Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 KRESH VITI B

MË 3-3-2024.



LEXIMI I UNGJILLIT: Gj. 2,13-25.


13 Ishin afër Pashkët e hebrenjve e Jezusi u ngjit në Jerusalem. 14 Në Tempull gjeti shitës qesh, delesh e pëllumbash dhe këmbyes të hollash duke ndenjur aty. 15 Atëherë punoi një frushkull konopësh dhe i dëboi nga Tempulli të gjithë së bashku me dele e me qe. Këmbyesve u derdhi të hollat dhe u rrëzoi tavolinat. 16 Shitësve të pëllumbave u tha: “Hiqini këta prej këndej e mos e bëni shtëpinë e Atit tim, shtëpi tregtie!” 17 Nxënësit e tij u kujtuan se është në Shkrimin e shenjtë: “Zelli për Shtëpinë tënde më bren!” 18 Atëherë ndërhynë judenjtë dhe e pyetën: “Ç’shenjë na jep duke vepruar kështu?” 19 Jezusi iu përgjigj: “Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!” 20 “Dyzet e gjashtë vjet zgjati ndërtimi i këtij Tempulli ‑ iu përgjigjën judenjtë ‑ e ti do ta ndërtosh për tri ditë?” 21 Porse Jezusi foli për tempullin e trupit të vet. 22 Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi. 23 Gjatë qëndrimit të Jezusit në Jerusalem në kohë të festës së Pashkëve, shumë besuan në Emrin e tij, kur panë shenjat që bëri. 24 Porse vetë Jezusi nuk kishte shumë besim në ta, sepse i njihte mirë të gjithë. 25 Nuk kishte nevojë t’i dëshmonte kush për njeriun: sepse ai e dinte mirë çka njeriu ndryn përbrenda.



LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA


ZEMËRIMI I PROFETIT.

Le ta vëmë veten në vendin e atyre që ishin dëshmitarë të këtij zemërimi të Jezusit: për një kohë të gjatë, në sheshin e tempullit, ka pasur tregtarë kafshësh; kur njerëzit vinin në pelegrinazh në Jeruzalem, ndonjëherë nga shumë larg, shpresonin të gjenin atje kafshët për t’i blerë dhe për t'i ofruar ato si flijime. Sa për këmbyesit e parave, ata që shkonin në pelegrinash, kishin nevojë për para: sepse monedhat e prera me figurën e perandoit romak nuk mund të përdoreshin për të blerë kafshët e fljimeve dhe gjëra të tjera në kohën e festës! Por jashtë shesin e Tempulllit përdoreshin vetëm monedha të okupatorit romak. Për këtë arsye, kur arrinin në Jeruzalem, ata që shkonin në pelerinash, kishin nevojë të këmbyenin atë para që u nevojitej, me monedhën hebraike dhe kjo gjë bëhej vetëm në shesin e Tempullit. Po pse bëhet merak?
Siç ndodhi shpesh, Jezusi më parë vepronte, pastaj shpjegonte: por njerëzit nuk e kuptonin mirë, ose aspak. Do ta kuptonin më vonë: "Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi ". (v 22). Dhe përsëri, jo të gjithë do ta kuptonin atë...
Tani për tani, dhuna e Jezuit është e papritur, fjalët e tij nuk janë të kuptueshme! Dhe qortimi i tij ndaj shitësve (" mos e bëni shtëpinë e Atit tim, shtëpi tregtie!”) sugjeron që ai mendon se ai është një profet; Jeremia kishte thënë: "Pse a shpellë cubash është bërë kjo Shtëpi, mbi të cilën është thirrur emri im ndër sytë tuaj?" (Jer 7,11). Më mirë, ai e merr veten plotësisht për Mesi: sepse profeti Zakaria kishte paralajmëruar: "Nuk do të ketë më tregtar në Shtëpinë e Zotit të Plotfuqishëm atë ditë" (nënkuptohet në ditën e ardhjes së Mesisë ( Za 14, 10). Dhe, ndoshta edhe më keq, kur flet për tempullin në Jeruzalem, ai guxon të thotë se Temçulli është: "Shtëpia e Atit tim".
Përballë këtij pretendimi, ekzistojnë dy qëndrime të mundshme: që të hapen veshët gjerë për të kuptuar (kjo është ajo që bëjnë dishepujt), ose përndryshe që të vendoset ky Mesi me pretendimet e tij, ky Mesi i rremë, në vend të tij (ky është qëndrimi i atyre që Gjoni i quan: "hebrenjtë", për ta ai nuk është asgjë ). Në të vërtetë, ata janë të gjithë hebrenj. Por disa prej tyre tashmë e kishin parë Jezusin në punë: dhe që nga Pagëzimi në brigjet e Jordanit, që nga festa e martesës në Kanë, ata kishin ndier disa herë se ua thoshte zemra që Jezusi ishte me të vërtetë Mesia; atëherë ata ishin të përgatitur të njihnin në qëndrimin e Jezusit një gjest profetik.
Madje, për të thënë të vërtetën, të gjithë e dinin që kafshët e flijuara nuk duhet të ishin aty: normalisht tregtarët e bagëtive duhet të kishin qenë në Luginën e Cedronit dhe në shpatet e Malit të Ullinjve. Gradualisht, ata iu afruan tempullit derisa u vendosën në esplanadë! Për këtë Jezusi i qorton ata, dhe me të drejtë.
Pastaj një frazë nga Psalmi 68/69 kthehet në kujtesën e dishepujve: “Zelli për Shtëpinë tënde më bren!”. Është ankesa e dikujt që përndiqet për shkak të besimit të tij: "Sepse për shkak tëndin e mbarta poshtërimin, turpi ma mbuloi fytyrën, u bëra i huaj për vëllezërit e mi, i panjohur për bijtë e nënës sime. Pse shkrihem në zell për Shtëpinë tënde, përbuzjet e atyre që ty të përqeshin, ranë mbi mua" (69,8-11). Psalmi flet në kohën e shkuar: " Shkrihem në zell për Shtëpinë tënde" (Zelli për shtëpinë tënde më ka ngrënë" në qoftë përkthehet fjalë për fjalën nga origjinali), ndërsa Gjoni e përsërit këtë frazë në të ardhmen: "Zelli për Shtëpinë tënde më bren" ( "Zelli për shtëpinë tënde do të më ha" në qoftë se përkthehet fjalë për fjalë (v. 17). Një mënyrë për të njoftuar përndjekjen që pret Jezusin dhe që tashmë po fillon diku tjetër! Ne jemi akoma në fillim të Ungjillit të Gjonit, por gjyqi i Jezusit është skicuar tashmë. Së shpejti ankesa e të përndjekurve për drejtësi do të vlejë plotësisht për të: "Dashuria e shtëpisë tënde do të jetë mundimi im".



SHKATËRRONI KËTË TEMPULL,

DHE PËR TRE DITË UNË DO TA RINDËRTOJ.


Ata që Gjoni i quan "Judenj", nuk kanë të njëjtën mirësi ndaj jezusit si dishepujt e tij. Për ta ai nuk është asgjë: një Galileas (dhe a mund të dalë diçka e mirë prej andej?). Dhe ai e lejon veten të kritikojë praktikat e zakonshme të Tempullit?!. Le të jemi të drejtë: ata nuk janë domosdoshmërisht në gabim, kur i kërkojnë atij të justifikojë veten ... "Ç’shenjë na jep duke vepruar kështu?" (v.18),
përgjigjja e Jezusit do të bëhet e ndritshme për besimtarët pas Ringjalljes: “Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!”. Për momentin, është keqkuptimi total: “Dyzet e gjashtë vjet zgjati ndërtimi i këtij Tempulli ‑ iu përgjigjën judenjtë ‑ e ti do ta ndërtosh për tri ditë?”; në logjikë të mirë, nuk mund të vërtetojmë se ata janë në gabim. Një njeri i vetëm natyrisht nuk mund të ndërmarrë një punë të tillë! Ai nuk mund ta bëjë atë për tre ditë, as për dyzet e gjashtë vjet, as gjatë gjithë jetës!
Ky tempull madhështor, i respektuar nga të gjithë, sepse është shenja e dukshme e pranisë së Zotit në mes të popullit të tij, ky tempull nuk pret asgjë nga marangozi i Nazaretit. Me fjalët e tij... "Për tre ditë..." ai vërteton që është paksa i shkurtër ...
Edhe pse ... për një hebre të mësuar me Shkrimet, “tre ditë” ishte një numër për të cilin flitej shpesh: zakonisht ishte një mënyrë simbolike për të thënë: "Zoti sigurisht do të ndërhyjë"; ne e lexojmë këtë në librin e Ozesë, për shembull (Os 6); megjithatë, librin e Osesë, hebrenjtë tanë e dinin atë për mend me siguri! Po, por ... profetët, ne e dimë që ata flasin në këtë mënyrë, në një mënyrë enigmatike, simbolike ... por ai, në sytë e tyre, nuk është profet!
I gjithë problemi është atje, sipas Gjonit: dhe nëse ai e vendosi këtë episod të tempullit në fillim të shërbesës publike të Jezusit. ndërsa tre Ungjijtë e tjerë e vendosin atë në të kundërtën në fund, ndoshta është për të na lajmëruar se ekzistojnë paragjykime që nuk lejojnë që Zoti të flasë qartë e lirisht. Dishepujt nuk i kishin këto paramendime, dhe për këtë ishin në gjendje ta shoqëronin Jezusin hap pas hapi dhe ta zbulonin atë pak nga pak; përkundrazi, kundërshtarët e Jezusit janë mbyllur në sigurinë e tyre; ata me të vërtetë e humbën mundësinë që ta pranonin këtë zbulim të jashtëzakonshëm, të cilin gjithsesi e prisnin me gjithë zemrën e tyre: tani e tutje, prania e Zotit nuk është në një konstruksion prej guri, por në zemrën e njerëzimit, në trupin e Një të Ringjalluri.

[ninoenina]

F. A. E DIELA E 3 E KRESH. VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 E KRESH. VITI B

MË 3-3-2024.


UNGJILLI: Gj, 2,13-25.


13 Ishin afër Pashkët e hebrenjve e Jezusi u ngjit në Jerusalem.
14 Në Tempull gjeti shitës qesh, delesh e pëllumbash dhe këmbyes të hollash duke ndenjur aty. 15 Atëherë punoi një frushkull konopësh dhe i dëboi nga Tempulli të gjithë së bashku me dele e me qe. Këmbyesve u derdhi të hollat dhe u rrëzoi tavolinat. 16 Shitësve të pëllumbave u tha: “Hiqini këta prej këndej e mos e bëni shtëpinë e Atit tim, shtëpi tregtie!” 17 Nxënësit e tij u kujtuan se është në Shkrimin e shenjtë: “Zelli për Shtëpinë tënde më bren!” 18 Atëherë ndërhynë judenjtë dhe e pyetën: “Ç’shenjë na jep duke vepruar kështu?” 19 Jezusi iu përgjigj: “Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!”
20 “Dyzet e gjashtë vjet zgjati ndërtimi i këtij Tempulli ‑ iu përgjigjën judenjtë ‑ e ti do ta ndërtosh për tri ditë?” 21 Porse Jezusi foli për tempullin e trupit të vet.
22 Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi.
23 Gjatë qëndrimit të Jezusit në Jerusalem në kohë të festës së Pashkëve, shumë besuan në Emrin e tij, kur panë shenjat që bëri. 24 Porse vetë Jezusi nuk kishte shumë besim në ta, sepse i njihte mirë të gjithë. 25 Nuk kishte nevojë t’i dëshmonte kush për njeriun: sepse ai e dinte mirë çka njeriu ndryn përbrenda.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në ungjij disa herë Jezusi indinjohet, por në këtë pasazh që komentoj, ai të na prezantohet me një kamxhik në dorë ndërsa ai përzë shitësit nga Tempulli, pastaj shkel tavolinat e këmbyesve, me pak fjalë, një skenë që na shqetëson pak, që krijon një siklet të caktuar.
Dhe ne do të përpiqemi të kuptojmë mirë arsyen e këtij reagimi të ashpër që pati Jezusi kundër institucioneve fetarë të kohës së tij.
Dhe le ta themi menjëherë, nuk ka të bëjë vetëm me përzierjen midis praktikës fetare dhe interesave ekonomike: arsyeja themelore për gjestin e tij është shumë më serioze, është dënimi i mënyrës me të cilën raportoheshin ata institucionet me Zotin që u shpreh pikërisht në atë praktikë fetare.
Për ne sot, ajo që bëri Jezusi do të jetë një ftesë për të reflektuar jo vetëm për përzierjen e fesë dhe të paratës, të cilat, ne e dime, kanë shkaktuar shumë skandale edhe në Kishën tonë, por është një reflektim mbi mënyrën se si ne lidhemi me Zotin sot, sepse ndoshta në bazën e praktikës sonë fetare ka diçka shumë të ngjashme me atë praktikë fetare të priftërinjve të kohës së Jezusit... do ta shohim.
Episodi është vendosur në Tempull, prandaj mendoj se është e dobishme të përmendet diçka për këtë ndërtim dhe, më pare, dua të bëj një dallim mes dy termave që ne lehtë i ngatërrojmë dhe që ngatërrohen edhe në përkthime të Biblës: Tempulli “hieros” në greqisht, dhe Shenjtërorja “naos” në greqisht.
Ungjilltarët janë shumë të kujdesshëm në përdorimin e këtyre dy termave dhe dallimi mes të dy termave duhet mbajtur parasysh pikërisht për të kuptuar mesazhin e Ungjillit të sotme.
Çfarë ishte tempulli?
Ajo ndërtesë e madhe që shihet në disa foto ishte Tempulli.
Sipërfaqja në të cilën është ndërtuar Tempulli, ishtë shumë e madhe, afërshisht e ngjashmë me sypërfaqën e zënë nga 22 fusha të futbollit. Për ta ndërtuar, Herodi kishte rrafshuar majën e një mali në pjesën veriore dhe kishte ndërtuar harqe të mëdha në pjesën jugore.
Mbi këta harqe gjigante u ndërtua "Tremi Mtretëror”: sot mbi ata harqe
qëndron “xhamia al-Aksa”.
Të gjithë mund të hynin në atë shesin e hapur dhe të madhë që ishte brenda rrethit të Tempullit, edhe paganë, mëkatarë, njerëz të papastër... në vetvete, ky vend nuk ishte me të vërtetë një vend i shenjtë.
“Tremi Mretëror” ishte vendi ku bëhej tregtia më fitimprurëse: ishte një vend i mrekullueshëm, ndërtuar në dy kate, ishte 185 metra i gjatë, i mbështetur nga katër rreshta me 40 kolona në çdo rresht, çdo kolonë ishte 10 metra e lartë dhe më pas kishte një kapitel prej 1,8 metrash, një kapitel korintik, një mrekulli me të vërtetë.
Pse insistoj në këtë vend?
Sepse aty mund të bëheshin blerjet më të mira: pëllumbat, qengjat…
Qengjat laheshin fillimisht te “pishina e deleve” që ndodhej jashtë esplanadës
të Tempullit, në pjesën veriore: kështu qengjat ishin tharë, dukeshin mirë dhe për këtë arsye çmimi ishte pak më i shtrenjtë; kushdo që i blente, i sillte dhe i paraqiste priftit që i ofronte në altarin përballë shenjtërores.
Por nuk bëhej tregti vetëm në këtë “Trem Mretëror”: ky ishte tregu më i rëndësishëm, ku hyri edhe Jezusi për të përzënë shitësit. Tregtia bëhej rreth e rrotull esplanadës. Pra le të kemi parasysh përseri pjesën jugore e esplanades: aty ishte dera hyrëse të Tremit Mbretëror e cila ndodhej në krye të njërës prej shkallave madhështore të Tempullit: ajo ishte dera më e bukur ndër 8 dyert që i jepnin hyrje në esplanades së Tempullit.
Unë ju fola për një shkallë: nën këtë shkallë kalonte një rrugë Herodiane, ishte
8.50 metra e gjerë. Në të dy anët e saj kishte dyqane ku shitej gjithçka që ishte e nevojshme për praktikën fetare, duke përfshirë pëllumbat, qengjat, tallit për lutje, filateri... çdo gjë qe lidhej me fenë.
Ungjilli i sotëm na tregon për qetë të dëbuar nga tempulli nga Jezusi.
Qetë nuk hynë në tempull, nuk u shitën atje në Tremin Mbretëror. Në një vend tjetër bliheshin dhe shiteshin qetë: ishte në “përroin e Cedronit”, në luginën që tejkalohet për të shkuar nga Jeruzalemi në “Malin e Ullinjve”: aty ishte sheshi i tregut ku shiteshin qetë dhe kafshët më të mëdha.
Do të doja t'ju tregoja tani, diçka më të mirë, për shkallën madhështore që çonte në Tremin Mbretëror: ishte 17 metra e lartë nga baza, kjo shkallë ishte 15.50 metra e gjerë, si një autostrade me 4 korsi të kohës tonë, me të vërtetë diçka madhështore.
Pse insistoj në këtë shkallë?
Sepse në bazën e kësaj shkalle ishin krijuar 4 dhoma të cilat u gjetën nga arkeologët gjatë gërmimeve.
Këtu janë 4 dhomat, pse e tregoj këtë?
Sepse aty kishte këmbyes parash dhe kështu mund të imagjinojmë që Jezusi hyri pikërisht atje për të shkelmuar tavolinat e tyre.
Deri tani kemi folur për Tempullin!
Shenjtërorja tani…pjesa më e shenjtë të Tempullit, ishte e përbërë nga tre dhoma: një Atrium, Shenjtërorja dhe pas Shenjtërores kishte një vello që ndante të Shenjteroren nga Shenjtërorja e të Shenjtorëve. Në Shenjtëroren e të Shenjtorëve ishte një gur i shenjtë që ishte "guri i themelit të botës", "shetyyah nëë gjuhën aramaike".
Edhe sot njerëzit mundohen të luten sa më afër këtij guri sepse është vendi
ku ishte prania e lavdisë së Perëndisë.
“Muri i Vajtimit” është vendi më i shenjtë i faljes, sepse është shumë afërt me atë vend ku ishte Shenjtorja e të shenjtorëve.
Tani vini re se si njerëzit i afroheshin kësaj Shenjtërores, pjesës më të shenjtë të tempullit.
Kishte me të vërtetë një varg pengesash për të seleksionuar, për të zgjedhur njerëzit që kishin drejtë të hyjnë, sepse te Zoti, vetëm njerëzit më të pastër mund të afroheshin.
Zgjedhja e parë bëhej tek një balustradë që ishte 1.5 metra e lartë: atë balustradë mund ta kalonin vetëm burra dhe gra izraelite: paganët, njerëzit e papastër duhej të ndaloheshin, si edhe njerëzit e verbër, të gjymtuar, të çalë nuk mundën të shkonin përtej saj.
Pastaj kishte një pendesë e dytë: gratë duhej të rrinin në një sallë të rezervuar për to. Ato nuk mund të afroheshin më pranë Shenjtërores.
Kishte një derë e tretë që mund ta kalonin vetëm burrat: ishte dera më e bukur se dyerve të tempullit, "porta e artë e Nikanorit".
Atë derë mund ta kalonin vetëm burrat, pra vetëm ata afroheshin më pranë Shenjtërores.
Dhe pastaj pati një seleksionim tjetër... vetëm priftërinjtë mund të hynin në shenjtërore. Por më pas, përtej velit që të çonte në vendin ku ishte lavdia e Zotit, vetëm Kryeprifti, një herë në vit mundte të hynte atje.
Këtu, ne u përpoqëm të shohim se si ishte ky ndërtim, kështu që mund të mbajmë parasysh dallimin midis Tempullit, i cili ishte gjithë esplanada, dhe shenjtërores, që ishte vendi më i shenjtë.
Vura re të gjitha këto pengesa ku selkeksionoheshin njerëzit: kur arrinin te një pengesë mund të vazhdoninn ecjen vetëm ata që kishin drejtë, sipas regullorëve të Tempullit…
Epo, le të kujtojmë se çfarë ndodhi kur Jezusi vdiq në Kalvar: velloja e Tempullit po është grisur. Të gjitha barrierat do të rrëzohen, sepse në vendin ku është Zoti, të gjithë mund të hyjnë: të mirë, të këqij, shenjterit, mëkatarë... nuk do të ketë më asnjë pengesë.
Kjo do të jetë risia e Pashkëve, por për këtë do të flasim më vonë.
Tani le të dëgjojmë se çfarë ndodhi:
“13 Ishin afër Pashkët e hebrenjve e Jezusi u ngjit në Jerusalem. 14 Në Tempull gjeti shitës qesh, delesh e pëllumbash dhe këmbyes të hollash duke ndenjur aty. 15 Atëherë punoi një frushkull konopësh dhe i dëboi nga Tempulli të gjithë së bashku me dele e me qe. Këmbyesve u derdhi të hollat dhe u rrëzoi tavolinat. 16 Shitësve të pëllumbave u tha:
“Hiqini këta prej këndej e mos e bëni shtëpinë e Atit tim, shtëpi tregtie!”
17 Nxënësit e tij u kujtuan se është në Shkrimin e shenjtë:
“Zelli për Shtëpinë tënde më bren!”
18 Atëherë ndërhynë judenjtë dhe e pyetën:
“Ç’shenjë na jep duke vepruar kështu?”
19 Jezusi iu përgjigj:
“Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!”
20 “Dyzet e gjashtë vjet zgjati ndërtimi i këtij Tempulli ‑ iu përgjigjën judenjtë ‑ e ti do ta ndërtosh për tri ditë?”
21 Porse Jezusi foli për tempullin e trupit të vet. 22 Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi”.

