Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 12 Ord…VITI A

MË 25-6-2023.

UNGJILLI: Mt. 10, 26-33.

26 “Mos ua kini, pra, frikën! Sepse nuk ka gjë të mbuluar që nuk do të zbulohet, as të fshehtë që s’do të dihet. 27 Çka ju them në errësirë, thuajeni në dritë, e çka dëgjoni të thënë në vesh, predikojeni nga pullazet! 28 Mos i druani ata që vrasin trupin e nuk mund ta vrasin shpirtin. Kini frikë më tepër nga Ai, që mund t’jua humbë në ferr shpirtin edhe trupin. 29 A nuk shiten dy trumcakë për një aspër? E, megjithatë, asnjë prej tyre nuk bie në tokë pa lejen e Atit tuaj. 30 E ju? Madje edhe të gjitha fijet e flokëve të kresë suaj janë të numëruara! 31 Pra, mos druani! Ju vleni më tepër se shumë trumcakë. 32 “Kushdo, pra, pranon para njerëzve se është imi, edhe unë do të pranoj para Atit tim që është në qiell, se jam i tij. 33 E atij që më bie mohit para njerëzve, edhe unë do t’i bie mohit para Atit tim qiellor”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LKUTJE.


DO TË JENI TË URRYER NGA TË GJITHË PËPR SHKAK TË EMRIN TIM.

Mjafton të dëgjosh këmbënguljen e Jezusit që thotë: "Mos kini frikë" për të menduar se dishepujt kishin arsye të mira dhe të shumta për t'u shqetësuar! Në të vërtetë, pasi u njoftoi se po i dërgonte në një mision (ishte ungjilli ynë i së dielës së kaluar), ai nuk ua fshehu atyre se sipërmarrja ishte e rrezikshme. Në ungjillin e Shën Mateut, fjalitë që i paraprijnë Ungjillit tonë sot, flasinn për këtë: “16 Ja, unë po ju dërgoj porsi dele mes ujqish! Jini, prandaj të mençur porsi gjarpërinjtë dhe të thjeshtë porsi pëllumbat! 17 Ruajuni prej njerëzve: sepse do t’ju padisin në gjyqe, do t’ju frushkullojnë në sinagogat e tyre. 18 Për shkakun tim do t’ju qesin para sundimtarëve e mbretërve, që të dëshmoni para tyre dhe para paganëve... 21 Vëllai vëllanë dhe babai fëmijën do ta dorëzojë në vdekje; edhe fëmijët do të ngriten kundër prindërve të vet dhe do t’i vrasin. 22 Edhe ju do t’ju urrejnë të gjithë për shkak të Emrit tim, porse, kush të qëndrojë deri në fund, ai do të shëlbohet”.
Ja, unë po ju dërgoj si dele midis ujqërve... Për shkakun tim do të silleni përpara guvernatorëve dhe mbretërve... Do të jeni të urryer nga të gjithë për shkak të emrit tim.
Dhe këtu fillon teksti ynë për sot. Jezusi vazhdon duke thënë: "Mos kini frikë prej tyre...".
Prandaj apostujt janë paralajmëruar dhe megjithatë Jezusi i fton ata të kenë guximin për të dëshmuar gjithsesi. Argumenti i tij për t'i inkurajuar ata, është: E vërteta është e parezistueshme. Asgjë nuk do ta ndalë shpalljen: Ungjilli do të shpallet në gjithë botën:
“Mos ua kini, pra, frikën! Sepse nuk ka gjë të mbuluar që nuk do të zbulohet, as të fshehtë që s’do të dihet. Çka ju them në errësirë, thuajeni në dritë, e çka dëgjoni të thënë në vesh, predikojeni nga pullazet!” (v. 26-27). Asgjë nuk është e mbuluar që nuk do të zbulohet, asgjë nuk është e fshehur që nuk do të njihet. Atë që të them në errësirë, thuaje në dritë të plotë; atë që dëgjoni në veshët tuaj, shpalleni nga çatitë.
Përgjatë Besëlidhjes së Vjetër, Zoti ia zbulon njeriut sekretet e tij nëpërmjet fjalëve të profetëve dhe reflektimit të të mençurve. Por të gjitha këto gjëra "të fshehura që nga themelimi i botës" (Mt 13,35; Ps 77/78,2) bëhen të ndritshme vetëm në momentin e ardhjes së Krishtit: kjo është ajo që Pali u thotë korintasve:
" Porse u terratis mendja e tyre! E njëmend, edhe sot e kësaj dite e mbulon ai vel (që fshehu fytyrën e Moisiut)* leximin e Besëlidhjes së vjetër: nuk u qe zbuluar se në Krishtin mori fund nuk tërhiqet sepse është në Krishtin që zhduket” (2 Kor 3,14). Në Krishtin shfaqet në dritë të plotë plani dashamirës i Perëndisë:
“Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit
e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë! (Mt. 11,27).
Dishepujt, dëshmitarë të kësaj heqjeje të velit, mund të thërrasin vetëm atë që panë, dëgjuan, prekën: "Çfarë ishte që në fillim, çfarë dëgjuam, çfarë pamë me sytë tanë, çfarë soditëm dhe që duart tona kanë preku Fjalen e Jetes... po ju njoftojme edhe juve... dhe kete e shkruajme qe gezimi yne te jete perfekt. (1 Gjn 1,1...4). Gjoni këtu flet për gëzimin e apostullit që e lë veten të rrëmbyer nga dinamizmi i Zbulesës.
Por, siç u kishte parashikuar Jezusi, atyre iu desh të kapërcenin përndjekjen, duke filluar me atë të vëllezërve të tyre hebrenj. Kur Mateu shkroi ungjillin e tij, persekutimi i të krishterëve nga judenjtë ishte një realitet dhe ungjilli i sotëm sigurisht që synon të forcojë vendosmërinë e tyre. Nga ana tjetër, nëse ne sot jemi besimtarë, kjo është për shkak se ata qëndruan dhe mposhtën frikën e tyre të parë.


ASGJE MUND TE NA NDAJE NGA DASHURIA E ZOTIT

Jezusi u kishte thënë: “Mos i druani ata që vrasin trupin e nuk mund ta vrasin shpirtin. Kini frikë më tepër nga Ai, që mund t’jua humbë në ferr shpirtin edhe trupin” (Mt. 10,28). Mos kini frikë nga ata që vrasin trupin pa mundur të vrasin shpirtin; kini frikë më tepër nga ai që mund të shkatërrojë shpirtin dhe trupin në Gehena. Duke thënë: "Mos kini frikë nga ata që vrasin trupin", Jezusi po merr parasysh rreziqet trupore shumë reale ndaj të cilave ekspozohen dishepujt. Ata rrezikojnë në mënyrë efektive vdekjen:
“Vëllai vëllanë dhe babai fëmijën do ta dorëzojë në vdekje; edhe fëmijët do të ngriten kundër prindërve të vet dhe do t’i vrasin” (Mt 10:21). “Do t’ju përjashtojnë prej sinagogave. Edhe më! Po vjen koha, kur secili, që t’ju vrasë, të mendojë se i bën shërbesë Hyjit. E do të veprojnë kështu, pse nuk e njohën as Atin as mua”(Gj. 16,2-3).
“Mos ki frikë” pa dyshim do të thotë: “Mos ki frikë të qëndrosh besnik edhe në rrezik vdekjeje”. Flitert për vdekjen biologjike, sigurisht!
E vetmja frikë e autorizuar është të dështojmë në misionin që Jezusi na besoi për të shpallur ungjillin: “Mos i druani ata që vrasin trupin e nuk mund ta vrasin shpirtin. Kini frikë më tepër nga Ai, që mund t’jua humbë në ferr shpirtin edhe trupin” (10,28). Kini frikë më tepër nga ai që mund të shkatërrojë në Gehena (“në ferr” përkthen Simon Filipaj) shpirtin dhe trupin. Kjo do të thotë që është tunduesi ai që do t'ju shtyjë drejt braktisjes, drejt largimit nga grupi i dishepujve. Sepse fjala “prish” i referohet një rreziku tjetër shumë më serioz, atij të vdekjes shpirtërore, shkëputjes me atë që është Zot i fatit tonë. Është shumë e qartë se Zoti dëshiron të na ruajë nga ky rrezik. Dhe, për t'i inkurajuar dishepujt e tij, Jezusi i fton ata të besojnë; u kujton atyre se janë vazhdimisht në dorën e Zotit:
“A nuk shiten dy trumcakë për një aspër? E, megjithatë, asnjë prej tyre nuk bie në tokë pa lejen e Atit tuaj. E ju? Madje edhe të gjitha fijet e flokëve të kresë suaj janë të numëruara! Pra, mos druani! Ju vleni më tepër se shumë trumcakë!”(Mt. 10, 29-31).
Dhe vazhdon: “Kushdo, pra, pranon para njerëzve se është imi, edhe unë do të pranoj para Atit tim që është në qiell, se jam i tij. E atij që më bie mohit para njerëzve, edhe unë do t’i bie mohit para Atit tim qiellor” (10, 32-33)
Është fjala për të deklaruar veten publikisht dhe në veprim, në solidaritet me Krishtin; bëhu një me të. Nuk bëhet fjalë për një llogaritje, por për një marrëdhënie dashurie: me pagëzimin tonë, ne jemi shartuar me Jezu Krishtin, jemi të pandarë prej Tij; dhe me të ne banojmë në intimitetin e Trinisë. Siç thotë Shën Pali: "Jam plotësisht i bindur se as vdekja, as jeta, as engjëjt, as pushtetet, as e tashmja, as e ardhshmja, as fuqitë, as forcat e lartësisë, as ato të humnerës, dhe asnjë krijesë tjetër, nuk do të mund të na ndajë prej dashurisë së Hyjit, që na u dëftua në Jezu Krishtin, Zotin tone”(Rm. 8,38-9). Asgjë nuk mund të na ndajë nga dashuria e Hyjit të zbuluar nga Jezusi, Zoti ynë.
Fjalia e dytë: "E atij që më bie mohit para njerëzve, edhe unë do t’i bie mohit para Atit tim qiellor” (Mt. 10, 33). Kushdo që më mohon përpara njerëzve, edhe unë do ta mohoj përpara Atit tim që është në qiej: Kjo thotë vetëm se ne jemi gjithmonë të lirë të largohemi dhe të themi si Shën Pjetri në kohën e arrestimit të Krishtit: “As që e njoh atë njeri!”(Mt 26,72). Por ne e dimë mirë se ai që ikën si Pjetri mund të kthehet gjithmonë; dhe, atij, si për Pjetrin, Krishti thjesht do t'i thotë: “A më do mua?” (Gj. 21,15).

[ninoenina]

F.A. E DIELA 13 Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 13 Ord. VITI A.

MË 2-7-2023.

UNGJILLI: Mt. 10, 37 – 42.

37 Kush e do të atin e të ëmën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua. Kush e do djalin apo vajzën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua! 38 Kush nuk e merr kryqin e vet e nuk vjen pas meje, nuk është i denjë për mua! 39 Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta humbë, e kush do ta bjerrë jetën e vet për shkakun tim, do ta rifitojë.”
40 “Kush ju pranon ju, më pranon mua; e kush më pranon mua, pranon Atë që më dërgoi mua. 41 Kush e pranon profetin pse është profet, do të marrë shpërblimin që i takon profetit; kush e pranon të drejtin, pse është i drejtë, do të marrë shpërblimin që i takon të drejtit. 42 Kush ia jep ndonjërit prej këtyre të vegjëlve, madje edhe një gotë uji të freskët, pse është nxënësi im, për të vërtetë po ju them: nuk do t’i humbë shpërblimi!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Sot liturgjia na ofron pjesën e fundit të fjalimit që Jezusi u drejtoi dishepujve të tij, kur i dërgoi të shpallin se mbretëria e Perëndisë kishte ardhur në botë dhe u kishte thënë: mos prisni mirëseardhje triumfale, sepse, mesazhi që do të shpallni, do t'i shqetësojë ata që kanë pushtetin në botë, (pushtetin politik ashtu edhe atë fetar), sepse mesazhi që ju do të predikoni ka si qellim që të shkatërojë dhe do të eliminojë çdo gjë që kanë thënë dhe bërë.
Kini kujdes dhe mos u çuditni nëse këto fuqi të botës reagojnë edhe me dhunë.
Ai përfundoi me një profeci: mos mendoni se kam ardhur për të sjellë paqen në tokë, nuk kam ardhur për të sjellë paqen, por një shpatë, kam ardhur të ndaj djalin nga babai, vajzën nga nëna, nusen nga vjehrra, dhe armiqtë e njeriut do të jenë ata të shtëpisë së tij.
Këto janë fjalë disi misterioze…çfarë donte të thoshte Jezusi? Ai sigurisht nuk erdhi për të organizuar luftëra dhe kryqëzata… ne e dimë shumë mirë mesazhin e tij, ai gjithmonë e ka hedhur poshtë dhunën.
Le të kujtojmë atë që i tha Pjetrit kur ky mendoi të përdorte shpatën: “Largoje shpatën, nuk është me shpatë që ndërtohet bota e re”.
Ai kishte shpallur: “Lum pajtuesit sepse do të quhen bijtë e Hyjit” (Mt. 5, 9). Lum paqebërësit…Ai u tha dishepujve: “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Duaje të afërmin tënd’ e urreje armikun tënd. E unë po ju them: Duajini armiqtë tuaj, lutuni për ata që ju salvojnë, për t’u bërë bijtë e Atit tuaj që është në qiell, sepse Ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët e të bjerë shi për të drejtët e për të padrejtët” (Mt. 5, 43-45).
Çfarë është, pra, kjo shpatë? Është qartë një imazh…. dhe ungjilltari Luka tashmë e kishte përdorur atë: “Atëherë Simoni i bekoi dhe i tha Marisë, nënës së tij: “Shih! Hyji e caktoi këtë Fëmijë të shkaktojë rrënim e ngritje për shumëkënd në Izrael. Do të jetë edhe shenjë të cilës njerëzit do t’i kundërshtojnë. ‑ edhe ty vetë një shpatë do ta tejshkojë shpirtin ‑ që të zbulohen shestimet e zemrës së shumëkujt” (Lk. 2, 34-35). Në atë kohë, nëna e Jezusit, përfaqësonte Izraelin, i cili do të ndahej me shpatë.
Me mesazhin që Jezusi ka futur në botë, do të krijohet një ndarje në Izrael.
Simeoni e kishte parashikuar tashmë këtë.
Në fakt, Jezusi po i referohej ndarjeve dhe konflikteve që mesazhi i tij do të provokonte në mënyrë të pashmangshme edhe brenda familjeve.
Kur Mateu shkruan Ungjillin e tij, këto ndarje ishin shfaqur në mënyrë dramatike në Izrael.
Pikërisht në ato vite u plotësua përçarja midis komunitetit të krishterë dhe komunitetit me fe izraelite, një çarje që nuk është shëruar ende, as sot.
Rabinët farisenj, pikërisht në ato vite, kishin shpallur shkishërimin kundër "miniimëve", d.m.th. kundër heretikëve...dhe ishin heretikë në atë kohë, ata që i kishin besuar Krishtit.
Dishepujt e Jezusit quheshin "nozrim", dhe edhe sot, në librat e mesimet të tyre, "nazareanë" janë të krishterët.
Prandaj, të krishterët u shkishëruan, u dëbuan nga sinagogat, nuk mund të ishin më hebrenj, ishin të krishterë. Kjo nuk ishte një gjë e mirë. Të krishterë duhej të bënin zgjedhjen: Besimi i tyre nuk ishte e pajtueshme me fenë e Besëlidhjes së Vjetër, kishin thënë rabinët. Ishtë koha në të cilën në 18 bekime kishin shtuar një bekim tjetër, "birkat aminin" që është në realitet një mallkim kundër "miniimëve" kundër heretikeve, është i 12.th e bekimeve (Beracat).
Kushdo që i besonte Krishtit, përballej me pasoja shumë të dhimbshme, konsiderohej renegat dhe si i tillë refuzohej nga familja e tij.
Për të pasur një ide më komplete për situaten, ne mund të imagjinojmë se çfarë do të ndodhte sot me një musliman që synon të ndryshojë fenë e tij: është e qartë se kjo do të kishte pasoja, sepse familja do ta konsideronte atë dikë që e ka braktisur traditën.
Në atë kohë, kushdo që bëhej i krishterë, nga një ditë në tjetrën ishte në një gjendje shumë të dhimbshme jo vetëm nga pikëpamja emocionale, por edhe nga pikëpamja sociale dhe ekonomike sepse humbte të gjithë sigurinë që i garantonte familja e tij… dhe vajzat nuk kishin më asnjë të drejtë, madje edhe për të pranuar një "trashëgimi".
Është në këtë kontekst dramatik që Mateu i përkujton fjalët e Jezusit për të krishterët e komuniteteve të tij. Le të dëgjojmë:
“Kush e do të atin e të ëmën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua. Kush e do djalin apo vajzën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua!” (v.37).


