Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E TRETË E KOHËS SË ARDHJES. VITI C.

MË 15-12-2024.

LEXIMI I PARË: SO. 3, 14-18.

14 Këndo hareshëm, bija e Sionit, thuaja gëzueshëm këngës, o Izrael! Gëzo e galdo me gjithë zemër, ti, bija e Jerusalemit!
15 E tërhoq Zoti dënimin tënd, i shpërndau larg armiqtë e tu. Mbret i Izraelit është Zoti mes teje, s’ke pse më ta druash të keqen!
16 Jerusalemit atë ditë do t’i thuhet: “Frikë aspak mos ki, Sion, assesi të mos mpaken duart!
17 Në mesin tënd është Zoti Hyji yt, trim mbi trima Shpëtimtar! Do të galdojë për ty hareshëm, i përmalluar nga dashuria, do të kërcejë për ty me gëzim
18 porsi në ditë feste. Kthimi i të shpërngulurve “Do ta tres prej teje fatkeqësinë që kurrë më të mos jesh poshtëruar”.


LECTIO DIVINA - MEDITIM - LUTJE.


HYJI ËSHTË DASHURI: SOFONIA E KISHTE KUPTUAR.


”Do të galdojë për ty hareshëm,
i përmalluar nga dashuria,
do të kërcejë për ty me gëzim
porsi në ditë feste”(v. 17-18).
Kjo fjali, në vetvete, na vërteton se, që nga Besëlidhja e Vjetër, profetët shpallën se Zoti është dashuri. Që do të thotë se ne po gabojmë kur themi se vetëm Besëlidhja e Re flet për një Zot, që është dashuri!
Këto fjalë të Sofonisë na duken shumë të guximshme, por, sinqerisht, nuk janë të reja. Natyrisht, u deshën shekuj Zbulese Biblike (domethënë pedagogji e Zotit) për të arritur atje. Zbulesa e Zotit si Dhëndër, mundtë të vinte vetëm pas shekujsh historie biblike; në fillim të Besëlidhjes midis Perëndisë dhe popullit të tij, ky mësim do të kishte qenë shumë i paqartë. Popujt e tjerë i konceptuan shumë lehtë perënditë e tyre në imazhin e njerëzve dhe historive të tyre familjare; në një fazë të parë të Zbulesës, ishte, për rrjedhojë, e nevojshme të zbulohej Zoti, krejt ndryshe nga njeriu, pòr të hyrë në Besëlidhjen e tij.
Profeti Oze, në shekullin e tetë, foli i pari për Besëlidhjen midis Zotit dhe popullit të tij, jo më vetëm si një kontratë, e përbërë nga angazhimi dhe besnikëria reciproke, si çdo kontratë, por si një lidhja e vërtetë dashurie, ajo e fejesës. Të gjithë profetët e mëvonshëm, si Isaia, Jeremia, Ezekieli, i dyti dhe i treti Isaia zhvilluan këtë temë të dasmës midis Hyjit dhe popullit të tij; dhe në to gjejmë të gjithë fjalorin e fejesës dhe dasmës: emrat e butë, fustani i nusërisë, kurora e dasmës, besnikëria... Isaia i tretë (në shekullin e gjashtë) do të shtyjë guximin të përdorë fjalën "dëshirë" (në ndjenja e dëshirës së dashur) për të folur për ndjenjat e Zotit ndaj popullit të tij.
Sa i përket Këngës së Këngëve, një dialog i gjatë romantik, i përbërë nga shtatë poezi, askund nuk identifikon të dy të dashuruarit që shprehen në të; por hebrenjtë e konsiderojnë atë si një dialog midis Zotit dhe popullit të tij; prova është se ata e lexuan veçanërisht gjatë javës së kremtimit të Pashkës, festës së madhe të Besëlidhjes së Zotit me popullin e tij.
Por, edhe pse na mbushin me habi, këto shprehje të guximshme të profetëve janë të mbushura me seriozitet dhe kërkesë. Sepse nëse populli i Izraelit mund të krahasohet me një nuse, çdo pabesi ndaj Besëlidhjes nuk është më thjesht një shkelje e një marrëveshjeje: ajo bëhet tradhti bashkëshortore e vërtetë! Pra lexojmë në to edhe të gjithë fjalorin e xhelozisë, mosmirënjohjes, mashtrimit, ribashkimit. Ato gjëra që ata i quajnë pabesi të popullit, janë rënie përsëritura të tij në idhujtari.
Por le të kthehemi te Sofonia: ai është një profet i shekullit të shtatë para Krishtit, në Jerusalem, nën mbretërimin e mbretit Josias (u ngjit në fron në vitin 640). Libri i tij është shumë i shkurtër: ai përfshin vetëm pesë faqe në Bibël, duke përfshirë shënime ...! Por është shumë i dendur dhe disa nga faqet e tij janë bërë të famshme: Sofonia thërret në kthim mbretin dhe popullin:
" Kërkojeni Zotin,
të gjithë ju, të përvuajturit e tokës,
ju që i kryeni urdhërimet e tij!
Kërkoni drejtësinë, kërkoni butësinë,
që disi të mund të fshiheni
Ditën e zem’rimit të Zotit!"(So 2,3).
Ekziston një nevojë e madhe për konvertim: nën mbretërimet e mëparshme (të dy mbretërve Manaseh, 687-642 dhe Amonit, 642-640), të gjitha urdhërimet e Perëndisë u shpërfillën si për qejf (idhujtaria, dhuna, mashtrimi, gënjeshtra. , padrejtësi shoqërore, krenari e të fuqishmëve, dërrmimi i të varfërve)! Mund ta përmbledhim duke thënë:
“Çfarëdo që nuk i pëlqen Perëndisë, ne e bëjmë atë”.
Dhe Sofonia nuk ngurron të denoncojë: për shembull:
"ata që adhurojnë e në Zotin përbetohen,
por që përbehen edhe në Melkolmin"(1,5);
(Është në denoncim për idhujtari të shoqëruar me hipokrizi!)
Ose "të gjithë ata
që me krenari e kapërcejnë pragun,
që e mbushin shtëpinë e zotërisë së vet
me fajësi e me dredhi.
Ata që e mbushin shtëpinë e Zotit të tyre
me produkt të dhunës dhe mashtrimit"(1.9).
Dhe në fillim të kapitullit 3:
“Në mes të Jeruzalemit, princat e tij
luanë ulëritës;
gjykatësit bishë shkretëtire
që asht s’ruajnë për mëngjes!
Profetët e tij fjalëmëdhenj,
njerëz rrenacakë!
Priftërinjtë e tij dhunojnë Shenjtëroren,
dhunë i bëjnë Ligjit! (3.3-4).
Prandaj Sofonia i përdorë dy gjuhët e zakonshme të profetëve: kërcënimin kundër atyre që bëjnë keq; inkurajim për ata që përpiqen të qëndrojnë besnikë. Dhe, duke qenë dhunshëm në kërcënimet e tij, ai është inkurajues dhe optimist për besimtarët, ata që ai i quan të përulur.
Gjuha e parë: dhuna me kërcënime. Dihet, për fat të keq, se shpesh u kujtuan dhe kujtohen vetëm kërcënimet dhe rreziqet e dënimeve: është nga një tekst i Sophanisë që kënga e famshme "Dies Irae, dies Illa ..." një këngë që të gjithë shkrimtarët e Requiem-it e kanë muzikuar! Dita e zemërimit, dita e rrezikut. Duke kënduar këtë tekst, mendojmë se duhet të besojmë se duhet të kemi frikë nga fundi i botës ...! Gjë që ështe akoma një keqkuptim: sepse zemërimi i Zotit është gjithmonë vetëm kundër së keqes, kundër asaj që e bën njeriun të pakënaqur, të palumtur ... pasi qëllimi i vetëm i Zotit është lumturia e njerëzimit.


THUAJA GËZUESHËM KËNGËS, O IZRAEL, POPULL I ZGJEDHUR!

Gjuha e dytë, inkurajimi: teksti i sotëm është një prej tyre. Dhe për kë është? Për popullin e Izraelit, dhe veçanërisht për Jeruzalem (Sion është emri i kodrës së Jeruzalemit, mbi të cilën Salomoni ndërtoi tempullin që do të ishte simboli i Pranisë së Perëndisë): "Gëzo e galdo me gjithë zemër, ti, bija e Sionit!". Bija e Sionit" do të thotë Sion fare thjesht, domethënë Jerusalemi dhe nëpërmjet saj Populli i Zgjedhur. (Kjo është një nga veçoritë e hebraishtes: këtë lloj shprehjeje në hebraisht e kemi hasur kohët e fundit me tekstin e Danielit që fliste për një bir njeriu, që do të thoshte "njeri").
“Bijë e Sionit, gëzohu,
sepse Zoti është në ty,
Shpëtimtar trim”;
kjo këngë përdoret në shumë nga festat tona, por a e dimë se ajo është frymëzuar nga profeti Sofonia? Çuditërisht, ky njoftim, në dukje triumfues, bëhet në një kohë kur as qyteti i shenjtë dhe as populli nuk e dëshmojnë veten të denjë për deklarata të tilla. Por padenjësia jonë nuk mund ta shuajë dashurinë e Perëndisë!
Prandaj, fjalimi i Sofonisë drejtuar Jerusalemit është një inkurajim për kthimin në besim. Le të kujtohen vargjet pak para leximit të sotëm:
“Po atë ditë turp më s’do të kesh
për asgjë që ke vepruar
duke u ngritur kundër meje,
sepse atëherë prej teje do të largoj
fjalëmëdhenjtë, krenarët e tu,
e s’do të vazhdosh më të krenohesh
përmbi Malin tim të shenjtë!
Do të bëj në mjedisin tënd të qëndrojë
populli i përvuajtur e i varfër!
Në emër të Zotit do të kërkojë strehim
Teprica e Izraelit.
Paudhësi nuk do të bëjnë më,
rrena më nuk do të thonë,
në gojë të tyre s’do të gjendet
më juhë gënjyese!
Por do të kullosin e do të mrizojnë
pa pasur kush t’i shqetësojë!” (Pra 3,11-13).
Atëherë nga kjo Teprica e Izraelit të konvertuar do të lindë Jeruzalemi i ri: ai më në fund do të përmbushë thirrjen e tij për të qenë qyteti i Pranisë së Perëndisë dhe nuk do të ketë më asgjë për t'u frikësuar nga askush. Dhe Sofonia i thotë këto gjëra në këtë mënyrë:
"Zoti, Perëndia yt, është në ty!".
E ky mësim, nëse , nëse meditojmë mirë për këtë, është një përsëritje e plotë e premtimeve të Perëndisë në Sinai. Ky është vetë kuptimi i Emrit të Perëndisë (YHVH që ne e përkthejmë si ZOT) që iu zbulua Moisiut.
Këtu gjendet një lidhje e madhe farefisnore me profetë të tjerë të së njëjtës periudhe; Joël për shembull:
“ Do të hani e do të ngiheni,
do të lëvdoni emrin e Zotit Hyjit tuaj,
sepse bëri mrekulli me ju:
kurrë më populli im nuk do të turpërohet!
Do ta dini se jam vetë mes Izraelit,
unë Zoti, Hyji juaj,
e tjetër s’ka:
kurrë më turp për popullin tim! (Jl 2,26-27).

Shekuj më vonë, në një periudhë tjetër zymtësie, libri i Zakarisë do të marrë përsëri fjalë për fjalë fjalinë e Sofonisë:
"Gëzo me gjithë shpirt, Bija e Sionit,
galdo, Bija e Jerusalemit!
ja, mbreti yt, po vjen te ti:
është i drejtë e Shpëtimtar,
por i përvuajtur e në shpinë të gomarit,
në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!” (Za 9,9).
Sepse Hyji ka vetëm një gjë për t'i thënë popullit të tij përgjithmonë:
"Mos ki frikë, Zoti, Perëndia yt, është në ty".
Edhe disa shekuj, dhe i dërguari i Zotit do të vijë dhe do t'i thotë një bije të Izraelit:
“Të falem, o Hirplote! Zoti me ty!” (Lk. 1,28).
Dhe falë saj ne do ta shohim Zotin mes njerëzve. Shën Gjoni do të mund të thotë:
“E Fjala u bë njeri e banoi ndër ne" (Gjoni 1,14).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E TRETË E KOHËS SË ARDHJES. VITI C.

MË 15-12-2024.

PSALMI: KËNGA E ISAISË PROFET: 12, 2-3. 4bcde. 5-6

2 Ja, Hyji Shëlbuesi im,
kam besim e nuk kam frikë,
sepse fuqia ime e mburrja ime është Zoti,
Ai është shpëtimi im”.
3 Me galdim do të merrni ujë
nga burimet e shëlbimit.
4 “Falënderojeni Zotin, thirreni Emrin e tij,
shpallini ndër popuj veprat e tij,
kumtojeni madhërinë e Emrit të tij!
5 Këndojini Zotit, sepse krijoi mrekulli,
le ta marrë vesh bota mbarë!
6 Brohoritni e këndoni lavde, ju banorët e Sionit,
sepse i madhërishëm është në mesin tuaj
Shenjti i Izraelit!”



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJE.

FORCA IME ËSHTË ZOTI.

Duke dëgjuar këtë këngë plot besim, dhe falënderim sepse Zoti e shpëtoi popullin e vet, mund të besojmë se gjithçka ishte mbarë në atë kohë...! Por nëse me kureshtje t'i referohemi tekstit të Biblës, në vargun e mëparshëm do të lexojmë: "Do të thoni atë ditë"; kjo dëshmon se falënderimi nuk ishte ende për sot, për diçka që kishte ndodhur: për momentin populli jetonte akome nën pushtetin e armikut, në frikë.
Në të vërtetë, konteksti politik ishte mjaft i errët: jemi në shekullin e tetë para Krishtit, rreth viteve 740-730: Perandoria Asiriane (me kryeqytetin Niniven) ishte fuqia në rritje, zgjerimi i saj dukei i papërmbajtshëm. Shumë tekste nga kjo periudhë pasqyrojnë frikën që rëndonte në të gjithë rajonin... Asiria ishte armiku, rreziku publik!... Le të kujtohet libri e Jonas, i cili e paraqet Niniven si qytetin e paperëndishëm, ku kryhen të gjitha të këqijat në tokë
Në atë kohë, populli i Hyjit ishte i ndarë në dy mbretëri (që nga vdekja e Salomonit rreth vitit 930): dy mbretëri të vogla, shumë afër njëra-tjetrës; prandaj ajo që kërcënonte njërin, në mënyrë të pashmangshme kërcënonte edhe tjetrën. Këto dy mbretëri që të paktën duhet të jetonin në një vëllezëri të vëçantë, nëse jo të bashkuara, bënin një politikë të ndryshme dhe ndonjëherë edhe të kundërta: ky është rasti këtu. Mbretëria veriore (me kryeqytetin Samarinë) përpiqet t'i rezistojë presionit asirian. Dhe për të rezistuar, ajo lidhi një aleancë me mbretin e Damaskut dhe ndërmori rrethimin e Jeruzalemit për të detyruar mbretin e tij, Akazin, të bashkohej me koalicionin e tyre. Pra, Akazi ishte në një moment të vështirë, dhe çdo zgjedhje ishtë shumë e rrezikshme për të dhe për popullin e tij: nga njëra anë, dy mbretëritë fqinje, më pak të fuqishme, por shumë afër, tashmë në portat e Jeruzalemit, dhe nga ana tjetër, Ninive që ndoshta do të përfundojë duke i shtypur të gjithë.
Akazi, më në fund, preferon të kapitullojë përpara se të luftojë për një kauzë që i dukej atij e humbur paraprakisht: ai kërkon që të njihet si një vasal i Asirisë. Ai blen sigurinë e vet, por humb lirinë e vet, padyshim. Nga pikëpamja njerëzore, llogaritja e tij ishte e përsosur, ai kishte të drejtë!... Po, por... a ka të drejtë Populli i Zgjedhur të Zotit të arsyetojë “me pikëpamje njerëzore”? Llogaritjet e tij udhëhiqen nga frika e Asirianëve, por a ka të drejtë besimtari të frikësohet? Ku ka shkuar besimi i tij? Njihet fraza madhështore në kapitullin 7 të Isaisë: "Atëherë zemra e Akazit e zemra e mbarë popullit u dridh siç dridhen pemët e pyllit kur fryn era" ... (Is 7,2).
Dhe pikërisht aty, i sëmurë, i frymëzuar nga dyshimet dhe frika e tij, Akazi bëri një gjest të tmerrshëm: sakrifikoi djalin e vet një hyjnie, sepse, për të mos humbur luftën, ai ishte gati për çdo gjë.



