Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXIV ORD. VITI B

MË 15 – 9 – 2024


LEXIMI I DYTË: Jk. 2,14-18.

14 Ç’dobi, o vëllezërit e mi, nëse ndokush thotë se ka fe, në qoftë se nuk i ka veprat? A thua mund ta shpëtojë vetëm feja?
15 Në qoftë se ndonjë vëlla ose ndonjë motër janë të zhveshur ose pa ushqimin e përditshëm,
16 dhe ndokush prej jush u thotë: »Shkoni në paqe! Nxehuni dhe ngijuni!«, por nuk u jepni çka u nevojitet për trup, ç’dobi?!
17 Kështu edhe feja: në qoftë se nuk i ka veprat, është e vdekur në vetvete.
18 Por ndokush mund të thotë: »Ti ke fenë, kurse unë kam veprat. Ma trego ti fenë tënde pa vepra, kurse unë do ta tregoj prej veprave të mia fenë.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NUK MJAFTON TË THUASH: ZOT, ZOT!

Ne e dimë mirë frazën e Jezusit: 21 “Jo secili që më thotë: ‘O Zot, o Zot!’ do të hyjë në Mbretërinë e qiellit, por ai që kryen vullnetin e Atit tim që është në qiell. 22 Shumë do të më thonë atë ditë: ‘O Zot, o Zot, a nuk profetizuam në Emër tënd, a nuk i nxorëm shpirtrat e këqij në Emër tënd, a nuk bëmë shumë mrekulli në Emër tënd?’ 23 Atëherë unë do t’u them: Kurrë nuk ju kam njohur! Shporruni prej meje, o keqbërës!”(Mt. 7,21-23).
Ne dimë më pak për atë të Shën Jakobit, por është e njëjta gjë: “Ç’dobi, o vëllezërit e mi, nëse ndokush thotë se ka fe, në qoftë se nuk i ka veprat? A thua mund ta shpëtojë vetëm feja?” (v. 14). Nëse dikush pretendon se ka besim, pa vepruar sipas fesë, për çka mund të shërbëjë feja? Nëse fjalia e Jakobit na duket pak e diskutueshme, pak polemike, kjo ndodh sepse problemi ishte në rendin e ditës. Formula: “Nëse dikush thotë” na fton të mendojmë se ka vërtet njerëz që pretendojnë se kanë besim, kur nuk lëvizin asnjë gisht për vëllezërit e tyre.
Por në fakt, të gjithë predikuesit e të gjitha kohërave u është dashur të na kujtojnë: Ligji dhe profetët, në Izrael, u gjetën përballe këtij problemi. Dhe për këtë mund të kuptojmë, për më tepër, edhe një herë, se Jakobi ishte shumë i shënuar nga Besëlidhja e Vjetër. Shërbimi ndaj të tjerëve ishte një temë e preferuar e profetëve; për shembull Isaia:
“6 Vallë, a s’është agjërimi që unë zgjodha:
t’i këputësh verigat e padrejtësisë,
t’i zgjidhësh leqet e zgjedhës,
t’i lëshosh të lirë të ndrydhurit,
të copëtosh çdo zgjedhë?
7 A jo ta ndash bukën tënde me të uriturin,
t’i shtiesh në shtëpinë tënde skamnorët e të pastrehët?
Kur ta shohësh të zhveshurin, vishe
dhe mos e përbuz farefisin tend” (Is. 58, 6-7).
Agjërimi që unë preferoj, a nuk është ky: zgjidhja e lidhjeve që vijnë nga ligësia, shkëputja e rripave nga zgjedha, lirimi i atyre që u përkulën, me pak fjalë grisja e të gjitha zgjedhave! A nuk është kjo ndarja e bukës me të uriturit? Dhe përsëri: të varfërit të pastrehë, do t'i strehoni, nëse shihni dikë lakuriq, do t'i mbuloni; para atij që është mishi yt, nuk do t'i shmangesh. Kjo është ajo që Jakobi e quan “duke vënë në praktikë besimin tuaj”. Ndërsa, për ne, një “që praktikon” është më shumë dikush që shkon në meshë çdo dielë!
Duket se ky është mësimi që duhet nxjerrë nga ky tekst: ka praktikë dhe praktikë, pikërisht... dhe autorët e Besëlidhjes së Re e përdorin këtë fjalë në kuptime të ndryshme. Ekziston praktika e adhurimit dhe praktikimi i parimit të bamirësisë; dhe të gjithë pajtohen që njëri nuk e zëvendëson tjetrin.
Kur Jezusi citon (dy herë) frazën e famshme të profetit Ozea:
“6 Dua dashurinë e jo flinë,
njohjen e Hyjit më se holokaustet” (Os. 6,6: cituar dy herë nga Mateu në kapitujt 9 dhe 12), ai dëshiron pikërisht të kujtojë se të gjitha praktikat e bukura të adhurimit (sakrificat) nuk i përjashtojnë gjestet e bamirësisë.
Kështu thotë Jakobi këtu me ndihmën e shëmbëlltyrës së tij të vogël: “15 Në qoftë se ndonjë vëlla ose ndonjë motër janë të zhveshur ose pa ushqimin e përditshëm, 16 dhe ndokush prej jush u thotë: “Shkoni në paqe! Nxehuni dhe ngijuni!«, por nuk u jepni çka u nevojitet për trup, ç’dobi?!” (v. 15- 16).
Supozoni se një vëlla ose motër nuk ka mjaftueshëm për t'u veshur ose për të ngrënë çdo ditë; nëse njëri prej jush u thotë: Shkoni në paqe! Ngrohuni dhe hani mbushjen tuaj! pa u dhënë atyre atë që u nevojitet për të jetuar, cili është qëllimi? Përkthe: të gjitha fjalët e bukura në botë nuk kanë qenë kurrë të dobishme.
Ne e dinim këtë, mund të thoni! Por problemi, me sa duket, është se nëse fjalët e bukura nuk janë të dobishme për të tjerët, Jakobi duket se thotë se as ata nuk na bëjnë mirë! Sipas tij, besimi ynë vdes nga moszbatimi, pra rritet në shërbim të të tjerëve. Pak më poshtë, ai do të thotë: “Sepse, sikurse trupi pa shpirt është i vdekur, kështu edhe feja pa vepra është e vdekur” (v. 2,26). Që do të thotë se veprimet janë frymëmarrje e besimit.


KA PRAKTIKË DHE PRAKTIKË

Edhe një herë, Shën Gjoni na duket shumë i afërt: ju e dini këtë fjali nga Letra e tij e parë: “16 Me këtë gjë e njohëm dashurinë: Jezusi e dhuroi jetën e vet për ne. Edhe ne e kemi për detyrë ta japim jetën tonë për vëllezër. 17 Kush i ka të mirat e kësaj bote dhe e sheh vëllain e vet në ngushticë dhe e mbyll zemrën e vet para tij – në ç’mënyrë dashuria e Hyjit qëndron në të? 18 Fëmijëzit e mi, mos të duam me fjalë e me gjuhë, por me vepra e në të vërtetë!” (1 Gj. 3, 16-18).
Ose: “7 Të dashur, ta duam njëri-tjetrin, sepse dashuria vjen nga Hyji, dhe, secili që ka dashuri, ka lindur prej Hyjit dhe Hyjin e njeh. 8 Kush nuk ka dashuri, nuk e ka njohur Hyjin, sepse Hyji është dashuri. Kushdo që do, lind nga Perëndia dhe arrin në njohjen e Perëndisë (1 Gj. 4,7-8).
Merita e kësaj fjalie të fundit është të na bëjë të kuptojmë se besimi nuk është një bagazh, por një rrugë, ajo në të cilën, falë vëmendjes që u kushtohet vëllezërve tanë, zbulojmë vetë Zotin. Jezusi bën një krahasim tjetër: ai nuk e krahason besimin me një rrugë, por me një ndërtim: “24 Kështu, kushdo i dëgjon këto fjalë të mia dhe i vë në veprim, mund të krahasohet me njeriun e urtë, i cili e ndërtoi shtëpinë e vet mbi shkëmb. 25 Ra shiu, u çuan përrenjtë, frynë erërat e u përplasën për atë shtëpi, por ajo nuk u rrëzua, sepse i kishte themelet në shkëmb. 26 Kurse, ai që i dëgjon të gjitha këto fjalë të mia e nuk i vë në veprim, mund të krahasohet me njeriun e marrë, i cili e ndërtoi shtëpinë e vet mbi rërë”(Mt 7.24-26).
Shën Pali nuk lihet jashtë:
“2 Po ta kisha dhuratën e profecisë
e t’i dija të gjitha misteret
e të gjitha dituritë;
po ta kisha edhe fenë e plotë,
me të cilën të mund t’u ndërroja vend maleve,
por po të më mungonte dashuria,
s’do të isha asgjë!
3 Po ta ndaja lëmoshë mbarë pasurinë time
dhe po ta jepja trupin tim të digjej,
por, po të më mungonte dashuria,
nuk do të më vlente asgjë! (1 Kor. 13,2-3).
Prandaj Pali dhe Jakobi pajtohen. Po, por atëherë, çfarë ndodh me të gjitha pohimet e Palit për shpëtimin e lirë? Ai këmbëngul shumë duke shkruar se Zoti na shpëton lirisht pa merita nga ana jonë: nuk janë ato që ne i quajmë “veprat tona” që na shpëtojnë. (Me vepra ai nënkupton vepra bamirësie, por veçanërisht rrethprerje dhe rregulla dietike hebraike).
Në realitet, nuk ka asnjë kundërshtim thelbësor midis Palit dhe Jakobit; vetëm ata janë dy predikues që u drejtohen dy Bashkësive të krishterë të ndryshme; kështu që ata nuk insistojnë në të njëjtat gjëra.
Të krishterët e Palit nuk ndalojnë kurrë së debatuari nëse duhet të respektojnë apo jo të gjitha praktikat hebraike (duke filluar me rrethprerjen) përveç pagëzimit të krishterë. Këtyre, Pali pohon: Zoti na shpëton lirisht, (kjo është ajo që ai e quan “me anë të besimit”); ne vetëm duhet të besojmë në Të dhe ta mirëpresim këtë shpëtim të ofruar. Organizatat bamirëse do të pasojnë në mënyrë të pashmangshme nëse besimi ynë është i vërtetë!
Po, por befas, në Bashkësinë e krishterë e Jakobit, ka njerëz të zgjuar që përfitojnë nga pohimet e Palit për të thënë se meqenëse mjafton të kesh besim dhe se veprat tona (gjestet tona të bamirësisë) nuk llogariten, nuk ka nevojë të kujdesuni për të tjerët!
Këtyre, Jakobi thjesht kujton frazën e Jezusit:
“35 Nëse e doni njëri‑tjetrin,
të gjithë do t’ju njohin se jeni nxënësit e mi”(Gj. 13,35).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 24 ORD. VITI B

MË 15-9-2024


LEXIMI I UNGJILLIT: Mk. 8, 27 – 35.

27 Jezusi u nis me nxënësit e vet drejt fshatrave të Cezaresë së Filipit. Udhës i pyeti nxënësit e vet: “Çka thonë njerëzit, kush jam unë?”
28 Ata iu përgjigjën: “Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, disa të tjerë Elia, disa të tjerë prapë se je njëri ndër profetët.”
29 Atëherë i pyeti ata: “Po ju, kush thoni se jam?”
“Ti je Mesia!” ‑ iu përgjigj Pjetri.
30 Ai u urdhëroi rreptësisht të mos ia tregonin askujt këtë gjë për të.
31 Atëherë filloi t’u shpjegojë se Birit të njeriut i duhet të pësojë shumë; se pleqtë, kryepriftërinjtë e skribët do ta përbuzin; se do të vritet dhe se do të ngjallet pas tri ditësh. 32 Ua tha këto krejt haptas. Atëherë Pjetri e ndau në një anë e zuri ta qortojë.
33 Jezusi u soll, shikoi nxënësit e vet dhe i bërtiti Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
34 Atëherë grishi popullin bashkë me nxënësit e vet dhe u tha: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le t’i bjerë mohit vetvetes, ta marrë kryqin e vet e të më ndjekë. 35 Sepse, ai që do ta shpëtojë jetën e vet, do ta bjerrë, përkundrazi, ai që do ta bjerrë jetën e vet për mua e për Ungjill, do ta shpëtojë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MOHIMI I PARË I PJETRIT.

Pjetri sapo ka guxuar fjalët më e jashtëzakonshme që mund të imagjinohej në atë kohë: "Ti je Mesia".
Dhe ne jemi të befasuar nga reagimi i Jezusit; ai nuk e refuzon titullin, por menjëherë jep një udhëzim të rreptë të heshtjes.
Ne tashmë, këtë vit, duke kexuar ungjillin e Markut, e kemi hasur këtë "sekret mesianik" të famshëm disa herë: është shumë herët për t'u thënë të gjithëve se Jezusi është Mesia, sepse ky titull është shumë i paqartë. Sepse Jezusi është me të vërtetë Mesia që pritej, por aspak siç pritej! Kjo është ajo që ai do të përpiqej të bëjë të kuptonin dishepujt e tij: "Atëherë filloi t’u shpjegojë se Birit të njeriut i duhet të pësojë shumë; se pleqtë, kryepriftërinjtë e skribët do ta përbuzin; se do të vritet dhe se do të ngjallet pas tri ditësh" (Mk. 8,31).
Për veshët e Izraeliteve, ky fjalim ishte plotësisht paradoksal: në momentin kur Jezusi pretendoi titullin "Mesia" (Biri i njeriut ishte një sinonim), ai parashikoi dështim, vuajtje, vdekje.
Disa fjalë së pari për këtë titull: "Biri i njeriut": kjo shprehje vjen drejtpërdrejt nga libri i Danielit, në kapitullin 7, 13-14:
"Unë po shikoja kështu në vegimin e natës:
dhe ja, në retë e qiellit,
po vinte dikush si Biri i njeriut!
Arriti deri tek i Tejetlashti i motit
dhe qe paraqitur para tij.
Ai i dha pushtetin, nderin e mbretërinë.
Të gjithë popujt, fiset e gjuhët
u shtruan nën shërbimin e tij:
pushteti i tij pushtet i amshuar
që kurrë s’do të merret,
mbretëria e tij
kurrë nuk do të prishet".
Disa vargje më vonë, Danieli specifikon se ky Bir i Njeriut nuk është një individ i vetmuar, por një popull:
"... do ta marrin veç prej tyre mbretërinë
dhe do ta mbajnë për shekuj të shekujve
shenjtërit e Hyjit të Tejetlartë" (7,18)....
"Mbretëri e pushtet e madhëria e mbretërive
do t’i jepen popullit
të Shenjtërve të të Tejetlartit,
mbretëria e të cilit
është mbretëri e amshueshme
dhe të gjithë mbretërit atij do t’i shërbejnë,
atë do të dëgjojnë“ (7,27).
Kur Jezusi i atribuon vetes këtë titull "Biri i Njeriut", ai e paraqet veten si ai që e vë veten në krye të popullit të Hyjit. Ai është me të vërtetë Mesia që vjen për të vendosur mbretërimin e Perëndisë në tokë.
Këtu, në librin e Danielit nuk flitet në asnjë mënyre për vuajtje! Çfarë ideje! Pjetri me të drejtë është i mërzitur. Ashtu si shumë nga bashkëkohësit e tij, ai priste një mbret Mesia, triumfues, i lavdishëm, i fuqishëm që do të kishte dëbuar Romakët një herë e përgjithmonë nga Palestina. Pra, ajo që shpall Jezusi, është e papranueshme: Zoti i Plotfuqishëm nuk mund të lejojë që gjëra të tilla të ndodhin! Mund ta quhet ky tekst: "Mohimi i parë i Pjetrit", refuzimi i parë për të ndjekur Mesinë në vuajtje.
Jezusi përballet me këtë refuzim spontan të Pjetrit si me një tundim të vërtetë për veten e tij dhe ai i thotë Pjetrit me ngulm:
“M’u hiq sysh, he djall,
se nuk ke ndër mend punët e Hyjit,
por punët e njerëzve!” (Mk. 8, 33).


PIKËPAMJET E ZOTIT DHE TË NJERËZVE.

