Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord.. VITI A.

MË 20-8- 2023.


LEX. I PARË: Is. 56, 1.6-7.

1 Kështu thotë Zoti:
“Mbani të drejtën e zbatoni drejtësinë,
sepse shëlbimi im është duke ardhur
e s’vonon të dëftohet drejtësia ime.”

6 Kurse bijtë e ardhacakut,
që do t’i mbështeten Zotit
për ta adhuruar atë,
për t’ia dashur emrin Zotit,
për të qenë shërbëtorët e tij,
të gjithë ata që do ta ruajnë të shtunën
e nuk do ta çnderojnë,
që do ta mbajnë besëlidhjen time,

7 do t’i shpie në Malin tim të shenjtë
dhe do t’i gëzoj ata në Shtëpinë e lutjes sime:
flitë e shkrumbimit e theroret e tyre
do të jenë të pëlqyeshme mbi lterin tim,
sepse Shtëpia ime do të quhet
Shtëpi lutjeje për të gjithë popuj.


LECTIO DIVINA- MEDITIM-LUTJE


ISAIA E MBËSHTET HAPJEN NDAJ TË HUAJVE.

Është interesante të shihet se si bashkohen leximet e kësaj të diele: pyetja, në thelb, është gjithmonë e njëjtë: deri në çfarë mase duhet të pranojnë komunitetet tona të hapen ndaj të huajve? Çfarë do të thotë të na pyesim nëse Perëndia ka preferenca apo nëse i do të gjithë njerëzit?
Natyrisht, midis predikimit të Isaisë (leximi ynë i parë), letrës së Palit drejtuar të krishterëve të Romës dhe Ungjillit të Mateut, konteksti historik dhe rrethanat konkrete janë shumë të ndryshme, por shpallja e mëshirës së Zotit kumbon me të njëjtin intensitet.
Le të fillojmë me Isainë: ky është ai që zakonisht quhet "Isaia i tretë", një autor që shkroi në dekadat e para pas mërgimit, pra në fund të shekullit të gjashtë, ndoshta, ose në fillim të shekullit të pestë p.e.s. shpesh kishte mundësinë të shihte se rehabilitimi nuk ishte i lehtë; pas pesëdhjetë vitesh mungesë në mërgim të Babilonisë, ata që kthehen në vendin e tyre, nuk gjejnë gjithçka siç e lanë. E pastaj lind pyetja: “Si të bashkëjetohet me të huajt që e kanë zënë vendin ndërkohë?”
Problem edhe më i mprehtë: midis këtyre të huajve që ishin vendosur në Jerusalem falë mërgimit, kishte praktikues të rinj, si të thuash; gjatë mërgimit, ata kishin ardhur në sinagoga: a duhet të vazhdojmë t'i mirëpresim? Pyetja ishte e justifikuar, sepse deri më tani doktrina e zgjedhjes shënonte një ndarje të qartë midis njerëzve të zgjedhur dhe të tjerëve. Megjithatë, nga lindja, të huajt nuk janë pjesë e popullit të zgjedhur dhe rrjedhimisht e fesë hebraike. Më skrupulozët në mesin e atyre që u kthyen, fare mirë mund të kenë prirje ndaj elitizmit ose ekskluzivitetit, për hir të besnikërisë. Çifutë të tjerë ishin në favor të hapjes me kushte të caktuara.
Anasjelltas, të huajt që trokisnin në dyert e sinagogave, ishin të shqetësuar për kthimin e të mërguarve dhe kishin frikë vetëm nga një gjë tani, që të largoheshin nga ata që ktheheshin nga Mërgimi. Ata i thanë njëri-tjetrit: "Me siguri Zoti do të më ndajë nga populli i tij” (nënkuptohet, do të përjashtohemi).
Pra, në popullin hebre kishte dy kampe, në njëfarë mënyre: përkrahësit e hapjes ndaj të huajve dhe përkrahësit e vijës së ashpër, sot do të flisnim për përkrahesit e “identitetit”. Të dyja palët, me siguri, erdhën për të gjetur profetin; dhe ky i fundit për këtë arsye nxjerr këtu nga ana e Zotit një rregull praktik; ndoshta vendimi profetit nuk është sipas shpresës së të gjithëve, pasi ai kujdeset shumë që tekstin e tij t'i paraprijë nga një fjali: "Kështu thotë Zoti" (për të thënë se vet Zoti vendos këtë) dhe do të shkojë deri aty sa ta përsërisë tri herë në formulimin e vendimit, për të cilin lexojmë vetëm një ekstrakt këtu; në të vërtetë, vendimi që profeti mbron, është ai i hapjes: ata që duan të hyjnë në komunitetin hebre me mirëbesim, le të pranohen!. Në rreshtat e mëparshëm mund të lexojmë:
"Biri i ardhacakut që iu mbështet Zotit
assesi të mos thotë:
“Patjetër Zoti do të më ndajë
nga populli i vet!” (Is 56,3).


KUSHTET E HAPJES.

Dhe, në tekstin tonë të sotëm, ai zhvillon:
" 6 Kurse bijtë e ardhacakut, që do t’i mbështeten Zotit për ta adhuruar atë, për t’ia dashur emrin Zotit, për të qenë shërbëtorët e tij, të gjithë ata që do ta ruajnë të shtunën e nuk do ta çnderojnë, që do ta mbajnë besëlidhjen time,
7 do t’i shpie në Malin tim të shenjtë dhe do t’i gëzoj ata në Shtëpinë e lutjes sime: flitë e shkrumbimit e theroret e tyre do të jenë të pëlqyeshme mbi lterin tim (6-7).
Në kalim, profeti megjithatë tregoi qartë kushtet e hapjes: mbajtja e të shtunëve, praktikimi i besëlidhjes, bërja e asaj që i pëlqen Zotit. Por hapja është me të vërtetë aty dhe shënon një fazë shumë të rëndësishme në zbulimin e universalizmit të projektit të Zotit.
Këmbëngulja për respektimin e Shabatit “pa e përdhosur atë” është shumë zbuluese: gjatë mërgimit, respektimi i Shabatit ishte një element shumë i rëndësishëm në ruajtjen e jetës dhe identitetit të komunitetit hebre. Hapja e tepërt nuk duhet të çojë në humbjen e identitetit; të gjitha fetë përballen me vështirësinë e kombinimit të hapjes dhe ruajtjes së traditave, tolerancës dhe besnikërisë.
Profeti nuk ndalet me kaq; përtej rregullit praktik, ai hapet me një shpallje profetike të planit të Perëndisë, ose më mirë, zëvendëson rregullin praktik në këndvështrimin e planit të Perëndisë: "Kështu thotë Zoti: respektoni ligjin, zbatoni drejtësinë, sepse shpëtimi im po afrohet, po vjen dhe drejtësia ime do të zbulohet”. Njoftimi i ardhjes së afërt të shpëtimit të Zotit përmbushi tashmë kapitujt e mëparshëm (të Isaias së Dytë), si dhe kushtin e marrjes së shpëtimit të Zotit: "Vëzhgoni drejtësinë, bëni drejtësi". Tashmë përmendeshin edhe popujt e huaj, “kombet”, por duket se ata ende ishin vetëm dëshmitarë të veprës së Zotit në favor të popullit të zgjedhur. Le të lexojmë disa fjali nga Isaia e Dytë:
“do të zbulohet hiri i Zotit,
atëherë të gjithë njerëzit së bashku do të shohin
se ka folur goja e Zotit!”(Is. 40,5);
“13 Drejtësinë time e kam afruar,
s’do të vonojë,
s’do të zgjasë të vijë shpëtimi im:
shëlbimin do ta vë në Sion,
lavdinë time në Izrael (Is. 46,13).
Me tekstin e sotëm, duket se është bërë një hap: kushdo që respekton ligjin dhe praktikon drejtësinë (v. 1) tani pranohet në Shtëpinë e Perëndisë. Këtu është teksti i vargut 2 që liturgjia nuk na bën të lexojmë këtë të diel:
“I lumi ai që…
që e mban të shtunën e nuk e çnderon,
që e ruan dorën e vet nga çdo vepër e keqe” (Is. 56,2).
Dhe profeti përfundon: “Sepse Shtëpia ime do të quhet
Shtëpi lutjeje për të gjithë popujt” (v. 7).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord. VITI A

MË 20-8-2023.


PSALMI: 67,2-3,5,7-8

2 Hyji pastë mëshirë për ne e na bekoftë,
bëftë të ndriçojë fytyra e tij mbi ne,
3 që në tokë të njihet udha e tij,
në të gjitha kombet shpëtimi i tij.

5 Le të galdojnë e le brohorisin popujt,
sepse popujt i gjykon me drejtësi,
sepse kombet mbi tokë ti i sundon.

7 Toka e dha frytin e vet:
na bekoftë Hyji, Hyji ynë!
8 Na bekoftë Hyji!
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE



HYJI PASTË MËSHIRË PËR NE E NA BEKOFTË.

Le të përpiqemi të imagjinojmë mjedisin: jemi dëshmitarë të një feste të madhe në tempullin e Jeruzalemit: në fund të ceremonisë, priftërinjtë bekojnë asamblenë. Dhe populli u përgjigj:
"Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj, mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin! (v. 4).
E njëjta përgjigje do të përsëritet nga asambleja në vargun 6. Prandaj, ky psalm paraqitet si një alternim: fjalitë e priftërinjve dhe përgjigjet e Asamblesë. Frazat e vetë priftërinjve u drejtohen herë kuvendit, herë Zotit: kjo gjithmonë na ngatërron pak, por është shumë e zakonshme në Bibël.
Fraza e parë e bekimit të priftërinjve merr pikërisht një tekst shumë të famshëm nga libri i Numrave:
“Zoti të të bekoftë e të të ruajtë!
Të të ndriçoftë Zoti me fytyrën e vet e pastë mëshirë për ty!
26 E sjelltë Zoti fytyrën e vet drejt teje e ta dhëntë paqen!” (Nr. 6,24-26).
E keni njohur këtë tekst: është leximi i parë më 1 janar të çdo viti. Për një 1 janar, ditë urimesh, ky është teksti ideal! Nuk mund të formulojmë dëshira më të bukura lumturie.
Dhe në thelb, një bekim, kjo është ajo, dëshirat e lumturisë! Ashtu si “urimet për lumturi”, urimet janë gjithmonë formula në nënrenditëse:
“Zoti të bekoftë, Zoti të ruajtë...”;
Ky bekim gjithmonë më kujton një histori të vogël që më tregoi një e re që njoh: ishte e sëmurë në spital; të dielën, kur një mik prift erdhi për t'i dhënë kungimin, ai e kreu ritin sipas planit dhe, prandaj, në fund i tha: "Zoti të bekoftë" dhe ajp vajzë, pa u menduar dhe pa u përmbajtur (por, në spitali, kemi justifikime!) iu përgjigj duke qeshur: “Po çfarë do tjetër të bëjë Ai!”
Spontaniteti i bekuar! Zonjusha jonë e vogël bëri një zbulim të madh atë ditë: është e vërtetë: Zoti vetëm di të na bekojë, mund vetëm të na bekojë, vetëm na do, vetëm na përmbush në çdo moment. Dhe kur prifti (qoftë në tempullin në Jeruzalem, në spital, ose në kishat tona), kur prifti thotë "Zoti ju bekoftë", kjo padyshim nuk do të thotë se Zoti nuk mund të na bekojë! Dëshira është në anën tonë nëse guxoj të them: ajo që dëshirohet, ajo që Zoti dëshiron, është që ne të hyjmë në këtë bekim të Zotit të ofruar vazhdimish.
Përndryshe, kur prifti thotë "Zoti qoftë me ty", është e njëjta gjë: Zoti është gjithmonë me ne... por kjo nënrenditëse "Zoti qoftë…" thotë lirinë tonë: jemi ne që nuk jemi gjithmonë me të. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për shprehjen “Zoti të faltë”; Zoti fal vazhdimisht: neve na takon të pranojmë faljen, të hyjmë në pajtimin që na ofron.

A MUND TË MOS NA BEKOJË ZOTI?