Ungjilltari fillimisht shënon kohën në të cilën ndodhi episodi: ishin ditët e
përgatitjes për Pashkë”.
Prandaj është e lehtë të imagjinohet moria e madhe e pelegrinëve në të gjithë qytetin, në malin e Ullinjve dhe veçanërisht në Malin e Tempullit.
Jeruzalemi në ato vite kishte rreth 40.000 banorë, por në kohën e Pashkëve
numri i banorëve u trefishua, duke arritur në 120.000.
Dua të përmend sasinë e parave që qarkullonin në tempull në ato ditë.
Cili historian është Jozefi?
Ai ishte prift i Tempullit, ndaj e dinte shumë mirë se si bëhej biznesi atje. Thotë ai se gjatë kohës së Pashkëve qengjat e flijuar ishin midis 18 dhe 20.000, çmimi ishte më tepër të larta në ato ditë, prandaj mund të imagjinojmë fitimet që kishin këta shitës.
Pastaj në tempull kishte ofertat e bëra nga pelegrinët, oferta falas, në atriumin e grave kishte 13 kuti në të cilat mblidheshin ofertat falas, në secilën prej kutive kishte mbishkrimi i fatit të kësaj oferte: për temjanin, për drurin, për kripën, për sakrifica... mirë.
Si u bënë ofertat?
Paratë që qarkullonin në të gjithë Perandorinë nuk mund të futeshin në Tempull, ato ishin monedhat me figurën e Tiberius dhe nënës së tij Livia: nuk mund të futeshin në Tempull sepse do të kishte qenë një përdhosje, një gjest idhujtar. Epo, këta monedha me mbishkrim të Tiberiusit…
Çfarë po bëhej?
Mund të bëheshin oferta vetëm me para që ishin të pastra dhe që nuk kishin figurat që do të kishin përdhosur Tempullin; përdorëshin "Perutot”, një monedhë që nuk vlente asgjë, aq sa nëse një njeri në qyteti do t’I kishte parë në tokë, ai nuk do të ishte përkulur për t’i marrë.
Ato monedha shkëmbyeshin pikërisht përballë atyre katër dhomave, në të cilët ndoshta, si kam thënë, hyri edhe Jezusi.
Pra, çfarë ndodhi?
Kushdo që donte të bënte ofertën, duhej të shkëmbente monedhat me figurën e Tiberit, të përdorura në të gjithë perandorinë, me këto “Perutot”.
Sigurisht, ata nuk e bënë këtë shkëmbim parash falas, bënin një marëveshje për të vendosur përqindjen që do të kishin fituar për veten, dhe ashkush nuk mundte të vendoste tavolinën e tij për shkëmbimin e monedhave. Menaxhoheshin të gjitha licencat edhe për shitjen e kafshëve apo objekteve që kishin të bënin me kultin, dhe këto licenca ishin administruara nga familja e Anës dhe Kajafës, Kryepriftërinjve të Tempullit.
Pra, ne e kuptojmë se çfarë do të thoshte gjesti i bërë nga Jezusi: ai preku një nerv të zbuluar të asaj feje… interesin ekonomik.
Pastaj, për Pashkën, monedhat e taksës "gjysmë sikli" silleshin në Jeruzalem
e çdo hebre duhej ta paguante atë taksë për shërbimin e Tempullit. Hebrenjtë e mbarë botës duhej të paguanin këtë taksë dhe këto para u mblodhën dhe sollën në Tempull pikërisht në kohën e Pashkëve.
Ja, Tempulli konsiderohej në atë kohë banka më e madhe në të gjithë Lindjen e Mesme. Libri I dytë i Makabenjve thotë, në kapitullin e 3-të, se thesari i Jeruzalemit ishte plot me pasuri të pamasë aq sa shuma ishte e pallogaritshme.
Çfarë bën Jezusi?
Me një kamxhik litarësh i dëbon të gjithë.
Vetëm Ungjilltari Gjon flet për këtë kamxhik litarësh.
Armët ose shkopinjtë nuk mund të futeshin në tempull, kështu që Jezusi duhet të bashkonte disa litarë me të cilat lidheshin kafshët poshtë dhe kështu i dëboi të gjithë jashtë.
Epo, çfarë donte të thoshte me këtë gjest? Sigurisht shpallja apeli më e menjëhershme është evidente: do të dënohet përzierja e fesë dhe e parave, por ka edhe një mesazh më shumë të rëndësishëm që Jezusi donte të jepte.
Le të vëmë re, kë dëboi ai?
Para së gjithash edhe kafshët dëbohen nga tempulli.
Per cfare arsye?
Për shkak se ato përdoreshin për sakrifica që Zoti nuk i donte më, ishte një praktikë fetare që duhej të harrohet: ‘Më pëlqen mëshira e jo flia! (Mt. 9,12).
Ne e dimë se të gjithë popujt ofruan këtë lloj flijimi për perënditë e tyre.
Si ka ardhur?
Sepse ata donin t'i jepnin diçka Zotit, sepse Zoti nuk do të kishte dhënë asgjë nëse ata do ta kishin bërë këtë më parë.
Ata që donin favoret nga Perëndia, bekimet e tij, shëndetin, pjellorinë e fushave, pjellorinë e kafshëve, një familje të bashkuar dhe e shumtë…ata duhet të ofronin diçka.
Dhe çfarë ofruan ata?
Ato që kishin, gjërat më të dashura për ta, i ndanë me Zotin, për shëmbull
kafshët nga kopetë e tyre.
Epo, Zoti nuk do më sakrifica.
Nuk është se Zotit nuk i pëlqen flijimi i kafshëve: ai nuk dëshiron asnjë lloj sakrifice.
Kjo blerje dhe shitje e favoreve të Zotit, kjo marrëdhënie tregtare me Të, Zoti nuk e duron më.
Per cfare arsye?
Sepse bie ndesh me natyrën e tij: Ai është dashuri e lirë, ai vetëm jep favore dhe ua jep ato të gjithëve, të këqijve e të mirëve, pa dallim.
Për cfare arsye?
Sepse Ai nuk mund të bëjë asgjë përveç dashurisë, Ai është dashuri dhe vetëm dashuri.
Bindja se ne mund t'i japim diçka Zotit është pagane dhe pëlr fakt të keqe mund ta kultivojmë gjithashtu ne të krishterë; për shembull le të mendojmë për liturgjitë tona, këngët tona, festat tona…me to ne nuk i japim asgjë Zotit, ato janë vetëm manifestimi i gëzimit tonë për të qenë me vëllezërit tanë, të bashkuar në dashuri…ato janë manifestimi i mirënjohjes sonë për dashurinë e Zotit për ne.
Edhe veprat tona të mira…
Edhe veprat tona të mira... ndonjëherë dëgjojmë njerëzit që thonë: “Bëhu i mirë që të të dojë Zoti”. Zoti ynë…ai të do gjithsesi! Zoti i paganëve do të mirën, Zoti i Jezusit nga Nazareti nuk blihet nga veprat e mira, Ai thjesht do. Zoti të do gjithmonë, por do të jeni të lumtur vetëm nëse e lini veten të përfshiheni në këtë dashuri.
Veprat e dashurisë që kryeni nuk janë diçka meritore që do t'ju japë më pas të drejtën të merrni një çmim!
Veprat e dashurisë që kryejmë, janë manifestimi i mrekullueshëm i pranisë në brendësinë tonë të jetës hyjnore që na ka dhënë, janë ato vepra dashurie që na bëjnë të bukur, që bëjnë të shkëlqejë në fytyrën tonë ngjashmërinë e Atit që është në qiej.
Dhe pastaj ai i dëbon nga Tempulli kafshët, duke refuzuar kështu çdo sakrificë.
Për më tepër, Jezusi flet vetëm dy herë në Ungjij për "sakrificën". Këtë fjalë e përdor dy herë për të thënë se ai nuk i do sakrifica, por veprat e dashurisë.
Unë po thosha se nuk i dëbon vetëm kafshët, por edhe njerëzit, i dëbon të gjithë, dhe Mateu dhe Marku specifikojnë se ai dëbon shitësit dhe blerësit.
Blerësit nuk janë njerëz të këqij, ata janë të mirët, të përkushtuarit, por ata mashtrohen nga predikatarë të një feje të rremë, ata praktikojnë një marrëdhënie të gabuar me Zotin, ata duhet të largohen nga ky rrethim fetar.
Qortimi u bëhet shitësve të pëllumbave, për çfarë arsye?
Sepse pëllumbi u ble mbi të gjitha nga të varfërit për sakrificat e pastrimit dhe
shlyerje.
Dishepujt kujtuan një tekst të Shkrimit:
“Zelli për Shtëpinë tënde më bren!” (v.17).
Është një citim nga Psalmi 69.
Çfarë donte të thoshte?
Dishepujt e kuptuan se në çfarë rrezik u fut Jezusi, në kontrast me institucionin fetar të kohës: duke i dënuar ato praktika fetare si të refuzuar nga Zoti, ka kryer një veprim që do t'i kushtojë jetën.
Dhe tani kemi mbërritur në mesazhin qendror të Ungvjillit të sotëm:
Jezusi na fton të shkatërrojmë shenjtëroren sepse do të krijojë një të re.
Ne ndjejmë:
“18 Atëherë ndërhynë judenjtë dhe e pyetën:
“Ç’shenjë na jep duke vepruar kështu?”
19 Jezusi iu përgjigj:
“Rrënojeni këtë Tempull e unë do ta rindërtoj për tri ditë!”
20 “Dyzet e gjashtë vjet zgjati ndërtimi i këtij Tempulli ‑ iu përgjigjën judenjtë ‑ e ti do ta ndërtosh për tri ditë?”
21 Porse Jezusi foli për tempullin e trupit të vet. 22 Kur u ringjall prej së vdekuri, atëherë u ra ndër mend nxënësve se këtë kishte dashur të thotë dhe i besuan Shkrimit të shenjtë e fjalës që tha Jezusi” (v. 18-22).
Judenjtë reagojnë ndaj gjestit të bërë nga Jezusi dhe i kërkojnë një shenjë me të cilën ai provon se Hyji e dërgoi.
Kush janë këta hebrenj?
Në Ungjillin sipas Gjonit shfaqen vazhdimisht, 71 herë, nuk janë popull
i Izraelit, jo absolutisht.
Kur flet për Judenjtë, Gjoni u referohet krerëve të priftërinjve, skribëve, pleqve,
me pak fjalë, autoritetit fetar i cili është ai që u prek shumë nga afër nga gjesti i kryer nga Jezusi, nga fakti që Ai tha:
"Kjo praktikë fetare ka pasur ditën e saj, një marrëdhënie e re me Zotin fillon tani".
Përgjigjja që u jep Jezusi këtyre hebrenjve?
"Shkatërroni këtë shenjtërore".
Çfarë do të thotë ai?
A i referohet vetëm faktit që ata duhet të korrigjojnë abuzimet që po ndodhnin atje në tempull?
A po denoncon pra një praktikë fetare të përzier me interesa ekonomike?
A po denoncon ai falsitetin e kultit siç kishin bërë tashmë profetët?
Jo!
Amosi dhe Jeremia i kishin bërë tashmë këto denoncime. Por le të kujtojmë se çfarë thotë në të vërtetë Isaia.
Në fillim të librit të tij, Zoti thotë me gojën e profetit:
“11 “Ç’më duhen flitë tuaja të panumërta?”
‑ thotë Zoti. ‑
“Jam ngopur me fli shkrumbimi deshësh,
me dhjamë bagëtish të majura;
e gjak demash, qengjash e cjepsh nuk dua!
12 Kur donit të dilni përpara meje,
kush i kërkoi këto prej duarve tuaja
që të shëtitni nëpër tremet e mia?
13 Pushoni së më sjelluri fli të padobi;
inat e kam kemin.
Hëna e re, e shtuna dhe tubimet...
s’duroj dot paudhëri e festime bashkë!
14 Hënat e reja e festimet tuaja
i urren shpirti im,
u bënë barrë e rëndë për mua,
s’mund t’i duroj më!
15 Kur i shtrini duart tuaja në lutje,
unë i largoj sytë e mi prej jush;
edhe nëse i shumoni lutjet tuaja,
unë nuk ju dëgjoj.
Duart tuaja pikojnë gjak.
16 Lahuni, pastrohuni,
Hiqeni fajësinë tuaj prej syve të mi,
pushoni të bëni keq!
17 Mësoni të bëni vepra të mira:
kërkojeni drejtësinë,
ndihmoni të shtypurit,
jepini të drejtën bonjakut,
mbrojeni të vejën!” (Is. 1, 11-17).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 E KRESH. VITI B

MË 10 – 3 – 2024



LEXIMI I 1: 2Kr. 36,14-16.19-23.

Gjatë mbretërimit të Sedecisë.
14 Gjithashtu edhe të gjithë krerët e priftërinjve si dhe populli mbarë i shumuan pabesnikëritë e veta, duke i ndjekur fëlliqësitë e paganëve e duke e dhunuar Shtëpinë e Zotit që vetë Zoti e kishte shuguruar në Jerusalem.
15 E pra, Zoti, Hyji i etërve të tyre, ua dërgonte me kujdes e ditë për ditë lajmëtarët e vet për t’i qortuar, sepse i dhimbsej populli i vet dhe banesa e vet. 16 Por ata i përqeshnin lajmëtarët e Hyjit, i merrnin për asgjë fjalët e tija dhe i vinin në lojë profetët derisa mbërriti në kulm hidhërimi i Zotit kundër popullit të tij e më s’kishte shërim.
19 Atëherë armiqtë e dogjën Shtëpinë e Hyjit, e rrënuan murin e Jerusalemit, i dogjën të gjitha pallatet, rrënuan gjithçka ishte me vlerë.
20 Mbreti i humbi në Babiloni ata që i shpëtuan shpatës dhe u bënë skllevër të mbretit e të bijve të tij derisa u vendos mbretëria persiane, 21 për t’u plotësuar fjala që Zoti e tha me gojën e Jeremisë: “Derisa toka të mos i zhdetyrojë të shtunat e veta, do të pushojë për tërë kohën djerr, deri që të mbushen shtatëdhjetë vjet”.
22 Në vitin e parë të Kirit, mbretit të Persisë, për të shkuar në vend fjala e Zotit, që e kishte thënë me gojën e Jeremisë, Zoti e zgjoi shpirtin e Kirit, mbretit të Persisë, i cili shpalli ‑ madje edhe me shkrim ‑ në mbarë mbretërinë e vet: 23 ”Kështu urdhëron Kiri, mbreti i Persisë: Zoti, Hyji i qiellit, m’i dhuroi të gjitha mbretëritë e dheut dhe Ai më urdhëroi t’ia ndërtoj Shtëpinë në Jerusalem, që është në Judé. Me cilindo prej jush që i përket popullit të tij, Zoti, Hyji i tij, qoftë me të; secili le të shkojë atje”.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI-LUTJA


KOKËFORTËSIA E NJERËZVE DHE DURIMI I PERËNDISË.