Këta njerëz të margjinalizuar nga familjet e tyre, po vuanin.
Çfarë, do të kishim bërë ne poër ta?
Unë mendoj se do t'i kishim afruar me fjalë të ëmbla, që do të kishim minimizuar rëndësinë e sjelljes së tyre, që do të kishim thënë: “Do të shihni! Gjithçka do të rikompozohet, do të gjendet një kompromis”.
Jezusi nuk do të kishte thënë këtë, absolutisht jo! Jezusi si gjithmonë është shumë radikal.
Dhe në fakt në fjalimin e tij misionar ai paraqet kërkesa shumë të ashpra dhe i shoqëron me një deklaratë të ashpër: "Nëse nuk e pranon propozimin tim për jetë, nuk je i denjë për mua!"
Asnjë rabin nuk ka folur ndonjëherë në këtë mënyrë, dhe një ditë çifutët i thanë Jezusit një pyetje shumë të ashpër dhe ofenduese: Po ti kush pretendon se je?
Le të shohim kërkesat e Jezusit.
1. Kërkesa e para, e drejtuar fëmijëve: “Ata që e duan babanë ose nënën e tyre më shumë se mua, nuk janë të denjë për mua”.
Nuk thotë që fëmija nuk duhet t'i dojë prindërit.
E dime se një ditë, në një bisedë që pati me farisenjtë, Jezusi tha: “Ju jeni hipokritë, sepse e anuloni urdhrin e Zotit që thotë:
“Nderoje babain tënd e nënën tënde që ta kesh jetën e gjatë përmbi tokë që do ta japë Zoti, Hyji yt” (Dal. 20,12), pra ndihmoni prindërit tuaj, duke ndjekur traditat tuaja, por nëse dy dashuritë bien në konflikt, nëse ka një keqkuptim, nëse duhet të bëhet një zgjedhje?”.
Jezusi është shumë radikal: Zgjedhja nuk duhet të bëhet duke ndjekur traditat, por duke ndjekur urdhrin e dashurisë, mesazhi i Jezusit.
Nëse e do babanë ose nënën tënde më shumë se mua, nuk je i denjë për mua.

2. Kërkesa e dytë u drejtohet prindërve: "Kush e do djalin apo vajzën e vet më shumë se mua, nuk është i denjë për mua". Edhe këtu nuk po thotë që prindërit nuk duhet t’i duan fëmijët e tyre: familja është e shenjtë, e Zoti e do familjen dhe sipas mësimit të tij dashuria që bashkon anëtarët e familjes është e natyrshme dhe e mrekullueshme, e bekuar nga Zoti. Dhe duhet ta kemi parasysh: është një lidhje mes burrit dhe gruas që karakterizohet nga një dashuri të ofruar si një dhuratë pakushtezuar.
Në familje shërbimet nuk kuantifikohen dhe nuk paguhen, çdo gjë bëhet për të lumturuar tjetrin, për t’i dhënë tjetrit jetë; kjo është një dashuri e mrekullueshme! Atëherë ku lind problemi? Është një fakt se, kur lind, kur krijohet një familje e re, duhet të ketë një shkëputje.
Le të kujtojmë se çfarë thotë libri i Zanafillës: “Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm” (Zn. 2,24).
Që nga ai moment, ai që martohet, nuk e mohon familjen e origjinës, por pikë referimi për të gjitha zgjedhjet nuk janë më babai apo nëna, por dhëndri dhe nusja dhe kjo shkëputje nga prindërit është e nevojshme.
Nëse nuk ndodh, jeta ngec, nuk lind një familje e re! E dimë se sa probleme lindin, kur kjo shkëputje nuk mbahet parasysh dhe kur dhëndri apo nusja vazhdojnë t'u referohen prindërve. Në vendin tim thuhet se kur dy martohen, duhet të shkojnë dhe të jetojnë në një shtëpi nga e cila nuk mund të shihet tymi i oxhakut të shtëpisë prindërore.
Jezusi nuk e fton dishepullin të harrojë ose të lërë pas dore familjen natyrore, absolutisht jo, por propozon hyrjen, tani, në një familje tjetër: Ja gjithçka!
Një familje tjetër ka lindur. Le të kujtojmë se edhe Jezusi e bëri këtë ndarje nga familja e tij në Nazaret: kur u largua nga Nazareti, ai shkoi në Kapernaum dhe familja e tij shkoi ta takojë me qëllim që ta kthente në fshatin e tij, dhe çfarë tha Jezusi? Ja tregimi i Mk. 3, 31-35: "Ndërkaq erdhën nëna e tij dhe vëllezërit e tij. Zunë vend përjashta dhe dërguan dikë ta thërrasë. E kishin rrethuar shumë njerëz. Po i thonë: “Nëna jote dhe vëllezërit e tu janë përjashta e po të kërkojnë”. Ai u përgjigj: “Kush është nëna ime e kush janë vëllezërit e mi?” Dhe, si ua hodhi sytë rreth e rrotull atyre që rrinin përreth tij, tha: “Ja nëna ime e vëllezërit e mi! Sepse, kushdo e kryen vullnetin e Hyjit, ai është vëllai im, motra ime e nëna!”
Kjo është familja e re. Dashuria për familjen natyrore nuk mund të jetë pengesë për të hyrë në këtë familje të re, në një familje ku nuk ka më dallime racash, kulturash, ku nuk ka më baballarë, por engjëj, ku të gjithë janë vëllezër, ku çdo njeri është bir i Zotit.
Kjo është familja e re që Jezusi propozon dhe, nëse familja e vjetër, e natyrshme, bie në konflikt me këtë familje të re, Jezusi thotë: “Duhet të bësh një zgjedhje”. Atëherë e kuptojmë se çfarë do të thotë edhe fjala e ashpër të Jezusit: “Ai nuk është i denjë për mua”: kjo është shprehja e të dashuruarit që dëshiron të përfshijë të dashurin e tij në një marrëdhënie ekskluzive. Nëse i dashuri nuk e pranon propozimin e tij për jetën, sepse e konsideron atë shumë të lartë, shumë kërkues, atëherë i riu i thotë: "Ti nuk je i denjë për mua", secili sipas mënyrës së tij.
Jezusi është një dashnor xheloz, ai nuk pranon kompromise, ai nuk e pranon që të dashurojë ata që zemrën e kanë larg nga dashuria e tij: ai i dëshiron ata që zemrën e kanë të pastër dhe të pandarë.
Edhe Zoti i Besëlidhjes së Vjetër e paraqet veten në të njëjtën mënyrë, një Zot xheloz.
Zotat pagane nuk ishin xhelozë. Zeusi pranoi sakrificat e besimtarëve të tij, por nëse atëherë, dikush shkonte për t'i ofruar flijime Apollonit Dionisit, Zeusi nuk e vuri mendjen. Perëndia i Izraelit është i vetmi Zot që dëshiron dashuri ekskluzive: ai është pika referimi për të gjithë, gjithmonë.
Le të meditojmë urdhrin e pare në Dal. 20, 2-6:
“Unë jamë Zoti Hyji yt që të nxora nga dheu i Egjiptit, prej shtëpisë së skllavërisë. Mos ki tjetër Zot, përveç meje. Mos bëj kurrfarë idhulli, as farë përfytyrimi të gjërave që janë lart në qiell, as të gjërave që janë poshtë mbi tokë, as të gjërave që janë në ujë nën tokë. Mos i adhuro ato as mos u jep farë nderimi, sepse unë, Zoti, Hyji yt, jam Hyj ziliqar që e ndëshkoj paudhësinë e etërve në fëmijë deri në të tretin e në të katërtin brez të atyre që më urrejnë, 6 por që jam i mëshirshëm me mijëra brezni për ata që më duan e i zbatojnë urdhërimet e mia”.
Sa herë përsëritet në Besëlidhjen e Vjetër se Zoti është nje Hyji xheloz, ziliqar: Fjala në gjuhën aramaike ështe: "Elì el canà". Unë jam një Zot xheloz dhe Jezusi riprodhon pikërisht këtë fytyrë të një Zoti xheloz: ai do të thotë se kushdo që e takon, ndryshon pikën e referencës për të gjitha zgjedhjet e tij.
Asgjë dhe askush nuk mund të vendoset para tij, së bashku me të në zemrën e njeriut… kur ai hyn në zemrën e një personi, ai dëshiron të pushtojë gjithë atë zemër.
Tani, çfarë do të thotë për ne sot, t'i përmbahemi Krishtit? Do të thotë se asgjë dhe askush nuk mund ta pengojë këtë përfshirje dashurie.
3. Dhe tani le të dëgjojmë kërkesën e tretë që bën Jezusi:
“Kush nuk e merr kryqin e vet e nuk vjen pas meje, nuk është i denjë për mua! Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta humbë, e kush do ta bjerrë jetën e vet për shkakun tim, do ta rifitojë” (v. 38-39).
Çfarë do të thotë Jezusi?
“…nëse dëshiron të jesh i denjë për mua, duhet të marrësh kryqin”.
Besoj se interpretimi më i zakonshëm është ai që dëgjojmë shpesh të përsëritet, mbi të gjitha nga njerëz pak të moshuar, të cilët kanë disa sëmundje: “Edhe Jezusi ka mbartur kryqin e tij. Edhe unë jap dorëheqjen dhe do të mbaj me durim vuajtjet, kryqet që më shqetësojnë tani”.
Pastaj, ndonjëherë, shkojmë aq larg sa të themi se është Zoti ai që i dërgon këto kryqe. Ky interpretim është mashtrues, është i rremë: për cilin kryq flet Jezusi? Sepse mundimet, sëmundjet, hidhërimet, fatkeqësitë, herët a vonë i mundojnë të gjithë deri në një farë mase dhe nuk ishte nevoja që i biri i Zotit të vinte nga parajsa, për të na treguar: “Duhet t'i duroni me durim!”. Pak aftësi për të kuptuar, mjafton për ta kuptuar këtë.
Është një tjetër, kryqi për të cilin flet Jezusi, është kryqi që ai mori.
Çfarë ishte kryqi? Kryqi ishte skela, ai bosht horizontal, të cilin i dënuari, në momentin e dënimit, e vuri mbi supe dhe e çoi në vendin e ekzekutimit. Ai që e mbartte, kalonte mes njerëzve, dhe konsiderohej i mallkuar nga Zoti dhe i refuzuar nga të gjithë njerëzit. Ai u vu në dukje nga të gjithë si një dështim.
Pse liderët fetarë dhe udhëheqësit politikë donin ta dënonin Jezusin me torturën e kryqit, që ishte mënyra më famëkeqe, që u rezervohej përmbysësve të rendit të vendosur, rendit politik dhe fetar.
Edhe krerët fetarë donin që ai të kryqëzohej, pra të konsiderohej si një person famëkeq, përmbysës i institucioneve fetare dhe institucioneve politike.
Kush nga feja judaike besohej i bekuar nga Zoti, kush?
Të pasurit, ata që ishin mirë, njerëzit e suksesshëm ishin ata që meritonin bekimet e Zotit; të varfrit, të prekurit nga fatkeqësitë konsideroheshin si të dënuar nga Zoti dhe edhe të mallkuar prej tij.
Meqenëse Jezusi e përqafoi këtë kryq: ai mundte ta shmangte: do të mjaftonte që ai nuk do të kishte thënë atë që tha, që nuk do të kishte vazhduar të çonte përpara propozimin e një bote të re, që nuk do të kishte përmbysur vlerat e kësaj bote, që nuk do të kishte arritur të na fliste për një Zot me një fytyrë shumë të ndryshme nga ajo e predikuar nga feja. Do ta kishin lënë në paqe.
Por ai përqafoi kryqin, pranoi të konsiderohej i mallkuar, nga fuqitë e kësaj bote. Kryqet i mbartnin skllevërit! Dhe ne vërejmë se Jezusi nuk thotë se kryqet që na bëjnë të vuajmë, duhet të durohen: ai thotë që duhet të bëhet një zgjedhje të vetëdijshme për të përqafuar këtë propozim që ai na bën. Propozimi i tij për kryqin, tregon zgjedhjen e atyre që konsiderojnë veten skllevër dhe jo zotërinj, e atyre që bëjnë zgjedhjen të mos i përkasin vetes.
Skllavi varej nga vullneti i zotit. Jezusi thotë: “Ju duhet të bëni – nëse doni të jeni të denjë për mua – zgjedhjen për të qenë skllevër, për të qenë ai që, në sytë e kësaj bote, konsiderohet i dështuar, për të qenë ai që nuk është zot, por shërbëtor, të cilit të gjithë mund t'i japin urdhra, nga i cili të gjithë mund të pretendojnë që të shërbehen.
Kush janë këta shefa?
Ata janë vëllezërit e tu, që në çdo moment, kur kanë nevojë për ty, ti duhet t'u thuash atyre, që je shërbëtori i tyre. Çfarë do të thotë kjo? Kjo do të thotë: Përqafo kryqin, të cilin Jezusi e përqafoi, bëje zgjedhjen për të qenë skllav, shërbëtor i të gjithëve.
Unë do të thosha atëherë se në vend të fjalës “kryq”, thjesht mund të vendoset fjala Dashuri e gjithçka bëhet e qartë.
Ne e dimë se këto fjalë tingëllojnë keq në kulturën e kohës sonë, ku besohet se personi përmbushet kur arrin të pohohet dhe, nëse është e nevojshme, për të pohuar veten mund edhe t'i dërrmojë, madje të dërrmojë të tjerët.
Jezusi propozon diçka tjetër: sipas Jezusit është një njeri i suksesshëm ai që e kalon gjithë jetën duke u kushtuar vëmendje nevojave të vëllait të tij.
Në pjesën e fundit të fjalimit, Jezusi u drejtohet tani atyre që kanë përqafuar kryqin. Janë fjalë të ëmbla, ngushëlluese, le të dëgjojmë:
“Kush ju pranon ju, më pranon mua; e kush më pranon mua, pranon Atë që më dërgoi mua. Kush e pranon profetin pse është profet, do të marrë shpërblimin që i takon profetit; kush e pranon të drejtin, pse është i drejtë, do të marrë shpërblimin që i takon të drejtit. Kush ia jep ndonjërit prej këtyre të vegjëlve, madje edhe një gotë uji të freskët, pse është nxënësi im, për të vërtetë po ju them: nuk do t’i humbë shpërblimi!” (v. 40-42)
Në pjesën e fundit të fjalimit, Jezusi flet për njerëzit që duhen mirëpritur dhe të parët që duhet të mirëpriten, thotë Jezusi: “Jeni ju”. Kush më mirëpret mua, ai më mirëpret mua dhe ju: ju jeni të denjë për mua, sepse keni bërë zgjedhjen për të përqafuar kryqin, kjo është zgjedhja e vetme që kam bërë unë, gjatë jetës time.
Tani ju shkoni në botë dhe përvetësoni këtë propozim për jetën që kam bërë unë e atëherë kushdo që ju mirëpret, më mirëpret mua. Me këto fjalë Jezusi tregon që ka një besim të madh për çdonjëri prej nesh, sepse ai na konsideron të denjë për të.
Natyrisht, jo nëse paraqitemi si dishepuj të tij, sepse praktikojmë disa devocione: nuk janë gjëra të këqija, por gjëra margjinale. Paraqitemi të denjë për të, nëse bëhemi njerëz që japin jetën: nëse kjo ndodh, kush na pranon ne, pranon propozimin e tij për dashurinë.
Deri tani kemi folur për kërkesat e Jezusit prej nesh. Tani Jezusi na tregon ke duhet të pranojmë dhe pse.