Ne e dimë mirë se, nga ana e Zotit, dëshirat e lumturisë ndaj nesh janë të përhershme. E dimë frazën e Jeremisë:
“Sepse unë e di mirë synimin që e kam me ju ‑ është fjala e Zotit ‑ synime paqeje e jo mjerimi: synoj t’ju jap pasardhësi dhe shpresë” (Jr 29,11).
Ne e dimë mirë se Zoti është Dashuri. Të gjitha mendimet që ai ka për ne, nëse mund të them kështu, janë vetëm dëshira për lumturi.
Një mënyrë tjetër për të kuptuar se çfarë është një bekim në kuptimin biblik: po kthehem te teksti i librit të Numrave që po lexonim më parë dhe i cili është kaq i ngjashëm me psalmin tonë sot: "Zoti të bekoftë dhe të ruajtë.. .”; fjalia e parë e të njëjtit tekst thoshte: “Zoti i foli Moisiut. Ai tha: "Fol Aaronit dhe bijve të tij". Do t'u thuash atyre: Kështu do t'i bekoni bijtë e Izraelit" dhe fjalia e fundit: "Kështu do të thërrasin emrin tim mbi bijtë e Izraelit dhe unë do t'i bekoj”. Kur priftërinjtë bekojnë Izraelin në emër të Zotit, Bibla thotë: «Ata (prifzërinjtë) thërrasin EMRIN e Perëndisë mbi bijtë e Izraelit”, madje për të qenë akoma më besnikë ndaj tekstit biblik, duhet të themi: “Ata VËNË EMRIN”e Perëndisë mbi bijtë e Izraelit”. Kjo shprehje "Vendosni emrin e Zotit mbi bijtë e Izraelit" është edhe për ne një përkufizim i fjalës "bekim". Ne e dimë mirë se, në Bibël, emri është personi. Pra, të jesh “nën emrin e Zotit” do të thotë të jesh nën praninë e tij, nën mbrojtjen e tij, të hysh në praninë e tij, në dritën e tij, në dashurinë e tij. Edhe një herë e gjithë kjo na ofrohet në çdo moment. Por ne ende duhet të pajtohemi me të. Kjo është arsyeja pse çdo formulë bekimi parashikon gjithmonë përgjigjen e besimtarëve. Kur prifti na bekon në fund të meshës, për shembull, ne përgjigjemi "Amen", që është shprehja e marrëveshjes sonë, e pëlqimit tonë.

Dans ce psaume d’aujourd’hui, la réponse des fidèles, c’est ce refrain « Que les peuples, Dieu, te rendent grâce ; qu’ils te rendent grâce tous ensemble ! » Il y a là une superbe leçon d’universalisme ! Aussitôt qu’il entre dans la bénédiction de Dieu, le peuple élu répercute en quelque sorte sur les autres la bénédiction qu’il accueille pour lui-même. Et le dernier verset est une synthèse de ces deux aspects : « Que Dieu nous bénisse (sous-entendu, nous son peuple choisi ) ET que la terre tout entière l’adore ». C’est dire que le peuple d’Israël n’oublie pas un instant sa vocation, sa mission au service de l’humanité tout entière. Il sait que de sa fidélité à la bénédiction reçue gratuitement, par choix de Dieu, dépend la découverte de l’amour et de la bénédiction de Dieu par l’humanité tout entière.

Në këtë psalm, përgjigja e besimtarëve është ky refren;
“ Të dhënçin lavdi mbarë popujt, o Hyj,
mbarë popujt e botës ty të lavdërofshin!” (v. 4).
Këtu ka një mësim të shkëlqyer të universalizmit! Sapo hyjnë në bekimin e Zotit, njerëzit e zgjedhur në njëfarë mënyre ua kalojnë të tjerëve bekimin që marrin për veten e tyre. Dhe ajeti i fundit është një sintezë e këtyre dy aspekteve:
"Na bekoftë Hyji (nënkuptohet se ne jemi populli i tij i zgjedhur)
Frikë e paçin mbarë skajet e botës!” (v.8).
Kjo do të thotë që populli i Izraelit të mos harrojë për asnjë moment thirrjen e tij, misionin e tij në shërbim të mbarë njerëzimit. Ai e di se nga besnikëria e tij ndaj bekimit të marrë falas, me zgjedhjen e Zotit, varet zbulimi i dashurisë dhe bekimit të Zotit nga i gjithë njerëzimi.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 20 Ord. VITI A

MË 20-8-2023.


UNGJILLI: Mt. 15,21-28.

21 Jezusi doli prej atij vendi e kaloi në krahinat e Tirit e të Sidonit. 22 Dhe, ja, një grua nga Kananeja, që kishte ardhur prej atyre anëve, filloi të bërtiste e të thoshte: “Ki mëshirë për mua, o Zot, Biri i Davidit! Djalli po ma mundon tepër vajzën!” 23 Por ai nuk iu përgjigj fare. Atëherë iu afruan nxënësit e tij e i thanë:
“Bëja këtë nderë e të shkojë, sepse po bërtet pas nesh!”
24 Ai u përgjigj: “Unë jam i dërguar vetëm te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit.”
25 Por ajo u afrua, u përkul thellë në nderim para tij e tha: “Më ndihmo, o Zot!”
26 Jezusi iu përgjigj: “Nuk është mirë të marrësh bukën e fëmijëve e t’ua japësh këlyshëve të qenve.”
27 “Po, o Zot ‑ shtoi ajo ‑ se edhe këlyshët hanë dromcat që bien nga tryeza e zotërinjve të tyre.”
28 Atëherë Jezusi iu përgjigj: “O grua, e madhe është feja jote! Le të bëhet ashtu si dëshiron!”
Në atë moment bija e saj u shërua.

LECTIO DIVINA – MWEDITIM - LUTJE


Kokëfortësia e Gruas Kananease

Është interesante se kjo skenë vjen menjëherë pasi Jezusi mësoi për pastërtinë; ne e dimë se në botën hebraike, pastërtia nuk është mungesa e mëkatit, por aftësia për t'iu afruar Perëndisë. Farisenjtë i kushtonin shumë rëndësi rregullave të pastërtisë, të denjë për t'u lutur dhe për të shkuar në tempull. Jezusi sapo tha se pastërtia është para së gjithash çështje e zemrës dhe e qëllimit. Duke rrezikuar t'i skandalizonte farisenjtë, ai tha:
“Si? As ju nuk po kuptoni? 17 Po a nuk e merrni vesh se gjithçka hyn në gojë, shkon në bark e del e mbaron jashtë? 18 Kurse çka del nga goja, del nga zemra e kjo e bën njeriun të papastër. 19 Sepse nga zemra dalin qëllimet e këqija, vrasjet, kurorëthyerjet, fëlligështia, vjedhjet, dëshmitë e rreme, blasfemitë. 20 Këto e përlyejnë njeriun. Të hajë njeriu me duar të palara, kjo s’e bën njeriun të papastër” (Mt.15,16-20).
Megjithatë, pikërisht pas kësaj polemike, Jezusi vendos të shkojë në territorin pagan, ku saktësisht, të gjithë janë të papastër në sytë e hebrenjve, pasi askush nuk respekton rregullat e pastërtisë së ligjit hebre. Kjo grua kananease, në veçanti, që vjen për të takuar Jezusin, është pagane; megjithatë, ajo nuk ngurron t'i drejtohet atij për t'i kërkuar shërimin e vajzës së saj:
“Dhe, ja, një grua nga Kananease, që kishte ardhur prej atyre anëve, filloi të bërtiste e të thoshte: “Ki mëshirë për mua, o Zot, Biri i Davidit! Djalli po ma mundon tepër vajzën!” (v. 22). Padyshim që ajo mori reputacionin e Jezusit si shërues.
Çuditërisht, Jezusi nuk përgjigjet; e kjo gjë i nxit dishepujt e tij të ndërhyjnë: “Bëja këtë nderë e të shkojë, sepse po bërtet pas nesh!” (v. 23). Mos lëjo që të na ndjekë me britmat e saj. Kjo na kujton shëmbëlltyrën e mikut të mërzitshëm të treguar nga Shën Luka: " Dhe u tha: “Nëse ndonjëri prej jush ka një mik dhe i shkon në mesnatë e i thotë: ‘Mik, m’i jep hua tri bukë 6 se më erdhi prej udhe miku im e nuk kam çka t’i jap për darkë, ’ 7 e ai prej brenda i përgjigjet: ‘Mos më trazo! Dera është tashmë e mbyllur e fëmijët e mi e unë ramë në shtrat! Nuk mund të çohem t’i jap!’ ‑ 8 Unë po ju them edhe nëse s’çohet t’ia japë pse e ka mik, do të çohet me siguri për t’i dhënë aq sa kërkon për shkak të trazimit. 9 Edhe unë po ju them: lypni e do t’ju jepet, kërkoni e do të gjeni, trokitni e do t’ju çelet. 10 Sepse, kushdo lyp, merr; kush kërkon, gjen; atij që troket, i hapet dera” (Lk. 11,5-10).
Duket se me këtë shëmbëlltyrë Jezusi rekomandon këmbënguljen në lutje. Shëmbëlltyra e vejushës kokëfortë dhe gjykatësit të padrejtë (në kapitullin 18 të Lukës) shkon në të njëjtin drejtim dhe Shën Luka specifikon se Jezusi e tha këtë shëmbëlltyrë për t'u thënë dishepujve të tij "nevoja që të luten gjithmonë pa u dekurajuar" (Lk 18,1 ). Kjo është pikërisht ajo që bën gruaja kananease dhe ajo i mërzit dishepujt që i luten Jezusit ta largojë atë. Në këtë rast Jezusi ndërhyjn duke përgjigjur se kjo grua është një e huaj, një kananease: “Unë jam i dërguar vetëm te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit” (v.24).
Duke thënë këtë, ai e vendos veten me vendosmëri në perspektivën e projektit të Zotit, faza e parë e të cilit ka të bëjë me popullin e Izraelit. Ai kishte bërë tashmë një qëndrim shumë të qartë në të njëjtën mënyrë kur dërgoi apostujt e tij në një mission. Mateu tregon: “5 Pikërisht këta të Dymbëdhjetët Jezusi i dërgoi dhe i urdhëroi: “Mos shkoni ndër paganë as mos hyni në asnjë qytet të samaritanëve! 6 Por shkoni më mirë te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit” (Mt. 10,5-6). Po, këta të dymbëdhjetë Jezusi i dërgoi në një mision me udhëzimet e mëposhtme: ‘Mos merrni rrugën që ju çon te kombet pagane dhe mos hyni në asnjë qytet të samaritanëve. Përkundrazi, shkoni te delet e humbura të shtëpisë së Izraelit.” (v.6).
Ne e dimë se në fillim të veprimtarisë së tij misionare, edhe Shën Pali iu drejtua para së gjithash hebrenjve; kjo është ajo që mund të quhet "logjika e zgjedhjes": Zoti zgjodhi popullin e Izraelit që t'i zbulohej atij, dhe u takon njerëzve të zgjedhur t'ua transmetojnë këtë zbulesë popujve të tjerë. Shën Pali e respektoi me vendosmëri këtë zgjedhje. Dhe vetëm në një herë të dytë, pas dështimit të tij me shumicën e judenjve, Pali iu drejtua johebrenjve. Kjo ishte pikërisht tema e leximit tonë të dytë këtë të diel.
Duket se Jezusi, këtu, ndodhet edhe në këtë logjikë të zgjedhjes. Është për popullin e Izraelit dhe vetëm për ata që ai është dërguar për të shpallur ardhjen e mbretërisë së Perëndisë dhe për të dhënë shenjat e saj me fjalë dhe vepër.


BESIMI, KUSHTI I VETËM I SHPËTIMIT

Por këtu lind një pyetje tjetër: si t'u përgjigjemi të huajve, paganëve që dëshirojnë të bashkohen me popullin e zgjedhur? A mund ta bëjnë rrugën e tyre drejt shpëtimit? Dhe, nëse po, në çfarë kushtesh? E njëjta pyetje u bë tashmë në dy leximet tona të para. Rreth vitit 500 p.e.s., Isaia u përgjigj: po, të huajt mund të pranohen në shtëpinë e Perëndisë dhe për rrjedhojë në komunitetin hebre, me kusht që ata të lidhen me Perëndinë e Izraelit dhe të respektojnë ligjin hebre.
Jezusi shkon edhe më tej. Ai nis duke justifikuar refuzimin e tij për të ndërhyrë: “Nuk është mirë t'u marrim bukën fëmijëve dhe t'ua hedhim qenve të vegjël”. Por ai përfundoi duke vepruar në favor të gruas kananease; dhe pse ndryshon mendje? Sepse ajo ka besim, tha:
““O grua, e madhe është feja jote! Le të bëhet ashtu si dëshiron!” (v.28). Unë do të bëj tre veresjtje: së pari, Jezusi thotë se gruaja kananease ka besim thjesht sepse ajo këmbëngul në besimin tek ai; ajo nuk e lë veten të shtyhet, përkundrazi, këmbëngul:
“Po, o Zot ‑ shtoi ajo ‑ se edhe këlyshët hanë dromcat që bien nga tryeza e zotërinjve të tyre”. Qentë hanë thërrimet që bien nga tryeza e të zotit. A nuk është kështu besimi: këmbëngulja në besim?
Vërejtje e dytë: Jezusi nuk kërkon nga paganët asnjë nga praktikat e fesë hebraike: vetëm besimin. Ky është pikërisht qëndrimi që Pali do të mbajë më vonë kur të ungjillëzojë johebrenjtë. Dikush mund të mendojë se çështja e pranimit të jo-hebrenjve në bashkësitë e krishtera po shtrohej ende kur Mateu po shkruante Ungjillin e tij. Dhe qëndrimi i Jezusit ndaj gruas kananease kuptohej atëherë si një model i mirëseardhjes së paganëve, në emër të besimit të tyre.
Së fundi, është e qartë se kokëfortësia e nënës u drejtua nga dashuria e saj për të bijën. Ndoshta do të kemi mjaft kokëfortësi për të kërkuar dhe për të marrë shpëtimin e botës... kur ta duam mjaftueshëm?

