Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 Ord. VITI A

MË 29 – 1 – 2023


UNGJILLI: Mt. 5, 1-12a.

1 Jezusi, kur pa turmën, u ngjit në mal. Kur u ul, iu afruan nxënësit e tij.
2Atëherë mori fjalën dhe i mësoi duke thënë:
3 “Lum skamnorët në shpirt
sepse e tyre është Mbretëria e qiejve!
4 Lum ata që qajnë
sepse do të ngushëllohen!
5 Lum ata që janë të butë
sepse do ta trashëgojnë tokën!
6 Lum ata që kanë uri e etje për drejtësi
sepse do të ngihen!
7 Lum të mëshirshmit
sepse do të gjejnë mëshirë!
8 Lum ata që janë të pastër në zemër
sepse do ta shohin Hyjin.
9 Lum pajtuesit
sepse do të quhen bijtë e Hyjit.
10 Lum ata që salvohen pse kryejnë çka Hyji kërkon
sepse e tyre është Mbretëria e qiejve.
11 Të lumët ju kur t’ju shajnë e t’ju salvojnë dhe kur, për shkakun tim, t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë! 12 Gëzohuni e galdoni, sepse ië jetë shpërblimi juaj në qiell! Jo po, kështu i salvuan edhe profetët para jush!”

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DISA VËRETJE PARAPRAKE.


Së pari, le të kujtojmë se Jezusi kaloi një pjesë të madhe të kohës së tij duke ngushëlluar, shëruar dhe inkurajuar burrat dhe gratë që takoi. Në Ungjillin e së dielës së kaluar, për shembull, Mateu shkroi: “Jezusi po shpallte Lajmin e Mirë të Mbretërisë, duke shëruar çdo sëmundje dhe çdo dobësi midis njerëzve”. Nëse Jezusi i kushtoi kohë shërimit të bashkëkohësve të tij, kjo do të thotë se të gjitha vuajtjet dhe në veçanti sëmundjet dhe dobësitë duhet të luftohen. Prandaj, sigurisht që nuk duhet lexuar "Lum ata që qajnë, ata do të ngushëllohen" sikur të ishte një rast për të qarë! Ata që sot qajnë me dhimbje apo pikëllim nuk mund ta konsiderojnë këtë një lumturi! Lotët në fjalë janë ndoshta ato të pendimit. Benedikti XVI jep si shembull ato të Shën Pjetrit, pas mohimit të tij.
Dikush mund të mendojë edhe për lotë të tjerë: Jezusi ndoshta po aludon këtu për një vegim të Ezekielit: në ditën e fundit, Zoti do të dërgojë lajmëtarin e tij "për të lënë një shenjë në ballin e njerëzve që rënkojnë dhe ankohen për të gjitha neveritë dhe për shkak të gjitha turpësive që po bëhen në Jerusalem (Ezk. 9,4).
Vërejtja e dytë: ky fjalim i Jezusit u drejtohej hebrenjve: gjithçka që ai u tha atyre këtu, ata tashmë e dinin: ishte mësimi, predikimi i zakonshëm i profetëve; prandaj e kuptonin pa vështirësi. Për ne, pra, nëse duam të kuptojmë, duhet të shkojmë dhe të rilexojmë Besëlidhjen e Vjetër.
Predikimi kryesor i profetëve ishte ajo që na thotë profeti Sofonia në leximin e parë të kësaj të diele: “Kërkoni Zotin, të gjithë ju të thjeshtë të vendit”. Dhe psalmi i së dielës së kaluar këndoi: "I kërkova Zotit një gjë, e vetmja gjë që kërkoj është të banoj në shtëpinë e Zotit gjithë ditët e jetës sime".
Këta që e këndojnë psalmin, janë "të varfrit në zemër" për të cilët flet Lumturia e parë; ata mund të këndojnë me gjithë zemër psalmin për këtë të diel: "Lum ai që ka për ndihmë Perëndinë e Jakobit dhe shpresën në Zotin, Perëndinë e tij" (Ps. 146, 5); të varfrit në Zemër janë ata që këndojnë si ne në meshën: “Kyrie eleison”, Zot ki mëshirë; dhe ata që janë si tagrambledhësi i shëmbëlltyrës: ju kujtohet kjo histori e fariseut dhe tagrambledhësit që shkuan në tempull në të njëjtën kohë për t'u lutur. Fariseu, ndonëse jashtëzakonisht i virtytshëm, nuk mund ta mirëpriste më shpëtimin e Perëndisë, sepse zemra e tij ishte plot me veten dhe lutja e tij në fund të fundit ishte për të soditur veten; tagrambledhësi, përkundrazi, e dinte se ishte mëkatar, por ai iu drejtua Zotit dhe priste shpëtimin e vet prej tij, ai ishte i lumtur.

LUMTURITË JANË NJË LAJM I MIRË.


Të gjithë ata që i ngjajnë tagrambledhësit të shëmbëlltyrës janë të sigurt se kërkimi i tyre do të marrë përgjigje, sepse Zoti nuk i fsheh atij atë që ai kërkon:
"Ai që kërkon gjen, atij që troket do t'i hapet", do të thotë Jezusi pak më vonë, në të njëjtën bisedë në mal. Ata që e kërkojnë Zotin me gjithë zemër, janë ata që profetët i quajnë edhe "të pastër" në kuptimin e një zemre të panjollosur, e cila kërkon vetëm Zotin.
Pra, me të vërtetë, këto Lumturi janë një lajm i mirë; Mateu tha: "Ai shpalli lajmin e mirë të Mbretërisë". Lajmi i mirë është se shikimi i Zotit nuk është ai i njerëzve (ky është përsëri një predikim i zakonshëm të profetëve). Njerëzit e kërkojnë lumturinë në pasurinë, fuqinë, njohurinë. Ata që kërkojnë Zotin e dinë se nuk është atje ku shikojnë. Ai ua zbulon veten të butëve, atyre që janë të mëshirshmit, të pajtuesit. "Unë po ju dërgoj si qengja midis ujqërve", u tha Jezusi dishepujve të tij.
Prandaj mendoj se një nga mënyrat e leximit të këtyre Lumturive do të ishte t'i konsideronim si shtigjet e shumëfishta drejt Mbretërisë: kjo është arsyeja pse çdo fjali fillon me fjalën "lum": kjo fjalë, shumë e shpeshtë në Besëlidhjen e Vjetër, tingëllon gjithmonë si një kompliment, komplimenti më i bukur që mund të ëndërrojmë, në fund të fundit. André Chouraqui e përktheu "Në ecje": e kjo duhet të kuptohet kështu: "Ju jeni në një fillim të mbarë. Mbretëria mund t'ju afrohet. Pra jini gati: në ecje”.
Secili prej nesh mirëpret Mbretërinë dhe kontribuon në ndërtimin e saj me mjetet e tij të vogla; Jezusi shikon turmën, ai vendos shikimin e Perëndisë mbi të gjithë këta njerëz. Ja, ai u tha dishepujve të tij: këtu janë të varfrit...ata që janë zemërbutët... ata që vuajnë... të uriturit dhe të eturit për drejtësi... të dhembshurit... të pastër në zemër... mjeshtrit e paqes.. e të përndjekurit. Të gjitha situatat janë të vështira sepse korrespondojnë me idenë që bota ka për lumturinë. Por për ata që i jetojnë ato, thotë Jezusi, janë një lajm i mirë që duhet të mirëpresim për të mirën tonë dhe një projekt që Jezusi na jep që të bashkëpunojmë me të për të ndërtuar Mbretërinë e re. Horizonti i ekzistencës njerëzore është ardhja e Mbretërisë së Perëndisë: të gjitha rrugët tona të përulësisë na çojnë drejt saj. Pali na ofron saktësisht të njëjtin meditim në leximin e dytë të kësaj të diele: “Kushdo që dëshiron të jetë krenar, le ta vendosë krenarinë e tij në Zotin (1 Ko.1,31).

Në këtë mënyrë, Jezusi na mëson t'i hedhim një vështrim tjetër të tjerëve dhe vetvetes. Ai na bën të shikojmë çdo gjë me sytë e vetë Zotit dhe na mëson të mrekullohemi: na tregon për praninë e Mbretërisë atje ku nuk e prisnim: varfëria e zemrës, butësia, lotët, uria dhe etja për drejtësi, persekutimi. ... Ky zbulim njerëzor paradoksal duhet të na çojë drejt një akti të pamasë falënderimi: dobësia jonë bëhet lënda e parë e Mbretërisë së Perëndisë.
Ky është imitimi i Jezu Krishtit”: ai është i varfri par excellence, zemërbutë dhe i përulur; Në thelb, nëse shikojmë nga afër, ky ungjill vizaton një portret, atë të vetë Jezusit: ne e kemi parë atë të butë dhe të mëshirshëm, të dhembshur ndaj mjerimit dhe duke falur xhelatët e tij; duke qarë për vuajtjet e njerëzve dhe të miqve të vet, për ngurtësinë e zemrës së të tjerëve; të uritur dhe të etur për drejtësi dhe duke pranuar përndjekjen; dhe mbi të gjitha, në të gjitha rrethanat, i varfër në zemër, domethënë duke pritur gjithçka nga Ati i tij dhe duke e falënderuar atë që "ua zbuloi këto gjëra të përulurve dhe të vegjëlve".

