Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DIELA E V ORD. VITI C.

MË 9-2-2025.

LEXIMI I PARË: Is, 6, 1-8.

1 Në vitin e vdekjes së mbretit Ozi, e pashë Zotin duke ndenjur në një fron të lartë e të madhërishëm. Kindat e petkut të tij e mbushnin Tempullin.
2 Serafinët qëndronin në këmbë afër tij; secili kishte nga gjashtë krahë: me dy mbulonin fytyrën e vet, me dy mbulonin këmbët e veta dhe me dy fluturonin.
3 I brohoritnin njëri‑tjetrit:“Shenjt! Shenjt! Shenjt Zoti i Ushtrive! Plot është toka mbarë me Lavdinë e tij!”
4 E u dridhën pragjet e shtatkave të dyerve nga zëri shungullues dhe Shtëpia u mbush me tym.
5 Unë thashë: “I mjeri unë, tani sharrova, sepse jam njeri me buzë të papastra,
banoj në popull buzësh të papastra, e me sytë e mi e pashë Mbretin, Zotin e Ushtrive!”
6 Atëherë njëri nga serafinët vrapoi drejt meje: në dorë kishte një gacë që e mori me mashë nga lteri;
7 Me të ma preku gojën e më tha: “Ja, me gacë i preka buzët e tua, mëkati yt u shlye, faji yt u fal!”
8 Atëherë e dëgjova zërin e Zotit që thoshte: “Kë të dërgoj? Kush do të na shkojë?” Unë u përgjigja: “Ja, ku më ke, çomë mua!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“SHENJT! SHENJT! SHENJT ZOTI I USHTRIVE!

Javën e kaluar lexuam historinë e thirrjes së Jeremisë, sot lexojmë atë të Isaisë; dy profetë shumë të mëdhenj në sytë tanë. E megjithatë, të dy rrëfejnë vogëlsinë e tyre: Jeremia ndihet i paaftë për të folur, por meqenëse Zoti mori iniciativën për ta zgjedhur atë, është gjithashtu Zoti ai që do ta frymëzojë dhe do t'i japë forcën e nevojshme. Isaia është kapluar nga një ndjenjë e padenjësisë; por përsëri, meqenëse është Zoti ai që e ka zgjedhur, është gjithashtu Zoti që do ta pastrojë atë.
Jeremia ishte prift dhe ne nuk dimë se ku e mori thirrjen nga Perëndia; çuditërisht, është Isaia, i cili nuk ishte prift, ai që e vendos thirrjen e tij në tempullin e Jeruzalemit: "Në vitin e vdekjes së mbretit Ozi, e pashë Zotin duke ndenjur në një fron të lartë e të madhërishëm. Kindat e petkut të tij e mbushnin Tempullin" (V.1). Kur Isaia na thotë “e pashë Zotin”, do të thotë se ai nuk flet për një fakt historik, por përnjë vegim; le të mos kërkojmë pra në evokimin e tij, një shpalosje logjike të ngjarjeve. Librat profetikë janë të mbushur me vizione fantastike: neve na takon ta deshifrojmë këtë gjuhë jashtëzakonisht sugjestive, edhe nëse e habit mentalitetin tonë bashkëkohor.
Isaia na thotë se për sa i përket atij, kjo ndodhi "në vitin e vdekjes së mbretit Ozi": ky është një njoftim i jashtëzakonshëm dhe shumë i çmuar. Është e rrallë që ne mund të përkujtojmë datat me një saktësi të tillë; këtë herë mundemi sepse e dimë se mbreti Ozia mbretëroi në Jeruzalem nga viti 781 deri në vitin 740 para Krishtit. Që nga vdekja e mbretit Solomon (në vitin 933, domethënë për gati dyqind vjet), mbretëria e Davidit dhe e Solomonit ndahet: ka dy mbretëri, dy mbretër, dy kryeqytete: në jug, Ozia është mbreti i Jeruzalemit, në veri, Menahemi është mbreti i Samarisë. Ne e dimë gjithashtu se Ozia ishte lebroz dhe se vdiq nga kjo sëmundje në Jeruzalem në vitin 740. Prandaj, në atë vit Isaia mori thirrjen e tij si profet: pastaj ai predikoi për rreth dyzet vjet (ka mundësi që kjo date të jetë më pak e saktë) dhe ai mbeti në kujtesën kolektive të Izraelit si një profet shumë i madh dhe në veçanti profet i shenjtërisë së Zotit.
“Shenjt! Shenjt! Shenjt Zoti i Ushtrive! Plot është toka mbarë me Lavdinë e tij!” Të gjithë ne e njohim “Sanctusin” e meshave tona, që daton të paktën nga profeti Isaia. (Ndoshta kjo aklamacion ishte tashmë pjesë e liturgjisë në Tempullin e Jerusalemit, por ne nuk kemi asnjë provë për këtë; ne kemi gjetur vetëm shprehje ekuivalente më të vjetra në Egjipt).
Të thuash se Zoti është "i shenjtë" në kuptimin biblik do të thotë se ai është krejtësisht i ndryshëm nga njeriu. Perëndia nuk është sipas shëmbëlltyrës së njeriut; përkundrazi, Bibla pohon të kundërtën: është njeriu ai që është "sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë"; Nuk është e njëjta gjë!


"PLOT ËSHTË TOKA MBARË ME LAVDINË E TIJ!”

Kjo do të thotë se duhet të jemi shumë modestë dhe shumë të kujdesshëm sa herë që flasim për Zotin! Për shkak se Zoti është Plotësisht Tjetri, është rrënjësisht e pa mundur, në mënyrë të pakthyeshme për ne që ta imagjinojmë atë ashtu siç është: fjalët tona njerëzore nuk mund të na shpjegojnë çfarë me të vërtetë është Ai.
Pjesa e parë e vizionit të Isaias flet mirë për këtë realitet themelor; dhe ajo që na përshkruan në mënyrë të çuditshme ngjan me evokimet e tjera të manifestimeve të mëdha të Zotit në Bibël: Zoti është ulur në një fron shumë të lartë, tymi përhapet dhe mbush gjithë hapësirën, një zë gjëmon... gjëmon aq fort sa vendi dridhet. ... Isaia nuk mund të mos mendojë për atë që i ndodhi Moisiut në malin Sinai, kur Perëndia bëri një besëlidhje me popullin e tij dhe dha tabelat e Ligjit; është libri i Eksodit që thotë: “Krejt mali i Sinait s’ishte tjetër por tym, sepse Hyji kishte zbritur në zjarr mbi të e tymi i tij ngritej porsi tym furre. I tërë mali tundej tmerrësisht. Zëri i bririt vinte gjithnjë e rritej: Moisiu fliste me Hyjin e Hyji i përgjigjej me bubullimë” (Dal 19,18-19).

Më pas profeti Isaia mat vogëlsinë e tij dhe ndjen një lloj frike: “I mjeri unë, tani sharrova, sepse jam njeri me buzë të papastra, banoj në popull buzësh të papastra, e me sytë e mi e pashë Mbretin, Zotin e Ushtrive!” (v.5)
Kjo “frikë”, si zbulimi i vogëlsisë sonë, si zbulimi i hendekut të pakapërcyeshëm që na ndan nga Zoti nëse vetë Zoti nuk e plotëson atë, është hapi i parë thelbësor në marrëdhënien tonë me Zotin. Por Zoti nuk ndalet me kaq. Zakonisht në Bibël gjendet gjithmonë kjo fjalë nga Zoti: "Mos ki frikë"... Këtu fjalia “Mos ki frikë” nuk thuhet, por zëvendësohet me një gjest shumë sugjestionues: një nga serafinët, një nga ata që, pikërisht, shpallin shenjtërinë e Zotit, do të realizojë gjestin që pastron njeriun, që mbush boshllëkun, për të lejuar që njeriu të hyjë në një marrëdhënie me Zotin:
"Atëherë njëri nga serafinët vrapoi drejt meje: në dorë kishte një gacë që e mori me mashë nga lteri;
Me të ma preku gojën e më tha: “Ja, me gacë i preka buzët e tua, mëkati yt u shlye, faji yt u fal!” (v. 6-8).
Një mënyrë për të thënë se është Zoti ai që merr iniciativën për t'iu afruar njeriut; këtë hendek që na ndan nga Zoti, është vetë Zoti që e kapërcen atë.
Kur Isaia do të flasë për Zotin, më vonë, ai do ta quajë shpesh "Shënti i Izraelit": kjo shprehje thotë qartë se Zoti është Shenjti, Gjithë Tjetri, por edhe se ai është afruar me popullin e tij, e që ky i fundit mund të shkojë aq larg sa të pretendojë një marrëdhënie përkatësie (Perëndia është "I Shenjti i Izraelit").
Çudia është se ajo që është e vërtetë për popullin e Izraelit tani është e vërtetë për Kishën tonë dhe për secilin prej nesh.
- Shenjtëria nuk është një nocion moral, madje as një atribut i Zotit, është vetë natyra e tij; mbiemri "hyjnor" nuk ekziston në hebraisht, ai zëvendësohet me fjalën "i shenjtë" që do të thotë Gjithë-Tjetër (nënkuptohet Gjithçka tjetër përveç njeriut). Hyji është ai ai që nuk mund ta arrijmë kurrë vetë, ai që na tejkalon pafundësisht, në një masë të tillë që nuk kemi asnjë zotërim mbi të. Çfarë tha profeti Ozea:
“S’do ta shfryej zemërimin tim,
s’do të kthehem ta shpërndaj Efraimin,
sepse Hyj jam unë e jo njeri,
Shenjti në mesin tënd,
s’do të vij me tmerr. (Os 11,9).
Për këtë arsye, në Bibël, asnjë qenie njerëzore nuk konsiderohet kurrë e shenjtë, por ne mund të "shenjtërohemi" nga Zoti dhe, për rrjedhojë, të pasqyrojmë imazhin e tij, që është thirrja jonë përfundimtare në çdo kohë.
Dhe, sigurisht, ne nuk mund ta imagjinojmë dikë që është Gjithçka tjetër përveç nesh. Prandaj reagimi i frikësuar i profetit Isaia: "Unë jam një njeri me buzë të papastra dhe sytë e mi kanë parë Mbretin, Zotin e gjithësisë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E V ORD. VITI C.

MË 9-2-2025.

Ps. 138, 1-5.7c-8.

Me gjithë shpirt të falënderoj, o Zot,
sepse i dëgjove fjalët e gojës sime.
Të këndoj në praninë e engjëjve,
2 adhuroj në drejtim të Tempullit tënd të shenjtë.
E lavdëroj Emrin tënd
për dashurinë e besnikërinë tënde,
sepse e madhërove tesve premtimin tënd.
3 Sa herë të thirra në ndihmë, ti më vështrove,
shpirtit tim ia kërthndeze fuqitë.
4 Do të të lavdërojnë, o Zot, të gjithë mbretërit e tokës
sepse i dëgjuan premtimet e gojës sate.
5 Do t’i këndojnë udhët e Zotit,
sepse e madhe është lavdia e Zotit;
7 më shpëto me të djathtën tënde.
8 Çka kam filluar, Zoti do ta kryejë për mua.
E amshueshme është, o Zot, mirësia jote:
mos e përbuz veprën e duarve të tua!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ME GJITHË SHPIRT TË FALËNDEROJ, O ZOT.

Nga ky psalm del një ndjenjë shumë e veçantë, shumë e ëmbël një ndjenjë gëzimi dhe qetësie të thellë. Që në vargun e parë thuhet gjithçka. Për shembull, shprehja “të falënderoj” përsëritet shumë herë: “Me gjithë zemër, o Zot, të falënderoj ty”… “Falënderoj emrin tënd”. Besimtari është ai që jeton në hirin e Zotit dhe që thjesht e njeh atë, me zemrën e mbytur në mirënjohje.
U tha "besimtari", por ky besimtar nuk është një individ i veçantë, është populli i Izraelit: si gjithmonë në psalme, ai që flet dhe falënderon si këtu për Besëlidhjen që Zoti i ka dhënë atij, është Populli i Zgjedhur. Kjo dëgjohet në përsëritjen e emrit “ZOT” që e dëgjojmë disa herë në këto pak vargje. Në tekstin original në gjuhën aramaike është EMRI i famshëm i Zotit, JAWEH, që në Biblën në greqisht përkhthehet me Adonai-Zot. Ky Emër Jaweh u shpall nga Zoti në Sinai në kohën e episodit të shkurret që digjen (Dal 3). Zoti iu shfaq përsëri Moisiut gjatë Eksodit në Sinai, nën emrin "Dashuria dhe e Vërteta": e dëgjojmë edhe këtu: "Unë falënderoj emrin tënd për dashurinë dhe të vërtetën tënde". E gjejmë të njëjtën frazë "dashuri dhe e vërtetë" në mënyrë të përsëritur në psalme të tjera dhe në të gjithë Biblën; është zbulimi i çmuar i Izraelit, sigurisht falë frymës së Zotit. Mund ta lexojmë në kapitullin 34 të Eksodit:
"Zoti kaloi përpara tij e shpalli: “(Unë jam) Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë, i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë” (Dal 34.6).
Dhe nuk është rastësi që kjo zbulesë e butësisë së Zotit erdhi pas episodit të viçit të artë, domethënë një pabesie të karakterizuar të njerëzve. Sepse ishte pikërisht me rastin e pabesive të tyre të përsëritura që populli i Izraelit përjetoi mëshirën e pashtershme të Zotit.
Është kjo besnikëri e Zotit që këndohet pa u lodhur në tempullin e Jeruzalemit: "Drejt tempullit tënd të shenjtë përulem" ... Vendi për të cilën flitet këtu është i njëjtë si në historinë e thirrjes së Isaisë që kemi lexuar në fillim. Leximi i parë të liturgjisë së sotme... dhe psalmi vazhdojnë: “E falënderoj emrin tënd për dashurinë tënde dhe të vërtetën tënde”. Në historinë e thirrjes së Isaisë, teksti fliste për Shenjtërinë e Zotit, për hendekun që na ndan nga Zoti dhe të cilin ne nuk mund ta kapërcejmë me forcën tonë apo me ndonjë veprim, sado meritor... Është vetë Zoti ai që e kapërcen vazhdimisht këtë hendek. dhe na fton të hyjmë në intimitetin e tij. Në këtë psalm, ne zbulojmë se në çfarë përbëhet Shenjtëria e Zotit: Zoti është Dashuria dhe e Vërteta: kjo është shenjtëria e tij... dhe është e vërtetë që në këtë një hendek na ndan nga Ai.
Në fund të psalmit, gjejmë një shprehje tjetër të kësaj njohurie për dashurinë e Zotit: "E përjetshme është dashuria e tij"! E njohim refrenin e psalmit 136 i cili është gjithashtu një kujtesë e ekperiencën e Eksodit. Aludimi për "dorën e djathtë" e Zotit (në vargun "Dora jote e djathtë më bën fitimtar") është një tjetër kujtuesë e Eksodit: sepse, sipas shprehjes së shenjtë, Zoti e ka liruar Popullin e vet "me dorë të fortë dhe krah të shtrirë” (Dt 4,34).


TË GJITHË MBRETËRIT E TOKËS DO T’JU FALËNDERO\JNË.