[ninoenina]

F.A. E DIEKA 21Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21Ord VITI A

MË 27-8-2023.


UNGJILLI: MT. 16, 13-20.

13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet:
“Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën:
“Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!
18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj! 19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.”
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia.

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Dialogu midis Jezusit dhe dishepujve që do të dëgjojmë në Ungjillin e sotëm ndodhet në Cezarenë e Filipit, një qytet i vendosur në veriun ekstrem të Izraelit, rrëzë malit Hermon, ku janë burimet e lumit Jordan.
Pse Jezusi i udhëhoqi dishepujt e tij atje dhe donte ta kishte atë dialog pikërisht në atë vend? Jezusi ishte larguar nga toka e Izraelit dhe kishte shkuar në rajonin e Tiros dhe të Sidonit dhe atje, në tokën pagane, ai kishte takuar atë grua kananease që u kishte dhënë dishepujve të saj një mësim të mirë për besimin.
Jezusi pastaj u kthye me dishepujt e tij në Izrael, por në të vërtetë ai vend ishte një vend pagan, sepse hebrenjtë që jetonin atje adhuronin idhujt, ndërtonin tempuj për idhujt dhe bënin një jetë pagane.
Pse quhet Cezarea e Filipit ai qytet? Cezarea sepse Filipi që e themeloi e quajti me emrin e të Perandorit Romak të momentit, që ishte Tiberius, por duke qenë se në Izrael kishte tashmë një qytet me këtë emër përgjatë brigjeve të Mesdheut, ky quhej Cezarea e Filipit.
Filipi ishte një nga djemtë e preferuar të Herodit dhe pak para vdekjes së tij, babai i tij i kishte caktuar pjesën veriore të mbretërisë së tij, tokën e Basanit, Golanin actual.
Në Bibël kjo tokë e Basanit është e njohur për pjellorinë e saj, për kullotat e harlisura, për pjellorinë e tufave dhe të kopeve për kafshë të medha shtëpiake. Atëherë i gjithë rajoni ka ujë me bollëk dhe fusha ujitet nga përrenj të panumërt, kështu që ekziston një bimësi e tërë e harlisur, një parajsë e vërtetë tokësore, dhe pikërisht në këtë vend Filipi themeloi kryeqytetin e tij, në këtë vend të mrekullueshëm: Aleksandri i Madhi kur mbërriti këtu disa shëkuj më parë, kishte thirrur: "Po ky është padyshim vendbanimi i perëndisë Pan dhe i Nimfave" dhe në fakt quhej "Panias", prej nga vjen emri aktual i Banyas.
Prandaj apostujt janë padyshim të magjepsur nga ky peizazh dhe nga jeta komode e banorëve dhe ata mendojnë, me siguri mbi të gjitha, për jetën argëtuese që mund të kalojë Filipi, në dy pallatet e tij nga ku ka një pamje magjepsëse të të gjithë luginës.
Ekziston edhe një detaj i fundit margjinal, por që duhet të ketë qenë objekt i disa komenteve mes apostujve. Gruaja e Filipit është Salomè shtatëmbëdhjetë vjeçare, kërcimtarja e famshme që kishte kërkuar kokën e Gjon Pagëzuesit. Është sigurisht ajo që gjallëron mbrëmjet dhe gostitë në triklinet e pallateve të Filipit.
13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet: “Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën: “Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”

Në këtë vend të këndshëm, Jezusi u bën dishepujve të tij pyetjen e parë: “Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”, “bir i njeriut” është një shprehje hebraike që do të thotë thjesht njeri, e përkthyer në gjuhë të thjeshtë.
Pra, pyetja që ai bën është kjo: “Çfarë lloj njeriu jam unë për njerëzit?
Apostujt kanë para tyre shumë njerëz që kanë arritur pozita prestigjoza, burra që të gjithë i admirojnë dhe i kanë zili, burra të cilëve vetë dishepujt duan t'u ngjajnë.
Pra pyetja është: "Kush jam unë për njerëzit, cili është tipi i njeriut që mishëroj, a u thotë ai njerëzve diçka të bukur apo të gjithë mendojnë se Filipi është një njeri më i bukur, më i suksesshëm?"
Dhe dishepujt gjithashtu e kanë në mendje këtë ideal të njeriut dhe ne gjithashtu e kemi parasysh, sepse edhe ne do të donim të ishim njerëz të suksesshëm, dhe ndoshta edhe të pasur.
Dishepujt përgjigjen se çfarë mendojnë njerëzit për Jezusin dhe thonë:
"Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, të tjerë Elia, të tjerë Jeremia ose një nga profetët".
Tashmë është një gjë e mirë që askush nuk ka parë tek Jezusi ndonjë ngjashmëri të vogël me të mëdhenjtë e kësaj bote. Jo, ata kanë kapur ngjashmëri me Baptistin dhe sigurisht sepse Jezusi është një me shpinë të drejtë, siç kishte qenë Pagëzuesi. Jezusi nuk përkulet si kallamishtet e rrahur nga era, pastaj ai duket si Jeremia sepse Jezusi kundërshtoi tempullin, fenë e përbërë nga rite me të cilat nuk korrespondon respektimi i Zotit me zemër dhe më pas ai duket si Elia, ai i cili shpalli besimin në një Zot dhe refuzoi çdo kompromis me idhujt.
Ne jemi pikërisht këtu në vendin ku adhurohen idhujt, dhe çfarë u japin idhujt këtyre njerëzve? Gjithçka: Të gjithë njerëzit janë të mirë dhe të pasur dhe dishepujt sigurisht e kthyen shikimin drejt këtyre pasurive dhe duhet të kenë menduar se idhujt janë bujarë ndaj adhuruesve të tyre. Dhe ata mendojnë mbi të gjitha për njerëzit e pasur, të cilët mund t'i plotësojnë të gjitha kënaqësitë. Dhe edhe ne mendojmë, dëshirojmë e përjetojmë këtë. Edhe ne i adhurojmë idhujt, që japin kaq shumë gjëra. Nëse e adhuron paran, ai të jep gjithçka, por duhet t’i nënshtrohesh, t’i bindesh dhe të bësh atë që të thotë. Prandaj nëse ai të thotë të shfrytëzosh, të gënjesh apo edhe të vrasësh dhe nuk e bën, ai nuk të jap më asgjë.
Në këtë kontekst le të shohim se çfarë ofrojnë idhujt. Çfarë u ofron Jezusi atyre që ndjekin propozimet e tij? Këtu është pyetja drejt së cilës Jezusi dëshiron t'i udhëheqë dishepujt e tij.
Filipi dhuron pasuri, pozita prestigoza, pushtet, i bën miqtë e tij të marrin pjesë në gëzimet dhe jetën luksoze të oborrit, pëor Jezusi, çfarë ofron Jezusi?
Por përpara se t'i përgjigjet kësaj pyetjeje, Jezusi dëshiron të dijë nëse ata e kanë kuptuar saktë se kush është ai dhe çfarë po propozon.

15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!”
Kemi dëgjuar se çfarë mendojnë njerëzit për Jezusin, por Jezusi është në ankth të dijë se çfarë mendojnë ata për të, ndaj shtron pyetjen: "Kush thoni se jam unë", domethënë: "Kush jam unë për ju? sa rëndësi kam unë në jetën tuaj?”. Është pyetja që i dashuri i bën të dashurës së tij.
Ne duam të ndërtojmë një jetë së bashku, po, por mbi çfarë baze e dini se kush jam unë? Mendoni se të jeni me mua do të thotë: “Nëse më ndjek pak, do të bëhesh pak më i mire”? Apo je i vendosur të lejosh që të përfshihesh plotësisht si njeri në projektin tim të jetës?
Me fjalë të tjera: "A doni të jeni njerëz si Herod Filipi apo si unë?"
E kuptuat që ne propozojmë një imazh shumë të ndryshëm të njeriut? Me ke je i dashuruar?
Kjo është pyetja që Jezusi na bën edhe sot: Shumë herë ne e reduktojmë aderimin tonë ndaj Krishtit në disa praktika devotshmërie, por problemi themelor i besimit është të besosh dhe të besosh do të thotë: të kuptosh se kush është Ai dhe të bashkosh jetën tënde me jetën e tij?
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”

E sepse pyetja mbi besimi është personale:
“Po ti kush thua se jam unë?” 16 Simon Pjetri iu përgjigj: “Ti je Krishti, Biri i Perëndisë të gjallë”.
Pjetri i përgjigjet me vendosmëri: "Ti je Krishti, biri i Perëndisë së jetës, ti je i prituri, Mesia!”.
Ai tha gjënë e duhur, por ende nuk e ka kuptuar kush është Jezusi, çfarë është Mesia Jezusi. Pjetri ka ende në mendje Mesihët e kësaj bote, ata që janë të mëdhenj; sipas traditës së popullit të tij, biri i Davidit, ai që do të pushtojë botën.
Megjithatë, të paktën ai e kuptoi se Jezusi është Mesia dhe Jezusi i thotë: “I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!”.
Disa gjëra, për shëmbull dashuria e caktuar me Jezusin, nuk vijnë me arsyetimin njerëzor, sepse arsyetimi njerëzor të bën të biesh në dashuri me dikë që është shumë i ndryshëm nga Jezusi, do më thotë bën që të biesh në dashuri me dike i cili i ngjan Herodit Filipit.
Jezusi i thotë Pjetrit: "I lumi Ti, ti je një njeri me zemër të pastër, të hapur ndaj zbulesës së madhështisë, që është ajo e Perëndisë. Nuk ishte mishi dhe gjaku që të zbuluan këto të vërteta, nuk ishin sugjerimet që të erdhën nga ëndrrat e tua, nga pasionet e tua, nga dëshirat e tua. Jo, vetëm nga Zoti mund të të vinte kjo zbulesë që të bën të biesh në dashuri me një njeri, siç jam unë”.
Pjetri e njohu identitetin e Jezusit, tani Jezusi deklaron identitetin e Simonit, birit të Jonës. Le të degjojmë:
Atëherë Jezusi i tha: “I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!” (v. 17-18).
Jezusi e ndryshon emrin Simon dhe e quan Pjetër, dhe shton mbi këtë Shkëmb-gur unë do të ndërtoj Kishën time. Mbi cilin gur e ka ndërtuar Jezusi Kishën e tij?
Duket se është Pjetri shkëmbi i forte; duket se përparësia e Pjetrit është Shkëmbi mbi të cilin është ndërtuar Kisha.
Keqkuptimi lindi nga fakti që në italisht “Pietro-Pjeter” dhe “Roccia-guri” janë dy fjalë në gjini mashkullor fjala e parë dhe femëror fjala e dytë dhe të dy fjalë u referohen të njëjtit emri; në tekstin origjinal në greqisht nuk është kështu: "pètros" është një gjë, "pètra" një gjë tjetër; "pètros" është guri, tulla, "pètra" është shkëmbi i fortë, mbi të cilin mund të ndërtohet një ndërtesë që nuk shembet. Pjetri nuk është shkëmb. Në Besëlidhjen e Vjetër dhe të Re, shkëmbi është gjithmonë dhe vetëm Zoti ose Krishti.
Kush është atëherë Pjetri? Ai është “pètros”, është një tullë e këtij ndërtimi, por shkëmbi është Krishti, “pètra”. E gjejmë në letrën e Efesianëve, kur autori u thotë paganëve që janë kthyer në besim: “19 Prandaj, nuk jeni më të huaj e mërgimtarë, por jeni bashkëqytetarë të shenjtërve dhe anëtarë të familjes së Hyjit, 20 të ndërtuar mbi themelin e vërtetë që janë apostujt e profetët, ku guri i këndit që mban gjithçka, është vetë Jezusi Mesi. 21 Në Të mbarë ndërtesa është e lidhur dhe rritet në tempull të shenjtë në Zotin. 22 Në të edhe ju jeni bërë pjesë e ndërtesës së përbashkët që të bëheni në Shpirtin Shenjt banesë e Hyjit.Tani nuk jeni më të huaj, mysafirë, jeni pjesë e një ndërtese, që është tempulli i Zotit, nga i cili ngrihen flijimet në qielli i pëlqyeshëm për të, të cilat janë vepra dashurie” (Ef.2,19-22).
Dhe ky tempull është ndërtuar mbi gurin e qoshes, të cilit Pjetri i referohet në letrën e tij, kur u drejtohet, në atë predikim emocionues për neofitët, të cilët u pagëzuan natën e Pashkëve, duke thënë: "4 Afrohuni Atij - Gurit të gjallë, njëmend të përbuzur prej njerëzve, por të zgjedhur dhe të çmueshëm para Hyjit, 5 që edhe ju, si gurë të gjallë, të ndërtoheni Shtëpi shpirtërore, për të qenë meshtari e shenjtë për të kushtuar fli shpirtërore, që i pëlqejnë Hyjit nëpër Jezu Krishtin” (1Pt. 2,4-5). Mos u shkëputni kurrë nga Krishti, sepse ai është guri i gjallë. Njerëzit e kanë refuzuar, por është e çmuar para Zotit dhe tani jeni gurë të gjallë të këtij ndërtimi, të kësaj ngrehine shpirtërore dhe jeni bashkuar me gurin e themelit që u vendos nga Zoti në Pashkë “dhe që është Krishti.
Dhe Pali gjithashtu në 1 Kor. 3,11 thotë: "11 Sepse, askush nuk mund të vërë tjetër themel, përveç atij që është vënë, e ai është Jezu Krishti”.
Kush është atëherë Pjetri? Ai është "pètros" ai është tulla e parë e këtij komuniteti të atyre që do të deklarojnë besimin e tyre në Mesinë e Zotit që është Jezusi i Nazaretit, i atyre që do të ndërtojnë jetën e tyre mbi shkëmb dhe asnjë tërmet nuk do ta shkatërrojë këtë jetë.
Le të kujtojmë gjithashtu se si në fund të Predikimit në Mal, Jezusi na fton të reflektojmë mbi çfarë themeli është më mire të ndërtohet jeta dhe thotë se jeta mund të ndërtohet mbi rërë, domethënë mbi vlerat e kësaj bote që më pas shkërmoqet - çfarë ka mbetur nga ato pallate që të gjithë e admirojnë? Përfundimisht ato shkërmoqen: nëse dëshirojmë që të durojnë duhet të ndërtohet në shkëmb të fortë.
Dhe i vetmi shkëmb i fortë është besimi në Jezusin, në Fjalën e tij, në Ungjillin e tij. Ata që ndërtojnë jetën e tyre mbi këtë shkëmb, mund të jenë të sigurt se as vdekja nuk do ta shkatërrojë atë jetë.
Dhe më pas ai shton se edhe dyert e ferrit nuk do të mbizotërojnë kundër kësaj kishe.
Çfarë kuptoni me këtë imazh të dyerve?
Portat e një muri të qytetit ishin pjesa më e vështirë për t'u mbrojtur, sepse ato duheshin të mbylleshin, por edhe të hapeshin mirë, ndaj vendosën të gjitha intrigat e mundshme për t'i bërë të pakalueshme.
Jezusi thotë: bota e nëndheshme, që është mbretëria e të vdekurve, Sheòl, që është simboli i të gjitha mbretërive të vdekjes që ekzistojnë në këtë botë, i kanë dyert për të mbrojtur veten e tyre, që të mos sulmohen nga Kisha, nga Ungjilli i Krishtit dhe këto dyer janë shumë të forta.
Ne bëjmë eksperiencën për këtë në botën tonë sot, në këtë mbretëri të të vdekurve, mbretëri të korrupsionit, të gënjeshtrës, të dhunës, të sjelljeve çnjerëzore, të luftërave të marra.
Është një mbretëri që ndoshta edhe ne mendojmë se është e paprekshme, e pathyeshme, sepse mbron veten në një mijë mënyra, përdor të gjitha intrigat për të mos u thyer dhe ne e dimë atë, kushdo që sulmon këtë mbretëri të vdekjes merr gjithmonë më të keqen.
Le të mendojmë nëse sulmojmë sferën e vdekjes së prodhuesve të armëve. Si mund të arrimë të fitojmë? Është një ndërmarrje shumë e fuqishme! Kush do t'i ndryshojë ligjet mizore të tregut ndërkombëtar që bën të vdesin nga uria shumë miliona njerëzish çdo vit? Si do të sulmojmë sferën e gënjeshtrave që përhapen nga mjetet e informimit masiv dhe që shkatërrojnë vlerat morale, dhe e shkatërrojnë familjen?”. Kush do ta eliminojë sferën e korrupsionit politik? Politikanët janë shumë të forte: vendosin edhe çmimin e bukës!
Ne gjithashtu mendojmë se askush nuk do t'i thyejë kurrë këto dyert dhe është e vërtetë, nëse përpiqemi t'i thyejmë këto dyer me armët e tyre, me të vërtetë do të humbasim. Por nëse përballemi me këtë mbretërim të së keqes, duke besuar vetëm në atë dobësi njerëzore që është fjala e Ungjillit, ato dyer - thotë Jezusi - nuk do të rezistojnë. Këtu është ftesa për të besuar në fuqinë e Ungjillit të shpallur, përndryshe mbretëritë e vdekjes do të vazhdojnë të triumfojnë.
Ne kemi në dorë forcën që na ka dhënë Jezusi, e cila është Fjala e tij, nëse besojmë në premtimin e tij, ne do ta shpallim me guxim dhe besim Ungjillin.Tani le të dëgjojmë premtimet e Jezusit drejtuar Pjetrit:
“18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!
19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell”.
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia”.