Nga viti 598, mbreti i Babilonisë, Nabukodonozori është zotëria në Jeruzalem; ai plaçkiti dhe rrëmbeu tempullin; ai emëroi dhe shkarkoi mbretërit; dhe për të hedhur vullnetet e këqija, ai tashmë po kryen një deportim masiv; libri i dytë i Mbretërve (kapitulli 24) tregon se ai dëboi të gjithë Jeruzalemin, të gjithë krerët, të gjithë njerëzit e pasur, domethënë ai dëboi dhjetë mijë njerëz, të gjithë mjeshtrit e metaleve, bravandreqësit, dhe natyrisht, ushtarët kështu që 'vetëm njerëzit e vegjël kishin mbetur në vendin.
Ai e zgjodhi Sedecian si mbret në Jeruzalem. Sedecia do të mbretërojë nga 598 deri në 587 para Krishtit. Por Sedecia nuk ishte më i bindur, i përvuajtur, i urtë se të tjerët, as ndaj Zotit, as ndaj profetëve të tij, as ndaj Perandorit të momentit, Nabukodonozorit. Në vitin 587, ky bëri për herë të dytë rrethimin e Jeruzalemit dhe shkatërroi revoltën e Sédécisë. Rrethimi zgjati më shumë se tetëmbëdhjetë muaj dhe pastaj u përfundua shkatërrimi e Jeruzalemit. Pothuajse të gjithë njerëzit u dëbuan. Në përgjithësi, është nga viti 587 që llogaritet kohëzgjatja e Mërgimit në Babiloni. Një Mërgim që do të zgjaste derisa Nabukodonozori u shtyp vetë nga fuqia e re në rritje në Lindjen e Mesme, Irani, i quajtur ende Persia, në atë kohë.
Politika e Kirit, mbretit të Persisë, do të kishte qenë në dobi të banorëve të Jeruzalemit: në mënyrë sistematike, ai i ktheu në vendin e tyre të origjinës të gjitha popullatat e dëbuar në mergim nga Nabukononozori; popullsia hebreje si dhe populsi të tjerët patën dobi nga ky ndryshim i politikës që kishte qenë kaq i papritur saqë njerëzit kishin parë në të dorën e Zotit:
"Në vitin e parë të Kirit, mbretit të Persisë, për të shkuar në vend fjala e Zotit, që e kishte thënë me gojën e Jeremisë, Zoti e zgjoi shpirtin e Kirit, mbretit të Persisë, i cili shpalli ‑ madje edhe me shkrim ‑ në mbarë mbretërinë e vet: ”Kështu urdhëron Kiri, mbreti i Persisë: Zoti, Hyji i qiellit, m’i dhuroi të gjitha mbretëritë e dheut dhe Ai më urdhëroi t’ia ndërtoj Shtëpinë në Jerusalem, që është në Judé. Me cilindo prej jush që i përket popullit të tij, Zoti, Hyji i tij, qoftë me të; secili le të shkojë atje” (Kr.36,22-23) në Jeruzalem. Por çfarë tha Jeremia? Ai thjesht kishte luajtur rolin e tij si profet: duke kujtuar vazhdimisht ligjin e Zotit dhe duke kërcënuar njerëzit me ndëshkime më të këqija, nëse ata nuk do të konvertoheshin! Për zhgënjimin e tij, ngjarjet e kishin provuar atë të drejtë.
Për autorin e Kronikave, e gjithë kjo është e qartë: Zoti i durueshëm pati durim: ai paralajmëroi njerëzit e tij, ashtu siç dikush mund të paralajmërojë një tjetër që është në rrezik në buzë të një gremine; por as populli dhe as mbreti nuk donin të dëgjonin asgjë: "...të gjithë krerët e priftërinjve si dhe populli mbarë i shumuan pabesnikëritë e veta, duke i ndjekur fëlliqësitë e paganëve e duke e dhunuar Shtëpinë e Zotit që vetë Zoti e kishte shuguruar në Jerusalem" (Kr. 26, 14).
Duke lexuar Jereminë, kuptohet se qortimi më i madh që ai i drejton popullit të tij, është që Populli i Zgjedhur e kishte shpërfytyruar plotësisht fenë e Besëlidhjes: jo vetëm që nuk e respektonin më Shabatin, por mbi të gjitha ata ranë përsëri në idhujtari, dhe, gjëra më e keqe e idhujtarisë së asaj kohe, kishin rifilluar të bëjnë sakrifica njerëzore. Urdhërimet ndaj Zotit që duhet të respektohen, janë braktisur ... urdhërimet ndaj të tjerëve për të mirën e tyre janë braktisur.
Zoti, ai, nuk e harroi Besëlidhjen e tij: ai ishte gjithmonë "Perëndia i etërve të tyre": që nga koha e patriarkëve, Abrahamit, Isakut, Jakobit ... "Pa pritur dhe pa u lodhur, ai dërgoi lajmëtarët e tij"; nuk është për të mbrojtur interesat e tij që Zoti i kujton vazhdimisht urdhërimet, përmes profetëve të tij; Jeremia ka këtë thënie të jashtëzakonshme: " A thua më poshtërojnë mua ‑ është fjala e Zotit ‑ e jo vetveten për turpin e vet?” (Jer. 7,19). Ajo që ai thotë me këtë, është që njerëzit, e çliruar nga Zoti, e bëjnë veten skllevër të perëndive të rreme dhe bien përsëri në praktika të padenja për njerëzit e lirë: "Sepse dy të këqija bëri populli im: më la mua, burimin e ujit të gjallë, që të hapë për vete puse, puse të shpuara që s’mund ta mbajnë dot ujët! Vallë a skllav është Izraeli, apo skllav i lindur në shtëpi? Përse, pra, erdh e u bë pre?" (Jer. 2, 13-14).


KUR NJERËZIT JANË SHKAKU I TË KËQIJAVE TË TYRE.

Por dihet se si i trajtuan ata profetët: “Por ata i përqeshnin lajmëtarët e Hyjit, i merrnin për asgjë fjalët e tija dhe i vinin në lojë profetët derisa mbërriti në kulm hidhërimi i Zotit kundër popullit të tij e më s’kishte shërim...(2 Kr.36,16). Atëherë ndodhi ajo që duhej të ndodhte: Zoti, besnik ndaj Fjalës së tij, u kishte premtuar atyre lumturi nëse u binden urdhërimeve të tij dhe fatkeqësi nëse ata nuk u binden ; besnikëria e tij ndaj asaj Fjale kërkoi që ai më në fund të godiste. Në fund të fundit: "... mbërriti në kulm hidhërimi i Zotit kundër popullit të tij e më s’kishte shërim...". Në fund të fundit, nuk kishte më ilaç për zemërimin e Zotit të rritur kundër popullit të tij. Vetëm një ishte ilaçi që nevojtej për shërim të zemërimit hyjnor: Besnikëria ndaj Besëlidhjes…
Ne jemi të befasuar që një tekst biblik i shkruar në një kohë relativisht vonë, ende flet për "zemërimin" e Zotit, sikur Zoti të mund, ashtu si ne, të kënaqej me këto qëndrime, me këto ndjenja që i turpërojnë edhe njerëzit; por është konteksti historik ai që kërkon këtë lloj ligjërimi: rreziku i idhujtarisë është ende i pranishëm, padyshim. Për t'i imponuar besim një Zoti të vetëm, nuk ka rrugë tjetër përveç se t'i ngarkosh atij përgjegjësinë për të gjitha ngjarjet: si katastrofën e Mërgimit, ashtu edhe, më pas, kthimin e lejuar nga Kiri. Në këtë fazë të reflektimit teologjik, domosdoshmërisht mendohet: nëse ai nuk është Mjeshtri i gjithçkaje, ka perëndi të tjerë. Më vonë, ndërsa bëhen përparime në meditime të këtyre temave teologjike, do të zbulohet se të gjitha ndjenjat tona njerëzore të zemërimit dhe hakmarrjes janë krejtësisht të huaja për Zotin, Gjithë-Tjetrin, sepse në të ka vetëm një realitet: Dashuria. Hyji është dashuria.
Ndërkohë, autori i librit të Kronikave tashmë ka gjetur një mënyrë për të pohuar dy gjëra kapitale të besimit: së pari, Zoti mbetet gjithmonë "Zoti i etërve" pavarësisht nga pabesia e popullit të tij dhe ai do të bëjë gjithçka për të parandaluar që ai popull i tij të bjerë në greminë. Së dyti, kur njerëzit janë në greminë, ata do të gjejnë një rrugëdalje, sepse asgjë nuk është e pamundur për Perëndinë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

DIELA E 4 KRESH. VITI B

MË 10 – 3 - 2024



PSALMI: 137, 1 – 6


1 Mbi lumenj të Babilonit, atje rrinim e lotonim e nëpër mend shkonim Sionin.
2 Në shelgje, në mes të tij, qestet tona në degë i varëm.
3 Shih atje shpërngulësit tanë t’u këndojmë prej nesh kërkuan, të gëzohemi shtypësit urdhëronin: “Na i këndoni këngët e Sionit!”
4 Po si mundim t’i këndojmë këngët e Zotit në dhe të huaj?
5 Oh, m’u thaftë‑o krahu mua, Jerusalem për në të harrofsha,
6 për qellzë gjuha m’u kaptë mua, të të kujtoj ty nëse unë pushofsha,
në mos e vënça Jerusalemin mbi të gjitha gëzimet e mia!

LECTIO DIVINA - MEDITIMI - LUTJA.

DHIMBJA E MËRGIMTARËVE.

Ky psalm flet në kohën e shkuar: për këtë arsye mund të thuhet se mërgimtarët tashmë janë kthyer përsëri, në vendin e tyre; në të vërtetë, pas kthimit nga Mërgimi në Babiloni, ishte zakon të festohej çdo vit një ditë zie dhe pendimi në datën e përvjetorit të marrjes së Jeruzalemit nga Nabukodonosori. Gjatë një kremtimi pendimi, në tempullin e rindërtuar përfundimisht, kujtohej kjo periudhë e tmerrshme:
"Mbi lumenj të Babilonit, atje rrinim e lotonim e nëpër mend shkonim Sionin" (v.1).
Në brigjet e lumenjve të Babilonisë, mërgimtarët ishin ulur dhe qanin, duke kujtuar Sionin. Të gjithë të mërguarit e botës mund ta njohin veten në këtë ankesë; lotët e kujtesës, së pari, në një tokë të huaj; emrat e qytetit të dashur, Sionit, Jeruzalemit, shfaqen në secilën strofë. Më keq, kjo "tokë e huaj" është armiqësore, sarkastike dhe malli përzihet me poshtërim:
"Shih atje shpërngulësit tanë t’u këndojmë prej nesh kërkuan, të gëzohemi shtypësit urdhëronin: “Na i këndoni këngët e Sionit!” (v.3).
Fituesit kërkonin këngë prej tyre, dhe xhelatët e tyre melodi të gëzueshme:
"Na këndoni, thoshnin, ndonjë këngë të Sionit!".
Një nga kënaqësitë e mëdha të fitimtarit ishte ndonjëherë të poshtërojë të mundurin: vetë hidhërimi i viktimave bëhet një spektakël për gëzimin e xhelatëve.
Akoma më i rëndë ishte fakti që këto këngë të Sionit, që Babilonasit pretendonin të dëgjonin, ishin psalmet e pelegrinazheve: këngë këto që shoqëruan kaq shumë herë marshimin e zjarrtë të një populli të tërë drejt Tempullit të Jeruzalemit. Do të ishte një sakrilegj i vërtetë nëse do të kishin kënduar këto këngë para paganëve:
"Po si mundim t’i këndojmë këngët e Zotit në dhe të huaj?" (v.4).
Sioni, Jeruzalemi, nuk është vetëm mëmëdheu: është para së gjithash Qyteti i Shenjtë, Qyteti i Zotit. Ai e zgjodhi atë.
Davidi sapo kishte pushtuar kështjellën nga Jebusejtë, me synimin që të vendosë atje kryeqytetin e tij; zgjedhja ushtarake dhe politike, së pari; ishte në një lartësi, në kodrinën e Sionit; dhe ai e mbajti Arkën atje për një festë të madhe. Atëherë Perëndia bëri që t'i thuhej Davidit, me anë të profetit Gad, të blinte fushën e Araunah Jebuseut, në një kodër tjetër, pak më në veri; dhe atje më vonë, Solomoni do të kishte ndërtuar tempullin.


QYTETI I SHENJTË NUK MUND TË ZHDUKET.

Kur citohet Sioni ose Jeruzalemi, në një psalm, nuk është çështje saktësie gjeografike: autori i psalmit ka para shysh kuptimin e përgjithshëm, simbolik, të qytetit, pasi është vendi i Zotit, vendi që ai ka zgjedhur për të banuar mes popullit të tij, ai që:
"Qielli vetë e qiejt e qiejve ty nuk mund të të zënë!"
siç tha Solomoni (1 Mbr. 8,27). Për shkak se është qyteti i Zotit, Jeruzalemi nuk mund të harrohet; një ditë apo një tjetër, me siguri, do të ngrihet nga rrënojat e saj. Nuk duhet, nuk mund të harrohet Jeruzalemi, sepse dihet se vetë Zoti nuk mund ta harrojë atë: si mund ta harronte Zoti premtimin e dhënë Solomonit?
"E Zoti tha: “Ta kam vështruar lutjen e kërkesën tënde që më ke drejtuar. E kam shuguruar Shtëpinë që ke ndërtuar për banesë të përhershme të Emrit tim. Sytë e mi dhe zemra ime do të jenë aty përgjithmonë" ((1 Mbr. 9.,3).
Dhe, në kohëra të vështira, profetët e ringjallin këtë shpresë:
"Tha Sioni: “Zoti më la, më harroi Zoti!” E harron ‑ thua ‑ gruaja foshnjën e vet, që të mos ketë sdhimbje për bamin e barkut të vet? Po edhe nëse ndonjëra do të harronte, unë ty kurrë nuk të harroj! Shih, të kam shkruar në duart e mia, muret e tua gjithmonë para sysh i kam" (Is 49,14-16).
Mund të shtohet këtu, për të kuptuar më mirë mendimin e Isaisë dhe besimin e tij, se këto mure, (gjatë Mërgimit në Babiloni), nuk ekzistojnë më, ata janë rrafshuar me tokën. Dhe, saktësisht, profeti nuk heziton të pohojë:
"Ata janë vazhdimisht në sytë e mi".

Sepse, për besimtarët, shpresa është më e fortë se gjithçka; fjala "përkujtim" del disa herë në psalm:
"Ne ishim ulur dhe qanim, duke kujtuar Sionin ... Le të ngjitet gjuha ime në qiellzën time, nëse humbas kujtesën tënde".
Kjo kujtesë përmban keqardhje, natyrisht, por është gjithashtu dhe mbi të gjitha kujtesa e premtimeve të Zotit dhe është kjo kujtesë që e mbajti shpresën e tyre deri në ditën e kthimit. (Ashtu si dashuria e madhe, apo besimi i madh, jep forcë për të kapërcyer sprovat më të këqija).
Duhet të harrohet më me vendosmëri katastrofa për të parë të ardhmen:
"Mos i kujtoni ngjarjet e shkuara, mos mendoni për çka ka kaluar, ja, po bëj një gjë të re: tani po lind! A s’po e shihni?, po hap udhën në shkretëtirë, e shtigje në vend të shkretë. Këtu jam, thotë Zoti, unë do të bëj diçka të re, e cila tashmë po lulëzon; nuk do ta njohësh?"(Is. 43,18-19).


KTHIM BËN RIMË ME KONVERTIM!

Lotët që derdhen në brigjet e lumenjve të Babilonisë janë gjithashtu ato të pendimit; mbi të gjitha, Zoti duhet të na shpëtojë nga vetja jonë. Sepse armiku më i keq i njeriut është vetë ai, i cili vazhdon të marrë drejtime tzë gabuara. Ky psalm, e dimë shumë mirë, u këndua gjatë një kremte pendimi; sepse dihet mirë që fatkeqësitë e kaluara nuk janë rezultat i rastësisë: nëse banorët e Jeruzalemit kanë njohur të gjitha tmerret e luftës, të dëbimit, të Mërgimit, të punës së detyruar të imponuar nga fituesi, ata e dinë se 'shaku kanë qenë sjellja e tyre e çmendur, ndarjet e tyre të brendshme, pretendimet e tyre politike ... Mjaftoi që Zoti i lejoi të ndiqnin shpatet e tyre të këqija. Por tani duhet absolutisht që të drejtohen atij dhe Zoti premton një të ardhme të re. Zoti do ta rikthejë popullin e tij, Zoti do ta falë popullin e tij.

Dhe fati i ardhshëm i Jeruzalemit është shumë më i bukur se i kaluar! Njihet profecia e gjallë të Barukut:
“Jeruzalem, hiqe rrobën e vuajtjes dhe fatkeqësisë dhe vish zbukurimin e bukur të lavdisë së Zotit përgjithmonë. Mbulohu me mantelin e drejtësisë, që vjen nga Perëndia, dhe vuri mbi kokën tënde kurorën e lavdisë së Zotit; sepse Perëndia do të tregojë shkëlqimin tuaj për të gjithë tokën që është nën qiell" (Bar. 5,1-9).
Dhe Isaia thotë se aty do të mblidhen të gjitha kombet kur të përfundojë historia njerëzore.
" Zoti Hyji i Ushtrive do të bëjë përmbi këtë mal një gosti për të gjithë popujt: me mish të majmë e me verë të moçme, me mish të majmë plotë me palcë, me verë të kulluar, të qartë si loti. Në këtë mal ai do ta shqyejë velin që ua mbulonte fytyrën të gjithë popujve, mbuluesin që i mbulonte të gjithë popujt. Përgjithmonë do ta zhdukë vdekjen, Zoti Hyj nga çdo fytyrë do të fshijë lotin, nga çdo vend Ai do ta zhdukë turpin e popullit të vet, sepse Zoti kështu ka thënë. Dhe do të thuhet po atë ditë: “Ja, ky është Hyji ynë! Në të shpresuam, Ai na shpëtoi! Ky është Zoti, në Të shpresuam: le të gëzojmë, të galdojmë për shpëtimin që na e solli, sepse dora e Zotit mbi këtë mal pushon!” Ai i thyen, rrafsh i bën, i shtron përdhe"(Is. 25, 6-10).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LIURGJISË

E DIELA 4 E KRESH. VITI B

MË 10 – 3- 2024


LEXIMI I 2: Ef. 2, 4-10.


4 Porse Hyji, i pasur me mëshirë, në saje të dashurisë së madhe, me të cilën na deshi, 5 ne që ishim të vdekur për shkak të fajeve, na ngjalli bashkë me Krishtin ‑ ju jeni të shëlbuar me hir ‑ 6 dhe, bashkë me të na ngjalli dhe na vendosi në qiell në Krishtin Jezus: 7 që me mirësinë e tij ndaj nesh në Jezu Krishtin ta tregojë në shekujt e ardhshëm pasurinë e vet të patregueshme. 8 Sepse me hir, në saje të fesë, jeni shëlbuar! Dhe kjo s’vjen prej jush, por është dhuratë e Hyjit! 9 E jo me anë të veprave që ndokush të mos lavdërohet. 10 Jemi vepër e tij, të krijuar në Krishtin Jezus për veprat e mira, që Hyji i përgatiti që më parë që të jetojmë në to.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PLANI DASHAMIRËS SË ZOTIT.