1. “Kush e pranon profetin pse është profet, do të marrë shpërblimin që i takon profetit” (v. 41).
Zoti flet përmes profetëve. Ne nuk mund ta dëgjojmë zërin e tij nga qielli, me mrekulli… Është e qartë?
Mendimet e Zotit na tregohen nga vëllezër që janë më të ndjeshëm se të tjerët ndaj mendimit të Zotit dhe kur këta vëllezër e futin mendimin e Zotit në botë, mesazhi i tyre është në kundërshtim me gjykim të shëndoshë të përhapur në përgjithsinë, me mënyrën e të menduarit të ashtuquajtur bote.
Janë profetët që na sugjerojnë propozimet për një jetë humanizuese: ata vijnë nga qielli, ne i dimë dhe po edhe sot na duhet dikush që t'u thotë njerëzve se panairi i kotësive në të cilin lëvizin, është duke falimentuar, se idhujt, mbi të cilët fokusojnë jetën e tyre, në fund tradhtojnë.
Grumbullohen paratë, por pastaj lihen këtu! Ndërtohet jeta jonë mbi vlera autentike të predikuar nga profetë të vërtetë dhe të mirë, nga këta njerëz të ndjeshëm ndaj mendimit të Zotit, që për këtë i përdor për t'i komunikuar botës fjalën e tij.
Si t'i pranojmë këta profetë?
Mirëpret ata kushdo që e mirëpret mesazhin më parë, dhe pastaj kushdo që i jep mbështetje morale profetit, që e mirëpret profetin.
Profeti është gjithmonë i pakëndshëm sepse ai nuk arsyeton, si arsyetojnë normalisht njerëzit e kësaj bote dhe shpesh këta profetë janë të margjinalizuar, të kundërshtuar, në vëçanti nga ata që janë në pushtet, nga ata që duan të përjetësojnë atë që është bërë gjithmonë. Në fakt profetët e vërtetë janë gjithmonë novatorë, pra profetë.
Epo, profetët duhet të mbështeten nga ata që e kuptojnë se fjala e tyre është nga qielli.
Profetët shpesh margjinalizohen duke thënë: “Po, ata thonë gjëra të mira, por duhet të jenë të kujdesshëm, duhet të respektojnë traditat dhe njerëzit e thjeshtë që e duan atë që është bërë gjithmonë dhe kështu pengohet përhapja dhe shpallja e Ungjillit.
Duhet të jemi të qartë: të urojmë mirëseardhjen e profetëve do të thotë: (edhe nëse nuk janë profetë, por thonë të vërtetën) të pranojmë me vendosëmeri që ajo që thonë ata njerëz, vëllezërit tanë, vjen nga Zoti.
Dhe tani ka një arsye të tretë për të pranuar profetët: është ajo për të cilën flet leximi i parë e meshës së sotme: ata që i pranojnë profetët, janë gati t’i ndihmojnë edhe konkretisht ata që e kryen një mission profetik. Një profet i vërtetë shumë herë gjendet në nevojë. Jezusi thotë se ata që ndihmojnë një profet do të ketë një shpërblim. Në çfarë konsiston shpërblimi? Ata do të kenë të njëjtin shpërblim që i takon profetit: do të thotë: ti, edhe nëse nuk je profet, për këtë përkrahje të një profeti, do të bashkëpunosh në misionin e tij. Ti je pjesë e misionit që ai po kryen, edhe ti do të jesh një ndërtues i asaj bote të re që lind nga mesazhi i shpallur nga profeti i madh që është Jezusi. Atëherë:
2.Arsyeja e dytë të pranimit: kush e pranon një njeri të drejtë, sepse ai është i drejtë, do të ketë shpërblimin e të drejtit.
Profeti është ai që shpall mesazhin e qiellit, me fjalën dhe me veprat: dhe një njeri, për të kryer këtë mission duhet të jetë pa dallim një profet.
Kush është i drejtë?
Ti je i drejtë, përderisa me jetën tënde ti flet për mesazhin që vjen nga Zoti: i drejti mund të mos jetë ai që flet me fjalë, nëse është ai që flet me veprat e tij ose me jetën e tij…Është drejtësi gjithçka që mishëron një fjalë që vjen nga qielli.
Të gjithë e mbajmë mend atë që Shën Françesku u tha fretërve të tij: “Predikoni gjithmonë Ungjillin, nëse është e nevojshme edhe me fjalën: ai i referohej predikimit me jetë.
Ja, kushdo që e mirëpret të drejtën, sepse është i drejtë, do të ketë shpërblimin e të drejtit. Të mirëpritesh do të thotë të jesh në harmoni me propozimin e tij për jetën.
Kërkesa e fundit e mirëseardhjes së Jezusit: "Kushdo që i ka dhënë një pije, qoftë edhe një gotë ujë të freskët, njërit prej këtyre të vegjëlve, sepse ai është dishepull, - dishepulli është gjithmonë i vogël, sepse ndonjëherë ai është pothuajse e padukshëm dhe të japësh një gotë ujë në kulturën semite do të thotë të mirëpresësh në shtëpinë e dikujt: një gotë ujë të freskët për një dishepull është akti më i thjeshtë i dashurisë. – Ja, nuk do të mbetet pa shpërblim”.
Çfarë do të thotë?
Çfarëdo mbështetje që t'i japesh një dishepulli, sepse ai është dishepull, ky gjest që ti bën, do të ketë një rezultat pozitiv, edhe nëse është i vogël. Duke i dhënë mbështetje një dishepulli, sepse ai është dishepull, do të jesh, qoftë edhe në një pjesë të vogël, ndërtues i botës së re..... çdo gjest mbështetjeje për dishepullin do të ketë një kuptim pozitiv në historinë e Perëndisë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 13 Ord. VITI A.

MË 2-7-2023.

LEXIMI I PARË: 2 Mb. 4, 8 - 11. 14 - 16a

8 Një ditë ndodhi që Elizeu të kalojë nëpër Sunam. Ishte aty një grua fisnike dhe kjo e ndali të hajë bukë tek ajo. Që atëherë, gjithsaherë që kalonte atypari, kthehej tek ajo për bukë. 9 Ajo i tha burrit të vet: “Me sa shoh unë, ky njeri i Hyjit që kalon shpesh këtupari, është vërtet njeri i shenjtë. 10 Po i ndërtojmë një dhomë në tarracë, po i vendosim në të një shtrat, një tavolinë, një ndenjëse dhe një pishtar, që, kur të vijë tek ne, të rrijë atje”. 11 Një ditë erdhi ai atje, u ngjit në dhomë dhe pushoi aty.
14 Ai tha: “Po ç’dëshiron që të bëj për të”, E Gjiezi tha: “E, mos pyet, nuk ka fëmijë dhe burri i saj është i moshuar”.
15 Atëherë Elizeu i urdhëroi ta thërriste. Kjo pasi e thirrën, erdhi e qëndroi para derës. 16 Elizeu i tha: “Në këtë kohë, sot një vjet, djalin do ta shtrëngosh në parzmin tënd”!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Historia , që lexojmë sot, ndodh në Sunam, që është një fshat i vogël në Mbretërinë Veriore; Eliseu është në fillim të karrierës së tij profetike, rreth vitit 850 para Krishtit. Dhe mes njeriut të Perëndisë, Eliseut, dhe kësaj familjeje do të vendoset një marrëdhënie e fortë dhe e qëndrueshme miqësie. Natyrisht, ne pyesim veten pse shkrimtarët biblikë janë kaq të interesuar për historinë e një familjeje nga Sunam; sigurisht që nuk është vetëm për të treguar një ngjarje, një anekdotë. Asnjë libër i Biblës nuk është shkruar me qëllimin e vetëm për të na dhënë njohuri historike! Autorët kanë gjithmonë një qëllim teologjik që është të na bëjnë të njohim dhe jetojmë propozimin e Besëlidhjes së Zotit.
Dhe ajo që i intereson autorit të librit të Mbretërve këtu është se ai sheh në miqësinë e gjatë midis profetit Eliseu dhe familjes së Sunamites një imazh të Besëlidhjes midis Perëndisë dhe popullit të Izraelit; por le të fillojmë duke lexuar historinë e kësaj familjeje nga Sunami dhe miqësinë e tyre me profetin Eliseu.
Ngjarja, historia zhvillohet në katër akte; këtë të diel lexojmë vetëm episodin e parë.
Pra akti i parë është premtimi i një fëmije për një grua sterile; në aspektin njerëzor, sigurisht që nuk kishte më për këtë grua asnjë shpresë për shtatzëni, pasi ajo nuk e merr seriozisht premtimin; madje duket se e qorton profetin për fërkimin e thikës në plagë duke folur me të për diçka që sipas të gjitha gjasave mund të jetë vetëm një iluzion; ne dëgjuam premtimin e Eliseut: "Vitin tjetër, në këtë kohë, do të mbartësh një fëmijë në krahë"... por nuk e dëgjuam përgjigjen e Sunamites; ja përgjigja e saj: "Jo, zotëria im, jo, mos e gënje shërbëtoren tënde, o njeri i Hyjit”! (v. 16b).
Kjo dëshmon se, edhe nëse ajo e konsideron Eliseun një njeri të Perëndisë, ajo nuk është mendjelehtë.
Reagimi i saj na kujton në mënyrë të parezistueshme, natyrisht, atë të Sarës, gruas së Abrahamit, në lisin e Mambres. Ajo tepër sterile, duke marrë edhe ajo një premtim lindjeje, e kishte gjetur këtë pohim kaq absurd, duke pasur parasysh moshën, sa kishte filluar të qeshte. Dhe djali i saj, Isaku, quhet "fëmija i të qeshurit". Sunamitja jonë nuk qesh, por nuk e merr më seriozisht premtimin e Eliseut; dhe ajo i kujton butësisht se ai, një njeri i Perëndisë, nuk mund të gënjejë... Por vitin e ardhshëm, foshnja ishte atje.
Akti i dytë: kalojnë disa vite, fëmija rritet, por një ditë, ai e shoqëron atin e vet në arë për korrje, e kap një dhimbje koke e fortë, ndoshta një goditje nga dielli dhe disa orë më vonë, ai vdes në prehrin e nënës së tij. Ajo nuk e humb kokën, e shtrin fëmijën në shtratin e profetit dhe me vrapë shkon ta kërkojë e ta marrë. Ajo as nuk e paralajmëron burrin e saj: nuk ka nevojë për panik, pasi, në çdo rast, së shpejti fëmija do të ngrihet! Ne duam të themi “Besimi i saj është i madh dhe i bukur”. Kështu ajo nxiton te Eliseu; dhe gjëja e parë që ajo i tha ishte: “Kur ma premtove këtë fëmijë, nuk të kisha kërkuar asgjë: aq shumë, mbaje mend, nuk mund ta besoja; dhe unë të thashë: "Jo, zotëria im, njeriu i Perëndisë, mos i gënje shërbëtores tënde". Nënkuptohet: “Ti nuk ma ke dhënë këtë fëmijë, që nuk të kam kërkuar fare, që të ma marrë përsëri!”. Dhe në e dime çfarë ka ndodhur pastaj: Eliseu e therret përsëri në jetë fëmijën (2 Mbretërve 4, 18-37).
Akti i tretë, kalojnë edhe pak vite dhe besnik ndaj kësaj miqësie, Eliseu do të shpëtojë, edhe një herë, familjen e Sunamites; ai e paralajmëron atë për zinë buke dhe urinë e afërt:
"Eliseu i foli gruas së cilës i kishte ringjallur djalin dhe i tha: "Çohu, shko ti dhe familja jote, emigroni ku të mundeni, sepse Zoti ka thirrur zi buke dhe madje ajo vjen në vend për shtatë vjet”. Dhe vazhdimi na tregon se ajo dëgjon këshillat dhe shkon në mërgim për shtatë vjet në vendin e filistenjve (Khs 2 Mb. 8,2-3).
Vetëm, ja, një fjalë e urtë thotë: "Kush shkon për gjueti, humb vendin e tij"; kur familja e vogël kthehet, pasuria e saj (e cila nuk ishte e vogël, meqë thuhej se ishte e pasur), shtëpia dhe arat e saj u kërkuan nga oficerët e mbretit (meqë bëhej zakonisht kështu, ishte rregull). Është përsëri ndërhyrja e Eliseut që bën që ajo të rifitojë tokën e saj dhe ky është akti i katërt (2 Mb. 8).
Kemi bërë një përmbledhje të historisë së Eliseut dhe familjes së Sunamites. Por çfarë mësimi nxjerr autori biblik nga kjo për të mirën tonë? Ju thashë, ai e sheh në këtë histori një shëmbëlltyrë të Besëlidhjes midis Perëndisë dhe popullit të tij, Izraelit; profeti ishtë shëmbëlltyra e Zotit. Mund të identifikojmë të paktën pesë veçori:
së pari, kohëzgjatja e kësaj historie flet për besnikërinë e Zotit që edhe mosbesimi nuk e shtyn.
Pastaj, përkujdesja e pandërprerë e njeriut të Perëndisë për zonjën e tij flet për përkujdesjen e vazhdueshme të Zotit për popullin e tij.
Dhe kjo përkujdesje shkon aq larg sa dëshiron të jetojë në mes të popullit të tij, pasi Eliseu pranon të vendoset në dhomën në tarracë; (kujtoni të gjithë historinë e ndërtimit të Tempullit të Solomonit: Zoti banon në mes të popullit të tij).
Më vonë, ky shqetësim i Eliseut për t'i kthyer gruas pasurinë e saj ngjall premtimin e Perëndisë për t'i kthyer Izraelit tokën e saj. Tani, dihet se përgjithësisht mendohet se libri i Mbretërve daton nga periudha e Mërgimit në Babiloni: një kohë kur është thelbësore të rilexohet historia dhe që populli të rifitojë besimin në Zotin për të mbështetur në premtimet e tij.
Së fundi, premtimi i lindjes dhe ringjalljes së fëmijës është shenja se Zoti është Zoti i jetës.
Sa i përket gruas, qëndrimi i saj na jepet si model; një model që në fund të fundit është shumë i thjeshtë për t'u ndjekur: "Mirëpritni profetin në cilësinë e tij të profetit", siç do të thotë Jezusi më vonë (Mt 10, 41 në Ungjillin ynë për këtë të diel). Dhe mesazhi përfundimtar është shumë i qartë: duhet të mëndojmë të kemi në Zotin një besim kaq të plotë që të guxojmë të flasim me të nga thellësinë e zemrës për gjithçka na ndodh, për gjërat e mira dhe të keqija, duke përfshirë për të shprehur nevojat tona dhe revoltën tonë. E bekuar është gruaja Sunamite, e cila diti të njohë te Eliseu një "njeri të shenjtë të Perëndisë"; por në fakt, ne tani e dimë se Perëndia banon në zemrën e çdo njeriu; na takon ne të dimë ta njohim dhe t'i mirëpresim të gjithë në përputhje me rrethanat.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 13 Ord. VITI A.

MË 2-7-2023.

PSALMI: 89. 2-3.16-19.


2 Dashurinë e Zotit gjithmonë do të këndoj,
brez pas brezi goja ime
do të shpallë besnikërinë tënde.
3 Sepse the: “Hiri im qëndron për amshim”,
në qiell është e themeluar besnikëria jote!
16 Lum ai popull që di të brohoritë,
që ecën në dritën e fytyrës sate, o Zot!
17 Përherë do të gëzojë në Emërin tënd,
e do të mburret në drejtësinë tënde.
18 Sepse ti je stolia e fuqisë së tyre
e me hirin tënd rritet fuqia jonë.
19 Sepse i Zotit është shqyti ynë,
mbreti ynë i Shenjtit të Izraelit!