Kjo Besëlidhje e Sinait e bëri Izraelin përfituesin e Zbulesës, të besuarin e Perëndisë; dhe kjo është ajo që sapo është shprehur në disa mënyra. Por Izraeli zbuloi gjithashtu se nuk mjafton të jesh i besuari i Perëndisë. Që tani e tutje, ai duhet të jetë profeti i kësaj zbulese: domethënë, ai ka përgjegjësinë, përgjegjësinë për t'i shpallur dashurinë dhe të vërtetën e Zotit mbarë njerëzimit.
Ky është kuptimi i vargut: "Të falënderojnë të gjithë mbretërit e tokës". Për të thënë të drejtën, është të paktën një pritje! Të gjithë mbretërit e tokës nuk janë kthyer ende në besim, as në kohën e Davidit, as në fund të Dhiatës së Vjetër, dhe as sot...! Por kjo pritje është e rëndësishme për Popullin e Zgjedhur: është një kujtesë e aspektit të dyfishtë të thirrjes së Izraelit për të cilin sapo ishte folur. Që mbretërit e tokës të përkulen para Perëndisë, ata duhet të kenë dëgjuar Lajmin e Mirë. Psalmi thotë mirë:
"Të gjithë mbretërit e tokës të falënderojnë
kur dëgjojnë fjalët e gojës sate".
Kur Izraeli të ketë përmbushur misionin e tij për t'i dëshmuar Perëndisë, atëherë ne mund të këndojmë me të vërtetë:
"Të falënderoj me gjithë zemër, të falënderojnë të gjithë mbretërit e tokës".
Vërejtja e fundit për një fjali në dukje shumë të thjeshtë: "Unë të këndoj në prani të engjëjve". Është interesante të theksohet se në Bibël në hebraisht, formula ishte:
"Unë të këndoj para perëndive". Ishte një lloj besimi, një mënyrë për të pohuar se Izraeli nuk bie në idhujtari: Vetëm Zoti (Jawe) është Zoti, perënditë e popujve të tjerë nuk janë asgjë. Por nëse është e dobishme ta pohojmë atë, kjo ndodhi sepse rreziku i idhujtarisë nuk ishte eliminuar plotësisht.
Por, kur Bibla hebraike u përkthye në greqisht, përkthyesit, ndoshta duke pasur parasysh se nuk kishte më asnjë rrezik idhujtarie, e zëvendësuan fjalën "perënditë" me fjalën"engjëj". Prandaj vargu ynë: " Të këndoj në praninë e engjëjve". (Tani psalteri ynë liturgjik është i frymëzuar nga greqishtja).
Në fund, psalmi përfundon me një lutje:
"Mos e përbuz veprën e duarve të tua! Mos e ndal punën e duarve të tua",
që do të thotë: "Vazhdo, o Zot, të kesh mëshirën për ne pavarësisht nga pabesitë tona të përsëritura". Duhet të lexohen së bashku dy fjalitë: “O Zot, e përjetshme është dashuria jote: mos e ndal punën e duarve të tua”. Është për shkak se dashuria e Perëndisë është e përjetshme që ne e dimë se ai “nuk do ta përbuzë veprën e duarve të tij".
Dhe kjo është arsyeja pse ne nuk ndalemi së falënderuari:
"Zoti bën gjithçka për mua", këndon psalmi. Ne e dimë se jemi vazhdimisht të rrethuar nga prania dhe përkujdesja e tij. Siç thotë edhe Shën Pali: “Perëndia bën çdo gjë për të mirë tek ata që e duan” (Rom 8:28), pra “ata që kanë besim tek ai”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E V ORD. VITI C.

MË 9-2-2025.

LEXIMI I DYTË: 1 Kor: 15,1-11.

1 Tani, o vëllezër, po ju përkujtoj Ungjillin, që ju pata predikuar, që e pranuat e në të cilin qëndroni. 2 Me anë të tij jeni në udhën e shëlbimit nëse do ta mbani ashtu si jua kam predikuar; përveç se në paçi besuar kot.
3 Dhe njëmend, më së pari ju shpalla ato të vërteta që edhe unë vetë i mora: se Krishti vdiq për mëkatet tona siç e paralajmëroi Shkrimi i shenjtë.
4 Qe varrosur e të tretën ditë u ngjall së vdekuri si u tha në Shkrimin e shenjtë.
5 Iu duk Kefës e pastaj të Dymbëdhjetëve.
6 Pastaj iu duk vëllezërve që ishin së bashku më shumë se pesëqind vetë, prej të cilëve shumica janë ende gjallë e disa kanë vdekur. 7 Pastaj iu dëftua Jakobit e pastaj të gjithë apostujve.
8 Më së fundi m’u dëftua edhe mua ‑ dështakut.
9 E në të vërtetë, unë jam më i vogli ndër apostuj; unë nuk jam i denjë as të quhem apostull, sepse e kam salvuar Kishën e Hyjit. 10 Por, në saje të hirit të Hyjit, jam ky që jam, dhe hiri i tij në lidhje me mua nuk ka qenë i kotë. Madje u mundova të veproj më shumë se të gjithë ata, njëmend, jo unë vetëm, por edhe hiri i Hyjit me mua.
11 Pra, si unë, ashtu edhe ata: kështu predikojmë e kështu edhe ju besuat.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DY SHTYLAT E BESIMIT TONË: KRISHTI VDIQ - KRISHTI U NGJALL.


“Mbi të gjitha ju kam transmetuar këtë, të cilën e kam marrë vetë…” na thotë Pali. Nëse jemi këtu, duke lexuar letrat e Shën Palit, kjo është sepse për dy mijë vjet, brez pas brezi, Ungjilli është transmetuar: ne ua detyrojmë besimin tonë atyre që na kanë paraprirë. Mund ta krahasojmë këtë transmetim të Ungjillit me një garë stafetë: në të njëjtën rrugë, rregullisht, vrapuesit zëvendësohen nga vrapuesit të rinj, konkurrentë të rinj, të cilëve u transmetojnë një objekt (të cilin ne e quajmë "dëshmitar". Le ta kuptojmë qartë, besimi nuk është objekt, por le të mbajmë idenë e një gare stafetë; për Ungjillin, stafeta është kaluar për dy mijë vjet pa dështim.
Pali nuk është pjesë e ekipit që filloi i pari: përveç shfaqjes në rrugën për në Damask, ai nuk e njihte Krishtin, nuk ishte dëshmitar i ngjarjeve të jetës së Jezusit të Nazaretit. Por ai mund të citojë burimet e tij: ata janë Apostujt e brezit të parë, si të thuash (dhe për të, më saktë, Anania, Barnaba dhe komuniteti i krishterë i Antiokisë në Siri); falë tyre, ai, Pali, mori dëshminë dhe ai nga ana e tij e transmeton atë. Ajo që ai transmeton, është Ungjilli, Lajmi i Mirë që përmbahet në dy fjali, më mirë me dy fjalë! Dy fjali, ja ku janë: “Krishti vdiq për mëkatet tona, u ringjall ditën e tretë”; dy fjalë: i vdekur / i ringjallur; këto janë dy shtyllat e besimit tonë.
Për të mbështetur mendimin e tij, Pali pohon se e gjithë kjo është në përputhje me Shkrimet (d.m.th., në kohën kur ai shkruan, me Besëlidhjen e Vjetër): “Krishti vdiq për mëkatet tona në përputhje me Shkrimet dhe ai u varros; ai u ringjall në ditën e tretë në përputhje me Shkrimet”. Në të vërtetë, askund në Shkrime nuk gjejmë deklarata në mënyrë eksplicite në lidhje me vdekjen dhe ringjalljen e Mesisë: shprehja "sipas Shkrimeve" nuk do të thotë se gjithçka është shkruar paraprakisht; fraza "sipas Shkrimeve" do të thotë se gjithçka që ndodhi ishte në përputhje me planin dashamirës të Perëndisë; ne mund të zëvendësojmë fjalën "Shkrime" këtu me fjalën "Plani i Zotit" ose "Premtimi i Zotit": në përputhje me premtimin e Zotit, Krishti vdiq për mëkatet tona, domethënë mëkatet tona u fshinë ... Në përputhje me premtimin e Zotit. premtimi, Krishti është ringjallur, domethënë vdekja mposhtet. Besëlidhja e Vjetër rezononte me këto premtime: premtime për faljen e mëkateve, premtime për shpëtim, premtime për jetë.
Për shembull, shprehja "dita e tretë", e vetme, në Besëlidhjen e Vjetër, ngjalli një premtim shpëtimi, çlirimi; të thuash "do të ketë një ditë të tretë" do të thoshte "Zoti do të ndërhyjë".

DITA E TRETË, SIPAS SHKRIMEVE TË SHENJTA.

Ditën e tretë, në malin Moryah, Perëndia i sugjeroi Abrahamit zgjidhjen për të shpëtuar Isakun (Zn. 22,4); në ditën e tretë, Jozefi, në Egjipt, i kishte liruar vëllezërit e tij (Zn. 42,18); në ditën e tretë, Zoti iu shfaq popullit të tij të mbledhur në këmbët e malit Sinai (Dal. 19,11.16); në ditën e tretë, Jona, i kthyer përfundimisht në besim, kishte gjetur tokën e thatë dhe misionin e tij (Jon. 2,1); Kështu u interpretuan fjalët e Ozesë: “Ai do të na shërojë pas dy ditësh; në ditën e tretë ne do të ringjallemi dhe do të jetojmë para tij” (Os. 6,2).
Prandaj dita e tretë nuk është një e dhënë kronologjike, por shprehje e një shprese: ajo e triumfit të jetës në dobi të të gjithëve. Prandaj, shpallja e "Krishtit u ringjall në ditën e tretë në përputhje me Shkrimet" është pohimi i shpëtimit për të gjithë. Një shpëtim që është triumfi i jetës; një shpëtim i tanishëm për të gjitha kohërat dhe për të gjithë njerëzit pasi Krishti është i gjallë përgjithmonë.
Ky Lajm i Mirë, na thotë Pali…, duhet të qëndrojmë absolutisht të lidhur me të: “Vëllezër, po ju kujtoj Lajmin e Mirë që ju shpalla; Këtë Ungjill që ju e keni marrë, është në të që ju e mbani fort, me anë të tij do të shpëtoheni nëse e mbani atë siç ju kam shpallur”. Do të shpëtohesh, domethënë do të jesh në gjendje të marrësh pjesë në këtë triumf të Jezu Krishtit mbi vdekjen dhe mëkatin: falë tij, ose të shartuar me të, do të jesh pjesë e këtij njerëzimi të ri, të gjallëruar tani nga Shpirti shenjt.
Pali e përjetoi vetë këtë shpëtim: ai, persekutuesi, u e fal, u konvertua dhe u shndërrua në një shtyllë të Kishës... ai që nuk do të harrojë kurrë se ishte një persekutues i të krishterëve: "Sepse unë jam më i vogli i apostujve, nuk jam i denjë të quhem Apostull, pasi kam përndjekur Kishën e Perëndisë”. Më shumë se çdo tjetër, ai është në gjendje të flasë për këtë! Thjesht duhet të besosh në falje për t'u falur... Kjo është mrekullia e dashurisë së Zotit për njerëzimin, një dashuri pa kushte, një dashuri e ofruar vazhdimisht. Kjo është ajo që ne e quajmë "hir" në teologji. Një hir që ne vetëm duhet ta pranojmë. Pali, ashtu si Isaia, si Pjetri, është shumë i vetëdijshëm për mëkatin e tij; por ai lë hirin e Perëndisë të veprojë tek ai: “Ai që jam, jam me hirin e Perëndisë dhe hiri që vjen tek unë nuk ka qenë steril: i kam dhënë vetes më shumë mundim se të gjithë të tjerët; të them të drejtën nuk jam unë, është hiri i Zotit me mua”. Nga një persekutues, Perëndia bëri një apostull, më të zjarrtë që ekziston, ashtu si nga Jeremia, i riu i ndrojtur, ai kishte bërë një profet të guximshëm, si nga Isaia me buzë të papastra, ai bëri "gojën e Perëndisë". Si Pjetri, renegat, ai bëri themeli i Kishës së tij.
Një përshëndetje që thjesht duhet ta pranoni: me të vërtetë është një lajm i mirë! Mbetet vetëm ta bërtisni nga çatitë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E V ORD. VITI C.

MË 9-2-2025.

UNGJILLI: Lk. 5, 1-11.

1 Jezusi një ditë ishte në bregun e liqenit të Gjenezaretit e, ndërsa populli po shtyhej rreth tij për të dëgjuar fjalën e Hyjit,
2 pa dy lundra buzë bregut të liqenit: peshkatarët kishin dalë e po lanin rrjetat.
3 Hyri në njërën prej atyre lundrave ‑ në atë që ishte e Simonit ‑ dhe iu lut ta largonte pakëz prej tokës. U ul e, prej lundrës, mësonte turmën.
4 Kur pushoi së foluri, i tha Simonit: “Grahi në ujë të thellë e hidhni rrjetat tuaja për të zënë peshk.”
5 Simoni i tha: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat.”
6 Si bënë kështu, zunë një sasi të madhe peshqish ‑ gati po u shqyheshin rrjetat.
7 Atëherë u dhanë shenjë shokëve në lundrën tjetër të vinin e t’u ndihmonin. Ata erdhën dhe i mbushën të dy lundrat aq sa gati u fundosën.
8 Kur pa Simon Pjetri, i ra ndër këmbë Jezusit dhe i tha: “Largohu prej meje, Zotëri, se jam njeri mëkatar!”
9 Vërtet, për arsye të peshkut që zunë, mbeti shtang prej habisë ai dhe të gjithë të tjerët që ishin me të;
10 gjithashtu edhe Jakobi e Gjoni, bijtë e Zebedeut, bashkëgjuetarë të Simonit. Jezusi i tha Simonit: “Mos ki frikë! Tani e tutje do të zësh njerëz.”
11 Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij.


LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

“GRAHI NË UJË TË THELLË DHE HIDHNI RRJETAT”.

Ne nuk jemi mësuar ta krahasojmë Apostullin Pjetër me profetin Isaia, dhe megjithatë krahasimi i teksteve të liturgjisë së kësaj të diele të pestë na fton ta bëjmë këtë, duke na bërë të lexojmë historitë e thirrjeve të tyre. Skenari nuk është i njëjtë: për Isainë, gjithçka ndodhi gjatë një vegimi në tempullin e Jeruzalemit; Pjetri është në liqenin e Tiberiadit (i quajtur edhe Liqeni i Gennesaret). Të dy vendosen papritmas në praninë e vetë Perëndisë: Isaia gjatë vegimit të tij, Pjetri sepse ai po dëshmon një mrekulli. Detajet e dhëna nga Luka nuk lënë asnjë dyshim për këtë: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat”. Si bënë kështu, zunë një sasi të madhe peshqish ‑ gati po u shqyheshin rrjetat. Atëherë u dhanë shenjë shokëve në lundrën tjetër të vinin e t’u ndihmonin. Ata erdhën dhe i mbushën të dy lundrat aq sa gati u fundosën” (Lk. 5, 5-7).
Dhe të dy, Pjetri dhe Isaia, kanë të njëjtin reagim ndaj këtij shpërbërjeje të Perëndisë në jetën e tyre; të dy kanë të njëjtën vetëdije për shenjtërinë e Zotit dhe për humnerën që i ndan prej tij. Dhe shprehjet e tyre janë të dyja shumë të ngjashme:
“Largohu prej meje, Zotëri, se jam njeri mëkatar!”
thotë Pjetri. Dhe Isaia tha:
“I mjeri unë, tani sharrova, sepse jam njeri me buzë të papastra, banoj në popull buzësh të papastra, e me sytë e mi e pashë Mbretin, Zotin e Ushtrive” (Is, 6,5).
Por, me sa duket, nuk është mëkati ynë, nuk është padenjësia jonë që e ndalon Zotin! Atij i mjafton që ne të jemi të vetëdijshme për këtë, se jemi në të vërtetën para tij. Sepse ditën që ne bëhemi të vetëdijshme për varfërinë tonë, Zoti mund të na mbushë “me çdo dhuratë në qiell...”. Prandaj, të dy, Pjetri dhe Isaia, janë pre e një lloj frike përpara shfaqjes së dukshme të Perëndisë. Pastaj, ende në vegimin e tij, Isaia sheh që bëhet gjesti që e pastron dhe e qetëson atë; Pjetri, nga ana tjetër, dëgjon fjalët ngushëlluese të Jezusit: "Mos ki frikë". Më në fund, të dy marrin një thirrje, në shërbim të të njëjtit plan të Perëndisë, që natyrisht është shpëtimi i njerëzve. Isaia do të jetë një lajmëtar, një profet. Pjetri do të jetë një peshkatar i njerëzve, një "shpëtimtar".
"Këta janë burra që ti do të peshkosh, që ti do të nxjerresh nga ujë, që ti do të shpëtosh": në greqisht, kuptimi i fjalës së përdorur këtu është "të marrësh të gjallë". Kur bëhet fjalë për peshqit, është fjala që përdoret për peshkimin me rrjetë: të kapësh peshq, t'i nxjerrësh nga deti, do të thotë t'i vrasësh sepse deti është mjedisi i tyre natyror... Por kur bëhet fjalë për burrat e nxjerrë nga deti, do të thotë t’i shpëtosh: t'i marrësh njerëzit të gjallë, t'i nxjerrësh nga deti, do të thotë t'i pengosh ata të mbyten, do të thotë t'i shpëtosh.