Edhe një herë, ne jemi të mahnitur me koherencën e gjithë Biblës! Është në të njëjtën letër drejtuar Efesianëve, pak më lart, që Pali shfaqi këtë afresk të jashtëzakonshëm të planit dashamirës së Perëndisë, i cili është për të çelësi për të lexuar të gjithë historinë njerëzore. Këtu ai vetëm vazhdon dhe zhvillon këtë meditim. Ne e dimë mirë këtë frazë:
“Hyji na vuri në dijeni mbi misterin e vullnetit të vet ‑ synim që lirisht kishte vendosur që më parë ta kryente në Të ‑ kur të plotësohej koha: d. m. th. të vërë çdo gjë nën kryesinë e Krishtit, të gjitha qeniet që janë në qiell e në tokë. Perëndia na ka bërë të njohur misterin e vullnetit të tij, planin dashamirës që ai ka vendosur paraprakisht në vetvete për të çuar kohët drejt përmbushjes së tyre: të bashkojë të gjithë universin nën një udhëheqës të vetëm, Krishtin, çfarë është në qiell dhe në tokë" (Ef. 1, 9-10).
Në tekstin e sotëm, Pali merr dhe zhvillon dy idetë kryesore të kësaj fjalie: së pari, projekti i Perëndisë është dashamirës, së dyti, projekti i tij është të bashkojë gjithçka në Jezu Krishtin.
Së pari, plani i Perëndisë është dashamirës: fjalori i Palit është jashtëzakonisht i përsëritur; ky theksim është padyshim i qëllimshëm: "Zoti është i pasur në mëshirë"... "dashuria e madhe me të cilën na deshi"... "dhurata e Zotit"... "mirësia e tij ndaj nesh"... "pasuritë e pafundme të hirit të tij" dhe fjala "hir" përsëritet tre herë në këto pak rreshta. Pasuria e mëshirës së Zotit nuk është një zbulim i Palit apo I Besëlidhjes së Re: Pali e mësoi atë në katekizmin e tij hebre; ishte pikërisht zbulimi i madh i popullit të Izraelit:
“Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë” (Ps. 103, 13).
Por, siç e dimë mirë, dashuria mund të mos njihet: keqkuptimi i vazhdueshëm i njeriut për qëllimet e Perëndisë është një nga temat kryesore të Beslidhjes së Vjetër; krahasimi i dy tregimeve të krijimit në librin e Zanafillës është një shembull: tregimi i parë (Zanafilla 1), kjo poezi e mrekullueshme, e shënuar nga refreni "Dhe Zoti e pa që ishte mirë", sepse projekti i Zotit ishte vetëm e mirë, plani i tij dashamirës; historia e dytë (Zan 2-3), njeriu nuk ishte në gjendje t'i rezistonte tundimit të dyshimit: ndoshta në fund të fundit qëllimet e Perëndisë nuk ishin aq bujare? Ndoshta ai ishte i shqetësuar për përparimin e njerëzimit?
Fatkeqësia jonë është se ky mosbesim na largon nga Zoti dhe rrjedhimisht nga burimi ynë i jetës; Zoti kishte paralajmëruar mirë (fruti i pemës së dijes që e bën njeriun të lumtur apo të palumtur, nuk është në dorën tonë), por vetë paralajmërimi i tij u keqinterpretua. Pali i kthehet këtij mendimi shumë shpesh: ky njeri i dyshimtë, i larguar nga Perëndia, është vetëm një plak, afër vdekjes; ai nuk ka fuqi as t'i kthehet burimit, t'i afrohet Zotit. Vetë Perëndia duhet ta tërheqë atë drejt vetes: siç thotë vetë Jezusi në Ungjillin e Gjonit:
"16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të” (Gjn. 3, 16-17).
Është ungjilli për këtë të diel). Kjo është dashuria e madhe me të cilën na ka dashur.
I kthehem Palit: në një pasazh tjetër nga letra drejtuar Efesianëve, ai përfundon: “20 Ju veç nuk keni qenë mësuar kështu mbi Krishtin, 21 në qoftë se keni dëgjuar për të dhe në qoftë se keni qenë mësuar sipas së vërtetës që është në Jezusin: 22 në fuqi të së cilës ju duhet ta flakni tej mënyrën e mëparshme të jetesës ‑ njeriun e vjetër, të cilin prirjet e ulëta e çojnë në bjerrje, 23 dhe duhet të përtëriheni me shpirtin e mendjes tuaj 24 dhe të visheni me njeriun e ri, të krijuar sipas Hyjit në drejtësi e shenjtëri që vjen prej së vërtetës” (Ef. 4,22-24).


LE TË PËRMBLIDHET GJITHÇKA NË KRISHTIN!

Së dyti, plani i Perëndisë është të bashkojë të gjitha gjërat në Jezu Krishtin. Pali përdor vazhdimisht shprehjet “me të” dhe “në të”… “Perëndia na ka rilindur me Krishtin”… “Me të na ka ngritur; me të na ka bërë mbretër në qiell"... "Na krijoi në Krishtin Jezus"... "Me mirësinë e tij ndaj nesh në Krishtin Jezus"...
Është një mister vërtet i padepërtueshëm për ne, e megjithatë është vetë qendra e besimit tonë: njerëzimi është thirrur të bëhet një në Krishtin, është thirrja jonë përfundimtare; ne duhet të pranojmë se jemi ende larg prej saj; dhe megjithatë të gjitha shprehjet e Palit janë në kohën e shkuar, që do të thotë se, të paktën në një farë mase, ky solidaritet, ky ribashkim tashmë është kryer.
Pak vargje më poshtë, Pali vazhdon mbi këtë temë të Njeriut të Ri:
“15 Ai e shfuqizoi Ligjin e urdhërimeve me të gjitha rregulloret,
me qëllim që prej dyve: paganëve e hebrenjve,
të trajtonte në vetvete një njeri të ri
e, duke vendosur paqen,
16 të dy t’i pajtonte në një trup me Hyjin
me anë të kryqit
duke e asgjësuar në vetvete armiqësinë.
17 E prandaj erdhi t’ju kumtojë paqen
juve që ishit larg
paqen edhe atyre që ishin afër.
18 Në saje të tij, pra, si njëra palë ashtu edhe tjetra,
kemi të drejtë të dalim para Atit
në fuqi të të njëjtit Shpirt Shenjt” (Ef. 2,15-18).
Më në fund Pali saktëson:
“8 Sepse me hir, në saje të fesë, jeni shëlbuar! Dhe kjo s’vjen prej jush, por është dhuratë e Hyjit! 9 E jo me anë të veprave që ndokush të mos lavdërohet. 10 Jemi vepër e tij, të krijuar në Krishtin Jezus për veprat e mira, që Hyji i përgatiti që më parë që të jetojmë në to”(eF. 2, 8-10).
Edhe këtë, Testamenti i Vjetër e kishte zbuluar: mjafton të dëgjojmë Moisiun duke u folur njerëzve në Librin e Ligjit të Përtërirë:
“7 Arsyeja që Zoti ju ka për zemër dhe ju ka zgjedhur, nuk është pse ju ua kaloni të gjithë popujve të tjerë për nga numri; jo, pasi ju jeni më të pakët se të gjithë popujt e tjerë: 8 Por pse Zoti ju do dhe pse e mban përbetimin që u bëri etërve tuaj. Kjo qe arsyeja që ju nxori me dorë të fuqishme dhe të shpëtoi prej shtëpisë së skllavërisë, prej dorës së faranit, mbretit të Egjiptit” (Dt. 7,7-8);
ose përsëri:
"6 Pranoje, pra, se Zoti, Hyji yt, nuk ta dha për trashëgim këtë tokë të mrekullueshme në saje të drejtësisë sate: përkundrazi, ti je një popull tejet kokëfortë”(Dt. 9, 6).
Dhe në fund Isaia 43, 4:
“4 Sepse u bëre i çmueshëm në sytë e mi,
dhe i lavdishëm; unë të dua,
i jap njerëzit në vend tënd,
popujt për jetën tënde” (Is. 43, 4).
Në thelb, ne duhet të modifikojmë fjalën e urtë: ne themi me gatishmëri: "Është besimi që shpëton"... në të vërtetë, thotë Pali: "Është hiri që shpëton". Ne nuk kemi të bëjmë me të. Pra, le të ndalojmë së foluri për meritat! Por, siç e dinë të gjithë, ne jemi të lirë të pranojmë dhurata ose jo... Besimi është se, mbase: fare thjesht, lirisht dhe me përulësi e mirëpresim dhuratën falas të Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 KRESH. VITI B.

MË 14-3-2021.


UNGJILLI: Gj. 3,14-21.


14 Dhe, sikurse Moisiu e lartësoi gjarprin në shkretëtirë, po ashtu duhet të lartësohet edhe Biri i njeriut,
15 që kushdo të besojë në të ta ketë jetën e pasosur.
16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën sa që dha një të vetmin Birin e vet kështu që, secili që beson në të, të mos birret, por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin që ta dënojë botën, por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të, nuk dënohet, ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani, pse nuk besoi në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.
19 E gjykimi është ky: Drita erdhi në botë, por njerëzit më tepër deshën errësirën se dritën,sepse veprat i kishin të këqija.
20 Vërtet, kushdo që bën të keqen, e urren dritën dhe nuk del në dritë që të mos i zbulohen veprat e tij,
21 kurse ai që e vë në zbatim të vërtetën, ai del në dritë që të dalë ballafaqe se veprat e tij u bënë siç thotë Hyji”.


LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.

GJARPRI I BRONZTË.


Le të fillojmë me episodin e gjarprit prej bronzi; kjo ngjarje ndodhi në shkretëtirën e Sinait gjatë Eksodit në kohën e Moisiut. Hebrenjtë ishin të rrethuar nga gjarpërinj helmues; dhe pasi nuk kishin një ndërgjegje shumë të pastër (sepse edhe një herë ata kishin "qortuar", "pëshpëritur", siç thotë shpesh libri i Eksodit), ata janë të bindur se gjarpërinjtë janë një ndëshkim i Zotit të Moisiut; ata luten Moisiut të ndërmjetësojë për ta: "Populli erdhi te Moisiu duke i thënë: Ne kemi mëkatuar duke kritikuar Zotin dhe duke të kritikuar ty; ndërmjetëso tek Zoti për të mbajtur larg gjarpërinjtë! "
Në këto raste, zakonisht ekzistonte një zakon i ngritjes së një gjarpri prej bronzi në një shtizë. Ky gjarpër prej bronzi përfaqësonte zotin shërues. Kur një burrë u kafshua nga një gjarpër, njerëzit ishin të i bindur se mjaftonte të shikohej deri tek gjarpri për t'u shëruar.

Për habinë tonë, kur njerëzit shkuan të gjenin Moisiun për t'u ankuar për gjarpërinjtë, ai këshilloi të bënin si zakonisht: "Atëherë erdhën te Moisiu e i thanë: “Bëmë mëkat kur folëm kundër Zotit e kundër teje; lutu ti që të na i largojë gjarpërinjtë”! Moisiu u lut për popull, e Zoti tha: “Punoje gjarprin helmues e vëre në shtyllë si shenjë: kushdo që, pasi ta ketë ngrënë gjarpri, ta shikojë, do të shpëtojë”.
Moisiu e punoi një gjarpër prej bronzit dhe e vuri për shenjë; këdo që hante gjarpri, si e shikonte atë, shërohej. (Num 21,7-9).
Duke shikuar faktin në një mënyrë sypërfaqsore, mund të mendojmë se ata njërëz merrnin pjesë në një akt magjik, por në të vërtetë ishte krejt e kundërt: Moisiu e shndërroi atë që ishte deri tani një akt magjik në një akt besimi. Edhe një herë, ashtu siç bëri me shumë rite, Moisiu nuk i shfrenoi njerëzit, ai nuk shkoi në luftë kundër zakoneve të tyre; ai u tha atyre: "Vazhdoni të bëni si zakonisht, por mos bëni asnjë gabim kndër Zotit tuaj. Ekziston në fakt vetëm një Zot, ai që ju çliroi nga Egjipti. Bëni vetë një gjarpër bronztë dhe shikojeni atë: (në gjuhën biblike, "të shikosh" do të thotë "të adhurosh"); por dinie mirë që Zoti që të shëron nuk është gjarpri. Kur shikoni gjarprin, adhuroni Perëndinë e Besëlidhjes dhe askënd tjetër, sidomos jo një objekt që ju ka dalë nga duart e tua ".
Jezusi e mori vetë këtë shembull: "Dhe, sikurse Moisiu e lartësoi gjarprin në shkretëtirë, po ashtu duhet të lartësohet edhe Biri i njeriut, që kushdo të besojë në të ta ketë jetën e pasosur" (v 14-15)
Ashtu si gjarpri prej bronzi u ngrit nga Moisiu në shkretëtirë, ashtu edhe Biri i njeriut duhet të ngrihet, në mënyrë që kushdo që beson, të marrë jetën e pasosur nga ai". Ashtu siç ishte e mjaftueshme që njerëzit në shkretëtirë të shikonin me besim te Zoti i Besëlidhjes për t'u shëruar fizikisht, tani mjafton që ne të shikojmë me besim te Krishti në kryq për shërimin tonë shpirtëror.



“DO TA SHOHIM ATË QË SHPORUAN”


Gjoni do të thotë, në kohën e kryqëzimit të Krishtit: “Do ta shohim Atë që shporuan" (Gj19,37). Do të "shohim", që do të thotë: "do të besojmë në Të, do të njohim në Të dashurinë e Zotit". Edhe një herë, Gjoni këmbëngul në besim: sepse ne mbetemi të lirë; kur përballemi me propozimin e Zotit për dashurinë, përgjigjja jonë mund të jetë ajo e pranimit (atë që Gjoni e quan besim) ose e refuzimit; siç thotë ai në prolog të Ungjillit të tij: "Drita e vërtetë që shndrit çdo njeri, erdhi në botë.Ishte në botë e bota u krijua prej Saj, e bota nuk e njohi. Erdhi ndër të vetët, e të tijtë nuk e pranuan. Atyre që e pranuan u dha zotësinë të bëhen bijtë e Hyjit: atyre që besojnë në Emrin e tij" (Gjn 1,9-12).
Në tekstin që jemi duke mësuar tani, vetë Jezusi e merr me forcë këtë temë: "Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën sa që dha një të vetmin Birin e vet kështu që, secili që beson në të, të mos birret, por të ketë jetën e pasosur. Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin që ta dënojë botën, por që bota të shpëtojë nëpër të" (Gj 3,16-17).
Fjala "besoj" del pesë herë në këtë tekst.
Por në të njëjtën kohë që Jezusi bën një lidhje midis gjarprit prej bronzi të ngritur në shkretëtirë dhe ngritjes së vet mbi kryq: ai zbulon njëkohësisht distancën-dallimin shumë e madhe midis Besëlidhjen e Vjetër dhe Besëlidhjes së Re. Jezusi realizon, sigurisht, por gjithçka nëpërmjet tij merr një dimension të ri. Së pari, në shkretëtirë, vetëm Populli i Zgjedhur kishte çka të bëjë me këtë çështje, me këtë ngjarje; tani e tutje, tek Jezusi, është çdo njeri, është e gjithë bota, që janë ftuar të besojnë për të jetuar. Dy herë ai përsërit: "Secili që beson në të,...do të ketë jetën e pasosur". Atëherë nuk është më çështja e një shërimi të jashtëm, tani është çështja e kthimit të njeriut në thellësinë e zemrës së tij; kur Gjoni, në kohën e kryqëzimit të Krishtit, shkruan: " “Do ta shohim Atë që shporuan” (Gjn 19,37), ai citon një fjali nga profeti Zakaria i cili thotë qartë në çfarë konsiston ky transformim i shpirtit të njeriut, ky shpëtim që Jezusi na sjell: «Mbi shtëpinë e Davidit e mbi banorët e Jerusalemit do ta ndikoj shpirtin e hirit e të lutjes, e ata do t’i drejtojnë sytë kah unë. Do ta vajtojnë atë që e shporuan siç vajtohet djali i dëshirit, do të gjëmojnë mbi të siç bëhet gjëma mbi djalin e parëlindur"(Za 12,10). Shpirti i hirit e të lutjes është plotësisht i kundërt e kritikave (ose murmuritjeve) të shkretëtirës, është shpirti i njeriut të bindur në thellësinë më e madhe të zemrës së tij, që Zoti ka dashuri tepër të madhe për të: " Dashuria më e madhe që ndokush mund të tregojë është: të japë jetën e vet për miqtë e vet" (Gj.15,13).

Padyshim, për brezin e parë të krishterë, kryqi nuk konsiderohej si një instrument i torturës, por si prova më e bukur e dashurisë së Zotit. Siç thotë Pali, “Ne predikojmë Krishtin e kryqëzuar ‑ për hebrenj skandal e për paganë marri, kurse për të grishurit ‑ si për hebrenj si për grekë ‑ Krishtin ‑ fuqinë e Hyjit dhe dijen e Hyjit. Sepse, çka në Hyjin duket marri, është më e dijshme se njerëzit e çka në Hyjin duket dobësi, është më e fuqishme se njerëzit"(1 Kor 1,23-25).
Ka dy mënyra për të parë kryqin e Krishtit: është në të vërtetë prova e urrejtjes dhe mizorisë së njeriut për Mesinë, por është shumë më tepër shenjë e dashurisë dhe të faljes së Krishtit; ai pranon ta durojë atë për të na treguar se deri ku shkon dashuria e Zotit për njerëzimin. Kryqi është vendi i shfaqjes së dashurisë së Zotit: "Kush më ka parë mua ka parë Atin" (Gjn 14,9).
Mbi Krishtin në kryq, ne lexojmë dashurinë e Zotit, cilado qoftë urrejtja e njerëzve. Dhe kjo dashuri është ngjitëse: duke e shikuar atë, ne fillojmë ta pasqyrojmë atë.

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 4 E KRESH. VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 4 E KRESH. VITI B

MË 10-3- 2024.


UGJILLI: Gj. 3,14-21.