[ninoenina]

F.A.: E DIELA E 4 Ord. VITI A.

PËRGATITA E LITURGJISË

E DIELA E 4 Ord, VITI A

MË 29 – 1- 2023.

Dëshiron të jesh i lumtur për disa orë? Dehu nga vera. Dëshiron të jesh i lumtur për disa vite? Merri kënaqësitë që të ofron jeta. Edhe Qohelet e sugjeron:
“Shko, e haje me hare bukën tënde,
pije me gezim verën tënde
sepse Hyjit tashmë i ka pëlqyer veprat e tua.
Në çdo kohë petkat e tua le të jenë të bardha
Dhe kokës sate mos ja mungon vajërat erëmirë.
Gëzohu në jetë me gruan që do
në të gjitha ditët e jetës sate të paqëndrueshme” (Ksh. 9,7-9).

Por si të jesh gjithmonë i lumtur?
Lumturia nuk identifikohet me kënaqësinë, e cila, ndonëse e dëshiruar dhe e bekuar nga Zoti, është kalimtare: kalimtare dhe shpesh të çon në trishtim dhe zhgënjim:
" Edhe në të qeshur zemra mund të sprovojë dhimbje,
pas gëzimit vjen hidhërimi" (Fu. 14,13).

Bibla dëshmon një paradoks: lumturia e vërtetë dhe e qëndrueshme lind nga angazhimi, heqja dorë, vetëmohimi, sakrifica dhe shoqërohet me dhimbje.
"Gëzohem për vuajtjet që duroj për ju" - u deklaron Pali Filipianëve (Fil. 1,24). Të krishterëve të persekutuar, Jakobi u rekomandon: " Çmoni për gëzim të vërtetë, vëllezërit e mi, kur t’iu ndodhë të sprovoni çdo lloj vështirësie" (Jak. 1,2) dhe Pjetri: "Atë e doni edhe pse nuk e patë, në Atë besoni edhe pse ende nuk e shihni; dhe galdoni me gëzim të patregueshëm dhe të lavdishëm, që ia arritët qëllimit të fesë suaj: shëlbimit të shpirtit.
Gëzoni me gëzim të papërshkrueshëm dhe të lavdishëm" (1 Pt. 1,8-9).


Cili është sekreti i këtij gëzimi?
Jezusi e zbulon: "Më i lum është ai që jep se ai që merr” (Vep. 20,35). Lum nuk është ai që me egoizëm grumbullon dhe ruan gjithçka për vete, por ai që, duke ndarë, bëhet i varfër për të ndihmuar ata që kanë nevojë.
Një propozim befasues. Pranimi i tij është një rrezik, por është Jezusi ai që e garanton atë.


PËR TË INTERIORIZUAR MESAZHIN, DO TA PËRSËRITIM:

“I LUM ËSHTË AI QË NUK MBAN ASGJË PËR VETE DHE BËHET I VARFËR PËR DASHURI”.

LEXIMI I PARË: SOF 2,3; 3,12-13.

2,3 Kërkojeni Zotin,
të gjithë ju, të përvuajturit e tokës,
ju që i kryeni urdhërimet e tij!
Kërkoni drejtësinë, kërkoni butësinë,
që disi të mund të fshiheni
Ditën e zem’rimit të Zotit!
3,12 Do të bëj në mjedisin tënd të qëndrojë
populli i përvuajtur e i varfër!
Në emër të Zotit do të kërkojë strehim
Teprica e Izraelit.
3,13 Paudhësi nuk do të bëjnë më,
rrena më nuk do të thonë,
në gojë të tyre s’do të gjendet më
gjuhë gënjyese!
Por do të kullosin e do të mrizojnë
pa pasur kush t’i shqetësojë!”


Ishte një kohë kur Perëndia dukej se ishte një aleat i të pasurve: mirëqenia, pasuria, bollëku i të mirave, pasardhësit e shumtë konsideroheshin si shenja të bekimit të tij (Dt 28:1-14). Duke lexuar Besëlidhjen e Vjetër, njeriu kupton se ideali i izraelitëve është pasuria, jo varfëria.
Megjithatë, pak nga pak, mentaliteti ndryshon në Izrael. Sidomos pas predikimit të profetëve, fillohet të kuptohet se pasuria, më shumë se një bekim nga Zoti, është shpesh rezultat i mashtrimit, i abuzimit, i shfrytëzimit të punëtorëve, i ngacmimeve, i mashtrimeve të zgjuara, i padrejtësive. Të varfrit nuk konsiderohen më të mallkuar për shkak të pandershmërisë së tyre, por viktima në mëshirën e të fuqishmëve. Për të varfrit - Mikea qan i indinjuar –
" 2 Por ju e urreni të mirën dhe e doni të keqen! Ju njerëzve ua rrjepni me dhunë lëkurën e prej eshtrave ua shpulponi mishin!
3 Ia hanë mishin popullit tim, lëkurën ia rrjepin, eshtrat ia copëtojnë, siç pritet mishi që piqet në tavë, porsi mishi që zihet në vegsh!” (Mk. 3,2-3).
Sofonia jeton disa vjet para shkatërrimit të Jeruzalemit, pra, në një periudhë kaosi shoqëror dhe politik. Pavarësisht se është me origjinë borgjeze, ai grindet kundër personaliteteve të larta të oborrit, kundër tregtarëve, kundër të pabesëve (So. 1,8-12) dhe kundër të gjithë atyre që bëjnë padrejtësi. Ai kërcënon dënimin e afërt të Zotit dhe, si mundësia e fundit të shpëtimit, tregon "kthimin e menjëhershëm te Zoti":
“8 Do të ndodhë Ditën e flijimit të Zotit: Do t’i ndëshkoj princat, bijtë e mbretërve e të gjithë ata që vishen me petka të huajsh,
9 do t’i ndëshkoj të gjithë ata që me krenari e kapërcejnë pragun, që e mbushin shtëpinë e zotërisë së vet me fajësi e me dredhi. Kundër tregtarëve të Jerusalemit
10 Po atë ditë ‑ është fjala e Zotit ‑ do të shpërthejë klithma nga Dera e Peshkut edhe britma nga Qyteti i Ri e nga Kodrat një poterë e madhe!
11 Ulëritni, banorët e Shterës, se sharroi mbarë populli i Kanaanit, mbaruan me argjend të ngarkuarit! Kundër atyre që nuk besojnë
12 Po atë ditë me kandil do ta kërkoj Jerusalemin e do t’i ndëshkoj njerëzit që shtrihen mbi draun e vet e u thotë mendja: ‘Zotynë nuk është në gjendje të bëjë mirë as të bëjë keq!’
13 Pasuria do t’u rrëmbehet, shtëpitë e tyre do të rrënohen. Ata shtëpi do të ndërtojnë, porse në to nuk do të banojnë, ata vreshta do të mbëltojnë, porse verën s’do t’ua pinë! (So. 1,8-13).
Në leximin e sotëm, profeti sqaron, me një ftesë, se çfarë nënkupton "kthimi te Zoti":
"Kërkoni Zotin, si gjithë të përulurit e vendit, kërkoni drejtësinë, kërkoni përulësinë" (v. 3).
Të konvertohesh do të thotë të bëhesh si të përulurit, si të varfrit.
Është hera e parë që fjala “varfër” përdoret në Bibël me një konotacion të ri: nuk tregon më vetëm një gjendje sociale dhe ekonomike, por një qëndrim të brendshëm fetar. Për Sofoninë, i varfër është ai që, duke mos pasur asnjë siguri, ia beson veten tërësisht Perëndisë dhe i nënshtrohet vullnetit të tij.
Në ditën e dënimit - siguron profeti - Zoti do të lërë të mbijetojë në tokë "një popull të përulur (të varfër) pa burime, një mbetje të Izraelit, që do të kërkojë strehim në emër të Zotit" (v. 12-13). .
Pas Sofonisë, ky kuptim i ri i termit "i varfër" pati shumë sukses. Përshpirtëria e "varfërisë" pati një zhvillim gjithnjë më të madh dhe ishte në origjinën e një numri të madh psalmesh në të cilat fjala "i varfër" përdorej si sinonim për të devotshmin, të drejtën, që i frikësohej Zotit. Në kontekstin e kësaj lëvizjeje shpirtërore, duhet të vendoset mesazhi i Jezusit.


LEXIMI I DYTË: 1 COR 1,26-31.

26 Jo, po, vëllezër, pleqëroni kush jeni ju që e morët thirrjen e Hyjit? S’ka ndër ju shumë të dijshëm për sy të njerëzve, as shumë të fuqishëm, as shumë bujarë!
27 Por, Hyji zgjodhi të marrët në sy të botës për t’i turpëruar të mençurit dhe të dobëtit në sy të botës i zgjodhi Hyji, për t’i turpëruar të fortët;
28 dhe jo bujarët e botës e të përbuzurit i zgjodhi Hyji, mu edhe ata që nuk janë, që t’i asgjësojë ata që janë,
29 në mënyrë që asnjë njeri të mos mburret para Hyjit.
30 Po, Ai bëri “që ju të jeni” në Krishtin Jezus, i cili u bë për ne dije që vjen prej Hyjit, drejtësi, shenjtërim dhe shpërblim,
31 siç thotë Shkrimi i shenjtë: ‘Kush mburret, le të mburret në Zotin.’