“...POR PASI PO THUA TI, DO T’I HEDH RRJETAT!”

Për këtë fjali të Jezusit: "Mos ki frikë, tani e tutje do të marrësh njerëz", Pjetri nuk përgjigjet; të bën përshtypje thjeshtësia e tekstit: “Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij” (V.11). Ne ende duhet të biem dakord për kuptimin e fjalës "ndjekim": dishepujt jo vetëm nuk do të kënaqen të ndjekin mësuesin për ta dëgjuar atë, por edhe do të lidhen me misionin e tij, do të bëhen bashkëpunëtorë të tij. Edhe nëse misioni që ndërmarrin, duket i dënuar me dështim në sytë e njeriut, do të jetë e nevojshme të vazhdojnë të hedhin rrjetat. Ne jemi vendosur atje përpara misterit të jashtëzakonshëm të bashkëpunimit tonë në veprën e Zotit: ne nuk mund të bëjmë asgjë pa Perëndinë, por Zoti nuk dëshiron të bëjë asgjë pa ne. Siç thotë Pali në leximin e dytë, është hiri i Perëndisë që bën gjithçka: "E në të vërtetë, unë jam më i vogli ndër apostuj; unë nuk jam i denjë as të quhem apostull, sepse e kam salvuar Kishën e Hyjit. Por, në saje të hirit të Hyjit, jam ky që jam, dhe hiri i tij në lidhje me mua nuk ka qenë i kotë. Madje u mundova të veproj më shumë se të gjithë ata, njëmend, jo unë vetëm, por edhe hiri i Hyjit me mua” (1 Kor. 15, 9-11).
I vetmi bashkëpunim që na kërkohet, nëse e kuptojmë mirë mesaxhin, është besimi dhe disponueshmëria. Gjithçka filloi sepse Pjetri besonte: “Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat”. Ai i besoi këtij mjeshtri, të cilin sapo e kishte dëgjuar të fliste gjatë me turmën. Mjaftoi ta dëgjonte për të hedhur përsëri rrjetat në det me shpresë që këtë herë të merrte peshq; pas mrekullisë nuk thotë më “Mjeshtër”, thotë “Zot”, emër i rezervuar për Hyjin; dhe është te këmbët e Zotit që ai bie në adhurim; dhe më pas ai është gati të dëgjojë thirrjen: për të rrezikuar jetën e vet në këtë lloj të ri peshkimi që Jezusi i propozonte, Pjetrit i duhej të njihte që Jezusi ishte Zot.
Falë bujarisë së Isaisë që pranoi të bëhej lajmëtar, falë bujarisë së Pjetrit dhe shokëve të tij që lanë gjithçka për të ndjekur Jezusin, falë bujarisë së Palit, i cili, pas rrugës për në Damask, ia kushtoi Atij pjesën tjetër të jetës së tij, të gjithë këta dëshmuan për Krishtin e ringjallur. Nga ana jonë, edhe ne jemi atje, me ta, si ata; Fjala e Krishtit kumbon ende në veshët tanë: “Dilni në det dhe hidhni rrjetat”... E kemi radhën të përgjigjemi: “Pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat.”
Morali: besoni dhe pranoni të hedhin rrjetat tuaja. Që peshkimi të jetë i mrekullueshëm, mjafton të besosh në Të.

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA E V ORD. VITI C. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E V ORD. VITI C.

MË 9-2-2025.

Një thesar i madh në enët prej balte.
Leximet e sotme paraqesin disa personazhe që janë thirrur për të kryer misionin e shpalljes së fjalës së Zotit. Të gjithë kanë të njëjtin reagim: ndihen të padenjë, të paaftë, të papërshtatshëm.
Isaia deklaron se është një njeri me buzë të papastra. Pjetri i kërkon Jezusit të largohet prej tij, sepse ai e di se është mëkatar. Pali thotë se i Ngjalluri iu shfaq edhe atij, por «si një fëmijë i abortuar», domethënë si një qenie e papërsosur, e lindur në mënyrë jonormale.
Lista e deklaratave të padenjësisë mund të vazhdojë me kundërshtimet e Jeremias: “Eheu, o Zot Hyj! Po, unë nuk di të flas, sepse jam fëmijë” (Jr. 1,6) dhe Moisiu i tha Zotit: “Më fal, o Zot, unë nuk jam njeri gojëmbarë! Nuk kam qenë as më parë dhe as tani, që kur fole me shërbëtorin tënd: nuk më rrjedhin fjalët e jam i ngadalshëm në të folur”! (Dal. 4,10).
Thirrjet për të shpallur fjalën e Zotit sot janë ato të diakonit të përhershëm, të katekistit, të animatorit të qendrave të dëgjimit…
Ka gjithashtu – është e vërtetë – nga ata që, duke harruar kufijtë e tyre, ndihen shumë të sigurt për veten e tyre. Por shumica e tyre, të vetëdijshëm për mjerimet e tyre, mbrohen duke thënë se nuk janë në lartësinë e detyrës që u kërkohet.
Mungesa e përgatitjes nuk është një arsye e mirë për t'u tërhequr. Ata mund ta kompensojnë këtë duke studiuar, duke marrë pjesë sistematike në kurse biblike dhe baritore dhe duke ngritur një bibliotekë të vogël teologjike. Perceptimi i pamjaftueshmërisë shpirtërore të dikujt duhet të kapërcehet duke mbajtur parasysh veprën e Perëndisë: ai i pastron profetët dhe apostujt e tij dhe u mundëson atyre të shpallin mesazhin e tij.
Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
“Pastro, Zot, zemrën dhe buzët e mia, që të mund të shpall Ungjillin tënd.”


LEXIMI I PARË: Is 6,1-8.

1 Në vitin e vdekjes së mbretit Ozi, e pashë Zotin duke ndenjur në një fron të lartë e të madhërishëm. Kindat e petkut të tij e mbushnin Tempullin. 2 Serafinët qëndronin në këmbë afër tij; secili kishte nga gjashtë krahë: me dy mbulonin fytyrën e vet, me dy mbulonin këmbët e veta dhe me dy fluturonin.
3 I brohoritnin njëri‑tjetrit:
“Shenjt! Shenjt! Shenjt Zoti i Ushtrive!
Plot është toka mbarë me Lavdinë e tij!”
4 E u dridhën pragjet e shtatkave të dyerve nga zëri
shungullues dhe Shtëpia u mbush me tym.
5 Unë thashë:
“I mjeri unë, tani sharrova,
sepse jam njeri me buzë të papastra,
banoj në popull buzësh të papastra,
e me sytë e mi e pashë Mbretin,
Zotin e Ushtrive!”
6 Atëherë njëri nga serafinët vrapoi drejt meje:
në dorë kishte një gacë që e mori me mashë nga lteri;
7 Me të ma preku gojën e më tha:
“Ja, me gacë i preka buzët e tua,
mëkati yt u shlye,
faji yt u fal!”
8 Atëherë e dëgjova zërin e Zotit që thoshte:
“Kë të dërgoj? Kush do të na shkojë?”
Unë u përgjigja: “Ja, ku më ke, çomë mua”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ka përvoja në jetën tonë që nuk mund të tregohen me fjalë.
Emocionet, ndjenjat, përvojat shpirtërore nuk janë të lehta për t'u përshkruar.
Kjo është arsyeja pse Isaia, duke dashur të paraqesë historinë e thirrjes së tij, nuk mund të mos përdorë imazhe. Do të ishte naive ta interpretonim atë që na thuhet në këtë lexim si lajm. Zoti nuk ka nevojë të ulet, as të mbulohet me një mantel për t'u mbrojtur nga i ftohti, as të ndihmohet nga serafinët sikur të ishin truprojat e tij. Isaia nuk kishte një shfaqje, por një përvojë të brendshme që tregohet në formën e një vegimi.
Një ditë, ndoshta ndërsa po lutej në tempullin e Jerusalemit, ai kuptoi se Zoti po e thërriste të bëhej profeti i tij. Ai tronditet, kupton se ky është vullneti i Zotit të gjithësisë, i Plotfuqishmi, i atij që e ka fronin në qiej dhe i vjen në ndihmë serafini që këndon pafund: "I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë!" (v. 1-4). Ai bëhet i vetëdijshëm për dobësinë dhe padenjësinë e tij dhe ka frikë nga misioni që i është besuar. Si mundet ai, një njeri me buzë të papastra, të shpallë fjalën e Perëndisë tri herë të shenjtë? (v.5).
Zoti, megjithatë, vendosi të kryente veprën e tij të shpëtimit duke përdorur njerëz të veshur me dobësi. Ai i pastron ata, dhe u mundëson të transmetojnë mesazhin e tij.
Isaia sheh një kerubinë duke marrë zjarrin e shenjtë, duke prekur buzët e tij dhe duke fshirë paudhësinë e tij (v. 6-7). Tani ai nuk mund t'i rezistojë më thirrjes së Zotit. Ai përgjigjet: "Ja ku jam, më dërgo mua!" (v.8).
Për sa kohë që jetojmë mes njerëzve – të dobët dhe të brishtë – nuk e kuptojmë mëkatin tonë, në të vërtetë, nëse e krahasojmë veten me ata që na rrethojnë, mund të ndihemi edhe më mirë, të drejtë, të ndershëm, të paqortueshëm. Sapo dikush bie në kontakt me Zotin, këndvështrimi i tij ndryshon menjëherë dhe ai përjeton përvojën dramatike të vogëlsisë, padenjësisë dhe mjerimit të tij: “5 Deri hëna para tij s’bën dritë,
para tij as yjet të pastër s’janë,
6 aq më pak njeriu kalbësirë,
i njeriut bami ‑ ky krimb”!” (Job. 25, 5-6).
Këtë përvojë – të dhimbshme, por të shëndetshme dhe pastruese – e bëjnë të gjithë ata që i afrohen fjalës së Zotit, asaj fjale që: “Vërtet, është e gjallë dhe vepruese. Është më e mprehtë se çdo shpatë dy tehesh. Përshkon aq sa ndan frymën dhe shpirtin, gjymtyrët dhe palcin, edhe shqyrton ndjenjat dhe dëshirat e zemrës. Nuk ka krijesë të fshehur para saj. Gjithçka është cullak e zhveshur para syve të Atij, të cilit do t’i japim llogari” (Hb. 4,12-12). Është ndjenja e padenjësisë që priftërinjtë, drejtuesit e komunitetit dhe katekistët ndiejnë kur, ndërsa shpjegojnë fjalën e Zotit, kuptojnë, me keqardhje, se sjellja e tyre është në kontrast të plotë me atë që mësojnë.
A duhet të dekurajohen? A duhet ta refuzojnë thirrjen e Zotit për të kryer shërbimin e Fjalës? Isaia, edhe pse ndihet i padenjë, nuk heziton. Ai thotë menjëherë: "Ja ku jam, më dërgo mua". Mëkatet e dikujt nuk janë arsye për të justifikuar refuzimin për të marrë përsipër shërbimin që komuniteti i beson secilit prej anëtarëve të tij.
Zjarri që pastron në mënyrë progresive ata që e shpallin, është vetë fjala e Zotit që shpallet.


LEXIMI I DYTË: 1 Kor 15,1-11.

1 Tani, o vëllezër, po ju përkujtoj Ungjillin, që ju pata predikuar, që e pranuat e në të cilin qëndroni. 2 Me anë të tij jeni në udhën e shëlbimit nëse do ta mbani ashtu si jua kam predikuar; përveç se në paçi besuar kot.
3 Dhe njëmend, më së pari ju shpalla ato të vërteta që edhe unë vetë i mora: se Krishti vdiq për mëkatet tona siç e paralajmëroi Shkrimi i shenjtë.
4 Qe varrosur e të tretën ditë u ngjall së vdekuri si u tha në Shkrimin e shenjtë.
5 Iu duk Kefës e pastaj të Dymbëdhjetëve.
6 Pastaj iu duk vëllezërve që ishin së bashku më shumë se pesëqind vetë, prej të cilëve shumica janë ende gjallë e disa kanë vdekur. 7 Pastaj iu dëftua Jakobit e pastaj të gjithë apostujve.
8 Më së fundi m’u dëftua edhe mua ‑ dështakut.
9 E në të vërtetë, unë jam më i vogli ndër apostuj; unë nuk jam i denjë as të quhem apostull, sepse e kam salvuar Kishën e Hyjit. 10 Por, në saje të hirit të Hyjit, jam ky që jam, dhe hiri i tij në lidhje me mua nuk ka qenë i kotë. Madje u mundova të veproj më shumë se të gjithë ata, njëmend, jo unë vetëm, por edhe hiri i Hyjit me mua.
11 Pra, si unë, ashtu edhe ata: kështu predikojmë e kështu edhe ju besuat.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në Korint shumë e mirëpritën Ungjillin si një doktrinë të bukur morale, e dobishme për të jetuar me mençuri. Megjithatë, edhe mes të krishterëve, shumë njerëz e kanë të vështirë të besojnë në ringjalljen. Thonë se pas vdekjes, njerëzit zhduken plotësisht ose, më së shumti, një pjesë shpirtërore e tyre mbijeton, një hije, me pak fjalë, pak më shumë se asgjë.
Pali reagon ashpër kundër këtij deformimi të së vërtetës qendrore të mesazhit të krishterë. Ai thotë: kushdo që ka një besim të tillë është duke besuar kot (v.2). Pastaj u kujton korintasve shpalljen e besimit të shpallur në të gjitha komunitetet: “Krishti vdiq për mëkatet tona në përputhje me Shkrimet, u varros dhe u ringjall në ditën e tretë në përputhje me Shkrimet” (v.4).
Pas paraqitjes së kësaj “kredoje” të të krishterëve të parë, Pali kujton gjashtë manifestime të Jezusit të ringjallur: Pjetrit, të Dymbëdhjetëve, më shumë se pesëqind vëllezërve, Jakobit, të gjithë apostujve dhe, së fundi, atij vetë.
Cili është kuptimi i kësaj liste? Këta "dëshmitarë" nuk janë si ata që, gjatë një procesi gjyqësor, dalin para gjyqtarit për të treguar se si rrodhën ngjarjet. Ringjallja nuk është një fakt i kësaj bote, nuk mund të demonstrohet me prova të pakundërshtueshme.
Është diçka që ndodh në botën e Zotit dhe, për këtë arsye, u shpëton shqisave tona.
Ajo që mund të verifikohej me siguri është ndryshimi që ndodhi në grupin e dishepujve. Në fillim ata ishin të frikësuar, pastaj humbën çdo frikë dhe, edhe kur u përballën me ata që i kërcënuan me vdekje, ata deklaruan se Jezusi ishte gjallë. Pali, nga një persekutues, u bë apostull dhe i konsideroi të gjitha të vërteta me vlerë fetare që zotëronte më parë si "plehra" (Fil. 3,8). Këto ndryshime rrënjësore marrin një shpjegim unanim nga protagonistët: janë për shkak të përvojës tronditëse të të Ngjallurit që kanë pasur.
Ata nuk arritën në këtë besim në një mënyrë as papritur as shpejt. Ata arritën atje gradualisht, të udhëhequr nga Shkrimet dhe të ndriçuar nga Shpirti shenjt. Duke na prezantuar përvojën e tyre unike dhe të papërsëritshme, Pali i fton të gjithë të ndjekin të njëjtën rrugë. Ai sugjeron marrjen në dorë të Shkrimeve, duke dëgjuar fjalën e Perëndisë që shpallet në komunitetet e krishtera; na fton të hapim zemrat tona ndaj dritës së Shpirtit. Kështu do të jetë e mundur edhe sot të ketë një përvojë jo identike, por të ngjashme me të tyren.