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Leximi i parë i kësaj të diele na dha historinë e miqësisë së gjatë që ishte krijuar ndër vite midis një familjeje nga Galilea dhe profetit Elise, njeriut të Perëndisë, siç e quanin ata. Nëpërmjet kësaj historie të një marrëdhënieje të bukur njerëzore, ne u ftuam të meditonim mbi Besëlidhjen e përjetshme midis Perëndisë dhe popullit të tij, dhe më gjerë, mbi Besëlidhjen midis Perëndisë dhe mbarë njerëzimit:
" 2 Dashurinë e Zotit gjithmonë do të këndoj, brez pas brezi goja ime do të shpallë besnikërinë tënde.
3 Sepse the: “Hiri im qëndron për amshim”, në qiell është e themeluar besnikëria jote!” (v. 2-3). Një përkthim tjetër mund të na ndihmojë t’I kuptojmë më mire këto dy vargje: “Dashuria e Zotit, e këndoj pafundësisht; besnikërinë tënde e shpall nga mosha në tjetrën. E them: Është një dashuri e ndërtuar përjetë; besnikëria jote është më e qëndrueshme se qiejt”.
Thënë kështu, ne të gjithë e dimë se kjo histori e mrekullueshme dashurie mes Zotit dhe njerëzve nuk duket gjithmonë si një shteg i mbushur me trëndafila! Kemi dëgjuar këtu vetëm disa vargje të Psalmit 89 (i cili në fakt ka pesëdhjetë e tre vargje) dhe gjithçka tingëllon kaq e thjeshtë! Me sa duket, është një gëzim shumë i madh që mund të kalojë në një eufori të ekzagjeruar; por është pikërisht kjo lehtësi e eufori që duhet të na vërë në gatishmëri, sepse e mësuam me profetët: Sa më shumë një pjesë e Shkrimit të Shenjtë flet për dritën, për fitoren, aq më shumë duhet të mendojmë se është shkruar në kohë të errëta, në kohë disfate.
Këtu, fjalët e para të psalmit janë dashuria dhe besnikëria e Zotit: këto fjalë janë në këtë Psalm për të thënë menjëherë se ishte urgjente të besonin në Hyjin e Besëlidhjes, nëse nuk donin të fundosnin në dekurajim. Dhe nëse ky mësazh duket i pabesueshëm, le të shikojmë në Biblat tona vargun 50 tëp këtij Psalmi: “Ku janë, Zot, mëshirat e dikurshme të tuat që me be ia premtove Davidit?” (Ps. 89, 50).
Atë që pohojmë kaq fort, në vargjet e tjera, në realitet, me të vërtetë na duket se e kemi humbur, dhe gjithë kjo bën që të kemi frikë.
Vërejtje e dytë paraprake: në Bibël grupi i psalmeve përbëhet nga pesë libra, secili prej të cilëve përfundon me një formulë bekimi; ky psalm 89 është i fundit i librit të tretë dhe vargu i fundit i tij është, pra, një bekim:
"I bekuar qoftë Zoti përjetë!" Amen! Amen!” (Ps. 89, 53).
Por është ky psalm në tërësi që ka karakterin e një përfundimi ose më mirë të një sinteze: me shumë gjasa i shkruar gjatë mërgimit në Babiloni, ai në fakt pikturon afreskun e historisë së Izraelit: fillimet e 'Aleancës, premtimet e bëra Davidit, pritshmëria e Mesisë dhe tani mërgimi, domethënë kolapsi: nuk ka më mbret në Jerusalem, nuk ka më trashëgimtar mbretëror, pra asnjë Mesia... A i ka harruar Zoti premtimet e tij?:
“Ku janë, Zot, mëshirat e dikurshme të tuat?” (v. 50), ku është, Zot, dashuria jote e parë?.
Këto dy vërejtje për të thënë menjëherë se duke kënduar disa vargje të këtij Psalmi këtë të diele, nuk duhet të harrojmë të gjithë pjesën tjetër të psalmit, për të mos shpërfytërohet krejt.
Le të vijmë te vargjet e propozuara për meshën e kësaj të diele të trembëdhjetë; dhe meqenëse janë të shkurtra, le të shfrytëzojmë rastin t'i shikojmë pak më nga afër; shpesh, javët e fundit, jemi mrekulluar me pasurinë e përmbajtjes së psalmeve dhe nuk kemi marrë kohë të ndalemi te forma; për një ndryshim, le të fillojmë atje.
Ndërtimi i strofës së parë është madhështor:
“2 Dashurinë e Zotit gjithmonë do të këndoj, brez pas brezi goja ime do të shpallë besnikërinë tënde. 3 Sepse the: “Hiri im qëndron për amshim”, në qiell është e themeluar besnikëria jote!”.
“Dashuria e Zotit, e këndoj pa fund; besnikërinë tënde e shpall nga mosha në tjetrën. E them: Është një dashuri e ndërtuar përjetë; besnikëria jote është më e qëndrueshme se qiejt”.
E vutë re fillimisht paralelizmin e vargjeve, domethënë se pjesa e dytë e vargut është paralele me të parën:
"Dashuria e Zotit, pa fund e këndoj; besnikërinë tënde e shpall nga mosha në tjetrën” Dashurinë e Zotit-besnikërinë tënde ... e këndoj-e shpall ... pa fund-nga shekulli në shekull...
Të kalojmë tani te vargu i dytë:
“E them: është një dashuri e ndërtuar përjetë; besnikëria jote është më e qëndrueshme se qiejt": gjejmë të njëjtin paralelizëm: një dashuri-besnikëria jote ... e ndërtuar-e qëndrueshme... Dy fjalët e fundit: "përgjithmonë-qiejt" ndoshta na befasojnë, por është i njëjti paralelizëm, por mes hapësirës dhe kohës, këtë herë. Jemi vërtet përpara një konstruksioni shumë dijetar, i cili duhet të na shtyjë të jemi të kujdesshëm, të vëmendshëm kur këndojmë psalmet.
Në këto dy vargjet e para tashmë kemi hasur dy herë çiftin e fjalëve "dashuri" dhe "besnikëri"; nëse keni kuriozitet ta lexoni të gjithë këtë psalm 89, do t'i gjeni shtatë herë dhe as ky numër shtatë nuk është rezultat i rastësisë. Dhe në këtë shprehje "dashuri dhe besnikëri" gjejmë fjalët e Zbulesës që Moisiu kishte marrë nga Zoti në Sinai: "Zoti i mëshirshëm dhe dashamirës, plot dashuri dhe besnikëri" (Dal. 34, 6).
Dhe kur vargu i parë na bën të themi: "Dashuria e Zotit, e këndoj pa fund": fjala dashuri (në tekstin hebraik) në fakt do të thotë: "gjestet e dashurisë së Zotit": Zoti nuk do vetëm me fjalë, por “në vepra dhe në të vërtetë”, siç do të thotë Shën Gjoni në 1 Gj. 3,18: “Fëmijëzit e mi, mos të duam me fjalë e me gjuhë, por me vepra e në të vërtetë!”
Pikërisht në mërgim, populli i Izraelit kujton më shumë se kurrë të gjitha "gjestet e dashurisë së Perëndisë" për Popullin e tij : sepse tundimi është shumë i fortë për të menduar se Zoti mund ta kishte harruar popullin e tij. Dhe një grup besimtarësh kompozojnë himne që u kujtojnë të gjithë njerëzve se Perëndia nuk pushoi kurrë së qeni mbreti i Izraelit. Ky është kuptimi i kësaj fjalie të fundit që shpreh një mendim që me vështirësi mund të pranohet, duke pasur parasysh situatën historike të Popullit të zgjedhur:
“Sepse i Zotit është shqyti ynë, mbreti ynë i Shenjtit të Izraelit! (v. 19).
Mendoj se do të ishte shumë e vështirë për popullin që të këndonte këto dy vargje gjatë robërisë në Babiloni ose në Tempullin e Jeruzalemit pas kthimit në një kohë kur nuk kishte më mbret në Izrael: në fakt vargu thotë: "Mbreti ynë është Zoti, mburoja jonë është shenjtori i Izraelit".
Dhe për ta thënë edhe më mirë, Psalmi përdor një fjalor mbretëror: "Brohoritje… fuqi... forcë... energji... mburojë..." Fjala "brohoritje", në veçanti, përkthen fjalën "terouah", që flet për brohoritjen e madhe për mbretin në ditën e kurorëzimit të tij; është një brohoritje luftarake dhe shumë nga këto fjalë (si forca...vrull...mburoja…) janë tipike e fjalorit luftarak sepse, në këtë kohë, mbreti ishte mbi të gjitha ai që marshonte në krye të ushtrisë së tij.
Por dihet pas leximit të këtij psalmi se çfarë kanë të bëjnë këto brohoritje fitimtare, me jetën e përditshme të një Popull rob në një tokë të huaj: këta janë vargjet e fundit që shërbëjnë si një përmbledhje:
"50 Ku janë, Zot, mëshirat e dikurshme të tuat që me be ia premtove Davidit?
51 Të shërbëtorëve të tu, Zot, kujto çnderimin; në zemër e mbaj poshtërimin e paganëve,
52 që na bënë armiqtë e tu, o Zot, çnderojnë gjurmët e të shuguruarit tend” (Ps. 89, 50-52)
Por për Popullin e Izraelit, gjatë mergimit në Babiloni e vështërsive të jetës pas kthimit në vendin e tyre, mjerimi dhe katastrofat që përjetojnë është aq më tepër arsye për të përkujtuar, për të përsëritur premtimet e Perëndisë.
Patjetër, ky psalm na jep një mësim: është natën që ne duhet të besojmë në dritë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 13 Ord..VITI A

Më 2-7-2023.


UNGJILLI: Mt.10, 37 – 42.

Në atë kohë, Jezusi u thoste dishepujve të vet:
37 Kush e do të atin e të ëmën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua. Kush e do djalin apo vajzën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua!
38 Kush nuk e merr kryqin e vet e nuk vjen pas meje, nuk është i denjë për mua!
39 Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta humbë, e kush do ta bjerrë jetën e vet për shkakun tim, do ta rifitojë.”

40 “Kush ju pranon ju, më pranon mua; e kush më pranon mua, pranon Atë që më dërgoi mua.
41 Kush e pranon profetin pse është profet, do të marrë shpërblimin që i takon profetit; kush e pranon të drejtin, pse është i drejtë, do të marrë shpërblimin që i takon të drejtit. 42 Kush ia jep ndonjërit prej këtyre të vegjëlve, madje edhe një gotë uji të freskët, pse është nxënësi im, për të vërtetë po ju them: nuk do t’i humbë shpërblimi!”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në pamje të parë, ky tekst është një përmbledhje maksimash, nga të cilat mund të pyesim veten nëse Jezusi i shqiptoi të gjitha me radhë dhe ndër tëë cilave nuk mund të shihet qartë lidhja midis tyre. Por, duke i lexuar dhe rilexuar ato, zbulojmë përkundrazi se bëhet fjalë për të njëjtën thirrje, për zgjedhjet e nevojshme, për heqjen dorë nga gjithçka që nuk është në përkim me besnikërinë ndaj ungjillit. Ne e dinim tashmë se ungjilli kërkonte nga ne që të duam: i gjithë Predikimi në Mal e tha këtë. Këtu Jezusi po flet për kërkesa të tjera.
Unë marr tekstin e mëposhtëm: “Kush e do të atin e të ëmën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua. Kush e do djalin apo vajzën më shumë se mua, nuk është i denjë për mua! (v.37). Nuk duhet të kuptohet Fjala "dashuri" si bëjmë zakonisht kur flasim për ato ndjenja që pasurojnë familjet tona me atë dashuri që quajmë familjare; Jezusi nuk na thotë të mos e duam të afërmin tonë; kjo do të ishte e re! Por ne jemi në një kontekst persekutimi: në një kontekst përsekutimi ishte Jezusi kur dha këtë mësim, kur u fol vetë Jezusi turmave, deri në atë moment kur vdiq në kryq; ishin në një kontekst persekutimi ndjekësit e tij kur Mateu shkruan ungjillin e tij; pak më lart, ai i paralajmëroi apostujt:
“Vëllai vëllanë dhe babai fëmijën do ta dorëzojë në vdekje; edhe fëmijët do të ngriten kundër prindërve të vet dhe do t’i vrasin. Edhe ju do t’ju urrejnë të gjithë për shkak të Emrit tim, porse, kush të qëndrojë deri në fund, ai do të shëlbohet” (Mt. 10, 21); dhe përsëri: “Mos mendoni se erdha të sjell paqen mbi tokë. Nuk erdha të sjell paqen, po shpatën. Sepse erdha të ndaj djalin prej të atit, vajzën prej s’ëmës, të renë prej vjehrrës. Njeriu do t’i ketë armiq familjarët e vet” (Mt. 10, 34-36; Khs. Mk. 7, 6).
Të gjitha kohërat e persekutimit provokojnë drama të shumta dhe të ashpra: zgjedhja është midis besnikërisë ose vdekjes; edhe jashtë kontekstit të persekutimit të dhunshëm, ne e dimë se shpesh është më e vështirë me familjen dhe miqtë më të ngushtë që dikush të dëshmojë bindjet e veta. Dhe ndonjëherë lotët e vërtetë mund të ndodhin në strukturën e familjes.
“Kush nuk e merr kryqin e vet e nuk vjen pas meje, nuk është i denjë për mua! Kush do ta ruajë jetën e vet, do ta humbë, e kush do ta bjerrë jetën e vet për shkakun tim, do ta rifitojë” (v.38-39).
"Merre kryqin e tij": çfarë mund të thotë kjo shprehje në gojën e Jezusit në atë kohë? Kryqëzimi ishte një dënim i zakonshëm kundër njerëzve që e shkelnin rendin publik. Qindra dhe madje mijëra kryqëzime u panë përgjatë rrugëve të Perandorisë Romake. Kjo torturë famëkeqe frymëzoi tmerr dhe ekspozoi ndaj përçmimit të turmave dhe të qeshurave të kalimtarëve atë që meritonte të shkëputej nga njerëzit. Për më tepër, ne e shohim se në kohën e dënimit të Krishtit, nuk bëhej fjalë për të kryqëzuar dikë brenda mureve të qytetit. Të gjithë e njihnin fjalinë nga Ligji i Përtërirë, sipas të cilit, kushdo që dënohej me vdekje në emër të Ligjit, mallkohej nga Zoti:
“Kur ndokush bën ndonjë mëkat për të cilin meriton dënimin me vdekje dhe vritet me varje në dru, le të mos lihet kufoma e tij në dru, por po atë ditë le të varroset, sepse i varuri është mallkim i Zotit. Mos e bëj të papastër tokën që Zoti, Hyji yt, ka për të ta dhënë për prone (Dt 21, 22-23).
Dhe le të kujtojmë përsëri Ps.22, 7-10:
“ Vërtet unë jam krimb e jo njeri, turpësi e njerëzve, përbuzje e popullit.
Gjithkush më shikon, më përqesh, shtrembërojnë buzët, luajnë me kokë:
“Shpresoi në Zotin: le ta lirojë, le ta shpëtojë sepse i pëlqen Atij!”
E, pra, ti më nxore nga kraharori i nënës, ti më bëje të sigurt në prehrin e nënës sime”.
Jezusi shpreh këtu vetëdijen që ka për persekutimin që e pret atë dhe të gjithë ata që do ta ndjekin. Sepse, nëse dishepujt shkojnë deri në fund të dëshmisë, ata në mënyrë të pashmangshme do të rrezikojnë të përplasen me autoritetet. Ata do të duhet të pranojnë të keqkuptohen, të poshtërohen. Ai u tha atyre:
"T’ju bjerë ndër mend fjala që ju thashë:
nuk është shërbëtori më i madh se zotëria i tij.
Nëse mua më salvuan
edhe ju do t’ju salvojnë;
nëse fjalën time e mbajtën,
edhe tuajën do ta mbajnë” (Gj. 15, 20).
“Kush ju pranon ju, më pranon mua; e kush më pranon mua, pranon Atë që më dërgoi mua” (v. 40). Më duket se kjo fjali ka për qëllim t'i forcojë apostujt, sikur ai t'u thoshte:
"Të gjitha këto rreziqe për Ungjillin ju sjellin më pranë meje dhe Atit tim”
“Kush e pranon profetin pse është profet, do të marrë shpërblimin që i takon profetit; kush e pranon të drejtin, pse është i drejtë, do të marrë shpërblimin që i takon të drejtit.
Kush ia jep ndonjërit prej këtyre të vegjëlve, madje edhe një gotë uji të freskët, pse është nxënësi im, për të vërtetë po ju them: nuk do t’i humbë shpërblimi!” (v.41-42)
Në pamje të parë, këtu kemi të drejtë në këndvështrimin e shpërblimit, të dhënies dhe të marrjes; por jo, sepse nuk jemi në domenin e të pasurit; pasi në dashuri nuk ka llogari. Ajo që Perëndia na jep, nuk është e matshme; është në sferën e qenies. Është jeta e përjetshme, domethënë jeta në intimitetin me të. Të gjithë shenjtorët dëshmojnë për një cilësi lumturie, jo për një sasi të mirë. Madje, edhe nga ana njerëzore, ata që jetojnë një marrëdhënie të vërtetë dashurie, cilado qoftë ajo, e dinë se ta kesh atë nuk ka vlerë në krahasim me thellësinë e ndjenjave, dhe komunikimin mes qenieve. Vetë Jezusi e thotë pak më tej:
“Edhe kushdo që të lërë, për dashuri të emrit tim, shtëpi ose vëllezër, ose motra, ose babë ose nënë, ose grua ose fëmijë, ose ara, do të marrë njëqind për një dhe do të fitojë jetën e pasosur (Mt.19,29).
Shën Pali në Fi, 3, 7-12 shpreh këtë përvojë:
7 Por të gjitha këto që i mbaja si përparësi, tani i çmoj si një bjerrje për shkak të Krishtit. 8 Madje unë çmoj gjithçka si dëm në krahasim me më të madhen të mirë: me njohjen e Jezu Krishtit, Zotit tim. Për të kam bjerrë çdo gjë dhe të gjitha i çmoj si llom, me qëllim që të fitoj Krishtin 9 dhe të gjendem në Të ‑ jo me drejtësinë time ‑ me atë që vjen nga Ligji, por me atë që vjen nga feja në Krishtin, me drejtësinë që vjen nga Hyji, e themeluar në fe ‑ 10 që ta njoh atë dhe fuqinë e ngjalljes së tij me pjesëmarrjen në vuajtjet e tij, që të bëhem i ngjashëm me Të në vdekjen e tij, 11 që në ndonjë mënyrë të mund ta arrij ngjalljen e të vdekurve.
12 Jo, si t’ia kisha arritur,
as, si të isha bërë i përsosur,
por ‑ vrapoj që, në ndonjë mënyrë, të mund ta zë,
sepse edhe vetë kam qenë zënë prej Krishtit [Jezus]”.
Citimi është shumë e gjatë, por është e domosdoshme dhe e qartë për tëna thënë cili është qëlimi I jetës tone të krishterë
"Vetë kam qenë zënë prej Krishtit Jezus", thotë Shën Pali. Kjo është sfida, një sfidë jetike. Dhe kjo është, ndoshta, lidhja midis të gjitha këtyre frazave të Jezusit: "Vetë kam qenë zënë prej Krishti Jezus" si në qoftë se një zjarr i brendshëm do të frymëzonte të gjitha heqjet dorë që kërkon besnikëria ndaj ungjillit: heqja dorë nga dashuritë e rreme, nga lavdia e njerëzve që ështënjë kotësi, për ta pasur Atë, Jezusin. Këtu dëgjojmë jehonën e Lumturive: “Të lumët ju kur t’ju shajnë e t’ju salvojnë dhe kur, për shkakun tim, t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë! Gëzohuni e galdoni, sepse i madh do të jetë shpërblimi juaj në qiell!” (Mt. 5, 11-12).