NJERI BESIMPAK!

Qëndrimi i Isaisë është shumë i prerë:
"Ki kujdes, mos u shqetëso!
Mos druaj e të mos trembet zemra jote
prej këtyre dy urëve me tym" (7,4) ...
"Nëse s’do t’më besoni,
nuk do të shpëtoni!” (7,9).
Mendojmë se e dëgjojmë fjalët e drejtuara "një njeriu besimpak"...
Dhe aty fillon një pasazh i tërë fjalësh shprese, që zë kapitujt 7 deri në 11, domethënë ata që i paraprin këngës sonë të 'sotme'. Profeti shpall se triumfet e Asirisë do të kenë vetëm një kohë të shkurt dhe se së shpejti do të këndohet kënga e lirisë. Dhe kështu himni që ai kompozon për të kremtuar paraprakisht çlirimin e premtuar nga Zoti është me të vërtetë kënga e shpresës!
“Ky është Zoti që më shpëton:
Besoj, nuk kam më frikë".
Ne jemi të mahnitur nga ngjashmëritë midis kësaj kënge të Isaias dhe kapitullit 15 të Eksodit, domethënë këngës që Moisiu dhe bijtë e Izraelit kënduan në buzë të Detit të Kallamit, pas kalimit të tyre të mrekullueshëm dhe çlirimit të tyre nga Egjipti:
"Zoti është forca dhe fuqia ime,
Ai, veç Ai, më shpëtoi!
Ai është Hyji im,
Atë lavdëroj!
Është Hyji i atit tim:
Atë e lartësoj! (Dal 15,2).
Në këtë kkëngë ka më shumë se gëzimi i çlirimit, ka një profesion besimi të vërtetë. Libri i Daljes thotë në vargjet e mëparshme:
"Atëherë Moisiu dhe bijtë e Izraelit e kënduan këtë këngë në nder të Zotit e thanë:
“Le t’i këndojmë Zotit, sepse mrekullisht ngadhënjeu:
kalë e kalorës plandosi në fund t’detit!".
Isaia, pesëqind vjet më vonë, bëri të njëjtin profesion besimi për të mbështetur bashkëkohësit e vet; dhe ata që dinë të lexojnë mes rreshtave, e kuptojnë mesazhin e profetit: siç dinte Zoti ta çlironte popullin e vet nga robëria e faraonit (e megjithatë, në pikëpamjet njerëzore ishte një gjë e pamendueshme), në të njëjtën mënyrë, së shpejti Zoti do ta çlirojë popullin nga perandoria asiriane; sepse kjo edhe sikur të tremb shume, nuk peshon me shume se Egjipti para Zotit!
Moisiu kishte përjetuar tashmë praninë dhe afërsinë e jashtëzakonshme të Zotit të plotfuqishëm të Sinait; Isaia e ripërjeton të njëjtën përvojë, por ai e përkthen me fjalët e tij: që nga thirrja e tij (kap. 6), ai është shumë i dalluar nga Madhështia e Zotit, dhe nga shenjtëria e tij. Le të kujtohet historia e vokacionit të tij: i verbuar aq edhe i frikësuar nga vizioni madhështor, kujtoi këngën e serafinëve që
"I brohoritnin njëri‑tjetrit:
“Shenjt! Shenjt! Shenjt Zoti i Ushtrive!"
Ja, ai përsërit këtë verbim përpara madhështisë së Zotit ,
por ai përdor një shprehje që në pamje të parë duhet të na duket paradoksale:
"Plot është toka mbarë me Lavdinë e tij!”
E u dridhën pragjet e shtatkave të dyerve nga zëri
shungullues dhe Shtëpia u mbush me tym.
“Unë thashë: “I mjeri unë, tani sharrova,
sepse jam njeri me buzë të papastra,
banoj në popull buzësh të papastra,
e me sytë e mi e pashë Mbretin,
Zotin e Ushtrive!”
Po, ai përdor një shprehje që në pamje të parë duhet të na duket paradoksale: sepse Zoti është i Shenjti, që do të thotë Gjithë Tjetri, i paarritshmi. E po, Isaia na thotë, në të njëjtën kohë, Ai po afrohet aq shumë sa njerëzit e tij mund të guxojnë të pretendojnë një marrëdhënie të ngushtë me të: Ai është i Shenjti i Izraelit". Kjo do të thotë se njerëzit që ai ka zgjedhur, mund të pretendojnë një pronë të vërtetë; dhe Hyji i tyre është në mes të tyre. Këtu dëgjojmë jehonën e njoftimit të Sofonisë:
“Bërtit nga gëzimi, bijë e Sionit!... Zoti, Perëndia yt, është në ty! (So 3,14-18).
Është leximi i parë këtë të diel.
Të mos nxirret nga kjo se Izraeli dëshiron të rezervojë për vete ekskluzivitetin e marrëdhënies së Aleancës me Zotin: sa herë që një tekst biblik mrekullohet me zgjedhjen e Izraelit, ka edhe një shënim universalizmi, sepse, gjatë shekujve, zgjedhja e Izraelit është kuptuar jo si një ekskluzivitet, por si një thirrje; në kohën e Isaisë, kjo ishte tashmë rasti. Këtu nota e universalizmit është në formulën:
“Shpallini ndër popuj veprat e tij".
Për t'iu përgjigjur thirrjes së tij, dhe ne mund ta marrim për vete tani e tutje dëtyrën e shpalljes së veprave të Zotit ndër popuj! Njerëzit e shpëtuar kanë vetëm një gjë për të bërë: të kënaqen duke dëshmuar në mes të njerëzve (me këngët dhe jetën e tyre) se Perëndia me të vërtetë vepron për lumturinë dhe lirinë e popullit të tij. Ai është çliruesi i tij:
"Forca ime dhe kënga ime është Zoti;
Ai është shpëtimi për mua”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E TRETË E ARDHJES. VITI C.

MË 15-12-2024.

LEXIMI I DYTË: FIL. 4, 4-7.

4 Gëzohuni gjithmonë në Zotin, rishtas po ju them: gëzohuni!
5 Mirësinë tuaj le ta njohin të gjithë njerëzit! Zoti është afër!
6 Për asgjë mos u shqetësoni, por gjithçka ‑ me lutje dhe me lutja të përcjella me falënderim ‑ paraqitjani Hyjit nevojat tuaja!
7 Dhe paqja e Hyjit, që është më e vlefshme se mund ta mendojmë, do t’i ruajë zemrat tuaja dhe mendimet tuaja në Krishtin Jezus.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

ZOTI ËSHTË AFËR... MOS U SHQETËSO PËR ASGJË!

"Zoti është afër! Për asgjë mos u shqetësoni, por gjithçka ‑ me lutje dhe me lutja të përcjella me falënderim ‑ paraqitjani Hyjit nevojat tuaja!!” (v.5-6). Me këto pak fjalë, gjithçka thuhet për lutjen: së pari në lutje, lutja dhe falënderimi janë gjithmonë të lidhura; së dyti, Zoti është afër nesh; së treti, sepse Zoti është afër, ne nuk shqetësohemi nga asgjë.
Së pari në lutje, lutja dhe falënderimi janë gjithmonë të lidhura; është një karakteristikë e lutjes judaike që thotë gjithmonë në të njëjtën kohë "I bekuar je, Zot, që na jep... dhe të lutem na jep". Meqë ra fjala, kjo është një gjë logjike: nëse i lutemi Zotit, kjo ndodh sepse e dimë se ai mundet dhe dëshiron lumturinë tonë... dhe se punon vazhdimisht për këtë. T'i kërkosh diçka është, të paktën në mënyrë implicite, ta falënderosh tashmë. Ne e dimë mirë se kur ia drejtojmë një lutje kërkese Perëndisë, nuk i mësojmë asgjë, por ne përgatitemi për të mirëpritur dhuratën që ai na jep. Dhe ju e dini Psalmin 66:
"Zoti, Perëndia ynë na bekon, Perëndia ynë na bekoftë". Zoti nuk pushon kurrë së na bekuari, të na falë, të na mbushë... kështu që ne i themi: "Çfarë doni të bëni, bëjeni: zemra jonë është e hapur, është gati”.
Përmes lutjes, ne i hapim derën në një farë mënyre. Të lutesh thellë në vetvete do të thotë të zhytesh në dhuratën e Perëndisë.
Së dyti, Zoti është afër nesh; edhe kjo është një nga këmbënguljet e mëdha të Palit; do të thotë të paktën dy gjëra: Zoti është afër nesh sepse na do; njerëzit e Besëlidhjes së Vjetër e kishin kuptuar gradualisht këtë; dhe gjithashtu Zoti është afër sepse u përmbushën kohët, sepse Mbretëria e Perëndisë tashmë është përuruar dhe ne jemi në kohët e fundit; të gjithë në e dimë këtë frazë tjetër nga Pali, e huazuar nga fjalori detar:
"Sa për mua – gjaku im tashmë po derdhet në nder të Hyjit dhe koha të nisem për atë jetë arriti! 7 Luftën e mirë e luftova, vrapimin e kreva, fenë e ruajta. 8 Që tani më pret gati kurora e drejtësisë, që atë Ditë do të ma japë Zoti, Gjykatësi i drejtë; dhe jo vetëm mua, por të gjithë atyre që do ta presin me dashuri Ardhjen e tij” (2 Tim. 4,6-8).
Arriti koha që të ulen vela: si një varkë, afër hyrjes në port, palos velat e saj, në të njëjtën mënyrë, historia njerëzore është shumë afër portit. Dhe kur varka i afrohet fundit të udhëtimit, mund të shihen qartë udhëtarët e mbledhur te gardhënor, sepse toka më në i tërheq sytë e tyre si një magnet.
Së treti, për shkak se Zoti është afër, ne nuk shqetësohemi për asgjë: "Kurse Atdheu ynë është qielli, nga presim se vjen si Shëlbues Jezu Krishti Zot”. (Fi. 3,20). Ne besojmë se dëgjojmë këtu jehonën e këtyre fjalëve shumë të shpeshta të Jezusit: Pse keni frikë, njerëz me pak besim? Ose ky mësim i mrekullueshëm mbi lutjen në Shën Mateu:
"25 “Prandaj po ju them: mos u brengosni për jetën tuaj se çka do të hani dhe çka do të pini, as për trupin tuaj se çka do të vishni: vallë a nuk është jeta më e vlefshme se ushqimi e trupi se petku? 26 Shikoni shpendët e qiellit! As nuk mbjellin, as nuk korrin, as nuk mbledhin në drithnikë, e Ati juaj qiellor i ushqen! A nuk jeni ju më të vlefshëm se ata? 27E kush prej jush, me gjithë përpjekjet shqetësuese që mund të bëjë, është i zoti ta zgjasë sado pak jetën e vet? 28 E për veshje, përse brengoseni aq? Shikoni si rriten lilat e fushës: nuk heqin keq as nuk tjerrin! 29 E unë po ju them: as vetë Salomoni me tërë madhërinë e vet nuk është veshur si njëri nga ata! 30 Tashti, nëse Hyji e vesh kështu barin e tokës, që sot është e nesër hidhet në furrë, vallë, a nuk do t’ju veshë më me ëndje ju, o fepakët? 31 Mos u brengosni, prandaj, duke thënë: ‘Çka do të hamë?’ e ‘Çka do të pimë?’ ‘Me çka do të vishemi?’ 32 ‑ këto gjëra i kërkojnë paganët ‑ sepse Ati juaj qiellor e di mirë se ju keni nevojë për të gjitha këto. 33 Kërkoni, pra, më së pari, Mbretërinë dhe drejtësinë e tij e të gjitha këto do t’ju jepen si shtesë! 34 Prandaj: mos u brengosni për të nesërmen, sepse e nesërmja do të kujdeset vetë për vete. Secilës ditë i del mjaft mundimi i vet!” (Mt. 6,25-34). "Të kërkosh mbretërinë dhe drejtësinë e Perëndisë" do të thotë "le të vijë mbretëria jote", ose është, si Pali, të drejtohesh drejt këtij qëllimi mbi të gjithë të tjerët: "Ku është thesari ynë, atje është zemra jonë. "Mos harroni këtë frazë tjetër nga Pali:
"13 Vëllezër, unë nuk mendoj se ia kam arritur, di vetëm kaq:
harroj çka kam lënë pas
dhe zgjatem drejt së ardhmes,
14 sulem drejt qëllimit,
drejt shpërblimit të thirrjes qiellore të Hyjit në Krishtin Jezus" (Fi. 3, 13-14).


KONTROLLI TEKNIK: CILAT JANË VLERAT TONA?