UNGJILLI: Lk. 5,1-11.

1 Jezusi një ditë ishte në bregun e liqenit të Gjenezaretit e, ndërsa populli po shtyhej rreth tij për të dëgjuar fjalën e Hyjit, 2 pa dy lundra buzë bregut të liqenit: peshkatarët kishin dalë e po lanin rrjetat. 3 Hyri në njërën prej atyre lundrave ‑ në atë që ishte e Simonit ‑ dhe iu lut ta largonte pakëz prej tokës. U ul e, prej lundrës, mësonte turmën.
4 Kur pushoi së foluri, i tha Simonit:
“Grahi në ujë të thellë e hidhni rrjetat tuaja për të zënë peshk.”
5 Simoni i tha:
“Mësues, gjithë natën u përpoqëm e nuk zumë asgjë; por pasi po thua ti, do t’i hedh rrjetat.”
6 Si bënë kështu, zunë një sasi të madhe peshqish ‑ gati po u shqyheshin rrjetat. 7 Atëherë u dhanë shenjë shokëve në lundrën tjetër të vinin e t’u ndihmonin. Ata erdhën dhe i mbushën të dy lundrat aq sa gati u fundosën.
8 Kur pa Simon Pjetri, i ra ndër këmbë Jezusit dhe i tha:
“Largohu prej meje, Zotëri, se jam njeri mëkatar!”
9 Vërtet, për arsye të peshkut që zunë, mbeti shtang prej habisë ai dhe të gjithë të tjerët që ishin me të; 10 gjithashtu edhe Jakobi e Gjoni, bijtë e Zebedeut, bashkëgjuetarë të Simonit. Jezusi i tha Simonit:
“Mos ki frikë! Tani e tutje do të zësh njerëz.”
11 Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ashtu si Zoti, i krishteri është gjithashtu "dashamirës i jetës" (Ur. 11,26), dëshiron jetën dhe është i përkushtuar ndaj jetës. “Unë erdha që të kenë jetë dhe ta kenë me bollëk” – thotë Jezusi duke iu referuar misionit të tij mes njerëzve (Gj. 10,10).
Si kryen sot ky mision? Çfarë detyrë Jezusi u caktoi dishepujve të tij? Luka nuk u përgjigjet këtyre pyetjeve me arsyetim, por me një histori: thirrjen e tre apostujve të parë.
Episodi zhvillohet në liqenin e Genesaretit. Jezusi shtypet nga turmat dhe, duke parë dy barka peshkimi, ngjitet në atë të Pjetrit, i kërkon të largohet pak nga bregu, ulet dhe fillon t'i mësojë njerëzit (v. 1-3). Fotografia është joreale (vetëm mendoni se sa e pakëndshme është të flasësh me një turmë të madhe nga një varkë). Skena është idealizuar qëllimisht për të përcjellë një mësim teologjik.
Le të vëmë re fillimisht kontekstin në të cilin është vendosur: në breg të liqenit dhe në një ditë gjatë javës, ndërsa burrat janë të zënë me punën e tyre, ndërsa djersiten për të fituar bukën e gojës.
Jo vetëm gjatë liturgjisë së të shtunës dhe në mjediset dhe vendet e lutjes Jezusi e shpall fjalën e Zotit, por në të gjitha kontekstet, në të shenjtat dhe në atë profane, sepse Fjala e Zotit ndriçon, frymëzon, drejton çdo veprimtari të njeriut.
Ai ulet - pra merr pozitën e mësuesve, e rabinëve - ndërsa qëndron në barkën e Pjetrit.
Simbolika është e qartë: varka përfaqëson komunitetin e krishterë. Ky është vendi i privilegjuar nga i cili duhet pritur zëri i Mjeshtrit. Është tek ajo barkë që është kisha, komuniteti i të krishterve që ata që kërkojnë dritë, ngushëllim dhe shpresë ftohen të kthejnë shikimin.
Së bashku me Jezusin, në barkë, nuk ka njerëz të jashtëzakonshëm, të shenjtë, të përsosur! Vetëm Zoti është i shenjtë. Ka njerëz të mirë, po, por edhe njerëz mëkatarë. Pjetri gjithashtu do ta njohë atë në emër të të tjerëve: “Largohu nga unë, o Zot, sepse jam një njeri mëkatar” (v. 8). Megjithatë, pavarësisht se është i pushtuar nga mëkatarët, është nga kjo barkë që shpallet fjala e Perëndisë.
Shpallja e Fjalës (vv.1-3) pasohet me veprim. Me urdhër të Mjeshtrit, varka niset dhe futet në ujërat e detit. Atje dishepujt ftohen të hedhin rrjetat dhe të peshkojnë (v.4-7). Atëherë komuniteti i krishterë i gjallëruar nga mesazhi ungjillor që ka dëgjuar dhe asimiluar, mund të shpërndahet nëpër rrugët e botës për të kryer misionin e tij.
Pjetri kundërshton, i duket se urdhri që i është dhënë nga Jezusi, është i pakuptimtë: nuk është koha e duhur për të peshkuar. Por ai beson. Është personi i parë që gjatë jetës publike, shfaq besimin e tij në fjalën e Mjeshtrit.
Është një rrezik i madh ai që Simon Pjetri është i gatshëm të marrë. Ai e di që, në rast dështimi, ekspozohet ndaj talljeve dhe shakave të kolegëve të tij. Logjika njerëzore do të sugjeronte që ai të hiqte dorë, por ai preferon të bindet. Pas një momenti fillestar pasigurie, ai merr vendimi të shkojë në punë. Ai beson se fjala e Jezusit mund të realizojë të pamundurën. Ai e ka përjetuar tashmë forcën e kësaj fjale kur pa vjehrrën e tij të shëruar menjëherë nga ethet (Lk. 4,38-39).
Rezultati është befasues, sasia e peshqëve të kapur është e madhe dhe ungjilltari e nënvizon duke nxjerrë në pah detaje të ndryshme: rrjetat janë gati të thyhen, duhet t'u drejtohet ndihma e anëtarëve, varkat janë tejmbushur dhe rrezikojnë të fundosen.
Në këtë pikë Luka prezanton reagimin e Pjetrit dhe atyre që dëshmuan mrekullinë. Simoni hidhet në gjunjët e Jezusit dhe deklaron padenjësinë e tij: “Largohu prej meje që jam mëkatar” – thotë ai, ndërsa të tjerët goditen nga habia (vv.8-10a).

Është mënyra në të cilën tregohet takimi me Zotin në Bibël: Moisiu mbulon fytyrën sepse ka frikë (Dal. 3,6); Elia e mbulon fytyrën me mantelin e tij (1 Mbr. 19,13). Ashtu si Isaia –, ne e pamë atë në leximin e parë, – Pjetri gjithashtu ndihet si mëkatar. Jo sepse deri në atë moment kishte bërë një jetë imorale, por kuptoi distancën që e ndan nga hyjnorja dhe rrëfen padenjësinë e tij.
Kështu kemi arritur në temën qendrore të Ungjillit të sotëm:
“Jezusi i tha Simonit:
“Mos ki frikë! Tani e tutje do të zësh njerëz”.
Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij” (vv.10b-11).
Arsyeja kryesore për të cilën Luka rrëfen episodin, është që, duke kezuar ungjillin, dishepujt e komuniteteve të tij të kuptojnë se çfarë detyrë janë thirrur të bëjnë, duike qenë që Jezusi u tha atyre që i zgjedhë që të jenë peshkatarë njerëzish.
Peshqit, ne e dimë, janë mirë në ujë dhe nuk janë aspak të lumtur që tërhiqen prej tij. Njerëzit nuk janë aq të rehatshëm në ujë, veçanërisht kur bëhet fjalë për atë të detit të pamasë, të thellë, të errët dhe të trazuar. Peshqit e nxjerrë nga uji ngordhin, por njerëzit, e nxjerrë nga uji, jetojnë. Jezusi e përdor këtë simbolikë për t'u shpjeguar dishepujve të tij se cili është misioni i tyre. Ai nuk i fton ata të “marrin burra me grep”, por t'i tërheqin të gjallë me rrjetë nga valët e nxituara nga të cilat rrezikojnë të mbyten, të zhyten në ujë, të tërhiqen zvarrë deri në fund. Folja e përdorur nga ungjilltari për të përshkruar këtë mision nuk është siç duhet “për fish”, por për të kapur të gjallë, “për të marrë për të mbajtur gjallë” (Nm 31,15.18; Dt 20,16; Js 2,13; 6,24...) dhe prandaj për të sjellë në jetë.
Në Bibël ujërat e detit janë simboli i fuqisë së të keqes, i forcave që çojnë në vdekje. Njerëzit që duhet të jenë “peshkuar”, domethënë të ndihmuar për të jetuar, janë ata që ndihen të pushtuar nga veset e tyre, që janë në mëshirën e idhujve të tyre, nga pasionet e tyre të padisiplinuara, të cilët janë në gjendje të dëmtojnë vetëm veten dhe të tjerët. “Peshku” që duhet nxjerrë nga gjendja e tij e dëshpëruar, është i gjithë njerëzimi që rrezikon të gëlltitet nga dhuna, urrejtja, luftërat, korrupsioni moral...

Shën Ambrozi tha: “Instrumentet e peshkimit apostolik janë rrjeta, në fakt nuk bëjnë që, ata që kapen në to, të vdesin, por bëjnë që të ruhen për gjithë jetën, që të nxirren nga humnera në dritë dhe nga thellësia të çohen në sipërfaqe ata që ishin zhytur në thellësinë e detit”.
Ky mision nuk u besua vetëm priftërinjve, por gjithë komunitetit të krishterë.
Një element përfundimtar duhet nënvizuar në këtë simbolikë të ungjillit të sotëm: dhe është shërbimi që i është besuar Pjetrit. Është ai që e drejton varkën në vendin e treguar (v.4), është ai që shpall besimin e tij në fuqinë e fjalës së Jezusit (v.5), është ai që e njeh atë si Zot (v.8); i takon atij që të drejtohet ftesa për të qenë peshkatar njerëzish (v.10).
Të gjithë këta elementë tregojnë se Pjetri ka një detyrë të veçantë për të kryer në Kishë: atë të dëgjimit të kujdesshëm të fjalës së Zotit dhe më pas të drejtimit, së bashku me dishepujt e tjerë, jo aty ku përvoja dhe aftësia profesionale do t'i sugjeronin të shkonte, por ku Mjeshtri i tregon atij.
Ungjilli që komentojmë nuk ka për qëllim t'u nxisë atyre që në komunitetet e krishterë kryejnë funkcione me autoritet, të pretendojnë vetë të drejtën për të komanduar, për t'u imponuar apo edhe për të vepruar si zotër mbi popullin e Perëndisë (1 Pt. 5,3). Është një ftesë për të kontrolluar se si ata ushtrojnë karizmin e autoritetit. A kanë besim të plotë në zërin e Mjeshtrit? A mund ta njohin këtë zë? A janë në gjendje ta dallojnë atë nga “mençuria e kësaj bote”, intersat tokësore, nga intuitat e tyre, nga bindjet e tyre personale?
Gjithashtu i thirrur në këtë ekzaminim të ndërgjegjes është çdo i krishterë që duhet të shqetësohej nëse do të verifikonte se askush nuk e ka konsideruar atë një person të mashtruar, një ëndërrimtar, një që është gjithashtu gati të shkojë për peshkim në mesditë nëse Mjeshtri e kërkon.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA VI ORD.VITI C.

MË 16-2-2025.

LEXIMI I PARË: Jr. 17, 5 – 8.

Kështu thotë Zoti:
Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson,
ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun
e zemra e tij largohet prej Zotit.
6 Ai do të jetë porsi marena në shkretëtirë:
nuk sheh kurrë asnjë të mirë,
i shkon ditët në thatësirën e shkretëtirës,
në tokë të kriposur, të pabanueshme.
7 Qoftë bekuar ai që shpreson në Zotin,
Zoti do të jetë shpresa e tij.
8 Ai do të jetë porsi druri
i mbëltuar në breg të ujit,
që kah përroi i lëshon rrënjët
e s’do të trembet kur të vijë zhegu:
gjethi i tij do të jetë i blertë.
Për vit thatësie nuk merakoset,
nuk pushon së dhëni fruta.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