Jezusi i bën dy premtime Pjetrit duke përdorur dy imazhe rabinike.
E para, ajo e çelësave.
Çfarë do të thotë: “Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit”, ty, Pjetgrit, unë i dorëzoj çelësat e një kryeshërbëtori? Do të thoshte t'i jepte atij fuqinë për të menaxhuar jetën e pallatit dhe gjithashtu për të vendosur se kush kishte drejtë të hyjë brenda dhe kush duhej të qëndronte jashtë.
Tani Pjetri merr çelësat. Çfarë do të thotë? Që është bërë portieri i qiellit?
Ka një kuptim tjetër, që i referohet imazhit rabinik. Rabinët thanë se zotëronin çelësat e Tevratit, sepse ata i dinin shkrimet, ishin ata që i interpretonin ata, dhe për këtë arsye të gjithë vareshin nga gjykimet e tyre. Ata deklaruan se kush ishte i drejtë dhe kush ishte i padrejtë, kush ishte i shenjtë dhe kush ishte mëkatar. Jezusi i kritikon ashpër, sepse thotë: “52 Vaj për ju, mësues të Ligjit! Ju e morët çelësin e dijes: vetë nuk hytë e, ata që deshën të hyjnë, i penguat!” (Lk.11,52). Kuptimi: Ju keni marrë në dorë çelësat e urtësisë së Tevratit dhe nuk ia hapni askujt dyert e shpëtimit dhe nuk hyni as nga kjo derë, e cila është urtësia e Fjalës së Zotit.
Epo, Jezusi tani i jap çelësat Pjetrit, në hebraisht çelësi quhet "Mafteach", që vjen nga folja "Patach" që nuk do të thotë të mbyllësh, por të hapësh gjerë, të hapësh.
Çfarë duhet të bëjë Pjetri me çelësin që i dha Jezusi?
Ai duhet t'i japë të gjithëve mundësinë të hyjnë në zbulimin e misterit të Krishtit, në njohjen e Ungjillit të tij, mbi të gjitha për të mësuar nga personi i tij, si mund të behemi njerëz që i përgjajnë Krishtit e që me jetën e tyre sillen duke e bërë veten modelët të një Ungjilli të mishëruar. Kjo është mënyra për të hapur dyert drejt shpëtimit për të gjithë. Është e nevojshme të kalohet nga kjo derë e hapur nga Pjetri dhe që është shpallja e besimit në Mesinë e Hyjit, që është Krishti, një profesion që ai bëri.
Imazhi i dytë: “Gjithçka të lidhësh…e gjithçka të zgjidhësh…”. Ky është gjithashtu një imazh rabinik, do të thotë të shqiptosh gjykime për atë që është e drejtë dhe për atë që është e gabuar, të dallosh se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe. Është detyrë e Pjetrit, që së pari ka përvetësuar urtësinë e Ungjillit, e si pasojat pastaj mund të shqiptojë gjykimet e duhura për atë që është e mirë dhe përatëëqëështë e keqë.
Dhe duhet të theksohet gjithashtu se kjo detyrë e lidhjes dhe zgjidhjes nuk iu besua vetëm Pjetrit. Në fakt, menjëherë pas kësaj, Jezusi do t'u thotë të gjithë dishepujve të tij: "Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell” (v. 19). Dhe në Ungjillin e Gjonit 10,22-23 lexojmë:
“22 Si foli kështu, hukati mbi ta dhe u tha: “Merrni Shpirtin Shenjt! 23 Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen”. Çfarë të lidhni në tokë do të lidhet edhe në qiell, çfarë të zgjidhni në tokë do të zgjidhet edhe në qiell" që do të thotë: "Fjalitë që vendosni për atë që është e drejtë dhe për atë që është e gabuar, aftësia juaj dalluese do të korrespondojë me mendimin e Zotit, me kusht që të keni përvetësuar urtësinë e Ungjillit”.
Është problemi i zgjedhjeve të jetës sonë, ai i dallimit midis asaj që është e mirë dhe çfarë është e keqe, dhe çfarë është e drejtë nga ajo që është e gabuar, çfarë është jeta dhe çfarë është vdekja dhe Jezusi ia besoi këtë detyrë Kishës.
Nëse ajo është besnike ndaj besimit të shpallur nga Pjetri, nëse i përmbahet propozimit të Krishtit, Kisha do të jetë një udhërrëfyes i sigurt për të gjithë botën në zgjedhjet e jetës.
Është një arsye për reflektim për ne, sepse ajo që Krishti na ka besuar është një detyrë e madhe dhe shumë delicate.

[ninoenina]

PËRGATITKA E LITURGJISË,

E DIELA 21 Ord..VITI A

MË 27-8-2023.


LEX. I PAR: Is. 22, 19-23.

19 Do të të heq prej vendit tënd,
do të të shkarkoj prej detyrës sate.
20 Shërbëtorin tim do ta ftoj atë ditë,
Eliakimin, birin e Helcisë,
21 do t’ia vesh unë petkun tënd,
do ta ngjesh me brezin tënd,
do t’ia dorëzoj pushtetin tënd.
Do të jetë baba për banorë të Ruzalemit
e për shtëpinë e Judës.
22 Mbi shpatullën e tij do të vë
çelësin e shtëpisë së Davidit;
ai do të çelë e askush s’do të mbyllë,
ai do të mbyllë e askush s’do të çelë.
23 Si gozhdë do ta ngul në një vend të fortë e do të jetë fron lavdie
i shtëpisë së babait të tij.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

RIORGANIZIMI I PALLATIt MBRETËROR TË JERUSALEMIT


Sot do të flisnim për një riorganizim të kabinetit qëveritar. Jemi në oborrin e Jeruzalemit nën mbretërimin e Ezekisë, domethënë rreth vitit 700 para Krishtit. Ezekia është i biri i Akhazit, është ai lindjen e të cilit profeti Isaia e kishte shpallur duke thënë: "Ja, virgjëra do të ngjizë e do të lindë një djalë e për me emër do ta quajë Emanuel!” Ja, e reja (greqishtja thotë "virgjër") është shtatzënë, ajo do të lindë një djalë, të cilin do ta quajë Emanuel (Is.7,14).
Prandaj, Shebna (për të cilën po flasim sot) ishte guvernator i pallatit të Jeruzalemit gjatë mbretërimit të Ezekisë (716 – 687). Posti i guvernatorit të pallatit ishte padyshim i rëndësishëm pasi në kohën e emërimit kishte një ritual të vërtetë kurorëzimi: ne mund të hamendësojmë copëza të tij përmes tekstit të sotëm. Në veçanti, guvernatori mori një tunikë dhe një shall që ishin shenja emërimit të tij në atë zyrë. Konkretisht, midis atributeve të guvernatorit të Jeruzalemit, figuronte "fuqia e çelësave". Në kohën e dorëzimit solemn të çelësave të pallatit mbretëror, ai mori kompetenca të plota mbi hyrjet në pallat (dhe për rrjedhojë mbi mundësinë e sjelljes në prani të mbretit) dhe formula rituale që u tha për të, para së të fillonte shërbimin e tij, ishte:
"22 Mbi shpatullën e tij do të vë
çelësin e shtëpisë së Davidit;
ai do të çelë e askush s’do të mbyllë,
ai do të mbyllë e askush s’do të çelë” (Is.22,22)
sipas Simon Filipajt, e sipas përkthimëve tjerët: “I vura mbi supe çelësin e shtëpisë së Davidit; po ta hapë, askush nuk do ta mbyllë; nëse mbyllet, askush nuk do të hapë”.
Prandaj ishte një symbol, i autoritetit mbi mbretërinë dhe një shenjë e besimit të madh nga ana e mbretit.
Por Shebna u soll keq: duke rilexuar pak më gjerësisht kontekstin rreth fragmentit të zgjedhur për sot, kuptojmë se profeti Isaia (në emër dhe me autoritet nga Zoti, natyrisht), e qorton për dy gjëra. Nga njëra anë, është një këshilltar shumë i keq për mbretin: besimi i mbretit, i treguar nga ky i fundit me siguri, e autorizoi atë gubernator të merrte një qëndrim për çështjet politike; dhe supozohet se Shebna ishte pjesë e klanit pro-egjiptianë.
Kjo ka nevojë për një shpjegim: babai i Ezekias, mbreti Akhaz, duhej të pranonte tutelën e perandorisë asiriane; profeti nuk e kishte dashur këtë, por ai konsideroi se dobësia e mbretërisë së Jeruzalemit ndalonte çdo revoltë. Hezekia, përkundrazi, gjatë gjithë mbretërimit të tij, kërkonte të rifitonte pavarësinë e tij, edhe nëse kjo do të thoshte të bashkohej me një aleancë me Egjiptin. Por ky qëndrim me faktet konkretë që pasuan, u kushtuan shtrenjtë atij dhe popullit të tij; çdo përpjekje për revoltë kundër perandorit asirian, çdo shenjë mosbindjeje u shtyp ashpër. Në vitin 701, në të vërtetë, perandori asirian Senakeribi pushtoi të gjithë rajonin, eliminoi rebelët duke reaguar në një mënyrë shumë të ashpër, thjesht dhe thjesht aneksoi shumicën e qyteteve që përbënin mbretërinë e Jerusalemit, rëndoi ndjeshëm kushtet financiare të tutelës së tij dhe Hezekia ishte me të vërtetë i detyruar të dorëzohej përfundimisht.
Prandaj, këshillat në favor të një aleancë me Egjiptin, e dhëna nga Shebna ndaj Ezekias, ishin shumë të gabuar. Ky është qortimi i parë që Isaia i bëri atij.
Kishte padyshim një qortim të dytë: ende duke lexuar midis rreshtave, kuptojmë se Shebna ishte i shqetësuar për interesat e veta dhe jo për interesat e popullit të Perëndisë. Megjithatë, atij i ishte bërë e qartë në ditën kur mori detyrën, se ai ishte shuguruar që të bëhej "një baba për banorët e Jeruzalemit dhe për shtëpinë e Judës".
Prandaj, vendimi i profetit Isaia është marrë: ai i njofton Shebnës shkarkimin e tij dhe zëvendësimin e tij nga një guvernator i ri i pallatit, Elyakim, një shërbëtor i vërtetë i popullit. Në vargjet që i paraprijnë tekstit tonë sot, Isaia flet qartë:
“17 Ja, o njeri,
me rrëmbim Zoti do të të flakë,
duke të kapur me tërbim,
18 lëmsh do të të mbledh,
porsi topin lëmuç do të të hedh
në tokë të gjerë e të hapët,
aty do të vdesësh
me karrocat madhështore të tuat,
o turpi i pallatit të zotërisë tënd!” (Is. 22,17-18).
Karrocat madheshtore, "çnderimi i Ezekias", janë një aludim për politikën pro-egjiptiane të mbrojtur nga Shebna, dhe për tërbimin e Isaisë. Në realitet, duket se Shebna i shpëtoi sanksioneve shumë të ashpra pasi do ta gjejmë pak kohë më vonë si sekretar të mbretit, përkrah guvernatorit të ri, Elyakim.
Ky tekst ndoshta është krijuar për të na dhënë disa mesazhe:

NJË OBJEKTIV I VETËM, SHËRBIMI I POPULLIT

Së pari, mund të çuditemi që Bibla, një libër në të cilin ne në thelb kërkojmë një gjuhë teologjike, një zbulesë për Zotin, kënaqet me kaq shumë tregime historikë, pak a shumë të dendura për më tepër, dhe në intrigat e pallatit, duke përfshirë atë të Shebnës dhe Eliakimit për shembull. Mësimi i parë: Zoti nuk duhet kërkuar diku tjetër veçse atje ku njerëzit kalojnë jetën e tyre të përditshme; dhe asgjë në jetën tonë nuk është shumë e parëndësishme në sytë e tij; ajo zbulohet dita-ditës në historinë tonë. Këtu duhet të mësojmë të lexojmë praninë dhe veprimin e tij.
Së dyti, zbulojmë rolin e profetëve: së pari, kuptohet se mbreti ishte mjaft i bindur ndaj këshillave të Sebnës e që Isaia mund ta përballonte, kundërshtonte duke ndërhyrë në historitë e pallatit. Dhe mund të admirohet vetëm vrullja e profetit, i cili ishte plotësisht i zënë me interesat e vërteta të popullit të Zotit. Kjo është ndoshta një nga karakteristikat e një profeti të vërtetë.
Së treti, shqetësimi i madh, i vetëm i Zotit dhe që duhet të jetë i shërbëtorëve të tij, është shërbimi ndaj njerëzve: në Bibël, ne nuk humbasim asnjë rast për t'u kujtuar atyre që janë përgjegjës, se arsyeja e vetme për të qenë mbretër ose guvernatorë, është interesi i popullit. Kështu që, sipas mentalitetit e Popullit të Zgjedhur, sapo të rrezikohej seriozisht e ardhmja e popullit të tij, ndërhynte Zoti! Këtu, për shembull, Perëndia nuk do ta kiste lërë mbretin e tij të privuar për një kohë të gjatë nga bashkëpunimet e domosdoshme. Dhe Zoti angazhohet pranë tij për këtë mision: “Do ta mbjell si një kunj në një vend të fortë; ai do të jetë një fron lavdie për shtëpinë e atit të tij”.
Vërejtja e fundit: për autorët e Besëlidhjes së re, nuk ka dyshim se Jezu Krishti është mjeshtri i vërtetë i çelësave; (është ai që me të vërtetë “na vendos në praninë e Mbretit”! Apokalipsi, veçanërisht, flet për të disa herë; në letrën drejtuar Filadelfisë, për shembull:
“ 7 Edhe engjëllit në Kishën e Filadelfisë shkruaji:
“Kështu thotë Shenjti, i Vërteti.
Ai që ka çelësin e Davidit,
Kur ai çel askush s’mund të mbyllë,
kur ai mbyll askush s’mund të çelë:
8 I di veprat e tua!
Ja, e hapa para teje derën që akush s’mund ta mbyllë”(Zb. 3, 7-8).
Kështu thotë i Shenjti, i Vërteti, ai që mban çelësin e Davidit, ai që hap - dhe askush nuk do ta mbyllë -, ai që mbyll - dhe askush nuk mund të hapë.
Autori i Apokalipsit, këtu, e ka kopjuar fjalë për fjalë frazën rituale nga Besëlidhja e Vjetër, në leximin e parë të liturgjisë së sotme (Krh. v. 22).
Mbi fuqinë e çelësave: lexojmë një tjetër aludim për fuqinë e çelësave që mban i Ngjalluri në vizionin e madh të kapitullit të parë të Apokalipsit:
"17 Kur e pashë, rashë para këmbëve të tij porsi i vdekur. Ai vuri mbi mua të djathtën e vet e tha: “Mos u tremb! Unë jam i Pari dhe i Fundit, 18 i Gjalli! Isha i vdekur dhe, ja, jam i gjallë për shekuj të shekujve dhe unë i kam çelësat e Vdekjes dhe të Nëntokës!” (Zb. 1,17-18). Është me të vërtetë Jezusi, triumfues mbi vdekjen, ai që shpallet atje: imazhi i çelësave këtu na sugjeron se ai ka fuqinë për të mbyllur fuqitë e vdekjes. Prandaj, kjo fuqi për të hapur dhe mbyllur nuk është asgjë për t'u shqetësuar: padyshim, pas gjithë shekujve të zbulimit të Zotit të dashurisë dhe faljes, ne e dimë mirë se Jezusi nuk do t'ia mbyllë kurrë derën njërit prej vëllezërve të tij. Fjalët e tij nga Kryqi: "Atë, fali ata, ata nuk dinë se çfarë po bëjnë" është atje për të dëshmuar për këtë. Nga ana tjetër, është për të keqen që ai mbyll derën. (krh gjithashtu Mt 16,19; Ungjilli i sotëm).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21 Ord. VITI A.

MË 27-8-2023.


PSALMI: 138, 1-3. 6.8

1 Me gjithë shpirt të falënderoj, o Zot,
sepse i dëgjove fjalët e gojës sime.
Të këndoj në praninë e engjëjve,
2 adhuroj në drejtim të Tempullit tënd të shenjtë.
E lavdëroj Emrin tend
për dashurinë e besnikërinë tënde,
sepse e madhërove tesve premtimin tënd.
3 Sa herë të thirra në ndihmë, ti më vështrove,
shpirtit tim ia kërthndeze fuqitë.
6 sepse i Lartë është Zoti e i shikon të përvuajturit
e prej së largu i dallon krenarët.
8 Çka kam filluar, Zoti do ta kryejë për mua.
E amshueshme është, o Zot, mirësia jote:
mos e përbuz veprën e duarve të tua!



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


URATA E TË VARFËRVE PËRSHKON RETË.

Ky psalm është shumë i shkurtër, pasi ne sapo e kemi dëgjuar pothuajse tërësisht, por çdo varg i tij, çdo fjalë e tij janë ngarkuar me një histori të tërë; kjo histori, gjithmonë e njëjta, natyrisht, që e gjejmë në të gjitha psalmet, është historia e Besëlidhjes midis Perëndisë dhe Izraelit. Izraeli ishte Populli i Zgjedhur nga Perëndia për të qenë Populli në të cilin Hyji kishte besim, Populli që do të kishte shpallur fjalën e vërtetë të tij.
Duke qenë që Zoti pati besim në të, ky popull pati këtë zbulesë: Zoti është Dashuri! Duke qenë që Zoti e kishte zgjedhur për t’u shpallur të gjithë popujve këtë zbulesë, ai ishtë përgjegjës, kishte si detyrë ta kryejë këtë mision. Ky është, besoj, pikërisht kuptimi i këtij psalmi 138. Edhe një herë është i gjithë Izraeli ai që flet: "Unë" është një subjekt kolektiv si në të gjitha psalmet.
Unë thjesht e rimarr me radhë fjali për fjali: dhe do të shojmë se është më pak e qartë se sa duket; dhe për më tepër edhe përkthimi nuk i thjeshton gjithmonë gjërat. Liturgjia jonë zgjodhi tekstin grek, por psalmi fillimisht ishte shkruar në hebraisht, nuk duhet ta harrojmë këtë. Tani teksti primitiv hebraik dhe përkthimi i tij në greqisht janë nganjëherë krejt të ndryshëm.
Kështu si shumica e psalmeve, edhe ky fillon me dy fjalët: "e Davidit", të cilat nuk i gjejmë në librat liturgjikë në poërdorim dhe për arsye të mirë, sepse askush nuk është plotësisht i sigurt se çfarë kuptimi kanë; ndoshta mund të përkthehen: "Në mënyrën e Davidit". Në çdo rast, ka shumë pak mundësi që ky psalm të jetë kompozuar nga Davidi, por që Davidi të ketë pasur një zemër plot falënderim, kjo është e sigurt.
E marr vargun e parë: “Me gjithë shpirt po të falënderoj, o Zot”: teksti hebraik nuk e thotë arsyen e këtij falënderimi, që pa dyshim mund të nxirret qartë nga konteksti; por teksti grek e bën të qartë: “Të falënderoj sepse ke dëgjuar fjalët e gojës sime”. A nuk është pikërisht karakteristikë e besimtarit të sigurohet në të gjitha rrethanat se Zoti i dëgjon britmat e tij? Për popullin e Izraelit, kjo është një bindje e vërtetuar që nga episodi i shkurreve të djegura. Atë ditë, Perëndia i kishte thënë Moisiut:
“7 Zoti i tha: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre. 8 Dhe, duke e ditur vuajtjen e tij, zbrita për ta çliruar nga duart e egjiptianëve, ta nxjerr nga ajo tokë dhe ta çoj në një vend të mirë e të gjerë, në dheun ku rrjedh qumësht dhe mjaltë, në dheun e Kanaaneut, Heteut, Amorreut, Perezeut, Heveut dhe të Jebuzeut. 9 Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve”(Dal. 3, 7-9).
Zoti e di, Zoti dëgjon, Zoti i di vështirësitë tona, vuajtjet tona dhe na jep forcë të ngrihemi, të mos e lëmë veten të pushtuar nga e keqja. "Sado i lartë të jetë Zoti, ai sheh të përulurin", si kemi dëgjuar në këtë psalm. Shumë më vonë, Ben Sirac i Urti do të shkruante:
“Urata e të varfërve përshkon retë” (35,21).
Nënkuptohet, ajo urate arrin deri te Zoti. Dhe, më vonë, një tjetër bir i Izraelit do të thotë:
“O Atë, të falënderoj që ma dëgjove lutjen.
Unë e dija se gjithmonë më dëgjon” (Gj. 11,41-42).
Është lutja e Jezusit kur ai shkoi te varri i Lazrit.

NJË PSALM QË DUHET TË KËNDOHET NË TË GJITHA GJUHËT.