Këtu, Pali mund të na kërkojë të vendosim përsëri vlerat tona dhe të kontrollojmë se ku janë prioritetet tona. Nëse, me të vërtetë, mbretëria e Perëndisë është shqetësimi ynë i parë, ne do t'i japim botës të vetmen dëshmi që i nevojitet, atë të qetësisë. "Zoti është afër. Mos u shqetësoni për asgjë”.
Ne lexojmë në Ungjillin e Lukës, për të Dielën e parë të Ardhjes: "Në tokë kombet do të jenë në panik... njerëzit do të vdesin nga frika... por Ti, ngrihu dhe ngrije kokën" nënkuptohet sepse je paralajmëruar dhe ti e di kuptimin përfundimtar të historisë njerëzore: ka ardhur ora e çlirimit tënd, e keqja do të mposhtet përfundimisht. Nuk është kujdes, është besim, qetësi. "Mos u shqetëso për asgjë"... Mënyra për të thënë "Ne jemi në dorën e Zotit”.
Kjo qetësi duhet të shkojë deri në gëzim. "Vëllezërit, jini gjithmonë në gëzimin e Zotit": të gjitha tekstet e kësaj të diele na flasin për gëzim; para Koncilit të Dytë të Vatikanit, veshjet e meshtarit në këtë të diele të tretë të Ardhjes ishin rozë, si shenjë gëzimi; dhe hyrja (kënga hyrëse) fillonte me fjalët e Palit: "Gaudete-gëzohu". Kjo nuk do të thotë se gjithçka ishte rozë për Filipianët: pak më herët në këtë letër, Pali kujton se ata duhej të "vuanin për Krishtin" (domethënë, ata u persekutuan për shkak të besimit të tyre). Përveç kësaj, nëse gëzimi do të ishte i vetëkuptueshëm, Pali nuk do të duhej t'ua rekomandonte atë! Pali, megjithatë, përdor një folje në menyrë urdhërore: nuk është këshillë, është urdhër për të krishterët.
Të jesh "i krishterë" do të thotë të jesh "i Krishtit", do të thotë t'i përkasësh Krishtit, dhe për këtë arsye të mbushesh me vetë gëzimin e Krishtit. Një nga lutjet e rralla të formuluara nga Jezusi që na ka transmetuar ungjilli është ky himn madhështor gëzimi në Shën Mateu:
“Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut,
që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët,
e ua zbulove të vegjëlve.
26 Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!
27 Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit
e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë.
28 Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë e unë do t’ju çlodh.
29 Merrni mbi vete zgjedhën time e pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur. Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj,
30 sepse, vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë” (Mt. 11,25-29) dhe ky tjetri:
“O Atë, të falënderoj që ma dëgjove lutjen.
42 Unë e dija se gjithmonë më dëgjon,
por thashë kështu për shkak të popullit që më rrethon:
që të besojnë se Ti më dërgove”(Gj. 11,41-42).
Gëzimi i Krishtit me siguri u bëri përshtypje apostujve; Gjonit iu kujtua kjo frazë:
"11 Jua thashë këto,
që gëzimi im të jetë në ju
e gëzimi juaj të jetë i plotë” (Gj. 15,11).
Tani Jezusi e tha këtë fjalë mbrëmjen e fundit, pra me njohuri të përsosur për orët e dhimbshme që po vijnë.
Për të krishterët, nëse e kuptoj mirë, gëzimi duhet të jetë i vetëkuptueshëm; Pali nuk duhet të na kujtojë! Megjithatë, ky gëzim i thellë, ky qetësi nuk do të thotë mungesë magjike e vështirësive (ne e dimë shumë mirë këtë), në shpalljen e Ungjillit si në gjithë ekzistencën tonë: për shumë njerëz, e tashmja është e zymtë, madje mizore. Aq më tepër arsye për të mos lënë dorën e Zotit. Pali na thotë: mos e lini këtë rrymë hiri dhe dashurie në të cilën jeni zhytur; por mos hezitoni t'i tregoni Perëndisë vështirësitë tuaja.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E TRETË E KOHËS SË ARDHJES VITI C.

MË 15 -12- 2024.

UNGJILLI: Lk. 3,10-18.

10 Atëherë e pyetnin turmat: “Neve, pra, ç’na duhet të bëjmë?”
11 “Kush ka dy palë petka ‑ u përgjigjej ‑ le t’i ndajë me atë që s’ka. Edhe ai që ka ushqime, le të bëjë kështu!”
12 Erdhën edhe disa tagrambledhës t’i pagëzojë dhe i thanë: “Mësues, po ne çka duhet të bëjmë?”
13 Ai u përgjigj: “Mos kërkoni asgjë më tepër se ju është caktuar.”
14 E pyetën edhe disa ushtarë: “Po ne, çka duhet të bëjmë?” Edhe atyre iu përgjigj: “Askënd mos merrni me të keq! Askënd mos paraqitni rrejshëm dhe jini të kënaqur me rrogën tuaj!”
15 E pasi populli priste me shpresë dhe pasi të gjithë mendonin në zemrat e veta për Gjonin: a mos është pikërisht ky Mesia,
16 këndej Gjoni mori fjalën e u tha të gjithëve: “Unë, vërtet, po ju pagëzoj me ujë, por po vjen një më i fortë se unë, të cilit unë nuk jam i denjë as t’ia zgjidh lidhëset e sandaleve të tij. Ai do t’ju pagëzojë me Shpirt Shenjt e me zjarr.
17 Ai e mban në dorën e vet terploten për të pastruar lëmin e vet, për të mbledhur grurin në grunarin e vet, kurse bykun do ta djegë në zjarr të pafikshëm.”
18 E me shumë mësime të tjera ia shpallte popullit Ungjillin.



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

ÇFARË DUHET TË BËJMË?

Ata që vijnë te Gjon Pagëzuesi janë të vegjëlit, turma, njerëzit të padukshmit (tagrambledhësit dhe ushtarët që ndoshta i shoqëruan ): Për ta, fjalimi i ashpër i profetit është lajm i mirë. Me përulësi, ata pyesin: çfarë është kthimi? Gjon Pagëzuesi ka një përgjigje të thjeshtë: kthimi ynë në besim matet me qëndrimin tonë ndaj fqinjëve tanë. Më vonë, në të njëjtën linjë, Jezusi do të thotë: "Nuk janë ata që thonë: O Zot, o Zot..."
Por, në përgjithësi, turmat i afruan Gjonit dhe e pyetën atë: "Çfarë duhet të bëjmë?". Shumë mirë mund të përgjigjeshin në vend të tij! Sepse predikimi i tij ishte në përputhje me predikimin e profetëve: praktikimi i drejtësisë, ndarja, mosdhuna, kjo ishte tema e tyre e preferuar. Dhe për shkak se Gjoni sillej vërtet si një profet, njerëxit filluam të ëndërronin: a mund të ishte ai Mesia? E po ... për aq kohë ai ishte pritur: "Njerëzit po prisnin," thotë Luka.


POPULLI ISHTE NË PRITJE TË MESISË. A ËSHTË AI?

Përgjigja e Gjonit në këtë pikë është shumë e prerë: jo, unë nuk jam Mesia, por po ju njoftoj se ai po vjen, ardhja e tij është afërt: "Po vjen ai që është më i fuqishëm se unë"... "Me shumë këshilla të tjera, ai u shpalli popullit lajmin e mirë". Kur Luka flet për Lajmin e Mirë, duhet të dimë se Lajmi i mirë është ky: “Gjon pagëzuesi u shpalli njerëzve Lajmin e Mirë për ardhjen e Mesisë". Dhe Gjoni e përkufizon Mesinë në dy mënyra: së pari, ai është ai që pagëzon në Shpirtin Shenjt; së dyti, ai vjen për të ushtruar Gjykimin e Perëndisë.
Së pari, Mesia është ai që pagëzon në Shpirtin Shenjt: sepse dihej nga profeti Joel se në kohën e Mesisë Perëndia do të derdhte Shpirtin e tij mbi çdo mish. Prandaj së pari, disa fjalë për pagëzimin: Gjëra e parë që duhet të dimë, është se nuk ka qenë Jezusi ai që shpiku ritin e pagëzimit, domethënë zhytjen e besimtarëve në ujë! Sepse Gjoni pagëzoi përpara që Jezusi të fillonte jetën e tij publike. Dihet se në Kumram ka pasur edhe ceremoni gjatë secilave anëtarët e bashkësisë pagëzoheshin. Por është e vërtetë se në kohën e Jezusit praktikimi i Pagëzimit ishte akoma një gjë shumë e rallë; dhe përveç kësaj, nëse kërkohet fjala "pagëzim" në Besëlidhjen e Vjetër, është vështirë se do të gjendet, as në hebraisht as në greqisht. Në besëlidhjen e Vjetër nuk thuhej se duhet pagëzuar: riti i hyrjes në bashkësi ishte rrethprerja. Dhe nëse, në kohën e Krishtit, mund të caktohet një farë Gjon që quhet "Pagëzuesi", kjo është sepse atje kishte vërtet një shenjë dalluese.


PAGËZIMI

Është e vështirë të thuhet se çfarë kuptimi i atribuohej Pagëzimit në Judaizmin e kohës së Jezusit: lëvizjet për ripërtëritje fetare po shumëfishoheshin dhe ajo e Gjon Pagëzuesit ishte një prej tyre, por jo e vetmja. Ajo që ne dime, është se, në çdo kohë, feja hebraike parashikonte ritet me ujië, larjet e jashtme me ujië (asnjëherë nuk bëhej fjalë për të zhytur plotësisht veten në ujië, ndërsa, siç sugjeron emri i tij, Pagëzimi është një zhytje e plotë në ujë): të gjithë kishin si qëllim pastrimi në kuptimin biblik të termit; nuk bëhet fjalë për larjen e mëkatit, por për ta lejuar njeriun të ndahet nga gjithçka që e lidh atë me botën profane, në mënyrë që ta lejojë të vijë në kontakt me Zotin.
Me Gjon Pagëzuesin u hodh një hap i ri: ai i dha Pagëzimit një kuptim të ri, atë të kthimit dhe të faljes së mëkateve. Por ai vetë shpalli se me Jezusin do të jetë krejt ndryshe: "Unë ju pagëzoj me ujë ... Ai do t’ju pagëzojë me Shpirtin Shenjt e me zjarr...". Veshët tanë të shekullit të njëzet e një nuk mund të dëgjojnë më përmasat e kësaj fraze. Nuk është fjala "pagëzoj" ajo që është e madhe, pasi Gjon Pagëzuesi po pagëzon hebrenjtë në ujin e Jordanit. Por është vazhdimi i shprehjes “në Shpirtin Shenjt dhe në zjarr” që do të kishte goditur si një bombë nëse do të kishin dëgjuar Gjon Pagëzuesin. Shprehja "Shprtin Shenjt" nuk ekzistonte në Besdëlidhjen e Vjeter dhe në raste të rralla në të cilët përdorej, mbiemri “shenjt" nënkuptonte se ishte fryma e Zotit të shenjtë, por nuk mendohej për Shpirtin si një person.
Pse ? Sepse në fillim të Aleancës midis Zotit të Sinait dhe popullit të Moisiut, urgjenca e parë ishte çlirimi i këtij populli nga politeizmi dhe zbulimi i një Zoti unik: ishte shumë herët për të zbuluar misterin e këtij Zoti unik në tre persona. Njerëzit flisnin me gatishmëri për Shpirtin e Hyjit, që i dha njeriut forcën e tij jetësore, apo edhe që e bëri njeriun të vepronte sipas vullnetit të Perëndisë, por ai ende nuk ishte shfaqur si një Person i veçantë. Fjalët e Gjon Pagëzuesit hapin derën për këtë zbulesë: ai shpall një pagëzim "në Shpirtin Shenjt" dhe jo më një pagëzim "me ujë".


GJYKIMI I PËRENDISË.

Së dyti, Mesia vjen për të ushtruar Gjykimin e Perëndisë. Ky aspekt i thirrjes së Mesisë ishte gjithashtu shumë i pranishëm në besëlidhjen e Vjetër. Para së gjithash, i gjithë meditimi për mbretin ideal që pritej për kohën mesianike e paraqiste atë si diçka që do të largonte çdo të keqe dhe do të sillte drejtësi. Nga ana tjetër, këngët e Shërbëtorit në librin e dytë të Isaisë theksonin fuqishëm këtë pikë: Shërbëtori i Perëndisë, Mesia, do të vendoste gjykimin e Perëndisë mbi tokë. Shumë zakonisht, ky gjykim i Zotit evokohej si pastrim me zjarr (këtu e gjejmë fjalën "zjarr") dhe me një operacion renditjeje: "Ai e mban në dorën e vet terploten për të pastruar lëmin e vet, për të mbledhur grurin në grunarin e vet, kurse bykun do ta djegë në zjarr të pafikshëm” (v.17). Dëgjuesit e Gjon Pagëzuesit e dinin këtë imazh, ata e dinin se ishte me të vërtetë një lajm i mirë, sepse ky renditje nuk do të shkatërrojë askënd: ky zjarr nuk është një zjarr shkatërrimi, por pastrimi; ndërsa copëza e arit pastrohet nga skorja e saj për të qenë edhe më e bukur, ky zjarr do t’u çlirojë të gjithëve nga ajo që tek secili prej nesh nuk është në përputhje me mbretërinë e drejtësisë dhe paqes të vendosur nga Mesia.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 4 E ARDHJES VITI C.

MË 22-12-2024.


LEXIMI I PARË: Mik. 5, 1-4.

Kështu thotë Zoti:
1 E ti, o Betlehem ‑ Efratë,
i vogël ndër qytetet princërore të Judës,
prej teje do të më dalë
ai që do ta sundojë Izraelin.
Zanafilla e tij prej kohëve të hershme,
prej ditëve të amshimit.
2 Prandaj Hyji do t’i dorëzojë
derisa të lindë
ajo që ka për të lindur.
Atëherë Teprica e vëllezërve të tij
do të kthehet ndër bijtë e Izraelit.
3 Ai do të ngrihet,
do të udhëheqë me fuqinë e Zotit,
me madhërinë e emrit të Zotit
Hyjit të vet.
Do të banojnë në qetësi
sepse Ai do të jetë i madh
skaj më skaj të vendit:
e Ai ‑ ai vetë do të jetë paqja!


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA

KUR BËHET E VËSHTIRË TË SHPRESOHET.

Tashmë kemi parë shpesh se profetët përdorin dy lloje gjuhe: gjuhën e parë, paralajmërime për ata që e lëshojnë veten, që harrojnë Besëlidhjen me Zotin dhe kërkesat e saj: profeti është aty për t'i paralajmëruar ata se janë në proces të sajojnë vetë fatkeqësinë e tyre ... gjuhë e dytë, inkurajim për ata që përpiqen të qëndrojnë besnikë, por që mund të dekurajohen në kohën afatgjatë. Dhe është po aq e vështirë të dëgjohen inkurajimet kur nuk mund më të durohen qortimet, kur ianë merituar. Teksti që kemi përpara është padyshim i llojes së dytë, ai i inkurajimit. Mes rreshtave mund të hamendësojmë se jemi në kohë të vështira dhe se jemi shumë pranë dekurajimit; me siguri njerëzit ndihen të braktisur nga Zoti. Dhe më tej thotë: Të gjitha premtimet e lumturisë që na janë përsëritur me shekuj ishin vetëm fjalë të bukura. Mbreti ideal që na premtuan, nuk ka lindur ende! Nuk do të vijë kurrë ajo ditë.
Çfarë periudhë historike është kjo? Nuk është e qartë: profeti Mikea jetoi në shekullin e tetë në rajonin e Jeruzalemit, kur Perandoria Asiriane ishte shumë shqetësuese; dhe mbretërit e asaj kohe të vështirë mund t'i ngjanin portretit ideal të Mbretit-Mesia që pritej; banorët e asaj mbretërie mund të besonin se ishin të braktisur. Prandaj ky tekst mund të jetë nga Mikea. Por, për shumë arsye të lidhur me gjuhen, stilin, fjalorin, shumë besojnë se ky tekst, në formën e tanishme, është shumë i vonuar dhe se do të ishte futur më vonë në librin e Mikesë.Në këtë kohë - aty, arsyeja e dekurajimit mundtë të ishte zhdukja e familjes mbretërore; që nga mërgimi në Babiloni, froni i Jeruzalemit nuk ekzistonte më, Davidi nuk kishte më pasardhës; vendi qe pothuajse vazhdimisht nën dominimin e huaj. Ishte pikërisht në këtë kohë që ndjhej më urgjente nevoja për të kujtuar premtimet në lidhje me Mesinë.
Profeti, që ka shkruar leximin e parë të liturgjisë së sotme, (qoftë Mikea apo një tjetër nuk e ndryshon kuptimin) përgjigjet: ju mendoni se jeni të braktisur, por megjithatë, jini të sigurt se plani i Zotit do të realizohet. Mesia do të lindë,“në ditën kur do të lindë ajo që ka për të lindur atë”: kjo do të thotë se kjo gjë duhet të ndodhë, jo nga nevoja, por është e sigurt. Thjesht sepse Zoti e premtoi. "Ajo që do të lindë" do të thotë: ajo që është parashikuar për këtë në planin e Zotit. Dhe kështu, ne duhet të kuptojmë se koha e neglizhencës së dukshme që po jetohej në ato ditë ishte vetëm një moment në shpalosjen e historisë njerëzore.
Pse kjo këmbëngulje në Betlehem?:
“E ti, o Betlehem tokë e Judës, ti nuk je kurrsesi më i parëndësishmi ndër qytetet princërore të Judës, sepse prej teje do të dalë prijësi, që do ta udhëheqë popullin tim, Izraelin" (Mt. 2,6).
Ka dy arsye: së pari, dihet se Mesia duhet të jetë nga pasardhësit e Davidit. Tani ishte në Betlehem që profeti Samuel erdhi, me urdhër të Perëndisë, për të zgjedhur një mbret nga tetë bijtë e Isait. Pra, për veshët e mësuar, vetë emri i Betlehemit ngjallte premtimin e Mesisë.