Fillimi i tekstit është bërë për të na bërë përshtypje! Para së gjithash, hyrja është shumë solemne: kur një profet përdor shprehjen “Fjala e Zotit”, është gjithmonë për të na ftuar që të jemi gati për të dëgjuar me vëmendje, sepse “Ajo që duhet t'ju them është shumë serioze dhe është vetë ZOTI (Hyji i Besëlidhjes së Sinait) që flet».
Dhe këtu, fjalët e shpallura janë shumë të ashpra, dhe rezultati në pamje të parë është i tmerrshëm: "Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson” (v.5). Kjo ngre të paktën dy pyetje: Së pari, a mund të na mallkojë Perëndia? Së dyti, të besosh te një i vdekshëm (d.m.th. te një njeri), çfarë nuk shkon me këtë? I trajtoj këto dy pyetje njëra pas tjetrës.
Pyetja e parë: A mund të na mallkojë Zoti? A mund ai të dëshirojë fatkeqësinë tonë? Sigurisht që jo: ai kërkon pa u lodhur të na shpëtojë. Shprehja: “Qoftë mallkuar” te profetët është një paralajmërim, si “Ki kujdes, po tjerr një pambuk të keq, ke marrë një rrugë të rrezikshme, një shpat të rrëshqitshëm; ki kujdes, mund të përfundosh vetëm keq”. Shprehja simetrike “I bekuar qoftë” është përkundrazi një inkurajim i llojit: “Vazhdo, je në rrugën e duhur”.
Pyetja e dytë: Jeremia thotë: " Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson”. Pra, a duhet të dyshojmë për njëri-tjetrin? Sigurisht që jo, pasi plani i Zotit është që njerëzimi të jetë aq i bashkuar sa të jetë një... kështu që çdo mosbesim mes njerëzve është në kundërshtim me planin e Zotit. Në fakt, fjala "të shpresosh" është një fjalë shumë e fortë që do të thotë "të mbështetesh" ashtu siç mbështetet një njeri në një shkëmb; është e nevojshme të rilexohet në tërësi fjalia e Jeremisë: “Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit”.
Sigurisht që mundemi, duhet të mbështetemi tek njëri-tjetri, por kjo nuk duhet të na largojë nga Zoti.
Jeremia ndoshta I referohet këtu dy gabime fatale të mbretërve, udhëheqësve fetarë dhe të gjithë njerëzve: së pari, idhujtarinë; e dyta, aleancat.
Le të fillojmë me idhujtarinë: disa mbretër kanë rifutur në Izrael kulte të ndryshme nga ai i Hyjit të vërtetë: adhuronin perëndi të tjera, u luteshin atyre, u ofrojnë flijime; pak më tutje Jeremia e thotë shprehimisht:
“E pra, populli im më harroi, ai idhujve u flijoi, morën në thua udhëve të veta, nëpër shtigjet e dikurshme, ecin shtigjeve të parrahura, udhës së parrafshuar” (Jr 18,15).
Sa i përket aleancave, Jeremia kishte pasur mjaft kohë për të medituar mbi politikën e mbretërve të kohës së tij: në vend që të mbështeteshin në mbrojtjen e Zotit, ata përgatitnin dhe mbështetëshin në planet diplomatikë, duke u bashkuar nga ana e tyre me secilën nga fuqitë e Lindjes së Mesme; por ata kanë korrur vetëm luftëra dhe fatkeqësi; dhe kur dikush kërkonte mbrojtjen e një mbreti të tokës, në mënyrë të pashmangshme bëhej vasal i tij, prandaj automatikisht humbej lirinë. Ky do të jetë pikërisht fati i mbretit Sedecias, pak më vonë; Jeremia e rrëfen më vonë në librin e tij: Sedecia u mbështet në manovrat e tij diplomatike, ai u mbështet në forcën e tij ushtarake... dhe korri vetëm dështime, masakra, poshtërime, për veten dhe për popullin e tij (Jr 39,1-10).
Ne jemi këtu përballë një prej kërkesave të mëdha të Besëlidhjes: për shkak se Izraelit iu kushtua një mision dëshmie në mes të kombeve, atij iu kërkua të mos kërkonte kurrë një Besëlidhje tjetër përveç asaj të Perëndisë së tij. Për sytë e njeriut, kjo mund të duket një çmenduri. Por kur dikush ka nderin e jashtëzakonshëm të jetë Populli i Zgjedhur i Perëndisë, ai nuk mund të arsyetojë më sipas parimeve të kësaj bote, me pikëpamje vetëm njerëzore. (Midis nesh, kjo vërejtje tani vlen edhe për ne, Kisha e Krishtit.)
Ndërsa Jeremia shkruan tekstin që lexojmë në këtë të dielë, kishte akoma kohë për të tehequr vëmendjen e Popullit mbi shkeljen e tij ndaj besëlidhjes, që të jetë i kujdeshëm për të mirën e vet, dhe kështu ai po jep alarmin; ai këmbëngul: i vetmi burim i ujit të gjallë për njeriun është Zoti; të largohet njeriu prej tij është të privojë veten nga uji, është të përjetojë thatësirë. Në disa vargje të tjera, Jeremia përdor saktësisht të njëjtën shprehje: " O Zot, shpresa e Izraelit, të gjithë ata që të lënë do të turpërohen, pse e lanë Burimin e ujit të gjallë, Zotin. Në pluhur do të shkruhen ata që nga ti largoheni" (Jer 17:13).
Dhe tashmë në kapitullin 2,13: “Sepse dy të këqija bëri populli im: më la mua, burimin e ujit të gjallë, që të hapë për vete puse, puse të shpuara që s’mund ta mbajnë dot ujët!(Jr 2,13).
Për t'u kuptuar, ai përdor një imazh shumë sugjestionues në një vend që njeh thatësirën, atë të ujit. Për të, është e qartë që nesë largohet një njeri nga Zoti, ai privon veten nga uji, dhe përjeton thatësirë. Në disa vargje tjetër, ai e thotë shprehimisht: "Burimi i vetëm i ujit të gjallë është Zoti".
Këta bënë zgjedhjen e gabuar, e ardhmja do të tregojë se kanë gabuar; do të njihet fatkeqësia e tyre, ky është kuptimi i fjalisë: “Qoftë malkuar”:
"Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit.
Ai do të jetë porsi marena në shkretëtirë: nuk sheh kurrë asnjë të mirë, i shkon ditët në thatësirën e shkretëtirës, në tokë të kriposur, të pabanueshme”. Por ata që kanë besim te Zoti, kanë bërë zgjedhjen e duhur; mund vetëm t'i përgëzohen ata; dhe e ardhmja do të tregojë se ata kishin të drejtë; njerëzit do të flasin mirë për sjelljen e tyre, do të flasin për lumturinë e tyre: pikërisht ky është kuptimi i fjalës "të bekosh" (bene-dicere në latinisht).
“Lum njeriu që beson te Zoti, besimi i të cilit është Zoti”.
Edhe një herë vëmë re afinitetet e thella mes Jezusit dhe Jeremisë: në Ungjillin e Lumturive, për shembull, të cilin e lexojmë edhe këtë të diel, por edhe në temën e ujit të gjallë: mjafton të kujtojmë frazën që tha Jezusi në rastin e festës së Tëbanave në Jeruzalem:
“ Ditën e fundit, në ditën e madhe të festës, Jezusi u ngrit dhe tha me zë të lartë: “Kush ka etje le të vijë tek unë! Le të pijë kush beson në mua! Siç thotë Shkrimi i shenjtë:
‘Lumenj uji të gjallë do të rrjedhin prej barkut të tij!’“ (Gjoni 7:37-38).
Ne do të kemi vënë re rëndësinë e thatësisë në këtë tekst: Jeremia flet nga përvoja. Mbani mend vetëm rrugën nga Jerusalemi në Jeriko: një shkretëtirë plotësisht e thatë shumicën e vitit dhe megjithatë e aftë të bëhet përsëri e gjelbër dhe të lulëzojë përsëri me shirat e pranverës. Si çdo predikues i mirë, ai nxjerr shembujt dhe imazhet e tij nga ekzistenca e përditshme e dëgjuesve të tij. Të njëjtat imazhe gjenden edhe në tekste të tjera orientale: asgjë për t'u habitur pasi ato kanë klimë të ngjashme! Për shembull, në Egjipt, kështu krahasohet i urti: “Ai është si një pemë që rritet në kopsht. Lulëzon dhe dyfishon prodhimin; qëndron përpara fytyrës së zotërisë së tij, fryti i tij është i ëmbël, hija e tij e këndshme”. Le të jemi të sinqertë, për të evokuar hijen në një mënyrë kaq pozitive, duhet të kemi përjetuar nxehtësinë e diellit përvëlues! Në vendet me lagështi, imazhe të tilla janë shumë më pak sugjestive.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA VI ORD. VITI C.

MË 16-2-2025.


Ps 1, 1-6.

1 Lum njeriu që nuk i ndjek këshillat e keqbërësve,
që nuk qëndron në udhën e mëkatarëve
e nuk rri së bashku me përqeshës,
2 por kënaqet në Ligjin e Zotit
dhe e kujton atë ditë e natë.
3 Ai është porsi pema e mbjellë në bregun e ujit që rrjedh,
e cila frytin e vet e jep në stinë
dhe gjethet kurrë s’i vyshken:
i ecën mbarë gjithçka të ndërmarrë.
4 Jo, kështu jo, s’do t’u ndodhë të paudhëve,
por ata janë porsi byku që shpërndan era.
5 Prandaj të paudhët s’do t’i bëjnë ballë gjyqit
as mëkatarët bashkimit të të drejtëve!
6 Sepse Zoti e di udhën e të drejtëve,
kurse udha e keqbërësve do të mbarojë.


LECTIO DIVINA - MEDITIM- LUTJE.

Jemi duke mësuar dhe komentuar psalmin e parë të psalterit, psalmin e parë nga gjitha psalmet: ai na jep çelësin për të interptretuar të gjithë të tjerët, pasi ishte ai që u zgjodh që të afrohemi me lutjen e Izraelit. Është shumë i shkurtër, siç duhet të jetë për një hyrje, por çdo detaj ka rëndësi. Fjala e parë e këtij psalmi dhe rrjedhimisht e gjithë psalterit është: "Lum"! ... e kjo fjalë tashmë është një program. Psalmisti e kuptoi se Perëndia dëshiron lumturinë tonë; kjo është gjëja më e rëndësishme që ai donte të thoshte që prej fillimit! Për të kuptuar mirë fjalën "lum" në Bibël, duhet të mendojmë për "urimet" që i drejtojmë njëri-tjetrit në raste të veçanta: kur marrim një njoftim të gëzueshëm lindjeje ose martese, u ofrohet prindërve të lumtur ose çifteve të reja, ajo që ne e quajmë "urime": etimologjikisht "përgëzime", duke shprehur dëshirën, shpresën që dikush të jetë "felix", domethënë "i lumtur”, dhe me të vërtetë ndihemi në gëzim me të. Para së gjithash është një vëzhgim (lumtur je ti): ndonjëherë fjala “i lumtur” na zhyt edhe në meditim, sepse spektakli i një lumturie të dukshme, rrezatuese na vë në lëvizje gjithmonë. Në të njëjtën kohë, është një dëshirë shumë e fortë dhe madje një inkurajim, një ftesë për të bërë që kjo lumturi ende krejt e re, të rritet çdo ditë. Diçka si “Ju keni një fillim të mbarë, qëndroni të lumtur; bota ka nevojë për dëshminë e dashurisë dhe lumturisë suaj”.
Fjala biblike "lum" i thotë të gjitha këto kuptime: ajo ka këto dy aspekte të vëzhgimit: ajo shpreh urime dhe gjithashtu inkurajim. Kjo është arsyeja pse, shumë shpesh, në përkthimet e Biblës sensi i fjalëve “Lum”, "të lumtur" shprehet me fjalët"në lëvizje". Kjo na fton të imagjinojmë historinë e njerëzimit si një marshim të gjatë: një marshim gjatë të cilit njerëzit ftohen vazhdimisht të zgjedhin rrugën e tyre. Do të kemi vënë re këmbënguljen e këtyre pak vargjeve për fjalën “rrugë”: “Lum njeriu që nuk ndjek rrugën e mëkatarëve... Zoti e njeh rrugën e të drejtëve, por rruga e të pabesëve do të jetë humbur”.
Kjo quhet "tema e dy rrugëvee": nënkuptohet se ka dy rrugë, dy shtigje, një e mirë dhe një e keqja; na takon ne të zgjedhim. Tema e dy rrugëve bazohet në një krahasim: jeta jonë krahasohet me një kryqëzim; gjithçka ndodh sikur të arrinim në rrugën kryesore. Ne e dimë se ku duam të shkojmë: por nuk dimë se ku duhet të kthehemi; duhet të kthehemi djathtas? Apo majtas? Nëse rastësisht zgjedhim drejtimin e duhur, secili nga hapat tanë do të na afrojë qëllimit; anasjelltas, nëse marrim drejtimin e gabuar, secili nga hapat tanë do të na çojë më larg nga qëllimi, thjesht sepse kemi zgjedhur rrugën e gabuar.
Zbulesa biblike ka vetëm një qëllim, t'i tregojë njerëzimit rrugën drejt lumturisë që Zoti dëshiron për të. Kjo është arsyeja pse ajo është e mbushur me “tabela” të shumta; libri i Ligjit të Përtërirë, për shembull, e ka zhvilluar shumë këtë temë: “Shiko! Unë sot po të lus ndër sy të tu me jetën e lumturinë po edhe mevdekjen e mjerimin (v. 30,15). Thërras sot për dëshmitarë kundër jush qiellin e dheun: jua vura para jetën e vdekjen, bekimin e mallkimin. Zgjidhe, pra, jetën, që të jetosh ti e trashëgimtarët e tu"(Dt 30, 19 ). Dhe "Këto janë urdhërimet, ligjet e rregulloret që Zoti, Hyji juaj, më urdhëroi t’jua mësoj që t’i zbatoni në vendin që po kaloni për ta bërë pronë, me qëllim që ta druash Zotin, Hyjin tënd, e t’i zbatosh të gjitha urdhërimet e ligjet e tija që po t’i paraqes ty, bijve e nipave të tu gjatë gjithë jetës sate, që të jesh jetëgjatë. 3 Dëgjo, o Izrael, mbaj e zbatoji që të jesh mirë e që gjithnjë të shtohesh në vendin që rrjedh qumësht e mjaltë siç ta ka premtuar Zoti, Hyji i etërve të tu. (Dt. 6, 1-3).
Në këtë këndvështrim, fjalët "i lumtur, i pakënaqur" ose "i bekuar, i mallkuar" janë si semaforët: kur Jeremia thotë atë që dëgjuam në leximin e parë:
"Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson, ai që mbështjetjen e vet e ka në njeriun e zemra e tij largohet prej Zotit" (Jr 17, 5 ),
ose kur Isaia thotë:
" Mjerë ata që nxjerrin ligje të paudha, e, kur i përpunojnë, shkruajnë ligje të padrejta, për t’i shtypur në gjyq skamnorët, për t’ua shkelur të drejtën të varfërve të popullit tim, që vejushat të jenë preja e tyre, e jetimët t’i plaçkitin (Is 10, 1-2), ata nuk shqiptojnë gjykimin ose dënimin përfundimtar mbi njerëzit; ata paralajmërojnë rrezikun siç kur shohim dikë që bërtet në buzë të greminës. Anasjelltas, shprehjet si "Lum njeriu që mbështetet te Zoti" (Jer 17, 7), në leximin e parë të kësaj të diele), ose: "Lum njeriu që nuk i ndjek këshillat e keqbërësve, që nuk qëndron në udhën e mëkatarëve e nuk rri së bashku me përqeshës (Ps 1 )
tingëllojnë si inkurajim: “Je në rrugën e duhur”.
Kjo temë e dy rrugëve thotë edhe një gjë tjetër shumë të rëndësishme, d.m.th. që jemi të lirë; por nëse duam të jemi të lumtur, duhet të dimë se ka rrugë pa dalje, pa krye, që duhet të evitohen. Dëshira e gdhendur në zemrën e të gjithë njerëzve, qëllimi i të gjitha veprimeve të tyre, është kërkimi i lumturisë; por shumë shpesh, ato janë në drejtim të gabuar. Ligji i dhënë nga Zoti nuk ka qëllim tjetër veçse të drejtojë lirinë tonë në rrugën e drejtë. Prandaj kjo dashuri e madhe për Ligjin që e kemi hasur kaq shpesh në Izrael: njerëzit e Besëlidhjes e dinë se Ligji është një dhuratë nga Perëndia; dhuratë nga ai që dëshiron vetëm lumturinë tonë dhe që na tregon rrugën.
“Lum njeriu që kënaqet me ligjin e Zotit dhe murmurit ligjin e tij ditë e natë! »
Por kujdes, kur psalmi flet për të drejtët dhe të këqijtë: bëhet fjalë për sjellje, jo për individë; një gjë shumë e rëndësishme, që nuk duhet harruar kurrë kur dikush ndeshet me këtë temë të dyrrugëve: në njërën anë nuk ka burra krejtësisht të mirë, krejtësisht të thjeshtë... dhe nga ana tjetër nuk ka burra që janë krejtësisht të ligj!... Dhe përveç kësaj, ne vetë , në cilën kategori do ta vendosnim veten? A do të guxonim të pretendonim se i përkasim kategorisë së të drejtëve? Jo, sigurisht që jo, por as nuk do të ishte e drejtë të klasifikonim ndonjë prej nesh si zuzar. Natyrisht, ne biem në mënyrë alternative në këto dy kategori: disa aspekte të jetës sonë janë në rrugën e duhur, të tjera jo. Këto, duhet ditur, nuk të çojnë askund. Nga ana tjetër, dhe ky është një lajm i mrekullueshëm për ne, sot të gjitha përpjekjet tona për të dëgjuar Fjalën janë kaq shumë hapa në rrugën drejt lumturisë së vërtetë: “Lum njeriu që kënaqet në ligjin e Zotit!”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E VI ORD. VITI C.

