë vetëm një britmë mirënjohjeje; për fat të keq, nuk do t'i këndojmë gjatë meshës këtë të dielë të Palmave... (ndoshta sepse supozohet t'i njohim përmendësh?):
“Të varfërit do të hanë, do të ngopen;
do të lëvdojnë Zotin që e kërkojnë.
Për ju gjithmonë jetë dhe gëzim!
Toka do të kujtohet dhe do të kthehet tek Zoti,
çdo familje kombit.