ZOTI MBËSHTETET NË TË VEGJËLIT.

Së dyti, kontrasti synohet midis Jeruzalemit të madh e krenar dhe fshatit të përulur të Betlehemit: "më i parëndësishmi ndër qytetet princërore të Judës". Një profet nuk mund të mos e kuptojë këtë! Është në vogëlsi, dhe në dobësi që shfaqet fuqia e Zotit. Në mënyrën e tij të zakonshme, Perëndia i zgjedh të vegjëlit për të bërë gjëra të mëdha. Dhe sigurisht nuk është rastësisht që profeti ia shton emrin Ephrata atij të Betlehemit: sepse Ephrata do të thotë "frytdhënës"; ky emër ishte në fakt vetëm emri i një klani midis të gjithë atyre që ishin vendosur në zonën e Betlehemit; por këtej e tutje i gjithë Betlehemi do të quhet "frytdhënës".
Kjo profeci e Mikesë për lindjen e Mesisë në Betlehem ishte sigurisht e njohur për popullin hebre. Prova është se, në episodin e Tre Magëve (Mt 2, 6), Mateu na thotë se skribët i cituan mbretit Herod frazën e Mikesë për të udhëhequr rrugën e Magëve për në Betlehem. Por kush e kujtoi më vonë se Jezusi kishte lindur me të vërtetë në Betlehem? Për shumë nga bashkëkohësit e Jezusit, ai ishte nga Nazaret; për ta ishte e pamendueshme që ky Galileas të ishte Mesia. Ne kemi prova për këtë në Ungjillin e Gjonit: për shembull: kur disa filluan të bënin pyetje seriozisht për Jezusin, kur disa filluan të thonë se: "Ndoshta ai është Krishti?", moren këtë përgjigjë:
“Por të shohim... Krishti nuk mund të vijë nga Galilea,
Mikea e tha mirë…”.
Këtu citohet një fragment i ungjillit të Gjonit:
“Ndër njerëzit disa thoshin:
“Ky është me të vërtetë Profeti!”
Të tjerë thoshin: “Ky është Mesia!”
Prapë disa të tjerë thoshin:
“Vallë, a prej Galilesë do të dalë Mesia?
Po a nuk thotë Shkrimi i shenjtë
se Mesia vjen nga pasardhësit e Davidit,
mu nga Betlehemi, prej vendit nga ishte Davidi?”
(Gj. 7, 40-43).
Le të kthehemi te fjalët e Mikesë; ai merr fjalët e premtimit të famshëm, gjithmonë të njëjtë, të përsëritur gjatë shekujve që nga Davidi: një mbret do të lindë nga pasardhësit e Davidit; si një bari ai do të sjellë drejtësi dhe paqe. Dhe jo vetëm për Jerusalemin: profeti këmbëngul me kënaqësi në shtrirjen e paqes së premtuar: është i gjithë njerëzimi ai që shqetësohet në hapësirë dhe në kohë: në hapësirë "Ata do të jetojnë në siguri. , sepse tani e tutje fuqia e tij do të shtrihet në skajet e tokës "... në kohë që kur" origjina e tij shkon në kohët e lashta, në agimin e shekujve". Qëllimi dashamirës i Perëndisë është vërtet për të gjithë njerëzit në çdo kohë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DIELA E IV E KOHËS SË ARDHJES, VITI C

MË 22-12-2024.


Ps. 80, 2ac. 3bc, 15-16, 18-19

2 Dëgjo ti, o Bariu i Izraelit,
ti, që rri në fron mbi kerubinë, shkëlqe.
3 zgjoje pushtetin tënd dhe eja në ndihmë
për të na shpëtuar!
15 Kthehu, Hyji i ushtrive,
shikoje nga qielli e shihe,
eja, shihe këtë vreshtë
16 dili zot se ti vetë e mbolle:
18 Dora jote qoftë mbi njeriun e të djathtës sate,
mbi birin e njeriut që për vete e rrite.
19 Kurrë më nuk do të largohemi prej teje:
na përtërij e do ta thërrasim Emrin tënd.




LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË VRESHTAR I KUJDESSHËM.

Një fjalë së pari për "kerubinët": ne i quajmë "kerubinë": ishin statuja kafshësh me krahë e me kokë njerësh, trup dhe putra luanesh. Dy kerubinë ishin vënë mbi Arkën e Besëlidhjes në të Shenjtin e të Shenjtëve në tempullin e Jerusalemit. Ata simbolizonin fronin e Zotit.
“Nuk do të shkojmë më larg teje: na bëj të jetojmë dhe të thërrasim emrin tënd!".
Kjo fjali e thjeshtë na tregon se jemi në një liturgji pendimi. Fjalët "Kurrë më" janë padyshim një zgjidhje: "Kurrë më nuk do të largohemi prej teje", do të thotë se njerëzit i njohin pabesitë e tyre dhe konsiderojnë se fatkeqësitë e tyre aktuale janë pasojë e këtyre pabesive. Pjesa tjetër e Psalmit do t'i detajojë këto fatkeqësi, por tashmë, pa kërkuar më tej, ne lexojmë:
"Zgjohu trimërinë tënde dhe eja dhe na shpëto", një fjali që nuk do ta thuhet nëse përjetohet mizorisht nevoja për t'u shpëtuar.
Dhe kujt t'i drejtohemi kur gjërat shkojnë keq? Natyrisht ndaj Zotit, sepse ne e dimë se ai kurrë nuk e ka braktisur popullin e vet. Për ta lutur, ai thirret me dy tituj: ai është bariu i Izraelit, ai është edhe vreshtari i tij. Dy imazhe përkujdesjeje, vëmendje e vazhdueshme; dy imazhe padyshim të frymëzuara nga jeta e përditshme në Palestinë, ku, në kohët biblike, barinjtë dhe vreshtarët ishin shumë të pranishëm në jetën ekonomike.
Metafora e parë, Zoti është Bariu i Izraelit: Në gjuhën e oborrit të lashtë të Lindjes së Afërt, titulli i bariut u përdor zakonisht për mbretërit. Në Bibël, para së gjithtash përdoret për Perëndinë, dhe nëse mbretërit e Izraelit quhen gjithashtu "barinjtë e popullit", kjo është vetëm me delegim; Bariu i vërtetë i Izraelit është Zoti. Kështu që ne ndonjëherë gjejmë në Besëlidhjen e Vjetër titullin e bariut që i referohet Zotit, për shembull në Psalmin 23:
"Zoti është bariu im, asgjë nuk më mungon".
Ose në librin e Zanafillës, kur Jakobi bekon birin e tij Jozefin, ai bën këtë lutje:
“Hyji, në praninë e të cilit ecën
etërit e mi, Abrahami e Izaku,
Hyji që më ruajti që prej rinisë sime
deri në ditën e sotme,
Engjëlli që më shpëtoi nga çdo e keqe,
i bekoftë këta djelmosha!
Në ta u përmendtë emri im
edhe emrat e etërve të mi, Abrahamit e Izakut!
U shtofshin dhe u shumofshin përmbi tokë”! (Zan. 48, 15);
dhe kur bekon dymbëdhjetë djemtë e tij, ai e bën këtë:
"me emrin e Bariut, Gurit të Izraelit" (Zan. 49,24).
E gjejmë edhe te Isaia:
“Ngjitu mbi një mal të lartë,
ti që i sjell sihariqin Sionit;
ngrite me gjithë fuqi zërin tënd,
ti që i sjell sihariqin Jerusalemit!
Klith me të madhe, mos druaj,
thuaju qyteteve të Judës:
“Ja, Hyji juaj,
ja, Zoti, Hyji juaj, po vjen me fuqi,
zotëron krahu i tij:
me të është shpagimi i tij,
e para tij shpërblimi i tij!
Si bariu e kullot grigjën e vet,
në dorë i merr qengjat,
në përqafim i mbart;
i shikon me kujdes pëllatë”. (Is 40, 9 -11).
Sa i përket imazhit të popullit të Izraelit si kope e Zotit, ai zhvillohet shumë shpesh: për shembull në Psalmin 95, 7:
“Sepse ai është Hyji ynë,
ne jemi populli i kullotës së tij,
grigja që ai ruan".
Ky psalm është një meditim mbi Eksodin: pikërisht aty Populli i Zgjedhur përjetoi për herë të parë kujdesin e Perëndisë; pa të nuk do të kishte qenë e mundur kurrë që të shpëtonte! Ishte ai që i mblodhi njerëzit e tij si një tufë dhe i mundësoi të mbijetonin pavarësisht nga të gjitha pengesat. Dhe kur psalmi i sotëm përdor të njëjtin imazh: "Bari i Izraelit, dëgjo, ti që drejton kopenë tënde, shkëlqe!" është gjithashtu një referencë për përvojën themelore të Eksodit nga Egjipti.
Metafora e dytë e zhvilluar në këtë psalm e krahason Zotin me një vreshtar:
"Kthehu, Hyji i ushtrive,
shikoje nga qielli e shihe,
eja, shihe këtë vresht,
dili zot se ti vetë e mbolle" (Ps 80, 15-16).
Teksti më i njohur mbi këtë temë (dhe padyshim psalmi ynë u frymëzua prej tij) është kënga e hardhisë e Isaisë, 1-2:
"Do t’ia këndoj të dashurit tim
këngën e mikut tim
mbi vreshtin e tij.
Miku im kishte vreshtin
në një kodër pjellore.
E thuri, ia qëroi gurët,
e mbëltoi me hardhi të zgjedhura,
në mes të tij e ndërtoi kullën,
në të punoi edhe shtrydhësin.
Priste se do t’i bënte rrush,
por i bëri vetëm larushk" (Is 5, 1-2d).
Përgjithësisht besohet se kjo këngë e hardhisë tek Isaia është frymëzuar nga një këngë popullore, e cila këndohej në dasma si model i shqetësimit të dhëndrit për të dashurën e vet.
SI jehonë, në vargjet që nuk i lexojmë këtë të diel, psalmi ynë zhvillon një krahasim: Dashuria e Perëndisë për popullin e tij krahasohet atje me atë të vreshtarit për vreshtin e tij:
"Vreshtin nga Egjipti e nxore
e, për ta mbjellë atë, paganët i dëbove.

Tokën ia përgatite,
lëshoi rrënjë dhe e mbushi tokën.
U mbuluan malet me hijen e tij,
me gema të hardhisë u mbushën cedrat e Hyjit,
pinjollët e tij arritën deri në det,
shermendet i hodhi deri në Lumë" (V. 9-12).
Këtu evokohen kohërat e lavdisë së Izraelit: fillimet e Popullit të Izraelit, me daljen nga Egjipti, Eksodi, hyrja në Tokën e Premtuar, Besëlidhja e Zotit me dymbëdhjetë fiset, pushtimi progresiv i tokës së premtuara. ...dhe mbi të gjitha përparimi i vazhdueshëm i këtij populli që nisi nga hiçi! Dhe në këtë aventurë të jashtëzakonshme, këta njerëz e dinë mirë se i detyrohen Zotit të tyre, Prezencës së tij të vazhdueshme, kujdesit të tij. Ishte ai, në të vërtetë, që e solli në jetë Popullin e tij dhe e rriti me një kujdes plot me xhelozi. Dhe rritja ishte e tillë që mund të flasim vërtet për një kohë lavdie:
“ U mbuluan malet me hijen e tij,
me gema të hardhisë u mbushën cedrat e Hyjit,
pinjollët e tij arritën deri në det,
shermendet i hodhi deri në Lumë" (V.11-12).
“Hija e tij mbulonte malet dhe gjethja e tij qitrot gjigantë;
i shtriu degët e tij deri në det dhe pinjollët e tij deri në lumë",
është një evokim i pushtimeve të Davidit, i cili i shtyu në mënyrë të konsiderueshme kufijtë e mbretërisë së tij.


NJË HARDHI QË NUK E MBAN PREMTIMET E VETA.

Por mjerisht, muaji i mjaltit nuk zgjati;
me Isainë, tashmë, kënga tregonte për një dashuri të lumtur në fillim,
por në fund të pakënaqur: vreshtii ka qenë i pabesë.
Çfarë tha i dashuri i zhgënjyer? Ja vijimi i këngës së hardhisë te Isaia:
“E thuri, ia qëroi gurët,
e mbëltoi me hardhi të zgjedhura,
në mes të tij e ndërtoi kullën,
në të punoi edhe shtrydhësin.
Priste se do t’i bënte rrush,
por i bëri vetëm larushk.
Tani, banorë të Jerusalemit
e ju burrat e Judesë,
ndajeni këtë pleqëri
mes meje e vreshtit tim.
Ç’u desh tjetër të bëj për vreshtin
që s’e bëra?
Shpresoja se do të më jepte rrush,
përse më bëri veç larushk?" (Is. 5,2-4).
Ai priste rrush të bukur, por kishte vetëm të keq.
Dhe tani profeti i fton banorët e Jeruzalemit dhe të Judës,
që të jenë gjyqtarë midis vetës dhe vreshtit të vet.
Sepse Ai u bë shumë i kujdeshëm, beri gjithçka ishte e mundur,
priste rrush të mirë, por vreshti e prodhoi rrush të keq?
Dhe njihet fundi e këngës: vreshtari i zemëruar braktis vreshtin e tij:
" Juve tani po ju dëftoj
ç’do t’i bëj unë vreshtit tim:
do ta shthur gardhin e tij,
që të bëhet djerr
do të rrëzoj ledhet e tij
që të shkelmohet.
Le të mbesë shkretë
mos të kihet as mos të mihet,
le ta mbulojnë halluga e ferra;
reve unë do t’u urdhëroj
një pikë shi mbi të të mos bjerë" (Is 5, 5-6).
Në këtë psalm, është e njëjta histori e një dashurie të mashtruar;
sigurisht, kur bëhet fjalë për Izraelin, ajo që quhet pabesi e tij,
është idhujtari me të gjitha shkeljet e Ligjit të Perëndisë.
Dhe, përsëri kjo nuk ishte pa pasoja:
nëse e lexojmë të gjithë psalmin tonë të sotëm, gjejmë që ka ndodhur një fatkeqësi.
Ja disa vargje:
“Gardhin pse ia theve
që ta vjelë çdo kalimtar?
E dëmtoi derri i egër,
e kulloti çdo egërsirë ”(v. 13-14).
Dhe, pak më tej:
“Ata që e dogjën dhe e prenë
le të sharrojnë prej kërcënimit të fytyrës sate".
Këtu shkatërrohet, vihet flaka (v. 17).
Diku tjetër:
“Na bëre shkak grindjeje për fqinjët tanë
e armiqtë tanë po qeshen me ne" (v. 7).
Përkthehet: Jemi në një periudhë pushtimi të huaj, kafshët që shkatërrojnë vreshtin (dhe derrat e egër, si derrat, ishin kafshë të papastra), këto janë fuqitë e huaja, armiqtë e momentit. Cilët armiq janë pikërisht këta? Historia nuk e thotë. Në çdo rast, është e qartë se Izraeli njeh një gabim të vet dhe mendon se po ndëshkohet nga Perëndia. Psalmi kërkon falje, duke thënë:
" O Zot, Hyji i ushtrive, deri kur do të hidhërohesh
në lutjen e popullit tënd?
Deri kur do të na ushqesh me bukë lotësh,
e do të na japësh të pimë ujë lotësh me shumicë?”(v. 5-6).
Ky imazh i një Zoti që ndëshkon, nuk pranohet mirë sot, sepse, falë pedagogjisë së Zotit, ne kemi përparuar në Zbulesën: ndërsa ky psalm, padyshim, pasqyron gjendjen e reflektimit teologjik në kohën kur u shkrua. Në atë kohë, çdo gjë konsiderohej se vinte nga Zoti, lumturia dhe fatkënaqësia. Më vonë do të zbulohet se Zoti e respekton aq shumë lirinë njerëzore, saqë nuk i tërheq të gjitha fijet e historisë.
Sido që të jetë, ky psalm na jep një mësim madhështor besimi dhe përulësie: njerëzit i njohin pabesitë e tyre dhe marrin vendim për të mos i përsëritur ato: "Kurrë më nuk do të largohemi prej teje: (v. 19). Në të njëjtën kohë, është gjithashtu te Perëndia që ai drejtohet për të kërkuar forcën e kthimit:
"Na përtërij e do ta thërrasim Emrin tënd" (v. 19).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C LEX. I DYTË.