Të dielën e kaluar përmendëm problemet e komunitetit të Korintit: mosmarrëveshja, përçarja, zilia, xhelozia. Si mundet që një kishë, fillimisht kaq e zjarrtë, të bjerë kaq poshtë?
Pali përgjigjet: kjo ndodhi sepse fryma shkatërruese e konkurrencës depërtoi mes të krishterëve; të gjithë përpiqen të dominojnë të tjerët, të jenë superiorë, të jenë “të pasur”.
Si i gjykon Zoti ata që sillen në këtë mënyrë?
Leximi ekspozon shijet e tij: ai nuk zgjedh të pasurit, por të varfrit, të margjinalizuarit, ata që konsiderohen të pavlerë. Për t'u bindur për këtë - thotë Pali - mjafton të kemi parasysh gjendjen e bashkësisë së Korinthit: nuk ka fisnikë, ka pak njerëz të pasur, aristokratë, erudit të pajisur me kulturë të madhe; pothuajse të gjithë janë të varfër, ndonjëherë krejtësisht të mjerë. Është shenjë e preferencave të Zotit që zgjedh të vegjlit, preferon ata që janë të parëndësishëm në sytë e botës, për t'i pasuruar me dhuratat e tij.


UNGJILLI: Mt 5,1-12.

1 Jezusi, kur pa turmën, u ngjit në mal. Kur u ul, iu afruan nxënësit e tij. 2 Atëherë mori fjalën dhe i mësoi duke thënë:
3 “Lum skamnorët në shpirt
sepse e tyre është Mbretëria e qiejve!
4 Lum ata që qajnë
sepse do të ngushëllohen!
5 Lum ata që janë të butë
sepse do ta trashëgojnë tokën!
6 Lum ata që kanë uri e etje për drejtësi
sepse do të ngihen!
7 Lum të mëshirshmit
sepse do të gjejnë mëshirë!
8 Lum ata që janë të pastër në zemër
sepse do ta shohin Hyjin.
9 Lum pajtuesit
sepse do të quhen bijtë e Hyjit.
10 Lum ata që salvohen pse kryejnë çka Hyji kërkon
sepse e tyre është Mbretëria e qiejve.
11 Të lumët ju kur t’ju shajnë e t’ju salvojnë dhe kur, për shkakun tim, t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë! 12 Gëzohuni e galdoni, sepse i madh do të jetë shpërblimi juaj në qiell! Jo po, kështu i salvuan edhe profetët para jush!”

LECTIO DIVINA- MEDITIM-LUTJE

Njeriu gjithmonë ka ndjerë një nevojë të thellë për të takuar Zotin, për t’i drejtuar atij pyetje, për të njohur mendimet e tij, për të zbuluar planet e tij. Por ku mund ta gjejmë? Ku mund të lërë një takim me të? Në kohët e lashta mendohej se vendet ideale ishin majat e maleve, ato, mbi të gjitha, të cilat tradita i tregonte si vende të shenjta. Izraeli gjithashtu ndante këtë koncept fetar. Abrahami, Moisiu dhe Elia patën përvojat e tyre më të forta shpirtërore "në mal".
Mateu e vendos fjalimin e parë të Jezusit në një mal. Përkushtimi i krishterë e ka identifikuar atë me kodrën me pamje nga Kafarnaumi. Murgeshat që kujdesen për të e kanë shndërruar atë në një oaz paqeje, meditimi, reflektimi dhe lutjeje. Duke ecur nën pemët madhështore, ne, të përshëndetur nga shushurima e gjetheve të lëvizur nga flladi që zbret nga majat e mbuluara me borë të Libanit, duke soditur nga lart liqenin që u kapërcye kaq shumë herë nga barka e Jezusit dhe të dishepujve, ndihemi pothuajse natyrshëm të prirur për të ngritur shikimin drejt qiellit dhe mendimin drejt Zotit.
Sado sugjestive të jetë kjo përvojë, mali, për të cilin flet Mateu, nuk duhet kuptuar në kuptimin gjeografik, por në kuptimin e tij teologjik. Më shumë se një vend i vërtetë, "mal" është çdo vend ose moment në të cilin njeriu hapet ndaj fjalës së Zotit.
Mund ta përfytyrojmë skenën: Jezusi largohet nga fusha. Sikur ka dalë nga toka ku lëvizin njerëz "normalë", ata që e rregullojnë veten sipas "urtësisë", dinakërisë së kësaj bote, asaj "dredhisë" malinje që të çon në arsyetime të tilla: "Shëndeti është gjithçka", "Ajo që ka rëndësi është suksesi", "lum janë ata që kanë një llogari të madhe bankare", "lum janë ata që mund të udhëtojnë, të argëtohen, që nuk i privojnë vetes asnjë kënaqësi", "Më intereson vetëm seksi" , “Që të sakrifikoj veten, që të bëj sakrifica për të tjerët? Në asnjë mënyrë!"…
A do të jetë ai një njeri i suksesshëm ai që ndan propozime të tilla për jetën? Çfarë mendon Zoti?
Për të mos rrezikuar të humbasim ekzistencën tonë, është e nevojshme të dimë gjykimin e tij. Sot ne e shoqërojmë Jezusin në mal për të dëgjuar propozimet e tij për lumturi, sukses dhe gëzim. Këto do të jenë propozime shqetësuese, madje të pakuptimta për ata, mendjet e të cilëve janë të hutuar nga propozimet e sugjeruara nga "mençuria" e njerëzve. Le t'i dëgjojmë dhe të përpiqemi t'i kuptojmë.

B]
LUM SKAMNORËT NË SHPIRT.

Është e vështirë të thuhet se në sa mënyra është interpretuar kjo lumturi. Dikush e ka banalizuar duke argumentuar se i referohet të mjerëve, lypsarëve. Ata do të ishin njerëzit idealë me të cilët Zoti është i kënaqur dhe për këtë arsye duhet të lihen në gjendjen e tyre, në të vërtetë, duhet të sigurohet që të gjithë të bëhen si ata. Ky është dukshëm një interpretim absurd, devijues, në kundërshtim me pjesën tjetër të ungjillit. Komuniteti ideal i krishterë nuk është ai në të cilin të gjithë janë të varfër, por ai ku "nuk ka më të varfër" (Vap. 4,34).
Të tjerë mendojnë se "të varfër në shpirt" janë ata që, duke ruajtur zotërimin e të mirave të tyre materiale, arrijnë të mos e lidhin zemrën me to.
Të tjerë ende besojnë se të varfrit janë të bekuar sepse së shpejti do të pushojnë së qeni. Ka të paktën një duzinë hipotezash serioze, të mbështetura nga autorë të shkëlqyer.
Ne e dimë mirë se çfarë do të thotë të jesh i varfër: do të thotë të mos kesh asgjë.
Por çfarë do të thotë në shpirt?
Për sa i përket pasurisë, Jezusi nuk mbajti kurrë një qëndrim përçmues. Edhe "pasuria e pandershme" për të u bë e mirë kur u shpërnda të varfërve (Lk. 16,19), megjithatë, megjithëse ai kurrë nuk e dënoi atë, ai e konsideroi atë një pengesë të rrezikshme, të pakapërcyeshme për shumë njerëz që të hyjnë në mbretërinë e qiejve (Mt. 19,23) dhe nga ata që donin ta ndiqnin, ai kërkoi heqjen dorë nga të gjitha pasuritë: "Kështu, pra, secili prej jush që nuk i bie mohit tërë pasurisë së vet, nuk mund të jetë nxënësi im” (Lk. 14,33).
Është në kontekstin e kësaj kërkese të domosdoshme të shkëputjes totale dhe ndarjes me të varfrit të gjithçkaje që posedon njeriu, që duhet lexuar lumturia jonë.
Jezusi nuk e lartëson varfërinë si të tillë. Duke shtuar fjalën “në shpirt”, ai sqaron se jo të gjithë të varfrit jan të bekuar. Të tillë duhet të konsiderohen vetëm ata që me zgjedhje të lirë zhvishen prej gjithçkaje. Të varfër në shpirt janë ata që vendosin të mos posedojnë asgjë për vete dhe të vënë gjithçka që kanë në dispozicion të të tjerëve. I varfër sipas Ungjillit nuk është ai që nuk zotëron asgjë, por ai që nuk mban asgjë për vete.
Disa shembuj mund të na ndihmojnë të kuptojmë. Pronari i një firme të madhe mund të jetë i pasur ose i varfër. Ai është i pasur nëse fitimet që nxjerr nga biznesi i tij, i përdor për të kënaqur tekat e veta ose të anëtarëve të familjes; është i varfër (pavarësisht se ka kapitale të mëdha) nëse jeton në mënyrë dinjitoze, por nuk harxhon asgjë për të tepërt, nëse e menaxhon pasurinë duke u kujdesur për nevojat e më të dobëtve, nëse i investon paratë e tij për të krijuar vende të tjera pune…
Kushdo që ka arritur një pozitë prestigjioze shoqërore është i pasur nëse bëhet mendjemadh, poshtëron ata që kanë më pak fat, mendon vetëm për veten e tij; nëse, nga ana tjetër, i vë aftësitë dhe talentet e tij në shërbim të të tjerëve, nëse vihet në dispozicion të kujtdo që ka nevojë për ndihmën e tij, ai është i varfër në shpirt.
Edhe ata që janë të mjerë mund të mos jenë “të varfër në shpirt”. Nuk është kështu nëse mallkon veten dhe të tjerët, nëse përpiqet të përmirësojë gjendjen e tij me dhunë dhe mashtrim, nëse mendon se mund të çlirohet duke mos u interesuar për të tjerët, nëse ëndërron të bëhet vetë i pasur ose të zëvendësojë të pasurit.
Varfëria vullnetare, heqja dorë nga përdorimi egoist i të gjitha të mirave që posedon (inteligjenca, karakteri i mirë, njohuritë, diploma, pozicioni shoqëror, paratë, koha e lirë…) nuk është diçka fakultative, nuk është këshillë e rezervuar për disa që duan të jenë heroikë ose më të përsosur se të tjerët. Është ajo që e dallon të krishterin.
Vini re se premtimi që shoqëron këtë lumturi nuk i referohet një të ardhmeje të largët, nuk siguron hyrjen në parajsë pas vdekjes, por shpall një gëzim të menjëhershëm: e tyre është mbretëria e qiejve. Që nga momenti kur dikush zgjedh të jetë dhe të mbetet i varfër, hyn në "mbretërinë e qiejve", në botën e re të inauguruar nga Krishti.
Kjo lumturi nuk është një mesazh dorëheqjeje, por shprese: askush nuk do të jetë më nevojtar kur të gjithë do të bëhen "të varfër në shpirt", kur dhuratat që kanë marrë nga Zoti t'i vënë në shërbim të vëllezërve dhe motrave të tyre, siç bën Zoti, i cili, ndërsa zotëron gjithçka, është pafundësisht i varfër: nuk mban asgjë për vete, është një dhuratë totale, është dashuri pa kufi.