[ninoenina]

F. A. E DIELA 14 VITI A

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 14 Ord. VITI A

MË 9-7-2023.


UNGJILLI: Mt, 11, 25-30.

25 Në atë kohë Jezusi mori fjalën e tha:
“Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut,
që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët,
e ua zbulove të vegjëlve.
26 Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!
27 Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit
e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë.
28 Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë e unë do t’ju çlodh. 29 Merrni mbi vete zgjedhën time e pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur. Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj, 30 sepse, vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë.”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


Për të kuptuar Ungjillin e sotëm, duhet ta vendosim atë në momentin e vështirë që po përjeton Jezusi.
Ai ishte larguar nga Nazareti dhe ishte transferuar në Kapernaum.
Në fillim ai ishte pritur me entuziazëm nga populli, edhe sepse e kishte paraprirë dëshmia e dhënë nga Gjon Pagëzuesi, i cili ishte shumë i vlerësuar nga populli.
Skribët dhe farisenjtë e kishin parë gjithmonë me dyshim, por njerëzit e thjeshtë ishin në favor të tij.

Tani çfarë vërejmë?
Se në kapitujt 11 dhe 12 të Ungjillit të tij, Mateu na thotë se klima rreth Jezusit ka ndryshuar; shumë nuk e kuptojnë se çfarë propozon Jezusi, nuk e kuptojnë zgjedhjen e tij për të marrë anën e të varfërve, të mëkatarëve, të përjashtuarve, për të shkuar të festojë me taksambledhësit... dhe i pari që skandalizohet është vetë Gjon Pagëzuesi, i cili kishte thënë:
“Tashmë sëpata u vu në rrënjë të pemëve; çdo lëndë që nuk jep fryt të mirë, pritet e hidhet në zjarr” (Mt. 3,10) dhe, kur të vijë Mesia: “Ai e ka në dorën e vet terplotën e do ta pastrojë lëmin e vet; grurin e vet do ta mbledhë në grunar, kurse bykun do ta djegë në zjarr të pafikshëm” (Mt, 3, 12).
Kjo do të thotë, që, sipas Gjonit, Mesia, duhet të vijë për t'i dhënë fund të gjithë të ligjve që janë në botë, por Jezusi që ai vetë e kishte spallur si Mesinë, tani nuk sillet sipas pritjeve të tij.
Për këtë Pagëzuesi fillon të futet në një krizë sepse konstaton që Jezusi nuk bën asgjë për të pastruar vendin nga të ligjtë, nga mëkatarët, por ai feston me ta. Jezusi do t’i dërgojë atij dike për të thënë: "Kujdes të mos skandalizohesh nga unë, sepse kam ardhur pikërisht për të përmbysur të gjitha bindjet që edhe ti, Gjon, i ke brendësuar". “Shkoni e tregojini Gjonit çka po dëgjoni e çka po shihni: Të verbërit po shohin, të shqeptit po ecin, të gërbulurit po pastrohen, të shurdhërit po dëgjojnë, të vdekurit po ngjallen, të varfërve po u predikohet Ungjilli. I lumi ai që nuk e bjerr besimin në mua!” (Mt.11,4-6).
Por jo vetëm Gjon Pagëzuesi, por edhe njerëzit që i ishin afruar Jezusit në mënyrë të favorshme, sepse prisnin shërime, mrekulli, donin të fitonin favore dhe e kërkonin interesin e tyre, një jetë më të mirë, dhe jo ideale të mëdha, filluan të largoheshin prej tij.
Kur Jezusi filloi të fliste për kthimin e zemrës, kur propozoi lumturitë e tij që ishin larg atyre lumturive që ata aspironin (domethënë të ndiheshin më të mirë, të pasuroheshin, të imponoheshin, të bënin karrierë, të jenë të shërbyer…) edhe ky Jezus filloi të interesonte njerëzit gjithnjë e më pak.
Është paksa si ajo që u ndodh edhe shumë të krishterëve që ishin besimtarë në një Zot të tyre, me shpresë që doo t’i kishte favorizuar, sepse iu luteshin atij dhe për këtë arsye në shkëmbim do të kishin fituar ato të mira që dëshironin për një jetë më të qetë e më të pasur, por kur ata hapën ungjillin dhe kuptuan se Jezusi ua propozonte atyre të vënë veten në sherbim të vellait, duke harruar veten për dashurinë ndaj të tjerëve, atëherë ky Jezus u bë më pak interesant, dhe entuziazmi i tyre u ftua shumë shpejt.
"Të mençurit dhe të diturit"… ata tashmë ishin të bindur se dinin gjithçka për fenë e tyre, se ishin tashmë të përsosur dhe për këtë, ishin të sigurt për bekimet e Jezusit, dhe për pranimin e priviligjuar nga ai sepse ishin udhëheqësit e popullit dhe ndiheshin të sigurt për shkak të njohurive të tyre për Mesinë... por, duke parë sjelljen e Jezusit, filluan të ndihen në rrezik dhe filluan ta shpifin Jezusin para njerëzve: ata thonë:
“Ky nuk i dëbon djajtë vetë, por e ndihmon Beelzebuli, kryetari i djajve” (Mt. 12,24). Me fjalë të ndryshmë: “Kini kujdes sepse Ai është në ujdi me Beelzebulin". Madje mendojnë se si ta vrasin, sepse e shohin të rrezikshëm për pozicionin e tyre.
Është momenti në të cilin Jezusi shqipton ato shprehje të ashpër ndaj Korazinit dhe Kapernaumit, këta dy qytete ku tashmë kishte kaluar gjysmën e jetës publike të tij duke u dhënë atyre mundësinë ta dëgjonin predikimin e tij, t’i shihnin shenjat dhe mrekullitë e tij, por kotë sepse nuk ishin kthyer në besim. Dhe Jezusi thotë: "Mjerë ti Korazin, mjerë ti Betsaida!"
Këto fjalët e Jezusit nuk janë një kërcënim, nuk i shqiptoi Jezusi për të dënuar e dërguar ata mëkatarë në ferr! Duhet të kuptohen mire!
"Mjerë" është përkthimi i fjalës hebraike "hoi" që është një vajtim për një të vdekur; përballë zisë, ata që janë të pikëlluar për një vdekje, i fusim duart në flokë dhe qajnë me dhimbjen, duke thënë: “Hoi”.
Atëherë, cili është kuptimi i fjalëve të Jezusi?
Jezusi thotë:
“Hoi Korazim, hoi Kapernaum, çfarë keni bërë? Nuk e kuptoni? Keni humbur rastin më e volitshëm, mundësinë më të mrekullueshme të historisë suaj, sepse nuk keni njohur momentin në të cilin Mesia ju ka vizituar!
Jemi në kontekstin që as të afërmit e tij nuk besojnë në të. Ungjilltarët na thonë se kanë ardhur nga Nazareti për ta sjellë në shtëpi dhe është momenti kur Jezusi do të thotë:
“Kam krijuar një familje të re; kjo është arsyeja pse u largova nga Nazareti” (Mt. 12, 46‑50).
Pikërisht në këtë kontekst, në këtë klimë mosbesimi, kontestimi, dështimi, Jezusi i ngre një lutje prekëse Atit.
Le ta dëgjojmë:
“Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut,
që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët,
e ua zbulove të vegjëlve.
Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!
Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit
e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë” (v. 25-27).
Kemi parë që në Kapernaum gjërat po shkojnë keq për Jezusin: askush nuk e dëgjon më, nuk ka rëndësi për ta se çfarë predikon.
Çfarë ndodh kur ne gjendemi në të njëjtën situatë?
Dekurajohemi, fillojmë të ankohemi... shiko çfarë shoqërie, ata mendojnë vetëm të argëtohen, të dëfrehen, nuk u intereson predikimi i Ungjillit... edhe në komunitetin e krishterë jemi pak, shumë largohen, askush nuk merr seriozisht thjrrjen, pastaj ka skandale...Ne ankohemi, por Jezusi nuk ankohet, me intelligjencë kërkon një zgjidhje!
Çfarë bën ai në këtë situatë të dështimit të predikimit të tij, të punës së tij apostolike?
Ai e bekon Atin!
Çfarë do të thotë që ai e bekon Atin? Do të thotë që lartëson shprehjet gëzimi, sepse në dialogun me Perëndinë, me Atin, Jezusi ka kuptuar se Ati ka një plan për atë që po ndodh; është një situatë dështimi, por ka një plan i Perëndisë që Ai e zbuloi në lutje duke parë Atin, duke i parë gjërat ashtu siç i sheh Ati.
Jezusi e njeh dhe shpall me gëzim se ajo që ndodhi, hyn në planin e Atit dhe prandaj ka një kuptim të bukur e pozitiv; nëse në të njëjta situata, në momente të vështirë ku kalojmë edhe ne në mënyrë të pashmangshme, do të merrnim këtë qëndrim lavdërimi, nëse në lutje do të shkëputeshim nga vetvetja, nga ankthet, nga shqetësimet tona dhe ta linim veten t'i shohim gjërat ashtu siç i sheh Zoti, atëherë e gjithë jeta jonë do të ndryshonte, do të bëhej më e qetë, më e gëzuar, më e çlodhur, më ekuilibruar.
Sa bukur të shohim Jezusin të buzëqeshur, të ndritur, në një moment të vështirë, një moment që mund të kishte qenë dekurajues!

Jezusi e therret Perëndinë, Atin e tij.
Paganët e quanin Zotin baba, por kjo shprehje, në buzët e Jezusit ka një kuptim tjetër: 181 herë në Ungjitë është përdorur nga Jezusi dhe vetëm një herë ky emërtim shfaqet në buzët e Filipit kur gjatë darkës së fundit, i thotë Jezusit: "Na trego Atin".
Paganët, kur i drejtoheshin Zotit të tyre me këtë emër, donin t'i drejtoheshin krijuesit, por Zoti i tyre ishte një baba kapriçioz, i paparashikueshëm, kërkues: ai kërkonte t'i ofroheshin holokauste dhe sakrifica... Ati i Jezusit është plotësisht i ndryshëm, e quan baba sepse është ai që vetëm jep, nuk pret asgjë nga njeriu, nuk dëshiron t'i shërbejë atij njeriu, ai vetëm dëshiron që dhuratat e tij të pranohen, sepse njeriu është i lumtur vetëm duke i pranuar ato.
Jezusi na vuri në buzë shprehjen me të cilën iu drejtua Atit, emërtimin që është ai i fëmijës: "Abba", pikërisht për të na futur në këtë intimitet me Zotin, që të shohim çaste të vështira në një mënyrë të qetë, siç bëri gjithmonë Jezusi.
Ne e ndërlikuam jetën tonë duke shpikur ferrin, dënimet e Zotit për të cilat Jezusi nuk foli kurrë!
Le të përfshihemi në këtë intimitet që Jezusi pati me Perëndinë, le të njohim dhe të pranojmë se për këtë arsye erdhi në botë: Le të dimë e të kuptojmë se kemi një Atë Qiellor të cilit mund t'i drejtohemi: Ai na ngre lart në lutje dhe na bën t'i shohim gjërat si Ai i sheh ato.
Dhe Jezusi e quan Atin e vet: "Zotërues i qiellit e i dheut”.
Ai është Pantokratori, jo Zoti i plotfuqishëm, Zoti nuk është i gjithëfuqishëm, asnjëherë në Bibël nuk quhet i gjithëfuqishëm. Ai është Pantokrator, pra mban në dorë fatin e historisë, edhe kur sipas mendimit tonë del jashtë skemave të kritereve tona. Nëse e shohim Hyjin Atë me vështrimin e Zotit Jezusi, kuptojmë se historia udhëhiqet nga Zoti.
Si ndodh që Jezusi e bekon Atin? Për dy arsye, një negative dhe një pozitive.
E para është një arsye negative: "…ai ua fshehu këto gjëra të mençurve dhe të diturve".
Pyesim veten se cilat janë këto gjëra që nuk i kanë kuptuar të diturit?
Ai është Zoti që i do të gjithë fëmijët e tij, pa dallim mes të keqinjve dhe të mirëve në të vërtetë, Ai është një Zot që ka vëmendje të privilegjuar për të ligjtë, sepse ata janë më të palumturit, janë ata të cilëve të keqijtë po ua shkatërrojnë jetën dhe prandaj Zoti shqetësohet për ta sepse ai i do ata: Jezusi e urren të keqen, por çmendurisht e do secilin nga fëmijët e tij.
Të mençurit dhe inteligjentët e kohës së Jezusit nuk mund ta pranonin këtë, ata ishin të mbrojtur nga “mençuria” e tyre.
Pastaj ka edhe gjërat ë tjera: Zoti që nuk pret sakrifica, holokauste, nuk dëshiron asgjë për veten e tij, interesohet vetëm të shohë fëmijët e tij të lumtur, u jep atyre shpirtin e tij, jetën e tij, kështu që nëse ata mirëpresin Shpirtin dhe jetën e tij, marrëdhëniet me vëllezërit ndryshojnë.
Le të kujtojmë se çfarë thotë letra e parë e Gjonit: "Nëse Zoti na deshi kaq shumë, edhe ne duhet ta duam njëri-tjetrin".
Të mençurit dhe të urtët e kohës së Jezusit, nuk i kuptojnë këto gjëra: mendjet e tyre janë turbulluar nga “mençuria” e tyre. Nuk është se Zoti dëshiron t'i fshehë këto gjëra nga të mençurit, por fakti ndodh; ata që janë të mbrojtur nga mençuria e tyre, ata që tashmë janë të qetë dhe mendojnë se tashmë dinë gjithçka, nuk kanë nevojë për asgjë tjetër.
Pastaj ka një arsye tjetër, positive: kush e merr këtë zbulesë nga Zoti?
Ata janë “të vegjlit”. Të shënojmë mirë, jo injorantët, të vegjlit!
Sepse edhe injorantët mund të jenë të urtë dhe të ditur, pra nuk kanë nevojë për asgjë tjetër, ata tashmë dinë gjithçka.
Kemi të krishterë që mendojnë se tashmë dinë gjithçka dhe nuk kanë nevojë për katekizëm, mjafton ajo që mësuan si fëmijë deri në Kungimin e parë!
Këta janë njerëzit e mençur që janë të mbrojtur dhe nuk kuptojnë, ata nuk janë në gjendje të mirëpresin zbulesën e plotë që Jezusi dëshiron të na komunikojë.
Kjo nuk është një njohuri që fitohet me arsyetim, është një zbulesë që vjen nga Zoti si një dhuratë, është ajo që Jezusi i thotë Pjetrit:
“I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell!” (Mt. 16,17).
Tani gëzimi i Jezusit: "Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!" (v.26).
Domethënë në atë që po ndodh, që të mençurit e kësaj bote e kanë refuzuar Ungjillin e shpallur nga Jezusi, e të vegjlit e kanë mirëpritur, Jezusi e kuptoj cili ishte plani i Atit, plani që u pëlqeu Atij e për të cilin edhe Biri do të kishte fijiuar veten!
Në Ungjitë, Jezusi mrekullohet dy herë, dhe hera e parë qe kur nuk është i mirëpritur në Nazaret! Ai mrekullohet për herë të dytë, përballë besimit të centurionit: nuk do ta priste një besim kaq të madh te një pagan.
Por ndoshta ai u mrekullua një herë të tretë, kur ndodhi diçka që ai nuk priste: kur pa se njerëzit e mençur të popullit të tij, njerëzit më të përgatitur, ata që i njihnin Shkrimet dhe i mësonin, ata që e praktikonin Trevatin me një zell të jashtëzakonshëm… për fat të keq nuk kuptuan asgjë për identitetin e tij, për projektin e tij për një njeri të ri dhe për një botë të re.
Për Jezusin ishte një surprise: në vend që ta pranonin predikimin e tij, e kishin kundërshtuar.
Arsyeja? Ata ishin të mbyllur në vetveten, në vetmjaftueshmërinë e tyre, në vetëreferencimin e tyre, nuk e ndienin nevojën për të ndryshuar, për të përparuar: u instaluan në sigurinë e tyre duke e ndjerë veten të drejtë dhe të shenjtë përpara Zotit dhe para njerëzve e mendonin të mjerë këdo që përpiqej t'i largonte nga pozicionet e tyre.
Në atë që ndodhi, Jezusi sheh atë që i pëlqeu Perëndisë, planin e Atit që përmbushet edhe në mes të përvojave të varfërisë, dobësisë dhe dështimit.
Mesazhi i parë për ne është pikërisht ky: duke njohur gjithmonë bukurinë e planit të Zotit, është e mundur për ne të shikojmë lart siç bën Jezusi dhe të lejojmë veten të ndriçohemi nga vështrimi i tij mbi botën.