14 Dhe, sikurse Moisiu e lartësoi
gjarprin në shkretëtirë,
po ashtu duhet të lartësohet edhe Biri i njeriut,
15 që kushdo të besojë në të
ta ketë jetën e pasosur.
16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,

nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit.
19 E gjykimi është ky:
Drita erdhi në botë,
por njerëzit më tepër deshën
errësirën se dritën,
sepse veprat i kishin të këqija.
20 Vërtet, kushdo që bën të keqen,
e urren dritën dhe nuk del në dritë
që të mos i zbulohen veprat e tij,
21 kurse ai që e vë në zbatim të vërtetën,
ai del në dritë
që të dalë ballafaqe
se veprat e tij u bënë siç thotë Hyji”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilli për këtë të djele duhet të vendoset në kontekstin e dialogut midis Jezusit dhe Nikodemit. Ne e njohim shumë mirë këtë personazh, i cili gjithashtu na pëlqen dhe që shkoi për të vizituar Jezusin natën. Në përgjithësi themi se ishte nga frika dhe e imagjinojmë duke u zvarritur nëpër mure për të mos u parë! Unë nuk mendoj se kjo është arsyeja pse ai shkoi për të parë Jezusin natën! Nikodemi është një rabin, ai i përket rrethit të farisenjve, njerëz me respektim rigoroz të Tevratit: ai është një udhëheqës i hebrenjve dhe një mësues i Izraelit.
Ai na tregon arsyen pse shkon te vetë Jezusi: ai u godit nga gjesti provokues i bërë në tempull dhe e lexoi atë drejt, si gjest profetik, si shenjë! Dhe ai dëshiron të kuptojë më mirë se çfarë mesazhi donte të jepte Jezusi me gjestin që bëri. Nuk duhet të imagjinojmë se të gjithë farisenjtë reaguan me zemërim përballë asaj që bëri Jezusi në tempull, siç bënë sigurisht ata që i përkisnin kastës priftërore të udhëhequr nga Ana dhe Kajafa. Mes farisenjve kishte shumë njerëz me besim të sinqertë, të cilin e kishin mësuar nga tradita. Natyrshëm përballë gjestit tronditës të Jezusit i bënin pyetje vetes. Nikodemi është një nga këta njerëz që e lejuan veten të pyeteshin dhe shkuan natën, sepse rabinët meditonin, luteshin dhe studionin Fjalën e Zotit gjatë natës: ishte koha në të cilën ata përvetësonin mesazhin, që vjen nga tekstet e shenjta. Në psalme ne shpesh gjejmë psalmistin duke u lutur natën, i cili ngrihet natën për të medituar mbi Fjalën e Zotit dhe Jezusit gjithashtu, ne kujtojmë, në Ungjij shpesh shkonte gjatë natës për të lutur, shpesh herë në një mal.
Edhe për ne nata është koha në të cilën lindin pyetjet tona më të thella, madje edhe ankthet tona. Janë ato pyetje që arrijmë t'i heshtim gjatë gjithë ditës për shkak të shqetësimeve tona të përditshmë. Ashtu si të gjithë ata në rrethin e farisenjve, Nikodemi sigurisht që kushtëzohet nga një konceptim tokësor, politik për Mesinë dhe ndoshta ai u dërgua nga ata në rrethin e tij, duke qenë udhëheqësi i farisenjve, për të kuptuar mirë se kush ishte ky njeri që performoi gjeste të tilla subversive... ku donte të arrinte ky Jezusi? E pra, ndoshta ishin farisenjtë ata që dërguan Nikodemin për të kuptuar më mirë se kush ishte Jezusi! Prandaj ai ndjeu nevojën për ta njohur dhe ne gjithashtu pyesim veten: pse na pëlqen Nikodemi? Për shkak se na ngjan, na përkujton, do të thoshnim, pjesën më të bukur, më të pastër që është tek ne kur jemi besnikë dhe kur kërkojmë dritën.
Nikodemi nuk është dikush që harxhon kohë në muhabete të kota: ndodh edhe sot që ndonjëherë njerëzit t'i drejtohen priftit me pyetje rreth hollësive teologjike ose temave margjinale, pyetje që ndonjëherë bëhen pikërisht për të mos hyrë në të vërteta më të thella të ekzistencës sonë, ato në të cilat ungjilli këmbëngul. Jo, Nikodemi e kërkon sinqerisht të vërtetën, por ai, si ne, ka vështirësi në pranimin e fesë së re që Jezusi propozoi për të zëvendësuar atë të lashtë që praktikohej në tempull. Ashtu si ne, edhe Nikodemi përjeton një vështirësi, e ka të vështirë të heqë dorë nga siguritë e veta, nga bindjet e veta teologjike që i njeh mirë dhe që ndihet të kërcasin përballë gjestit të bërë nga Jezusi. Kjo është pikërisht ajo që na ndodh edhe neve kur dëgjojmë Fjalën e Perëndisë të kuptuar në një mënyrë më aktuale, më të thellë, atë Fjalë që bën atë që ne e kemi konsideruar gjithmonë të vërtetë dhe të drejtë të kërcasë dhe më pas, nëse jemi si Nikodemi, ne kërkojmë të vërtetën! Në dialog, Jezusi e përballoi menjëherë Nikodemin me risinë për të cilën do të na tregojë edhe Ungjilli i sotëm, atë të një jete të re, të një lindjeje të re. Nikodemi nuk e kuptoi, mendoi se duhej të lindte sërish nga barku i nënës... jo, Jezusi do të thotë: “Ajo që lind nga mishi është mish! Është e nevojshme të gjenerohet në një jetë krejtësisht të ndryshme! Ajo që lind nga Shpirti është Shpirt!”. Këtu, Jezusi tani bën një fjalim edhe më enigmatik dhe unë mendoj se Nikodemi ishte edhe më i habitur dhe i shqetësuar!
“14 Dhe, sikurse Moisiu e lartësoi
gjarprin në shkretëtirë,
po ashtu duhet të lartësohet edhe Biri i njeriut,
15 që kushdo të besojë në të
ta ketë jetën e pasosur” (v. 14-15).

Këto fjalë të Juzusit janë shumë enigmatike dhe besoj se Nikodemi nuk ishte në gjendje ta ndiqte fjalimin! Një folje shumë e rëndësishme shfaqet këtu në gojën e Jezusit në Ungjillin sipas Gjonit: folja “ngre”!
Nikodemi do të qortohet edhe dy herë nga Jezusi, kur do të thotë: “Një ditë do të lartësohet biri i njeriut dhe atëherë do ta njohësh identitetin tim! Kur të jem ngritur lart, do ta dini se kush jam!” Dhe pastaj përsëri kur thotë: "Kur të jem ngritur nga toka, do t'i tërheq të gjithë tek unë!".
Çfarë do të thotë Jezusi? Për ne, ngritja do të thotë "ngre, ngjit, ngjit në majë" dhe mendoj se kjo është ajo që ne të gjithë aspirojmë, domethënë të ngjitemi në shkallët shoqërore dhe objektivi është të ngjitemi në renditje, të arrijmë në krye të komandës dhe më pas të jemi në gjendje t'i shikojmë të gjithë nga lart: kjo është lartësia që njerëzit duan të arrijnë!
Ne pyesim veten: a është kjo lartësia për të cilën flet Jezusi? Nikodemi ndoshta nuk e kuptoi referencën që Jezusi po i bënte një profeci shumë të njohur, atë të profetit Isaia ku ai flet për shërbëtorin e Zotit, në kapitullin 53: ai thotë se ky shërbëtor do të ketë sukses, do të jetë i nderuar, i lartësuar dhe i lartësuar shumë! Edhe këtu flasim për një dishepull të ngritur, por menjëherë më pas ai na flet për një lartësi shumë të ndryshme nga ajo që imagjinojmë ne: Isaia thotë: "Ai si një qengj i çuar në thertore, si një dele e heshtur para qethësve, nuk e hapi gojën. I përbuzur, i refuzuar nga njerëzit, një njeri i dhembjeve, që e njeh shumë mirë vuajtjen, si ai para të cilit fshihet fytyrën. I përbuzur, nuk kishte asnjë nderim!”. Pra, për çfarë lloj ngritjeje po flitet këtu? Sepse Jezusi i referohet pikërisht këtij shërbëtori të Zotit, i cili ka një lartësi, e cila është krejtësisht e ndryshme nga ajo që njerëzit aspirojnë! Për të na bërë ta kuptojmë më mirë këtë lartësi, Jezusi kujton një episod që ndodhi gjatë eksodit dhe që na tregohet në librin e Numrave: gjatë kalimit të shkretëtirës, izraelitët hasën në gjarpërinj helmues. Kjo ndodh shpesh me ata që shkojnë në Malin Sinai: kur një grup ecën në rërën e kësaj shkretëtirë, udhërrëfyesit gjithmonë rekomandojnë të mos shkojnë kurrë të zbathur sepse gjarpërinjtë fshihen nën rërë, duket vetëm koka, nuk mund shihen dhe nëse shkelen, ata i pickojnë dhe janë shumë helmues! Populli i Izraelit ecte zbathur në shkretëtirë ose me sandale, por në një moment ata hasën në këta gjarpërinj.
Moisiu kryen një rit që lidhet me konceptet magjike të kohës së tij. Libri i numrave thotë se Moisiu mori një gjarpër bronzi dhe e ngriti në një shtyllë dhe kushdo që e shikonte këtë gjarpër të ngritur u shërua nga helmi. Jezusi e shpjegon këtë referencë për episodin që ndodhi në shkretëtirë dhe thotë se biri i njeriut duhet të ringjallet. Dhe tani kuptimi i këtij lartësimi bëhet i qartë: referenca është për kryqin, për një lartësi materiale, për diçka që nuk është lartësim sipas kritereve të botës, pra flet për diçka që nuk është lartësi, por poshtërsi! Epo, kjo ngritje për JEZUSIN është lavdi! Lavdia e atyre që jetuan jetën e një njeriu autentik, një jetë të dhënë nga dashuria! Kur në Ungjill Jezusi e prezanton veten si bir i njeriut, një imazh që ai përdor vazhdimisht, ai i referohet njeriut, njeriut të suksesshëm, njeriut të vërtetë, njeriut që Perëndia e ka krijuar. Dhe Jezusi thotë: "Është në këtë propozim të një njeriu të ringjallur që ne duhet të besojmë!"
Imazhi i gjarpërinjve është shumë domethënës sepse në këto propozime të jetës së helmuar, ne të gjithë hasim eksodin tonë nga kjo botë: ka gjarpërinj jashtë nesh që na vendosin kurthe, që na shkatërrojnë jetën (jo jetën biologjike, por jetën për të cilën Jezusi do të flasë së shpejti). Le të mendojmë për të gjithë kulturën e efemeres që na paraqet propozime tërheqëse për jetën, por që në realitet janë helme, shkatërrojnë jetën autentike, çnjerëzojnë: është kultura që nuk të bën më të dallosh dritën dhe errësirën, të mirën dhe të keqe; është kultura që të mëson të mendosh mirë për atë që të pëlqen: ky është helm dhe vjen nga jashtë! Por pastaj janë helmet, gjarpërinjtë brenda nesh: malli për të ardhmen, për grumbullimin e shumë gjërave në këtë botë, ato gjëra nga të cilat duhet të jetojmë të shkëputur, sepse janë të Zotit, nuk mund t'i grumbullojmë! Tërbimi i pushtetit, dëshira për t'u dukur, zilia, xhelozia, inati... këta janë gjarpërinjtë që na helmojnë nga brenda.
Kush na shëron nga këta gjarpërinj? Vetëm Ai që është Biri i njeriut të lartësuar, është vështrimi i ngulur tek ai që na shëron, sepse ai është njeriu i suksesshëm, njeriu i vërtetë sepse dha jetën! Shpëtimi vjen nga vendimi për ta bërë tonën propozimin e jetës që materializohet në kryq!
Jezusi vazhdon dhe thotë: “Kushdo që beson në këtë propozim të jetës, ka jetë të përjetshme!” Është hera e parë në Ungjillin e Gjonit që shfaqet kjo shprehje: "jeta e përjetshme", "zoe aionios". Çfarë nënkuptohet me jetë të përjetshme? Në kohën e Jezusit, jeta e përjetshme ishte një shpërblim në të ardhmen që njerëzit e drejtë që silleshin mirë e morën; në ungjill Jezusi thotë (dhe ky është lajmi): "Jeta e përjetshme nuk është një shpërblim në të ardhmen, është një realitet i tanishëm!" Dhe quhet e përjetshme jo sepse është jeta biologjike që zgjat pafundësisht, por është jeta me një cilësi e pathyeshme: është jeta e të përjetshmit! Në fakt, Jezusi do t'i thotë Martës: "Kushdo që beson në mua nuk vdes, sepse ka jetë të përjetshme!" Dhe Zoti, në fakt, sipas asaj që na thotë Jezusi, nuk i ringjall të vdekurit duke rinovuar jetën biologjike, por është një Zot që ua komunikon këtë jetë jo të vdekurve, por të gjallëve! Dhe për të ushqyer këtë jetë, ju duhet ta mbani shikimin të ngulur jo në lartësitë e propozuara nga njerëzit (këto shkatërrojnë jetën e të përjetshmit, e paralizojnë atë, e helmojnë atë), ju duhet ta mbani shikimin të fiksuar tek ai i ngritur lart, tek ai që jep jeta për dashuri! Atëherë jeta e përjetshme nuk është shpërblimi i së ardhmes, por është një realitet i tanishëm!
Në këtë moment Nikodemi nuk është më aty, ai është zhdukur nga skena, ai zhduket brenda natës, ai është i eklipsuar në momentin në të cilin zbulimi është bërë më intensiv. Unë mendoj se ai u largua pak i zhgënjyer! Nikodemi do të rishfaqet në ungjillin sipas Gjonit edhe dy herë të tjera: e para do të jetë gjatë një feste të çadrave, kur do të jetë prezent gjatë një diskutim të gjallë ku do të përfshihen njerëz të thjeshtë, rojet, priftërinjtë e lartë, disa anëtarë të shquar midis farisenjve dhe ai do të flasë në mbrojtje të Jezusit. Ai do të pyesë: "Por a na lejon ligji ynë të dënojmë dikë pa e dëgjuar?" I mjeri Nikodemi, do t’i thonë atij se është injorant sepse do t'i thonë: "Mëso, sepse asnjë profet nuk vjen nga Galilea!" Dhe pastaj ai do të rishfaqet pranë Jozefit të Arimateas në momentin e varrimit të Jezusit. Ja kjo figurë e Nikodemit që kërkon dritën dhe këtë dritë do ta gjejë në fund sepse është një person me zemër të pastër, i cili kërkon të vërtetën! Kjo është arsyeja pse neve na pëlqen Nikodemi!
Ungjilltari që përjetoi Pashkën, tani na ofron një reflektim mbi fjalët që Jezusi i tha Nikodemit:
“16 Vërtet, Hyji aq fort e deshi botën
sa që dha një të vetmin Birin e vet
kështu që, secili që beson në të,
të mos birret,
por të ketë jetën e pasosur.
17 Në të vërtetë Hyji nuk e dërgoi Birin
që ta dënojë botën,
por që bota të shpëtojë nëpër të.
18 Kush beson në të,
nuk dënohet,
ndërsa, kush nuk beson, ai është dënuar që tani,
pse nuk besoi
në Emrin e Njëlindurit, Birit të Hyjit” (v.16-18).
Erdhi momenti në të cilin ungjilltari fut reflektimin e tij: përballë kryqit, atij që ngrihet, të gjithë shohin dhimbje, dështim, disfatë; ungjilltari e lexon si shfaqje dashurie dhe këtu shfaqet për herë të parë folja "agapan", folje që do të rishfaqet 36 herë të tjera në Ungjillin sipas Gjonit dhe është folja që karakterizon jetën e të krishterit. Kjo folje praktikisht nuk u përdor kurrë në greqishten klasike, ata përdorën folje të tjera për të thënë "të duash". “Agapan”, që praktikisht nuk u përdor kurrë, bëhet folja që karakterizon të krishterin, që karakterizon birin e Zotit, atë që ka marrë jetën e përjetshme dhe jeton me dashurinë që është jeta e Atit në qiell!
Çfarë nënkuptohet me këtë folje"agapan"? Është dashuria e pakushtëzuar, dashuria që e bën njeriun të harrojë plotësisht veten për të jetuar me vëmendje ndaj nevojave të të tjerëve dhe disponueshmërisë për t'i dhënë jetë, për t'i dhënë gëzim tjetrit! Ja, kjo është ajo që karakterizon jetën e Perëndisë dhe jetën e atyre që kanë marrë këtë farë të jetës hyjnore, jetën e përjetshme! “Zoti e deshi aq shumë botën, sa dha… – Këtu është karakteristika e “agapan-it”: dhurata pa kushte!
Me fjalën “botë” nuk nënkuptohet kozmosi: nënkuptohet njerëzimi, ai njerëzim i shënjuar nga mëkati, ai njerëzim rebel, i cili ka kërkuar përmbushjen e tij larg Zotit dhe pastaj ata që distancohen nga Zoti e gjejnë veten gjithmonë të çnjerëzorë. Është njerëzimi që ruan fjalën e Zotit dhe tregon rrugën e jetës, si një pengesë për gëzimin e vërtetë.
Zoti do që njerëzimi të hapet ndaj jetës së dashurisë, ndaj jetës së tij, ndaj jetës që ka vetë Jezusin si model!
Ai dërgoi Birin e Tij në botë dhe kushdo që beson në propozimin e njeriut që bëri Biri i tij nuk gjykohet, por kush nuk i beson këtij propozimi është gjykuar sepse nuk besoi në Birin e vetëmlindur të Zotit. Çfarë do të thotë ai me këtë gjykim? Para së gjithash, ai flet për një botë që karakterizohet nga egoizmi dhe në këtë botë ka ardhur një person tjetër, i cili është i aftë të dashurojë: imazhi është ai i një bote në të cilën njerëzit sillen si ujqër, sulmojnë njëri-tjetrin, përpiqen të dominojnë të tjerët dhe janë të bindur se kjo është arritja e një jete. Njerëzit sillen si kafshë të egra dhe në këtë botë të ujqërve vjen një qengj, çfarë bën një qengj? Ai shqipton një gjykim që demaskon ujqërit, bën që ujqërit të kuptojnë se po sillen si ujqër: jo sii njerëz!
Ja, kur Zoti dërgoi Birin e vet që zbuloi në mënyrë të përsosur fytyrën e Atit, fytyrën e dashurisë së pakushtëzuar, njerëzimi u demaskua, u turpërua, u bë i vetëdijshëm për egoizmin e tij që na çnjerëzon, dhe nuk na lë të jetojmë në konformitet me identitetin tonë, identitetin që nuk mund të shkëputet nga Dashuria, sepse, Zoti që na ka krijuar në imazhin dhe në përngjasimin e tij është Dashuria!
Kjo është e rëndësishme për t'u kuptuar, sepse ndonjëherë dëgjojmë se nënvizimi i dashurisë së pakushtëzuar të Zotit fsheh gjykimin e Zotit...jo, e kundërta është e vërtetë: është pikërisht kur Zoti shfaqet në dashurinë e tij që ne gjykohemi dhe egoizmi ynë mohohet.
Kështu thotë Gjoni: gjykimi ka ardhur në këtë botë dhe ky gjykim është kur Krishti të ngjitet në kryq! Shpëtimi, pra, nuk është të shpëtosh nga një rrezik apo të shkosh në parajsë pasi të bësh një rrëfim të mirë... shpëtimi është të jesh njeri, është të jemi vetvetja në identitetin tonë si fëmijë të Zotit, sot! Shpëtimi është që të pranojmë këtë jetë dhe që të lejojmë që kjo jetë të përjetshme të shfaqet në sjelljen tone nga jashtë!
Le të dëgjojmë tani se si ndodh ky gjykim, që është vetëm shpëtim:
“19 E gjykimi është ky:
Drita erdhi në botë,
por njerëzit më tepër deshën
errësirën se dritën,
sepse veprat i kishin të këqija.
20 Vërtet, kushdo që bën të keqen,
e urren dritën dhe nuk del në dritë
që të mos i zbulohen veprat e tij,
21 kurse ai që e vë në zbatim të vërtetën,
ai del në dritë
që të dalë ballafaqe
se veprat e tij u bënë siç thotë Hyji” (v. 19-21).
Pas këtyre gjërave, Jezusi shkoi me dishepujt e tij.
Kur dëgjojmë së Perëndia na gjykon, mendimet tona shkojnë menjëherë te kapitulli 25 i Ungjillit sipas Mateut ku flitet për ndarjen e deleve nga cjeptë, imazhin e gjykimit përfundimtar! Ungjilltari Gjon përdor gjuhë të ndryshme, më të përshtatshme për mentalitetin tonë sot: ai flet për një gjykim që ndodh në të tashmen dhe që është vetëm shpëtim! Pozicionet teologjike të Mateut dhe Gjonit duken kontradiktore, në realitet ata përdorin imazhe të ndryshme, por propozojnë të njëjtën të vërtetë. Gjykimi i Zotit që na paraqitet nga ungjilltari Mate, ka të bëjë me të tashmen, ai na thotë: “Ja, jeta juaj do të vlerësohet nga dashuria! Nëse nuk doni, jeta juaj nuk e arrin përsosëmërinë, nuk do të përmbushet!” Ai na e paraqet atë si një gjykim që ndodh në fund, por është për të ndriçuar të tashmen.
Gjykimi i Zotit si për Mateun ashtu edhe për Gjonin nuk është kurrë një dënim, është një bekim! Nuk shqiptohet në fund të kohës, është sot që na shpëton gjykimi i Zotit! Si na shpëton gjykimi i Perëndisë? Përballë çdo opsioni që njeriu është thirrur të bëjë, Zoti bën gjykimin e tij, bën që zëri i tij të dëgjohet, për të na treguar atë që është në përputhje me urtësinë e qiellit dhe na paralajmëron kundër asaj që është helm, nga gjarpri që mund të të marrë jetën. Dhe ky gjykim ndodh nëpërmjet dërgimit të dritës së tij. Nga vjen kjo dritë? Na vjen nga njeriu i lartësuar: është ajo dritë që gjykon jetën tonë, që na bën të shohim në çdo moment se çfarë zgjedhjesh duhet të bëjmë nëse duam të jemi njerëz autentikë, të suksesshëm dhe kjo dritë na tremb sepse është kjo dritë që ka të drejtë.Atëherë madhështia e vërtetë është e tij: atëherë të jetosh do të thotë të duash dhe të duash do të thotë të heqësh dorë nga egoizmi yt dhe kjo është e vështirë sepse impulsi që vjen nga natyra jonë biologjike është të kthehemi në vetveten! Dhe ftesa është të ngremë shikimin tonë nga realitetet e kësaj bote dhe nga impulset që na vijnë nga gjarpërinjtë që janë brenda nesh për të lejuar veten të hapemi dhe të përfshihemi në dashuri!
Dhe është ky vështrim që na shpëton jetën, jo jetën biologjike, por jeta që na karakterizon si njerëz!