MË 22-12-2024.


LEXIMI I DYTË: Hb. 10,5-10.

Për këtë arsye, Krishti, duke hyrë në botë, thotë:
“Fli e kushte ti nuk deshe
Por më bërë gati trupin,
Holokaustet dhe flite për mëkate
Nuk të pëlqyen.
Atëherë thashë: ‘Ja, po vij’
Sepse për mua shkruan në rrotullin e librit:
“për ta kryer, o Hyji, vullnetin tend”.
Pasi tha më lart:
“Flitë e kushtet, holokaustet e flitë për mëkate
Nuk të pëlqyen dhe nuk i deshe”
-e pra, flitet për fli të urdhëruar prej Ligjit-
Thotë pastaj:
“Ja po vij për të kryer vullnetin tend”
Kështu shfuqizoi kultin e pare për të vendosur të dytin.
Në fuqi të këtij vullneti kiemi qenë shenjtëruar
Me anë të flijmit të trupit të Jez Krishtit një here e për gjithmonë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DISPONUESHMËRIA ËSHTË MË E MIRË SE TË GJITHA SAKRIFICA.

Dy herë, në këto pak rreshta, dëgjuam të njëjtën fjali: "“Ja po vij për të kryer vullnetin tend”; është marrë nga Psalmi 40. Prandaj, ne duhet të fillojmë duke e rilexuar atë: është një psalm falënderimi; ai fillon duke përshkruar rrezikun vdekjeprurës nga i cili shpëtoi populli i Izraelit:
"Me shpresë të gjallë shpresova në Zotin:
dhe ai u prir drejt meje, e vështroi britmën time.
Ai më nxori nga gropa e mjerimit,
Nga gropa plot baltë;
Këmbët m’i qiti mbi në shkëmb,
Dhe m’i bëri të fortë hapatr! (Ps. 40, 2-3).
'Ajo për të cilën po flasim këtu është eksodi nga Egjipti! Dhe pikërisht për këtë çlirim falënderojmë. Psalmi vazhdon:
"Në gojën më vuri një këngë të re”
himnin e Zotit, Hyjit tonë(v. 4).
Dhe pak më tej:
"Fli e dhurata ti nuk do,
Vetë m’a zbulove vullnetin tend;
Fli shkrumbimi e pendestare nuk kërkon,
Atëherë thash: Po, vij unë” (v.7-8).
Përkthe: Mënyra më e mirë për të falënderuar Perëndinë është të mos i ofrojmë flijime Atij, është të vihemi në dispozicion për të bërë vullnetin e Tij.
Sepse, në fund të fundit, kjo "ja ku jam" është e vetmja përgjigje që Zoti pret nga zemra e njeriut; është e famshmja "ja ku jam" e shërbëtorëve të mëdhenj të Perëndisë; është ajo e Abrahamit, për të filluar, në momentin e sakrificës së Isakut; duke dëgjuar zërin e Perëndisë që e thërriste, ai thjesht u përgjigj "ja ku jam"; dhe kjo disponueshmëri e patriarkut u është dhënë gjithmonë si shembull bijve të Izraelit: episodi që ne e quajmë "sakrifica e Isakut" (Zn. 22) konsiderohet model edhe pse e dimë mirë që Isaku nuk ka qenë i pavdekur; dëshmi se prej kohësh është kuptuar se disponueshmëria është më e mirë se të gjitha sakrificat.
Një tjetër "ja ku jam" i famshëm ishte ai i Moisiut me shkurret që digjej; dhe kjo disponueshmëri mjaftoi që Zoti ta bënte këtë bari që e quajti veten belbëzues udhëheqësin e madh të popullit që u bë.
Disa shekuj më vonë, në kohën e gjykatësve, një tjetër "Ja ku jam" ishte ai i Samuelit të vogël, që do të bëhej një profet i madh i popullit të Izraelit. Kujtoni historinë e thirrjes së tij: ai ishte dorëzuar nga prindërit e tij në shërbim të Perëndisë në shenjtëroren e Shilohut me priftin Eli dhe jetoi me priftin e vjetër. Një natë kishte dëgjuar disa herë një zë që e thërriste; sigurisht që mund të ishte vetëm prifti; dhe tre herë fëmija ishte ngritur me nxitim për t'iu përgjigjur priftit: "më thirre, ja ku jam". Dhe ai, çdo herë, përgjigjej: "por jo, nuk të thirra". Herën e tretë, prifti e kuptoi që fëmija nuk po ëndërronte dhe i dha këtë këshillë: herën tjetër që zëri të të thërrasë, do të përgjigjesh: Fol Zot, shërbëtori yt dëgjon. (1 Sam. 3,1-9). Dhe Samueli mbeti në kujtesën e Izraelit si një model i disponueshmërisë së vullnetit të Perëndisë. Ishte ai që, disa vjet pas asaj nate të paharrueshme, si i rritur, guxoi t'i thoshte mbretit të parë të Izraelit (Saulit) këtë fjali të shkëlqyer:
“Pse a ndoshta Zoti i parapëlqen flitë e shkrumbimit e theroret më fort se të dëgjohet fjala e tij? Më e mirë është dëgjesa se therorja, më mirë të dëgjosh se dhjami i deshëve” (1 Sam. 15,22). Ideali i Samuelit ishte thjesht të ishte një shërbëtor i përulur i Perëndisë, gjë që ai ishte për shumë vite.
Dhe ju e dini mirë se titulli "shërbëtor" i Perëndisë është komplimenti më i madh që mund t'i bëhet një besimtari në Bibël. Deri në atë pikë sa, në shekujt e parë të epokës së krishterë, në vendet greqishtfolëse, njerëzve u pëlqente t'i jepnin fëmijës së tyre emrin "Christodule" (christodoulos) që do të thotë "shërbëtor i Krishtit" (ekziston një manastir i Shën Kristodulit në Patmos, për shembull)!



ASNJË JUSTIFIKIM I VLEFSHËM PËR T'U SHMANGUR

Kjo këmbëngulje për disponueshmërinë na jep një mësim të dyfishtë që është edhe shumë inkurajues dhe tmerrësisht kërkues: nëse Zoti kërkon vetëm disponueshmërinë tonë, kjo do të thotë se secili prej nesh, siç jemi ne, mund të jetë i dobishëm për Mbretërinë e Perëndisë; kjo është inkurajuese dhe e mrekullueshme. Por, pasoja e dytë, kjo do të thotë gjithashtu se, kur kërkohet një angazhim për shërbim nga ne, ne nuk do të jemi më në gjendje të fshihemi pas argumenteve tona të zakonshme: lodhjen, injorancën, paaftësinë ose poshtërimin tonë!
Prandaj, autori i Letrës drejtuar Hebrenjve merr tekstin e Psalmit 40 dhe ai e di mirë se ai flet në emër të të gjithë popullit; por ai ia zbaton Jezu Krishtit, sepse askush më i mirë se ai nuk mund të thotë me të vërtetë:
“Fli e kushte ti nuk deshe
Por më bërë gati trupin,
Holokaustet dhe flitëpër mëkate
Nuk të pëlqyen.
Atëherë thashë: ‘Ja, po vij’
Sepse për mua shkruan në rrotullin e librit:
“për ta kryer, o Hyji, vullnetin tend”.
Le të vërejmë se disponueshmëria e Krishtit për vullnetin e Atit nuk fillon në mbrëmjen e të Enjtes së Madhe. Prandaj nuk është vetëm vdekja e Krishtit ajo që është materiali i ofertës së tij, por e gjithë jeta e tij, dashuria që i jepet gjithë ditës, që nga fillimi i jetës së tij: "Duke hyrë në botë, Krishti thotë... ti më formove një trup... ja ku jam." (vv. 5-7 duke cituar sërish psalmin 40).

Tani, sigurisht, Trupi i Krishtit, që ne jemi, nuk ka të bëjë gjë tjetër veçse të vazhdojë çdo ditë të thotë "ja ku jam"... (dhe për të vepruar në përputhje me rrethanat padyshim).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C.

MË 22-12-2024.

UNGJILLI: Lk 1,39-45.

39 Ndër ato ditë Maria u nis me nxitim për krahinën malore në një qytet të Judës. 40 Ajo hyri në shtëpinë e Zakarisë dhe e përshëndeti Elizabetën. 41 Tashti, Elizabetës, posa e dëgjoi përshëndetjen e Marisë, i kërceu foshnja në kraharor. Elizabeta u mbush me Shpirtin Shenjt 42 dhe brohoriti me zë të lartë: “Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd! 43 Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?! 44 Ja, që, posa zëri i përshëndetjes sate arriti në veshët e mi, foshnja prej hareje kërceu në kraharorin tim. 45 E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


E BEKUAR JE MBI TË GJITHA GRATË.

Jemi ende në fillimin e Ungjillit të Lukës. Në kapitullin e parë lexohen dy historitë e Lajmërimit: Zakarisë i lajmërohet lindja e Gjon Pagëzuesit, pastaj Marisë i lajmërohet lindja e Jezusit; dhe në Ungjillin e sotëm në liturgjinë e së dielës lexohet ajo histori e njohur zakonisht si "Vizita" e Marisë te Elizabeta. Gjithçka tingëllon më shumë si një histori familjare, por nuk duhet të gabohet: në fakt, Luka po shkruan një vepër jashtëzakonisht teologjike; sigurisht duhet t'i japim peshë të plotë frazës qendrore të këtij teksti: "Elizabeta u mbush me Shpirtin Shenjt dhe bërtiti me zë të lartë". Kjo do të thotë se është vetë Shpirti shenjt që flet për të shpallur që nga fillimi i Ungjillit, atë që do të jetë lajmi i madh i të gjithë Ungjillit të Lukës: ai që sapo është ngjizur, është "Zoti".
Dhe cilat janë këto fjalë që frymëzon Shpirti te Elizabeta?:
"Ti je e bekuar" ... "fryti i barkut tënd është i bekuar": që do të thotë që Zoti vepron në ty dhe nëpërmjet teje dhe Zoti vepron në djalin tënd dhe nëpërmjet djalit tënd. Si gjithmonë, Shpirti Shenjt është ai që na lejon të zbulojmë në jetën tonë dhe të të tjerëve, të gjithë të tjerëve, gjurmët e veprës së Zotit.
Luka është gjithashtu i vetëdijshëm se fraza e Elizabetës "Ti je e bekuar ndër të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i barkut tënd" të paktën pjesërisht i bën jehonë një fraze nga Besëlidhja e Vjetër. Është në librin e Judith (Jdt. 13,18-19): kur Judith kthehet nga ekspedita në kampin e armikut, ku i preu kokën gjeneralit Holofernes, ajo përshëndetet në kampin e saj nga Uziah, i cili i thotë: "Qofsh bekuar...prej Hyjit të Tejetlartë më tepër se të gjitha gratë e mbarë botës" (Jdt. 13,18). Prandaj, Maria krahasohet me Judithën: dhe pajtimi midis këtyre dy fjalive sugjeron dy gjëra: formula: "Ti je e bekuar më tepër se të gjitha gratë e mbarë botës" sugjeron se Maria është gruaja fitimtare që i siguron njerëzimit fitoren përfundimtare mbi të keqen; për sa i përket finales (për Judithën "i bekuar është Zoti Hyji" dhe për Marinë "fryti i barkut tënd është i bekuar"), njofton se fryti i barkut të Marisë është vetë Zoti. Është e qartë se kjo histori nga Luka nuk është thjesht anedoktike!

Meqë ra fjala, nuk mund të mos e krahasojmë forcën e Elisabetës në të folur me heshtjen e Zakarisë! Për shkak se ajo është e mbushur me Shpirtin Shenjt, Elizabeta ka forcën për të folur; ndërsa, do të mbahet mend, Zakaria nuk mundi të fliste pas kalimit të engjëllit, sepse kishte dyshuar në fjalët që i shpallnin atij lindjen e Gjon Pagëzuesit.
Për sa i përket Gjon Pagëzuesit në të ardhshëm, edhe ai e shfaq gëzimin e tij: Elizabeta na thotë se "dridhet nga gëzimi" në barkun e nënës së tij sapo dëgjon zërin e Marisë. Duhet thënë se edhe ai është i mbushur me Spirtin Shenjt: atëherë kujtohen fjalët e engjëllit drejtuar Zakarisë: “Mos u tremb, Zakari! Lutja jote u pranua dhe Elizabeta, gruaja jote, do të lindë një djalë. Ti ngjitja emrin Gjon. Do të gëzohesh e do të galdosh, po edhe shumë të tjerë do t’i gëzohen lindjes së tij. Sepse do të jetë i madh para Zotit... do të jetë plot me Shpirtin Shenjt që në kraharorin e s’ëmës. Shumë bij të Izraelit do t’i kthejë kah Zoti, Hyji i tyre" (Lk. 1,13-16).


ARKA E RE E BESËLIDHJES.