Unë vazhdoj në komentin e psalmit:
"Të këndoj në praninë e engjëjve” (v.1).
Këtu përsëri një vështirësi, ose të paktën një ndryshim midis dy teksteve hebraike dhe greke: fjala e përkthyer këtu nga "engjëjt" ishte në hebraisht "Elohim" që do të thotë "zotat"; pra, këtu janë dy formulime krejtësisht të ndryshme! Në këto raste, nuk duhet të luajmë një përkthim kundër tjetrit: të dy janë të frymëzuar, të dy duhet të na frymëzojnë: “Të këndoj në prani të engjëjve”, është fraza e besimtarit e transportuar tashmë në liturgjinë qiellore ku shërbëtorët e Zotit këndojnë pafundësisht “Shenjtë! i shenjtë! I Shenjtë, Zoti Perëndi i gjithësisë! (Është kënga e njohur, kënga e serafinëve gjatë vegimit të madh të Isaisë që përcaktoi thirrjen e tij; Is 6,3). Përkthimi tjetër i mundshëm: "Unë të këndoj para Elohimit", është deklarimi i besimit të Izraelit: Zoti është një i vetëm: Elohim, domethënë idhujt, perënditë e popujve të tjerë janë vetëm zero.
Dhe nëse keni kuriozitet të vazhdoni kërkimin, do të shihni se teksti sirian (aramaik) ka përkthyer "mbretër", që do të thotë përsëri diçka tjetër: "Unë të këndoj në prani të mbretërve", e këtë herë kështu flitet për angazhimin misionar të Popullit të zgjedhut: Izraeli nuk e harron thirrjen e tij si dëshmitar në mes të kombeve. Të gjitha këto kuptime i shtohen njëra-tjetrës sepse kjo fjalë e Zotit është e gjallë në zemrat e atyre që e shqyrtojnë atë brez pas brezi.
“E lavdëroj Emrin tend
për dashurinë e besnikërinë tënde,
sepse e madhërove tesve premtimin tend” (v.2).
Shprehja: “dashuria jote dhe e besnikëria jote” është një nga formulat e preferuara për të kujtuar Besëlidhjen e Perëndisë dhe veprën e tij në favor të popullit të tij; këtu është një tjetër jehonë e ngjarjes së Eksodit, sepse është përkufizimi që Zoti i dha për veten Moisiut në Sinai:
"6 Zoti kaloi përpara tij e shpalli:
“Zoti, Zoti, Hyji i mëshirshëm e i butë,
i durueshëm e shumë i mëshirshëm dhe i vërtetë,
7 që qëndron besnik me mijëra brezni,
që e duron fajin, kundërshtimin dhe mëkatin” (Dal. 34.6-7).
Kjo shprehje "dashuri dhe besnikëri" është bërë shumë e zakonshme në fenë hebraike. Ajo u kujton të gjithëve besnikërinë absolute të Perëndisë ndaj Besëlidhjes që ai vetë i propozoi popullit të tij në Sinai.
Në fund të psalmit, do të gjejmë këtë temë të dashurisë për Perëndinë:
“E amshueshme është, o Zot, mirësia jote” (v.8).
“E përjetshme është dashuria jote”; është një mënyrë tjetër për të shprehur besnikërinë e Perëndisë. Këtë formulë e gjejmë në disa psalme, në veçanti, është refreni i psalmit 136.
Dhe psalmi përfundon me një kërkesë:
" Çka kam filluar, Zoti do ta kryejë për mua...
mos e përbuz veprën e duarve të tua!” (v. 8).
“Mos e ndal punën e duarve të tua", që do të thotë: "Vazhdo pavarësisht pabesive tona të përsëritura"; duhet të lexohen së bashku dy fjalitë, kështu:
“Zot, e përjetshme është dashuria jote:
mos e ndal punën e duarve të tua”.
Është për shkak se dashuria e Perëndisë është e përjetshme që ne e dimë se ai nuk do ta ndalë "veprën e duarve të tij”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 21 Ord VITI A

MË 27-8-2023.


UNGJILLI: Mt. 16, 13 – 20

13 “Kur Jezusi arriti në krahinën e Cezaresë së Filipit, i pyeti nxënësit e vet:
“Ç’thonë njerëzit, kush është Biri i njeriut?”
14 Ata u përgjigjën:
“Disa thonë se është Gjon Pagëzuesi; disa të tjerë Elia; do të tjerë Jeremia ose një ndër profetët.”
15 “Po ju ‑ u tha atyre ‑ ç’thoni: kush jam unë?”
16 Iu përgjigj Simon Pjetri:
“Ti je Mesia ‑ Biri i Hyjit të gjallë!”
17 Atëherë Jezusi i tha:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! 18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!
19 Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell.”
20 Atëherë i urdhëroi nxënësit që të mos i tregojnë askujt se është ai Mesia.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KUSH JAM UNË PËR JU?

Me siguri, në sytë e Mateut, ky episod i Cezaresë përbën një pikë kthese në jetën e Jezusit; sepse pikërisht pas kësaj historie ai shton: "Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej” (Mt. 16,21).
Që atëherë, që nga ai moment…është një shprehje që do të thotë se është bërë një hap.
Është bërë një hap, sigurisht, por në të njëjtën kohë, dhe kjo është më e habitshme në këtë pasazh, nuk thuhet asgjë e re! Jezusi merr titullin “Biri i Njeriut”, të cilin e ka marrë tashmë nëntë herë në Ungjillin e Mateut; dhe Pjetri i atribuon atij atë të Birit të Hyjit: dhe Pjetri nuk është i pari që I atribuon Jezusit këtë titull.
Titulli i parë, "Biri i njeriut": një shprehje nga libri i Danielit, në kapitullin 7, 13-14:
"13 Unë po shikoja kështu në vegimin e natës: dhe ja, në retë e qiellit, po vinte dikush si Biri i njeriut! Arriti deri tek i Tejetlashti i motit dhe qe paraqitur para tij.
14 Ai i dha pushtetin, nderin e mbretërinë. Të gjithë popujt, fiset e gjuhët u shtruan nën shërbimin e tij: pushteti i tij pushtet i amshuar që kurrë s’do të merret, mbretëria e tij kurrë nuk do të prishet”.
Disa vargje më vonë, Danieli sqaron se ky Bir i njeriut nuk është një individ i vetmuar, por një popull: sundimi dhe fuqia e të gjitha mbretërive të tokës u jepen njerëzve të shenjtë të Shumë të Lartit. Mbretërimi i tij është një mbretërim i përjetshëm dhe të gjitha perandoritë do t'i shërbejnë dhe do t'i binden atij:
17 “Këto katër egërsira të mëdha, janë katër mbretër që do të ngriten mbi tokë; 18 do ta marrin veç prej tyre mbretërinë dhe do ta mbajnë për shekuj të shekujve shenjtërit e Hyjit të Tejetlartë”… 27 Mbretëri e pushtet e madhëria e mbretërive do t’i jepen popullit të Shenjtërve të të Tejetlartit, mbretëria e të cilit është mbretëri e amshueshme dhe të gjithë mbretërit atij do t’i shërbejnë, atë do të dëgjojnë ’“(Dani 7,17-18.27). Kur Jezusi e aplikon për veten e tij këtë titull të Birit të njeriut, ai e paraqet veten si ai që merr kokën e popullit të Perëndisë.
Titulli i dytë që i është dhënë këtu është ai i "Birit të Hyjit". Në gjuhën e kohës ishte pikërisht sinonim i “Mesia-Mbret”. Në fund të episodit të ecjes mbi ujë, ata që ishin në barkë u përkulën para Jezusit dhe i thanë:
“Vërtet ti je Biri i Hyjit” (Mt. 14,32)”.
Atë ditë, dishepujt njohën në të Mesinë që prisnin: Duke i dhënë Jezusit titullin “Biri i Hyjit”, Pjetri njohu tek ai Mesinë, por, me gjithë këtë, ai ende nuk e kishte marrë me mend identitetin e vërtetë të Jezusit, me të vërtetë Biri i Hyjit që u bë njeri. Për të kuptuar këtë duhej të priste Rrëshajët dhe dhuratën e Shpirtit Shenjt. Edhe apostuijt tjerët, që ishin në atë barkë nuk kuptuan në mënyrë të përsosur misionin e këtij Mesihu: ishte fuqia e Jezusit mbi det që u bëri përshtypje. Ata kanë ende një rrugë të gjatë për të bërë për të zbuluar se kush është në të vërtetë Jezusi.

PROFESIONI I BESIMIT TË PJETRIT NË CEZARE.

Në Cezare, ajo që është e re është se Pjetri nuk e thotë këtë përpara një manifestimi të fuqisë së Jezusit: përkundrazi, në vargjet që i paraprijnë profesionit të besimit të Pjetrit, Jezusi sapo ka refuzuar t'u japë një shenjë bindëse farisenjve dhe saducenjve që e kishin pyetur. Tani, një hap është bërë, Pjetri është në rrugën e besimit.
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!” (Mt. 16,21).
Ajo që është gjithashtu e re në Cezare nuk është përdorimi i njërit apo tjetrit nga dy titujt e Jezusit: është bashkimi i tyre.
“Kush është Biri i njeriut? Jezusi pyet dhe Pjetri u përgjigj: "Ai është Biri i Hyjit”.
Jezusi do të bëjë të njëjtën lidhje në kohën e marrjes në pyetje nga Kryeprifti: ky i fundit e pyet:
“Po të përbej me Hyjin e gjallë, na thuaj, a je ti Mesia, Biri i Hyjit?” Jezusi iu përgjigj: “Ti the! E unë po ju them: Pas kësaj do ta shihni Birin e njeriut duke ndenjur në të djathtën e të Gjithëpushtetshmit dhe duke ardhur mbi retë e qiellit’” (Mt 26,63-64).
Jezusi flet mirë për fuqinë, por në këtë moment të saktë, sigurisht, nuk mund të gabojmë më: Zoti nuk e zbulon veten si një Perëndi i fuqishëmë dhe madhështor, por si një Hyji i dashurisë e dorëzuar në duart e njerëzve.
Sapo Pjetri zbuloi se kush është Jezusi, ai e dërgon menjëherë në një mision për Kishën: “Ti je Pjetri dhe mbi këtë shkëmb unë do të ndërtoj Kishën time”; kjo Kishë që do të jetë trupi i tij dhe do të përbëjë me Krishtin e plotë, popullin e shenjtërve të Shumë të Lartit për të cilët foli profeti Daniel. Dhe mbi çfarë e ndërton Krishti Kishën e tij? Në personin e një njeriu, virtyti i vetëm i të cilit është të ketë dëgjuar atë që Ati i ka zbuluar. Kjo do të thotë se e vetmja shtyllë e Kishës është besimi në Jezu Krishtin.
Dhe Jezusi shton: "Ty do të t’i jap çelësat e Mbretërisë së qiellit: gjithçka të lidhësh mbi tokë, do të jetë e lidhur edhe në qiell e gjithçka të zgjidhësh mbi tokë, do të jetë e zgjidhur edhe në qiell” (v.19). Shën Gjoni thotë: “Merrni Shpirtin Shenjt! Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (Gj. 20,22-23).
Në shumës: Çfarëdo që të lidhni në tokë, do të jetë e lidhur në qiell, dhe çfarëdo që të zgjidhni në tokë, do të zgjidhet në qiell": kjo quhet "fuqia e çelësave". Kjo nuk do të thotë se Pjetri dhe pasardhësit e tij tani janë të gjithëfuqishëm! Kjo do të thotë se Hyji premton të angazhohet me ta. Për ne është e nevojshme dhe e mjaftueshme që të jemi në bashkësi me Kishën tonë për të qenë në bashkësi me Zotin. Nëse kujtojmë leximin e parë, kjo do të thotë gjithashtu se misioni i Kishës është t’i ndihmojë njerëzit të hyjnë në bashkim me Atin.
“Unë për ta lutem.
Nuk lutem për botën,
por për ata që ti m’i dhe,
sepse janë të tutë! (Gj.17,9)
Arsyeja e fundit për të na qetësuar: Jezusi tha “Unë do të ndërtoj Kishën time”: është ai, Jezusi, që ndërton Kishën e tij. Ne nuk jemi përgjegjës për ndërtimin e Kishës së tij, por thjesht për të dëgjuar atë që Perëndia i gjallë dëshiron të na zbulojë. Dhe, duke qenë se është Krishti i ringjallur, Biri i Perëndisë së gjallë, ai që ndërton, ne mund të jemi të sigurt: "Fuqia e vdekjes nuk do të mbizotërojë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord. VITI A

MË 3-9-2023


LEX. I PARË: Jr. 20,7-9.


7 Më ngashënjeve, o Zot,
dhe unë lejova të ngashënjehem,
qe më i fortë se unë
dhe më mbizotërove.
U bëra gazi i ditës,
të gjithë më përqeshin.
8 Sa herë që më duhet ta shpall fjalën,
më duhet të lëshoj kushtrimin,
të bërtas: “Dhunë! Shkatërrim!”
Fjala e Zotit u bë për mua
poshtërim dhe përqeshje gjithë ditën!
9 Atëherë thashë me vete: më s’do të mendoj për Të,
në emër të Tij më nuk do të flas!
Atëherë në zemrën time u ndez
një zjarr i furishëm,
u ndrye në eshtrat e mi:
u mundova ta mposht,
por s’munda!

LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

LUFTA E BRENDSHME E JEREMISË.