MË 16-2-2025.

LEXIMI I DYTË: 1 Kor. 15, 12.16-20.

12 Por, në qoftë se predikohet se Krishti është ngjallur prej të vdekurish: si atëherë disa prej jush thonë: “Nuk ka ngjallje prej të vdekurve.”? 16 Sepse, në mos u ngjallshin të vdekurit, as Krishti nuk është ngjallur. 17 Po në qoftë se Krishti nuk është ngjallur, e kotë është feja juaj, ende jeni në mëkatet tuaja. 18 Atëherë edhe ata që vdiqën në Krishtin, u borën. 19 E në qoftë se në Krishtin shpresojmë vetëm në të mirat e kësaj jete, atëherë ne jemi njerëzit më të mjerët.
20 Por, vërtet, Krishti u ngjall prej të vdekurve! Ai është fryti i parë i të vdekurve!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PAS KRISHTIT, EDHE NE DO TË RINGJALLEMI.

Për të hyrë në këtë tekst të Shën Palit, le të fillojmë duke kujtuar kremtimin e fundit të funeralit ku morëm pjesë. Rituali siguron tre rite shumë të rëndësishme: së pari, Qiriu Paskal digjet gjatë gjithë ceremonisë për të na kujtuar se Krishti i ringjallur është gjallë mes nesh; një rit tjetër ndodh në fund të funeralit, në momentin e lamtumirës së fundit: prifti dhe pastaj besimtarët spërkatin trupin e të vdekurit me ujin që kujton pagëzimin e tij. Por para kësaj, kishte një rit tjetër: prifti temjanis trupin e të nderit; ky është gjesti më i guximshëm! Në Perandorinë Romake, temjani u dogj para statujave të perëndive; dhe ishte në momentin kur ky trup i pajetë duket të jetë reduktuar në asgjë se prifti e temjanis. Përse? Sepse çdo i krishterë, që nga pagëzimi i tij, është tempulli i Shpirtit Shenjt, siç thotë Shën Pali në të njëjtën letër drejtuar Korintasve që sapo kemi lexuar. Le të jemi të sinqertë, nëse ai ka nevojë ta kujtojë, kjo është sepse ne ndonjëherë mund ta harrojmë atë, si ndodhi në Korint në kohën e shën Palit. Në tekstin e sotëm, ai lufton kundër një harresë tjetër të Korintasve: ringjallja e trupave. Ata janë të bindur për ringjalljen e Krishtit, por kanë vështirësi të nxjerrin pasojat që Pali e sheh si të dukshme: nëse Krishti u ringjall, edhe ne do të ringjallemi.
Ai, Pali, argumenton në dy faza: së pari, riafirmon faktin e ringjalljes së Krishtit, pastaj tërheq pasojat.
- Unë filloj me pikën e parë: Pali kujton se Ringjallja e Krishtit është themeli i besimit të krishterë:
“Në qoftë se Krishti nuk është ngjallur, e kotë është feja juaj” dhe pak më lart, madje tha:
“Por, në qoftë se Krishti me të vërtetë nuk është ngjallur, [atëherë] i kotë është predikimi ynë ‑ i kotë besimi juaj”(1 Kor. 15,l14). Në të vërtetë, nëse nuk besojmë më në ringjalljen e Krishtit, e gjithë ndërtesa e besimit tonë shembet si një kështjellë prej letre. Ndoshta kjo është ajo që po ndodh për një numër katolikësh francezë: një sondazh i kohëve të fundit i botuar në revistën “Le Monde des Religions” zbulon se francezët që e njohin veten si katolikë, mezi më shumë se një në dy besojnë në ringjalljen e Krishtit dhe mes tyre një pakicë e vogël besojnë në ringjalljen tonë. Duhet të lexojmë dhe t'i lexojmë letrën drejtuar Korintasve! Sepse po të mos ishte ringjallur Krishti, atëherë do të kishte qenë vetëm një fatkeq i varfër i dënuar dhe i ekzekutuar si shumë të tjerë. Ai do të kishte vdekur për asgjë. Ai nuk do të ishte Shpëtimtari që ne po prisnim, dhe të gjitha premtimet e tij do të kishin qenë vetëm të menduarit e dëshiruar.
Në një hap të dytë, Pali tërheq pasojat e ringjalljes së Krishtit. Mundohem ta përmbledh arsyetimin e tij: sepse ai është ringjallur (shumë e kanë parë të gjallë dhe mund të dëshmojnë për të), sepse ai është ringjallur, kështu që po, ai është Shpëtimtari i botës, i dërguari i Perëndisë; pastaj po, gjithçka që ai ka thënë dhe premtuar është e vërtetë. Tani, ne jemi tempuj të Shpirtit. Domethënë, Shpirti jeton në ne, Shpirti i dashurisë së vetë Perëndisë na gjallëron (nëse duam, sigurisht). Tani Shpirti i dashurisë është e kundërta e mëkatit, pikërisht sepse mëkati është mungesa jonë e dashurisë për Perëndinë dhe për të tjerët. Prandaj Pali mund të thotë se jemi të lirë nga mëkati. Atëherë, sepse jemi, si Krishti, të banuar nga Shpirti i Hyjit, ne do të ringjallemi si Ai. Ai që u bë tempulli i Shpirtit mund të transformohet, nuk mund të shkatërrohet përgjithmonë. Vdekja biologjike mund ta shkatërrojë trupin tonë, por Jezusi do ta ringjallë atë; ju kujtohet fjalia e tij: “Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!”(Gj. 2,19). Në atë kohë, besohej se ai po fliste për tempullin në Jeruzalem, por Shën Gjoni tha se më vonë e kuptuan se ai po fliste për ringjalljen e njerëzve.


AI ËSHTË HYJI I TË GJALLËVE.

Pali shton se Krishti u ngjall së vdekuri, ai ishte i pari që u ringjall midis atyre që ranë në gjumë. Ky është përkthimi që përdoret zakonisht në liturgjinë e kishës, por në tekstin grek, për të thënë se Krishti është i pari, Pali përdor një fjalë që do të thotë “fruta të para” në kuptimin e fillimit të një serie të gjatë.
“Por, vërtet, Krishti u ngjall prej të vdekurve! Ai është fryti i parë i të vdekurve!” (v.20).
Në Besëlidhjen e Vjetër, mostrat e marra nga produktet e para të tokës quheshin “fruta të para” në fillim të korrjes. Të thuash se Jezusi u ringjall si “fruti i parë i atyre që vdiqën”, do të thotë se ai është vëllai më i madh i turmës njerëzore, Pali e quan diku tjetër “i parëlinduri”:
“Ai është Kryet e Trupit ‑ Kishës;
Ai është Fillimi,
i Parëlinduri ndër të vdekurit
‑ që të jetë në gjithçka i Pari” (Kol.1,18).
Ai është kreu i trupit… ai është fillimi, i parëlinduri nga të vdekurit, që të ketë përparësi në të gjitha gjërat. Fjala “fruta të para” thotë solidariteti midis Krishtit dhe pjesës tjetër të njerëzimit: frytet e para janë një korrje, por ato janë pjesë e korrjes. Në fund të fundit, si gjithmonë, ne duhet të kthehemi në planin dashamirës të Perëndisë, që është për të bashkuar të gjithë njerëzimin në Jezu Krishtin:
"Ai na vuri në dijeni mbi misterin e vullnetit të vet ‑ synim që lirisht kishte vendosur që më parë ta kryente në Të ‑
10 kur të plotësohej koha:
d. m. th. të vërë çdo gjë nën kryesinë e Krishtit,
të gjitha qeniet që janë
në qiell e në tokë” (Ef.1,9-10).
“Perëndia na ka bërë të njohim misterin e vullnetit të tij, planin dashamirës që ai ka ndaluar më parë në vetvete për të udhëhequr kohët në përmbushjen e tyre, për të bashkuar të gjithë universin nën një kokë (një kokë), Krishtin, çfarë ka në qiell dhe çfarë ka në tokë “Është përkthimi TOB)." Perëndia nuk ka në plan të mbledhë të vdekurit, por të gjallët. Jezusi e mori këtë shumë qartë në diskutimin e tij me saducenjtë:
“E për sa i përket ringjalljes së të vdekurve a nuk keni lexuar çka ju tha Hyji? ‘Unë jam Hyji i Abrahamit, Hyji i Isakut, Hyji i Jakobit?’ Ai nuk është Hyji i të vdekurve, por i të gjallëve!”(Mt 22,31-32).
Këtu zbulojmë një aspekt të misterit të mishërimit që nuk mendojmë gjithmonë: Zoti e merr humanizmin tonë, trupin tonë shumë seriozisht. Fjala u bë mish; u bë në të gjitha aspektet si njerëzit, aq i ngjashëm sa fati i tij është i yni; nëse ai ringjallet, edhe ne do të ringjallemi. Ringjallja e Krishtit nuk është vetëm fundi i lumtur i historisë së tij personale; është mëngjesi i parë i fitores së njerëzimit mbi vdekjen; i parëlinduri ka hyrë në jetë që nuk mbaron. Vdekja nuk është më mur, është një derë... ne po shkojmë prapa tij. Kjo do të thotë se besimi i krishterë është rrënjësisht i papajtueshëm me çdo ide të rimishërimit! Dinjiteti ynë shkon deri tani: edhe nëse trupi ynë ndonjëherë është shumë i varfër dhe i mundur, Perëndia kurrë nuk e trajton atë si një trup që mund të hidhet dhe zëvendësohet; personi ynë është një i tërë; ne ndonjëherë e përçmojmë veten, por në sytë e Perëndisë, nëse guxoj të them, secili prej nesh është unik dhe i pazëvendësueshëm. Është e gjithë qenija jonë që thirret të jetojë përgjithmonë me të.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA VI ORD. VITI C.

MË 16-2-2025.


UNGJILLI: Lk. 6, 17......26/

17 Pastaj zbriti bashkë me ta e zuri vend në rrafshinë. Ishte aty një shumicë e madhe nxënësish të tij dhe një turmë e madhe e popullit prej mbarë Judesë, prej Jerusalemit dhe prej bregut të detit të Tirit e të Sidonit,
20 Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte: “Të lumët ju, o skamnorë,
sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!
21 Të lumët ju që tani keni uri, sepse do të ngiheni!
Të lumët ju që tani qani, sepse do të qeshni!
22 Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë,
kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre, kur do t’ju poshtërojnë,
kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut!
23 Atë ditë gëzohuni dhe kërceni sepse ju pret shpërblim i madh në qiell.
Vërtet, në të njëjtën mënyrë vepruan edhe etërit e tyre me profetët!
24 Por, vaj për ju, o pasanikë,
sepse e keni ngushëllimin tuaj!
25 Vaj për ju që tani jeni të ngopur,
sepse do të pësoni uri!
Vaj për ju që tani qeshni,
sepse do të vajtoni e do të qani!
26 Vaj për ju, kur të gjithë njerëzit do t’ju lëvdojnë, sepse ashtu vepruan edhe etërit e tyre me profetët e rrejshëm!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Leximi i pare të liturgjisë së sotme, nga libri i Jeremisë, na paralajmëroi këtë: mos kini besim te vetja dhe te pasuritë tuaja të çdo lloji... mbështetuni vetëm te Zoti. Ungjilli i Lumturive shkon edhe më tej: Lum të varfërit: mbështetuni te Zoti: Ai do t'ju mbushë me pasuritë e tij... Pasuritë e Tij...! "Gëzuar" do të thotë "që së shpejti do t'ju kenë zili"! Para së gjithash, duhet thënë se nuk ishin njerëzit me ndikim shoqëror dhe të rëndësishëm ata që formuan pjesën më të madhe të turmave që ndoqën Jezusin! Ai ishte kritikuar mjaftueshëm për shoqërimin e tij me këdo!
Së dyti, fjala "i varfër" në Besëlidhjen e Vjetër nuk ka asnjë lidhje me llogarinë bankare: "Të varfërit" në kuptimin biblik ("anawim") janë ata që nuk kanë zemër krenare apo mendjemadhe, siç thotë psalmi; quhen “shpinët e përthyer”: janë të vegjëlit, të përulurit e vendit, në gjuhën profetike. Ata nuk janë të ngopur, të kënaqur, të lumtur: atyre diçka u mungon. Atëherë Zoti do të jetë në gjendje t'i mbushë ata me dhuratat e veta.
Këtu gjendet gjuha e profetëve: herë të ashpër, kërcënuese... herë inkurajuese; e ashpër, kërcënuese kur njerëzit marrin rrugën e gabuar, marrin vlerat e gabuara; inkurajuese kur njerëzit kalojnë kohë shqetësimi dhe dëshpërimi. Këtu Jezusi, duke parë dishepujt e tij dhe, përtej tyre, turmën, edukon vështrimin e tyre: ai merr këto dy gjuhë profetike; dhe aty gjejmë të njëjtin fjalim si në leximin e parë të kësaj të diele, tekstin e Jeremisë: ti që ke besim te pasuria materiale, në pozitën tënde shoqërore, ti që mendon që je i mirë, "së shpejti, të tjerët nuk do ta kenë zili!” Sepse ti je në rrugën e gabuar, nëse do të ishe në rrugën e duhur, nuk do të ishe aq I pasur, aq i njohur.
Një profet i vërtetë ekspozon veten ndaj pakënaqësisë: Jezusi di diçka për këtë; një profet i vërtetë nuk ka as kohë, as shqetësim për të grumbulluar para, apo për t'u kujdesur për publicitetin e tij... Këto katër Lumturitë mund të zbatohen nga Jezu Krishti: ai, njeriu i varfër që nuk kishte as një gur për të mbështetur kokën dhe që vdiq në skamje dhe braktisje; ai që vajtoi humbjen e shokut të tij Lazër; ai që e dinte ankthin e Kopshtit të Ullinjve; ai që qau për fatkeqësinë e Jeruzalemit; ai që ishte i uritur dhe i etur, në shkretëtirë dhe madje edhe në kryq; ai që u përbuz, u shpif, u persekutua dhe më në fund u shtyp në emër të parimeve të mira dhe fesë së vërtetë (që është turp po të mendohet!), ai i ka jetuar në jetën e tij këto katër lumturi për të cilët flet Shen Luka në ungjillin.
Duke shpallur "të lumtur" ata që jetojnë këto Lumturi, duke filluar nga vetja, Jezusi falënderon në një farë mënyre Atin e tij: sepse ai e di se me çfarë vështrimi dashurie e mbështjell Ati i tij; dhe Jezusi e di që tashmë ka fituar në një mënyrë përfundimtare, sepse me këto katër lumturi Ringjallja është tashmë premtuar, paralajmëruar. Ringjallja na zbulon këtë vështrim të Zotit, këtë mëshirë të Zotit: etimologjikisht, fjala “mëshirë” na thotë që një personi që ka mëshirë për një tjetër, barku i dridhet; ky tekst vjen të na thotë: ka një veshtrim që është karakteristik i njeriut, dhe q ka një vështrim që është karakteristik i Zotit; admirimi i njeriut shpesh ngatërrohet me objektin: admirimi i tij shkon drejt të pasurit, të ngopurit, të llastuarit në jetë. Vështrimi i Zotit është krejt i ndryshëm:
" Ja, ky skamnor e thirri në ndihmë e Zoti e dëgjoi dhe e shpëtoi nga të gjitha vuajtjet e tija” (Ps 34,7). ose edhe: "Ti, o Hyj, nuk e përbuz zemrën e penduar, të thërmuar!" (Ps. 51,19).
Madje, Isaia shkon aq larg sa thotë: “Por Zotit i pëlqeu ta ndrydhë me vuajtje. Nëse e jep jetën e vet fli shpërblyese, do të shohë një trashëgim motgjatë, me anë të Tij do të kryhet vullneti i Zotit.
Për shkak të vuajtjes së shpirtit të tij do ta shohë dritën e do të ngihet me njohjen e saj.
Shërbëtori im i drejtë do të shfajësojë shumë, mbi vete fajet e tyre do t’i marrë” (Is. 53,10-11).
Për vuajtjet që dërrmojnë shërbëtorin e tij, Perëndia e do atë me një dashuri të veçante. Të varfërit, të persekutuarit, ata që janë të uritur, ata që vajtojnë, pikërisht mbi ata Zoti përkulet me parapëlqim: jo për shkak të meritave nga ana e tyre, por për shkak të gjendjes së tyre. Dhe këtu Jezusi na hap sytë ndaj një dimensioni tjetër të lumturisë: lumturia e vërtetë është ky vështrim i Zotit mbi ne. Dhe atëherë, të sigurt për këtë vështrim të Zotit, të varfërit, ata që qajnë, ata që janë të uritur, do të gjejnë forcën për të marrë fatin e tyre në duart e tyre; për këtë arsye e përkthen André Chouraqui, fjalën "i lumtur" me fjalët që shprehin levizje: një person i lumtur është një person që e vë veten "në lëvizje". Për shembull, njerëzit e udhëhequr nga Moisiu e gjetën forcën e ecjes së tyre të gjatë në shkretëtirë në sigurinë e pranisë së vazhdueshme të Zotit pranë tyre. Edhe një herë, kjo kundërvënie midis lumturive dhe mallkimeve nuk e ndan njerëzimin në dy popullsi të dallueshme: ata që meritojnë këto fjalë ngushëllimi dhe ata që pësojnë vetëm qortim. Ne jemi pjesë e njërit apo tjetrit grup me radhë, dhe është për secilin prej nesh që Krishti thotë: "Në marshim...!"
Thashë më lart se këto Lumturitë kanë qenë zbatuar së pari nga Jezu Krishti: ato janë më pas të zbatuar nga dishepujt; Luka na thotë:
“Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte: “Të lumët ju, o skamnorë, sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!
Të lumët ju që tani keni uri, sepse do të ngiheni! Të lumët ju që tani qani, sepse do të qeshni!
Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë, kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre, kur do t’ju poshtërojnë, kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut!”; përktheni: “Ju që më ndiqni mua, kjo është ajo që do të korrni: uri, etje, varfëri; ju do të qani me shkurajim në ndërmarrjen e ungjillizimit, do të persekutoheni, do t'ju vrasin njërin pas tjetrit, por keni bërë zgjedhjen e duhur”.
“Do të kënaqeni, do të ngushëlloheni, do të jeni të lumtur dhe do të hidheni përpjetë nga gëzimi”: kjo ishte tashmë në Besëlidhjen e Vjetër, mënyra e të folurit për lumturinë që do të sillte Mesia; dishepujt i dinin mirë këto shprehje; ata befas e kuptojnë shumë mirë atë që Jezusi u thotë atyre këtu: "Ju që dolët nga turma për të më ndjekur, nuk u nisët për të korrur ndere apo pasuri, por keni bërë zgjedhjen e duhur, pasi keni ditur të më dalloni si Mesi”.