Më pas ai përfundon duke thënë:
“Ati më dorëzoi mua gjithçka dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit, dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë” (v. 27).
Po, i vetmi që e njeh Atin është Ai, sepse është në harmoni të plotë të jetës me Atin dhe pastaj erdhi në botë pikërisht për ta zbuluar atë tek ne: askush tjetër përveç Jezusit nuk e njeh Atin dhe mund ta zbulojë Atë!
Tani Jezusi po u drejtohet atyre të vegjëlve që janë të hapur për të mirëpritur zbulesën që vjen nga qielli. Le të degjojme:
Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë e unë do t’ju çlodh. Merrni mbi vete zgjedhën time e pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur. Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj, sepse, vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë”(v. 28-30).
Të vegjlit, njerëzit e thjeshtë, kanë një zemër të hapur për të mirëpritur zbulesën që vjen nga qielli që Jezusi paraqet me mesazhin e tij. Këta njerëz Jezusi i sheh të lodhur dhe të shtypur dhe u thotë: "Ejani tek unë"; nuk thotë: “Ejani pas meje”, këtë ua tha dishepujve të parë kur i thirri ta ndiqnin! Këtu thotë: "Ejani tek unë"!
Ai që ra në dashuri të njerëzimit thotë: “Nuk dua të shoh njerëz të pakënaqur, të trishtuar dhe të shtypur, vini tek unë, vini në krahët e mi. Jeni në një situatë skllavërie dhe kush është ai që ju robëron?”.
Ata i bëjnë skllevër të tjerët: janë të mëdhenjtë, të urtët, inteligjentët, udhërrëfyesit shpirtërorë që u kanë ngarkuar barra të padurueshme njerëzve të thjeshtë... porosi, urdhëra, dispozita që nuk kanë të bëjnë fare me Fjalën e Zotit, por që rrjedhin nga tradita e njerëzve, që u imponojnë në emër të Zotit dhe Jezusi thotë për këta udhërrëfyesit që: "Ata nuk i prekin as me gisht". Me këto fjalët e fundit të ungjillit të sotëm Jezusi donte të thoshte se të gjitha këto porosi, urdhërat dhe dispozita duhet të eliminohen sepse krijionë vetëm dhimbje. Edhe anëtarët e grupëve fetare më të fortë në Palestinë, që mbeshtetëshin në Trevatin, nuk e praktikonin, “nuk i lëviznin as me gishtin e vogël”, por mjerësisht nuk u përpoqën ta çlironin këtë popull të thjeshtë.
Jezusi me këto fjalë e shpreh dëshirën e vet për t'i marrë ata njerëz të thjeshtë në krahët e tij, sepse Fjala e Perëndisë është për t'i bërë njerëzit të lumtur, jo për t'i shtypur; kur dikush nuk ndjen gëzim duke dëgjuar Fjalën e Zotit, duke jetuar Fjalën e Zotit, do të thotë se i është imponuar diçka që nuk vjen nga Zoti.
Kur duam të dimë nëse diçka vjen nga Zoti, mjafton ta shikojmë dëgjuesin në fytyrë: nëse buzëqeshin, nëse janë të lumtur, vjen nga Zoti; nëse dëgjuesit janë në trsistim, fjala e shpallur nuk vjen nga Zoti por nga njerëzit.
Edhe sot duhet të kontrollojmë nëse ndonjëherë nuk kemi ndjesinë e diçkaje që lodh, që shtyp, që nuk na bind, që nuk vjen nga fjala e Zotit, por nga njerëzit: nëse e kuptojmë le të bëjmë atë që Jezusi na thotë, le të lirohemi, le t’i lirojmë edhe të tjerët.
Ka kaq shumë tradita që nuk i bëjnë të lumtur ata që i praktikojnë: i praktikojnë të shtyrë nga tradita, sepse ato i bëjnë nga zakoni, sepse u kanë mësuar se është absolutisht e nevojshme të bëhet kjo gjë: por kjo mund të mos ketë fare lidhje me Ungjillin!
Le t'i referohemi Fjalës së Zotit dhe të shkojmë në krahët e Krishtit. E Ai na thotë:
"E unë do t’ju çlodh” (v..25). Unë do t'ju jap pushim, prehje.
Më këto fjalë flitet pikërisht për atë pushim nga toka e premtuar, i atyre që e lanë veten të hiqen nga skllavëria në Egjipt; Jezusi na fton ta bëjmë këtë eksod nga disa tradita drejt Fjalës çlirimtare që është zbulesa e tij.
Pastaj thotë: "Merrni mbi vete zgjedhën time” (v.28).
Jo zgjedha e ligjit: Tevrati u quajt zgjedha që duhej të mbartnin izraelitët; ne kujtojmë Pjetrin, kapitulli 15 i Veprave të Apostujve, kur ai bën fjalimin e tij dhe thotë:
" Atëherë, përse po e sprovoni Hyjin duke u vënë nxënësve në qafë zgjedhën, të cilën as etërit tanë as neve nuk mundëm ta mbartim? E në fund ne besojmë se shëlbohemi pikërisht sikurse edhe ata, në saje të hirit të Jezusit Zot” (Vap. 15,10).
Dhe ai e heq këtë zgjedhë, sepse dishepulli i Krishtit ka vetëm një zgjedhë, atë që ka mbartur Jezusi… zgjedha ime që është dashuria, nuk ka normë tjetër, nuk ka ligj tjetër përveç ligjit të dashurisë që është jeta e Shpirtit që na është dhënë dhe për këtë arsye, kushdo që e dëgjon dhe e ndjek këtë Shpirt është duke mbajtur zgjedhën e Jezusit.
Ai thotë: " …vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë” (v. 30).
Është më mirë të sqarohen termat që përdoren:
“e ëmbël” është është përkthimi i fjalës "restos" në greqisht. Fjala “Restos” nuk do të thotë “e ëmbël”, por do të thotë “që përshtatet mirë me atë që e mban”. Për çfarë arsye përshtatet? Sepse natyra jonë si fëmijë të Perëndisë është krijuar për këtë!
Kur na bëhet një kërkesë për dashuri, ne ndiejmë brenda nesh se jemi bërë të përshtatshëm për të dashur; kjo dashuri është zgjedha që i përshtatet personit tonë.
Pastaj Jezusi përfundon duke thënë: "Pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur” (v.29).
Ky është përkthimi i Simonit Filipaj, por tani disa biblat përkthejnë:
“Mësoni nga unë, sepse unë jam zemërbutë dhe i përulur nga zemra".

Çfarë do të thotë zemërbutë dhe i përulur?
Zemra është qendra nga e cila nisin të gjitha zgjedhjet: Hebrenjtë mendonin që qendra e nisjes së të gjitha zgjedhjeve ishte zemra; ndërsa ne tani mendojmë që qendra e nisjes së çdo vendim është koka, truri.
Zemra e Jezusit, që është zemra e Perëndisë, është e butë!
“E butë”, është përkthimi I fjalës greke "praüs": çfarë do të thotë?
Sigurisht që tregon njeriun e butë, njeriun që edhe nëse duhet të durojë dhunën dhe shtypjen, nuk i dorëzohet kurrë tundimit për të reaguar me dhunë, për t'u hakmarrë: ky është njeriu i butë, por nuk do të thotë një njeri i dorëhequr, që pranon gjithçka!
Jezusi është zemërbutë, por jetoi konflikte dramatike, nuk refuzoi të përballet me ata që donin të përjetësonin një botë të vjetër, një botë shtypëse, një botë çnjerëzore dhe këtë ndërhyrje e pagoi me jetën e tij.
Nëse do të kishte heshtur, e do të kishte kthyer në Nazaret, do ta kishin lënë vetëm. Jezusi i përjetoi këto konflikte, por me një zemër të butë, domethënë gjithmonë të udhëhequr vetëm nga dashuria.
Atëherë është "i përulur", "tapeinòs" në greqisht, çfarë do të thotë?
Fjala “i përulur” përcakton atë që shkon i përulur, që ul kokën, atë që thotë gjithmonë se është gati për të ndihmuar, atë që është gjithmonë i gatshëm të marrë urdhra e kur dikush i urdhëron diçka, ul kokën.
Jezusi është i përulur nga zemra, domethënë është "ai që shërben", ky është Perëndia ynë, jo ai që imagjinojmë.
Zoti është ai që kemi parë te Jezusi, ai qëi përkulet sepse është shërbëtor i njeriut.
Dhe atëherë kuptojmë se nëse e lëmë veten të udhëhiqemi nga Shpirti io dashurisë, kemi një zemër si ajo e Jezusit që është zemra e Perëndisë, edhe ne duhet të përulim kokën para kujtdo që na kërkon ndihmë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 14Ord…VITI A.

MË 9-7-2023.

UNGJILLI: Mt. 11, 25 – 30.

25 Në atë kohë Jezusi mori fjalën e tha:
“Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut,
që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët,
e ua zbulove të vegjëlve.
26 Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!
27 Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin,
përveç Birit e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë.
28 Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë e unë do t’ju çlodh. 29 Merrni mbi vete zgjedhën time e pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur. Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj, 30 sepse, vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


EJANI TEK UNË TË GJITHË YU

QË JENI TË LODHUR PREJ BARRËS SË RËNDË.