Le të jenë pikëpamjet tona spontanisht "njerëzore"! Çfarë mund të jetë më e natyrshme?! Por ne duhet ta lëmë Shpirtin t'i transformojë pikëpamjet tona, nganjëherë t'i nderrojë plotësisht, nëse duam t'i qëndrojmë besnikë planit të Perëndisë. Ndryshe nga Mateu dhe Luka, Marku nuk tregon hollësitë e tundimeve të Jezusit në shkretëtirë, por nuk ka dyshim se ai na përshkruan një tundim të Jezusit këtu për ne, një tundim veçanërisht serioz që ngjalli një reagim shumë të gjallë nga ana e Jezusit, dëshmi se ai duhet të paguajë një luftë të vërtetë këtu:
“Duke parë dishepujt e tij,
ai i bërtiti Pjetrit ashpër:
“M’u hiq sysh, he djall,
se nuk ke ndër mend punët e Hyjit,
por punët e njerëzve!”.
Në mënyrë pozitive kjo tingellon kështu si një thjrrje e forte:
Ki ndër mend punët e Hyjit, dhe jo punët e njerëzve: Ti më vij pas! Ti më ndiq".
Pse Marku vëren këtu se Jezusi reagoi në këtë mënyrë për shkak të pranisë së dishepujve? Mund të mendohet sepse gabimi i Pjetrit është edhe më serioz, pasi rrezikon t'i tërheqë të tjerët në gabimin e tij? Titulli i Satanit ("pengesa") thotë qartë atë që është në rrezik: si Shërbëtori i Isaisë (leximi i parë), Jezusi është i vendosur të "dëgjojë" Atin e tij, të lejojë veten të udhëzohet dhe të arrijë deri në fund të misionit të tij, edhe nëse duhet të përballojë vuajtje zemërime, pështyje, goditje:
“ Zoti Hyj ma hapi veshin,
s’kundërshtova, nuk u zmbrapsa.
Shpinën ua solla atyre që më rrahnin,
mollëzat e mia atyre që ma shkulnin mjekrrën:
fytyrën time nuk e largova
nga të sharat e pështymat” (Is.50, 5-6).
Sepse plani i Perëndisë për shpëtimin nuk përshtatet me një Mesi triumfues:
që njerëzit të "arrijnë në njohjen e së vërtetës", siç thotë Pali (1 Tim 2, 4),
ata duhet të zbulojnë Perëndinë e butësisë dhe të faljes,
të mëshirës dhe të keqardhje;
nuk do të jenë të mundur aktet e fuqisë,
por vetëm dhurata supreme e jetës së Birit:
"Dashuria më e madhe
që ndokush mund
të tregojë është:
të japë jetën e vet për miqtë e vet" (Gj. 15,13).
Dhe ai fton të gjithë dishepujt e tij të të gjitha kohërave që ta ndjekin.
Marku vëren se Jezusi më pas thirri turmën dhe vazhdoi mësimin e tij mbi kërkesat e ungjillizimit:
Duke thirrur turmën me dishepujt e tij, ai u tha atyre:
"Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje,
le t’i bjerë mohit vetvetes,
ta marrë kryqin e vet e të më ndjekë.
Sepse, ai që do ta shpëtojë jetën e vet, do ta bjerrë,
përkundrazi, ai që do ta bjerrë jetën e vet
për mua e për Ungjill, do ta shpëtojë" (8, 34-35).

[ninoenina]

F.A. E DIELA XXIV ORD. VITI B. UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XXIV ORD. VITI B.

MË 15-9-2024.

UNGJILLI: Mk. 8,27-35.

27 Jezusi u nis me nxënësit e vet drejt fshatrave të Cezaresë së Filipit. Udhës i pyeti nxënësit e vet:
“Çka thonë njerëzit, kush jam unë?”
28 Ata iu përgjigjën:
“Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, disa të tjerë Elia, disa të tjerë prapë se je njëri ndër profetët.”
29 Atëherë i pyeti ata:
“Po ju, kush thoni se jam?”
“Ti je Mesia!” ‑ iu përgjigj Pjetri.
30 Ai u urdhëroi rreptësisht të mos ia tregonin askujt këtë gjë për të.
Jezusi paralajmëron vdekjen dhe ngjalljen e vet
31 Atëherë filloi t’u shpjegojë se Birit të njeriut i duhet të pësojë shumë; se pleqtë, kryepriftërinjtë e skribët do ta përbuzin; se do të vritet dhe se do të ngjallet pas tri ditësh.
32 Ua tha këto krejt haptas. Atëherë Pjetri e ndau në një anë e zuri ta qortojë.
33 Jezusi u soll, shikoi nxënësit e vet dhe i bërtiti Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
34 Atëherë grishi popullin bashkë me nxënësit e vet dhe u tha:
“Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le t’i bjerë mohit vetvetes, ta marrë kryqin e vet e të më ndjekë.
35 Sepse, ai që do ta shpëtojë jetën e vet, do ta bjerrë, përkundrazi, ai që do ta bjerrë jetën e vet për mua e për Ungjill, do ta shpëtojë.
36 E njëmend, çka i vlen njeriut të fitojë mbarë botën, nëse e humb jetën e vet.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në pasazhin e Ungjillit të javës së kaluar, dëgjuam historinë e shërimit të një memeci shurdh të kryer nga Jezusi në Dekapolin, në territorin pagan dhe kishim vënë re se Jezusi nuk shoqërohej nga dishepujt e tij. Ai kishte shkuar vetëm në Dekapolin; para se të kishte shkuar vetëm në Tiro dhe Sidon, pa apostujt, ai kaloi një kohë të caktuar larg dishepujve të tij.
Do të kujtojmë gjithashtu se shkëputja kishte ndodhur në një klimë mjaft të tensionuar. Jezusi kishte diskutuar fillimisht me skribët dhe farisenjtë, pastaj edhe me ta kishte pasur fjalë të ashpra ndaj tyre dhe në fund tha: “Por edhe ju jeni si ata “assūnetoi” (budallenjtë) për të mos kuptuar disa gjëra?”
Dhe pastaj ai kishte shkuar në Tiro dhe Sidon. Sot e gjejmë përsëri me dishepujt, dëgjojmë se ku i udhëheq dhe çfarë fjalimesh bëjnë gjatë rrugës.
Jezusi u largua me dishepujt e tij drejt fshatrave përreth Cezaresë së Filipit.
Ai i çoi në veriun e largët të vendit të Izraelit, nga Kafarnaum është dy ditë udhëtim, por ia vlen sepse arrihet në vendin më magjepsës të Palestinës, në tokën e Izraelit.
Pikërisht aty, rrëzë malit Hermon të mbuluar gjithmonë me borë, rrjedhin ujërat e freskëta dhe të bollshme të lumit Jordan; fusha përreth ujiet nga përrenj të panumërt dhe për këtë arsye toka është pjellore dhe është një parajsë autentike tokësore, aq magjepsëse sa kur Aleksandri i Madh kaloi atje në 331 para Krishtit, ai bërtiti: “Por kjo është sigurisht shtëpia e perëndisë Pan dhe nimfave”.
Pra, ky vend u emërua “Panias” nga Pan, prandaj emri aktual “Banyas”.
Edhe në Bibël ky rajon lëvdohet për kullotat e tij të harlisura, dhe për frytshmërinë e tufave të tij.
Pyesim veten pse Jezusi i solli dishepujt e tij në Cezare të Filipit?
Ai donte të hapte një fjalim me ta... mund ta kishte bërë në Kafarnaum, jo!
Ai donte t'ua bënte disa pyetje dishepujve në Cezaren e Filipit, ndaj është e rëndësishme të kuptojmë se cili qytet ishte ky kryeqytet i mbretërisë së Filipit.
Ky qytet quhej Cezarea e Filipit sepse u themelua nga Filipi, një nga tre djemtë e preferuar të Herodit të Madh; e kishte ndërtuar si kryeqytet dhe sigurisht e kishte quajtur Cezare për nder të perandorit të Romës.
Çfarë shohin apostujt rreth tyre?
Jezusi i udhëhoqi ata atje pikërisht që të mund të sodisnin këtë vend.
Ata panë një spektakël magjepsës, u magjepsën jo vetëm nga peizazhi, por mbi të gjitha nga jeta komode që bënin banorët.
Ata vetëm mund t'i kishin zili kënaqësitë që Tetrarku Filip mund të përballonte në pallatet e tij.
Një nga këto pallate ishte pikërisht aty, mbi burim ku sot mund të shihet një ndërtesë mes pemëve, një pozicion magjepsës nga i cili mund të sodisim të gjithë Luginën e Hulës.
Ata përmendin edhe një detaj të fundit jo margjinal, thashethemet për jetën e përditshme në pallatin: apostujt e dinë gjithashtu se kush jeton në këtë pallat, me kë jeton Filipi, gruaja e tij është Salome, kërcimtarja e famshme që kishte kërkuar kokën e Gjon Pagëzuesit; ajo ishte sigurisht ylli që animonte festat dhe kërcente në trikliniumet e pallatit të Filipit.
Është në kuadrin e jetës joshëse që bëjnë njerëzit e këtij vendi që Jezusi u bën dishepujve një pyetje të parë, le ta dëgjojmë:
Ai i pyeti dishepujt e tij duke thënë: “Çka thonë njerëzit, kush jam unë?”.
Dhe ata iu përgjigjën: “Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, disa të tjerë Elia, disa të tjerë prapë se je njëri ndër profetët”.
Pyetja e parë që bën Jezusi, mund të parafrazohet kështu:
“Unë mishëroj një lloj njeriu të caktuar: si vlerësohet nga njerëzit ky njeri që propozoj me mesazhin tim, me personin tim dhe me jetën time? Është me vlerë apo është krejtësisht e parëndësishme, askujt nuk i intereson?” Të gjithë me siguri do të donin të ishin si Filipi, ai është ideali i një njeriu të admiruar dhe të gjithë i kishin zili pasuritë e tij, dhe e dëshironin: të gjithë dhe madje edhe apostujt, thellë në zemrat e tyre, do të donin të mishëronin mbretin e Cezares së Filipit, por ne do të flasim për përfshirjen e tyre më vonë.
Përgjigja që japin dishepujt: “Për njerëzit, njeriu që ti Jezusi e mishëron, ka vlerë, ka shumë vlerë: ata thonë se je si Gjon Pagëzuesi, si Elia, si një nga Profetët”.
Është shumë bukur që askush nuk pa tek Jezusi asgjë që e bën atë të ngjajë me personazhet e mëdhenj të kohës së tij.
Njerëzit mund ta kenë zili jetën e bukur të Filipit, por te Jezusi ata kapin ngjashmëri me njerëzit që duhen admiruar për jetën e tyre të shenjtë, jo për pallatet që ata ndërtojnë. Njerëzit nuk shohin tek Jezusi asnjë ngjashmëri me Kryepriftin para të cilit të gjithë përkulen... asnjë ngjashmëri me këta personazhe.
Jezusi i ngjan Gjon Pagëzuesit sepse njerëzit kanë vënë re se Ai është si ai, me shpinë të drejtë, nuk përkulet si kallamishte të fryra nga era, thotë atë që mendon dhe jeton sipas asaj që predikon.
Pastaj Elia, ai që shpalli besimin në Zotin e vetëm dhe hodhi poshtë çdo kompromis me idhujt.
Këtu jemi në një vend ku adhurohen idhujt, admirohet tempullin të mrekullueshëm në mermer të bardhë të kushtuar në vitin 19-të para erës tonë nga Herodi i Madh në nder të Augustit dhe perandoreshes Romë, dhe më pas ata të kushtuar idhullit Pan dhe nimfave. Ai që adhuron idhujt merr prej tyre nderime, pallate, kënaqësi, bekime, megjithëse... nëse adhuroni idhuj, jeni të mbushur me të mira, por me çfarë çmimi!
Ti bëhesh skllav i tyre, nuk je më i lirë, ata pushtojnë të gjitha mendimet e tua, vendosin të gjitha zgjedhjet e tua; nëse adhuron perëndinë “paratë”, ai të jep gjithçka, por ti duhet t'i bindesh atij, duhet të jesh gjithashtu i gatshëm të shfrytëzosh të tjerët, të gënjesh, edhe të vrasësh nëse është e nevojshme. Në këtë konsiston skllavëria e idhullit!
Jezusi është ai që refuzoi idhujt, Jezusi vlerësoi gjërat e bukura të kësaj bote, që janë krijesa dhe dhurata të Perëndisë, por mjerë do të bëheni ju nëse pranoni të jeni skllevër të tyre. Këtu është ngjashmëria e Jezusit me Elinë.
Njerëzve që mirëpresin idealin e njeriut nga Filipi, i cili u jep pasuri, pozita prestigji, pushteti atyre që përkulen para tij, i bën ata të marrin pjesë në gëzimet dhe jetën e tij luksoze në oborr. Prandaj njeriu i mishëruar nga Jezusi vlerësohet nga njerëzit, ata e admirojnë atë për drejtësinë, guximin… por pyetja është:
“Nëse bëhem si Ai, çfarë përfitoj prej kësaj zgjedhjeje?
A ia vlen të jesh një njeri, një person si Ai apo është më mirë të jesh si besimtarët e idhujve, apo si ata që përkulen para Filipit?”
Çfarë është në gjendje t'u ofrojë Jezusi atyre që e ndjekin?
Është kjo një pyetje që edhe ne duhet t'ia bëjmë qartë vetes sot, sepse duhet t'i përgjigjemi Jezusit sinqerisht.
Ne ndoshta do ë kishim mundësinë të ushqenim ëndrra që më pas do të përfundonin me zhgënjime të hidhura: le të mendojmë përsëri për atë që pritej nga Jezusi dhe shenjtërit në të kaluarën, çfarë kërkohej prej tyre në kishë?
Nuk është çudi që ata që prisnin shërim nga sëmundjet, mirëqenien, mbrojtjen nga fatkeqësia nga Jezusi dhe shenjtërit... nuk është çudi që ata që e prisnin këto të mira kotë, sepse, të shgënjyer, nuk e morën, shkuan pastaj t’i kërkonin diku tjetër, në shkencë, në teknologji.
Kush mishëron njeriun e propozuar nga Jezusi, çfarë avantazhesh ka ai?
Është për të sqaruar këtë që Jezusi u bën dishepujve një pyetje të dytë.
Le ta dëgjojmë me kujdes sepse na drejtohet:
“Ti, kush thuash se jam?”. Pjetri iu përgjigj: “Ti je Mesia”. Dhe ai i urdhëroi rreptësisht që të mos i tregonte askujt për të.
Përgjigja e Pjetrit për pyetjen e dytë të Jezusit është e vërtetë: Ti je Mesia”, biri i Perëndisë së jetës, domethënë ti je Mesia i pritur, por a nuk është kjo ajo që Jezusi dëshiron të dëgjojë: por para së gjithash cilin Mesinë ka Pjetri në mendje?
Mesia e Pjetrit nuk është Mesia i Perëndisë, ai është një mesi sipas kritereve të njerëzve, ai i traditës, i biri i Davidit që do të kishte dominuar mbretëritë e botës, por mbi të gjitha Pjetri nuk e kuptoi atë që Jezusi dëshiron të dijë.
Pyetja: “Kush jam unë për ty?”, do të thotë “sa vlerë kam unë në jetën tënde, sa je përfshirë në propozimin tim për mua”.
Është pyetja që i dashuri i bën të dashurës së tij, “Kush jam unë për ty” nuk do të thotë “Kush jam unë! Jo vetë kush jam unë”, por kush jam unë për ty; pra sa vlerë kam në jetën tënde, në zgjedhjet e tua, në mendimet e tua sa ka rëndësi personi im.
Kjo është pyetja që bëri Jezusi, ai dëshiron të dijë se sa të përfshirë janë dishepujt e tij në propozimin e tij për njeriun, me fjalë të tjera, ai u thotë dishepujve: “Doni të jeni njerëz si Herodi, si Filipi, mbreti i Cezarecë të Filipit apo si unë?
E keni kuptuar se unë dhe ai jemi ndryshe? Me cilin llojë njeriu ndjeni bashqkëngjitur, cilin llojë njeriu doni të jeni në përngjasim?
Cilët njerëz dëshironi të jeni? Pra, sa i përfshirë jeni me mua?”
Është propozimi i bashkëshortit, “Dëshiron të kombinosh, të bashkëndash jetën tënde me jetën time?”
Kjo është një pyetje që duhet ta lëmë veten t'ia bëjmë vetes sot:
Sa jeni të gatshëm ta përqendroni jetën tuaj te Jezusi i Nazaretit?
Ndoshta bashkimi me Të është rreth një kohe të caktuar në jetën tuaj, që mund të jetë pjesëmarrja në liturgjinë e së dielës, gjëra të bukura, një pikë lutjesh...Jezusi nuk është i kënaqur, ai dëshiron të dijë nëse doni të bashkoni gjithë jetën tuaj me të tijën. Jetoni ashtu siç jetoj unë! Kjo është përgjigja që Jezusi dëshiron të dëgjojë nga dishepujt dhe, meqenëse edhe ne, ndoshta, kemi dhënë aderimin tonë me Krishtin siç bëri Pjetri, me shumë entuziazëm, por pa e kuptuar, atëherë nga secili prej nesh Jezusi dëshiron të dëgjojë se do ta sqarojmë mirë idetë tona nga ajo që Jezusi na thotë tani:
“31 Atëherë filloi t’u shpjegojë se Birit të njeriut i duhet të pësojë shumë; se pleqtë, kryepriftërinjtë e skribët do ta përbuzin; se do të vritet dhe se do të ngjallet pas tri ditësh. 32 Ua tha këto krejt haptas” (v. 31-32).
“Jezusi filloi të mësonte”. Kjo folje “filloi” është e çuditshme sepse jemi në gjysmë të rrugës së jetës publike të Jezusit, kështu që një vit e gjysmë tashmë ka kaluar dhe Jezusi tashmë ka mësuar shumë. Ai duhet të fillojë të mësojë nga e para; sepse dishepujt nuk e kuptuan se ku dëshiron t'i udhëheqë, ose më mirë... nuk donin ta kuptonin.
Jezusi nuk dëshiron që të ketë keqkuptime, ai nuk sillet si disa të dashuruar që maskohen për të fituar mbi të dashurin e tyre, për të fshehur pak identitetin e tyre të vërtetë. Jezusi nuk është kështu!
Ai dëshiron që ata që i përmbahen Atij, të kenë ide të qarta: ku po shkon dhe ku dëshiron t'i udhëheqë ata që e ndjekin.
Biri i njeriut është Ai, bir i njeriut në hebraisht “ben-adhàm”, “bar enàsh” në aramaisht, thjesht do të thotë prototipi “I njeriut”.
Njeriu që don të mishërojë, njeriu që Jezusi paraqet me personin e tij, duhet të vuajë shumë; ai do të refuzohet nga autoritetet fetare, skribët, kryepriftërinjtë, ai do të vritet.
Është propozimi i qëllimit që bën Jezusi, Ai do të shkojë dhe ua propozojë këtë dishepujve të tij, kështu që ai, dishepulli i Jezusit, do të jetë një humbës, një i margjinalizuar, një dështim, një njeri pa vlerë, në sy të njerëzve “normalë”.
Në botë, ata që duan të jenë të mëdhenj, duhet të konkurrojnë, sepse jeta është e gjitha një luftë, një garë, një garë e furishme për t'u ngjitur gjithnjë e më lart. Gjithmonë ka qenë kështu, ishte kështu në kohën e Jezusit dhe është edhe sot, aq më tepër.
Qoelet i urtë e quajti këtë lojë patetike “havel”, kotësi, dhe gjithashtu ata që fitojnë, ndjekin erën, “havel”.
Jezusi propozon një njeri tjetër që nuk hyn në konkurencë, por jep jetën për dashuri; në sytë e botës, njeriu që Ai propozon është humbës, dhe Jezusi do të jetë i tillë. Autoritetet politike dhe fetare do ta dënojnë dhe do ta vrasin... por ai menjëherë shton: “Pas tre ditësh do të ringjallet”.
Kujdes, ai thotë:
“Historia e njeriut që unë propozoj, nuk përfundon në errësirën e një varri, sepse gjykimi i Perëndisë përmbys kriteret dhe vlerëson suksesin e një jete në një mënyrë të kundërt me gjykimet e njerëzve”.
Tani, më në fund, edhe Pjetri kuptoi: u trondit, mori një goditje të tmerrshme. Është shenja që kuptoi.
Përpara se Pjetri të mos e kuptonte këtë ose të mos donte ta kuptonte, Jezusi është shumë i qartë, por dhe Pjetri nuk mund ta pranojë këtë këndvështrim “të dhuratës së jetës”, kjo nuk është arsyeja pse ai braktisi shtëpinë, varkën për të ndjekur Mjeshtrin; ai është gjithashtu i gatshëm të japë jetën e tij, por për të fituar, jo për të humbur... në fakt ai reagon, e ka kuptuar dhe nuk mund ta pranojë propozimin e Jezusit.
Le të jemi të kujdesshëm, nëse nuk reagojmë si Pjetri, do të thotë se nuk e kuptojmë atë që tha Jezusi.
Le të dëgjojmë se çfarë bën Pjetri:
“Atëherë Pjetri e ndau në një anë e zuri ta qortojë. 33 Jezusi u soll, shikoi nxënësit e vet dhe i bërtiti Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (v, 32-33).
Pjetri u trondit nga ajo që tha Jezusi dhe ai është i bindur se Jezusit i kishte dalë një budallallëk, së Jezusi kishtë humbur diçka – ndonjëherë kjo ndodh – dhe më pas ai e merr Jezusin mënjanë dhe ungjilltari thotë se “filloi të qortojë Jesusin”.
Folja që përdoret është shumë e rëndësishme “epitiman”, është folja e përdorur nga ungjilltarët për të treguar ekzorcizmin e Jezusit; kur Jezusi duhet të largojë një djall, ai e qorton dhe djalli largohet.
Duke përdorur këtë folje, ungjilltari Marku thotë se Pjetri filloi të kryente një ekzorcizëm mbi Jezusin. Pjetri është i bindur se ajo që tha Jezusi sugjerohej nga “satan”, e sugjërimet e Shejtanit nuk duhet të ndiqen.
Pse Pjetri mendon se Jezusi tha një budallallëk?
Sepse nëse shkojmë dhe shohim në Bibël, Pjetri ka të drejtë.
Në Bibël thuhet gjithmonë se i drejti mbrohet nga Zoti, kushdo që bën mirë bekohet dhe Zoti e mbush me bekimet e tij; merrni për shembull Psalmin 37 ku thotë psalmisti:
“Komploti i lig kundër të drejtëve, kërcëllon dhëmbët kundër tij, por Zoti qesh me të, sepse pastaj i rregullon gjërat, Perëndia është në anën e djathtë
– vazhdon psalmistin – “Unë kam qenë fëmijë dhe tani jam i moshuar, nuk i kam parë kurrë të drejtët të braktisur sepse Zoti nuk i braktis besimtarët e tij, të padrejtët përfundimisht do të shkatërrohen përgjithmonë, prejardhja e të ligjve është humbëse”.
Atë që thotë psalmist, e gjejmë në të gjithë Besëlidhjen e Vjetër, premtimet që i bëhen Mesisë janë ato të fitores, Mesia do të jetë fitimtar, do të nënshtrojë të gjithë armiqtë e tij.
Kjo është katekeza që mësoi Pjetri dhe tani Jezusi po thotë të kundërtën!
Nëse Besëlidhja e Vjetër merret fjalë për fjalë, Pjetri ka të drejtë.
Pjetri nuk e kupton se fitoret e Perëndisë nuk janë ato të njerëzve të drejtë. Pjetri nuk kupton se Zoti ka vetëm një fitore që është ajo e dashurisë, jo ajo e armëve, e atyre që arrijnë të mposhtin armiqtë e tyre.
Këtu është keqkuptimi i Pjetrit!
Cila është përgjigja e Jezusit?
“33 Jezusi u soll, shikoi nxënësit e vet dhe i bërtiti Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (v. 33). Jezusi filloi të qortojë Pjetrin, ai filloi të bëjë ekzorcizmin mbi Pjetrin... “Je ti që ke satan brenda sepse arsyeton sipas kritereve të njerëzve, jo sipas Zotit. Ti shko pas meje”.
Jo “largohu nga unë”, siç do të kishin thënë në kohët e lashta, jo! Por “Shko pas meje”, mos qëndro para meje dhe mos pretendo të jesh ti që tregon rrugën, unë do të shënoj rrugën për ty, rrugën e Zotit. Nëse don të jesh një njeri sipas Zotit, më ndiq”.
Ai e quan satan, sepse pasi ka asimiluar mendimet e njerëzve dhe bota është në duart e të ligut, ai i sugjeroi Mjeshtrit, pa e kuptuar, zgjedhje të kundërta me ato të Jezusit.
Dhe tani Jezusi ua drejton sqarimin turmave, është për t'u habitur që një turmë e tërë shfaqet papritur në Cezare të Filipit.
Kush është kjo turmë?
Nuk ishte turmë nga Cezarea e Filipit: Se bashku me Jezusin ishin vetëm dishepujt e tij. Prandaj tani Jezusi na flet neve, ne jemi kjo turmë të cilës Ai i drejtohet tani. Le të dëgjojmë:
“34 Atëherë grishi popullin bashkë me nxënësit e vet dhe u tha: “Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le t’i bjerë mohit vetvetes, ta marrë kryqin e vet e të më ndjekë. 35 Sepse, ai që do ta shpëtojë jetën e vet, do ta bjerrë, përkundrazi, ai që do ta bjerrë jetën e vet për mua e për Ungjill, do ta shpëtojë. 36 E njëmend, çka i vlen njeriut të fitojë mbarë botën, nëse e humb jetën e vet” (v. 34-36).
Jemi shumë të shqetësuar, llogarisim numrat, bëjmë statistika, parashikime, sa jemi? Jemi më shumë, më pak?...
Jezusi nuk shqetësohet për numrat, por se ne kemi një ide të qartë se çfarë do të thotë ta ndjekësh Atë, në fakt, ai u thotë turmave se jemi ne: “Nëse dikush dëshiron të vijë pas me”.
Është propozimi i dashurisë që nuk imponohet, por na propozohet dhe na lë të lirë, megjithatë jeta jonë është në rrezik, sepse ne dikë duhet të ndjekim dhe nëse ndjekim barinjtë e gabuar, barinjtë e shëmtuar, do të bëhemi të shëmtuar, jeta jonë do të jetë e keqe... Ai na bën propozimin e tij:
“Nëse dikush dëshiron të vijë pas meje”.
Le të jemi të kujdesshëm, sepse ka shumë admirues të Jezusit, por të admirosh Jezusin nuk do të thotë ende të jesh dishepull i tij, ne duhet t'i përmbahemi atij, të shkojmë pas tij, besimi në Jezusin nuk është as respektim ndaj një pakete të së virtyteve, jo!
Këto janë nevoja, ato që Ai tani i bën shumë të qarta, të cilat nuk mund të zbuten, mund të pranohen ose refuzohen; Jezusi nuk lejon zbritje, vonesa, mendime të dyta... vendosni!