Jeremia përshkruan këtu përvojën shpirtërore të persekutimit dhe grisjes së brendshme që ai ka jetuar gjatë gjithë jetës së tij; dhe ai nuk është i vetmi; shumë profetë të tjerë dhe, më vonë, vetë Jezusi, janë përballur me situata të tilla.
Le të kthehemi te Jeremia: le të kujtohet konteksti i predikimit të tij: ai ushtroi shërbimin e tij gjatë dyzet viteve që i paraprinë katastrofës së Jeruzalemit në vitin 587 para Krishtit dhe deportimit në Babiloni. Dyzet vjet grisje shpirtërore, dhe shërbesa e tij, saktësisht, konsistonte në parashikimin e katastrofës: jo për kënaqësinë e lojës së zogjve ogurzi, padyshim, por përkundrazi me shpresën për të marrë in extremis konvertimin e mbretit dhe të popullit.
Ai nuk neglizhon asgjë për t’i paralajmëruar bashkëkohësit e tij, nëse ka ende kohë; por ata vetë nuk lënë pas dore asgjë për të heshtur këtë predikatar që i pengon që të kërcejnë e të bëjnë festa. Ishtë në këtë kontekst shumë polemik dhe për këtë arsye shumë shqetësues për të që lindën këta rrëfime-konfidenca nga të cilat sapo kemi lexuar një fragment; për fat të keq, këta rrëfime, nga emri Jeremia, quhen edhe "jeremiada", një fjalë që vjen prej andej, natyrisht, e që është bërë nënçmuese; e kjo është plotësisht e padrejtë ; sepse rrëfimet e Jeremisë janë madhështore, plot dhimbje, është e vërtetë, por janë edhe më plot besim dhe pasion për kauzën e Perëndisë së tij.
Në tekstin e sotëm, për shembull, ai na jep një zbulim të luftës së tij të brendshme që po luhet thellë brenda tij: i ndarë midis thirrjes së Zotit që e shtyn të flasë dhe mençurisë njerëzore që e shtyn të heshtë:
“ 9 Atëherë thashë me vete: më s’do të mendoj për Të, në emër të Tij më nuk do të flas! Atëherë në zemrën time u ndez një zjarr i furishëm, u ndrye në eshtrat e mi: u mundova ta mposht, por s’munda!” (v.9).
Por braktisja e lojës do të ishte braktisja e bashkëqytetarëve të tij për fatin e tyre të trishtuar dhe do të ishte edhe braktisja e besimit në Zotit.
Është e qartë pse ky tekst na propozohet këtë të dielë kur do të dëgjojmë ungjillin e rrëfimit të Pjetrit në Cezare. Kur Jezusi i pyeti dishepujt e tij: "Kush jam unë për ju?" Pjetri dinte të përgjigjej se Jezusi ishte me të vërtetë Mesia i pritur; por menjëherë, Jezusi u zbuloi dishepujve të tij fatin që e priste: Pasionin, kryqin, vdekjen, ringjalljen; ju kujtoj këtë pasazh nga ungjilli i Shën Mateut: "Pjetri I kishte thënë Jezusit: Ti Je Mesia, Biri i Perëndisë së gjallë. Që nga ai moment, Jezusi filloi t'u tregojë dishepujve të tij se duhej të shkojë në Jeruzalem, të vuante shumë nga pleqtë, kryepriftërinjtë dhe skribët, të vritej dhe ditën e tretë të ringjallej. Pjetri, natyrisht, e kishte qortuar veten: "Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!” (v.22).
Por Jezusi e kishte quajtur Satan dhe i kishte paralajmëruar dishepujt e tij se ata nuk do të trajtoheshin më mirë se zotëria i tyre:
“Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje! 25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë.
26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet? (v. 24-26).



ASKUSH NUK ËSHTË PROFET NË VENDIN E VET.

Dhe ai shpjegoi pse: mendimet e Zotit nuk janë ato të njerëzve, siç tha Isaia; prandaj një profet i vërtetë është në mënyrë të pashmangshme shqetësues për idetë në modë; zjarri konsumues i fjalës së Zotit që nxit në konvertimin, nuk ka për qëllim të kënaqë:
"10 I dëgjoja shpifjet e shumëve,
tmerr gjithkund përreth:
‘Paditeni! Le ta padisim!’
Të gjithë dashamirësit e mi
vërenin rënien time:
‘Ndoshta do të lejojë të gënjehet!
Do të ngadhënjejmë mbi të,
atëherë do të hakmerremi!’” ((Jr 20,10).
Gjatë gjithë ditës ai ndjehet i ekspozuar ndaj talljeve, që të gjithë tallen me të, pranon Jeremia dhe ai nuk e fsheh se ndonjëherë frikësohet. Ndonjëherë ai dëgjon njerëz që flasin pas shpinës së tij dhe komplotojnë për ta eliminuar atë: Ai dëgjon shpifjen e turmës.
Profeti është edhe më shqetësues nëse nuk mund ta heqim qafe atë: sepse nëse ai është me të vërtetë i dërguari i Zotit, Zoti i jep atij forcën për të vazhduar pavarësisht nga të gjitha persekutimet; aq sa nuk ka asnjë mënyrë për ta heshtur atë. Kuptohet qartë pse persekutimi është i pashmangshëm.
Për shembull, vargjet që i paraprijnë leximit tonë sot, përshkruajnë një episod veçanërisht të vështirë në jetën e profetit: Jeremia kishte thyer veshët e të gjithëve në Tempull me të gjitha qortimet e tij, saqë “Prifti Fasur…e dëgjoi Jereminë duke i profetizuar këto fjalë. Fasuri e rrahu Jereminë profet dhe e vuri në pranga, që gjenden te Dera e lartë e Beniaminit në Shtëpinë e Zotit. Të nesërmen, kur zbardhi drita, Fasuri e liroi Jereminë nga prangat” (Jr. 20, 1-3). Prifti Fasur e kishte lidhur atë me kokë poshtë në një shtyllë në sheshin publik; të nesërmen, kur vetë Fasuri erdhi për ta shkëputur, duke menduar se ky dënim i ashpër më në fund e kishte qetësuar, Jeremia përsëri kishte marrë përgjegjsinë mbi veten dhe sulmoi vetë Fasurin drejtpërdrejt, duke profetizuar me frikë, por sipas të vërtetën rrëzimin dhe plaçkitjen e Jeruzalemit dhe të Tempullit, shpërnguljen e popullsisë dhe mergimin në Babiloni.
E megjithatë, këto rrëfime të Jeremisë, të ngulitura me dhimbje, janë në të njëjtën kohë një pranim i pasionit gjithëpërfshirës që e djeg atë dhe, më në fund, ndriçon jetën e tij:
"Më ngashënjeve, o Zot,
dhe unë lejova të ngashënjehem,
qe më i fortë se unë
dhe më mbizotërove” (v.7).
O ZOT, ti më joshe dhe unë u josha; ti më kape dhe ia dole. Ai ankohet, po, por nuk do t'ia jepte vendin tjetrit:
"Në zemrën time u ndez
një zjarr i furishëm,
u ndrye në eshtrat e mi:
u mundova ta mposht,
por s’munda” (v. 9): sepse Fjala ishte si një zjarr që digjej në zemrën e tij.
Ky zjarr që konsumon, padyshim na kujton frazën nga Psalmi 69,10:
"Shkrihem në zell për Shtëpinë tënde,
përbuzjet e atyre që ty të përqeshin ranë mbi mua”.
Dashuria për shtëpinë tënde më ka kapur krejt: kjo fjali shpreh mirë persekutimin e duruar nga të gjithë profetët ; për të filluar, ky ishte rasti i vetë popullit të Izraelit, të investuar me një mision profetik në shërbim të kombeve. Gjatë gjithë historisë së tij, ai ka kërkuar të qëndrojë besnik ndaj misionit të tij dhe kjo ka çuar në persekutime të tmerrshme ndonjëherë.
Atëherë ishte rasti i të gjithë profetëve, njëri pas tjetrit, midis tyre Jeremia; dhe, natyrisht, të Krishterët e parë rilexuan jetën e Jezusit në të njëjtën mënyrë. Ashtu si Jeremia, Jezusi më në fund u hesht. Por asgjë nuk mund ta heshtë Fjalën e Hyjit: Krishti është ringjallur; dhe tani e dimë se do të vijë një ditë kur njerëzit do ta dëgjojnë Fjalën dhe më në fund do të gjejnë dritën e tyre në të. Kush pranon të humbasë jetën, do ta shpëtojë atë, të tijën dhe atë të të tjerëve.
"Dashuria e shtëpisë tënde më bren": Shën Gjoni, Nga ana e tij, e zbatoi këtë frazë të Jezusit; ashtu si Jeremia, ai predikoi në Jeruzalem dhe si ai, ai u çua në pakënaqësi; dhe si ai përsëri, ai rrezikoi jetën e tij për të vazhduar të shpallte në kohë dhe kundër kohës fjalën që mund të kishte shpëtuar bashkëkohësit e tij, sikur të kishin qenë të gatshëm ta dëgjonin. Episodi që Gjoni zgjodhi të evokojë fjalën e këtij psalmi është ai që quhet "pastrimi i tempullit", domethënë dita kur Jezusi i dëboi shitësit nga Tempulli i Jeruzalemit (Gjn 2,17). Për më tepër, Atë ditë, Jezusi citoi një fjali tjetër nga Jeremia: "Pse a shpellë cubash është bërë kjo Shtëpi, mbi të cilën është thirrur emri im ndër sytë tuaj? Po, por as unë nuk jam i verbër ‑ thotë Zoti"(Jr. 7,11).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord VITI A.

MË 3-9-2023


PSALMI 63,2...9.


2 O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im,
ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë,

3 kështu erdha në Shenjtëroren tënde
për ta parë fuqinë tënde e lavdinë tënde.
4 Sepse më e mirë është dashuria jote se jeta:
buzët e mia do të të lavdërojnë.

5 Kështu do të të bekoj në jetën time
e në Emrin tënd do t’i lartësoj duart e mia,
6 do të ngihem si në gosti të shkëlqyeshme,
me buzë të hareshme do të të lavdërojë goja ime.

8 sepse ti je bërë ndihma ime,
prandaj do të brohoris nën hijen e krahëve të tu!
9 Shpirti im u mbështet në ty,
e djathta jote më merr për dore.

LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

KUR DAVIDI PO LUFTONTE.

Ky psalm i bën jehonë të përkryer përvojës shpirtërore të Jeremisë, e cila ishte tema e leximit të parë të liturgjisë së sotme: fliste për thyerjen e tij të brendshme të zemrës, për agresionet e përhershme të cilave iu nënshtrua, por edhe për pasionin e tij për Perëndinë, i cili ishte më i fortë se gjithçka dhe e ndihmoi atë të duronte gjithçka. Ishtë sigurisht sepse, për të,"dashuria e Zotit ishte më e mirë se jeta" që ai gjeti forcën për t'i rezistuar të gjitha kërcënimeve dhe të gjitha poshtërimeve; por ishtë gjithashtu për këtë arsye që kundërshtarët e tij e sulmuam atë me një dhunë shumë të ashpër.
Por ky psalm nuk u shrua për të folur për Jereminë.
A mund të jetë kjo një lutje nga Mbreti David? Sepse vargu i parë i jepet një nëntitull: "Psalmi i Davidit kur ishte në shkretëtirën e Judës", duhet të nënkuptohet: "Kur ai ishte strehuar në shkretëtirën e Judës për të shpëtuar nga armiqtë e tij". Prandaj, ky psalm paraqitet si një lutje që Mbreti David do ta kishte kompozuar kur ndiqej nga armiqtë e tij.
Besëlidhja e Vjetër regjistron të paktën tre episode gjatë të cilave Davidi duhej të strehohej në shkretëtirën e Judës: ju kujtoj për to: dy herë të para, ishte për t'i shpëtuar çmendurisë vrastare të Mbretit Saul, paraardhësit të tij; Sauli ishte bërë aq xheloz për Davidin e vogël, të cilit gjithçka ia doli shumë mirë, saqë ai u përpoq disa herë t'i shpëtonte; dhe Davidi duhej të ikte në shkretëtirë për t'i shpëtuar mbretit; këto dy tregime i gjejmë në librin e parë të Samuelit (22,5; 23,14).
Hera e tretë ishte edhe më dramatike: ai që po ndiqte Davidin dhe donte ta vriste ishte djali i tij Absalomi, i etur për të ngritur në fronin dhe për këtë arsye kërkonte të shpejtonte vdekjen e babait të vet. Absalomi i përmendur tashmë kishte vërtetuar se asgjë nuk do ta ndalonte pasi, disa vjet më parë, ai kishte zgjidhur fatin e vëllait të tij të madh. Davidi nuk e kuptoi menjëherë rrezikun: ai ishte një njeri me zemër të pastër dhe e kishte respektuar deri në fund jetën e paraardhësit të tij; ai nuk mund ta imagjinonte një shpirt aq të zi sa Ai i Absalomit. Kur më në fund e kuptoi, ishte tepër vonë: Absalomi ishte gati të pushtonte Jeruzalemin; për Davidin kishte mbetur vetëm një zgjidhje, që të ikte. Dhe i gjithë Jeruzalemi pa mbretin e tij, të poshtëruar, që ikte në këmbë nga qyteti i shenjtë, dikur dëshmitar i shkëlqimit të tij dhe që ngjitej duke qarë në Malin e Ullinjve. (2 S 15,23-28). Kauza e tij humbi, të gjithë e dinin: Davidi ishte në këmbë, Absalomi po e ndiqte me kalë... kjo po thotë gjithçka. Dhe ne i japim Davidit fjalët e këtij psalmi: "Dashuria jote është më e mirë se jeta".
Por ne kemi parë tashmë shumë herë që indikacionet në krye të psalmeve (ajo që quhet suscription) nuk e përcaktojnë autorin e psalmit. Këtu Mbreti David: ky psalm në veçanti përmban disa aludime shumë të qarta për Tempullin e Jeruzalemit të cilat, natyrisht, Davidi nuk i dinte pasi tempulli u ndërtua vetëm nga djali i tij Solomon.