LUM ATA QË VUAJNË[/

Vuajtja nuk është e mirë. Zoti nuk ndjen kënaqësi kur njerëzit janë në dhimbje, nuk është ai që dërgon fatkeqësi dhe mundime. Ai nuk dëshiron që jerëzit të vuajnë.
Kur Jezusi shpall të lumtur “të pikëlluarit”, ai përdor një term të njohur mirë për ata që e njohin Biblën. Libri i Isaias flet për "të përvuajturit": janë ata që nuk kanë shtëpi ku të banojnë, që nuk kanë arë për të punuar, sepse trashëgimia e etërve të tyre është uzurpuar nga të huajt, të cilët duhet të vihen në shërbim të pronarve tokash të paskrupullt, të cilët duhet të vuajnë padrejtësi, abuzim, përvetësim, poshtërim: (Is. 61,7).
Këtyre njerëzve me zemër të thyer, që ulen në hi dhe që veshin rroba zie (Is. 61,3), profeti u drejton një mesazh shprese. Zoti është gati të ndërhyjë - siguron ai - dhe do ta kthejë situatën, do të heqë shkaqet e zisë:
"1 Shpirti i Zotit Hyj është mbi mua,
sepse Zoti më shuguroi,
më dërgoi t’u sjell të përvuajturve lajme të gëzueshme,
t’i shëroj ata që kanë zemrën e plasur,
t’u shpall skllevërve lirinë,
të burgosurve, çlirimin;
2 të shpall vitin e hirit të Zotit
dhe ditën e hakmarrjes së Hyjit tonë,
t’i ngushëlloj të gjithë ata që qajnë,
3 t’ua vë të mjerëve të Sionit
e t’ua jap kezën në vend të hirit,
vajin e gëzimit në vend të zisë,
këngën e lavdit në vend të zemrës së trishtuar.
Do të quhen “Lisat e drejtësisë,
mbëltesë e Zotit për të dëftuar lavdinë”(Is. 61,1-3).

Në sinagogën e Nazaretit, Jezusi e zbaton këtë profeci për veten e tij (Lk. 4,21). Ai erdhi për të përmbushur premtimet e Zotit: “të përvuajturit”, ata që ndjejnë dhimbje të thellë përballë një shoqërie ende të mbizotëruar nga padrejtësia, ata që janë të pakënaqur dhe presin shpëtimin nga Zoti, do të ngushëllohen. Ardhja e Mbretërisë ka filluar të eliminojë të gjitha situatat që shkaktojnë dhimbje dhe lot.

LUM ATA QË JANË TË BUTË.

Mbiemri "i butë" kujton idenë e personit të dorëhequr, që nuk reagon ndaj provokimeve, i cili në mënyrë pasive pranon padrejtësitë pa u ankuar. A është ky njeri që e shmang çdo konflikt (por ndoshta edhe zbulon një personalitet mjaft të dobët) që shpallet i lumtur nga Jezusi?
Termi "i butë" i përdorur nga Jezusi, është marrë nga Besëliddhja e Vjetër dhe, më saktë, nga Psalmi 37. Në këtë tekst ata që u janë hequr të drejtat, lirinë, pasurinë quhen "të butë". Ata janë të varfër sepse të fuqishmit u kanë marrë arat, shtëpitë, kursimet e tyre të pakta dhe ndoshta edhe djemtë dhe vajzat e tyre. Ata përballojnë padrejtësinë pa mundur as të protestojnë. Ata nuk dorëzohen, por refuzojnë të përdorin dhunën për të rivendosur drejtësinë. Ata nuk e lënë veten të udhëhiqen nga zemërimi, nuk ushqejnë ndjenjat e urrejtjes dhe hakmarrjes. Ata besojnë te Perëndia dhe presin ardhjen e mbretërisë së tij.
Jezusi e paraqiti veten si "i butë" (Mt 11:29; 21:5), jo në kuptimin "i dobët, i ndrojtur, mendjemprehtë". Ai jetoi konflikte dramatike, por i përballoi ato me disponimin e zemrës që karakterizon “të butët”: refuzoi përdorimin e dhunës, ishte i durueshëm, tolerant, u bë shërbëtor i të gjithëve.
Lum ata që, përballë padrejtësive, përvetësojnë të njëjtat qëndrime të tij. Ata do të marrin nga Zoti zotërimin e një toke të re, të një gjendjeje të re. Marrëdhëniet paqësore njerëzore do të lulëzojnë në ta dhe për këtë arsye do të jetë fundi i abuzimeve dhe të dhunës që karakterizojnë botën ende në mëshirën e "lumturive" të "rrafshit".
Ne të gjithë njohim situata të ngjashme me ato të përshkruara në Psalmin 37. Ne e dimë se ka shtypje dhe abuzime në botë që duhet t'u jepen fund. Ne duam t'u lëmë trashëgim fëmijëve tanë një "tokë" të re, më të mirë se ajo ku jetojmë. Për fat të keq, ankthi për drejtësi ndonjëherë çon në kultivimin e mendimeve dhe ndjenjave dhe në kryerjen e veprimeve që nuk janë ato të "butëve". Jezusi u kujton dishepujve të tij se trashëgimia e "tokës" u premtohet zemërbutëve, jo atyre të dhunshëm.


LUM JANË ATA QË KANË URI DHE ETJE PËR DREJTËSI.

Uria dhe etja janë nevojat më urgjente që përjeton njeriu. Është me këtë ankth të papërmbajtshëm që dishepujt e Krishtit duhet të kërkojnë "drejtësinë".
Por çfarë lloj drejtësie është ajo? Është ajo që administrohet në gjykatat tona? Lum ata që gëzohen kur kriminelit i jepet dënimi i merituar?
Kjo nuk është drejtësia për të cilën njeriu duhet të ketë uri dhe etje. Kjo shpesh nuk është gjë tjetër veçse hakmarrje, hakmarrje, hakmarrje, mizori, sadizëm, sepse njeriu kënaqet duke parë që ata që kanë bërë keq, vuajnë. Jezusi po flet për një drejtësi tjetër, atë të Perëndisë.
Zoti është i drejtë, jo sepse paguan sipas meritave, por sepse me dashurinë e tij “i bën të drejtë” ata që janë të ligj. Ai është i drejtë, sepse "vullneti i tij është që të shëlbohen të gjithë njerëzit dhe ta arrijnë njohjen e së vërtetës" (1 Tim. 2,4).
Për ne “drejtësia u bë” do të thotë: fajtori është dënuar. Për Perëndinë, "drejtësia bëhet" kur një i lig bëhet i drejtë. Drejtësia e tij është gjithmonë dhe vetëm shpëtimi, është shërimi i atyre që e kanë dëmtuar veten duke bërë mëkat.
Kushdo që ndjen këtë uri dhe etje për shpëtimin e vëllait të tij “do të ngopet”. Ai do të ndajë vetë gëzimin e Perëndisë "që nuk do që askush të humbasë" (Gjn 6:39), " Vallë, a thua i kënaqem vdekjes së mëkatarit ‑ është fjala e Zotit Hyj ‑ e jo që të kthehet nga sjellja e vet e të jetojë?" (Ez. 18,23).

LUM ATA QË JANË TË MËSHIRSHMIT.