U kthehemi fjalëve të Elizabetës: “Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?!" (Lk, 1,43). Ajo fjali i referohet gjithashtu një episodi nga Besëlidhja e Vjetër: mbërritja e arkës së Besëlidhjes në Jerusalem (2 Sam 6, 2-11); kur Davidi u bë mbret në Jerusalem, kur kishte një pallat të denjë për mbretin e Izraelit, ai mendoi të sillte Arkën e Besëlidhjes në atë kryeqytet të ri. Por ai ishte i përçarë mes entuziazmit dhe frikës: pra, ishte një hap i parë në entuziazëm dhe gëzim: "U ngrit Davidi e shkoi bashkë me ushtrinë që ishte me të në Baalë të Judës për ta sjellë prej andej Arkën e Hyjit, mbi të cilën qe thirrur Emri i Zotit të ushtrive, që rri mbi kerubinë. Pasi e morën Arkën e Hyjit nga shtëpia e Abinadabit, që ishte mbi kodër, e vunë në karrocë të re. Oza dhe Ahioi, bijtë e Abinadabit, e përcillnin karrocën: Oza ecte përskaj Arkës, kurse Ahioi i printe. Ndërkaq Davidi dhe mbarë Izraeli kërcenin në praninë e Zotit, këndonin gjithsa kishin fuqi të përcjellë me cetra, lira, tupana, dajre e cimbale.
Porse kur arritën te lëmi i Nakonit, Oza shtriu dorën nga Arka e Hyjit dhe u mbajt, sepse qetë, duke u ngutur, gati e rrëzuan. Por zemërimi i Zotit u ndez kundër Ozës dhe e goditi për shkak të guximit të tepruar dhe vdiq po aty përskaj Arkës së Hyjit. Davidit i erdhi keq që Zoti e shitoi Ozën. Atë ditë Davidin e kapi frika e Zotit e tha: “Si do të hyjë tek unë Arka e Zotit”? E nuk e çoi Arkën e Zotit te vetja në qytetin e Davidit, por e çoi në shtëpinë e Obededom Geteut. Kështu Arka e Zotit qëndroi në shtëpinë e Obededom Geteut tre muaj dhe Zoti e bekoi Obededomin dhe mbarë familjen e tij" (2 Sam, 6,2-11). Incidenti që ndodhi, i kujtoi Davidit se nuk mund të vendosë duart mbi Perëndinë pa u ndëshkuar: një njeri që kishte vendosur dorën mbi arkë pa qenë i autorizuar për ta bërë këtë, vdiq menjëherë.
Atëherë Davidin e zuri frika dhe tha: "Si mund të vijë tek unë arka e Zotit?". Udhëtimi papritmas përfundoi atje: Davidi mendoi se ishte më mirë të braktiste planin e tij dhe ta kthente Arkën në shtëpinë e një farë Oved-Edomi, ku qëndroi për tre muaj. Por më pas ndodhi diçka e re: thashethemet publike thanë se prania e arkës i solli lumturi kësaj shtëpie. Kështu Davidi u qetësua. Papritur, ai vendosi ta çonte arkën në Jerusalem. Bibla thotë: «Davidi dhe gjithë shtëpia e Izraelit e çuan lart arkën e Zotit me duartrokitje të vazhdueshme dhe me tingujt e borisë".I pushtuar nga gëzimi dhe emocioni, Davidi kërceu përpara arkës: na thuhet se ai "u rrotullua me gjithë fuqinë e tij përpara Zotit..."
Mund të mendohet se Luka ishte i lumtur të grumbullonte në tregimin e Vizitës detajet që e kujtojnë këtë histori të ngritjes së Arkës në Jerusalem: dy udhëtimet, ai i Arkës, ai i Marisë ndodhin në të njëjtin rajon, Judenë; Arka hyn në shtëpinë e Oved-Edomit dhe sjell lumturi atje (2 Sam 6:12), Maria hyn në shtëpinë e Zakarisë dhe Elizabetës dhe sjell lumturinë atje; Arka do të qëndrojë tre muaj në këtë shtëpi të Oved-Edomit, Maria do të qëndrojë tre muaj me Elizabetën; më në fund Davidi po kërcente përpara arkës (teksti na thotë se ai "kërceu dhe rrotullohej") (2 Sam 6,16), dhe Luka vëren se Gjon Pagëzuesi "kërcen nga gëzimi" përpara Marisë që mban fëmijë.
E gjithë kjo nuk është e rastësishme, sigurisht. Luka na jep të sodisim te Maria Arkën e re të Besëlidhjes. Tani Arka e Besëlidhjes ishte vendi i Pranisë së Perëndisë. Prandaj, Maria mbart brenda saj në mënyrë misterioze, këtë Prani të Perëndisë; tani e tutje Zoti banon në njerëzimin tonë: "Fjala u bë njeri dhe banoi ndër ne" (Gj. 1, 14).

[ninoenina]

F.A. E DIELA IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C. UNGJILLI.

PËRGTATITJA E LITURGJISË

E3 DIELA E IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C.

MË 22-12-2024.

UNGJILLI: Lk. 1,39-45.

39 Ndër ato ditë Maria u nis me nxitim për krahinën malore në një qytet të Judës. 40 Ajo hyri në shtëpinë e Zakarisë dhe e përshëndeti Elizabetën.
41 Tashti, Elizabetës, posa e dëgjoi përshëndetjen e Marisë, i kërceu foshnja në kraharor. Elizabeta u mbush me Shpirtin Shenjt
42 dhe brohoriti me zë të lartë: “Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd!
43 Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?!
44 Ja, që, posa zëri i përshëndetjes sate arriti në veshët e mi, foshnja prej hareje kërceu në kraharorin tim.
45 E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Sot liturgjia na ofron një episod në dukje margjinal në jetën e Marisë, vizitën e saj te Shën Elizabeta. Në të kaluarën, kur Ungjilli lexohej si një histori faktesh nga jeta e Jezusit, ky episod u interpretua në një mënyrë shumë të thjeshtë: Maria, sapo mësoi nga Engjëlli se kushërira e saj Elizabeta kishte mbetur shtatzënë, u largua menjëherë sepse ajo mendoi se Elizabetha mund të kishte nevojë për ndihmë.
Ne kemi folur gjithmonë për dy kushërira, në realitet termi i përdorur në tekstin origjinal grek është “syngenis” që do të thotë thjesht “e afërme”, jo kushërira, në fakt është e vështirë të imagjinohet se një vajzë e vogël si Maria ishte kushërira e Elizabetës që ishte e vjetër: nëse diçka, Elizabeta mund të kishte qenë teze ose stërhalla e Marisë, detaje margjinale, megjithatë, gjithçka do të ishte reduktuar në një gjest të sjellshëm nga Maria, prandaj nuk ishte një mesazh i madh për ne.
Për më tepër, e kuptuar si një kronikë, kjo histori paraqet disa vështirësi. Para së gjithash në Ungjij nuk përmendet më kjo marrëdhënie midis Jezusit dhe Gjon Pagëzuesit, por më pas si është e mundur që babai ose burri të lejojnë një vajzë 13-14 vjeçare të ndërmerrte e vetme një udhëtim që në atë kohë sillte rreziqe të të gjitha llojeve. Është diçka e papranueshme në shoqërinë dhe kulturën e kohës?
Epo, përgjigja mund të ishte “u shoqërua nga Giuseppe”, edhe nëse Ungjilli nuk flet për të, por shumë artistë në fakt e kanë vënë në skenë, siç shihet në disa piktura, natyrisht i vjetër, me zambakun në dorë. simbol i dëlirësisë dhe pastërtisë.
Pastaj, është vërtet e çuditshme që një vajzë e asaj moshe të mendojë se duhet të largohet shpejt nga Nazareti, 130 km larg, për të shkuar dhe për të ndihmuar Elizabetën; në Ain Karem, fshati ku tradita vendos shtëpinë e Zakarisë, sigurisht që nuk mungonin gratë eksperte dhe të pjekura, shoqe të Elizabetës, pra të gatshme për ta ndihmuar dhe nuk mendoj se mamitë vendase do ta kishin vlerësuar vërtet një vajzë të vogël që ndërhynte në atë që dinin të bënin shumë mirë.
Edhe më i çuditshëm është fakti që Maria u largua pas tre muajsh, pra pikërisht në momentin kur Elizabeta lind dhe do të duhej të kujdesej më shumë.
I kuptuar si lajm, ky episod ngre ato vështirësi që përmenda, por mbi të gjitha ka shumë pak për të na thënë. Le të përpiqemi të kuptojmë se çfarë dëshiron të na komunikojë Ungjilltari, i cili, duke përdorur imazhe biblike dhe duke iu referuar episodeve të njohura të Besëlidhjes së Vjetër, ka krijuar një faqe mbi teologjinë, jo lajmet; prandaj është e nevojshëm për të kuptuar këto linja biblike dhe kjo është ajo që ne do të përpiqemi të bëjmë.
Le të dëgjojmë se si fillon historia:
“Ndër ato ditë Maria u nis me nxitim për krahinën malore në një qytet të Judës” (v.39).
“Ndër ato ditë”, Ungjilltari qartë dëshiron që ne t'i referohemi asaj që ndodhi menjëherë më parë. Ungjilltari i referohet lajmërimit të Engjellit te Maria.
Engjëlli i tha:
“Shpirti Shenjt do të zbresë në ty e fuqia e Hyjit të tejetlartë do të të mbulojë me hijen e vet” (Lk. 1,35).
Ky imazh i hijes që qëndron mbi Marinë që nga momenti kur Biri i Perëndisë u ngjiz në barkun e saj, është i rëndësishëm.
Në Besëlidhjen e Vjetër hija dhe reja janë imazhe që tregojnë praninë e Zotit dhe mbrojtjen e tij.
Psalmi 121,4-5 thotë:
“4 Ja, s’do të kotet as s’do të flejë,
ai që e ruan Izraelin.
5 Zoti është rojtari yt,
Zoti është hija jote”.
Është prania e tij e dashur ajo që përfaqësohet me këtë imazh, në Lindjen e Mesme ku është shumë nxehtë, hija është një shenjë mbrojtjeje.
Ose Psalmisti që pyet Zotin:
“Njerëzit strehohen nën hijën e kraheve të tua” (Ps. 36,7).
“Prandaj do të brohoris nën hijen e krahëve të tu!” (Ps. 63,8).
“Do të të bëjë hije me krahët e vet” (Ps. 91,4).
“Më fsheh nën hijen e krahëve të tu” (Ps. 17,8).
Ose në fund:
«Gëzohem në hijen e kraheve të tua” (Ps.63,8).
Imazhi i resë gjithashtu ka të njëjtin kuptim, tregon Zoti që është i pranishëm:
kur Moisiu ngjitet në mal për të takuar Zotin, zbret një re dhe mbulon malin;
ose, përsëri Libri i Eksodit thotë se kur njerëzit ecnin në shkretëtirë, atyre u parapriu një re, një shenjë e pranisë së Perëndisë që udhëzon popullin e tij.
Pra, hija dhe reja janë imazhe Biblike që tregojnë praninë e Zotit.
Ne i gjejmë ato edhe në Besëlidhjen e Re: gjatë shpërfytyrimit, thotë Ungjilltari se “një re e ndritshme mbuloi Jezusin dhe tre dishepujt me hijen e saj”.
Kur Luka na thotë se “fuqia e Shumë të Lartit e ka mbuluar Marinë me hijen e tij, ai synon të na thotë një të vërtetë sublime, këtë: se Zoti është i pranishëm në barkun e Marisë!
Dhe sot Ungjilltari e zhvillon këtë mesazh të hyjnisë së Birit të Marisë me një imazh tjetër biblik, atë të Arkës së Besëlidhjes, që në Izrael ishte shenjë e pranisë së Zotit.
Ne duam të bëjmë disa sugjerime për këtë Arkë të Besëlidhjes për të kuptuar se çfarë dëshiron të na thotë Ungjilltari.
Sipas Librit të Eksodit, Arka e Besëlidhjes përmbante dy pllaka guri mbi të cilat Perëndia kishte shkruar 10 Fjalët, 10 Urdhërimet, prandaj në atë Ark ishte e pranishme Fjala që Perëndia i kishte drejtuar popullit të tij. Dhe, në fakt, gjatë Eksodit, një re mbuloi çadrën ku ndodhej ajo Arkë pikërisht sepse ishte e pranishme si shenjë e pranisë së Zotit. Pastaj, kur Izraeli kaloi lumin Jordan për të hyrë në tokën e premtuar, thotë Libri i Jozueut se sapo këmbët e priftërinjve që mbanin Arkën, hynë në lumë, ujërat u ndanë dhe lejuan që izraelitët të kalonin në këmbë të thata.
Pastaj një ditë izraelitët, duke besuar në praninë e Zotit në atë arkë, menduan ta sillnin edhe në fushën e betejës, natyrisht humbën kundër filistinëve.
I bëra këto thirrje në Arkë sepse Luka dëshiron të na paraqesë Marinë si Arkën e vërtetë të Besëlidhjes; Arka e ndërtuar nga izraelitët, ishte një objekt material, një shenjë e pranisë së Zotit, Zoti nuk ishte vërtet i pranishëm në atë Arkë. Në barkun e Marisë, megjithatë, Zoti është me të vërtetë i pranishëm, prandaj ajo është Arka e vërtetë e Besëlidhjes dhe për të na thënë këtë, tani do të shohim që Luka bën që Maria të bëjë të njëjtin udhëtim të bërë nga Arka e Besëlidhjes derisa të arrijë në malet e Juda, deri në Jerusalem.
Le të shohim se si erdhi Arka e Besëlidhjes... ajo ishte kapur nga filistinët në atë betejë që përmenda. Pastaj filistinët ua kishin kthyer izraelitëve të cilët e vendosën përkohësisht në Kiryat Ye'arim, një qytet që ndodhet 15 km larg Jeruzalemit, në një kodër të bukur.
Në shekullin e 5-të, në këtë mal të Kiryat Ye'arim ku kujtohej prania e Arkës së Besëlidhjes, bizantinët menduan të ndërtonin një kishë të kushtuar Marisë: ata e kishin kuptuar mirë referencën për Marinë si Arka e Besëlidhjes.
Më pas, në fillim të shekullit të 20-të, kisha aktuale u ndërtua mbi rrënojat e kishës byzantine. Kisha dominon të gjithë zonën dhe i kushtohej natyrshëm “Marisë Arkës së Aleancës”;
Arka nuk qëndroi gjithmonë në Kiryat Ye'arim. Një ditë mbreti David donte që ajo të çohej në Jerusalem dhe, kur mbërriti, ai e vendosi atë përkohësisht në shtëpinë e një farë Obed-Edom dhe, vini re... në ajo shtëpi mbeti Arka e Besëlidhjes për tre muaj, ne kemi dëgjuar tashmë këto “tre muaj” të aplikuara për Marinë.
Dhe Bibla na thotë se kur Arka hyri në shtëpinë e Obed-Edomit, familja e tij u mbush me bekime, paqe, shëndet, korrje të bollshme, frytshmëri të tufave.
Epo, tani do të shohim se edhe aty ku arrin Maria, Arka e vërtetë e Besëlidhjes, gëzimi përhapet, dhe me të arrin paqja e saj. Në fakt, ne dëgjojmë se çfarë ndodhi me mbërritjen e Arkës në shtëpinë e Zakarisë:
Pasi hyri në shtëpinë e Zakarisë, ajo përshëndeti Elisabetën.
Maria i tha po Perëndisë, u përfshi në planin e tij të shpëtimit dhe menjëherë përjetoi një nevojë të paarritshme për të ndarë atë që ndjente me dikë që mund ta kuptonte.
Kjo është arsyeja pse ajo vendosi të takonte Elizabetën, e cila, ashtu si ajo, ishte përfshirë në planin e dashurisë së Zotit. Pasi mbërriti në shtëpinë e Zakarisë, ajo nuk i thotë lamtumirë zotërisë së shtëpisë që është memec: ai nuk besonte në planin e Perëndisë dhe për këtë arsye nuk mund ta kuptojë se kush është djali që mban Maria.
Kjo është arsyeja pse Maria i drejtohet Elizabetës, e cila e kuptoi se Perëndia po i përmbush premtimet e bëra përmes gojës së profetëve.
Dhe tani dialogu mes këtyre dy grave fillon me përshëndetjen.
Nëse do të kishte qenë një mëngjes i thjeshtë i mirë, Luka me siguri nuk do ta kishte vënë re, do të kishte qenë një shënim banal; nëse ai e theksonte do të thotë se ishte domethënëse dhe në fakt, pasi dëgjoi këtë përshëndetje, Gjoni gulçoi nga gëzimi në barkun e nënës së tij.
Çfarë përmbante ajo përshëndetje që do ta bënte gëzimin të shpërthente te Pagëzuesi?
Judenjtë e kohës, si ata të sotëm, kur takohen, adresojnë vetëm një dëshirë, “shalom” paqe, dhe do të thotë: “Unë dëshiroj për ju çdo bekim, gjithçka që mund t'ju japë jetë dhe gëzim, Zoti jua jep.
Epo, nëse e lexojmë këtë përshëndetje në dritën e Shkrimeve, kuptojmë se ajo kujton të gjitha premtimet për paqe që gjenden në Besëlidhjen e Vjetër.
Mesia i premtuar do të sillte shalom, paqe, në botë.
Psalmi 72:
“7 Në ditët e tija do të lulëzojë drejtësia
dhe paqe e madhe derisa të jetë hëna.
8 Do të sundojë prej detit në det,
prej Lumit e deri në skajin e botës” (Ps. 72, 7-8).
Profeti Isaia e quan Mesinë “Princin e Paqes",
Zakaria e pastër, kap. 9, 9-10:
“9 Gëzo me gjithë shpirt, Bija e Sionit,
galdo, Bija e Jerusalemit!
ja, mbreti yt, po vjen te ti:
është i drejtë e Shpëtimtar,
por i përvuajtur e në shpinë të gomarit,
në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!
10 Nga Efraimi do ta zhdukë karrocën,
kalin nga Jerusalemi.
Do të copëtohet harku i luftës.
Kombeve do t’u shpallë paqen.
Sundimi i tij prej detit në det
prej Lumit në skajet e tokës!”.
Ja, kur Maria i thotë Elizabetës "shalom", ajo i njofton solemnisht: Mesia i shumëpritur që sjell paqen, ka ardhur, unë e mbaj në barkun tim.
Çfarë mesazhi mund të marrim për veten tonë nga kjo përshëndetje?
Nuk është vetëm Maria Arka e besëlidhjes, kushdo që mirëpret Fjalën e Perëndisë dhe e mishëron atë në jetën e tij, bëhet një arkë e Besëlidhjes, sepse Biri i Perëndisë është i pranishëm në të.
Kjo është arsyeja pse si Maria, kushdo që mban Krishtin brenda vetes në çdo shtëpi ku hyn, sjell me vete paqe dhe vetëm paqe.
Jezusi do t'u thotë dishepujve të tij:
“Në cilat shtëpi hyni, ju vetëm duhet ta thoni këtë... Unë kam ardhur t'ju sjell paqe”.
Paqja që Mesia solli në botë është Biri i Marisë që solli këtë paqe.
Le të dëgjojmë se cila është përgjigja e Elizabetës:
Sapo Elizabeta dëgjoi përshëndetjen e Marisë, fëmija gulçoi në barkun e saj.
Në librin e dytë të Samuelit në kapitullin 6, tregohet se çfarë ndodhi në Jerusalem kur mbërriti Arka e Besëlidhjes dhe thuhet se pati një shpërthim gëzimi, këngë, festa, valle dhe Davidi gjithashtu filloi të kërcente para Arkës së Zotit pavarësisht se kjo ishte e papërshtatshme për dinjitetin e një sovrani.
Le të vërejmë tani se çfarë ndodh kur Elizabeta sheh Marinë duke mbërritur: Pagëzuesi që ajo mban, fillon të gulçohet nga gëzimi, të kërcejë, ashtu siç bëri Davidi kur pa Arkën e Zotit të mbërrinte.