[ninoenina]

F.A. E DIELA 5 E KRESH. VITI B

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 E KRESH. VITI B

MË 17 – 3 – 2024.


UNGJILLI: Gj. 12,20-33.

“20 Ndër ata që kishin ardhur në Festë për të adhuruar, ishin edhe disa grekë. 21 Ata iu afruan Filipit, që ishte prej Betsaidës së Galilesë, dhe iu lutën: “Zotëri, dëshirojmë ta shohim Jezusin.” 22 Filipi shkoi dhe i tha Andreut; Andreu e Filipi shkuan e i treguan Jezusit. 23 Jezusi u përgjigj:
“Arriti ora
të lavdërohet Biri i njeriut.
24 Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
nëse kokrra e grurit e mbjellë në dhe nuk vdes,
mbetet e vetme;
po nëse vdes
jep shumë fryt!
25 Kush e do jetën e vet, do ta humbë.
Ai që e urren jetën e vet në këtë botë,
ai do ta ruajë për jetën e pasosur.
26 Kush do të më shërbejë,
le të vijë pas meje.
Ku jam unë,
atje do të jetë edhe shërbëtori im.
Atë që do të më shërbejë,
do ta nderojë Ati im.”
Biri i njeriut duhet të ngritet lart
27 “Tani shpirtin e kam të tronditur
e ç’të them?
O Atë, më shpëto nga kjo orë?
Porse, pikërisht për këtë erdha në këtë orë!
28 O Atë, jepi lavdi Emrit tënd!”
Ndërkaq jehoi një zë prej qiellit: “E lavdërova dhe prapë do ta lavdëroj!” 29 Tashti, populli që ishte pranë dhe po dëgjonte, thoshte: “Bubulloi!” të tjerë thoshin: “Engjëlli foli me të!” 30 Jezusi iu përgjigj: “Ky zë nuk jehoi për mua, por për ju!
31 Tani erdhi dita të gjykohet kjo botë,
tani princi i kësaj bote do të hidhet jashtë!
32 E unë, kur të jem lartësuar nga toka,
do t’i tërheq tek unë të gjithë njerëzit”.
33 Foli kështu për të shënuar se me ç’vdekje do të vdiste”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

PELEGRINAZH I MADH NË TEMPULLIN

E JERUZALEMIT.

Në çfarë konteksti duhet të vendoset episodi i rrëfyer në Ungjillin e sotëm? Janë ditët e përgatitjes së Pashkëve... Ka një turmë pelegrinësh, në majë të Malit të Ullinjve që po soditin hapsirën e mrekullueshme të tempullit, me shenjtëroren në qendër. Tymi i holokausteve ngrihet në qiell... ata janë të ngazëllyer, sepse nga ai vend mund të dëgjojnë jehonën e këngëve, të muzikës së interpretuar nga Levitët, zhurmën e borive, harpave, sistrumavet, flautave. Epo, pikërisht tek këta pelegrinët duam të përqendrohemi. Këto janë ditët përgatitore për festën e Pashkëve dhe do të jenë Pashkët e fundit të Jezusit, sepse në prag të kësaj feste ai do të ekzekutohet.
Kush janë këta pelegrinë? Ata vijnë nga e gjithë bota. Shumica janë hebrenj që e respektojnë Aleancën dhe mësimet e fesë, por mes tyre ka edhe paganë. Ata janë simpatizues të fesë hebraike. Besëlidhja e Re flet për këta njerëz, duke i quajtur prozelitë: ata gjithashtu frekuentojnë sinagogat, pikërisht për të dëgjuar urtësinë që përmbajnë Shkrimet, por nuk kanë vendosur ende të bëjnë hapin e fundit, i cili do t'i lejonte të bëhen hebrenj të plotë: nuk janë rrethprerë. Ungjilli i sotëm na tregon për një grup të këtyre njerëzve, të cilët mbërritën në Jeruzalem për Pashkë. Ungjilltari i quan grekë, sepse janë njerëz që vijnë nga jashtë, nuk dinë hebraisht dhe aramaisht. Ata flasin greqisht, që ishte gjuha më e njohur të asaj kohe. Le të dëgjojmë tani kush janë ata dhe arsyen pse erdhën në Jerusalem.
“Ndër ata që kishin ardhur në Festë për të adhuruar, ishin edhe disa grekë. Ata iu afruan Filipit, që ishte prej Betsaidës së Galilesë, dhe iu lutën: “Zotëri, dëshirojmë ta shohim Jezusin”. Filipi shkoi dhe i tha Andreut; Andreu e Filipi shkuan e i treguan Jezusit” (v.20-22)
Prozelitët, për të cilët na tregon Ungjilli i sotëm, erdhën në Jeruzalem "për adhurim", thotë ungjilltari, prandaj ata hynë menjëherë në sferën e tempullit dhe u përpoqën t'i afroheshin shenjtërores, sepse pikërisht në shenjtërore erdhën për t'i bërë adhurim. Në esplanadën e tempullit mund të hynte kushdo, madje edhe paganët, por në një moment u gjendën përballë një parmakje të lartë një metër e gjysmë, ku kishin 13 mbishkrime në greqisht, të cilat kërcënonin me vdekje këdo që guxonte të kalonte atë pengesë pa qenë çifut.
Ja, ata nuk mund t'i afroheshin shenjtërores. Një nga këto 13 mbishkrime gjendet në Muzeun e Orientit të Lashtë në Stamboll dhe ka gjasa që grupi i pelegrinëve për të cilët po flasim, të jetë ndalur pikërisht përballë këtij mbishkrimi. Ata ishin njerëz të devotshëm, por nuk mund t'i afroheshin shenjtërores. Nëse do të kishim qenë në atë vend, do të kishim parë në fytyrat e tyre zhgënjimin e tyre: kishin ardhur nga vende të largëta për të hyrë në shenjtërore, por nuk ishin në gjendje të soditnin fytyrën e Zotit në atë shenjtërore. Ata sigurisht e mbanin mend, e dinin Psalmin 27, sepse ishin njerëz që frekuentonin sinagogën:
"Për një gjë të vetme i lutem Zotit,
vetëm atë ia kërkoj
që të jetoj në Shtëpinë e Zotit
të gjitha ditët e jetës sime,
që ta shijoj kënaqësinë e Zotit
e ta vërej Shtëpinë e Zotit.
Zoti më fsheh në tendën e vet
në ditë të vështirë,
më strehon në vend të fshehtë të tendës së vet,
më ngre lart mbi qetë” (v. 4-5).

Ata nuk mund t'i afroheshin kësaj faltoreje. Nuk e dimë nga kush, por ky grup grekësh kishin dëgjuar për Jezusin dhe ndjenë një detyrim që i shtyu të shkonin tek ai. Në fakt, ne i shohim të largohen paksa të trishtuar nga ajo parmakje për të shkuar të kërkojnë Jezusin. Ata nuk e dinë këtë, por është Shpirti që i drejton drejt të resë, shenjtërores së vërtetë, ku ata mund të takojnë vërtet Zotin. Kushdo që sheh ndërtimin e jashtëzakonshëm të shenjtërores sodit një ndërtesë materiale prej mermeri, të mbuluar me ar. Por kushdo që ndeshet me shenjtëroren e re, që është Jezusi, ku Zoti është me të vërtetë i pranishëm, atëherë ai ka fatin të soditë vërtet fytyrën e Zotit. Dhe në këtë pikë, përmes udhëtimit shpirtëror të bërë nga këta grekë, ungjilltari tregon historinë tonë , se si secili prej nesh vjen për të parë fytyrën e Zotit, për të soditur fytyrën e Zotit dhe ne mund ta sodisim atë vetëm nëse na çojnë në këtë shenjtërore të re, që është Jezusi.
Çfarë bëjnë këta grekë? Ata iu afruan Filipit, që ishte nga Betsaida e Galilesë. Kjo fjali na jep mesazhi i parë:
si arrihet në shenjtëroren e re? Ju duhet të shoqëroheni nga dikush që e ka takuar Zotin dhe e ka parë. Ata shkojnë te Filipi: pse? Filipi është një emër grek dhe pastaj është nga Betsaida e Galilesë, pra një vend kufitar, ku mentaliteti është më i hapur, nuk kanë skrupuj nëse flasin me një pagan, dhe Filipi sigurisht flet pak greqisht dhe i luten duke i thënë: "Zotëri, ne duam të shohim Jezusin". Kjo lutje është e mrekullueshme dhe është ajo që duhet të bëjë secili prej nesh. Kur takojmë dikë që e ka parë me të vërtetë Jezusin dhe e di se kush është Jezusi, që e ka soditur atë deri në atë pikë që është përfshirë në personalitetin e tij, edhe ne duhet ta pyesim: "Na trego kush është Jezusi".
Ata duan të shohin Jezusin, por ka një hollësi që duhet theksuar: folja greke që përdoret. Ka dy folje: një më e thjeshtë, blepein, do të thotë "të shohësh atë që të gjithë mund të vëzhgojnë nga jashtë", por ka një folje tjetër orao, që do të thotë "të shohësh thellë, të kuptosh se kush është në të vërtetë ai person": foilja blepein na zbulon vetëm një imazh të jashtëm ndersa folja orao na mundëson të hymë në kuptimin e identitetit të personit që po shohim. Gjithçka na ka ndodhur që na ndihmon të kuptojmë këtë: për shembull, të jemi në stacion me një shok. Ky, duke parë dikë që kalon me një valixhe, na thotë: "Po a e di kush është ai?", "Jo, për mua është një si gjithë të tjerët me valixhen e vet”. Por shoku më thotë: “Jo, ky është ai që këtë vit fitoi çmimin Nobel për letërsinë!”. Njëri pa (blepein), tjetri shkon më thellë, pa (orao) se cili është identiteti i atij personi. Është vetëm një shembull. Ekziston thjesht një shikim i jashtëm, madje edhe për Jezusin: ai është marangoz, biri i Jozefit, dikush që është i aftë të bëjë mrekulli, por ne jemi ende në pamjen e jashtme, ende nuk e kemi kuptuar identitetin e tij. Duhet të jemi të kujdesshëm, sepse mund të jemi edhe ne njerëz që kemi parë vetëm aspektin e jashtëm të personit të Jezusit: i bukur, i këndshëm, ndoshta nuk e kemi kuptuar identitetin e tij të vërtetë. Le të marrim disa shembuj nga Ungjiit për të kuptuar këtë ndryshim.
Ishte një personazh që donte të shihte Jezusin, Herod Antipa. Kishte dëgjuar për të, që ishte “ylli” i momentit. Kishte dëgjuar se ai bënte mrekulli dhe pati rastin ta takonte, kur Pilati e dërgoi tek ai, pikërisht në kohën e Pashkëve, dhe kur e pa, u gëzua shumë e priste të shihte disa mrekulli. Jezusi nuk e nderoi me asnjë përgjigje, Jezusi e zhgënjeu plotësisht dhe ungjilltari Luka e shpreh mirë gjykimin që dha me një folje shumë të fortë greke: exuthenneo. Çfarë do të thotë? Ai e konsideroi atë asgjë, e shkatërroi, e zhgënjeu, sepse shikonte vetëm pamjen e jashtme të Jezusit, për të ishte kuriozitet, nuk ishte i interesuar të dinte identitetin e vërtetë të Jezusit, u ndal në pamjen e jashtme dhe kjo ishte një zhgënjim për të. Le të jemi të kujdesshëm, sepse mund ta sodisim Kryqin dhe të mbetemi duke reflektuar në aspektin e jashtëm: sa shumë vuajti Jezusi! Disa predikues të së kaluarës, në predikimet e gjata të së Premtes së Madhe, u përqendruan në të gjitha detajet për të përshkruar dhimbjen që duhej të duronte Jezusi dhe, kur arritën t'i bënin dëgjuesit e tyre të qanin, menduan se kishin dhënë një predikim të madh. Ata nuk e kishin kuptuar identitetin e Jezusit, domethënë nuk e kishin kuptuar se i tij ishte një pasion dashurie. Ne e shohim vërtet Jezusin kur në atë kryqëzim perceptojmë Lavdinë e Atit, i cili arriti të na tregojë nëpërmjet Jezusin se sa shumë na do. Nëse nuk arrijmë ta shohim në Jezusin këtë dashuri, nuk e kemi dijeni për identitetin e tij, jemi ndalur te pamja e jashtme.
Le të kujtojmë edhe Zakeun: është i ndryshëm. Dëshira e tij për të parë Jezusin është shumë e ndryshme, nga ajo e Herodit Antipa. Ai donte të shihte se kush është Jezusi: “Ai është dikush që ndoshta zgjidh shqetësimin tim të brendshëm…”dhe e kërkon atë, sepse ai mund t'i japë kuptim jetës së tij.
Nuk janë si Herodi Antipa edhe dishepujt e Gjon Pagëzuesit, të cilët e pyesin Jezusin: "Ku banon?" Dhe Jezusi i përgjigjet: "Ejani dhe shikoni". Ishte ftesa e Jezusit që të mos shihte se cila ishte shtëpia e tij, sepse nuk kishte, por të kuptonte identitetin e tij të vërtetë.
Epo, prozelitët e pasazhit tonë nuk e kërkojnë Jezusin si "yll", për t'i kërkuar autografin. Ata janë kërkues të së vërtetës, të dashurisë, të mençurisë, kërkojnë dikë që t'i ndihmojë t'i japin kuptim jetës së tyre dhe kjo lutje që i bëjnë Filipit, "duam të shohim Jezusin", duhet të jetë e jona. Ne po dëgjojmë Ungjillin sipas Gjonit, nuk i drejtohemi Filipi. Gjoni është ai që do të na tregojë kush është Jezusi. Gjoni e paraqet veten si një dëshmitar, i cili thotë se raporton atë që pa. Në prolog, ai thotë: "Fjala u bë mish". Fjala, me të cilën Zoti u shfaq, u bë një prej nesh dhe ne pamë lavdinë e tij.
Ja çfarë thotë Gjoni: "Unë do t'ju tregoj atë që pashë". Më pas, na flet përsëri për përvojën e tij në letrën e tij të parë me atë fillim të mrekullueshëm, në të cilin ai shpreh gjithë emocionin e takimit me fjalën e mishëruar të Perëndisë:
“Çka ishte që në fillim, çka dëgjuam, çka pamë me sytë tanë, çka soditëm dhe duart tona prekën, në lidhje me Fjalën e jetës, – po, Jeta u shfaq, ne e pamë dhe dëshmojmë dhe ju kumtojmë Jetën e pasosur, që ishte te Ati dhe na u shfaq neve – çka pamë e dëgjuam po jua kumtojmë edhe juve që edhe ju të keni bashkësi me ne. E bashkësia jonë është me Atin dhe me Birin e tij, Jezu Krishtin. Po ju shkruajmë këto që gëzimi ynë të jetë i plotë” (v.1-4).
Epo. Filipi nuk i çon menjëherë këta njerëz te Jezusi. Filipi shkon t'i tregojë Andreas dhe më pas së bashku shkojnë te Jezusi.
Pse Filipi nuk i çon këta grekë drejtpërdrejt te Jezusi? Filipi ishte një person shumë i vendosur. Kujtojmë se, pasi takoi Jezusin, ai takohet me Natanaelin dhe menjëherë i thotë: "Kemi gjetur atë për të cilin Moisiu shkroi në Ligj, te Profetët: Jezusin, të birin e Jozefit të Nazaretit". Ai e kishte kuptuar vetëm pamjen e jashtme të Jezusit dhe nuk e kishte të vështirë të fliste për të, por kur dihet se kush është në të vërtetë Jezusi, nuk fillohet menjëherë të flitej për të. Hezitohet shumë dhe ndihet nevojë për mbështetjen e dikujt tjetër. Ai shkon te Andrea.
Andrea është një tjetër nga 12 që ka një emër grek dhe së bashku shkojnë te Jezusi. Ne gjithmonë e gjejmë veten të turpëruar kur dikush na kërkon të shohim vërtet Jezusin. Nëse duhet të mbështetemi në fakte është shumë e thjeshtë, por kur ne shkojmë te identiteti i vërtetë i Jezusit, ne e gjejmë veten në vështirësi, ndoshta sepse nuk e kemi parë vërtet atë. Dhe kështu ne dimë shumë pak për të, sepse nëse do ta kishim parë vërtet, nëse do të kishim rënë në dashuri me të, do të flisnim menjëherë për të me bindje dhe entuziazëm, sepse do të dëshironim që ata që na dëgjojnë të përjetonin me ne gëzimin e takimit me një thesar: dashurinë e jetës sonë. Ne dëgjojmë përgjigjen e Jezusit ndaj Filipit dhe Andreas.
Filipi shkoi t'i tregojë Andreas, dhe Andrea dhe Filipi shkuan t'i tregojnë Jezusit dhe Jezusi u përgjigj atyre:
“Arriti ora të lavdërohet Biri i njeriut.
Përnjëmend, përnjëmend po ju them:
nëse kokrra e grurit e mbjellë në dhe nuk vdes,
mbetet e vetme;
po nëse vdes
jep shumë fryt!
Kush e do jetën e vet, do ta humbë.
Ai që e urren jetën e vet në këtë botë,
ai do ta ruajë për jetën e pasosur.