Tre imperativa për të sqaruar se çfarë do të thotë ta ndjekësh Atë.
Kushti i parë: “Moho veten”
Folja “apparnehomai” është ajo që përdoret për Pjetrin kur ai mohon Jezusin, kur thotë: “Nuk kam asnjë lidhje me atë njeri!”, Kjo fjali është një blasfemi sipas Markut.
Kjo folje, moho veten, përdoret nga Jezusi për të thënë se, tani: ju nuk keni më asnjë lidhje me veten tuaj, ju e mohoni veten, për ju Jeta për të cilën veproni, nuk ështe jeta juaj, por jeta e të tjerëve: nuk ekzistoj për mua por për të tjerët.
Instinkti që kemi është të bëjmë gjithçka për veten tonë, instinktivisht i dorëzohemi vetes dhe gjithçka që bëjmë është për përfitimin tonë.
Jezusi thotë: “Tani nëse më ndjek, harro veten!
Ju në çdo zgjedhje që bëni, çdo veprim juaj ka të bëjë me gëzimin dhe jetën e tjetrit, ju nuk mendoni më për veten tuaj, por për nevojën e vëllait tuaj, për jetën, për gëzimin e vëllait tuaj, për gëzimin e tij. Gëzimi yt do të jetë ai i Zotit, kur sheh një njeri të lumtur.
Kushti i parë është ky: Tani nëse më ndiqni, harroni veten.

Kushti i dytë: “Merrni Kryqin” tuaj.
Nuk i referohet nevojës për të duruar mundimet e vogla apo të mëdha të jetës: shprehja që është përdorur: “Secili ka kryqin e vet për të mbajtur”, jo!
Sipas kësaj fjalisë kryqi nuk duhet toleruar. Kryqi që propozon Jezusi duhet zgjedhur, përqafuar, dashuruar.
Çfarë do të thotë?
Le të kuptojmë se nuk duhet të kërkojmë vuajtjet. Jezusi thotë se, kur vijnë vuajtje, duhet t’i pranojmë me dashuri, për shpetimin e njerëzimit, si bëri Jezusi
Çfarë bëri ai që zgjodhi kryqin me jetën e tij?
Mendoni si Jezusi doli nga pretoriumi i Pilatit pas dënimit. Është Parasheva e Pashkës, qyteti i Jeruzalemit në atë kohë tashmë është plot me njerëz dhe përballë portës së Praetoriumit të Pilatit është agora, kështu që aty ku të gjithë njerëzit tashmë po bëjnë pazar për Mbrëmjen e Pashkës, darka e Pashkës, kalon Jezusi.
Kur Jezusi del jashtë, ai ka rreth qafës një shrim me arsyen pse u dënua me kryqëzim, “donte të bëhej mbret”, ai duhet të kalojë mes atyre njerëzve që e konsiderojnë atë një dështim, një humbës, një njeri të mallkuar nga Zoti, ai ofendohet për zgjedhja e jetës që bëri, sepse zgjodhi dashurinë, nuk zgjodhi konkurrencën, zgjodhi t'ua jepte jetën të tjerëve për të mos jetuar si të tjerët!.
Ai kalon mes këtyre njerëzve që kanë kriteret e kësaj bote, fyen, ofendojnë, nuk kuptgojnë…
Epo, dishepulli i Krishtit duhet të ketë parasysh se nëse bën zgjedhjen e jetës të propozuar nga Jezusi i Nazaretit, ai nuk do të jetë një person i suksesshëm në sytë e botës. Në sytë e botës ai do të jetë një dështim sepse, të mëdhenj në botë janë ata që imponojnë veten, që fitojnë në konkurrencë, që nuk mendojnë për të tjerët; ditën e parë që i bindet perëndisë së parasë, ai fillon të mendojë për të mirën e të tjerëve dhe menjëherë bëhet humbës.
Përqafimi i kryqit do të thotë të kesh parasysh që në këtë botë nuk do të lavdërohesh, jo, do të konsiderohesh i mundur.

Kushti i tretë: “ndiqni atë”, që nuk do të thotë ta imitoni atë, jo!
Do të thotë të mbash gjithmonë një sy se ku shkon, si ecën, zgjedhjet që bën; praktikisht, ta ndjekësh do të thotë të lutesh.
Të lutesh do të thotë të kesh gjithmonë celularin për të folur me Të, domethënë çfarëdo zgjedhje që duhet të bësh, së pari duhet ta pyesh se çfarë mendon Ai... dhe mos më thuaj se Ai nuk të përgjigjet sepse, nëse ne e njohim Atë, ne e dimë se si mendon Ai.
Nusja nuk ka nevojë të dëgjojë burrin e saj. Atë që ai do të kishte sugjeruar, ajo e di, sepse e di se si mendon i shoqi dhe bën zgjedhjet për të qenë të këndshme për dhëndrin.
Kjo është nevoja për lutje për ne, në mënyrë që në çdo kohë të bëhen zgjedhje sipas Tij.
Premtimi që bën Jezusi është se, në ditën e tretë ka ringjallje dhe kur thua ditën e tretë – në Bibël, shpesh përsëritet kjo shprehje – nuk do të thotë pas nesër, do të thotë se si mbarojnë gjërat.
Nuk është se Jezusi premtoi se do të ringjallej pas tre ditësh, jo!
Dita e tretë është përfundimi, në historinë e Perëndisë, i një jete dhe i një jete të suksesshme, në fund të fundit, është ajo e humbësve për dashuri, sipas shëmbullit të Jezusit.

[ninoenina]

F.A. JAVA. E DIELA XXIV ORD, VITI B. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXIV ORD. VITI B.

MË 15-9-2024.

NË NDJEKJEN E JEZUSIT

DUKE MOS KUPTUAR QËLLIMIN.

Pyetja që u bëjmë menjëherë atyre që na kërkojnë ta ndjekim është: “Ku dëshiron të më çosh?”.
Dishepujt harruan ta pyesnin Jezusin kur, përgjatë bregut të detit të Galilesë, dëgjuan ftesën e tij: “Më ndiqni!” (Mk. 1,17). Sikur të magjepsur nga fjala dhe vështrimi i tij, ata braktisën menjëherë rrjetat, babanë, djemtë e tyre dhe shkuan me të, pa ngritur kundërshtime, pa bërë pyetje dhe u përfshinë në një keqkuptim. Të bindur se kishin zgjedhur një njeri të suksesshëm si udhërrëfyes, u gjendën përballë një njeriu të ekzekutuar, të paaftë për të zbritur nga kryqi.
Vendimi për të pranuar propozimin e një udhëtimi varet nga destinacioni që propozohet, nga forcat që mendojmë se kemi, nga burimet ekonomike në të cilët mund të mbështetemi, nga interesat që kultivojmë. Është një kontroll që duhet bërë dhe Jezusi ua sugjeron edhe atyre që duan të shkojnë me të:
“28 Cili prej jush, nëse mendon të ndërtojë kullën, nuk ulet më parë të llogarisë shpenzimet se a ka sa i duhen për ta kryer?” (Lk. 4,28).
Rrugës për në Romë, ku do të hidhej në arenë dhe do të derdhte gjakun e tij për të dëshmuar besimin e tij, Ignatius i Antiokisë, në vitin 110 pas Krishtit, u shkroi të krishterëve të kryeqytetit të perandorisë: “Tani filloj të jem një dishepull”. Ai i kishte kushtuar shumë vite të jetës së tij gjallërimit, si peshkop, të kishave të Sirisë, por vetëm në atë moment, në rrugën që e çoi në martirizim, filloi të ndihej si dishepull. Ai ishte i sigurt se nuk do të mashtrohej: ai po shkonte, me Mjeshtrin, drejt Pashkëve.
Për të përvetësuar mesazhin, do të përsërisim:
“Vetëm kur ndjek gjurmët e Krishtit, eci i sigurt”.


LEXIMI I PARË: Is 50,5-9a.

5 Zoti Hyj ma hapi veshin,
s’kundërshtova, nuk u zmbrapsa.
6 Shpinën ua solla atyre që më rrahnin,
mollëzat e mia atyre që ma shkulnin mjekrrën:
fytyrën time nuk e largova
nga të sharat e pështymat.
7 Zoti Hyj është ndihmëtari im,
këndej edhe s’jam i tronditur,
prandaj fytyrën time e bëra të fortë si shkëmbi
pse e di se s’do të mbetem i turpëruar.
8 Afër e kam atë që ma jep të drejtën,
kush guxon të shtyhet në gjyq me mua?
Le të dalim përballë njëri‑tjetrit!
Kush është kundërshtari im?
Le të më dalë përballë!
9 Ja, Zoti Hyj është ndihmëtari im,
kush është ai që do të më dënojë?