“Merrni mbi vete zgjedhën time” (V. 29), thotë Jezusi; (Këtë imazh e kemi hasur tashmë në një tekst nga libri i Eksodit që kemi lexuar për festën e Trinisë); atje e dinin shumë mirë se çfarë ishte zgjedha: një copë druri, shumë e rëndë, shumë e fortë, që lidhte dy kafshë, zakonisht dy qe, për të pluguar. Ata kombinojnë forcat e tyre dhe më i fuqishmi nga të dy vendos ritmin e tij edhe të tjetrit. Në kuptimin figurativ, "Merre zgjedhën" sugjeron pra iden që dikush t'i bashkohet dikujt tjetrit për të ecur me të njëjtin ritëm, duke bërë të njëjtën detyrë.
Aq sa kjo shprehje ishte bërë e zakonshme në Besëlidhjen e Vjetër dhe në Judaizëm për të evokuar Besëlidhjen midis Zotit dhe popullit të tij: kur dikush premtonte të "merrte zgjedhën e Tevratit", do të thoshte të angazhohej për të ndjekur Ligjin e Perëndisë, duke iu bindur Zotit, në një farë mënyrë; kuptohet se e gjithë forca e "skuadrës" së krijuar në këtë mënyrë vjen nga vetë Zoti! Për një hebre, pra, shërbimi i Tevratit nuk është një barrë shumë e rëndë, është rruga drejt lumturisë së vërtetë; Ben Sirac i Urti tha: “Do të gjeni në të (në praktikën e Ligjit) prehjen tuaj dhe do të bëhet gëzimi juaj (Si 6,28). Ndonjëherë njerëzit flisnin edhe për "gëzimin e zgjedhës!". Për të kuptuar më mirë, le të lexojmë dhe të meditojmë disa fjali nga libri i Siracidit:
“Në mbarim, në të (në Tevratin) do të gjesh paqen dhe do të të kthehet gëzim. Pranga e saja do të jenë për ty mbrojtje e forte dhe vargonjtë e saj stoli e lavdishme. Sepse mbi të është një stoli ari, vargjet e saj rripa pëllure të purport” (Si 6,29-31). “ Qafën tuaj vëreni nën zgjedhë, e shpirti juaj le ta panojë mësimin: është krejt afër e mund të gjendhet” (Si 51, 34).
Natyrisht për këtë po flet Jezusi dhe gjithashtu bën lidhjen midis zgjedhës së Tevratit dhe pushimit që Ai premton:
"… vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë” (v. 30). Merrni zgjedhën time, bëhuni dishepujt e mi, domethënë zbatoni urdhërimet e mia, dhe: “Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj” (v. 29), do të gjeni prehje për shpirtin tuaj.
Por ne ndjejmë edhe në këto pak rreshta një prekje polemike: “Po, zgjedha ime është e lehtë për t'u mbajtur dhe barra ime është e lehtë”. Mënyra për të thënë: Zgjedha ime është e lehtë për t'u mbajtur, nuk është kështu për të gjithë. Për më tepër, Jezusi nuk heziton të thotë: “Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë” Ejani tek unë, të gjithë ju që po mundoheni nën peshën e barrës”.
Në të vërtetë, disa farisenj, me anë të skrupujve, e kishin shndërruar praktikën e Ligjit të Perëndisë në një kortezh detyrimesh të bezdisshme; është për ta që Jezusi u tha turmave: “Në katedrën e Moisiut ndenjën skribët e farisenjtë. Pra, ju duhet t’i dëgjoni e të zbatoni gjithçka t’ju thonë, por mos bëni si bëjnë ata. Ata nuk veprojnë siç thonë. Ata lidhin barrë të rënda që mezi mund të barten dhe ua ngarkojnë njerëzve në krahë, kurse vetë as me gisht nuk i luajnë”. (Mt. 23,2-4).
Nga ana tjetër, shumica e njerëzve kishin vështirësi të mëdha në respektimin e të gjitha urdhërimeve që autoritetet fetare u kishin vendosur dhe ndjenin përbuzjen e të cilave ishin objekt.
Prandaj, Jezusi u sugjeron dishepujve të tij që të dorëzojnë këto barra tepër të rënda: “Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur prej barrës së rëndë e unë do t’ju çlodh. Merrni mbi vete zgjedhën time e pranoni t’ju mësoj unë që jam zemërbutë e i përvuajtur. Kështu do të gjeni pushim për shpirtrat tuaj, sepse, vërtet, zgjedha ime është e ëmbël e barra ime e lehtë” (v. 28-30). Zgjedha e tij është thjesht ligji i dashurisë dhe është ai që na jep forcën për ta bërë këtë.
Për sa i përket pushimit, ishte gjithashtu një fjalë e njohur për dëgjuesit e Jezusit; për shembull, Besëlidhja e Vjetër e paraqiste Tokën e Premtuar si një vend pushimi të dhënë nga Perëndia popullit të tij. Dhe, si kundërvënie, kur populli ishte i pabesë ndaj ligjit, Psalmi 95 shprehte trishtimin e Zotit:
" 8 Oh sikur ta ndienit sot zërin e tij: “Mos e bëni zemrën tuaj gur porsi në Meribë,
9 porsi në ditë të Masës në shkretëtirë, kur etërit tuaj më vunë në sprovë: më provuan megjithëse i kishin parë veprat e mia.
10 Dyzet vjet më mërziti ajo brezni e thashë: ‘Popull zemërluhatshëm është ky,
11 që s’i njeh udhët e mia.’ Prandaj u përbetova në hidhërimin tim: ‘Askurrë s’do të hyjnë në prehjen time!’” Duke marrë këtë psalm, letra drejtuar Hebrenjve shpall një ditë të re kur, me Krishtin, do të hyjmë me siguri në prehjen e Perëndisë:
“ Të vrapojmë, pra, për të hyrë në atë Pushim, që asnjë të mos mbarojë pas shembullit të të njëjtës padëgjesë!” (Hb. 4,11). Le të nxitojmë, pra, të hyjmë në atë prehje.
Gjëja shumë e re në këtë ligjërim është se Jezusi e identifikon veten me Perëndinë: vetëm ai mund ta lejojë veten të thotë “Unë do t'ju jap pushim. Merrni mbi vete zgjedhën time, bëhuni dishepujt e mi dhe do të gjeni prehje për shpirtrat tuaj. Po, zgjedha ime është e lehtë për t'u mbajtur dhe barra ime është e lehtë”. Përfaqësuesit e fesë mund të mërziteshin vetëm nga këto vërejtje. Nga ana tjetër: “të gjithë ju që ishin të lodhur prej barrës së rëndë” gjetën çlodhje, pushim në krahët e Jezusit", për të përdorur shprehjen e Jezusit, tërhiqeshin nga qëndrimi i tij i respektit dhe i vëmendjes ndaj secilit: ai ishte "i butë dhe i përulur nga zemra". Janë ata që spontanisht e kuptuan se Zoti ishte aty. Kemi këtu një aplikim të lumtësisë së famshme: “Lum të varfërit në zemër, e tyre është mbretëria e qiejve”. "Zemërbutë dhe i përvuajtur": ungjilltari, duke raportuar këtë fjalë, sigurisht dëgjoi në to një jehonë të profecisë së Zakarias mbi mbretin zemërbutë dhe të përulur të hipur mbi një gomar (Za 9,9-10; krh leximin e parë )
Atëherë Jezusi mrekullohet: këta të varfër në zemër e kuptojnë mesazhin e tij aq thellë sa mund të vijë vetëm nga Ati: “Po të bekoj, o Atë, Zotërues i qiellit e i dheut, që i fshehe këto gjëra nga të dijshmit e nga të urtët, e ua zbulove të vegjëlve. Mirë, o Atë, pse të pëlqeu ty kështu!” (v. 25-26).
Jezusi do të përdorë të njëjtën gjuhë pak më vonë, kur edhe Pjetri, një njeri i thjeshtë, do t'i thotë: "Ti je Krishti, Biri i Perëndisë së gjallë" (Mt 16, 16), Jezusi do t'i thotë menjëherë: "I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! (Mt 16,17). Edhe një herë, Jezusi është pikërisht këtu në vijën e drejtë të Testamentit të Vjetër, i cili gjithmonë ka deklaruar me zë të lartë dhe qartë se e gjithë urtësia e vërtetë, e gjithë inteligjenca e vërtetë mund të vijë vetëm nga Zoti; kjo shprehet në mënyrën e vet nga imazhi shumë i bukur i librit të Zanafillës: pema e njohjes së asaj që na bën të lumtur apo të palumtur nuk është e arritshme për njeriun me forcën e tij. E thotë edhe libri i Jobit në një poezi të admirueshme kushtuar Urtësisë:
“ Mirë por Dija ku mendon se gjendet? Ku është vendi i Kuptimit? Përbërjen s’ia di njeriu, nuk gjendet në tokën e të gjallëve…
Nga, pra, Dija thua na vjen neve? Ku është vendi i Kuptimit? Mbetet fshehtë për sytë e të gjallëve, e fshehtë mbetet edhe për shpendë të qiellit! Humnera e vdekja thonë: ‘Vetëm zërin i kem’ dëgjuar!’
Vetëm Hyji ia di udhën, ku qëndron veç Ai e di!” (28,12…23).
Libri i Ben Sirakut e pohon atë që në vargun e tij të parë: "Çdo urti vjen prej Zotit Hyj, tek ai ka qenë gjithmonë dhe është pranë tij gjithherë" (Si 1,1).
Sa herë që Jezusi vihet përpara dëshmisë së besimit, ai shfaq gëzimin dhe mirënjohjen e tij ndaj Atit; "Në atë orë (ka të bëjë me kthimin nga misioni i shtatëdhjetë e dy dishepujve), Jezusi, nën ndikimin e Shpirtit Shenjt, klithi plot hare: “Të madhëroj, o Atë, Zotërues i qiellit e i tokës, pse ua fshehe këto të urtëve e të mençurve e ua zbulove të vegjëlve! (Lk 10,21). Ungjilli na zbulon se çfarë është lutja e vërtetë e falënderimit: lumturia bijore që mrekullon me iniciativën e Perëndisë që u zbulohet njerëzve. Jezusi mrekullohet gjithashtu për intimitetin e ofruar nga Ati i tij: ai sodit bashkësinë e pabesueshme që i bashkon Atin dhe Jezusin: “Ati më dorëzoi mua gjithçka dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit, dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë”. Këtu, Ungjilli i Mateut i afrohet meditimeve të Ungjillit të Gjonit: “Unë dhe Ati jemi NJË... Kush më ka parë mua, ka parë Atin”. Le të meditojmë Gj. 14, 4-11:
“8 Filipi i tha: “Zotëri, na e dëfto Atin e na mjafton!” 9 “O Filip ‑ i tha Jezusi ‑ kaq shumë kohë jam me ju e nuk më njohe ende? Kush më ka parë mua, ka parë edhe Atin. Si thua, pra: ‘Na e dëfto Atin!’ 10 Po a nuk beson se unë jam në Atin e Ati është në mua? Fjalët që jua them, nuk jua them prej vetvetes: Ati që banon në mua i kryen veprat e veta. 11 Më besoni mua: Unë jam në Atin dhe Ati është në mua. Përndryshe, besoni për shkak të vetë veprave!”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 14 Ord. VITI A.

MË 9-7-2023.

LEX. I PARË: Zk. 9,9-10.

9 Gëzo me gjithë shpirt, Bija e Sionit, galdo, Bija e Jerusalemit, ja, mbreti yt, po vjen te ti: është i drejtë e Shpëtimtar, por i përvuajtur e në shpinë të gomarit, në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!
10 Nga Efraimi do ta zhdukë karrocën, kalin nga Jerusalemi. Do të copëtohet harku i luftës. Kombeve do t’u shpallë paqen. Sundimi i tij prej detit në det prej Lumit në skajet e tokës!


LECTIO DIVINA- MEDITIM – LUTJE.

NJË PORTRET I RI I MESISË.

Vërejtje e parë: shprehja "bijë e Sionit" ose "bijë e Jeruzalemit" nuk përcakton një person të saktë, një vajzë apo njhë grua të re që do të ishte nga Jeruzalemi (Sion ose Jerusalem, është e njëjta gjë). Kjo shprehje i referohet vetë qytetit; është tamam sikur profeti të ketë thënë: “Jeruzalem, gëzohu”. Dhe pse duhet të gëzohet Jeruzalemi? Kjo më sjell në vërejtjen time të dytë: sepse, pikërisht, nuk është koha për gëzim! Vërejtje e dytë: toni i përgjithshëm i këtyre vargjeve është triumfues; por ne e dimë shumë mirë se është gjithmonë një shenjë e kohëve të vështira: ky predikim i Zakarisë sigurisht u shqiptua në kohë lufte: është ai që quhet orakull ngushëllimi. Kjo shpjegon fraza të tilla si
“Ky mbret do të bëjë që qerret e luftës të zhduken nga Efraimi dhe kuajt e luftës nga Jeruzalemi; ai do të thyejë harkun e luftës dhe do t'u shpallë paqen kombeve”.
Ky tekst me sa duket u shkrua në fillimet e dominimit grek në Palestinë (pra rreth vitit 330) pas pushtimeve rrufe të Aleksandrit; është një kohë kur, më shumë se kurrë, njerëzit duhet të presin duke shpresuar në ndërhyrjen e Zotit.
E marr këtë njoftim nga Zakaria: termat që ai përdor janë ato që zakonisht përcaktojnë Mesinë. Pritej një mbret që do të sillte drejtësi dhe paqe për të gjithë. Kjo është pikërisht ajo që premton Zakaria: “Ja mbreti yt që vjen te ti; ai është i drejtë dhe fitimtar...” Ky mbret do të zhdukë qerret e luftës nga Efraimi dhe kuajt e luftës nga Jeruzalemi; ai do të thyejë harkun e luftës... Dominimi i tij do të shtrihet nga deti në det dhe nga Eufrati në skajin tjetër të vendit”. Deri më tani, nuk ka asgjë veçanërisht të re në fjalët e Zakarisë; fjalë të tjera profetike ose psalme tashmë thonë pak a shumë të njëjtën gjë; për shembull, po ju kujtoj disa vargje nga Psalmi 72, 1-2.8:
“O Hyj, jepja mbretit gjyqin tend dhe drejtësinë tënde birit të mbretit, që ta gjykojë popullin tënd me drejtësi e skamnorëve të tu t’u japë të drejtën… Do të sundojë prej detit në det, prej Lumit e deri në skajin e botës”.
Ajo që është e jashtëzakonshme dhe një gjë e re në fjalët e Zakarisë është që ai e shpalli këtë mesazh shprese pikërisht në një kohë kur do të kishte pasur arsye të mira dhe të shumta për të menduar se çdo shpresë ishte humbur.
Por unë kam lënë mënjanë deri tani tre pohime të Zakarisë; i pari nuk është saktësisht i ri, por vlen që të përmendet: "Ai do t'u shpallë paqen kombeve". Vetëm nga Mërgimi në Babiloni populli hebre kuptoi se plani i Zotit e përfshinte të gjithë njerëzimin.
Pohimi i dytë ështe:
"Ky mbret do të bëjë që Efraimi të zhduket qerret e luftës dhe nga Jeruzalemi kuajt e luftës...". Citimi i Efraimit dhe Jeruzalemit së bashku është një mënyrë e matur për të shpallur restaurimin dhe ribashkimin e mbretërisë së lashtë të Davidit; për momentin, kur ky tekst është shkruar, nuk ka mbetur shumë prej tij: Veriu (Efraimi) si Jugu (Jerusalemi) që prej kohësh e kishin humbur unitetin e tyre, gjithashtu kanë humbur të gjithë sovranitetin.


JEZUSI MESIA SIPAS MENDIMIT TË ZAKARISË.

Së fundi, pohimi i tretë i Zakarisë është vërtet një risi: “Ja mbreti yt që vjen te ti: është i drejtë e Shpëtimtar, por i përvuajtur e në shpinë të gomarit, në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!” (v.9). Tani gomari konsiderohej një kafshë modeste: pushtuesit e Aleksandrit kishin hipur mbi kafshë shumë më të mirë. Dhe në vetë Jerusalem, mbreti Salomon e kishte futur kalin si një kafshë për luftë dhe gjithashtu për paradë; ai është lavdëruar mjaftueshëm për shijen e tij për madhështinë. Edhe Hebrenjtë e kohës së Salomonit nuk ishim mësuar të shihnin një mbret të hipur mbi një gomar.
Isaia, është e vërtetë, kishte parë tashmë një Mesia të përulur: ai shpalli një Shërbëtor të Perëndisë, të përulur dhe besnik, i cili do të kryejë veprën e Perëndisë dhe nuk do të ngurrojë të përballet me persekutimin; ai do ta vuajë mundime, por është në vuajtjen e tij që populli i tij do të gjejë rrugën drejt paqes dhe pajtimit me Zotin. (Ishte në këngët e Shërbëtorit: Is 50.6; 53.7).
Duhet të theksohet se Shërbëtori i Isaisë absolutisht nuk mban titullin mbret, por megjithatë ai paraqitet si Mesia, në kuptimin, nga njëra anë, se ai e kryen mirë punën e Mesisë së pritur dhe, nga ana tjetër se ai është i mbushur me Shpirtin e Perëndisë siç duhet të jetë Mesia. Përkundrazi, Mesia i Zakarisë paraqitet menjëherë si Mbret: prandaj ai përfaqëson pritshmërinë tradicionale të Mbretit-Mesisë; por risia e tekstit të Zakarisë është se ai e bashkon këtë pritje tradicionale të Mbretit-Mesisë me atë të përulësisë së Shërbëtorit të përshkruar nga Isaia: meqenëse mbreti i tij është i përulur, nuk ëndërron më madhështi, luftë, pushtet; vetëm një gjë ka rëndësi për të: të vendosë paqen për popullin e tij.
Katër tregimet e hyrjes triumfale të Jezusit në Jerusalem i ngjajnë shumë ardhjes së këtij mbreti të Zakarisë të hipur mbi një gomar. Mateu (Mt. 21,5) dhe Gjoni (Gj. 12,15) madje e citojnë shprehimisht këtë pasazh. Ndoshta vetë Jezusi ua citoi këtë tekst dishepujve në rrugën për në Emausin? Meqenëse Luka na thotë se ai rilexoi me ta në Shkrimet e shenjta gjithçka Mesia kishte për të bërë: “O të pamend e të ngadalshëm që të besoni gjithçka paralajmëruan profetët! 26 Po a nuk u desh që Mesia t’i pësojë të gjitha e kështu të hyjë në lavdinë e vet?” 27 E, që nga Moisiu e të gjithë profetët, u shtjelloi krejt çka flitet në Shkrimin shenjtë për të”(Lk 24,25-27). Natyrisht, ky tekst ka të bëjë vërtet me Mesinë, por në një mënyrë të re për kohën e tij.
Pse janë kaq të interesuar Ungjijtë për këtë tekst të Zakarisë? Sepse, fillimisht pas vdekjes dhe Ringjalljes së Jezusit, apostujt u përballën me një mister të pashpjegueshëm: për ata, që ishin dëshmitarë të Ringjalljes së Jezusit, nuk kishte dyshim se ai ishte Mesia; por ai ishte i butë, i përulur dhe paqësor, domethënë shumë ndryshëm nga mbreti triumfues që ata imagjinonin spontanisht. Ishte atëherë që ky tekst i Zakarisë (ashtu si këngët e Shërbëtorit të Isaisë) iu shfaq atyre si një rrugë për të hyrë në "kuptimin e Shkrimeve".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 14 Ord..VITI A

MË 9-7- 2023.


PSALMI 145, 1-2.8-11.13-14.