Kjo lumturi duket se përshtatet në kundërshtimin mes madhështisë dhe dëshirës për të ndëshkuar fajtorët. Duket si një ftesë për të bërë gjithmonë të mbizotërojë dhembshuria dhe falja.
Ky është sigurisht një nga aspektet e "mëshirës" dhe përputhet mirë me rekomandimin e Jezusit:
"36 Bëhuni edhe ju të mëshirshëm sikurse (edhe) Ati juaj është i mëshirshëm”.
37 “Mos gjykoni dhe nuk do të gjykoheni! Mos dënoni e nuk do të dënoheni! Falni e do të gjeni falje” (Lk 6:36-37). Por ajo nuk e shter pasurinë e këtij termi biblik.
Në Bibël, "mëshira", më shumë se një ndjenjë keqardhjeje, është një veprim në favor të atyre që kanë nevojë për ndihmë. Shembulli më i qartë është ai i samaritanit i cili - thotë teksti grek - bëri mëshirë ndaj njeriut të sulmuar nga banditët (Lk. 10,37).
Rabinët e kohës së Jezusit mësuan se Zoti është i mëshirshëm sepse kryen vepra të mëshirës dhe saktësuan: "Perëndia i veshi lakuriqët - kur mbuloi Adamin dhe Evën me gjethe: Zn. 3,21 - kështu që ju duhet të vishni lakuriqët. Ai vizitoi të sëmurët - në fakt ai shkoi të takonte Abrahamin kur vuante nga rrethprerja dhe vizitoi Sarën shterpë: Zn. 18,1 - kështu që ju duhet të vizitoni të sëmurët. Ai i ngushëlloi vajtuesit - kur ngushëlloi Isakun pas vdekjes së babait të tij: Zn.25,11 - kështu që ju duhet t'i ngushëlloni vajtuesit. Ai varrosi të vdekurit - ishte ai që varrosi Moisiun: Dt. 34,6 - kështu që ju duhet t'i varrosni të vdekurit”.
Të mëshirshëm janë ata që, si Zoti, kryejnë vepra të mëshirës, janë ata që janë të përkushtuar të sigurojnë që njerëzit në nevojë të gjejnë gjithmonë atë që u nevojitet.
Ata janë të lumtur sepse në botën e re, kur të shfaqet Mbretëria, edhe ata, kur të kenë nevojë për ndihmë, do të gjejnë dikë që do t'u zgjasë dorën.

LUM ATA QË JANË TË PASTËR NË ZEMËR.

Pastërtia është një nga karakteristikat më të theksuara të fesë çifute. Çdo kontakt me kultet pagane, me gjithçka që kujton vdekjen, me gjithçka që është e papastër duhej të shmangej. Nga kjo nevojë për pastërti lindën ndalesat, dispozitat e përpikta të rabinëve, vigjilenca obsesive, përpjekja e vazhdueshme për t'u larguar nga ajo që perceptohej si në kundërshtim me shenjtërinë e Zotit. Megjithatë, duke qenë se shkeljet ishin të pashmangshme, hebrenjtë ishin të detyruar të kryejnë pandërprerë ritet e pastrimit: avdes, spërkatje, larje, flijime (Mk. 7,3-4).
Jezusi nuk ishte i interesuar për këto praktika të jashtme, ai ishte i interesuar për besnikërinë, drejtësinë.
Nuk ka asgjë të jashtme për njeriun që mund ta ndotë atë: “Si? As ju nuk po kuptoni?-u tha dishepujve të tij - Po a nuk e merrni vesh se gjithçka hyn në gojë, shkon në bark e del e mbaron jashtë? Kurse çka del nga goja, del nga zemra e kjo e bën njeriun të papastër. Sepse nga zemra dalin qëllimet e këqija, vrasjet, kurorëthyerjet, fëlligështia, vjedhjet, dëshmitë e rreme, blasfemitë. Këto e përlyejnë njeriun. Të hajë njeriu me duar të palara, kjo s’e bën njeriun të papastër”(Mt. 15,17-20).
Të pastërt në zemër janë ata që sillen në mënyrë etike në përputhje me vullnetin e Zotit, ata që kanë një zemër të pandarë, ata që nuk e duan Zotin dhe idhujt në të njëjtën kohë.
Ai që u shërben dy zotërinjve nuk ka zemër të pastër, ai që ka sjellje që nuk përputhet me besimin që pohon, ai që e do Zotin, por në zemër ka mëri ndaj vëllait të tij, ai që nuk bën vepra të këqija, por ai është një shkelës bashkëshortor në zemrën e tij (Mt. 5,28).
Të pastërt në zemër janë të lumtur sepse ata, dhe vetëm ata, lejohen të kenë një përvojë të thellë të Perëndisë.

LUM ATA QË JANË TË ANGAZHUAR PËR PAQE

Ndër veprat e mëshirës të rekomanduara nga rabinët e kohës së Jezusit, më meritorja ishte rivendosja e paqes, rindërtimi i harmonisë mes njerëzve. Çdo veprim që synon rivendosjen e paqes - u tha - tërheq bekimet e Zotit mbi njeriun.
Lum sigurisht ai që, pa përdorur dhunën dhe armët, angazhohet me të gjitha forcat për t'u dhënë fund luftërave dhe konflikteve; lum ai që qëndron mes pretendentëve dhe përpiqet t'i bindë ata për dialog, pajtim dhe paqe.
Por në Bibël fjala "paqe" (shalom) nuk do të thotë vetëm mungesë e luftërave. Tregon mirëqenie totale, nënkupton harmoni me Zotin, me të tjerët dhe me veten, prosperitet, drejtësi, shëndet, gëzim.
“Paqebërësit” janë ata që janë të përkushtuar për ta bërë këtë jetë plot me çdo të mirë të mundshme për çdo njeri. Premtimi më i bukur i rezervohet atyre: Zoti i konsideron fëmijët e tij.

LUM ATA QË JANE TË PERSEKUTUAR PËR DREJTËSI.

Ka vuajtje, mundime, të këqija që godasin papritur dhe pa u dëshiruar. Por ka të tjera që shoqërojnë detyrimisht vendime të caktuara. Jezusi nuk i mashtroi dishepujt e tij, ai tha qartë se kushdo që mban anën e "drejtësisë" së Zotit, me siguri do ta paguajë shtrenjtë zgjedhjen e tij. Ai nuk premtoi një jetë të lehtë, të rehatshme, të suksesshme; nuk siguroi duartrokitjet dhe pëlqimin e njerëzve. Ai përsëriti me këmbëngulje se aderimi ndaj tij kërkon përndjekje:
"Edhe ju do t’ju urrejnë të gjithë për shkak të Emrit tim, porse, kush të qëndrojë deri në fund, ai do të shëlbohet.
Kur t’ju salvojnë në njërin qytet, ikni në tjetrin! Përnjëmend, po ju them: nuk do t’i përshkoni qytetet e Izraelit para se të vijë Biri i njeriut.
Nuk është nxënësi më i madh se mësuesi as shërbëtori më i madh se zotëria i tij. Mjaft është për nxënësin të bëhet si mësuesi i tij edhe për shërbëtorin si zotëria i tij. Në qoftë se të zotin e shtëpisë e quajtën Beelzebul, aq më tepër do të thonë për familjarët e tij!” (Mt. 10,22-25).
Për persekutimin e të drejtëve flitet shpesh edhe në Besëlidhdjen e Vjetër. Në Psalmet ndeshemi me të drejtët që i kërkojnë Perëndisë:
“Ndore tënde, o Zot, Hyji im!
Më shpëto prej të gjithë salvuesve të mi e më liro
që të mos ma rrëmbejnë shpirtin porsi luani
që shqyen kur s’ka kush të shpëtojë!”(Ps. 7,2-3);
Dhe në Psalmin 119 lexojmë:
84 Po edhe sa ditë do të rrojë shërbëtori yt?
Kur do t’i gjykosh përndjekësit e mi?
85 Më hapën gropa krenarët
që s’jetojnë sipas Ligjit tënd.
86 Të gjitha urdhërimet e tua janë të vërteta;
dijekeqas më kanë salvuar: deh, më eja në ndihmë!
87 Për pak sa s’më rrëzuan përdhe,
megjithatë unë nuk u shmangem urdhërimeve të tua”.
Jeremia kundërshtohet, shpifet, mbyllet në një sternë.
Ne do të prisnim të gjenim, tashmë në Besëlidhjen e Vjetër, lumturinë që ka të bëjë me të përndjekurit, por asgjë. Këta lavdërohen për qëndrueshmërinë dhe drejtësinë e tyre, atyre u premtohet një fat i lavdishëm i ardhshëm (Ur. 2-5), por ata nuk shpallen kurrë të lumtur.
Në Besëlidhjen e Vjetër persekutimi konsiderohet një e keqe dhe njeriu që e vuan nuk mund të jetë i lumtur për aq kohë sa zgjat vuajtja. I drejti do të jetë i bekuar, njoftojnë shkrimtarët e shenjtë, por vetëm nga momenti kur Zoti ndërhyn për t'i dhënë fund përvetësimit të cilit i është nënshtruar.
Në Besëlidhjen e re perspektiva ndryshon. Ai që vuan për besnikërinë e tij ndaj Zotit shpallet i lumtur në momentin dhe nga vetë fakti i persekutimit. Persekutimi nuk është shenjë e dështimit, por e suksesit. Është një arsye gëzimi sepse dëshmon se është bërë zgjedhja e duhur, sipas “urtësisë së Zotit”.
Është e pashmangshme që ata që çojnë përpara propozimin e një shoqërie të bazuar në logjikën “e Malit” do të persekutohen. Ata minojnë institucionet në të cilat i forti mbizotëron mbi të dobëtin, i pasuri mbi të varfrin, i privilegjuari mbi ata që janë më pak favorizuar, zotërinjtë mbi shërbëtorët. Shtypësit e kuptojnë se ardhja e Mbretërisë kërcënon pozitën e tyre, ndaj sulmojnë me dhunë këdo që është i përkushtuar t'i japë fund shtypjes, arrogancës, varfërisë, padrejtësisë, diskriminimit.
Jezusi sugjeroi sjelljen që duhet adoptuar në kohë përndjekjeje: "Tani po ju them: doni armiqtë tuaj dhe lutuni për përndjekësit tuaj" (Mt. 5,44). Nga ana tjetër, Pali rekomandon: "Bekoni ata që ju përndjekin" (Rom. 12,14).
E vetmja forcë që mund të thyejë spiralen e dhunës është ajo e dashurisë dhe e faljes.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 Ord. VITI A.