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Kur i krahasojmë gjykimet tona me ata të Perëndisë, kuptojmë menjëherë distancën e pamasë që i ndan ata. Si mund t'i korrigjojmë gjykimet tona të cilat rrezikojnë të na bëjnë të përqendrojmë jetën tonë në kalimtare? Si t'i bëni ato të përputhen me ato të Zotit?
Në Besëlidhjen e Vjetër, Zoti shpejt filloi të edukojë popullin e tij në një logjikë të re. Ai tregoi se preferencat e tij nuk janë për të rriturit, por për fëmijët. Ai zgjodhi Izraelin midis të gjithë popujve të tjerë, jo sepse ishte vendosur për fuqinë e tij, por sepse ishte më i parëndësishëm (Dt. 7,7); ai zgjodhi Davidin, më të voglin nga bijtë e Isait (1 Sam. 16,7). Askund në Shkrim, megjithatë, Perëndia nuk është shprehur aq qartë për këtë temë sa në pasazhet e famshme mbi Shërbëtorin e Zotit që gjenden në librin e Isaias.
Ne kemi folur tashmë për këtë Shërbëtor në festën e pagëzimit të Zotit. Sot na propozohet sërish kjo figurë misterioze. Ai është një njeri i goditur, i poshtëruar, i fyer, i mundur (v. 5-6) të cilin Perëndia, megjithatë, nuk e braktisi në duart e armiqve të tij; ai e lavdëroi atë, duke i dhënë sukses misionit të tij dhe duke i treguar të gjithëve se ishte i drejtë (vv. 8-9).
Është e vështirë të thuhet nëse profeti i referohej një njeriu konkret apo nëse fliste, në mënyrë simbolike, për popullin e Izraelit të asgjësuar nga dhuna e armiqve të tyre. E sigurt është se të krishterët e parë panë në këtë personazh imazhin e Mjeshtrit të tyre, Jezusit të Nazaretit, të refuzuar nga bashkëkohësit e tij, të kundërshtuar dhe të mundur nga udhëheqësit fetarë dhe politikë të kohës së tij, por të njohur nga Zoti, nëpërmjet ringjalljes, si fitimtar i vërtetë.


LEXIMI I DYTË: Jk. 2,14-18.

14 Ç’dobi, o vëllezërit e mi, nëse ndokush thotë se ka fe, në qoftë se nuk i ka veprat? A thua mund ta shpëtojë vetëm feja? 15 Në qoftë se ndonjë vëlla ose ndonjë motër janë të zhveshur ose pa ushqimin e përditshëm, 16 dhe ndokush prej jush u thotë: “Shkoni në paqe! Nxehuni dhe ngijuni!”, por nuk u jepni çka u nevojitet për trup, ç’dobi?! 17 Kështu edhe feja: në qoftë se nuk i ka veprat, është e vdekur në vetvete. 18 Por ndokush mund të thotë: “Ti ke fenë, kurse unë kam veprat. Ma trego ti fenë tënde pa vepra, kurse unë do ta tregoj prej veprave të mia fenë”. 19 Ti beson se është një Hyj i vetëm? Bën mirë. Por besojnë edhe djajtë dhe dridhen!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Nuk janë frutat ata që e bëjnë pemën të jetojë, por pema që nuk jep fruta është sikur të ishte e ngordhur. Edhe besimi që nuk çon në vepra – deklaron Jakobi – ka vdekur. Veprat të cilave u referohet, nuk janë praktikat rituale, kulti, liturgjitë solemne të tempullit. Ai ka deklaruar tashmë se ka një fe e pastër dhe e panjollë: “26 Në qoftë se ndokush e mban veten për besimtar e nuk i vë fre gjuhës së vet, por e gënjen zemrën e vet, besimi i tij është i kotë. 27 Besimi i pastër dhe i patëmetë para Hyjit Atë është ky: kujdesi për bonjakë dhe për gra të veja në vështirësitë e tyre dhe ruajtja e pastër e vetvetes nga kjo botë”. Feja e vërtetë konsiston në ndihmën e jetimëve, ndihmën e të vejave në mundimet e tyre (Jk. 1,26-27), respektimin e të varfërve dhe kryerjen e veprave të mëshirës (Jk. 2,1-13). Sot ai e merr sërish temën me një shembull shumë konkret. Nëse një vëlla është i uritur ose nuk ka asgjë për t'u veshur, nuk ka kuptim ta ngushëllosh me fjalë të vogla, duhet t'i ofrohet ndihmë, përndryshe besimi që ai mendon se ka është vetëm një iluzion.
Nëse akti i besimit do të reduktohej në respektimin e deklaratave teologjike ose në profesionin e disa të vërtetave të zbuluara, sigurisht shumë njerëz që, pa e njohur Krishtin, bëjnë një jetë shembullore, janë të vëmendshëm ndaj të varfërve, ndihmojnë ata në nevojë të mos thonë se kanë besim. Por Shpirti i Zotit Jezus nuk e lejon veten të mbyllet brenda kufijve të strukturës kishtare, ai vepron lirshëm, ai gjithashtu gjallëron paganët, ai lëviz çdo njeri nga brenda, duke e nxitur të japë jetën e tij. Kushdo që me bindje e lejon veten të udhëhiqet nga impulset e tij, edhe nëse nuk e kupton atë, ka ndërmarrë rrugën e besimit, po ndjek rrugën e gjurmuar nga Krishti.


UNGJILLI: Mk 8,27-35.

27 Jezusi u nis me nxënësit e vet drejt fshatrave të Cezaresë së Filipit. Udhës i pyeti nxënësit e vet:
“Çka thonë njerëzit, kush jam unë?”
28 Ata iu përgjigjën:
“Disa thonë se je Gjon Pagëzuesi, disa të tjerë Elia, disa të tjerë prapë se je njëri ndër profetët.”
29 Atëherë i pyeti ata:
“Po ju, kush thoni se jam?”
“Ti je Mesia!” ‑ iu përgjigj Pjetri.
30 Ai u urdhëroi rreptësisht të mos ia tregonin askujt këtë gjë për të.
Jezusi paralajmëron vdekjen dhe ngjalljen e vet
31 Atëherë filloi t’u shpjegojë se Birit të njeriut i duhet të pësojë shumë; se pleqtë, kryepriftërinjtë e skribët do ta përbuzin; se do të vritet dhe se do të ngjallet pas tri ditësh. 32 Ua tha këto krejt haptas. Atëherë Pjetri e ndau në një anë e zuri ta qortojë. 33 Jezusi u soll, shikoi nxënësit e vet dhe i bërtiti Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!”
34 Atëherë grishi popullin bashkë me nxënësit e vet dhe u tha:
“Nëse ndokush dëshiron të vijë pas meje, le t’i bjerë mohit vetvetes, ta marrë kryqin e vet e të më ndjekë. 35 Sepse, ai që do ta shpëtojë jetën e vet, do ta bjerrë, përkundrazi, ai që do ta bjerrë jetën e vet për mua e për Ungjill, do ta shpëtojë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Në ungjillin e Markut, Jezusi është gjithmonë në lëvizje dhe dishepujt e tij ecin pas tij. Ata, që në fillim, kuptuan se po ndiqnin një njeri të jashtëzakonshëm. Ata gjithmonë i kushtonin shumë vëmendje asaj që njerëzit thoshin për të, ishin të ndjeshëm ndaj lavdërimeve, ishin të kënaqur me vlerësimin që ai mori sepse suksesi i tij përfshinte edhe ata. Megjithatë, edhe pas muajsh bashkimi të jetës së tyre me Mjeshtrin, ata nuk kishin arritur të kuptonin identitetin e tij të vërtetë.
Disa herë, në kapitujt e parë të këtij ungjilli, lexojmë se turmat dhe vetë dishepujt i bënë vetes pyetjen: Kush është ky? Ai ka fuqinë të dëbojë demonët (Mk. 1,27), bën mrekulli, urdhëron valët e detit dhe ata i binden atij (Mk. 4, 41)...Kush do të jetë ai?
Me pasazhin e sotëm fillon pjesa qendrore e Ungjillit të Markut, ajo në të cilën Jezusi zbulon misterin e personit të tij, identitetin e tij. Ai i përgjigjet pyetjes që secili i bën vetes, tregon fytyrën e tij të vërtetë.
Episodi zhvillohet pranë Cezaresë së Filipit (v. 27-30) qyteti që Filipi, një nga bijtë e Herodit të Madh, themeloi në veriun e largët të Izraelit dhe e ngriti si kryeqytetin e mbretërisë së tij. Ai është i banuar kryesisht nga paganë dhe kjo është ndoshta arsyeja që e shtyn Jezusin të largohet nga qytetet dhe fshatrat përgjatë liqenit të Galilesë dhe të niset drejt atij rajoni. Ai tregon se dëshiron t'u sjellë shpëtim të gjithë bijve të popullit të tij, madje edhe më të largëtit.
Ne jemi në gjysmë të rrugës së ungjillit dhe për këtë arsye mund të mendojmë gjithashtu se Jezusi ka arritur në gjysmën e formimit që po u jep dishepujve të tij.
Gjatë rrugës ai u bën dy pyetje: E para është mjaft e thjeshtë: Kush jam unë për njerëzit? E dyta është më sfiduese: Kush jam unë për ju?

Lista e opinioneve që qarkullojnë mes njerëzve tashmë është raportuar nga Marku më gjerësisht:
“14 Edhe mbreti Herod dëgjoi për Jezusin, sepse emri i tij u bë i njohur. Thuhej: “Gjon Pagëzuesi u ngjall prej të vdekurish, prandaj në të po veprojnë fuqitë mrekullibërëse”. 15 Disa të tjerë thoshin: “Është Elia!” Prapë disa tjerë: “Është profet si çdo profet tjetër!” 16 Kur dëgjoi, Herodi tha: “U ngjall Gjoni, ai, të cilit ia pata shkurtuar kokën!” (Mk. 6,14-16).
Këto ishin gjykimet e njerëzve, por Jezusi ishte veçanërisht i prirur të dinte se çfarë kuptonin dishepujt. A kishin parë diçka më shumë apo kishin kultivuar besimet e të gjithëve?
Disa ditë më parë ai u kishte drejtuar atyre një qortim të ashpër:
“17Jezusi e hetoi atë gjë e u tha: “Përse po shqetësoheni pse s’keni bukë? Po, a ende nuk po kuptoni e nuk po merrni vesh? Po aq pak mend paskeni?
18 ‘Me sy në ballë e nuk shihni, me veshë në kokë e nuk dëgjoni?’
Po a nuk po ju kujtohet 19 se kur i ndava pesë bukë për pesë mijë vetë, sa shporta plot me copa mblodhët?” Ata iu përgjigjën: “Dymbëdhjetë!”
20 “E kur ndava shtatë bukë për katër mijë vetë, sa shporta plot me copa mblodhët?”
“Shtatë!” ‑ iu përgjigjën.
21 “Dhe ende nuk po kuptoni?! ‑ u tha. A jeni ngurtësuar në zemër? Ju keni sy dhe nuk shihni, keni veshë dhe nuk dëgjoni?”.
Ata nuk ishin në gjendje të kuptonin identitetin e tij” (Mk.8, 17-21).
Sot, në këtë pëjesë të ungjillit që meditojmë, është surpriza: pasi raporton atë që thuhet përreth, Pjetri tregon se ka kuptuar gjithçka dhe, edhe në emër të të tjerëve, shpall:
“Ti je Kristi”, Mesia, shpëtimtari për të cilin folën profetët dhe që të gjithë njerëzit prisnin.
Është e vështirë të gjesh një përgjigje më adekuate.
Në Ungjillin e Mateut mbahet mend edhe përgjigja e Mjeshtrit, që nuk e fsheh kënaqësinë e tij për këtë përgjigje: “17 “I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku, por Ati im që është në qiell! 18 Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj” (Mt. 16,17-18).
Përgjigja e Pjetrit pasohet nga imponimi i ashpër i heshtjes. Jezusi nuk dëshiron që lajmet për identitetin e tij mesianik të përhapen (v. 27-30) dhe arsyeja pse sekreti duhet mbajtur është i qartë: Pjetri dha një përkufizim të saktë vetëm në formë, në realitet ideja që ai ka në mendje është totalisht shtrembëruar. Ai vazhdon të jetë i bindur se Mjeshtri do të fillojë së shpejti mbretërinë e Perëndisë në tokë dhe mendon se kjo do të arrihet përmes një shfaqjeje force, përmes mrekullive dhe shenjave që do ta sjellin atë në vëmendjen e të gjithëve. Është e sigurt se Jezusi do të arrijë sukses të jashtëzakonshëm dhe ky është edhe mendimi i dishepujve të tjerë, të cilët, pavarësisht se kanë kuptuar diçka më shumë se turmat, mbeten të burgosur të mentalitetit të kohës që vlerëson suksesin e një jete bazuar në sukseset tokësore të arritura. Ata ende nuk e kanë kuptuar se, që në fillim, Mjeshtri e konsideroi propozimin për të marrë pushtetin dhe për t'u paraqitur si sundimtar i kësaj bote djallëzore:
“8 Djalli e çoi sërish në një mal shumë të lartë, ia dëftoi të gjitha mbretëritë e kësaj bote dhe madhërinë e tyre 9 e i tha: “Të gjitha këto do të t’i jap nëse bie përmbys para meje e më adhuron”.
10 “Atëherë Jezusi tha: “Ik, o djall, sepse Shkrimi i shenjtë thotë:
‘Adhuroje Zotin, Hyjin tënd,
dhe shërbeji vetëm Atij!’“(Mt. 4,8-10).
Keqkuptimi është total dhe ka ardhur koha që Jezusi ta korrigjojë këtë keqkuptim të rrezikshëm. Ai duhet të sqarojë mirë se cili është destinacioni i udhëtimit të tij, duke shpjeguar se si Ati do ta kryejë veprën e tij të shpëtimit tek ai.
Marku shkruan ungjillin e tij për të krishterët e Romës, për t'i ftuar ata të verifikojnë arsyet që i shtynë të besojnë në Krishtin. Keqkuptimi në të cilin ranë Pjetri dhe njëmbëdhjetë të tjerët, në fakt, duket gjithmonë mbi të gjitha komunitetet e krishtera. Profesionet e besimit mund të jenë të patëmetë, por pyetja mbetet: çfarë imazhi të Zotit dhe çfarë koncepti të jetës qëndron pas këtyre formulave shumë të sakta?
Në pjesën e dytë të Ungjillit të sotëm (vv. 31-33), Jezusi fillon t'u mësojë dishepujve se Biri i njeriut do të duhet të vuajë shumë, se ai nuk është i destinuar për sukses, por për dështim, se nuk do të triumfojë mbi ata që kundërshtojnë planin e tij, por se ai do të të mposhtet. Ai nuk shkon në Jeruzalem për t'i larguar armiqtë e tij, por për t'u dhënë atyre jetën e vet.

Jezusi fillon të japë mësim. Kjo deklaratë e ungjilltarit nxjerr në pah njëfarë sikleti, njëfarë zhgënjimi të mësuesit, i cili në gjysmë të misionit të tij, pasi shpjegon vazhdimisht një mësim, kupton se duhet të fillojë nga e para, sepse nxënësit thjesht nuk mund ta asimilojnë atë.
Dishepujt as nuk mund ta kuptojnë dhe as ta pranojnë këndvështrimin e dhuratës së jetës. Kjo nuk është arsyeja pse ata braktisën shtëpinë, varkën, familjen për të ndjekur Mjeshtrin. Ku dëshiron t'i çojë ata, në shkatërrim, në disfatë?

Jezusi nuk tërheq asnjë fjalë, përkundrazi, ai u përsërit atyre edhe dy herë të tjera:
“31 Sepse i mësonte nxënësit e vet. U thoshte:
“Biri i njeriut do t’u dorëzohet njerëzve e ata do ta vrasin, por kur ta kenë vrarë, ai do të ngjallet pas tri ditësh”. 32 Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin” (Mk. 9,31-32”; “33 “Qe se po ngjitemi në Jerusalem e Biri i njeriut do t’u dorëzohet kryepriftërinjve e skribëve. Ata do ta dënojnë me vdekje e do ta lëshojnë në duar të paganëve. 34 Do ta vënë në lojë, do ta pështyjnë, do ta frushkullojnë e do ta vrasin. Por ai, pas tri ditësh, do të ngjallet” (Mk. 10,33-34). Ky njoftim i fundit është veçanërisht dramatik sepse rendit, në detaje, pothuajse në mënyrë pedantike, gjashtë veprat që përbëjnë përgjigjen e njeriut ndaj Zotit që vjen ta takojë për t'i ofruar shpëtim. Një e shtata do të pasojë: “Pas tre ditësh ai do të ringjallet” (Mk. 10.34), por kjo do të jetë vepra e Zotit.
Logjika njerëzore mund të tronditet vetëm nga një perspektivë e tillë dhe në fakt Pjetri, në emër të të gjithëve, reagon (v. 32-33), jo nga frika e sakrificave, ne e dimë se edhe ai do të ishte i gatshëm të rrezikonte jetën e tij nëse do të ishte e nevojshme (Gj. 18,10), por për të fituar, për të mos humbur. Nuk i pëlqen të angazhohet në një projekt absurd, nuk mund të pranojë të niset në një rrugë që të çon në dështim, prandaj përpiqet të ndryshojë mendjen e Mjeshtrit.
Përgjigja e Jezusit ndaj Pjetrit që dëshiron ta largojë atë nga rruga e tij është e ashpër: “Shko pas meje, satan!”. Ai nuk ka ndërmend ta largojë Pjetrin nga vetja, por ta kthejë në rrugën e drejtë. Fjalët e tij nuk do të thonë: “Largohu!”, por: “Eja pas meje”, “Qëndro me mua ndërsa unë shkoj ta dhuroj jetën time”.