Kush do të më shërbejë,
le të vijë pas meje.
Ku jam unë,
atje do të jetë edhe shërbëtori im.
Atë që do të më shërbejë,
do ta nderojë Ati im” (v.23 -26).

Sigurisht që jemi pak të befasuar nga përgjigja që Jezusi i dha Filipit dhe Andreas. Dy dishepujt kishin shkuar tek ai për t'i thënë: "Ka një grup grekësh që duan të të shohin". Në vend që të shkonte për t'u parë nga grekët, Jezusi u tregon dy dishepujve fytyrën e tij, identitetin e tij të vërtetë. Janë ata që, përpara se t'u tregojnë grekëve fytyrën e Jezusit, duhet ta kenë parë mirë. Ata të dy, deri më tani, kanë parë kaq shumë gjëra, kaq shumë aspekte të personit të Jezusit, por ende nuk e kanë kuptuar identitetin e tij të vërtetë. Ata dy dishepuj jemi ne tani, është për ne që Jezusi dëshiron të zbulojë veten, sepse nëse një ditë, siç ndodhi me Filipin dhe Andrean, dikush na thotë: "Na trego Jezusin, na trego fytyrën e tij të vërtetë", duhet të kemi parë këtë fytyrë, për të qenë në gjendje t'ia tregojmë atë kujtdo që dëshiron ta shohë atë.
Pra, tani le të dëgjojmë se çfarë na thotë Jezusi për veten e tij.
“Ka ardhur ora që Biri i njeriut të lavdërohet”.
Çfarë është kjo orë? Ungjilltari Gjon foli për këtë, që në fillim, në Kanë, Jezusi thotë: "Ka ardhur ora ime". Pastaj në festën e Tëbanave, në kapitullin shtatë të Ungjillit, Jezusi është në Jeruzalem dhe ungjilltari thotë se ata po përpiqeshin ta arrestonin Jezusin: donin ta hiqnin nga rruga, por askush nuk vuri dorë mbi të, sepse nuk kishte ardhur ora e tij. Çfarë është kjo orë? Ky moment që kujtohet, pse është kaq i rëndësishëm? Në kapitullin e tetë, pra, menjëherë më pas, në fund të një diskutimi të nxehtë në tempull me skribët dhe farisenjtë, ungjilltari vëren: askush nuk e arrestoi, sepse nuk kishte ardhur ende ora e tij. Tani Jezusi thotë: "Ka ardhur ora ime, ora në të cilën Biri i njeriut përlëvdohet".
Çfarë është kjo lavdi që ai tani është thirrur të tregojë? Historia vjen menjëherë pas hyrjes së Jezusit në Jerusalem. Ky ishte një moment i lavdishëm, i gjithë populli bërtiste: "I bekuar qoftë ai që vjen në emër të Zotit, mbretit të Izraelit!". Një moment kaq i lavdishëm i shqetësoi skribët dhe farisenjtë, të cilët thanë: "E gjithë bota e ndjek atë". Ishte ajo që do të dëshironin, kjo është lavdia e kësaj bote: kur të gjithë të duartrokasin. Nuk ishte ai momenti, nuk ishte ora në të cilën Biri i njeriut përlëvdohet.
Cila është lavdia e Perëndisë? Lavdia e Zotit është kur ai mund të tregojë se kush është në të vërtetë. Ai është dashuri. Kur mund të tregojë se sa shumë do, ky është momenti i lavdishëm. Lavdia e Zotit është kur ai tregon se sa shumë e do njeriun, dhe Ati e ka shfaqur plotësisht këtë lavdi në Jezusin: ai është zbulesa e fytyrës autentike të Zotit, e fytyrës së lavdishme të Zotit, sepse e gjithë jeta e tij ka qenë një manifestim të kësaj dashurie.
Ai e vuri veten në shërbim të atyre që kishin nevojë: kujdesej për të sëmurët, për mëkatarët që ishin të përçmuar, të margjinalizuar nga të pastërt...Jezusi tregoi se Zoti është dashuri, Zoti i do dhe i mirëpret, feston me ta. Lebrozët, më të margjinalizuarit e shoqërisë izraelite, duhej të jetonin larg: Jezusi shkon t'i kërkojë, Jezusi i përkëdhel. Këstu është dashuria e Perëndisë: çdo veprim i Jezusit tregonte Lavdinë e Perëndisë, domethënë dashurinë. Kur donin ta vrisnin me gurë shkelësen e kurorës, Jezusi tregon lavdinë e Perëndisë, i cili e mirëpret shkelësen e kurorës, dhe nuk e dënon.
E gjithë shfaqja e kësaj dashurie ndaj Zotit shkatërron atë imazh djallëzor të Zotit, të cilit i shërben njeriu, i cili e krijoi njeriun për t'i shërbyer. Është pikërisht e kundërta. Zoti është dashuri, sepse ai është shërbëtori i njeriut, prandaj e gjithë jeta e Jezusit ishte një zbulesë e kësaj Lavdie të Perëndisë, që është shërbimi. Për ne ai është i lavdishëm kur jep jetën e vet për të na shpëtuar dhe jo kur ai që lë të shërbehet. Zoti e tregon Lavdinë e tij kur i shërben njeriut.

Tani ka ardhur koha për të treguar plotësisht, pa mundësi keqkuptimi, këtë identitet të vërtetë të Jezusit, zbuluesit të Lavdisë maksimale të Zotit. Ajo që ka ndodhur deri tani është vetëm një hyrje, një përgatitje për këtë zbulesë të plotë që Jezusi na bën tani me një shëmbëlltyrë: “Nëse kokrra e grurit që bie në tokë nuk vdes, nuk jep fryt, ajo mbetet e vetme; nëse në vend të kësaj vdes - dhe është vdekje e dukshme - jep shumë fryt".
Është imazhi që na thotë: çfarë ndodh me farën? “Kur vendoset në tokë, zhduket, duket sikur vdes. Në fakt shpërthen plotësinë e jetës së asaj kokrrës. Kjo ndodh tani në këtë orë, me jetën e Jezusit”. Nëse do ta kishte mbajtur për veten, jeta e tij do të kishte vdekur, por ai e dha jetën tani në orën e vet nga dashuria, dhe në këtë orë të tij, jeta shpërtheu me të gjithë fuqinë e saj. Dhe vazhdon:
“Kush e do jetën e vet, do ta humbë.
Ai që e urren jetën e vet në këtë botë,
ai do ta ruajë për jetën e pasosur” (v. 25).
Kush e do jetën e vet, e shkatërron atë, kush e urren jetën e tij në këtë botë, e ruan atë për jetën e përjetshme”.
Çfarë do të thotë? Çfarë do të thotë të "urresh jetën"? Jeta është kështu! Ka ligjet e veta: është Jeta. Nuk është një trashëgim që mund ta mbaj: në çdo moment jeta ikën, si uji që mbaj në duar, ikën, çdo moment që kalon është jetë që humbet dhe njeriu dëshiron ta mbajë jetën. Si funksionon? Dikush thotë: “E mbaj prapa, sepse ajo më pëlqen, dua ta gëzoj jetën”. Jezusi thotë: "Kështu ti e humb atë". Megjithatë, nëse do ta ruash atë, jepja, shndërroje atë në dashuri, duke dashur Hyjin dhe të afërmin dhe askush nuk do ta prekë më, sepse dashuria është jetë hyjnore, ajo është jeta e të Përjetshmit dhe askush nuk mund ta rrëmbëjë atë. Ja çfarë thotë Jezusi: “Kush e do jetën - do të thotë, kush e mban për vete me egoizëm - e humb atë; por ai që urren jetën e tij..." Dhe çfarë do të thotë kjo urrejtje e jetës për ta ruajtur atë? Do të thotë ta dhurosh atë për dashurinë.
Le të përpiqemi të mendojmë, le të japim disa shembuj që na ndihmojnë të kuptojmë. E para shumë e thjeshtë. Të gjithë e dimë se çfarë ndodh kur një person bie në dashuri me një person tjetër: fillon t'i thotë "jo" vetes, për t'u pëlqyer nga tjetri, për t'u harmonizuar me tjetrin, për të bërë atë që i pëlqen tjetrit, atë që është jeta dhe gëzim për tjetrin. Duhet të jenë të dy në gjendje t'i thonë disa "jo" vetes dhe kur dy persona takohen dhe nuk dinë t'i thonë ato "jo" për tu pëlqyer tjetrit, çifti përfundon shpejt.
Kur dy persona martohen, duhet të fillojnë t'i thonë vetes disa "jo": "jo" vetes, egoizmit të tyre, për ta bërë tjetrin të lumtur. Atëherë kur lindin fëmijët, sa “jo” prindër duhet t'i thonë vetes, jo sepse është bukur të thuash "jo", janë forma vdekjeje të heqjes dorë. Çdo javë babai kishte një takim me miqtë dhe një ndeshje futbolli. Tani është fëmija që duhet të bëjë detyrat e shtëpisë dhe babai duhet t’u thotë "jo" miqve dhe ndeshjes së futbollit.
Shumëzojini ju që i dini shumë mirë këto “jo” që duhet të thoni, për të garantuar një jetë në dashuri në familjen tuaj. Nëse dikush nuk i thotë këto "jo", ai nuk di të heqë dorë nga egoizmi i tij, nga zgjedhjet e tij, nuk ndërton dashuri dhe humb jetën. Megjithatë, nëse dikush e shndërron atë në dashuri, ai e mban atë. Çfarë bëri Jezusi? Ai dha jetën për dashuri. Nëse do ta kishte mbajtur për vete, pasoja do të kishte qenë vdekja. Ai e dhuroi jetën e vet për çdonjeri prej nesh.

Le të marrim një shembull tjetër, atë të Massimiliano Kolbe: ai dha jetën për jetën e një babai të familjes. Ai nuk e mbajti për vete, e shndërroi në dashuri, edhe ai ishte një manifestim i Lavdisë së Zotit, që është dashuria.
Dhe pastaj Jezusi vazhdon:
“Kush do të më shërbejë,
le të vijë pas meje.
Ku jam unë,
atje do të jetë edhe shërbëtori im” (v.26).

Jezusi na tregon se kush është ai: ai nuk kërkon shërbëtorë, ai nuk do që t'i shërbejë askush. Ai është një shërbëtor. Çfarë do të thotë ai me "Nëse dikush do të më shërbejë?" Në Bibël, shërbëtori është titulli më nderues që gjejmë, sepse është i rezervuar vetëm për figurat e mëdha, për Moisiun, edhe për Shën Palin, për Marinë, shërbëtoren e Zotit, domethënë për ata njerëz që kanë vënë të gjithë jetën e tyre në shërbim të planit të Zotit, të planit të tij të dashurisë.
Kjo do të thotë: “Nëse dikush dëshiron të më shërbejë – do të thotë, “nëse dëshiron të përfshihesh në këtë projekt që është dhuratë e vetes” –, atëherë le të më ndjekë, le të më ndjekë atje ku po shkoj tani – domethënë, në malin Kalvari ku do të jap jetën time -”. Dhe dishepulli duhet të jetë i gatshëm të japë jetën e tij edhe për ata që e kanë dëmtuar, maksimumin e dashurisë.
"Dhe ku jam unë, do të jetë edhe shërbëtori im". Ku është Jezusi? Lexojmë kapitullin 25 të Mateut dhe kuptojmë menjëherë se ku është, ku na pret: t'u shërbejmë atyre që janë të uritur, atyre që kanë etje, atyre që janë të zhveshur, atyre që duhet të strehohen, atyre që janë në burg. "Aty isha," thotë Jezusi, "të prisja, që të vish të më shërbesh, si dikush në nevojë për dashuri dhe ti erdhe të japësh jetën për këta njerëz që kishin nevojë për ty".

“Atë që do të më shërbejë,
do ta nderojë Ati im” (v.26).

Çfarë do të thotë? Në hebraisht, nderi është cavod, dhe caved do të thotë "i rëndë, diçka që peshon", jo diçka që fshihet. Ne e dimë shumë mirë se cili është ndryshimi midis grurit dhe bykut: gruri mblidhet, byku fshihet. Nderimet e njerëzve, duartrokitjet, këto shfaqje lavdie, kur vjen gjykimi i Zotit janë si byku: janë fshirë. Çfarë mbetet? Cila është pesha, lavdia, ajo që nderon Zoti? Dashuria. Kushdo që ka dhënë jetën e tij atëherë merr këtë miratim nga Ati në Qiell dhe tani ne gjithashtu kuptojmë kuptimin e Eukaristisë.

Këtu dua të bëj një referencë. Në fund të jetës së tij, kur Jezusi paraqiti të gjithë historinë e tij, çfarë imazhi zgjodhi ai? "Unë u bëra bukë për ju". Jezusi mori pak bukë dhe tha "Unë jam kjo bukë". Ja, kokrra e grurit, e bluar, e shtypur, e cila nuk kishte frikë të hynte në tokë, sepse e dinte se kjo është një vdekje e dukshme, vdekje egoizmit, është jetë. Dhe pastaj ftesa, në Eukaristinë, "Merre e ha", domethënë "përvetëso këtë histori timen". Eukaristia është kjo dhe vetëm kjo.
Pra, të japësh jetë... është e frikshme për ne, sepse instinktivisht duam ta mbajmë atë për vete. A e trembi Jezusin vdekja që na tremb? Nuk i kushtoi asgjë dhurata e jetës apo i kushtoi edhe të bënte këtë zgjedhje, të jepte të gjithë veten? Ne ndjejmë.
“Tani shpirtin e kam të tronditur
e ç’të them?
O Atë, më shpëto nga kjo orë?
Porse, pikërisht për këtë erdha në këtë orë!
O Atë, jepi lavdi Emrit tënd!”
Ndërkaq jehoi një zë prej qiellit: “E lavdërova dhe prapë do ta lavdëroj!” (v. 27-28).
Turma, e cila ishte e pranishme dhe kishte dëgjuar, tha se kishte qenë bubullimë. Të tjerë thanë: “Një engjëll i foli atij”. Jezusi tha:
“Jezusi iu përgjigj: “Ky zë nuk jehoi për mua, por për ju!
Tani erdhi dita të gjykohet kjo botë,
tani princi i kësaj bote do të hidhet jashtë!
E unë, kur të jem lartësuar nga toka,
do t’i tërheq tek unë të gjithë njerëzit”.
Foli kështu për të shënuar se me ç’vdekje do të vdiste” (v.30-33).
"Tani," thotë Jezusi, "shpirti im është i trazuar." Jezusi është i frikësuar. Folja greke e përdorur nga ungjilltari është tarassein, që tregon "trazimin e valëve të detit".
Kjo është situata e brendshme që po përjeton Jezusi: ai është i frikësuar. Si të gjithë, ai ka frikë nga vdekja dhe do të donte ta shmangte atë. Një vdekje e parakohshme, në lulëzimin e jetës, e dhunshme, absurde, e braktisur nga të gjithë, edhe nga miqtë e tij, e dorëzuar nga një prej dishepujve të tij, pra viktimë e urrejtjes.

Dhe këtu është drama e brendshme e Jezusit dhe ai pyet veten: “Por çfarë mund të them në këtë moment? Duke pyetur Atin: "Më shpëto nga kjo orë?" Por unë kam ardhur pikërisht për këtë orë, sepse është pikërisht në këtë orë që do të jetë zbulimi suprem i dashurisë së Zotit dhe unë duhet të kaloj nëpër këtë orë".
Jezusi mund të kishte ikur, ai e kishte bërë këtë edhe herë të tjera, kur nuk kishte ardhur koha e tij, por tani është koha për të zbuluar këtë dashuri supreme dhe ai bën një lutje: "Atë, përlëvdo emrin tënd, nëpërmjet meje, trego lavdinë tënde" . Është pranimi nga Jezusi i planit të Atit, i cili kalon përmes krimit më të madh të kryer nga njerëzit.
"Dhe erdhi një zë nga qielli, duke thënë: "Unë e kam përlëvduar atë dhe do ta përlëvdoj përsëri". Ky "zë nga qielli" është gjuhë rabinike për të thënë se si e gjykon Zoti atë moment. Zoti e pa që Jezusi, Biri, e kishte përlëvduar gjatë gjithë jetës së tij, duke treguar se sa shumë donte dhe tani e lavdëron përsëri, domethënë tregon gjithë lavdinë e tij nëpërmjet dhuratës së jetës së Jezusit. Pastaj Jezusi përfundon duke thënë: Tani është momenti i përplasjes mes princit të kësaj bote dhe dashurisë që po prezantoj, një dashuri hyjnore, ajo e Shpirtit”.
Në këtë përplasje princi i botës do të mposhtet. Princi i botës është ai që ka dominuar gjithmonë njerëzimin deri në ardhjen e Krishtit, i cili e futi këtë Shpirt, që është jeta hyjnore në botë. Këtu, princi i botës, i le tëë thuhet qartë, po kthehet në vetvete, duke menduar për veten, për atë që i pëlqen, egoizmin. Kjo krijoi atë njerëzimin që vazhdon edhe sot, sepse ky princ i botës është mundur, por është ende i pranishëm; fati i tij, megjithatë, është të eliminohet, sepse, nga maja e kryqit, Jezusi do të bashkohet me veten e tij, ai do të tërheqë gjithë njerëzimin drejt vetes, sepse, na thotë, "Është dashuria ajo që tërheq dhe magjeps, dhe në këtë përplasje mes princit të botës dhe propozimit tim për një botë të re, dashuria do të fitojë”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIElA E 5 KRESH - VITI B

MË 17-3-2024.