MË 5-2-2023.

LEXIMI I PARË: Is. 58,7-10.


Kështu thotë Zëti:
7 “A jo ta ndash bukën tënde me të uriturin, t’i shtiesh në shtëpinë tënde skamnorët e të pastrehët? Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe dhe mos e përbuz farefisin tënd.
8 Atëherë do të zbardhë porsi agimi drita jote, shërimi yt do të vijë më shpejt; para teje do të ecë drejtësia jote e do të të përcjellë lavdia e Zotit.
9 Atëherë do të thërrasësh e Zoti do të të dëgjojë, do ta thërrasësh e ai do të përgjigjet: “Këtu jam!”Nëse do ta zhdukësh prej mesit tënd zgjedhën, gishtin paditës dhe fjalën e keqe,
10 nëse do t’ia japësh kafshatën tënde të uriturit, nëse do ta ngish të uriturin, atëherë në errësirë do të shndritë drita jote, terri yt do të jetë porsi mesdita”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KTHIMI NGA MËRGIMI, POR EDHE KTHIMI TE ZOTI

Në pamje të parë, mund të merret ky tekst si një mësim të mirë moral dhe kjo nuk do të ishte aq keq! Por, në fakt, bëhet fjalë për diçka krejt tjetër: po ju kujtoj kontekstin: jemi në fund të shekullit të gjashtë para Krishtit; kthimi nga mërgimi është bërë, por ka ende shumë pasoja të kësaj periudhe të tmerrshme; meqenëse, pak më poshtë, i njëjti profet flet për “shkatërrimet e së shkuarës” dhe rrënojat që do të rindërtohen.
Praktika fetare ka rifilluar në Jerusalem dhe, me mirëbesim, njerëzit po përpiqen t'i pëlqejnë Perëndisë. Por profeti ynë është këtu i ngarkuar për të dhënë një mesazh disi delikat: sepse me të vërtetë, populli dëshiron t’i pëlqejë Zotit, kjo është një çështje e kuptuar, por populli nuk kupton që vetëm një gjë e kënaq Zotin: adhurimi që kënaq Zotin, nuk është ai që mendon populli; dhe për këtë profeti u drejtohet atyre me qortime të rënda: ju kërkoni t’i pëlqeni Zotit me agjërime spektakolare sepse doni të tërhiqni mbi veten hiret e tij të mira, por gjatë kësaj kohe shihen tek ju vetëm krime,mosmarrëveshje, grindje, brutalitete, lakmi.
Ja çfarë thotë Isaia, disa rreshta përpara tekstit tonë të sotëm:
“4 Ja, ju njinoni për t’u fjalosur e grindur, e rraheni me grushte si të patenzonë. Mos agjëroni më si sot, nëse doni të dëgjohet zëri juaj këtu lart.
5 Pse, a i tillë është agjërimi që unë zgjodha, dita kur njeriu bën vetëmohim? Të ulësh porsi zunkthi kokën tënde, të shtrosh grathore edhe hi? A thua këtë do ta quash agjërim e ditë që i pëlqen Zotit? (58,4-5).

Kjo na ka fituar një nga tekstet më të fuqishme në Besëlidhjen e Vjetër! Sa keq që nuk e lexojmë më shpesh! Sepse na trondit idetë për Zotin dhe për fenë: këtu kemi përgjigjen për një nga pyetjet tona madhështore: “Çfarë pret Zoti nga ne? Dhe, sa i përket një përgjigjeje, nuk mund të ishte më e qartë!


ADHURIMI, SACRIFICA DHE VEPRA QË I PËLQEJNË ZOTIT.


Në pak rreshta thuhet gjithçka; por si gjithmonë, kur një tekst është shumë i dendur, mund të themi se është punuar për një kohë të gjatë: kështu është vërtet këtu, për këtë fragment nga Isaia. Sepse këto pak rreshta janë kulmi i gjithë punës së profetëve. Për shekuj me radhë, në Izrael, dhe jo vetëm që nga mërgimi, që nga Abrahami, domethënë afërsisht 1850 vjet para Krishtit, populli kërkon të bëjë atë që i pëlqen Perëndisë. Ai provoi gjithçka: sakrificat njerëzore, së pari, por Zoti bëri të ditur menjëherë se për të, Zotin e të gjallëve, këta flijime ishin absolutisht të urrejtshme dhe të neveritshme; kështu besimtarët vazhduan të ofronin flijime, por vetëm për kafshë; dhe pastaj filluan të bënin, si në të gjitha fetë, agjërime, oferta të të gjitha llojeve, lutje.
Gjatë gjithë këtij zhvillimi të ngadaltë të besimit të Izraelit, profetët i thirrën njerëzit që të mos kënaqeshin me adhurimin, por që të jetonin çdo ditë sipas Besëlidhjes. Dhe ky është kuptimi i këtij pasazhi. Profeti fillon duke thënë (pak para tekstit tonë për këtë të diel):
"Vallë, a s’është agjërimi që unë zgjodha: t’i këputësh verigat e padrejtësisë, t’i zgjidhësh leqet e zgjedhës, t’i lëshosh të lirë të ndrydhurit, të copëtosh çdo zgjedhë?” (Is. 58,6).
Nëse e kuptoj mirë, në sytë e Zotit, çdo gjest, çdo vepër që synon të çlirojë vëllezërit tanë nga çdo gjë e keqe është më mirë se agjërimi më i guximshëm.
Më pas vjen pasazhi që dëgjuam më parë, i cili na sugjeron gjeste dhe vepra që u pëlqejnë Zotit:
“A jo ta ndash bukën tënde me të uriturin, t’i shtiesh në shtëpinë tënde skamnorët e të pastrehët? Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe dhe mos e përbuz farefisin tënd.
Atëherë do të zbardhë porsi agimi drita jote, shërimi yt do të vijë më shpejt; para teje do të ecë drejtësia jote e do të të përcjellë lavdia e Zotit” (Is. 58,7-8).
Me një fjalë, profeti e shtyn popullin e vet dhe edhe ne që që të ndihmojmë të gjithë ata që vuajnë e që hasim në udhëtimin tonë.

Unë ju ofroj tre vërejtje:
Së pari, gjestet e çlirimit, gjestet e ndarjes që na rekomandon Isaia janë thjesht imitim i veprës së vetë Zotit; Izraeli ka përjetuar shpesh veprimin e Zotit çlirimtar dhe dhembshurinë e Zotit të mëshirshëm; dhe ajo që kërkohet prej tij është të bëjë të njëjtat gjeste me radhë. Është e qartë se njeriu është krijuar me të vërtetë për të qenë shëmbëlltyra e Perëndisë! Dhe nëse duhet t'u besohet profetëve, qëndrimi ynë ndaj të tjerëve është termometri më i mirë i qëndrimit tonë ndaj Zotit.
Së dyti, atëherë nuk është për t'u habitur që Isaia mund të premtojë:
Nëse dihmohen të pikëlluarit, duke i përbushur dëshirat e tyre, “do të na përcjellë lavdia e Zotit”, lavdia e Zotit do të të ndjekë" ("lavdia e Zotit", domethënë shkëlqimi i pranisë së saj) ; nuk eshte shperblim! Është shumë më mirë se kaq: është një realitet... sepse, në të vërtetë, kur veprojmë sipas mënyrës së Zotit me veprime që çlirojnë, që qetësojnë, që inkurajojnë, që zbusin sprovat e të gjitha llojeve, atëherë na jepet për të reflektuar, sepse:
“Atëherë do të zbardhë porsi agimi drita jote,
shërimi yt do të vijë më shpejt;
para teje do të ecë drejtësia jote
e do të të përcjellë lavdia e Zotit.
Atëherë drita jote do të shpërthejë si agimi...
drita jote do të lindë në errësirë,
errësira jote do të jetë si drita e mesditës" (v.8). Sigurisht, meqenëse është vetë populli që reflekton dritën e Zotit, vetë populli është drita e Zotit.
Për ta thënë ndryshe, Isaia na thotë: “Kur jepni, kur nuk mbani asgjë për veten, kur gjithçka kenii është vetëm dashuri, ju pasqyroni praninë e Perëndisë. Edhe një herë ne mund të kujtojmë këtë frazë të shkëlqyer nga tradita e krishterë: "Aty ku ka dashuri, atje është Zoti".
Së treti, çdo akt drejtësie, çlirimi, ndarjeje është një hap drejt Mbretërisë së Perëndisë: pasi, pikërisht, kjo Mbretëri që pret i gjithë Besëlidhja e Vjetër, është vendi i drejtësisë dhe i dashurisë; ky është me të vërtetë kuptimi i Ungjillit të Lumturive, në të cilin Jezusi na thotë se Mbretëria ndërtohet ditë pas dite nga zemërbutët, të pastërt, paqedashësit, të etur për drejtësi dhe mëshirë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E 5 Ord. VITI A

MË 5-2-2023.