Pjetri bëri gabimin duke ecur përpara te Mjeshtri. I prekur nga besimet e tij fetare, ai u ndje i detyruar t'i tregonte rrugën. Jezusi e fton të kthehet në vendin e tij, prapa, dhe të ndjekë gjurmët e tij. Ai e quan Satana sepse, pasi ka asimiluar mendimet e njerëzve, të cilat i bëjnë ata të verbër dhe të paaftë për të kuptuar planet e Perëndisë (Ur. 2, 21-22), ai i sugjeroi Mjeshtrit, pa e kuptuar as atë, zgjedhje të kundërta me ato të Zotit.
Pasi qorton Pjetrin, Jezusi thërret turmën (vv. 34-35).
Është për t'u habitur që përgjatë rrugës që e çon në Cezare Filipi, papritur i shfaqet një turmë, të cilës më parë nuk i është përmendur. Marku e prezanton atë në skenë për një arsye teologjike: në këtë turmë ai sheh të personifikuar morinë e të krishterëve në komunitetet e tij. Ai dëshiron t'i përballojë ata me kushtet e rënda të vendosura nga Jezusi ndaj kujtdo që synon ta ndjekë atë. Këto janë nevoja që nuk mund të zbuten ose të bëhen më të pranueshme; ato vetëm mund të pranohen ose refuzohen, por nuk janë të negociueshme.
Natyra radikale e kësaj zgjedhjeje e cila nuk lejon zbritje, vonesa dhe mendime të dyta kujtohet me tre imperativa: “Refuzo veten, merr kryqin, më ndiq mua”.
Moho veten do të thotë: mos mendo për veten!
Është përmbysja e logjikës së kësaj bote. Njeriu e ka rrënjosur thellë në zemrën e tij prirjen që “të mendojë për veten e tij”, të vendoset në qendër të interesave, të kërkojë avantazhin e tij në gjithçka që bën dhe të jetë i painteresuar për të tjerët. Ai që zgjedh të ndjekë Krishtin thirret, para së gjithash, të refuzojë këtë tërheqje egoiste, të heqë dorë nga zgjedhjet për shkak të përfitimit të tij.


Dishepulli që ka pushuar së menduari për veten e tij, “nuk merr parasysh pasojat pozitive që mund të kenë mbi të veprat e mira që ai kryen mbi personin e tij. Ai as nuk mendon për lavdinë që do t'i rezervohet në parajsë. Dashuria lirisht, me humbje të pastër, siç bën Zoti.
Imperativi i dytë, merrni kryqin tuaj, nuk i referohet nevojës për të duruar me durim mundimet e vogla ose të mëdha të jetës dhe, aq më pak, është një ekzaltim i dhimbjes si një mjet për të kënaqur Zotin. I krishteri nuk kërkon vuajtje, por dashuri.
Kryqi ishte tortura e rezervuar për skllevërit, për ata që nuk i përkisnin vetes, por një tjetri. Përqafimi do të thotë të bësh zgjedhjen për t'u bërë shërbëtorë të të tjerëve dhe Jezusi u bë i tillë, siç këndohet në himnin e famshëm të Letrës drejtuar Filipianëve:
“6 Jezusi, edhe pse me natyrë Hyj,
barazinë e vet me Të
nuk e çmoi si një visar që s’mundet pa të,
7 por ia mohoi vetvetes
e mori natyrën e shërbëtorit
dhe u bë i ngjashëm me njerëz
dhe, për kah pamja e jashtme,
dukej vetëm njeri.
8 E përuli vetveten
duke u bërë i dëgjueshëm deri në vdekje,
mu deri në vdekjen në kryq” (Fil. 2,6-8).

Në Jezusin, Perëndia tregoi se ai nuk i përkiste vetes, por se ishte skllav i njeriut.
Kryqi është shenja e dashurisë për Zotin dhe dhurata më totale e vetvetes. Të mbash pas Jezusit do të thotë të bashkohesh me të për t'u vënë në dispozicion të tjerëve, deri në martirizim.
Imperativi i tretë, më ndiqni, nuk do të thotë të më merrni si model, por të ndani zgjedhjen time, ta bëni projektin tim tuajin, të luani jetën tuaj nga dashuria për njeriun, së bashku me mua. Do të përballeni me keqkuptime dhe heqje dorë, do të shihni ëndrrat tuaja të shpërbëhen dhe të gjitha projektet njerëzore të vihen në pikëpyetje; do ta ndjeni veten duke vdekur, por fati juaj nuk do të shkatërrohet; nuk dua t'ju çoj drejt vdekjes, por drejt jetës së vërtetë; megjithatë, për ta arritur atë, është e nevojshme që ju të kaloni vdekjen (v. 31).
Në pjesën e fundit të pasazhit (v. 35) Jezusi zhvillon, duke përdorur arsyetimin e mençurisë, propozimin e tij.
Çfarë i bën mirë njeriut të fitojë sundim mbi të gjitha mbretëritë e kësaj bote, të afirmohet në fushën e dijes, parasë, pushtetit, lavdisë, kënaqësive, nëse më pas i shkakton dëm vetes, nëse e humb ekzistencën e tij? Të gjitha pushtimet e tij, të gjitha sukseset e tij janë kalimtare, nuk kanë qëndrueshmëri sepse vdekja duket mbi to:
“11 Por do t’i shohë duke vdekur të dijshmit:
vdes i marri, vdes i patenzoni:
të tjerëve ua lënë pasuritë e veta!
12 Varret e tyre ‑ shtëpia e tyre e përhershme:
banesë e tyre brezni pas breznie,
megjithëse tokat e veta i quajtën me emër të vet” (Ps. 49,11-12).


Vetëm ata që e bëjnë jetën e tyre dhuratë, ndërtojnë diçka të qëndrueshme me duartg e veta.
Kur Zoti, në gjykimin përfundimtar, vlerëson jetën e secilit, ata që nuk e kanë lidhur veten me Krishtin, duke përqafuar kryqin dhe fatin e tij, do të detyrohen të regjistrojnë dështimin e tyre, do të verifikojnë se kanë humbur mundësinë unike që iu ofrua.

Debatet mbi identitetin e Jezusit vazhdojnë edhe sot. Askush nuk e mohon që, më shumë se çdo njeri tjetër, ai ka shënuar historinë e botës. Por nuk mjafton të kultivosh këtë besim për ta konsideruar veten dishepuj të tij. Admirimi i Krishtit nuk është njësoj si të jesh dishepujt e tij.
Apostujt morën një urdhër të ashpër nga Jezusi për të mos zbuluar identitetin e tij. Nëse nuk verifikojmë, në dritën e fjalëve që përmban ungjilli i sotëm, arsyet pse ne e shpallim veten të krishterë, ai gjithashtu mund të imponojë ashpër heshtjen ndaj shumë prej nesh.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 25 Ord. VITI B

MË 22 – 9 – 2024.


LEXIMI I PARË: Ur. 2,12...20.

Sepse thonë në vetëvete duke llogaritur gabimisht:
12 “T’i vëmë pritë të drejtit, sepse na pengon,
dhe u kundërshton veprave tona,
sepse na qorton për mëkatet kundër Ligjit
e na përplas në sy mungesat e edukatës që kemi marrë...
17 Të shikojmë a janë fjalët e tij të vërteta,
dhe të shqyrtojmë çfarë mbarimi do të ketë:
18 Nëse i drejti është vërtet bir i Hyjit,
Ai patjetër do të ketë kujdes, dhe do ta shpëtojë nga duart e kundërshtarëve,
19 Ta vëmë në sprovë me fyrje e me mundime;
e ta shiohim butësinë e sedrës së tij,
ta sprovojmë durimin e tij.
20 Ta dënojmë me vdekje të turpshme,
sepse, siç thotë ai, shpëtimi do t’i vijë.



LECTIO DIVINA – MEDITIMI – LUTJA.


BESIMTARËT NË NJË VEND PAGAN.

Për të kuptuar këtë tekst të vështirë, duhet të vendoset në kontekst. Libri i Urtësisë është shumë i veçantë nga të gjitha pikëpamjet: së pari, është shkrimi i fundit i Besëlidhjes së Vjetër, vetëm tridhjetë ose pesëdhjetë vjet para lindjes së Krishtit; pastaj u shkrua në Egjipt dhe jo në tokën e Izraelit si shumica e librave të tjerë të Biblës; së fundi, është shkruar në greqisht dhe jo në hebraisht ose aramaisht.
Që nga pushtimet e Aleksandrit të Madh, rreth vitit 330 para Krishtit, një koloni e tërë hebraike ishte vendosur në Egjipt, në Aleksandri, në Deltën e Nilit. Ata gëzonin liri të plotë fetare, ata kishin ndërtuar vendet e lutjes në fshatrat e tyre (ose lagjet e tyre, nëse jetonin në qytete), dhe për këtë arsye mund të vazhdonin në mënyrë perfekte të praktikonin fenë e tyre dhe t'ua përcillnin fëmijëve të tyre; pasi i gjithë rajoni fliste greqisht, edhe ata filluan të flasin në greqisht, sigurisht nga brezi i dytë; këtu, për të kuptuar Shkrimet, Bibla u përkthye në greqisht për të dhënë atë që ne e quajmë “Biblën e Septuagintave”.
Prandaj, një numër i Judenjve të Aleksandrisë mbetën shumë besnikë ndaj besimit të paraardhësve të tyre; por ishte më pak e lehtë nga sa mund të mendojmë: kjo popullsi kishte një përkatësi të dyfishtë, së pari hebraike, por edhe greke, pasi ishin zhytur në rrethinat greke. Sidoqoftë, dy fetë, hebraike dhe greke, ishin krejtësisht të papajtueshme. Për një hebre të zhytur në qarqet greke, integrimi, siç thuhet sot, nënkuptonte braktisjen e të gjitha praktikave të tij. Prandaj ishte e nevojshme një zgjedhje: ose vendimi të qëndrojë besnik në të gjitha pikat ndaj fesë hebraike, me rrezikun e izolimit të vetes, ose integrimi në vendin e ri me rrezikun e largimit nga komuniteti hebre me braktisjen e praktikave hebraike njërës pas tjetrës. Ishtë e qartë se edhe brenda bashkësisë hebraike, këto dy pozicione kanë ekzistuar dhe kanë shkaktuar konflikte ndonjëherë shumë të ashpra.

Këto konflikte e bëjnë besnikërinë edhe më të vështirë; sepse e dimë që grindjet fetare janë më të tmerrshmet! Por ata që mbajnë besimin, janë një qortim i gjallë dhe i vazhdueshëm për ata që e braktisin atë. Prandaj ata do të persekutohen, jo nga grekët, të cilët janë shumë liberalë në këtë pikë, por nga vëllezërit e tyre, të cilët nuk kanë ndërgjegje shumë të mirë dhe do të hakmerren ndaj tyre. Është klasike: në përgjithësi nuk na pëlqejnë mësuesit! Kur e dimë se kemi faj, nuk na pëlqejnë ata që na përkujtojnë atë, duke e vënë në dukje. Për hajdutin, njeriu i ndershëm është një fyerje e gjallë; për dhunuesin, njeriu paqësor dhe i butë është i patolerueshëm. Ekzistojnë dy zgjidhje: ndryshimi i sjelljes ose zdukja (heshtja) e atij që po na errëson.
Teksti që po lexojmë këtë të diel pasqyron pikërisht këtë kontekst: askush nuk e di se kush e ka shkruar atë pasi Libri i Urtësisë nuk është nënshkruar. Por padyshim, ai është një besimtar që është dëshmitar i erozionit të bashkësisë hebraike dhe që dëshiron të inkurajojë vëllezërit e tij që të qëndrojnë besnikë. Ai u tha atyre: ju duhet të zgjedhni: po, besnikëria është e vështirë, para së gjithash sepse Ligji hebre është ekzigjent, por edhe sepse do jeni një qortim i gjallë për ata që nuk janë si ju dhe që do t'ju shohin si dhënës mësimesh: "Ata që meditojnë për të keqen thonë me vete: Le t'i tërheqim të drejtët në një kurth, sepse na shqetësojnë … Ata kundërshton sjelljen tonë, na fyen për mosbindjen ndaj Ligjit të Perëndisë dhe na akuzojnë për pabesin tonë ndaj edukimit tonë".



BESNIKËRI NË KOHËN E PËRNDJEKJES..

Çfarë bën një besimtar besnik kur ekspozohet kështu përndjekjes së atyre që janë pranë tij? Ai përpiqet t’i përballojë ata duke u mbështetur në besimin e tij dhe duke menduar me vete: "Zoti nuk do të më braktisë". Por pastaj autori shton: "Do të ketë më keq: ky besim që ju tregoni te Zoti kur thoni: "Ai është Ati ynë, ai nuk do të na braktisë" ... ky besim, që ju pretendoni të dëshmoni, do të behet diçka që do të pretendohet nga ata që janë laguar nga traditat e të parëve, do të jeni mbikqyrur dhe kontrolluar e çdo gabim, çdo faj do t’iu përmendet si një gjë e turpë për ju . Kjo është pikërisht vazhdimi i tekstit: Persekutuesit thonë: “Le të shohim nëse fjalët e tij janë të vërteta, le të shohim se ku përfundon. Nëse ky i drejtë është biri i Perëndisë, (siç pretendon ai), Zoti do ta ndihmojë dhe do ta çlirojë nga kundërshtarët e tij. Le ta nënshtrojmë zemërimin dhe mundimet; ne do të dimë se sa vlen butësia e tij, ne do të testojmë durimin e tij. Le ta dënojmë atë me një vdekje famëkeqe, pasi, thotë ai, dikush do të kujdeset për të".
Natyrisht, nuk mund të mos mendohet se kjo është pikërisht ajo që ndodhi me Jezu Krishtin. Sjellja e tij e cila acaroi ... urrejtjen në rritje të të gjithë atyre që panë tek ai një dhënës mësimesh, një shqetësim ... arsyet e mira për ta shtypur atë: "Nuk mendoni se është më mirë për ju të vdesë vetëm një njeri për të gjithë, se të mbarojë krejt populli!” tha Kajfa. (Gjoni 11:50). Por libri i Urtësisë nuk foli për Jezu Krishtin, ai foli për bashkëkohësit e tij besnikërinë e të cilëve donte të inkurajonte, pavarësisht nga kostoja. Ai me siguri kishte disa shembuj të famshëm në mendje, duke filluar nga Patriarkët dhe profetët. Të gjithë duhej të vuanin për sinqeritetin e tyre.
Shembulli i Jeremias ishte veçanërisht i famshëm; në ato që quhen "Rrëfimet" e tij, ai përshkroi gjithçka që duhej të kalonte; për shembull:
I mjeri unë, o nëna ime,
që më linde njeri grindjesh
e kundërshtimi për mbarë vendin!
Hua s’mora as nuk i dhashë kujt,
megjithatë, të gjithë më mallkojnë!" (Jr15, l0) ...
…« Më ngashënjeve, o Zot,
dhe unë lejova të ngashënjehem,
qe më i fortë se unë
dhe më mbizotërove.
U bëra gazi i ditës,
të gjithë më përqeshin.
Sa herë që më duhet ta shpall fjalën,
më duhet të lëshoj kushtrimin,
të bërtas: “Dhunë! Shkatërrim!”
Fjala e Zotit u bë për mua
poshtërim dhe përqeshje gjithë ditën!
Një herë ai madje dëgjoi kërcënime me të cilët armiqtë e ti kërkonin ta shqetësonin: "Le ta shkatërrojmë pemën në tërësi, le ta heqim nga toka e të gjallëve; emri i tij as të mos përmendet!". Por ai nuk bëri si në qoftë nuk do të kishte kuptuar menjëherë se ata kërcënime ishin për të dhe ai tha: " Por ti, o Zot, më tregove dhe unë mora vesh; atëherë m’i dëftove synimet e tyre. Unë isha si qengji i butë që e çojnë për t’a prerë; nuk dija se ata kishin synime të mbrapshta kundër meje: “Ta presim drurin në fuqinë e saj tij të plotë, ta çrrënjosim nga toka e të gjallëve dhe emri i tij s’do të përmendet më” (Jr. 11, 18-19).
Autori i Librit të Urtësisë ndoshta po aludon në këtë përvojë të tmerrshme të Jeremias. Por lexuesit e tij e dinë edhe gjëra më të rëndësishme, domethënë se Zoti nuk braktisi asnjë nga profetët e tij dhe për këtë arsye kurrë nuk i braktis ata që shkojnë deri në fund të besimit të tyre. Në vargjet vijuese ai pohon: “Kur të ligjtë arsyetojnë, ata gabohen: (ligësia e tyre i verbon)… ata nuk i dinë qëllimet e fshehta të Perëndisë. Dhe ai shton: "Shpirtrat e të drejtëve janë në dorën e Zotit, asnjë mundim nuk do t'i arrijë". Bindja e tij është e tillë që shkon aq larg sa të pohojë: edhe nëse armiqtë tuaj arrijnë t’ju vrasin, pra, përtej vdekjes, Zoti nuk do të na braktisë (kap. 3). Mënyra për të thënë: Prisni…Kini durim! Lumturia e vërtetë është atje. Urtësia e vërtetë është në besnikërinë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 25 Ord VITI B

MË 22 – 9 - 2024


Ps 54, 3-4, 5, 6-8.