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA E VI ORD. VITI C. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E VI ORD. VITI C.

MË 16-2-2025.

Lumturitë, një lajm i mirë.

Kush ka para për të investuar, nuk ia beson atë mashtruesit të parë që gjen në rrugë. Informohet, kërkon këshilla nga disa ekspertë në ekonomi, kontrollon se cilët janë aksionet e bursës në rënie dhe cilët janë në ngritjen, cilët janë aksionet që japim më shumë siguri dhe për këtë arsye blihen e cilët janë ata që nuk japin siguri e për këtë arsye shiten më shumë. Vetëm në fund, pasi kishte peshuar me kujdes rreziqet, ai zgjedh se çfarë të blejë. Jeta jonë është një kapital i çmuar që Perëndia ka vënë në duart tona dhe që duhet të japë fryt. Çilat janë vlerat për të cilat ia vlen të sakrifikojmë jetën tonë? Cilët janë “aksionet” që do të rrisin kapitalin? Disa janë shumë të njohura dhe shumica e njerëzve përqëndrohen në to: suksesi me çdo kusht, karriera, paraja, shëndeti, lavdi, pamja e bukur, dhe kërkimi për kënaqësi. Do të jetë kjo një zgjedhje që do të na çojë në sukses? Veprime të tjera zhvlerësohen në vend të kësaj: shërbimi për më të varfrit të kryer pa fitim, durim, heqje dorë nga gjithçka është e tepërt, bujaria ndaj atyre që kanë nevojë, drejtësi morale… Si konsiderohet në kulturën tonë ata që përqendrohen në këto vlera: një i mençur, një naiv, një ëndërrimtar, një idealist?
Në qoftë do të kishim shumë jetë, mund të përpiqeshim të luanim një prej tyre në çdo ruletë, por kemi vetëm një jetë, të papërsëritshme: nuk lejohet të bëjmë gabime.
Është thelbësor dhe urgjent mendimi i një shokut të besueshëm dhe ekspert, por vazhdon të ekzistojë rreziku i zgjedhjes së këshilltarit të gabuar.
Kurrë si në këtë rast një fjalë e urtë është më e përshtatshme:
“Mos i beso askujt, as miqve”. Fokusohu në vlerat që Zoti na garanton neve.

Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
“Lum ai që shpreson tek Zoti”.


LEXIMI I PARË: Jr. 17,5-8.

5 Kështu thotë Zoti:
Qoftë mallkuar ai njeri që në njeriun shpreson,
ai që mbështetjen e vet e ka në njeriun
e zemra e tij largohet prej Zotit.
6 Ai do të jetë porsi marena në shkretëtirë:
nuk sheh kurrë asnjë të mirë,
i shkon ditët në thatësirën e shkretëtirës,
në tokë të kriposur, të pabanueshme.
7 Qoftë bekuar ai që shpreson në Zotin,
Zoti do të jetë shpresa e tij.
8 Ai do të jetë porsi druri
i mbëltuar në breg të ujit,
që kah përroi i lëshon rrënjët
e s’do të trembet kur të vijë zhegu:
gjethi i tij do të jetë i blertë.
Për vit thatësie nuk merakoset,
nuk pushon së dhëni fruta.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Leximi fillon me një deklaratë të qartë, por edhe të habitshme: I mallkuar është njeriu që beson tek njeriu.
Ka kaq shumë mosbesim në botë: edhe ne ndoshta tashmë jemi njërëz që nuk i bisojmë askujt dhe të matur! Përvojat e dhimbshme të tradhtisë, pabesisë dhe intrigave të vendosura ndonjëherë nga njerëz dhe miq të pa dyshimtë, na çuan të përdorim një fjalë të urtë shumë të njohur: të besosh është mirë, të mos besosh është më mirë. Ne jemi të shtyrë për të imagjinuar qëllime të tjerë, për të supozuar projekte të papranueshëm, egoiste edhe pas propozimeve më të sinqertë dhe të painteresuarë. A na fton Jeremia të jemi edhe më të kujdesshëm?
Ky nuk është kuptimi i rekomandimit të profetit. Ai dëshiron të na japë një kriter të jetës dhe urtësisë.
Mos e vendos besimin tënd në vlerat e propozuara nga njerëzit. Kush e bën atë është si një tamerisk mbjellë në vende të thata, në një vend të kriposur ku nuk mund të rritet jo vetëm ai, po edhe asnjë shkurre. Bota e bazuar në këto pseudo-vlera është si një shkretëtirë e pabanueshme, është një vend ku një jetë shoqërore nuk mund të zhvillohet, ku është e pamundur të jetohet.
Pjesa e dytë e leximit (v. 7-8) përshkruan njeriun e bekuar, atë që fokusohet në veprimet e duhura, ato të garantuara nga Zoti. Kjo është si një pemë e mbjellë nga burimet e ujit. Edhe gjatë periudhës së thatësirës ajo mban gjethet e gjelbërta, ajo prodhon fruta të shijshme.
Kush e vë në rrezik jetën e tij duke i ndarë vlerat e propozuara nga njerëzit, është i mallkuar. Nuk do të thotë që Zoti do ta ndëshkojë atë, por se ai ka shkatërruar jetën e vet duke u fokusuar në vlera të gabuara. Profeti vëren se jeta e ndërtuar mbi propozimet e njerëzve, përfundon me një fatkeqësi: nga të gjitha gjërat të cilave u janë kushtuar kohë, energji dhe sakrifica, nuk do të mbetet asgjë. Çdo gjë do të konsumohet kur “zjarri do të testojë cilësinë e çdo pune”: “13 vepra e secilit do të dalë në dritë. Ajo ditë do ta tregojë, sepse do të vijë me zjarr, e zjarri do ta provojë cilësinë e veprës të secilit. 14 Ai, vepra e të cilit do të qëndrojë, do të marrë shpërblimin. 15 Po iu dogj vepra ndokujt, ai do të pësojë dëm; njëmend do të shëlbohet, por si ai që shpëton nëpër zjarr” (1 Kr. 3,13-15). Kush e gjen jetën e tij në Zotin në vend të kësaj, e që beson në vlerat që ai propozon, edhe nëse në sytë e njerëzve duket si një dështim… ai është i bekuar! Nuk thuhet se ai do të marrë një çmim, por se ai e shpëtoi jetën e tij. E mira e bëra, dashuria e mbjellë, paqja që ka ndërtuar, do të mbeten përgjithmonë. “Sprovoje zemrën time, vëreje atë natën, më sprovo me zjarr: në mua nuk do të gjesh padrejtësi” (Ps. 17,3) dhe, në fund, ajo që ka rëndësi është gjykimi i tij.


LEXIMI I DYTË: 1 Kr. 15,12.15-20.

12 Por, në qoftë se predikohet se Krishti është ngjallur prej të vdekurish: si atëherë disa prej jush thonë: “Nuk ka ngjallje prej të vdekurve”?
15 Atëherë edhe ne do të ishim dëshmitarë të rrejshëm kundër Hyjit, sepse kemi dëshmuar kundër Hyjit duke pohuar se Hyji e ngjalli Krishtin, të cilin nuk e ka ngjallur, në qoftë se të vdekurit nuk ngjallen. 16 Sepse, në mos u ngjallshin të vdekurit, as Krishti nuk është ngjallur. 17 Po në qoftë se Krishti nuk është ngjallur, e kotë është feja juaj, ende jeni në mëkatet tuaja. 18 Atëherë edhe ata që vdiqën në Krishtin, u borën. 19 E në qoftë se në Krishtin shpresojmë vetëm në të mirat e kësaj jete, atëherë ne jemi njerëzit më të mjerët.
20 Por, vërtet, Krishti u ngjall prej të vdekurve! Ai është fryti i parë i të vdekurve!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Për korintasit, problemi nuk ishte ringjallja e Krishtit, për të cilën ata ishin të bindur fort, por ringjallja e njerëzve. Në këtë pikë Pali dëshiron që të krishterët të kenë ide të qarta: "Sepse, në mos u ngjallshin të vdekurit, as Krishti nuk është ngjallur” (v.16). Dhe nëse Krishti nuk ringjallet, pasojat janë dramatike: besimi mbetet pa asnjë themel, ata që vdiqën duke besuar në Krishtin, humbasin përgjithmonë, ata janë zhdukur, është sikur të mos kishin ekzistuar kurrë. Po të krishterët që janë ende gjallë? Këta njerëz meritojnë vetëm t'u vijë keq, sepse nuk i shijojnë as kënaqësitë e jetës, siç bëjnë paganët. Pali me sa duket po e tepron pak, sepse, në realitet, ka shumë që bëjnë një jetë të rreptë edhe pse nuk besojnë në ringjalljen. Fakti mbetet: nëse Krishti nuk është ringjallur, të krishterët gënjehen. Për të shpjeguar më mirë mendimet e tij, apostulli përdor imazhin e frutave të para. Frutat e para nuk janë diçka ndryshe nga pjesa tjetër e të korrave, ato janë vetëm fillimi. Krishti është si frytet e para të të ringjallurve.
Të gjithë kemi hasur në njerëz shumë të mirë, bujarë që sillen në mënyrë shembullore, edhe pse nuk besojnë në një jetë të përtejme. Nuk ka dyshim se këta do të mirëpriten në shtëpinë e Atit, në të vërtetë, ata do të kalojnë përpara shumë njerëzve që janë vetëm të krishterë në emër. Tani, nëse këta njerëz tashmë po sillen kaq mirë, pse t'i shqetësoni, pse t'u shpallni ringjalljen, pse t'u flisni për jetën e përjetshme?
Ungjilli nuk është një kod ligjesh që duhet respektuar, siç për fat të keq disa njerëz vazhdojnë të mendojnë, por është një shpallje gëzimi për atë që Zoti ka bërë për ne. Nuk është e drejtë që dikush të jetojë në injorancën e lajmit të madh që i shqetëson. Duhet t'i thuash menjëherë: “Perëndia ka një plan dashurie për ty, ti do të gëzosh shpëtimin e tij, ti vjen nga hiçi, por nuk do të biesh përsëri në hiç, ke lindur nga një akt dashurie dhe je i destinuar të takosh Dashurinë”. Të gjithë duhet ta dinë se jeta në këtë botë është një shtatzëni që na përgatit për lindjen e një forme të re të jetës. Kjo shpresë na bën të konsiderojmë gjithçka që ndodh në këtë jetë - gëzimet dhe hidhërimet, fatet dhe fatkeqësitë - në një këndvështrim krejtësisht të ri.


UNGJILLI: Lk. 6,17.20-26.