PSALMI: 112, 4-9.

4 Ka lindur për të drejtët një dritë në errësirë:
i butë e i mëshirshëm është njeriu i drejtë.
5 I ëmbël është njeriu që mishëron e huazon,
punët e veta i kryen me ndërgjegje,
6 ai askurrë nuk do të bjerë poshtë.
Në kujtim të përhershëm mbetet i drejti,
7 nuk i trembet lajmit të keq,
E patrandshme është zemra e tij me shpresë në Zotin,
8 të fortë e ka zemrën, nuk do të trembet armiqtë e vet i bën asgjë.
9 Është dorëdhënë, u fal skamnorëve;
drejtësia e tij qëndron në shekuj të shekujve,
balli i tij ngallit për nder.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Çdo vit, gjatë festës së Tebanave, kësaj festë që vazhdon ende një javë në vjeshtë, i gjithë populli bënte atë që mund të quhej "profesioni i besimit" të tyre: ata rinovonin Besëlidhjen me Perëndinë dhe angazhoheshin për të zbatuar Ligjin. Me këtë rast sigurisht u këndua Psalmi 112.
I gjithë ky psalm është në vetvete një traktat i vogël mbi jetën në Aleancë: për ta kuptuar më mirë, duhet lexuar nga fillimi. Do t’ju lexoj vargun e parë:
“ ALELUJA! Lum ai njeri që e druan Zotin, që kënaqet në urdhërimet e tija”.
Para së gjithash, pra, fillon me fjalën Aleluia, që përkthehet: "Lavdëroni Zotin" që është fjala kyçe e besimtarëve: kur njeriu i Biblës na fton të lavdërojmë Zotin, është pikërisht për dhuratën e Besëlidhjes.
Pastaj, ky psalm paraqitet si një psalm alfabetik: domethënë ka njëzet e dy rreshta, aq sa ka shkronja në alfabetin hebraik; fjala e parë në çdo rresht fillon me një shkronjë të alfabetit sipas rendit alfabetik; mënyra për të pohuar se Besëlidhja me Zotin ka të bëjë me gjithë jetën e njeriut dhe se Ligji i Zotit është e vetmja rrugë drejt lumturisë për gjithë jetën, nga A në Z.
Së fundi, vargu i parë fillon me fjalën "e lumtur" i drejtuar njeriut që di të qëndrojë në rrugën e Aleancës.
Kjo na sjell menjëherë ndërmend Ungjillin e Lumturive që kumbon me të njëjtën fjalë “të lumtur”: Jezusi përdori në fjalimin e Lumturive një fjalë shumë të zakonshme në Bibël, por që fatkeqësisht përkthimi ynë në shqip nuk mund ta jap kuptimin e plotë të fjalës “të lumtur”; në komentin e tij mbi psalmet, André Chouraqui vuri në dukje se rrënja hebraike e fjalës që ne e përkthejmë “të lumtur” “ka si kuptim themelor konceptin e ecjes, e hapit të njeriut në rrugën pa pengesë që na çon te Zoti. Prandaj, “fjala “Të lumtur” nuk e jep pasurinë e fjalës hebrajke të përdorur nga Jezusi dhe haron në një mënyrë komplete mendimin e procesit që çon në Lumturinë. Kjo është arsyeja pse do të ishte më mire të përkthet, si bëri edhe Chouraqui: "Në këmbë dhe ecni”.
Përgjithësisht, në Bibël, fjala "të lumtur" nuk shkon vetvetiu, si ndodh për fjalën "të pakënaqur", që ka një kuptim krejt ndryshe: ideja e përgjithshme është se ka shtigje të rreme në jetë për t'u shmangur; disa rrugë (përkthe zgjedhjet, sjelljet) shkojnë në drejtimin e duhur dhe të tjerat, të kundërta, do të mbjellin vetëm fatkeqësi. Dhe nëse lexojmë të gjithë këtë psalm në Bibël, shohim se ai është ndërtuar në këtë mënyrë: psalmi 1, i cili njihet më mirë, është gjithashtu i ndërtuar në të njëjtën mënyrë: ai fillon duke detajuar gjerësisht se cilat janë zgjedhjet e duhura, cila është rruga drejt lumturisë për të gjithë dhe, shumë më shkurt, sepse nuk ia vlen të flitet rreth zgjedhjet e gabuara.
Në këtë psalm 112, zgjedhja e duhur saktësohet që në vargun e parë:
“Lum njeriu që ka frikë nga Zoti!”.
Ne e gjejmë këtë shprehje “frika e Perëndisë” shumë shpesh në Besëlidhjen e Vjetër: për fat të keq, leximi liturgjik është ndërprerë këtu dhe nuk na lejon të dëgjojmë rreshtin e dytë të këtij vargu të pare. Ju lexova të plotë:
“Lum njeriu që ka frikë nga Zoti, që e do plotësisht vullnetin e tij”.
Ky, pra, është një përkufizim i "frikës ndaj Zotit": është dashuria e vullnetit të tij. Thjesht sepse kemi besim. Frika ndaj Zotit, siç e dimë mirë, nuk është e rendit të frikës: për më tepër, pak më poshtë, një varg tjetër e bën të qartë këtë: "E patrandshme është zemra e tij me shpresë në Zotin! të fortë e ka zemrën, nuk do të trembet” (v. 7-8).
"Frika ndaj Zotit" në kuptimin biblik është njëkohësisht nga ana jonë një bindje e thellë për shenjtërinë e Zotit, njohja e gjithçkaje që ai bën për njeriun dhe, duke qenë se ai është Krijuesi ynë, kujdesi për t'iu bindur; sepse, nëse ai është Krijuesi ynë, vetëm ai e di se çfarë është mirë për ne. Është një qëndrim birnor i besimit, të respektit dhe të bindjes. Zbulimi i dyfishtë i Izraelit është edhe se Zoti është krejtësisht Tjetri dhe se ai e bën veten krejtësisht të afërt. Ai është pafundësisht i fuqishëm, po, por kjo plotfuqi është ajo e dashurisë. Pra, ne nuk kemi asgjë për të frikësuar pasi ai mund dhe dëshiron lumturinë tonë! Ne e dimë këtë varg nga Psalmi 103, 13:
"Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet, ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë”.
Të kesh frikë nga Zoti do të thotë të kesh ndaj tij qëndrimin e një djali që është i respektueshëm dhe i besueshëm. Është gjithashtu “mbështetur tek ai”: “Njeriu i mirë...mbështetet te Zoti; zemra e tij është e sigurt”.
Ja, pra, qëndrimi i drejtë ndaj Zotit, ai që e vë njeriun në rrugën e duhur: “Lum njeriu që ka frikë nga Zoti!”
Dhe tani ja qëndrimi i duhur ndaj të tjerëve:
“Njeriu i mirë ka keqardhje, ndan; njeri me drejtësi, butësi dhe keqardhje... Me të dyja duart u jep të varfërve”.
Formula "njeri i drejtësisë, dhembshurisë dhe mëshirës" sjell në mendje në mënyrë të papërmbajtshme përkufizimin që Zoti i dha për veten e tij Moisiut: "Zoti kaloi përpara tij e shpalli: “Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë, i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë, që qëndron besnik me mijëra brezni, që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin” (Dal. 34,6-7):
Dhe përveç kësaj, psalmi i mëparshëm (111) i cili është shumë i ngjashëm me këtë, përdor saktësisht të njëjtat fjalë "drejtësi, butësi dhe mëshirë" për Zotin dhe për njeriun. Një mënyrë për të thënë se respektimi i përditshëm i Ligjit, gjatë gjithë jetës sonë, nga A në Z, siç simbolizohet nga ky psalm, përfundon duke na modeluar në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Perëndisë.
Unë thashë ngjashmëri: psalmisti nuk harron se Zoti është krejtësisht Tjetri: formulat nuk janë për këtë arsye saktësisht të njëjta: për Zotin thuhet se Ai "ËSHTË" drejtësi, butësi dhe keqardhje... ndërsa për njeriun, psalmisti thotë "ai është një njeri i drejtësisë, i butësisë, i keqardhjes", që do të thotë se këto janë virtyte që ai praktikon, nuk është vetë qenia e tij. Këto virtyte, i merr nga Zoti, i pasqyron në njëfarë mënyre.
Dhe kështu, duke qenë se veprimi i tij është sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë, njeriu i mirë është dritë për të tjerët:
“Drita e zemrave të drejta, u ngrit në errësirë”.
Dëgjojmë këtu një jehonë të leximit të Isaias:
“Ndaje bukën me të uriturit, mblidhe të mjerin e pastrehë në shtëpi, mbulo atë që sheh pa rroba... atëherë drita jote do të shpërthejë si agimi”.
Pikërisht kur japim dhe ndajmë jemi më së shumti sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë, atij që është vetëm një dhuratë. Pra, në masën tonë të vogël, ne pasqyrojmë dritën e tij.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 5 Ord VITI A

MË 5- 2- 2023.