3 Më shpëto, o Hyj, pashë Emrin tënd,
me fuqinë tënde mbroje të drejtën time.
4 O Hyj, vështroje lutjen time,
vështroji fjalët e gojës sime!
5 Sepse krenarët u çuan kundër meje,
mizorët kërkojnë të ma marrin shpirtin:
për Hyjin ata s’kanë kujdes.
6 Por, ja, Hyji po më vjen në ndihmë,
shpirtin tim ai po e merr ndore.
8 E unë me ëndje do të të kushtoj fli,
do ta lavdëroj Emrin tënd, o Zot, sepse është i mirë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


KLITHMA E DYFISHTË

TË BESIMTARIT TË PËRSEKUTUAR.


Në Bibël, këtij psalmi i paraprijnë dy tregues: njëri thotë se si duhet të këndohet, i shoqëruar me instrumente me tela; tjetri është shumë më interesant, sepse aludon në një episod të veçantë të historisë së Izraelit: "Kur Zifhitët erdhën t'i thonë Saulit: A nuk është Davidi i fshehur mes nesh?”, Davidi ishte në një pozitë të keqe: Mbreti Saul, i cili në fillim e trajtoi si djalin e tij, gradualisht u zhyt në një xhelozi të egër: gjithçka po shkonte shumë mirë për këtë të ri që së shpejti do të ishte rivali i tij, nëse mbreti nuk do të kishte marrë masat e nevojshme kundër tij; gjërat ishin aq të këqija sa Davidi iku nga oborri i Saulit; por sa herë që ai strehohej diku, dikush e denonconte atë. Në episodin në fjalë, Davidi fshihej në malet e Judesë, pranë një fshati të quajtur Zifh, dhe vendasit e raportojnë atë gjë te mbreti Saul. Davidi nuk kishte shpresë të shpëtonte vetëm, nëse Zoti nuk ndërhynte.
Duke pasur parashysh këto gjëra, mund të imagjinohet që lutja e Davidit duhej të ishte frymëzuar nga ngjarja personale e tij sepse psalmi është një klithmë e dyfishtë të një besimtari të persekutuar: së pari brithma e atij që është në ankth, në rrezik, i dëshperuar: një klithmë, një thirrje që mund të shkojë deri në atë pikë në të cilën shprehet dëshira për të parë vdekjen e armikut; dhe pastaj një klithmë e dytë që del nga zemra e besimtarit të përsekutuar, por i sigurt për fitoren, sepse Zoti nuk mund të mos vijë në ndihmë të besimtarëve të tij.
Në fakt, kur një psalm jep një tregues të tillë, nuk po pretendohet me këtë se teksti, që lexojmë tani, është si doli nga goja ose stilolapsi i Davidit; por mund të mendohet që psalmi, që u shrua disa shekuj pas Davidit, flet për një situatë, për një ngjarje që populli i Izraelit përjetoi, e që ishte e ngjashme me atë të Davidit. Disa herë gjatë historisë së tij Populli i Zgjedhur qe kërcënuar me shkatërrim total. Në kohën e Mërgimit, për shembull, gjithçka sugjeroi që ky popull i vogël së shpejti do të fshihej nga harta e botës: në sytë e njerëzve, nuk kishte dyshim.
Por pastaj ai popull shqiptoi këtë klithmë të dyfishtë: Thirrjen për ndihmë, së pari. Lexojmë: "Me emrin tënd, Zot, më shpëto, me fuqinë tënde, më jep drejtësi"; të thuash "Me emrin tënd më shpëto" do të thotë të thërrasësh Besëlidhjen e Perëndisë: sepse është pikërisht atje, në Besëlidhjen në Sinai, që Perëndia ia zbuloi emrin e vet popullit të vet. Ky është vërtet argumenti më i fortë i lutjes së tij: besnikëria e Zotit ndaj zgjedhjes së tij, ndaj premtimit të tij, ndaj Besëlidhjes së tij. Ishte Zoti ai që zgjodhi këtë popull të vogël, që dërgoi Moisiun në krye të tyre për t’i liruar nga robëria e Egjiptianëve dhe që më pas propozoi Besëlidhjen e tij; vetë, nuk do ta kishin menduar që një gjë të tillë do të ishte e mundur! As Davidi nuk kishte kërkuar asgjë; ishte Zoti ai që dërgoi profetin Samuel për të zgjedhur Davidin nga të gjithë bijtë e Isait dhe e dërgoi atë në oborrin e mbretit Saul për t'u përgatitur për misionin e tij mbretëror më vonë. Ai, David, nuk do ta kishte pasur kurrë një ide të tillë dhe aq më tepër një arsye për ta pranuar seriozisht zgjedhjen e tij si mbret. Kjo është arsyeja pse ai thërret fuqinë e Zotit: "Me fuqinë tënde, Zot, më jep drejtësi" ... mënyra për të thënë: "Je ti, mbreti suprem, ai që më zgjodhi mua si mbret".
Brithma e dytë të kësaj lutjeje është tashmë falënderimi, si në të gjitha lutjet hebraike, sepse në çdo kohë jemi të sigurt se po dëgjohemi. Kur Jezusi, në lutjen e tij, i tha Atit të tij: "Unë e di që ti më dëgjon gjithmonë" (Gjoni 11), ai ishte me të vërtetë trashëgimtari i besimit të popullit të tij. Papritur, psalmisti, qoftë Davidi, qoftë i gjithë populli, tashmë parashikon ceremoninë e falënderimit: "Me gjithë zemrën time do t'ju ofroj flijimin". Ai flet në të ardhmen, dhe jo në kusht, sepse çlirimi i tij është i sigurt. Por ka edhe në këtë lutje të besimtarit të përsekutuar brithma hakmarrjeje, fjalë urrejtjeje, duhet të pranohet kjo gjë: pikërisht në momentin kur ai që lutet pranon se Zoti i tij është me të, ai i kërkon atij ta lirojë nga armiku edhe duke e hequr atë nga toka e të gjallëve: “Por tani Zoti më vjen në ndihmë, Zoti është mbështetja ime mes të gjithëve». Dhe ai shton: "Le të bjerë e keqja mbi ata që më shikojnë; me të vërtetën tënde, Zot, shkatërroji ata".



MUND T'I THEMI ZOTIT GJITHÇKA.

Ne shpesh hasim fjalë të këtij lloji në psalmet; gjenden gjithashtu edhe tek profetët, për shembull në Jeremian! Edhe ai bëri lutje të këtij lloji: në lidhje me leximin e librit të Urtësisë, ne kemi përmendur disa pjesë nga "Rrëfimet" e tij në të cilat ai ankohet se është tallur, kërcënuar, përndjekur; por ka edhe nganjëherë në lutjet e tij, që është një profet i madh, lutjet me të cilat ai qartë kërkon hakmarrjen:
" O Zoti i Ushtrive, gjykatës i drejtë,
që i shqyrton veshkat e zemrat,
bëj të shoh si hakmerresh,
sepse ty ta kam besuar çështjen time" (Jer 11,20) ...
" Ti di, o Zot,
më kujto e më ndihmo,
hakmerru për mua mbi armiq.
Për shkak të durimit tënd,
mos lejo që unë të mbaroj,
dije se për shkak tëndin po më poshtërojnë!
..." Le të turpërohen armiqtë e mi,
e jo unë;
le të tremben ata e jo unë;
Sille mbi ta Ditën e tmerrit,
zhduki me zhdukje të dyfishtë!"(Jer 17:18).

Ky lloj dhunë verbale na trondit aq shumë sa ne tentojmë ta censurojmë atë. Por në emër të kujt mund të përballojmë për të censuruar Shkrimet? Prandaj një mësim i parë: nuk ka vetëm ndjenja të devotshme në psalmet, domethënë në lutjet që bëhen; ne nuk kemi pse të maskojmë ndjenjat tona para Zotit. Le të tregohemi ashtu siç jemi, është ai që do të na kthejë në besim.
Do të thotë gjithashtu se ne e dimë se Zoti është i angazhuar me ne, se ai është pranë nesh, në luftën tone kundër gjithçkaje që shkatërron dinjitetin e njeriut. Ne e dime se e keqja është armiku i Hyjit: "Le të jetë e keqja mbi ata që më shikojnë" është pikërisht lutja e Davidit të përndjekur nga Sauli: disa herë Davidi u tundua të hakmerrej dhe refuzoi ta bënte këtë; por mund të jetë për shkak se ai i la në dorë Perëndisë të zgjidhë çështjet me armiqtë e tij, veçanërisht me Saulin, që Davidi gjeti forcën, shumë herë, për të mos marrë hak.
Një lutje e këtij lloji ("Le të jetë e keqja mbi ata që më shikojnë") prandaj tashmë pasqyron një përparim në ndërgjegjen morale të njerëzve të Perëndisë: dikush ka mësuar të mos hakmerret për veten dhe të mbështetet në Zotin. Ai që është Drejtësia, nuk do të dështojë të "bëjë drejtësi". Ky është tashmë një hap shumë i rëndësishëm në pedagogjinë biblike.
Do të mbetet për t'u zbuluar se hakmarrja në urrejtje nuk është mënyra e duhur për të rimarrë dinjitetin dhe se falja na bën shumë më të ndërshme. Jezusi, dhe pas tij Shtjefni do t'i falin torturuesit e tyre dhe do të luten për ta. "O Atë, fali ata, ata nuk dinë se çfarë po bëjnë"; është lutja e atij që është dashuri e përsosur, nuk është ende e jona, spontanisht.
Pra, kur hasim në fraza të tilla në psalme, ne jemi të ftuar ta bëjmë veten një shpirt vëllazëror: ka në çdo moment në sipërfaqen e tokës burra dhe gra që nuk kanë asnjë burim tjetër përveç urrejtjes dhe etjes për hakmarrje që e ruajnë dinjitetin e tyre, si mendojnë ata; le ta themi këtë lutje me ta në mënyrë që ata t'i rezistojnë tundimit për t'u hakmarrë vetë. Dhe ne mund të gjejmë atje guximin për t'i ndihmuar ata. Dhe pastaj, asgjë nuk na pengon të shtojmë, në emrin e tyre, lutjen e Krishtit në kryq: "Atë, fali ata, ata nuk e dinë se çfarë po bëjnë".

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXV ORD. VITI B

MË 25-9- 2024.


LEXIMI I DYTË: Jk. 3,16-4,3.

16 Sepse, ku është smira dhe grindja, atje ka pështjellim dhe çdo të keqe. 17 Kurse urtia që vjen prej së larti më së pari është e pastër, pastaj pajtuese, e butë, e përshtatshme, plot mëshirë dhe vepra të mira, e durueshme dhe jo shtiake. 18 Fryti i drejtësisë mbillet në paqe për ata që punojnë për paqe.
1 Nga vijnë ngatërresat dhe grindjet që vlojnë ndër ju? A thua jo këndej: nga lakmimet tuaja që luftojnë në gjymtyrët tuaja? 2 Dëshironi e nuk keni; vritni e keni smirë, dhe gjë nuk fitoni; grindeni e luftoni. Nuk keni sepse nuk luteni. 3 Luteni e nuk fitoni, pse luteni keq që t’i shpenzoni në plotësimin e ëndjeve tuaja.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

DY RRUGË

Ne e ndeshim shpesh temën e "dy rrugëve" në Bibël: sot nga pena e Shën Jakobit, kësaj radhe. Nga njëra anë, xhelozia, rivalitetet, konfliktet dhe luftërat; nga ana tjetër, paqja, dashamirësia, drejtësia, mëshira; këto janë dy mënyra të kundërta të jetës, dy “urtësi” në kuptimin e “savoir vivre”. Më lart, Jakobi foli për një "urtësi tokësore, shtazore, demonike": “Në qoftë se në zemrën tuaj keni smirën e hidhur dhe shpirtin e grindjes, mos u mbani me të madh dhe mos rreni kundër së vërtetës! 15 Kjo urti nuk është ajo që vjen prej së larti, por është tokësore, shqisore, djallëzore” (3,14-15); këtu ai flet për urtësinë tjetër, atë që vjen nga Zoti; e para është jeta në mënyrën e Adamit, tjetra, ajo drejt së cilës duhet të përpiqemi, ajo e Jezusit, zemërbutë dhe i përulur nga zemra.
Kjo është arsyeja pse ky tekst shumëfishon kundërshtimet: të gjitha zbresin në një, kundërvënie midis dy mençurive, dy sjelljeve. Për shembull, “xhelozia dhe rivalitetet” (v. 16) duhen kuptuar në kontrast me atë që thuhet në vargun vijues: “paqe, tolerancë, mirëkuptim”; dhe "veprimet e liga", përsëri në kontrast me "përfitimet" e vargut 3,17.
Kush saktësisht është në shënjestër këtu? Jakobi nuk na thotë, por ndoshta nuk ka pasur nevojë të specifikojë më tej për t'u kuptuar. Bazuar në temat e trajtuara në pjesën tjetër të letrës, mund të parashtrojmë disa hipoteza: xhelozitë dhe rivalitetet mund të jenë të natyrës materiale ose shpirtërore; për konflikte të natyrës materiale, mjafton të kujtojmë të gjitha zhvillimet e mëparshme mbi diskriminimin shoqëror midis të pasurve dhe të varfërve (2, 1-5; krh. e diela e 23-të); për të mos përmendur paralajmërimin që iu drejtua pak më tej të pasurve (5.1-6; krh. e diela e 26-të).
Për konflikte të natyrës shpirtërore, është interesante të theksohet kalimthi se fjala e përkthyer këtu si "xhelozi" mund të aludojë një farë fanatizëm idesh. Ne duhet të rilexojmë vargjet që sapo i paraprijnë leximit tonë këtë të diel: në fillim të këtij kapitulli 3, Jakobi i paralajmëron besimtarët kundër asaj që mund t'i quajmë "dëmtimet e gjuhës": "5 Kështu edhe gjuha është një gjymtyrë e vogël, por mund të mburret për gjëra të mëdha. Ja, një zjarr i vogël se ç’pyll të madh mund të djegë! 6 Po, edhe gjuha është zjarr! Një botë e tërë padrejtësie është gjuha mes gjymtyrëve tona, ajo që e fëlliq të gjithë trupin dhe, e ndezur nga ferri, e bën shkrumb të tërë jetën. 7 E njëmend, të gjitha llojet e egërsirave, të shpendëve, të zvarranikëve dhe të kafshëve të detit mund të zbuten, dhe njerëzit i kanë vënë nën sundim, 8 kurse gjuhën – e keqe e paqetësueshme, plot vrer që sjell vdekjen – asnjë njeri nuk mund ta mbizotërojë. 9 Me të lavdërojmë Zotin edhe Atin, por me të edhe mallkojmë njerëzit e krijuar në përngjasimin e Hyjit: 10 prej të njëjtës gojë del bekimi dhe mallkimi. E pra, vëllezërit e mi, nuk duhet të jetë ashtu! (3, 5-10). Pak më tutje duket edhe më qartë: “14 Por, në qoftë se në zemrën tuaj keni smirën e hidhur dhe shpirtin e grindjes, mos u mbani me të madh dhe mos rreni kundër së vërtetës!” (3, 14). Rreziku nuk duhet të ketë qenë thjesht hipotetik që kur e përmendi në kapitullin e parë: “26 Në qoftë se ndokush e mban veten për besimtar e nuk i vë fre gjuhës së vet, por e gënjen zemrën e vet, besimi i tij është i kotë. 27 Besimi i pastër dhe i patëmetë para Hyjit Atë është ky: kujdesi për bonjakë dhe për gra të veja në vështirësitë e tyre dhe ruajtja e pastër e vetvetes nga kjo botë” (1,26-27).


NJË MËNYRË E RE TË JETËS.

Për Jakobin, të gjitha këto sjellje xhelozie dhe rivaliteti janë paganizëm; feja e vërtetë, qoftë çifute apo e krishterë, na prezanton një mënyrë jetese krejtësisht të ndryshme. Të njëjtat realitete (qoftë materiale apo shpirtërore) mund të përjetohen në një mënyrë ose në tjetrën. Nuk ka një lumturi pagane dhe një lumturi e krishterë, ka dy mënyra për të përjetuar lumturinë, mënyra pagane dhe mënyra e krishterë. Deri tani, ne kemi qenë nën sundimin e lakmisë, domethënë egoizmit; feja hebraike dhe aq më tepër krishterimi na hapin derën e mbretërisë së dashurisë vëllazërore. Ky ishte i gjithë kuptimi i urdhërimit “Mos lakmo”: jo “mos dëshiro asgjë më shumë”, por së pari, mos lakmo vetëm për veten tënde, së dyti, mos lejo që të të lakmojnë. Nëse bëhesh skllav i asaj që ke, humb lirinë (pasi je i fiksuar pas dëshirës) dhe humbet bamirësinë sepse bëhesh ziliqar për atë që ka tjetri.
Megjithatë, Bibla askund nuk mëson përbuzjen për të mirat e kësaj bote: që nga fjala e parë e Zotit drejtuar Abrahamit, përkundrazi, njerëzit e zgjedhur e dinë se Zoti dëshiron vetëm lumturinë tonë, pjesë e së cilës është edhe mirëqenia materiale. Dhe dëshira për lumturi, materiale apo shpirtërore, është e mirë, pasi është pjesë e krijimit. Ne vetëm duhet të mësojmë të vendosim vazhdimisht veten në dorën e Perëndisë: pak më tutje, Jakobi thotë se cila duhet të jetë gjendja jonë shpirtërore: “15 Në vend që të thoni: Në dashtë Zoti do të jetojmë dhe do të bëjmë këtë ose atë gjë!” (4,15). Nëse Zoti dëshiron, ne do të jetojmë dhe do të bëjmë këtë apo atë.
“Nëse Zoti dëshiron”, kjo është formula e Jakobit, shumë afër asaj të Jezusit: “U bëftë vullneti yt dhe jo imi”. Por, për ne, kalimi nga një urtësi në tjetrën nuk është kurrë plotësisht i plotë: ne jemi qenie të përbashkëta; Jakobi thotë se brenda nesh po zhvillohet një betejë e vërtetë dhe se grindjet tona janë vetëm një pasqyrim i saj: “Nga vijnë konfliktet mes jush? A nuk janë pikërisht të gjitha këto instinkte që bëjnë betejën e tyre brenda jush?”.
Sekreti është në lutje, sepse vetëm Zoti mund të japë urtësi: ky është një nga këmbënguljet e mëdha të gjithë meditimit biblik; që në fillim të letrës së tij, Jakobi i këshilloi lexuesit e tij të luteshin për ta marrë atë:
“ 5 Në qoftë se ndokujt prej jush i mungon urtia, le t’ia lypë Hyjit, i cili gjithkujt i jep me ëndje e pa fjalë, dhe do t’i jepet. 6 Por le ta kërkojë me fe të gjallë, pa farë dyshimi; sepse ai që dyshoni përngjan valës së detit që e çon peshë era dhe e përplas. 7 Njeriu i tillë të mos mendojë se do të marrë gjë prej Zotit 8 – njeriu me dy mendje, i paqëndrueshëm në të gjitha udhët e veta”(1,5-8).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA 25 Ord. VITI B.