SHPIRTI IM KA ETJE PËR TY.

I kthehem nëntitullit të këtij psalmi: më tepër tregon një gjendje shpirtërore. "Psalmi i Davidit", këtu, do të thotë "në mënyrën e Davidit, të etur për Perëndinë".
Lutja: "O Hyj, Hyji im je ti, që në agim të kërkoj.
Ka etje për ty shpirti im”
mund të ketë qenë Lutja e Mbretit David i cili ishte një njeri që lutej, kjo është e sigurt. Por është gjithashtu ajo e të gjitha brezave të Popullit të Zgjedhur, në të gjitha epokat e historisë së tij: nga agimi i kohës (nga koha e Abrahamit) dhe deri në fund, deri në ardhjen e DITËS.
Dhe, atje, në këtë vend që di të jetë i nxehtë, përvoja e thatësirës shpesh, e urisë ndonjëherë, u jep gjithë peshën e saj imazheve të përdorura:
"ty të dëshiron trupi im,
si toka e shkretë, e thatë, e paujë”.
Pasi lëngon mishi im tim, tokë e thatë, e pa ujë.
Në periudhat më dramatike, (Dhe Zoti e di nëse ka pasur) lutja mori vetëm më shumë forcë: gjatë Mërgimit në Babiloni, për shembull, Populli ka përjetuar këtë etje për shpirtin; "shpirti im ka etje për ty; pasi lëngon mishi im" dhe kujtoi gëzimet e kaluara të festimeve në Tempullin në Jeruzalem:
"Kështu erdha në Shenjtëroren tënde për ta parë fuqinë tënde e lavdinë tënde” (v.3).
Vetëm kjo kujtesë mund të forconte besimin dhe vullnetin për të qëndruar besnikë në mjedisin idhujtar ku ishin zhytur.
Duke u kthyer nga mërgimi, njerëzit falënderojnë:
"sepse ti je bërë ndihma ime,
prandaj do të brohoris
nën hijen e krahëve të tu!” (v. 8);
janë krahët e kerubinëve që mbulojnë Arkën e Besëlidhjes, para së gjithash; por ata gjithashtu kujtojnë krahët e shqiponjës së madhe të shkretëtirës që mbron folenë e tij kur ai e mëson atë të fluturojë: Dhe Moisiu kishte marrë imazhin në emër të Zotit për të shprehur kujdesin me të cilin ai kishte rrethuar popullin e tij:
" Ju vetë patë se çfarë u bëra egjiptianëve, se si juve ju kam bartur mbi krahët e shqiponjave e ju kam sjellë deri tek unë” (Dal. 19,4); dt 32,10-11).
Dhe imazhi është rimarrë edhe në Dt. 32, 10-11:
“10 Gjetur e kish në një vend t’shkretë, n’vend tmerrimi, ulërimi bishash. E rrethoi, e përkujdesi, e ruajti si beb’n e syrit. 11 Si shqiponja që bën gjira kur do zogjtë t’i mësojë t’fluturojnë, mbi ta i hap e i palon krahët: ashtu e mori Izraelin, e mbarti mbi flatrat e veta”.
Në këto kushte, natyrisht, fjalët e lavdërimit vijnë vetë:
"Buzët e mia do të të lavdërojnë.
5 Kështu do të të bekoj në jetën time
e në Emrin tënd do t’i lartësoj duart e mia,
6 do të ngihem si në gosti të shkëlqyeshme,
me buzë të hareshme do të të lavdërojë goja ime.
7 Ty do të të kujtoj edhe në shtratin tim,
në përgim natën do të mendoj për ty” (v.4-7).
Dhe pastaj kishte periudha edhe më të tmerrshme, ato të persekutimit: Në shekullin e dytë para Krishtit, për shembull, Populli i Zgjedhur u përballua me persekutimin e tmerrshëm të mbretit grek, Antiochus Epiphanius; dhe shumë Hebrenj vdiqën, në emër të besimit të tyre, duke thënë: "Dashuria jote, Zot, është më e mirë se jeta".
Edhe sot, besimtarët mund të thonë me gjithë shpirt:
"Dashuria jote më e mirë se jeta".
Ky varg rezonon veçanërisht në këtë të dielë kur do të dëgjojmë Jezusin t'u thotë dishepujve të tij: "Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë" (Mt 16,25).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 22 Ord. VITI A

MË 3-9-2023.


UNGJILLI: Mt. 16,21-27.

21 Që atëherë Jezusi filloi t’u dëftojë nxënësve të vet se i duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë prej anës së pleqve, të kryepriftërinjve e të skribëve, se do ta vrisnin e të tretën ditë do të ngjallej.
22 Atëherë Pjetri e ndau veças e filloi ta qortojë: “Mos e thashtë Zoti, Zotëri! Ty s’do të të ndodhë një gjë e tillë!”
23 Jezusi u kthye e i tha Pjetrit: “Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
24 Atëherë Jezusi u tha nxënësve të vet: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le ta mohojë vetveten, le ta marrë kryqin e vet e le të vijë pas meje! 25 Sepse, kush do ta ruajë jetën e vet, do ta bjerrë, kurse ai që e bjerr për shkak timin, do ta gjejë.
26 Ç’dobi ka njeriu nëse e fiton mbarë botën, por humb jetën? E çka mund të japë njeriu si shkëmbim për jetën e vet?
27 Do të vijë, për të vërtetë, Biri i njeriut në lavdinë e Atit të vet bashkë me engjëjt e vet dhe atëherë do t’i paguajë të gjithë sipas veprave të tyre.
28 Përnjëmend po ju them: Disa nga këta këtu të pranishëm nuk kanë për të vdekur derisa ta shohin Birin e njeriut duke ardhur me mbretërinë e vet”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MOHIMI I PARË I PJETRIT

Ky tregim ndjek profesionin e paharrueshëm të Besimit të Pjetrit që dëgjuam të dielën e kaluar: "Ti Je Krishti, Biri i Hyjit të gjallë"; këtij pohimi Jezusi i dha këtë përgjigje:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!” (v. 17). "Si çdo lumturi, kjo "I lumi ti, o Simon… "tingëllon si një kompliment (dhe çfarë komplimenti!), por edhe si një inkurajim. Dhe me të vërtetë, do të duhet shumë guxim që Pjetri t'i qëndrojë besnik këtij profesioni të parë të besimit. Për shkak se ai ende nuk e di qëllimin e plotë të tij, Jezusi nuk ka përfunduar ta befasojë atë.
Në të vërtetë, ky i fundit sapo ka pranuar të paktën në mënyrë implicite njohjen e Pjetrit për titullin e tij si Mesisë ("Ishte Babai im ai që të zbuloi këtë") dhe menjëherë më pas ai paraqet programin e tij i cili nuk përshtatet aspak me idenë që besimtarët izraelitë kishin zakonisht për Mesinë: E për këtë "Që nga ai moment, Jezusi filloi t'u tregojë dishepujve të tij se duhej të largohej për në Jeruzalem, për të vuajtur shumë...". Ishte bota me kokë poshtë: një mbret pa armë apo privilegje... Më keq, një mbret i keqtrajtuar dhe me sa duket i gatshëm të vuajë e të vdesë... Ai flet për vuajtjen e madhe dhe madje edhe për vdekjen!
Çfarë ideje! Pjetri ka disa arsye për t'u rebeluar. Ashtu si shumë bashkëkohës të tij, ai ishte duke pritur për një Mesi-mbret, triumfues, të lavdishëm, të fuqishëm dhe edhe të aftë dhe gati tëluftojë për të dëbuar okupatorin Romak nga Jeruzalemi. Atëherë ajo që shpall Jezusi, është e papranueshme, Zoti i plotfuqishëm nuk mund të lejojë që gjëra të tilla të ndodhin! Pothuajse mund ta titullonim këtë tekst: "Mohimi i parë i Pjetrit", refuzimi i parë për të ndjekur Mesinë në vuajtje.
Jezusi përballohet me këtë refuzim spontan të Pjetrit si një tundim të vërtetë për veten e tij dhe ai i thotë me forcë:
“Shporru meje, he djallë! Je shkandull për mua, sepse nuk i ke në mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (v. 23). Shko larg nga unë, Satan! Ti je një person që më shtyn në mëkat, sepse mendimet dhe qellimet e tua nuk janë ata të Zotit, por ata të njerëzve".
Që të jenë pikëpamjet tona spontanisht "njerëzore", çfarë mund të jetë më e natyrshme! Por ne duhet ta lëmë që Shpirti të na transformojë, ndonjëherë të na lartësojë plotësisht, nëse duam t'i qëndrojmë besnikë planit të Perëndisë. Kalimthi, ne shohim se Jezusi nuk u përballua me tundime vetëm një herë e përgjithmonë në fillim të shërbesës së tij (Mt 4,1-11), por disa herë gjatë misionit të tij, ai hasi në "mundësi për të rënë".


MENDIMET E ZOTIT NUK JANË MENDIMET TONA.

Siç thotë Pali në leximin e dytë këtë të dielë, ne duhet të pranojmë se Shpirti i Zotit të transformojë plotësisht mënyrat tona të të parit:
“Po ju përbej me mëshirën e Hyjit, o vëllezër, ta kushtoni trupin tuaj fli të gjallë, të shenjtë e të pëlqyeshme Hyjit ‑ porsi kultin tuaj shpirtëror. Mos iu përshtatni parimeve të shekullit, por shndërrojeni e ripërtëriteni mendjen tuaj, në mënyrë që ta dalloni vullnetin e Hyjit: çka është e mirë, çka i pëlqen Atij, çka është e përsosur” (Rm. 12, 1-2). Mos e merrni botën e tanishme si model, por transformohuni duke rinovuar mënyrën tuaj të të menduarit në mënyrë që të dalloni se çfarë është vullneti i Zotit: çfarë është e mirë, çfarë është e aftë ta kënaqë atë, çfarë është e përsosur.
Dhe atje rrezikojmë të kemi surpriza; sepse rrugët e Perëndisë janë të gjitha të ndryshme nga mënyrat tona të të parit. Ne kurrë nuk duhet të harrojmë frazën e famshme të Isaisë: Është Zoti ai që flet: "Mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja dhe shtigjet e tua nuk janë shtigjet e mia, orakulli i ZOTIT. Aq sa qielli është lart mbi tokë, aq janë shtigjet e mia lart mbi shtigjet e tua, dhe mendimet e mia, mbi mendimet e tua"(Is. 55, 8-9).
"Nëse do ta kuptoja Hyjin, Ai nuk do të ishte Hyji", tha Shën Augustini. Prandaj duhet të pranojmë të habitemi: apostujt dhe të gjithë Hebrenjtë e kohës së tyre u befasuan, Pjetri i parë. Me përjashtime të rralla, ata kishin parashikuar një Mesi të fuqishëm, triumfues; tani Jezusi kishte dhe shpallte mendime diametralisht të kundërta, sigurisht jo në përkim me këta parashikime të bukura.
Siç e dimë, qëllimi i Zotit nuk është asgjë tjetër përveç shpëtimit të botës, domethënë lindja e një njerëzimi të ri, ai që do të jetojë vetëm me butësi dhe përkormëri, sipas imazhit të vetë Zotit. Tani, shpëtimi i njerëzve, domethënë konvertimi ynë total dhe përfundimtar në dashuri dhe falje, në vëllazëri dhe paqe, në ndarje dhe drejtësi, nuk mund të arrihet me një goditje të një shkopi magjik: ku do të ishte liria jonë?
Shpëtimi i njerëzve, pra, kalon në mënyrë të pashmangshme përmes një transformimi të ngadaltë të njerëzve; dhe si mund të transformohen njerëzit pa u treguar atyre rrugën? Pra, ishte e nevojshme që Jezusi të merrte rrugën e butësisë, mirësisë, faljes deri në fund, që të kishim disa shanse që ta merrnin edhe ne atë rrugë nga ana jonë. Kjo është arsyeja pse Jezusi, duke u shpjeguar pasionin dhe vdekjen e tij dishepujve të Emaus, u tha atyre: "ishte e nevojshme", në kuptimin e "fatkeqësisht ishte e nevojshme".
Prandaj, plani i shpëtimit të Zotit nuk pajtohet me një Mesi triumfues: në mënyrë që njerëzit të "vijnë në njohjen e plotë të së vërtetës" (1 Tim 2,4), ata duhet të zbulojnë Perëndinë e butësisë dhe faljes, mëshirës dhe keqardhjes: kjo nuk do të
jetë e mundur në aktet e pushtetit, por në dhuratën supreme të jetës së Birit: atëherë mund ta kuptojmë më mirë këtë frazë të Jezusit: "Dashuria më e madhe që ndokush mund
të tregojë është:
të japë jetën e vet për miqtë e vet” (Jn 15,13).
Vetëm kjo provë supreme e dashurisë mund të na bëjë të marrim rrugën e dashurisë nga ana jonë.