UNGJILLI: Mt. 5, 13 -16.

13 “Ju jeni kripa e tokës. Po qe se kripa prishet, me çka mund të kripet? S’vlen më për asgjë, përveçse të hidhet jashtë e ta shkelin njerëzit.
14 Ju jeni drita e botës. Nuk mund të fshihet qyteti i ngritur në majë të malit.
15 As nuk ndizet dritëza për ta vënë nën magje, por për ta vënë mbi pishtar për t’u bërë dritë të gjithëve në shtëpi.
16 Ashtu të shndrisë edhe drita juaj para njerëzve, që t’i shohin veprat tuaja të mira e ta lëvdojnë Atin tuaj që është në qiell”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KU KA DASHURI, ATJE ËSHTË HYJI.

Aq më mirë nëse një llambë është e bukur, por sinqerisht, që të jetë e bukur, nuk është gjëra më e rëndësishme! Ajo që kërkohet prej saj, së pari është të ndriçojë; dhe përveç kësaj, nëse nuk ndizet mirë, nëse nuk shihni asgjë në të, siç thuhet, nuk do ta shihni as që është e bukur!
Sa i përket kripës, vokacioni i saj është të zhduket duke përmbushur funksionin e saj: por nëse mungon kripa, gjella do të jetë më pak e mirë.

Me këtë dua të them se kripa dhe drita nuk ekzistojnë për vete; për më tepër, vihet re kalimthi se Jezusi u tha atyre: “Ju jeni kripa e tokës... Ju jeni drita e botës”: ajo që ka rëndësi është toka, bota; kripa dhe drita kanë rëndësi vetëm në raport me tokën dhe botën! Duke u thënë dishepujve të tij se janë kripë dhe dritë, Jezusi i vendos ata në një situatë misionare. Ai u tha atyre: “Ju që pranoni fjalët e mia, bëheni, pikërisht nga ky fakt, kripë dhe dritë për këtë botë: prania juaj është e domosdoshme për të”. Që do të thotë se Kisha ekziston vetëm për botën. Kjo na kthen në vendin tonë, siç thuhet! Tashmë Bibla i kishte përsëritur popullit të Izraelit se ata ishin populli i zgjedhur, sigurisht, por në shërbim të botës; ky mësim mbetet i vlefshëm për ne.

U kthehem kripës dhe dritës: mund të pyesim veten se çfarë pikë të përbashkët ka midis këtyre dy elementeve, me të cilat Jezusi i krahason dishepujt e tij. Përgjigje: kripa dhe drita janë zbuluese; kripa rrit shijen e ushqimit, drita zbulon bukurinë e qenieve dhe të botës. Ushqimet ekzistojnë para se të marrin kripën; qeniet, bota ekziston para se të ndriçohet. Kjo na tregon shumë për misionin që Jezusi u beson dishepujve të tij, neve. Toka dhe bota nuk kanë nevojë për ne për të ekzistuar, por me sa duket ne kemi një rol specifik për të luajtur në këtë tokë dhe në këtë botë.

Kripa e tokës, ne jemi këtu për t'u zbuluar njerëzve shijen e jetës së tyre. Njerëzit nuk presin që të bëjmë gjeste ndonjëherë madhështore dashurie dhe ndarjeje. Për të ungjillëzuar mjafton që të themi: "Mbretëria është në mesin tend”, me çdo gjest, me çdo fjalë dashurie. Tani ata presin, nëse mund të thuhet kështu që t'u zbulojmë atyre emrin e Atij që vepron nëpërmjet nesh. Sepse "ku ka dashuri, është Zoti".


JEMI DRITA E BOTËS, PËR TË ZBULUAR BUKURINË E SAJ.

Drita e botës: ne jemi këtu për të nxjerrë në pah bukurinë e kësaj bote: është një shikim i plotë me dashuri që zbulon fytyrën e vërtetë të njerëzve dhe gjërave. Shpirti Shenjt, që është dashuria, na është dhënë pikërisht në mënyrë që të mund të ndajmë këtë dashuri me çdo gjest ose fjalë që vjen prej tij.

Por kjo mund të bëhet vetëm me maturi dhe përulësi. Kripa e tepërt shtrembëron shijen e ushqimit në vend që ta përmirësojë atë. Një dritë shumë e fortë shtyp atë që dëshiron të ndriçojë. Për të qenë kripë dhe dritë, duhet të duam shumë.

Mjafton të duam, por është e nevojshme të duam vërtet. Kështu na përsërisin tekstet e kësaj dite sipas mënyrave të ndryshme të të shprehurit, por në një mënyrë shumë koherente. Ungjillizimi nuk është një pushtim. Ungjillizimi i Ri nuk është një ripushtim. Shpallja e Lajmit të Mirë bëhet vetëm në një prani dashurie. Mbani mend paralajmërimin e Palit drejtuar korintasve: ai u kujton atyre se vetëm të varfërit dhe të përulurit mund të predikojnë Mbretërinë.

Kjo prani e dashurisë mund të jetë shumë kërkuese nëse i besojmë leximiit të parë: krahasimi mes tekstit të Isaisë dhe Ungjillit është shumë sugjerues. Të jemi drita e botës sipas shprehjes së ungjillit do të thotë ta vendosim veten në shërbim të vëllezërve tanë; dhe Isaia është shumë konkret: është për të ndarë bukën ose veshjen, është për të thyer të gjitha pengesat që i pengojnë njerëzit të jenë të lirë.

Dhe psalmi i kësaj të diele nuk thotë asgjë tjetër: "Njeriu i mirë", domethënë "ai që ndan pasurinë e tij të çdo lloji me duart plot" është dritë për të tjerët. Sepse nëpërmjet fjalëve dhe gjesteve të tij të dashurisë, të tjerët mund të zbulojnë burimin e gjithë dashurisë: siç tha Jezusi: “Duke parë veprat e mira të dishepujve, njerëzit do t'i japin lavdi Atit që është në qiej: do të thotë, ata do të zbulojnë se projekti i Perëndisë për njerëzit është një projekt paqeje dhe drejtësie.

Anasjelltas, mund të pyesim veten se si njerëzit do të jenë në gjendje të besojnë në planin e dashurisë së Zotit për sa kohë ne, që renditemi si ambasadorët e tij, nuk i shumëfishojmë gjestet e solidaritetit dhe të drejtësisë që kërkon shoqëria jonë; mund të mendojmë gjithashtu se kripa është vazhdimisht në rrezik të bëhet e pakuptimtë: sepse është joshëse të lëmë në harresë fjalët e forta të profetit Isaia, ato që dëgjuam në leximin e parë; mbase nuk është rastësi, për më tepër, që Kisha na i jep për t'i dëgjuar pak para fillimit të Kreshmës, atë moment kur do të pyesim veten me shumë mirëbesim se cili është agjërimi i preferuar nga Zoti.

Vërejtja e fundit: ky ungjill i sotëm (mbi kripën dhe dritën) pason menjëherë në ungjillin e Mateut shpalljen e Lumturive: prandaj sigurisht që ekziston një lidhje midis të dyjave. Dhe ne ndoshta mund t'i ndriçojmë këto dy pasazhe nga njëri-tjetri. Ndoshta mënyra më e mirë për të qenë kripë dhe dritë për botën është thjesht t'i zhvillojmë të gjithëve Lumturinë për të cilën jemi thirrur? Të jesh kripa e tokës, të jesh dritë e botës, do të thotë të jetosh sipas frymës së Lumturive, domethënë pikërisht të kundërtën e frymës së botës; është të pranosh të jetosh sipas vlerave të përulësisë, butësisë, pastërtisë, drejtësisë. Është të jesh artizan i paqes në të gjitha rrethanat dhe, ndoshta më e rëndësishme se çdo gjë, të pranosh të jesh i varfër dhe i varfër, duke pasur vetëm një qëllim në mendje: "vetëm duke parë atë që bëjnë mirë dishepujt, njerëzit i japin lavdi Atit tonë që është në qiell”.

- Sipas një prej teksteve të Koncilit të dytë të Vatikanit mbi Kishën (“Lumen Gentium”), drita e vërtetë e botës nuk jemi ne, është Jezu Krishti.
Duke u thënë dishepujve të tij se janë dritë, Jezusi u zbulon atyre as më shumë e as më pak se është vetë Zoti ai që shkëlqen përmes tyre, sepse, në shkrimet biblike, ashtu si në Koncil, gjithmonë përcaktohet qartë se e gjithë drita vjen nga Zoti.