LEXIMII I PARË: Jr 31,31-34.



31 Ja, po vijnë ditët ‑ është fjala e Zotit ‑
kur do të lidh me shtëpinë e Izraelit e me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re.
Jo si Besëlidhja që e pata bërë me etërit e tyre,
atë ditë kur i mora për dore, për t’i nxjerrë nga toka e Egjiptit.
Këtë Besëlidhje qenë ata që e thyen.
Atëherë unë u dëftova se jam zotëria i tyre
‑ është fjala e Zotit.
Por ja Besëlidhja që unë do ta lidh pas këtyre ditëve
me shtëpinë e Izraelit ‑ është fjala e Zotit ‑ :
Në shpirtin e tyre do ta fus Ligjin tim,
do ta shkruaj në zemrën e tyre.
Atëherë do të jem Hyji i tyre e ata do të jenë populli im.
Dhe atëherë s’do të kenë nevojë ta mësojë njëri‑tjetrin e vëllai vëllanë:
‘Njihe Zotin!’, sepse të gjithë do të më njohin,
prej më të voglit e deri në më të madhin ‑ thotë Zoti ‑
sepse do ta fal fajësinë e tyre e s’do ta kujtoj më mëkatin e tyre.”


LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA

Një BESËLIDHJE E RE.

"Ja! Po vijnë ditët ...": e gjithë Bibla është tendosur drejt së ardhmës, me këtë siguri të palëkundshme, se ditët e premtuara nga Zoti do të vijnë. Karakteristikë e profetëve është që ata dinë se si të shohin, më parë se kushdo tjetër, lulëzimin e sythave. "Ja, po vijnë ditët ‑ është fjala e Zotit ‑ kur do të lidh me shtëpinë e Izraelit e me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re". Ne e gjejmë fjalën Besëlidhje në çdo hap në Bibël; kjo është veçori e madhe e besimit hebre dhe më pas të besimit të krishterë! Bindja që Zoti ka zgjedhur t'u zbulohet njerëzve më parë nëpërmjet një populli që ka thirrjen për të qenë dëshmitari i tij midis kombeve. Këtij populli ai ia ofroi Besëlidhjen e tij.
Gjatë shekujve, vëllezërit tanë hebrenj kanë medituar për këtë zgjedhje të jashtëzakonshme për të cilën Zoti e ka marrë iniciativën, ai që është Zoti i Plotfuqishëm; kjo zgjedhje është me të vërtetë një dhuratë e jashtëzakonshme, një"propozim" që vjen nga Zoti; sepse gjithmonë Zoti është ai që merr iniciativën: "Ja, po vijnë ditët ‑ është fjala e Zotit ‑ kur do të lidh me shtëpinë e Izraelit e me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re".
Mjerisht, Jeremia është i detyruar të pranojë dështimin: gjatë gjithë shekujve të historisë së shëlbimit, Besëlidhja është rinovuar vazhdimisht nga ana e Zotit dhe shumë shpesh u jetua keq nga ana e Popullit të Zgjedhur. Por nëse njeriu është i pabesë, Zoti nuk lodhet: "Unë do të bëj me Shtëpinë e Izraelit dhe me Shtëpinë e Judës një Besëlidhje të Re".
Kjo shprehje "Besëlidhja e Re" nuk do të thotë që Zoti do të kishte ndryshuar mendje; sikur të kishte pasur një Aleancë të parë, e pastaj një tjetër të dytë ... Nuk do të ketë një Aleancë tjetër, por një fazë e re e së njëjtës Aleance. Besëlidhja e re nuk do të jetë
"si Besëlidhja që e pata bërë me etërit e tyre, atë ditë kur i mora për dore, për t’i nxjerrë nga toka e Egjiptit. Këtë Besëlidhje që ata e thyen": besnikëria ndaj Aleancës, ishte një gjë shumë e thjeshtë, rruga ishte e shënuar e gjitha, mjaftonte të respektohej Ligji. Por, në çdo epokë, profetëve u është dashur të hapin sytë e Popullit të Zgjedhur për shkeljet e tyre të Ligjit; sepse vetëm atëherë Besëlidhja e Re do të jetë e patëmetë dhe nga ana e njeriut.
”Do të lidh me shtëpinë e Izraelit dhe me Shtëpinë e Judës": është një paraljmërim i ribashkimit të popullit në një mbretëri të vetme. Kur Populli i Zjedhur u nda në dysh, pas vdekjes së mbretit Solomon, u formua mbretëria e Judës në jug dhe mbretëria e Izraelit në veri. Kështu shprehja; "do të lidh me shtëpinë e Izraelit e me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re" do të thotë se premtimi i Zotit është i vlefshëm për të gjithë popullin, pavarësisht peripecive të historisë.
“Këtë Besëlidhje qenë ata që e thyen. Atëherë unë u dëftova se jam zotëria i tyre”. Mund të thuhet në çfarë mënyrë se Zoti e ka vënë në sprovë veten e tij në lirimin e popullit të tij nga skllavëria në Egjipt; dhe Besëlidhja midis Zotit dhe Izraelit bazohet në këtë përvojë: "Kur Zoti i propozon Besëlidhjen e tij Moisiut, Ai ia dërgon atë Popullit për të thënë: "“Thuaj kështu shtëpisë së Jakobit e kumtoj izraelitët: Ju vetë patë se çfarë u bëra egjiptianëve, se si juve ju kam bartur mbi krahët e shqiponjave e ju kam sjellë deri tek unë. Prandaj, nëse do të ma dëgjoni fjalën e do ta mbani Besëlidhjen time,mju do të jeni ndër të gjithë popujt prona ime,‑ imja është mbarë toka‑.Ju do të jeni për mua një mbretëri priftërinjsh, e një popull i shenjtë. Këto janë fjalët që do t’ua thuash bijve të Izraelit” (Dal.29,4-6).
Dhe atëherë populli bëri një premtim solemn: " Mbarë populli u përgjigj njëzëri: “Do të bëjmë gjithçka tha Zoti”. (Dal. 29,8). Prandaj, çdo shkelje e ligjit është shkelje e Besëlidhjes.

“Por ja Besëlidhja që unë do ta lidh pas këtyre ditëve me shtëpinë e Izraelit ‑ është fjala e Zotit”! "Ato ditë" janë ditët e pabesisë së njerëzve: me fjalë të tjera, fillon një etapë e re; "Aleanca e Re" nuk do të thotë "Aleanca tjetër, ndryshe", por "Aleanca e jetuar ndryshe".
Dhe Zoti vazhdon: " Në shpirtin e tyre do ta fus Ligjin tim, do ta shkruaj në zemrën e tyre". Në Sinain, Perëndia e kishte shkruar Ligjin e tij mbi pllaka prej guri; tani e tutje ky Ligj do të shkruhet në zemrën e njeriut: për sa kohë që Ligji është i shkruar vetëm në pllaka prej guri ose në libra, ai mund të mbetet një letër e vdekur; të gjitha premtimet më të sinqerta të kthimit në besim (dhe ka pasur shumë në historinë e Izraelit si në secilën nga jetët tona!) janë ndjekur gjithmonë nga pengesa.
Që Ligji i Zotit të bëhet i fortë, i brendshëm për njeriun, si natyra e dytë, është vetë zemra e njeriut që duhet të ndryshohet!


ATA DO TË MË NJOHIN MUA.

"Unë do të jem Zoti i tyre dhe ata do të jenë populli im": kjo përkatësi reciproke ishte programi, mund të thuhet, motoja e Besëlidhjes. Një përkatësi e vërtetë e cila shprehet me foljen "Njoh". Në Biblën, fjala "të njohësh" nuk është e rendit të inteligjencës; është fjala që shpreh një marrëdhënie intime: thuhet se burri"e njeh gruan e tij", dhe gruaja "e njeh" burrin e saj. Dhe Besëlidhja e Vjetër nuk heziton të përdorë fjalët e gjuhës së intimitetit dhe dashurisë për të kualifikuar marrëdhënien midis Zotit dhe popullit të tij. " Sepse të gjithë do të më njohin, prej më të voglit e deri në më të madhin ...". Dhe sepse të gjithë do ta njohin Zotin ashtu siç është Ai, domethënë Zoti i dashurisë, ata do të praktikojnë me dëshirë Ligjin e dhënë nga Zoti për lumturinë e tyre.
Kjo shprehje "Besëlidhja e Re" gjendet vetëm një herë në Besëlidhjen e Vjetër, këtu në Jeremiah; por profetë të tjerë e përkujtojnë dhe e përsërisin të njëjtën shpresë. Ezekieli për shembull, tha: " Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia. (Ez. 36,26-27).
"Ja, do të vijnë ditët..." tha Jeremia; me Jezusin ato ditë kanë ardhur. Kur e themeloi Eukaristinë, Jezusi aludoi shprehimisht në profecinë e Jeremisë: «E mori gjithashtu edhe kelkun, pasi u krye darka, e tha: “Ky kelk është Besëlidhja e Re në gjakun tim që derdhet për ju” (Lk 22,20). Me këtë ai do të thotë që duke na dhënë veten, ai vjen për të shndërruar përfundimisht zemrat tona prej guri në zemra prej mishi.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 5 KRESH VITI B

MË 17-3-2024



PSALMI 51, 3-4.12-13.14-15

3 Ki mëshirë për mua, o Hyj, sipas mëshirës sate,
pashë mirësinë tënde shlyeje mëkatin tim!
4 Më laj krejtësisht prej mëkatit tim
e më pastro prej fajit tim!

12 Krijoje në mua, o Hyj, zemrën e pastër,
përtërij në mua një shpirt të qëndrueshëm!
13 Mos më flak larg fytyrës sate,
mos e hiq prej meje shpirtin tënd të shenjtë.

14 Ma kthe gëzimin e shpëtimit tënd,
dhe më forco me shpirt të gatshëm.
15 E unë do t’ua mësoj mëkatarëve udhën e shëlbimit
e fajtorët do të kthehen tek ti.



LECTIO DIVINA-MEDITIMI-LUTJA


KUR IZRAELI MEDITON MBI HISTORINË E VET.

Fjalia e fundit e Jeremias, në leximin e parë të kësaj të diele, ishte: "Unë do t'i fal fajet e tyre, nuk do t'i mbaj me mend mëkatet e tyre"; atyre premtimeve që populli i Izraelit i ka dëgjuar, u jep përgjigjjen ky Psalmi madhështor 51, nga i cili sot fatkeqësisht lexojmë vetëm disa vargje; por ato tashmë janë shumë të pasura. Ai që flet këtu, i cili thotë: "Ki mëshirë për mua, o Hyj, sipas mëshirës sate, pashë mirësinë tënde shlyeje mëkatin tim! Më laj krejtësisht prej mëkatit tim e më pastro prej fajit tim! Sepse e pranoj paudhësinë time: mëkatin tim përherë e kam para sysh. Ty, vetëm ty të kam rënë në faj dhe kam bërë ç’është keq para teje" është populli hebre në Tempullin në Jeruzalem pas Mërgimit në Babiloni.
Ky psalm u krijua për t'u kënduar në festat e pendimit. Për shkak se është shkruar në vetën e parë njëjës, dikush mund të mendojë se ai që lutet, është një individ, një mëkatar që kërkon faljen për mëkatët e veta. Por kjo "Unë" është kolektive. Në fakt është populli i Izraelit që flet dhe lutet; ky popull që përjetoi tmerrin e disfatës, shkatërrimin e Tempullit të Jeruzalemit dhe që, në Mërgim, kishte shumë kohë për të medituar mbi historinë e vet dhe mbi Besëlidhjen e propozuar vazhdimisht nga Zoti dhe pabesitë e përsëritura të njerëzve. Ai mund të tregojë nga përvoja "mëshirën e madhe" të Zotit.

"Dashuria jote, mëshira jote", "Zoti im": këtu kemi një jehonë të të gjitha formulave të zakonshme të Besëlidhjes së bërë në Sinain: atje vetë Zoti i zbuloi Moisiut si: " Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë, i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë, që qëndron besnik me mijëra brezni, që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin ... ”(Da 34,6).
Është gjithashtu vendi ku Zoti është zotuar të shoqërojë popullin e tij gjatë gjithë historisë së tij: " Do të jetoj ndër ju dhe do të jem Hyji juaj e ju do të jeni populli im. Jam unë Zoti, Hyji juaj, që ju nxora prej dheut të Egjiptit që të mos jeni më skllevërit e tyre. Unë e theva zgjedhën tuaj që të ecni kryelartë” (Lev 26,12-14). Dhe meqenëse Zoti është besnik, ne mund të jemi të sigurt se ai vetë mund ta falë pa u lodhur popullin e tij; shumica e fjalëve të profetëve e përsërisin këtë siguri. Për shembull Isaia:
"Le ta lërë i patenzoni udhën e vet, njeriu i keq synimet e veta, le të kthehet te Zoti e ai do të ketë mëshirë për të, tek Hyji ynë që është bujar në falje" (Is 55,7).
Ose përsëri, në një tekst ku është vetë Zoti që flet: "I kam humbur porsi renë fajet e tua, porsi mjegullën mëkatet e tua, kthehu tek unë, sepse të kam shpërblyer"(Is 44,22).
Dhe nuk duhet të harrohet kjo fjali tjetër që Zoti i dha Isaisë: «Për mua s’bleve kallam të erëndshëm, nuk më dehe me dhjamë flish të tua.Përkundrazi, më mërzite me mëkatet e tua, më lodhe me keqbërësitë e tua. Unë, unë vetë i shlyej fajet e tua, për nder tim s’i kujtoj mëkatet e tua. Me fajet e tua, je ti që më ke ulur në skllavëri; me perversitetet e tua, ishe ti që më lodhe; Sidoqoftë, unë jam i tillë që fshij, për hir të vetes, revoltat e tua, në mënyrë që të mos mbaj mend gabimet e tua "(Is 43,24-25).


MËKATI MË I MADH.


Kur profetët flasin për mëkatin e Izraelit, nuk duhet të gabohet: para së gjithash flasin për mëkatin e idhujtarisë që është burimi i të gjithë të tjerëve; është mëkati që profetët e quajnë "kurorëshkeljen e Izraelit"; Kjo do të thotë se sa herë që shikojmë te dikush tjetër përveç Zotit dhe Fjalës së tij në kërkim të burimit të lumturisë sonë, në e bëjmë këtë mëkatë; të Dielën e kaluar folëm për fjalët e Jeremisë: "Sepse dy të këqija bëri populli im: më la mua, burimin e ujit të gjallë, që të hapë për vete puse, puse të shpuara që s’mund ta mbajnë dot ujët!" (Jr 2,13)
Dhe tani numd të kuptohet se çfarë do të thotë fjala "pastro" në këtë psalm: " Më laj krejtësisht prej mëkatit tim e më pastro prej fajit tim! ; spontanisht, ne e imagjinojmë pastërtinë si një lloj bardhësie; por e gjithë pedagogjia biblike do të na bëjë të zbulojmë se bëhet fjalë për diçka shumë më të thellë: ka të bëjë me kthimin në burimin e ujit të gjallë, për t'u zhytur në të, për t'u ripërtërirë krejtësisht.
Ezekieli, për shembull, tha: “Atëherë do të zbraz mbi ju një ujë të pastër dhe do të pastroheni nga të gjitha ndyrësitë tuaja. Do t’ju pastroj nga të gjithë idhujt tuaj! Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi" (Ez. 36,25-26).
Këtu mund të shohim qartë se fjala "papastërti" do të thotë "idhuj": një idhull është gjithçka që na pushton shumë mendjen ose zemrën deri në atë pikë sa të na largojë nga burimi i vetëm i lumturisë, që është jeta në Besëlidhjen me Zotin dhe të tjerët.
Ne duhet të mësojmë të besojmë se Zoti i dënon gabimet tona vetëm sepse na bëjnë të palumtur dhe të na largojnë prej të tjerëve; siç thotë Jeremia "A thua më poshtërojnë mua ‑ është fjala e Zotit ‑ e jo vetveten për turpin e vet?" (Jer 7,19).
Por në mënyrë që të mos i shkaktojmë më fatkeqësite tona, Zoti duhet të na transformojë, ai vetë duhet të ripërtërijë përsëri Besëlidhjen, së cilës kemi kaq shumë vështirësi për të qenë besnikë. Dhe kjo është ajo që ne i kërkojmë Zotit në këtë psalm: ne i kërkojmë atij që të veprojë vetë: "Fshi mëkatin tim" ... "Më laje" ... "Më pastro" ... "Krijo në mua një zemër të pastër". .. "Rinovoje dhe forcoje shpirtin tim" ... "Më jep gëzimin e të qenit të shpëtuar" ... Besimtari pranon se vetëm puna e Zotit mund të arrijë këtë ripërtëritje të zemrës njerëzore.


Këtu dëgjohet një jehon e shpaljes madhështore të Jeremisë në leximin tonë të parë: " Ja, po vijnë ditët ‑ është fjala e Zotit ‑ kur do të lidh me shtëpinë e Izraelit e me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re. Jo si Besëlidhja që e pata bërë me etërit e tyre, atë ditë kur i mora për dore, për t’i nxjerrë nga toka e Egjiptit. Këtë Besëlidhje qenë ata që e thyen. Atëherë unë u dëftova se jam zotëria i tyre ‑ është fjala e Zotit. Por ja Besëlidhja që unë do ta lidh pas këtyre ditëve me shtëpinë e Izraelit ‑ është fjala e Zotit ‑ : Në shpirtin e tyre do ta fus Ligjin tim, do ta shkruaj në zemrën e tyre. Atëherë do të jem Hyji i tyre e ata do të jenë populli im". (Jr 31,31 ... 33); dhe në jehonë, Ezekiel:" Atëherë do të zbraz mbi ju një ujë të pastër dhe do të pastroheni nga të gjitha ndyrësitë tuaja. Do t’ju pastroj nga të gjithë idhujt tuaj! Unë do t’ju jap një zemër të re, një shpirt të ri do ta fus në ju, do ta nxjerr nga mishi juaj zemrën e gurtë e do t’ju jap një zemër mishi. Shpirtin tim do ta fus në ju e do të bëj që të ecni urdhërimeve të mia e t’i zbatoni e t’i vini në veprim gjyqet e mia" (Ez 36,25-27; Ez 11,19-20). Dhe pastaj, siç thotë Jeremia, në të njëjtin premtim të Besëlidhjes së Re, "Të gjithë, nga më i vogli te më i madhi, do ta njohin Zotin ashtu siç është", domethënë Perëndia i dashurisë dhe i mëshirës. Dhe ata do të mbushen me gëzim dhe mirënjohje. Kjo është ajo që thotë vargu i fundit: "Mëkatarëve do t'u mësoj rrugët tuaja, të humburit do të kthehen tek ju": zbulimi i fytyrës së vërtetë të Zotit bën në mënyrë të pashmangshme që të jeni misionarë!