1 Unë do të të përlëvdoj, o Perëndia im dhe Mbreti im, dhe do të bekoj emrin tënd përjetë. 2 Do të të bekoj çdo ditë dhe do të lëvdoj emrin tënd përjetë.
8 Zoti është i dhemshur dhe mëshirplot, i ngadalshëm në zemërim dhe i madh në mirësi. 9 Zoti është i mirë me të gjithë dhe plot dhemshuri për të gjitha veprat e tij.
10 Tërë veprat e tua do të të kremtojnë, o Zot, dhe shenjtorët e tu do të të bekojnë. 11 Ata do të flasin për lavdinë e mbretërisë sate dhe do të tregojnë për fuqinë tënde, 13 Mbretëria jote është një mbretëri përjet dhe sundimi yt vazhdon brez pas brezi. 14 Zoti përkrah tërë ata që rrëzohen dhe ngre përsëri në këmbë tërë ata që janë rrëzuar.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


MIRËSIA E ZOTIT ËSHTË PËR TË GJITHË

Dihet mirë se i gjithë psalteri në hebraisht quhet "lavdërim"; por ky psalm specifik është i vetmi në psalter që titullohet "lavdërim": që justifikohet nga fjalori dhe toni i mahnitur i vargjeve që sapo dëgjuam; dhe shkaku i veçantë i lavdërimit është mbretërimi i Perëndisë së Besëlidhjes; me rastin e një kremtimi të rinovimit të Besëlidhjes, Izraeli sodit mbretin që i dha mbrojtjen e tij, pa pagesë, pa merita nga ana e tij. Prandaj nuk habitemi për rëndësinë e fjalorit mbretëror:
"Unë do të të lartësoj, o Zoti im, mbreti im"...
dhe përsëri:
"besnikët e tu do të flasin për lavdinë e mbretërimit tënd,
do të flasin për bëmat e tua".
Meqenëse është një psalm falënderimi për Aleancën, është ai që quhet një psalm "alfabetik": një mënyrë për të thënë: "Gjithë jetën, nga A në Z, (në hebraisht nga Aleph në Tav) është larë në Besëlidhje, në butësinë e Perëndisë. Vërejtje e dytë për formën: paralelizmi nga një rresht në tjetrin i çdo vargu është veçanërisht i theksuar: ia vlen ta lexojmë me dy zëra ose dy kore të alternuara.
Si gjithmonë, ky paralelizëm është mësimdhënës: për shembull, ballafaqimi i dy vargjeve të fundit që na ofron liturgjia e kësaj të diele është befasuese në pamje të parë: "Zoti është i vërtetë në gjithçka që thotë,
besnik në gjithçka që bën
ZOTI mbështet ata që rrëzohen,
ai ngre të gjithë të dërrmuarit” (v. 13-14)
Pak më tutje, dy vargje të tjera ofrojnë pikërisht të njëjtin paralelizëm:
"Zoti është i drejtë në të gjitha rrugët e tij,
besnik në gjithçka që bën
Ai është afër atyre që e thërrasin,
të gjithë atyre që thërrasin me të vërtetën” (v. 17-18).
Kjo do të thotë se drejtësia e Zotit, e vërteta e tij, besnikëria e Zotit nuk janë gjë tjetër veçse mëshira e tij; kjo do të thotë gjithashtu se drejtësia më e madhe në botë nuk është ajo e ekuilibrit, është ajo e dashurisë! Kjo do të thotë më në fund se nëse jetojmë "sipas Shpirtit të Perëndisë" siç na rekomandon Shën Pali, në letrën drejtuar Romakëve (shih leximin e dytë të kësaj të diele), do të nisemi në rrugën e kësaj drejtësie të çuditshme, që është sinonim i mëshirës.
Sepse Mbreti në fjalë këtu nuk është një mbret si ata që njohim në tokë. Ai është një mbret i plotfuqishëm dhe i mirë: ai dëshiron vetëm lumturinë tonë... Ky është zbulimi që Izraeli ka bërë gjatë gjithë historisë së tij. Kur flasim për fuqinë e këtij mbreti që nuk është e ngjashme me atë të askuit tjetër, ne e dimë se fuqia e tij është vetëm dashuria: " Zoti është i dhemshur dhe mëshirplot,
i ngadalshëm në zemërim dhe i madh në mirësi.
Zoti është i mirë me të gjithë
dhe plot dhemshuri për të gjitha veprat e tij” (v.8-9).
Këtë psalm do ta gjejmë në liturgjinë e të dielës së tetëmbëdhjetë; në atë të diele do të ndalemi në meditim te vargu 8:
“Zoti është i butë dhe i mëshirshëm,
i ngadalshëm në zemërim dhe plot dashuri”
që është jehona e zbulesës së Perëndisë ndaj Moisiut në Sinai (Dal. 34.6).
Vetë teksti i Eksodit lexohet për festën e Trinisë së Shenjtë në vitin A.
Kjo është përmbledhja më e mirë që dikush mund të bëjë për të gjithë zbulesën biblike: dhe këtu Izraeli flet nga përvoja: sa herë, veçanërisht gjatë Mërgimit në Babiloni, ai nuk iu lut Perëndisë së tij dhe nuk iu lut të merrte faljen e tij dhe kthimin e tij?.. Tani e tutje, populli i mbledhur në tempullin e rindërtuar, këndon me gjithë zemër:

“10 Tërë veprat e tua do të të kremtojnë, o Zot,
dhe shenjtorët e tu do të të bekojnë.
11 Ata do të flasin për lavdinë e mbretërisë sate
dhe do të tregojnë për fuqinë tënde,
12 për t`u bërë të njohura bijve të njerëzve mrekullitë e tua dhe shkëlqimin e madhërishëm të mbretërisë sate. 13 Mbretëria jote është një mbretëri përjet
dhe sundimi yt vazhdon brez pas brezi”.



ÇDO DITË DO TË TË BEKOJ!

Dhe misioni i tij, ai e di, është ta këndojë me zë të lartë që të gjithë ta dinë: pasurinë e faljes, butësinë dhe mëshirën e Zotit, ato janë për të gjithë!
“Zoti është i mirë me të gjithë
dhe plot dhemshuri për të gjitha veprat e tij” (v.9-10).
Me të vërtetë, mirësia e Zotit është për të gjithë
dhe butësia e tij për të gjitha veprat e tij.
Këtë universalitet të projektit të Zotit, njerëzit e Besdëlidhjes së Vjetër e kishin kuptuar pak nga pak: Zoti e do gjithë njerëzimin dhe projektin e tij të dashurisë, "plani i tij dashamirës" ka të bëjë me gjithë njerëzimin dhe gjithë krijimin.
Për ne të krishterët, që e kemi rilexuar profecinë e Zakarisë (në leximin e parë këtë të diel), këndimi i këtij psalmi është i habitshëm: Zakaria vizaton portretin e Mesisë që do të vijë; si shumica e judenjve, ai e sheh atë si një mbret, një pasardhës të Davidit; por ky mbret, në vend që të kërkojë interesin e tij dhe të kënaqë ëndrrat e tij të madhështisë dhe pushtimit, do t'i kushtohet ekskluzivisht shërbimit të popullit të tij: ai do t'i heshtë armët përfundimisht; në këtë, ai do të jetë vërtet zbatuesi besnik i planeve të Perëndisë. Natyrisht, Jezusi i Nazaretit, zemërbutë dhe i përulur në zemrën, i përgjigjet mirë portretit të Zakarisë. Edhe më mbresëlënës është vargu i parë që merr një domethënie të re nëse mendojmë për Jezusin: "Unë do të të lartësoj, o Perëndia im, Mbreti im..." Sepse ai është me të vërtetë Perëndia dhe mbret, Mesia ynë.
Së fundi, nëse i referohemi tekstit të plotë të këtij psalmi, zbulojmë një marrëdhënie shumë të madhe me Atin tonë: për shembull, shprehja “Ati ynë” i drejtohet Zotit të njohur si Atë, edhe si mbret: një baba që është Perëndia i butësisë dhe keqardhjes për të cilën flet ky psalm... një mbret, objektivi i vetëm i të cilit është lumturia e të gjithë njerëzve. "Ati ynë...na jep...na fal...na çliro nga e keqja..."... ardhtë mbretëria jote, u bëftë vullneti yt edhe në tokë ashtu si në qiell..." sepse ne e dimë se vullneti i tij është, siç thotë Shën Pali, "që të gjithë njerëzit të shpëtohen dhe të arrijnë në njohjen e plotë të së vërtetës"(1Tim. 2,4).
Ne e kuptojmë se ky psalm 145 është bërë lutja e mëngjesit e njerëzve që ishin të parët që mësuan t'i flisnin Zotit si me një baba: për çifutin besimtar, mëngjesi (agimi i ditës së re) ngjall në mënyrë të papërmbajtshme agimin e DITËS definitive, asaj të botës që do të vijë, asaj të krijimit të rinovuar... Nëse shkojmë pak më tej në spiritualitetin hebre, Talmudi (mësimi i rabinëve të shekujve të parë pas J.C.), pohon se kushdo që reciton ky psalm tri herë në ditë, "mund të jetë i sigurt se ështëi bir i botës që do të vijë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 15 Ord VITI A.

MË 16-7-2023


LEXIMI I PARË: Is. 55, 10-11.

10 Dhe sikurse zbret shiu e bora nga qielli
e atje nuk kthehet,
por e ujit tokën, e zbrun
dhe i jep fuqi të blerojë,
i jep bujkut farën dhe bukën për ushqim,
11 kështu edhe fjala ime që del prej gojës sime,
s’do të kthehet tek unë pa fryt,
pa pasë kryer gjithçka më pëlqen
dhe pa pasë zbatuar atë për çka e nisa.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


SHIU RIGJALLËRON TOKËN E THATË ME PËRFITIMET E VETA…

Siç bëjnë shpesh profetët, Isaia përdor një imazh me qëllim që njerëzit ta kuptojnë më mire mesazhin. Imazhi këtu është i shiut dhe borës. Në Babiloni ku ai është në mërgim me popullin e tij (në shekullin e 6-të p.e.s.), Populli në mërgim përjetoi përfitimet e shiut: një vend plot diell, si Izraeli apo si Babilonia, kërkon të lulëzojë përsëri që nga shiu i parë: "… sikurse zbret shiu e bora nga qielli e atje nuk kthehet, por e ujit tokën, e zbrun dhe i jep fuqi të blerojë, i jep bujkut farën dhe bukën për ushqim” (v. 9).
Profeti e përdor këtë imazh të efikasitetit për Fjalën e Perëndisë: “…kështu edhe fjala ime që del prej gojës sime, s’do të kthehet tek unë pa fryt, pa pasë kryer gjithçka më pëlqen dhe pa pasë zbatuar atë për çka e nisa” (v. 10).
Pse ai këmbëngul në efikasitetin e Fjalës së Perëndisë? Për dy arsye:
Arsyeja e parë, ai po shpall fundin e Mërgimit në Babiloni, kthimin në Jerusalem të të dëbuarve. Për pesëdhjetë vjet banorët e Jeruzalemit u internuan në Babiloni; por tani, koha e mërgimit mbaron, dhe Isaia ia premton Popullit, në emrin e Zotit, që do të lirohet shumë shpejt, do të ikë nga Babilonia.
Natyrisht, për të guxuar të besosh në një premtim të tillë, në një çlirim të pritur kaq gjatë, duhet të kesh besim në fjalën e Zotit. Ja përse Isaia është kaq i vendosur: “…fjala ime që del prej gojës sime, s’do të kthehet tek unë pa fryt, pa pasë kryer gjithçka më pëlqen dhe pa pasë zbatuar atë për çka e nisa”.
Kuptimi është se Fjala e Zotit, që del nga goja e tij, nuk do të kthehet tek Ai pa rezultat, pa bërë atë që atij I pëlqen, pa e kryer misionin e saj.
Nuk është për t'u habitur që vërejtje të tilla mbi efektivitetin e Fjalës së Perëndisë janë shprehur gjithmonë në momente të vështira të historisë së popullit të Izraelit. Këto janë momentet kur Populli duhet të mbajë besimin e tij. Për shembull, nga fillimi i Isaisë së dytë, gjejmë këtë fjali:
“Çdo njeri është bar, e tërë lavdia e tij porsi lulja e fushës;…
Thahet bari e bie lulja: kurse fjala e Zotit qëndron për amshim” (Is.40, 6…8).
Çdo mish është si bari, gjithë hiri i tij është si lulja e fushës: bari thahet dhe lulja thahet... Po, njerëzit janë si bari: bari thahet dhe lulja thahet, por fjala e Perëndisë tonë mbetet përjetë.
Ose përsëri, kapitulli i parë i Zanafillës, kjo poemë e gjatë e Krijimit, që u shkrua gjithashtu gjatë mërgimit në Babiloni, përsëritet disa herë:
"Zoti tha dhe u bë".
Të njëjtën këmbëngulje konstatojmë te profeti Jeremia, i cili gjithashtu predikonte në kohë ankthi; ai thotë në emër të Zotit:
“Unë rri zgjuar mbi fjalën time për ta zbatuar” (Jr 1,12). Kalimthi, përkujtoj që të dihet mirë se është e njëjta fjalë në hebraisht ("Davar") që do të thotë "fjalë" dhe "ngjarje".
Arsyeja e dytë për këmbënguljen e Isaisë për efektshmërinë e Fjalës së Perëndisë është dëshira e tij për të luftuar kundër idhujtarisë: sepse tundimi për të humbur besimin te Zoti u rilind pashmangshmërisht gjatë Mërgimit; ky është arsyetimi që dëgjojmë ndonjëherë: duke qenë se ne (populli i Jeruzalemit), jemi të mundur, të asgjësuar, ndoshta do të bënim më mirë t'u drejtoheshim perëndive të fitimtarëve, babilonasve në këtë rast. Të paktën ata kanë perëndi efektive!




FJALA E ZOTIT JEP FRYTE, E KRYEN MISIONIN E VET.

Në të vërtetë, tek Isaia e dytë, profeti i kohës së mërgimit, nuk do të çuditemi që gjejmë fjalët më të ashpra kundër idhujve të kombeve të tjera: me temën: Zoti ynë nuk i ngjan idhujve që janë pashpresë, memecë dhe nuk mund të bëjnë asgjë për ne. Po citoj një fjali prej saj:
“E vënë në krah edhe e mbartin dhe e vendosin në vend të vet. Aty qëndron, s’luan vendit të vet; nëse e thërrasin në ndihmë, s’përgjigjet, nga ngushtica askënd nuk shpëton!”(Is. 46, 7). Sado që t'i thërrasim atij (zotit të rremë), ai nuk përgjigjet, nuk shpëton askënd nga ankthi. Dhe nëse keni kuriozitetin të lexoni kapitullin 44 të Isaias, do të gjeni atje një zhvillim mjaft sarkastik mbi njerëzit e varfër që përdorin të njëjtin dru për të bërë zjarr dhe për të bërë statuja; dhe fatkeqsisht presin ndihmë nga keto statuja inerte që kanë bërë vete!
Duke i bërë jehonë kësaj, ju e dini këtë fjali nga Psalmi 115, 3-8:
“3 Hyji ynë është në qiell, ai bën gjithçka i pëlqen.
4 Idhujt e paganëve janë argjend e ar ‑ prodhim i dorës së njeriut.
5 Gojë kanë e nuk flasin, sy kanë e nuk shohin,
6 veshë kanë e nuk dëgjojnë, hundë kanë e nuk nuhasin.
7 Duar kanë e nuk prekin, këmbë kanë e nuk ecin, ‑ zë nuk qesin prej gurmazit të tyre!
8 Të tillë qofshin edhe ata që i punojnë, të gjithë ata që shpresojnë në ta!”
I rikthehem tekstit të sotëm:
“Fjala ime nuk do të më kthehet derisa të kryej misionin e saj”.
Ndalem te kjo fjalë: mision: Isaia kishte kuptuar një gjë, është se veçantia e madhe e fjalës së Zotit është të jetë një fjalë faljeje dhe pajtimi. Le të lexojmë vargjet që i paraprijnë tekstit tonë sot:
“6 Kërkojeni Zotin deri sa mund të gjendet, thirreni në ndihmë deri sa është afër!
7 Le ta lërë i patenzoni udhën e vet, njeriu i keq synimet e veta, le të kthehet te Zoti e ai do të ketë mëshirë për të, tek Hyji ynë që është bujar në falje.
8 Sepse mendimet tuaja, nuk janë mendimet e mia” (Is 55,6-8).
Misioni i përmendur në pasazhin e sotëm ("fjala ime nuk do të kthehet tek unë derisa të kem kryer misionin e saj") është pra një mision që konsiston në shpalljen e faljes së Zotit falas dhe në pajtimin e njerëzimit me të, me Zotin: Përkthejeni: Zoti do të përfundojë duke e pajtuar njerëzimin me veten. Më vonë, Shën Pali nuk do të thotë asgjë tjetër:
“3 Kjo gjë është e mirë dhe e pëlqyeshme para Hyjit, Shëlbuesit tonë, 4 vullneti i të cilit është që të shëlbohen të gjithë njerëzit dhe ta arrijnë njohjen e së vërtetës” (1 Tim. 2, 4).
Edhe nëse kjo nënkupton dërgimin e Fjalës në botë: “Ky është Birii im i dashur,…atë dëgjoni” (Mt,17, 5). Dishepujt, nga ana tjetër, dërgohen si ambasadorë pajtimi:
“18 Të gjitha e kanë burimin në Hyjin, i cili na pajtoi me vetvete me anë të Krishtit dhe neve na e besoi shërbesën e pajtimit. 19 Sepse Hyji nëpër Krishtin e pajtoi botën me vetvete, duke mos ua numëruar njerëzve fajet e tyre e duke na e besuar neve fjalën e pajtimit. 20 Jemi, pra, përfaqësuesit e Krishtit! Hyji ju qorton përmes nesh! Ju përbejmë në emër të Krishtit: Pajtohuni me Hyjin! (2 Kor 5,17-20). Fjala e mishëruar nuk u kthye tek Ati "pa rezultat... pa e kryer misionin e saj" të pajtimit.
Siç thotë letra drejtuar Hebrenjve:
“1 Pasi Hyji herë pas here dhe në mënyra të ndryshme, në të kaluarën, u ka folur etërve me anë të profetëve, 2 së fundi, në këto ditë, na foli edhe neve me anë të Birit, të cilin e bëri trashëgimtarin e të gjitha gjërave, nëpër të cilin edhe e krijoi gjithësinë. 3 Biri, që është pasqyrimi i Lavdisë dhe vula e qenies së Hyjit, që me të fuqishmen fjalën e vet mban gjithësinë, pasi e kreu pastrimin e mëkateve, ndenji në të djathtën e Madhërisë në qiell (Hb. 1,1-3).