MË 22-9-2024.


UNGJILLI: Mk 9, 30 – 37.


30 Si u nisën prej andej, kaluan nëpër Galile, por nuk donte ta dinte kush,
31 sepse i mësonte nxënësit e vet. U thoshte: “Biri i njeriut do t’u dorëzohet njerëzve e ata do ta vrasin, por kur ta kenë vrarë, ai do të ngjallet pas tri ditësh”.
32 Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin.
33 Arritën në Kafarnaum. Si hyri në shtëpi, i pyeti: “Mbi çka biseduat rrugës?”
34 Ata nuk bënë zë, sepse udhës kishin biseduar kush ishte më i madhi.
35 Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve”.
36 Pastaj mori një fëmijë të vogël, e vuri në mes të tyre, e pëqafoi dhe u tha:
37 “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJ.


“MENDIMET E ZOTIT NUK JANË MENDIMET TONA”.

“Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin” (v.32), na thotë Marku ... Ne i kuptojmë ata! Megjithatë kjo nuk është hera e parë që Jezusi shpall ngjarje të tilla; meqenëse në kapitullin e mëparshëm, në të njëjtin Ungjill të Markut, pas profesionit të famshëm të besimit të Pjetrit në Cezare, Jezusi tashmë tha saktësisht të njëjtën gjë; por ende nuk është e qartë! Për dishepujt, është madje një shpallje e pabesueshme, tronditëse, kontradiktore.
Pse? Sepse fjalët e Jezusit janë krejtësisht në kundërshtim me idenë e tyre për Perëndinë dhe krejtësisht në kundërshtim me idenë e tyre për Birin e Njeriut, dhe për Mesinë.
Dhe për tre dishepuj të privilegjuar, Pjetrin, Jakobin e Gjonin, që kishin qenë dëshmitarët të Shpërfytyrimin e Jezusit (në Ungjillin e Markut, Shpërfytyrimi është vendosur në fillim të po këtij kapitulli 9), ndoshta është edhe më skandaloz, i pabesueshëm. Ata janë ende në dritë, në verbimin e Shndërrimit ... Jezusi është shpallur Biri i dashur, ai që duhet të dëgjohet, nga Ati ... dhe këtu ai po shpall për veten e tij poshtërimet më të mëdha; ai i paraqet ato si të sigurta, të pashmangshme.
Edhe nëse jo të gjithë kishin qenë dëshmitarë të Shpërfytyrimit, të gjithë dëgjuan profesionin e besimit të Pjetrit: "Ti je Mesia", domethënë ai që Zoti zgjodhi për të shpëtuar popullin e tij, për të mbretëruar mbi popullin e tij. Në Ungjillin e Markut, Jezusi mezi i përgjigjet Pjetrit, ai nuk komenton, por është e qartë se ai pajtohet me të, pasi ai u urdhëron dishepujve të tij ta mbajnë çështjen sekrete për momentin... “Jezusi i pyeti: Dhe ju, kush thoni se jam? Duke folur, Pjetri i përgjigjet: Ti je Krishti. Dhe ai i urdhëroi ata rreptësisht të mos i tregojnë askujt për këtë".
Dhe menjëherë më pas ai tha këto gjëra të mahnitshme: Biri i njeriut duhet të vuajë shumë, të refuzohet nga pleqtë, kryepriftërinjtë dhe skribët, të dënohet me vdekje dhe, tre ditë më vonë, ai do të kthehet në jetë.
Ne jemi në kulmin e kontradiktës: ai për të cilin thuhet se është i Dashuri i Zotit, i zgjedhuri i Zotit, Mesia, mbreti i pritur, Biri i njeriut... e gjithë kjo i premton atij një fat të lavdishëm sepse edhe në vizionet e profetit Daniel (Dan 7, 13-14), Biri i njeriut është ai që duhet të marrë drejtimin mbi të gjithë njerëzimin… megjithatë Jezusi tha se ai duhet të përballet me vuajtjet dhe urrejtjen e njerëzve, me pak fjalë, me kryqin. Por në mendjen e dishepujve, si në atë të të gjithë bashkëkohësve të tyre (dhe ndoshta në tonat), lavdia dhe kryqi nuk përzihen, nuk shkojnë së bashku!
Një kontradiktë tjetër, ose diçka që është shumë e vështirë të kuptohet, ose që duket krejtësisht e pamundur: së pari, ai do të dorëzohet, do të vritet, do të reduktohet në gjendjen e një objekti pasiv të urrejtjes njerëzore. Ai që duhet të marrë drejtimin e gjithë njerëzimit, do të trajtohet si llum! Dhe pastaj, në një hap të dytë, ai do të ngrihet përsëri, ai do të triumfojë! I fundit do të jetë i pari. Lavdia dhe kryqi nuk do të jenë vetëm të pandashme, por më tepër duket se lavdia kalon nëpër kryq!


BOTA ME KOKË POSHTË.

Është bota me kokë poshtë: nuk është çudi që dishepujt nuk kuptojnë dhe nuk mund të hyjnë në harmoni me mesazhin e Jezusit! Sepse "mendimet tona nuk janë mendimet e Perëndisë, por të njerëzve", siç i tha Jezusi Pjetrit: “M’u hiq sysh, he djall, se nuk ke ndër mend punët e Hyjit, por punët e njerëzve!” (8,33). Vetëm më vonë dishepujt do të kuptojnë se "ishte e nevojshme" që Krishti të shkonte atje, në Malin Kalvari, në kryq, për të "lavdëruar" Atin e tij, domethënë për të zbuluar dashurinë e tij. Tani për tani, ata nuk duan të jenë fare të fundit! Përkundrazi, menjëherë pas këtyre fjalëve shqetësuese të Jezusit, ata filluan të grinden mes tyre duke diskutuar se cili prej tyre ishte më i madhi! Ata janë në një gjendje të rivalitetit, e ngjashmë me atë për të cilën Shën Jakobi flet në leximin e dytë të liturgjisë së fjalës së sotme. Çuditërisht, Jezusi nuk duket i zemëruar, i tmerruar: ai nuk u thotë atyre: "Është e gabuar të duash të jesh i pari", madje ai u jep atyre mjetet për të arritur këtë qellim.
Patjetër, ne kalojmë nga befasia në habi në këtë tekst.
Sipas Jezusit, mënyra për të qenë i pari është shumë e thjeshtë dhe brenda mundësive të të gjithëve! "Kush dëshiron të jetë i pari, le të jetë i fundit dhe shërbëtori i të gjithëve". Në kapitullin vijues të të njëjtit Ungjill të Markut, ne do të gjejmë pak a shumë të njëjtën shpalosje: shpallja e Mundimeve të Krishtit, rivaliteti midis dishepujve për vendin e parë dhe përgjigja e Jezusit: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve” (9,34)...Nëse dikush dëshiron të jetë i pari ndër ju, le të jetë skllav i të gjithëve. Sepse Biri i njeriut nuk erdhi për t'i shërbyer, por për të shërbyer ... "Ne nuk mund të mos bëjmë lidhjen me historinë e larjes së këmbëve në Ungjillin e Gjonit.
Por këtu, në këtë pjesë të ungjillit, Jezusi merr një shembull i cili është me të vërtetë i arritshëm për të gjithë: ai merr një fëmijë, e vendos atë në mesin e tij dhe e puth: ky gjest, nga ana e Jezusit, është sigurisht shumë domethënës; në atë kohë, fëmija nuk ishte "fëmija-mbret" siç themi ne sot! Duke puthur një fëmijë, Jezusi përqafon vogëlsinë dhe tregon preferencën e tij për më të vegjelit. Me këtë gjesht Jezusi e shpall tërë programin e vet.. Pastaj ai u tha atyre: “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua” (9,37). ... Ne mendojmë se po dëgjojmë shëmbëlltyrën e famshme të Gjykimit të Fundit në Ungjillin e Mateut: " ‘Për të vërtetë po ju them: çkado bëtë për njërin ndër këta vëllezërit e mi më të vegjël, e bëtë për mua’ ” (25, 40). Jezusi e bën të qartë: "nëse e bëni këtë në emrin tim". Ky është ndoshta sekreti i madhështisë së vërtetë në sytë e Zotit: nuk janë veprimet në vetvete ato që janë të mëdha! Është për t'i bërë ato në emër të Jezu Krishtit.
Edhe këtu ka një lajm tjetër të mirë: sepse edhe kjo është brenda mundësive të të gjithëve!

[ninoenina]

F.A. E DIELA XXV ORD. VITI B UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXV ORD. VITI B.

MË 22 - 9 – 2024.

UNGJILLI: Mk. 9,30-37.

30 Si u nisën prej andej, kaluan nëpër Galile, por nuk donte ta dinte kush, 31 sepse i mësonte nxënësit e vet. U thoshte: “Biri i njeriut do t’u dorëzohet njerëzve e ata do ta vrasin, por kur ta kenë vrarë, ai do të ngjallet pas tri ditësh”
32 Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin.
33 Arritën në Kafarnaum. Si hyri në shtëpi, i pyeti: “Mbi çka biseduat rrugës?”
34 Ata nuk bënë zë, sepse udhës kishin biseduar kush ishte më i madhi. 35 Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve.”
36 Pastaj mori një fëmijë të vogël, e vuri në mes të tyre, e pëqafoi dhe u tha:
37 “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Dy të dashuruar para se të martohen, reflektojnë, nuk vendosin të shtyrë nga magjepsja e parë emocionale, vlerësojnë nëse janë krijuar vërtet për njëri-tjetrin, nëse kultivojnë të njëjtat ëndrra, nëse kanë të njëjtat qëllime në mendje.
Vetëm në fund, kur ndihen plotësisht të përfshirë në një projekt të vetëm jetësor, marrin vendimin për të deklaruar dashurinë e tyre të pakushtëzuar për njëri-tjetrin.
Nëse duam të kuptojmë se çfarë do të thotë të besosh në Krishtin, duhet t'i referohemi imazhit të të rënëve në dashuri, sepse është ai që përdoret nga Bibla.
Në Besëlidhjen e Vjetër, Zoti e paraqet veten si "Dhëndri i Izraelit" dhe në urdhërimin e parë thotë: "Nuk do të bësh perëndi të tjera për vete, sepse unë jam një Zot xheloz".
I dashuri e di që është i vetmi që mund ta bëjë të dashurën e vet të lumtur dhe nuk dëshiron që të ketë të dashuruarit tjerët që e prishin këtë marrëdhënie.
Pastaj, në Besëlidhjen e Re, i njëjti imazh është marrë dhe shoqëron të gjithë Besëlidhjen e Re; Ungjilli i Gjonit fillon me një dasmë dhe me Gjon Pagëzuesin që thotë:
“Nuk jam unë dhëndri, po vjen dhëndri, ia dëgjoj zërin dhe jam i lumtur”.
Ne e dimë se Besëlidhja e Re përfundon me një dasmë, siç na thotë "Shikuesi i Apokalipsit", në kapitullin 19, kur thotë: "Le të gëzohemi se erdhi dasma e Qengjit, nusja e tij është gati dhe kështu engjëlli më tha: “Shkruaj: Lum ata që janë ftuar në dasmën e qengjit”.
Ky është përfundimi i gjithë historisë së botës.
Të besosh në Jezusin nuk do të thotë ta admirosh për mënyrën se si jetoi ose për atë që mësoi, do të thotë të jesh dashuruar me të dhe të vendosësh të bashkosh jetën tënde me të tijën; por kjo nuk mund të ndodhë përpara se të zhvillohet një njohuri e thellë për Të, duke ditur saktësisht se çfarë ka në mendje dhe çfarë ndodh me ata që vendosin t'i bashkojnë jetën e tyre me Të.
Pra është e nevojshme një kohë mirëkuptimi reciprok, një kohë e maturimit të kësaj marrëdhënieje, sepse përndryshe mund të ketë surpriza më vonë dhe mund të thuhet:
“Besova në Krishtin, por e keqkuptova, prisja prej Tij atë që në realitet nuk ma dha”.
Tre vitet e jetës publike të Jezusit përfaqësonin këtë periudhë të njohjes së ndërsjellë midis Apostujve dhe Jezusit, ishte koha e fejesës.
Marku, me Ungjillin e tij, dëshiron që të gjithë ne të ndjekim këtë udhëtim shpirtëror të dishepujve, në mënyrë që të kuptojmë se kush është në të vërtetë Jezusi përpara se të bëhet dasma, kur të vendosim të bashkojmë jetën tonë me të Tijën.
Javën e kaluar, ishim me dishepujt në Cezarenë e Filipit, kujtojmë se në atë vend magjepsës, Mjeshtri u kishte bërë dy pyetje dishepujve, e dyta shumë provokuese sepse ua kishte bërë atyre dhe neve:
“Sa ndihesh i përfshirë në jetën time? Jeni të gatshëm apo jo të vendosni jetën tuaj mbi mua? Dhe çfarë prisni nga unë?”
Pyetje që na drejtohen neve!
Dishepujt në Cezarenë filluan të kuptonin se gjërat nuk po shkonin siç duhet, sepse ajo që prisnin, nuk ishin dasmat me Mësuesin.
Unë besoj se edhe Jezusi kalonte një moment vuajtjeje intime, jo zhgënjimi sepse ai e priste atë: ajo që Ai po propozonte ishte shumë kërkuese, thotë ai:
"Kjo do të jetë jeta ime, përfshiheni, po apo jo?"
Nuk kishte asnjë zhgënjim në hezitimet e tyre, ai e priste këtë, por përjetoi disa vuajtje intime, atë të të dashurit, i cili, pas një viti e gjysmë, kupton se ende nuk ka arritur t'i përfshijë dishepujt në dashurinë e tij.
Është një moment krize mes të dashuruarve dhe Jezusi dëshiron ta kapërcejë këtë krizë, le të dëgjojmë se çfarë bën:
“30 Si u nisën prej andej, kaluan nëpër Galile, por nuk donte ta dinte kush, 31 sepse i mësonte nxënësit e vet”.
Në Cezarenë e Filipit, Pjetri kishte folur në emër të të gjithëve, ai e kishte qortuar Jezusin për atë që kishte thënë dhe ishte quajtur Satana nga Jezusi.
Nuk duhet të kishte qenë shumë i lumtur dhe mendoj se ato ditë udhëtimi për në Kafarnaum ishin mjaft të vështira, të shënuara nga çaste të gjata heshtjeje, një qetësi e brishtë pas stuhisë.
Kur ndodh një keqkuptim serioz midis dy të dashuruarve, çfarë bëhet?
Si kapërcehet ky momenti?
Një nga mënyrat është të pretendosh se nuk ka ndodhur asgjë, të kalojë pak kohë, të mos kthehemi në temë dhe të shpresojmë që pas disa ditësh gjithçka të kthehet si më pare. Unë besoj se dishepujt menduan për këtë zgjidhje: pritja që Jezusi të gjente përsëri veten mes njerëzve, të fillonte përsëri të predikonte, të bënte mrekulli dhe keqkuptimi do të kishte qenë një kujtim i keq.
Por Jezusi nuk e bën këtë zgjedhje sepse do të ishte si të fshehte pluhurin nën qilim. Për të rikuperuar një marrëdhënie që rrezikon të plasaritet, dy të dashuruar duhet të gjejnë veten vetëm, të krahasohen, të kuptojnë njëri-tjetrin, të akordojnë përsëri mendimet, zemrat e tyre.
Më mirë është që të provokohet një diskutim, qoftë edhe i ashpër, deri në debat, por duhet të jenë në gjendje ta zgjidhin problemin.
Kjo është ajo që, na thotë fragmenti i sotëm i ungjillit, Jezusi e bëri: ai vendosi të qëndronte vetëm me dishepujt e tij, ai nuk donte që askush të dinte se ku ishin, ai donte të merrte me ta temën që kishte shkaktuar krizën.
Kujtojmë reagimin e Pjetrit kur Jezusi i tha: "Unë do të jap jetën time". Ai nuk mund të pranonte të bashkonte jetën e tij me të tijën, sepse, sipas gjykimit të shëndoshë të të gjithëve, njeriu nuk e dorëzon veten para dështimit.
Le të dëgjojmë se si Jezusi e rifillon tani bisedën e tij me ta:
Në fakt, ai i mësoi dishepujt e tij dhe u tha atyre:
“Biri i njeriut është dorëzuar në duart e njerëzve dhe ata do ta vrasin; por pasi të jetë vrarë, pas tri ditësh ai do të ringjallet". Megjithatë, ata nuk i kuptuan këto fjalë dhe kishin frikë ta pyesnin”.
Në Cezarenë e Filipit, dishepujt e kishin kuptuar shumë mirë atë që kishte thënë Jezusi, ishte shumë e qartë.
Tani Jezusi e rifillon fjalimin e tij, jo për t'u shpjeguar më mirë, por për të provokuar dishepujt, për të hapur një diskutim me ta dhe për t'u nxjerrë nga zemra kundërshtimet që ata kanë brenda; është e nevojshme që ne të ndiejmë se ky diskutim mes Jezusit dhe dishepujve është i yni!
Pse e patën kaq të vështirë dishepujt ta pranonin propozimin e Jezusit dhe ne, nga ana tjetër, i themi po Zotit kaq lehtë?
Përpjekja që ata bënë për t'u përfshirë, duhet të bëhet e jona, sepse një konvertim është i nevojshëm, ky konvertim është shumë i dhimbshëm, kërkon të heqim dorë nga vetja, nga egoizmi ynë dhe nëse mendojmë se mund të bëhemi dishepuj pa këtë përvojë të vështirë, jemi nga të mashtruarit.
Jezusi e rifillon diskutimin duke thënë:
“Biri i njeriut do të dorëzohet në duart e njerëzve.”
"Biri i njeriut" në hebraisht do të thotë njeriu i vërtetë. Kush është plotësisht njeri? Njeriu i suksesshëm?
Sepse, ne e dimë, njeriu mund të jetë një kafshë e arsyeshme, por jo në të vërtetë një njeri, dikush që kryen padrejtësi, dhunë, abuzime... mund të jetë mjeshtër në menaxhimin e shkencës dhe teknologjisë, por nëse ndërton bomba, vret, bën padrejtësi... nuk mund të themi se është me të vërtetë njeri.
Ja, Jezusi e paraqet veten si “Biri i njeriut”, si njeriu i suksesshëm. Çfarë parashikoni se do të ndodhë me këtë njeri? Ai thotë:
“Ai do të dorëzohet në duart e njerëzve” Ai nuk u thotë krerëve të priftërinjve, skribëve, farisenjve, jo! Ai, Jezusit është dorëzuar në duart e të gjithë njerëzve. Dhe kush e dorëzoi?
Mendoj se të gjithë mendojmë menjëherë për Judën. Jo!
Juda ua dorëzoi kryepriftërinjve, por këtu është një që e dorëzon midis njerëzve.
Dhe kjo, thonë studiuesit e Biblës, është "pasivi hyjnor", domethënë mënyra në të cilën ungjilltari paraqet veprën e Atit në qiell, është Ai që ia dorëzoi birin e tij të vetëmlindurit në duart e njerëzve.
Ky është imazhi më i bukur i Zotit! Zoti është ai qe e vendos veten në dorë të njerëzve, dashuria është të vënë veten në dorë të tjetrit, po i jepet vetë tjetrit, tjetri mund të më kerkojë çdo gjë që i duhet për jetën dhe ai që e do, e vë veten në duart e tij.
Zoti e vuri veten në duart tona!
Është e kundërta e asaj që ne mendojmë se është njeriu i suksesshëm. Në fakt mkendohet se një njeri i suksesshëm është ai që ka kontroll mbi të tjerët, që i ka në dorë shumë njerëz që të mund t'i disponojë sipas dëshirës... Jo!
Ai nuk është ende njeri, është ai që mban pushtetin, por ky pushtet është kundër dashurisë, është antinjerëzor.
Dhe si do të përfundojë? Çfarë do të bëjnë njerëzit mes të cilëve njeriu i vërtetë gjendet?
Ai është një qengj mes ujqërve. Do të ketë një konflikt midis njeriut të ri dhe njerëzve që nuk e duan atë, sepse ata duan të përjetësojnë botën e tyre, ku ligji është ai i konkurrencës në të cilin njëri përpiqet të mbizotërojë, të skllavërojë tjetrin, të dominojë mbi të tjerët.
Është një botë ujqërsh. Kur ky njeri i vërtetë, që është qengj, paraqitet, fati i tij është i vulosur dhe Ati në qiell, kur e dorëzoi djalin e tij në duart e njerëzve, e dinte se po e dorëzonte në vdekje.
Ishte e vetmja mënyrë për të nisur një botë të re, botën e njerëzve të vërtetë... ata që janë të ngjashëm me qengjat.
“Nuk do të përfundojë kështu, —thotë Jezusi —pasi të vritet, pas tri ditësh do të ringjallet”.
Ujqërve që e vranë, u duket se fituan një fitoren se e hoqën, e eliminuan... ishte i bezdisshëm, duhej hequr që jeta të vazhdonte si dikur, kur të jesh njeri do të thotë të ishe ujqër, dhe mes ujqërve më i forti.
Jezusi siguron: "Vdekja nuk do të fitojë, gjërat nuk do të përfundojnë kështu, dashuria do të fitojë".
Është iluzion të mendosh të mposhtesh vdekjen duke jetuar si ujk, të arrish pushtetin, të dominosh, të grumbullosh të mirat e kësaj bote, të jetosh për veten... por kush jeton kështu, jeton si ujk, sheh të iken jeta, ajo perpihet, moment për një çast nga vdekja.
"E vetmja mënyrë për ta mposhtur vdekjen - u thotë Jezusi dishepujve – është ajo që unë do t'ju mësoj, ta jepni nga dashuria". Ashtu si qengji që jep jetën, nëse shndërrohet në dashuri, vdekja nuk mund ta prekë më.