Cili është mesazhi për ne sot?
Aty ku arrin ai që, si Maria, e mbart Zotin brenda vetes, atje mbërrin gëzimi, fillon festimi, fillon vallja.
Gëzimi është shenja e qartë se Zoti hyri në një shtëpi dhe se dikush e solli.
Të mirëpresësh Zotin që vjen, do të thotë t'i hapësh dyert gëzimit të vërtetë.
Si mund të dihet nëse dikush e sjell Zotin me vete?
Ka një shenjë të pagabueshme: kur e takoj, ndjej gëzim.
Si mund ta di nëse fjala që dëgjoj vjen nga Zoti apo jo?
Ka një shenjë të qartë... nëse më jep gëzim.
Nëse fjala që dëgjoni, nuk ju përcjell gëzim, nuk është Ungjilli, harrojeni.
Çdo projekt, çdo vepër që nuk prodhon gëzim, nuk vjen nga Zoti.
Gëzimi është nënshkrimi që Zoti vendos mbi atë që vjen prej Tij... dhe nuk është fakultativ, gëzimi është i domosdoshëm.
Engjëlli, kur i drejtohet Marisë, fjala e parë që shqipton është në mënyrën urdhërore, “haire”, haire është një folje në mënyrën urdhërore që duhet përkthyer “galdo vazhdo të gëzohësh”.
Të krishterët thirren për të sjellë Krishtin në botë, prandaj ata mund të jenë vetëm bartës të gëzimit në shkretëtirën e madhe të trishtimit që hasin.
Dhe tani le të dëgjojmë se çfarë i thotë Elizabeta Marisë:
“1 Tashti, Elizabeta u mbush me Shpirtin Shenjt dhe brohoriti me zë të lartë:
“Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd! 43 Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?! 44 Ja, që, posa zëri i përshëndetjes sate arriti në veshët e mi, foshnja prej hareje kërceu në kraharorin tim. 45 E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!” (v.42-45).
E shtyrë nga Shpirti që e ka pushtuar, Elizabeta i thërret Marisë:
«I bekuar je ti më shumë se çdo grua tjetër dhe i bekuar është fryti i kraharorit tend”.
Bekimi në Bibël do të thotë të urosh frytshmëri, të urosh jetë dhe këtu Maria është e bekuar jo nga të gjitha gratë, por më shumë se çdo grua tjetër.
Ndërtimi i frazës hebraike “Beruhaat min nashim” do të thotë “Askush si ju nuk ka qenë sjellës i jetës”.
Gruaja është një imazh i jetës, tek gruaja gjithçka flet për jetën, në fakt kur Zoti ia prezantoi burrin gruas së tij, ai thirri: “Do të quhet Havvà” që rrjedh nga folja “aiá” që do të thotë “të jetosh”. Teksti i shenjtë shpjegon:
“Ai e quajti atë kështu sepse ajo ishte nëna e të gjithë njerëzve të gjallë”.
Elizabeta e kuptoi në Frymë se asnjë grua si Maria nuk ishte bartëse e jetës, e jetës së vërtetë.
“... dhe i bekuar është fryti i barkut tend”.
Ai është biri i Marisë që sjell jetën e vërtetë në botë, atë që nuk vjen nga toka, por nga qielli, jetën e të Përjetshmit.
Pastaj sipas fjalëve të Elizabetës ka një referencë të re për Arkën e Besëlidhjes:
“Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?!” (v. 43).
Elizabeta nuk e shpiku këtë frazë, ajo e kopjoi atë nga Davidi, i cili kur mbërriti në Jerusalem Arka e Besëlidhjes, thirri:
“Si do të hyjë tek unë Arka e Zotit”?” (2 Sam. 6,9).
Është mënyra e Lukës për të na thënë... Maria është Arka e vërtetë e Besëlidhjes që mbart Zotin brenda vetes.
Dhe Elizabeta pastaj vazhdon me lumturinë drejtuar Marisë:
“E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!” (v. 45).
Është e para nga 15 lumturitë që gjejmë në Ungjillin e Lukës dhe i drejtohet Marisë.
Vëmë re se në përkthimin e Atit Filipaj kjo lumturi është formuluar në vetën e dytë (e lumia ti që besove), por në tekstin grek gjejmë: “kai makaria e pisteusasa” që në mënyrë korrekte përkthehet: “E lumtur ajo që besoi…”: është mënyra në të cilën Ungjilltari Luka dëshiron të na përfshijë edhe ne në këtë lumturi; është një ftesë për të qenë si Maria, njerëz që besojnë, që besojnë në Fjalën dhe më pas për këtë janë gati të shpallen si ajo, nga Zoti, të bekuar.
Ka ende një lumturi të dytë drejtuar Marisë që e gjejmë në Ungjill: “27 Ndërsa ai po fliste për këtë gjë, një grua në mes të turmës e çoi zërin e i tha:
“Lum kraharori që të mbarti e gjinjtë që thithe!”
28 Ai u përgjigj: “Madje, të lumët ata që e dëgjojnë fjalën e Hyjit dhe e zbatojnë!” (Lk 11,27-28): një grua magjepset duke dëgjuar Jezusin dhe në një moment të caktuar nuk përmbahet, dhe me xhelozi të fshehur, thërret:
“Lum kraharori që të mbarti e gjinjtë që thithe!”
Dhe Jezusi thotë:
“Madje, të lumët ata që e dëgjojnë fjalën e Hyjit dhe e zbatojnë!”
Përsëri është një mënyrë për të na përfshirë të gjithëve në këtë lumturi.
Dëshironi të shpalleni të bekuar nga Zoti si Maria?
Dëgjoni, besoni dhe jetoni Fjalën e tij.

[ninoenina]

F. A. JAVA . E DIELA IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA E IV E KOHËS SË ARDHJES VITI C

MË 22-12-2024.

Të pasur në varfërinë e tyre.

“Ma vër veshin, o Zot, e më dëgjo,
sepse jam i mjerë e skamnor” (Ps.86,1).
Kështu lutet Psalmisti. Është e befasueshme arsyeja pse ai mendon të bindë Zotin të ndërhyjë në emër të tij: “Sepse unë jam i mjerë e skamnor”.
Për të pasur hyrje në pallatet e sovranëve dhe sundimtarëve të kësaj bote, nevojiten rekomandime solide, duhen treguar titujt e meritave, nevojiten kredencialet dhe meritat. Ky nuk është rasti me Zotin: e vetmja certifikatë që kërkohet për të na marrë në audiencë është gjendja e varfërisë.
Simpatitë e tij janë për të vegjëlit, të pambrojturit, të braktisurit.
Ai, “Ati i bonjakëve, mbrojtësi i të vejave
është Hyji në banesën e vet të shenjtë” (Ps. 68, 6),
ai preferon ata që nuk kanë rëndësi, ata që janë të neveritshëm në sytë e njerëzve.
“7 Arsyeja që Zoti ju ka për zemër dhe ju ka zgjedhur, nuk është pse ju ua kaloni të gjithë popujve të tjerë për nga numri; jo, pasi ju jeni më të pakët se të gjithë popujt e tjerë: 8 Por pse Zoti ju do dhe pse e mban përbetimin që u bëri etërve tuaj. Kjo qe arsyeja që ju nxori me dorë të fuqishme dhe të shpëtoi prej shtëpisë së skllavërisë, prej dorës së faraonit, mbretit të Egjipti” (Dt. 7,7-8).
“8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia,
as udhët tuaja nuk janë udhët e mia
‑ thotë Zoti.
9 Sepse, sikurse qielli që është i lartë
në krahasim me tokën:
po ashtu edhe udhët e mia janë të larta
në krahasim me udhët tuaja
dhe mendimet e mia
në krahasim me mendimet tuaja!” (Is 55,8),
dhe për këtë kuptohen me vështirësi.
Gideoni, i thirrur për të kryer një detyrë të mundimshme, nuk bën verejtje, i habitur:
“15 “Më fal, o Zot, po si do ta çliroj Izraelin? Ja, barku im është më i vogël në Manasé e unë më i vogli në shtëpinë e tim eti” (Gjyq. 6,15).
Leximet e sotme na paraqesin një sërë situatash dhe personazhesh të parëndësishme në të cilat Zoti ka bërë mrekulli. Ato janë një ftesë për të njohur - siç bëri Maria - varfërinë tonë dhe për të përgatitur veten për të mirëpritur veprën e shpëtimit që Zoti vjen për të kryer.
Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
“Zoti do të bëjë gjëra të mëdha për të varfërit që kanë besim tek ai”.


LERXIMI I PARË: Mk. 5,1-4a.

E ti, o Betlehem ‑ Efratë,
i vogël ndër qytetet princërore të Judës,
prej teje do të më dalë
ai që do ta sundojë Izraelin.
Zanafilla e tij prej kohëve të hershme,
prej ditëve të amshimit.
2 Prandaj Hyji do t’i dorëzojë
derisa të lined
ajo që ka për të lindur.
Atëherë Teprica e vëllezërve të tij
do të kthehet ndër bijtë e Izraelit.
3 Ai do të ngrihet,
do të udhëheqë me fuqinë e Zotit,
me madhërinë e emrit të Zotit Hyjit të vet.
Do të banojnë në qetësi,
sepse Ai do të jetë i madh
skaj më skaj të vendit:
4 e Ai ‑ ai vetë do të jetë paqja!

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Në kohën e Mikesë, situata politike, sociale dhe ekonomike e Izraelit ishte katastrofike. Kudo ka shenja dhune, në gjykata gjyqtarët e lejojnë veten të korruptohen nga dhuratat, priftërinjtë dhe profetët mendojnë vetëm për grumbullimin e parave, mes njerëzve një pakicë e aftë dhe mbizotëruese ka pushtuar të gjitha fushat dhe shfrytëzon të varfërit si punëtorë sezonalë të paguar keq. Mbreti, Ezekia, është një njeri i mirë, por ka aftësi shumë të kufizuara qeverisëse; kohët janë shumë të vështira për dikë të dobët si ai.
Në këtë situatë të ndërlikuar, Mikea shqipton profecinë e tij: nga fshati i vogël, i parëndësishëm i Betlehemit, nga familja e lashtë e Efratahut, "sundimtari i Izraelit" do të lindë (v.1).
Për treqind vjet, pasardhësit e Davidit kanë mbajtur pushtetin, por nuk kanë krijuar gjë tjetër veç fatkeqësive, kanë shtypur popullin dhe e kanë kthyer në uri. Cili ishte shkaku i gabimeve të tyre? Krenaria para së gjithash, pastaj bindja se mund të bësh pa Zotin. Ata harruan se nuk u bënë mbretër me aftësitë e tyre, nuk u vendosën në fron me forcën e tyre, por ishte Zoti që e shndërroi një bari të përulur në një sovran të madh.
Tani – thotë profeti – nga pikëpamja njerëzore, situata është e pashpresë; por Zoti do të ndërhyjë, "ajo që do të lindë do të lindë" (v.2) dhe një mbretëri e re do të fillojë nga pasardhësit e Davidit.
Kujt i referohej Mikea? Ai me siguri po mendonte për një mbret të dinastisë Davidike. Por Zoti – siç bën zakonisht – i përmbush premtimet e tij përtej çdo pritshmërie njerëzore. Lëshon të kalojnë edhe shtatëqind vjet dhe nga një grua, Maria, lind djalin e shpallur të Davidit.
Ky bir - Jezusi - nuk ishte mendjemadh dhe arrogant si paraardhësit e tij dhe përmbushi atë që shkruhet në pjesën e dytë të leximit (v. 3-4a): ai ishte bariu i mirë që i udhëhoqi njerëzit "me forcën e Zotit". Ai filloi botën e re në të cilën njerëzit mund të jetojnë të sigurt në shtëpitë e tyre, botën në të cilën paqja mbretëron kudo, deri në skajet e tokës.
Në këtë pikë, megjithatë, tek ne lind spontanisht kundërshtimi që rabinët e shekujve të parë iu drejtuan tashmë të krishterëve: ku është paqja që arrin në skajet e dheut? Dikush të na tregojë këtë botë të re – thanë ata – dhe ne do të besojmë në Jezusin.
Të krishterët kanë vetëm një shans për t'iu përgjigjur kësaj pyetjeje provokuese, për të treguar një vend konkret ku erdhi kjo paqe me ardhjen e Zotit: familjen e tyre, komunitetin e tyre ose të paktën zemrën e tyre.