17 Pastaj zbriti bashkë me ta e zuri vend në rrafshinë. Ishte aty një shumicë e madhe nxënësish të tij dhe një turmë e madhe e popullit prej mbarë Judesë, prej Jerusalemit dhe prej bregut të detit të Tirit e të Sidonit.
20 Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte:
“Të lumët ju, o skamnorë,
sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!
21 Të lumët ju që tani keni uri,
sepse do të ngiheni!
Të lumët ju që tani qani,
sepse do të qeshni!
22 Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë,
kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre,
kur do t’ju poshtërojnë,
kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut!
23 Atë ditë gëzohuni dhe kërceni sepse ju pret shpërblim i madh në qiell.
Vërtet, në të njëjtën mënyrë vepruan edhe etërit e tyre me profetët!
24 Por, vaj për ju, o pasanikë,
sepse e keni ngushëllimin tuaj!
25 Vaj për ju që tani jeni të ngopur,
sepse do të pësoni uri!
Vaj për ju që tani qeshni,
sepse do të vajtoni e do të qani!
26 Vaj për ju, kur të gjithë njerëzit do t’ju lëvdojnë, sepse ashtu vepruan edhe etërit e tyre me profetët e rrejshëm!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

Të gjithëve u pëlqejnë komplimente. Ata nga njerëz prestigjiozë, të fuqishëm dhe të shquar janë veçanërisht të mirëpritur.
Jezusi gjithashtu ofron komplimentet e tij (“i bekuar” do të thotë: të përgëzoj për zgjedhjen që bëre). Ai u drejtohet atyre katër kategorive të njerëzve dhe paralajmëron kundër zgjedhjeve po aq të kundërta, të rrezikshme, sepse joshëse dhe me sa duket shumë shpërblyese.
Rabinët e kohës së Jezusit shpesh përdornin formën letrare të lumturive dhe mallkimeve.
Për të futur vlerat mbi të cilat ia vlen të ndërtohet jeta, ata thanë: “Lum ai që…”; për të paralajmëruar kundër propozimeve mashtruese dhe iluzore, ata përdorën shprehjen: "Mjerë kushdo që sillet në këtë apo atë mënyrë". Edhe Jeremia – e dëgjuam në leximin e parë – përdor të njëjtën gjuhë të mençur, flet për të bekuarit dhe të mallkuarit. Meqenëse kjo ishte mënyra e komunikimit e përdorur nga njerëzit e mençur në Izrael, nuk është për t'u habitur që në Ungjij gjejmë disa dhjetëra lumturi dhe madje edhe kërcënime të përsëritura. Le të kujtojmë disa nga këto lumturi: “E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!” (Lk. 1,45); “Ndërsa ai po fliste për këtë gjë, një grua në mes të turmës e çoi zërin e i tha: “Lum kraharori që të mbarti e gjinjtë që thithe!” Ai u përgjigj: “Madje, të lumët ata që e dëgjojnë fjalën e Hyjit dhe e zbatojnë!” (Lk. 11,27-28). “Lum shërbëtorët që, kur kthehet zotëria, i gjen zgjuar! Përnjëmend po ju them: ai vetë do të ngjeshet, ata do t’i ulë në tryezë, do të afrohet dhe vetë do t’i shërbejë” (Lk. 12,37); “Jezusi i tha: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!” (Gj. 20, 29); “Por, kur të bësh gosti, grish skamnorë, të gjymtë, të çalë e të verbër. Atëherë do të jesh i lum, sepse këta nuk kanë me çka ta kthejnë dhe do të shpërblehet në të ngjallur të të drejtave” (Lk. 14,13-14); “I lumi ai që nuk e bjerr besimin në mua!”(Mt. 11,6); “Lum sytë tuaj që shohin e veshët tuaj që dëgjojnë! Përnjëmend po ju them; shumë profetë e të drejtë dëshiruan të shohin çka ju po shihni, por nuk e panë, të dëgjojnë çka ju po dëgjoni e nuk e dëgjuan” (Mt. 13,16)…
Këto pak citate janë të mjaftueshme për të nxjerrë në pah se si, në kohën e Jezusit, ishte e zakonshme që njerëzit t'i drejtoheshin lumturisë për të përcjellë një mësim.
Më të njohurit nga Lumturitë janë ato të Mateut (Mt. 5,1-12) dhe ato të Lukës (Lk. 6,20-26) që janë propozuar në Ungjillin e sotëm. Vlen të përmenden ndryshimet kryesore midis këtyre dy listave.
Tek Mateu Jezusi shpall Lumturitë ulur në majë të një mali (Mt. 5,1), ndërsa te Luka i shpall në një fushë (Lk. 6,17) dhe ky është një detaj margjinal. Më domethënës është fakti se te Mateu ka tetë Lumni, ndërsa te Luka janë vetëm katër dhe shoqërohen me po aq “mjerë ju!”.
Mateu "shpirtëron" Lumturitë, flet për "të varfërit...në shpirt", për njerëzit "të uritur dhe të etur... për drejtësi". Te Luka, megjithatë, Lumturitë janë fort “tokësore”, thotë: “Lum ju të varfër, ju që jeni të uritur tani, ju që qani tani” dhe situatat e kundërta i denoncon si të rrezikshme: “Mjerë ju që jeni të pasur, ju që jeni të ngopur tani, ju që qeshni tani”. Asgjë "shpirtërore". Në Luca gjithçka është shumë konkrete.
Tani le të kalojmë te Ungjilli i sotëm. Për ta kuptuar këtë, është e nevojshme të përcaktohet se kujt i drejtohen Lumturitë. “17 Pastaj zbriti bashkë me ta e zuri vend në rrafshinë. Ishte aty një shumicë e madhe nxënësish të tij dhe një turmë e madhe e popullit prej mbarë Judesë, prej Jerusalemit dhe prej bregut të detit të Tirit e të Sidonit, 18 që kishin ardhur për ta dëgjuar e për t’u shëruar prej sëmundjeve të veta. Shëroheshin edhe ata që i mundonin shpirtrat e ndytë. 19 Të gjithë këta njerëz kërkonin ta preknin, sepse prej tij dilte një fuqi që shëronte gjithkënd.20 Jezusi, si i drejtoi sytë e vet mbi nxënësit, thoshte: “Të lumët ju, o skamnorë, sepse juve ju përket Mbretëria e Hyjit!” (v. 17-20). Është e qartë se marrësit e "lumturive" dhe "mjerë juve" në vijim nuk janë turmat, por vetëm dishepujt dhe, në fund të fundit, komuniteti i krishterë.
Le të fillojmë me lumturinë e parë: Lum ju të varfër!
Në çfarë kuptimi Pjetri, Andrea, Gjoni dhe apostujt e tjerë konsiderohen të varfër? Sigurisht që nuk janë të pasur, por as të mjerë, kanë një shtëpi dhe një varkë; shumë njerëz janë më keq se ata. Pse vetëm ata shpallen të bekuar? Çfarë bënë ata që ishte e jashtëzakonshme?
Për të kuptuar kuptimin e kësaj lumturie mund të nisemi nga vargu i fundit i Ungjillit të së dielës së kaluar. Në fund të kapjes së mrekullueshme, Jezusi i beson Simonit detyrën për të shpëtuar njerëzit nga vdekja dhe për t'i sjellë ata në jetë dhe Luka përfundon: "Ata, si i sollën lundrat në breg, lanë gjithçka e shkuan pas tij" (Lk. 5,11). Pak më tutje, në të njëjtin kapitull, rrëfehet një thirrje tjetër, ajo e Levit dhe përfundimi është i njëjtë: “27 Pastaj Jezusi doli dhe në vendin e tatimit pa duke ndenjur një tagrambledhës, që quhej Levi. I tha: “Eja pas meje!” 28 Ai la gjithçka, u ngrit e shkoi pas tij” (Lk. 5,28).
Në Ungjillin e Lukës, lënia e gjithçkaje merret sërish, si një lloj refreni, në fund të çdo thirrjeje: “Kur e dëgjoi, Jezusi i tha: “Të mungon vetëm edhe një gjë: shit gjithçka ke, ndajua skamnorëve e do të kesh visar në qiell! Atëherë eja e më ndiq!” (Lk.18,22).
Kjo varfëri vullnetare nuk është diçka fakultative, nuk është këshillë e rezervuar për disa që duan të sillen si heronj ose të jenë më të mirë se të tjerët, është ajo që karakterizon të krishterin: "Kështu, pra, secili prej jush që nuk i bie mohit tërë pasurisë së vet, nuk mund të jetë nxënësi im” (Lk. 14,33).
Si ta privoni veten nga të gjitha pasuritë tuaja? A duhet ndoshta ta hedhim atë që kemi nga dritarja – me rrezikun se do të bjerë në duart e përtacëve – dhe të varfërohemi, të bëhemi lypës? Do të ishte marrëzi, një interpretim i pakuptimtë i fjalëve të Jezusit. Ai kurrë nuk e përçmoi pasurinë, ai kurrë nuk e ftoi shkatërrimin e saj. Po, ai denoncoi rreziqet e pasurisë: zemra mund të lidhet me të dhe mund të bëhet një pengesë e pakapërcyeshme për ata që duan të hyjnë në mbretërinë e Perëndisë. “24 Jezusi, kur e pa [se I riu u trishtua], tha:
“Sa të vështirë e kanë pasanikët të hyjnë në Mbretërinë e Hyjit! 25 Më lehtë e ka devja të kalojë nëpër vrimën e gjilpërës se i pasuri të hyjë në Mbretërinë e Hyjit!” (Lk. 18,24-25). Të mirat e kësaj bote janë të çmuara, të domosdoshme për jetën, por ato duhet të mbahen në vendin e tyre, mjerë ata që i mbivlerësojnë ose, më keq, i shndërrojnë në idhuj.
I varfër në kuptimin ungjillor është ai që, i ndriçuar nga fjala e Krishtit, u jep gjërave vlerën e duhur. I vlerëson, e di që janë dhuratë nga Zoti, por pikërisht ngaqë janë dhuratë, nuk i përvetëson, kupton që nuk i përkasin, kupton se është vetëm administrator dhe i investon në përputhje me planet e mjeshtrit. Gjithçka e ka marrë dhuratë, gjithçka e shndërron në dhuratë.
I varfër në kuptimin ungjillor është ai që nuk zotëron asgjë për veten e tij, që heq dorë nga adhurimi i parasë, refuzon përdorimin egoist të kohës së tij, të aftësive të tij intelektuale, të erudicionit, të diplomave, të pozitës së tij shoqërore... Është ai që e bën veten të ngjashëm me Atin që është në qiell, i cili, megjithëse nuk zotëron asgjë, është plotësisht i varfër për veten e tij.
Ideali i krishterë nuk është varfëria, por një botë e të varfërve ungjillorë, një botë në të cilën askush nuk grumbullon për vete, askush nuk shpërdoron, secili vë në dispozicion të vëllezërve të tij gjithçka që ka marrë nga Zoti. Nuk është një mesazh dorëheqjeje, por shprese, shprese në një botë të re ku askush nuk është më në nevojë: “Gjithashtu askush prej tyre nuk ishte skamnor, sepse ata që kishin ara e shtëpi i shitnin e çmimin e shitjes e binin dhe e vinin te këmbët e apostujve. Atëherë secilit i jepej aq sa kishte nevojë” (Vap. 4,34-35).
Premtimi që shoqëron këtë lumturi nuk i referohet një të ardhmeje të largët, nuk siguron hyrjen në parajsë pas vdekjes, por shpall një gëzim të menjëhershëm: “E jotja është mbretëria e Perëndisë”. Që nga momenti kur dikush zgjedh të jetë dhe të mbetet i varfër, ai hyn në "mbretërinë e Perëndisë", në një gjendje të re.
Ata që nuk e bëjnë këtë hap vendimtar, vazhdojnë të arsyetojnë sipas logjikës tokësore, i kanë zemrat të lidhura me pasuritë që zotërojnë dhe i vendosin shpresat e tyre për lumturinë. Ata nuk janë të lirë… Ata nuk janë ende të bekuar.
Vetëm dishepujt e vërtetë janë të bekuar sepse e kanë kuptuar se jeta e njeriut nuk varet nga të mirat që zotërojnë dhe, duke mos e pasur zemrën e lidhur me “paratë”, ata mund ta hapin atë edhe për atë shpëtim që shkon përtej kësaj bote.
Cilat do të jenë pasojat e zgjedhjes së varfërisë ungjillore? Çfarë duhet të presin dishepujt që heqin dorë nga përdorimi egoist i pasurisë?
Jezusi u përgjigjet këtyre pyetjeve me lumturinë e dytë: Lum ju që jeni të uritur tani (v.21).
Pa iluzione, pa mashtrime, pa premtime për një jetë të lehtë, komode dhe rëhatë. Uria e vërtetë, jo uria shpirtërore, do të jetë pasoja e pashmangshme e atyre që vënë gjithçka që kanë në shërbim të vëllezërve të tyre. Ata do të përjetojnë varfëri, vështirësi dhe privim; ndonjëherë do t'u mungojnë edhe gjërat e nevojshme, por do të jenë të bekuara.
Jezusi i komplimenton dhe i siguron: «Zoti do t'ju kënaqë.» Nëpërmjet teje Zoti do të ndërtojë botën e re në të cilën çdo uri, çdo nevojë do të plotësohet; nëpërmjet teje, Perëndia do të përgatisë një banket për të gjithë ata që nuk kanë minimumin e nevojshëm për jetesë (Is. 25,6-8), nëpërmjet teje ai do t'i "ngopë të varfërit e tij me bukë" (Ps. 132,15), "do t'i japë bukë të uriturit" (Ps. 146,7).
Lumturia e tretë – Lum ju që qani tani – merr parasysh gjithashtu një gjendje shqetësimi konkret dhe të dhimbshëm (v.21). Ata që janë varfëruar ndjejnë trishtim dhe dëshpërim, sepse, me gjithë sakrificat dhe përpjekjet e tyre, nuk i shohin problemet e të varfërve të zgjidhen menjëherë dhe mrekullisht. Ai përjeton zhgënjim dhe madje përfundon duke qarë.
Zoti do ta ngushëllojë duke i kthyer lotët në gëzim. Farat e mirësisë që ai mbjell me dhimbje do të rriten dhe do të japin fryt të bollshëm (Ps. 126,6). Gjendja e saj është e ngjashme me atë të një gruaje që do të lindë: "Gruaja, kur i lind fëmija, është në trishtim, sepse i erdhi ora e saj, porse, pasi i lind fëmija, nuk i bie më ndërmend vuajtja prej gëzimit që lindi një njeri në botë" (Gj. 16,21).
Lumturia e fundit – lum kur të përndjekin, të shajnë, të urrejnë… – është ndryshe nga të mëparshmet. Ajo është më egjatë, nuk përshkruan gjendjen aktuale të dishepujve, por lajmëron diçka të dhimbshme që do të ndodhë në të ardhmen, nuk përmban premtimin e një përmbysjeje të situatës, por na fton të gëzohemi dhe të jemi të lumtur pikërisht kur bëhemi objekt shqetësimesh për shkak të Birit të njeriut: “Të lumët ju kur njerëzit do t’ju urrejnë, kur do t’ju përjashtojnë prej rrethit të tyre, kur do t’ju poshtërojnë, kur do ta çmojnë emrin tuaj për të pandershëm për shkak të Birit të njeriut! Atë ditë gëzohuni dhe kërceni sepse ju pret shpërblim i madh në qiell. Vërtet, në të njëjtën mënyrë vepruan edhe etërit e tyre me profetët! (v. 22-23).
Kushdo që refuzon të përputhet me parimet që dominojnë këtë botë – ato të egoizmit, konkurrencës, shtypjes, ndjekjes së interesave të veta – luftohet dhe përjashtohet si i rrezikshëm për rendin e vendosur. Bota e lashtë nuk e dorëzon veten për t'u zhdukur, nuk pranon t'i hapë rrugën në mënyrë paqësore një shoqërie të themeluar mbi parimet e dhënies së lirë, të vullnetit për të shërbyer me vetëmohim, të kërkimit të vendit të fundit. Kushdo që zgjedh këtë botë të re shkon kundër mentalitetit të përbashkët të shumicës dhe izolohet dhe persekutohet menjëherë. Miratimi dhe pëlqimi i burrave është një shenjë negative. Persekutimi është fati që kanë pasur gjithmonë të gjithë të drejtët: kështu u trajtuan profetët e Dhiatës së Vjetër.
Dishepulli nuk është i lumtur “megjithë” persekutimin, ai nuk gëzohet sepse një ditë vuajtjet do të marrin fund dhe në të ardhmen ai do të gëzojë një shpërblim në parajsë. Ai është i bekuar pikërisht në momentin kur persekutohet. Persekutimi është në fakt prova e pakundërshtueshme se ai po ndjek Mjeshtrin.
Të katër fatkeqësitë nuk i shtojnë asgjë këtij mesazhi, ato thjesht ripohojnë, në një formë negative, lumturitë.
Ato lumnturitë u drejtohen dishepujve për t'i paralajmëruar ata për rrezikun që i kanoset gjithmonë edhe mbi ta, për të lejuar veten të joshen përsëri nga "logjika e Satanait", nga parimet e kësaj bote.

Kush fillon të adhurojë llogarinë bankare dhe karrierën, kush mendon për interesat e veta, që humbet në lajka dhe joshje të pasurisë, që grumbullon për vete dhe shpërdoron, ndërsa të tjerët qajnë dhe vdesin nga uria, ai është i “mallkuar”. Jo se Zoti e urren apo e dënon, ai është “i mallkuar” sepse bëri zgjedhjen e gabuar, e vendosi veten jashtë “mbretërisë së Zotit”. Ai merr lëvdata dhe komplimente nga njerëzit, por jo nga Zoti.