LEXIMI I DYTË: Hb. 10,5-10.

5 Për këtë arsye, Krishti, duke hyrë në botë, thotë:
“Fli e kushte ti nuk deshe
Por më bërë gati trupin,
6 Holokaustet dhe flitëpër mëkate
Nuk të pëlqyen.
7 Atëherë thashë: ‘Ja, po vij’
Sepse për mua shkruan në rrotullin e librit:
“për ta kryer, o Hyji, vullnetin tend”.
8 Pasi tha më lart:
“Flitë e kushtet, holokaustet e flitë për mëkate
Nuk të pëlqyen dhe nuk i deshe”
-e pra, flitet për flit ë urdhëruar prej Ligjit-
9 Thotë pastaj:“Ja po vij për të kryer vullnetin tend”
10 Kështu shfuqizoi kultin e parë për të vendosur të dytin.
Në fuqi të këtij vullneti kiemi qenë shenjtëruar me anë të flijmit të trupit të Jezu Krishtit një herë e për gjithmonë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Njerëzit që u shëruan nga një sëmundje e rëndë, që i shpëtuan ndonjë rreziku, që ndiheshin të papastër dhe kishin nevojë të kërkonin falje për mëkatet e tyre, shkuan në tempull, blenë një kec, ia dorëzuan priftit dhe ai ia ofroi si flijim Zotit.
Besëlidhja e Krishtit i miraton dhe i rregullon këta manifestime të fesë, megjithatë profetët nuk treguan shumë simpati për këto praktika sepse, në përgjithësi, ato u reduktuan në gjeste të pastra të jashtme që nuk korrespondonin me një konvertim autentik të zemrës.
Në fragmentin nga Letra drejtuar Hebrenjve që na propozohet sot, raportohen fjalët e një njeriu që në tempull falënderon Perëndinë sepse u çlirua nga një sëmundje fatale. Ai thotë: "Unë e di, Zot, që ti nuk kënaqesh me aromën e temjanit apo tymin e mishit të qengjave të flijuara në altar; atëherë unë të bëj një premtim tjetër: do ta kryej gjithmonë vullnetin tënd; unë e di se kjo është e pëlqyeshme për ty (v. 5-7).
Autori i Letrës drejtuar Hebrenjve vazhdon duke thënë se Krishti i përmbushi fjalët e këtij Psalmi në vetvete. Ai nuk ofroi asnjë flijim material, por i tha Atit: "Ja, unë vij të bëj vullnetin tënd". Kështu ai u dha fund ofertave të lashta në tempull dhe përuroi kohët e reja (v. 8-10).
Ja, unë vij - thotë Krishti në këtë kohë të Ardhjes - jo për t'ju kërkuar këngë, lutje, temjan, ceremoni solemne fetare, por për t'ju përfshirë në projektin tim, për t'ju komunikuar Shpirtin tim që do t'ju çojë të përmbushni, si unë kam bërë, vullnetin e Atit.



UNGJILLI: Lk. 1,39-48.

39 Ndër ato ditë Maria u nis me nxitim për krahinën malore në një qytet të Judës. 40 Ajo hyri në shtëpinë e Zakarisë dhe e përshëndeti Elizabetën. 41 Tashti, Elizabetës, posa e dëgjoi përshëndetjen e Marisë, i kërceu foshnja në kraharor. Elizabeta u mbush me Shpirtin Shenjt 42 dhe brohoriti me zë të lartë: “Je më e bekuar se të gjitha gratë dhe i bekuar është fryti i kraharorit tënd! 43 Dhe, nga e pata fatin të vijë tek unë Nëna e Zotit tim?! 44 Ja, që, posa zëri i përshëndetjes sate arriti në veshët e mi, foshnja prej hareje kërceu në kraharorin tim. 45 E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!”.
46 Atëherë Maria tha: “Shpirti im e madhëron Zotin, 47 shpirti im me hare i brohorit Hyjit, Shëlbuesit tim, 48 sepse shikoi me pëlqim mbi shërbëtoren e vet të përvuajtur: ja, që tani të gjitha breznitë do të më quajnë të lumtur.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Nëse e interpretojmë këtë histori si një lajm, pyesim veten pse e ka shkruar Luka. Gjesti i Marisë teksa shkon për të uruar kushërirën e saj, që ka marrë dhuratën e shumëpritur të amësisë nga Zoti, është sigurisht i sjellshëm, por është ende një episod margjinal; ai nuk përbën një fazë të rëndësishme në jetën e Jezusit dhe nuk përfaqëson një pikë të rëndësishme referimi për besimin tonë.
Një verejtje e dytë: disa detaje të kësaj historie janë të çuditshme për të thënë të paktën. Një emocion i fortë – sigurojnë nënat – gjithashtu shkakton ndjesi tek fetusi dhe mund të stimulojë disa nga lëvizjet e tij; por si mund të vërtetohej se ishte një kërcim gëzimi? Nuk është as e lehtë të shpjegosh nxitimin e Marisë (v.39) për të shkuar dhe për të parë Elizabetën që është në muajin e gjashtë të shtatzënisë. Zakonisht thuhet se ajo vrapoi për të ndihmuar kushërirën e saj. Por ky është një shpjegim jo bindës: si mund të supozonte se një vajzë dymbëdhjetëvjeçare (kjo ishte mosha që Maria duhet të kishte pasur) të zëvendësonte mikeshatë dhe të afërmit me përvojë dhe të pjekur që Elizabeta kishte me siguri në Ain Karim? Nuk është e qartë pse ajo u largua pas tre muajsh (Lk 1,56), pra pikërisht në momentin e lindjes, kur kushërira e saj do të kishte nevojë më shumë për ndihmë.
Një verejtje e tretë - dhe është më e rëndësishmia: Maria dhe Elizabeta, në vend që të bisedojnë në një mënyrë të thjeshtë, siç ndodh mes miqsh, shkëmbejnë fraza të zgjedhura me kujdes nga Bibla, aludojnë në episode dhe personazhe nga Besëlidhja e Vjetër me një hollësi të vërtetë dhe kompetencë mbresëlënëse. Më shumë se një bisedë mes grave të thjeshtë të popullit të tyre, duket se është një dialog mes dy studiuesve biblikë të përgatitur mirë.
Të kemi kujdes: Ungjilli nuk është një përmbledhje informacioni, e shkruar për të kënaqur kureshtjen, por është një tekst kateketik. Ai synon të ushqejë besimin e dishepullit dhe dëshiron të na bëjë të kuptojmë se kush është Jezusi, të cilit ne jemi thirrur t'i aderojmë. Për të kuptuar mesazhin, është gjithmonë e nevojshme të mbajmë parasysh gjuhën e përdorur në kohën në të cilën u shkrua dhe t'i kushtojmë vëmendje referencave, ndonjëherë të qarta, herë të tjera pak të mbuluara, të Besëlidhjes së Vjetër.
Pas kësaj premise, le të përpiqemi të kuptojmë se çfarë dëshiron të na mësojë Luka në ungjillin e sotëm.
Le të fillojmë me shënimin në dukje banal dhe të tepërt me të cilin fillon historia: sapo hyri në shtëpinë e Zakarisë, Maria përshëndeti Elizabetën (v.40). Po të kishte qenë “mirëmëngjesi!” i zakonshëm, ungjilltari nuk do ta nënvizonte. Nëse ai e thekson atë, do të thotë se kjo përshëndetje është domethënëse për të dhe në fakt, në vargun e mëposhtëm, ai e rikujton atë: pasi dëgjoi përshëndetjen, Gjon Pagëzuesi hidhet përpjetë nga gëzimi.
Hebrenjtë e kohës si dhe ata të sotëm, kur takohen, adresojnë vetëm një dëshirë: Shalòm – Paqe. Paqja tregon grumbullimin e të mirave që Perëndia i premtoi popullit të tij dhe që duhet të materializohen me ardhjen e Mesisë:
“7 Në ditët e tija do të lulëzojë drejtësia dhe paqe e madhe derisa të jetë hëna” (Ps. 72, 7).
Mesia quhet nga profeti Isaia, princi “i paqes” (Is. 9,5).
Në gojën e Marisë fjala paqe është një shpallje solemne: është njoftimi se Mesia i shumëpritur ka mbërritur në botë dhe bashkë me të filloi mbretëria e paqes për të cilën folën profetët.
Ashtu si Maria në malet e Judesë, si engjëjt – që kënduan në Betlehem: “14 Lavdi Hyjit në më të lartin qiell e paqe mbi tokë njerëzve, që i ka për zemër!” (Lk 2,14) – sot dishepujt e Krishtit shqiptojnë vetëm fjalë paqeje. “Në cilëndo shtëpi të hyni, - rekomandoi Jezusi, më parë thoni: ‘Paqja me këtë shtëpi!’ 6 Po qe se është aty ndokush mik i paqes, mbi të do të zbresë paqja juaj” (Lk. 10.5).
Fjalët që Elizabeta i drejton Marisë: “Je më e bekuar se të gjitha grate” nuk janë origjinale. Në Besëlidhjen e Vjetër ka dy gra që priten në të njëjtën mënyrë: Jahela (Gjyq. 5,24:
“Ndër gra bekuar qoftë Jahela, gruaja e Haber Cineut!
Ndër gra që nën tenda jetojnë,
bekuar qoftë! dhe Judith (Judh. 13,18).
Çfarë kishin bërë ato që ishte e jashtëzakonshme? Ato kishin pasur sukses (një arritje e paprecedentë për gratë!) për të asgjësuar shtypësit e popullit të tyre. Bibla nuk i mban mend këto histori për të miratuar luftën, por vetëm për të treguar, me shembuj të kuptueshëm për mentalitetin e kohës, se si Perëndia zakonisht kryen vepra të mrekullueshme duke përdorur mjete të brishta dhe të papërshtatshme.
Duke zbatuar të njëjtën frazë për Marinë, Luka thotë se edhe ajo i përket kategorisë së instrumenteve të dobëta dhe të varfra me të cilat Perëndia zakonisht kryen veprat e tij të shpëtimit. Nëpërmjet Marisë ai realizoi ngjarjen më të jashtëzakonshme në histori: djalin e tij ua dha njerëzve.
Elizabeta vazhdon: Çfarë duhet të kem që nëna e Zotit tim të vijë tek unë? (v.43). Kjo frazë është kopjuar edhe nga Besëlidhja e Vjetër. Ajo u shqiptua nga Davidi në një rast shumë solemn, kur arka e besëlidhjes në të cilën besohej se ishte i pranishëm Zoti, u transportua në Jerusalem. Duke e mirëpritur atë, mbreti thirri: “Si do të hyjë tek unë Arka e Zotit”? (2 Sam. 6,9).
Maria shpallet e bekuar sepse besonte në plotësimin e fjalëve të Zotit:
“E lumja ti që besove se do të plotësohet çka të qe thënë prej Zotit!” (v.45). Sa premtime bëri Perëndia nëpërmjet gojës së profetëve të tij! Megjithatë, kur këta u realizuan ngadalë, njerëzit filluan të dyshonin në besnikërinë e Zotit. Ata menduan se i kishin keqkuptuar ose mashtruar. Ata filluan të besojnë në arsyetimin e tyre, projektet e tyre, zgjedhjet e tyre dhe u përballën me dështime sistematike. Maria, nga ana tjetër, është e bekuar sepse i besonte Perëndisë, ajo kultivoi sigurinë se, pavarësisht nga të gjitha paraqitjet për të kundërtën, fjala e Zotit do të përmbushej.
Lum ajo që besoi. Kjo është lumturia e parë që haset në Ungjillin e Lukës dhe kjo lumturi është formuluar në vetën e tretë (jo: Lum ju...). Kjo tregon se lumturia nuk është e rezervuar për Marinë, por duhet të shtrihet për të gjithë ata që i besojnë fjalës së Zotit. Në Ungjillin e Gjonit e njëjta lumturi gjendet në fund. I Ngjalluri ia drejton Thomës duke thënë: “Pse po më sheh, po beson. Lum ata që nuk panë e besojnë!” (Gj. 20,29). Besimi autentik – ai i demonstruar nga Maria – nuk ka nevojë për vizione, demonstrime apo kontrolle. Ajo bazohet në dëgjimin e Fjalës dhe manifestohet në aderimin e pakushtëzuar të kësaj Fjale.
Nuk është e lehtë të besohet, veçanërisht kur kërkohet të shkojë kundër “gjykimit të shëndoshë”. Duhet shumë guxim të besosh se premtimet e bëra nga Zoti për paqendërtuesit, për jo të dhunshëm, për ata që kthejnë faqen tjetër, për ata që nuk hakmerren, për ata që japin jetën nga dashuria do të përmbushen. Maria tregon se ia vlen t'u besojë fjalëve të Zotit, gjithmonë: “Madje, të lumët ata që e dëgjojnë fjalën e Hyjit dhe e zbatojnë!” (Lk.11,28).
Pasazhi i Ungjillit përfundon me vargjet e para të himnit të lavdërimit të Zotit që Luka vendosi në gojën e Marisë. Maria është e para që kupton mrekullitë e bëra nga Zoti dhe i këndon ato.
Gjithçka fillon me vështrimin që Zoti e drejton, një vështrim krejtësisht i ndryshëm nga ai i njerëzve. Këta shikojnë drejt atyre që mund t'i pasurojnë. Zoti i kthen sytë nga ata që nuk kanë rëndësi, janë të përbuzur, janë jopjellorë, janë joproduktivë, janë në kushte të dhimbshme. Judith iu lut kështu: “Ti je Perëndia i të përulurve, ti je ndihmësi i të braktisurve, streha e të dobëtve, mbrojtësi i të dëshpëruarve, shpëtimtari i të dëshpëruarve (Jdt 9,11).
Maria e kuptoi se vështrimi i Perëndisë nuk tërhiqet nga meritat, nga përsosmëria shpirtërore, por nga nevoja e njeriut. Kështu ai e vendos veten mes të varfërve dhe interpreton ndjenjat e tyre të mirënjohjes.