Sa herë e heshtim impulsin egoist që na shtyn të mendojmë për veten, të jemi të painteresuar për të tjerët, kur duam ta mposhtim vdekjen!
"Dishepujt nuk i kuptuan këto fjalë."
Fjalët që tha Jezusi ishin shumë të qarta, por ato ishin shumë larg mënyrës së tyre të të menduarit, nga kriteret e tyre të gjykimit, nga pritjet dhe shpresat e tyre; ata nuk ishin ende gati të pranonin propozimin për të qenë qengja, ata nuk janë në gjendje të pranojnë që për të kapërcyer vdekjen duhet dorëzuar veten.
"Dhe ata kishin frikë të kërkonin shpjegime"
Në vend të kësaj, Jezusi me të vërtetë donte që kundërshtimet e tyre të dilnin dhe nuk është për t'u habitur që pasi dëgjuan të njëjtin njoftim për herë të dytë, dishepujt nuk mund ta pranonin propozimin e Jezusit dhe nuk e hapën gojën.
Për çfarë arsye?
Për shkak se ata mezi presin që Jezusi të ndryshojë temën, ata duan të vazhdojnë të kultivojnë ëndrrat e tyre dhe nëse mendojmë për këtë, kjo është pikërisht ajo që ndodh edhe me ne.
Nëse gjatë një predikimi dëgjojmë dikë që na prezanton ungjillin autentik, shumë provokues, që trondit zgjedhjet tona të jetës, që na provokon dhe kërkon një konvertim... nuk themi se është gabim, por mezi presim predikim për të përfunduar për të folur për diçka tjetër, jo për të këqija, për gjëra të bukura, por për diçka tjetër, sepse kjo është shumë kërkuese... tepër!
“Dhe ata nuk i bëjnë pyetje Jezusit”.
Ai donte që ata t'i bënin pyetje, por ata janë të kujdesshëm... Përkundrazi, ne duhet t'i bëjmë këto pyetje për Jezusin. Ai vetëm duhet t'i bëjë ato tek Ungjilli, sepse Ungjilli na përgjigjet! Pra, kur t'i kemi këto kundërshtime, le t'i hedhim në Ungjill.
Unë thashë se Jezusi donte të merrej në pyetje, por dishepujt nuk flasin me Të, ata flasin me njëri-tjetrin.
Le të dëgjojmë se çfarë:
“33 Arritën në Kafarnaum. Si hyri në shtëpi, i pyeti:
“Mbi çka biseduat rrugës?”
34 Ata nuk bënë zë, sepse udhës kishin biseduar kush ishte më i madhi. 35 Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha:
“Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve.”
36 Pastaj mori një fëmijë të vogël, e vuri në mes të tyre, e pëqafoi dhe u tha:
37 “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”.
Jezusi donte që dishepujt t'i bënin pyetje, të ngrinin kundërshtime, por ata thjesht donin që ai të ndryshonte temën. Kur arrijnë në shtëpi, është Ai që bën pyetjen: “Çfarë po diskutonit gjatë rrugës?” Rrugës kishin debatuar mes tyre se kush ishte më i madhi.
Heshtin, nuk përgjigjen sepse e dinë që në temën e kërkimit të vendeve të para, Mjeshtri nuk e lë të shkojë.
Ka tema që Jezusi nuk i ka trajtuar drejtpërdrejt dhe për këto mund të diskutojmë dhe madje të kemi mendime të ndryshme, por për atë të hierarkive, karrierës kishtare, titujve nderues, puthjes së duarve, përkuljeve, zhanërimeve... në këtë temë Jezusi ishte i qartë!
Për ne, titujt nderi, harqet... janë gjëra dytësore, për Jezusin nuk është aspak dytësore sepse kjo prek qendrën e propozimit të tij si njeri i ri, është njeriu i vjetër që i kërkon këto gjëra.
Njeriu i ri është ai që zbret në vendin e fundit; ai nuk pret harqe, është ai që përkulet dhe i puth këmbët e të varfëre.
Kjo shtysë për t'u rritur, për të qenë i rëndësishëm, për të llogaritur për diçka... të gjithë e kemi brenda vetes. Çfarë duhet bërë?
A e shtypim, e mbysim? Do të mbeteshim të pakënaqur dhe të frustruar... duhet të jenë tëkënaqur.
Bëhet fjalë për të ditur se si dhe Jezusi na mëson se si ta plotësojmë këtë nevojë që kemi... të jemi të parët, të jemi skandaloz, jashtë kopesë, superior ndaj të tjerëve.
Bëhet fjalë për të ditur si të rritesh, si të jesh një person i suksesshëm, si të admirohesh... Por nga kush?
Vështrimi i njerëzve na thotë:
"Nëse doni të admiroheni nga ne, duhet të ngjiteni lart, që të mund t'ju shohim të gjithë".
Nëse doni të admiroheni nga Zoti, nuk duhet të ngjiteni lart, duhet të shkoni poshtë, në vendin e fundit dhe prandaj Jezusi, tani na shpjegon se si të bëhemi të mëdhenj.
Ungjilltari Marku, i cili nuk ishte i pranishëm, pra nuk raportonte, thotë se "Jezusi u ul" dhe kur thotë këtë dëshiron të na thotë:
"Hapini veshët mirë sepse ai po thotë diçka shumë të rëndësishme".
Çfarë bën ai?
Ai ulet sepse është rabini ai që flet dhe thërret tek ai 12-të.
Ata ishin përreth, çfarë do të thotë që i thirri tek ai?
Ata ishin fizikisht rreth Tij, por ishin ende larg, ende i përkisnin botës së vjetër, ishin pleq, domethënë ishin ende në botën e ujqërve, nël botën e konkurrencës, ende nuk i ishin afruar Mjeshtrit.
Ja çfarë bën Jezusi: i thërret pranë vetes dhe nuk i qorton, e kupton gjendjen e tyre. Ai e di që duhet kohë për të përvetësuar propozimin e tij si jerëz, për t'u kuptuar dhe pranuar dhe thotë:
“A dëshiron të jesh i pari?
Nëse doni të jeni të parë, do t'ju tregoj se si ta bëni këtë".
Nuk thotë se është gabim të duash të jesh i pari. Duhet të kënaqet kjo shtysë që na bën të dalim, të ndihemi të realizuar.
Si?
Pali na tregon këtë, pastaj, më vonë. Pali thotë:
"10 Duajeni njëri‑tjetrin me dashuri vëllazërore! Prijini njëri‑tjetrit duke nderuar shokun më parë e më tepër! 11 Në kujdesin ndaj të tjerëve të jeni të shpejtë, në shpirt të nxehtë; Zotit shërbejini! 12 Në shpresë jini të gëzueshëm, në vështirësi të durueshëm, në lutje të qëndrueshëm! 13 Ndihmoni të krishterët që kanë nevojë, ushtroni mikpritjen! 14 Bekojini salvuesit tuaj! Bekojini e mos i mallkoni! 15 Gëzohuni me ata që gëzojnë, qani me ata që qajnë! 16 Jini në përkim me njëri‑tjetrin! Mos dëshironi nderime të larta, përkundrazi t’ju tërheqin ato të përvuajturat! Mos ia mbushni mendjen vetes se jeni të urtë! 17 Askujt mos ia ktheni të keqen me të keqe! Kini kujdes të bëni mirë para të gjithë njerëzve! 18 Nëse është e mundur ‑ aq sa varet prej jush ‑ jini në paqe me të gjithë njerëzit! 19 Mos u hakmerrni, o të dashur, po lini vend të veprojë hidhërimi i Hyjit, sepse është në Shkrimin e shenjtë: ‘Mua më përket hakmarrja, unë do të hakmerrem, ’ thotë Zoti. 20 Ti përkundrazi:‘Nëse armiku yt është i uritur, jepi të hajë, nëse është i etur, jepi të pijë!” (Rm. 12,10-20).
Domethënë, duke e konsideruar tjetrin superior ndaj jush, në këtë ju konkurroni, për të zgjedhur vendin e fundit. Dhe Jezusi thotë:
“Dëshiron të jesh i shkëlqyeshëm?
Duhet të jesh shërbëtori i të gjithëve, duhet të jesh i fundit i të gjithëve". Që “të gjithë” përmendet dy herë, e vështirë nuk është të shërbesh, sepse nëse do të zgjidhnim kujt t'i shërbenim, do të zgjidhnim njerëz të këndshëm, ata që na tregojnë mirënjohje. Jo!
Jezusi thotë "i fundit i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve", që do të thotë të jesh shërbëtor edhe i atyre që të kanë dëmtuar, madje edhe i armikut tënd, sepse ka shërbime që ne u ofrojmë me dëshirë njerëzve të këndshëm. Jo!
Jezusi thotë se "nëse dëshiron të jesh vërtet i madh, duhet t'i konsiderosh të gjithë më të lartë se ti, të gjithë mund të të urdhërojnë kur kanë nevojë për shërbimin tënd".
Dhe bën një gjest, “merr një fëmijë dhe e vendos në mes”.
“Fëmija”, term i përdorur këtu nga ungjilltari “paidion”, tregon individin që, për shkak të moshës, për shkak të rolit që luan në shoqëri, është më pak i rëndësishëm nga të gjithë; fëmija llogaritet për asgjë, nuk është se nuk i donin femijet, i donin, por fëmij[ët nuk llogariteshin për asgjë.
Nëse dikush dëshiron të jetë i suksesshëm, dëshiron të ngjitet në shkallët shoqërore, ai nuk humb kohë me ata që nuk llogariten, me të varfërit, me të sëmurët, me nevojtarët... ai bën miq, kërkon favoret e atyre, të cilët mund ta ndihmojnë atë të ngjitet, fëmijët përkundrazi janë ata që kanë nevojë vetëm për ndihmë, vëmendje dhe shërbime.
"Jezusi e përqafon fëmijën".
Ai, njeriu i vërtetë, njeriu i suksesshëm, është ai që përqafon ata që nuk llogariten dhe thotë:
“Kush i pret këta fëmijë në emrin tim, më mirëpret mua, pra, mirëpret propozimin e njeriut që kam bërë”.

[ninoenina]

F.A. JAVA E DIELA XXV ORD. VITI B UNGJILLI.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXV ORD. VITI B.

MË 22 – 9 - 2024

Ai që bëhet shërbëtor ia vlen, jo ai që del mbi të gjithë.
Ata që janë të dashuruar janë gjithmonë “pranë vetes me gëzim”. Ai del nga vetja, harron sepse ndjen një shtysë të papërmbajtshme për të takuar tjetrin. Edhe përvoja mistike e ekstazës, nga folja greke existánai, do të thotë të jesh jashtë vetes dhe të magjepsur në Zotin.
Ai që dashuron nuk mund të mbetet brenda vetes, duhet të dalë dhe t'i dorëzohet të dashurit. I ndodh edhe Zotit, dashurisë së pakufishme, dhe për rrjedhojë tërësisht “jashtë vetvetes”.
Në Krishtin ai zbuloi ekstazën e tij, u largua nga qielli dhe erdhi mes nesh: "28 Dola prej Atit dhe erdha në botë, prapë po e lë botën e po kthehem tek Ati” (Gj. 16,28). Fati i tij është të kthehet tek Ati, por ai nuk i lë njerëzit me të cilët e bashkon një dashuri e pazgjidhshme: “3 Kur të shkoj e t’ju përgatis vendin, do të vij prapë e do t’ju marr tek unë, që aty ku jam unë, të jeni edhe ju” (Gj. 14,3).
“22 Kështu edhe ju: tani jeni të trishtuar, por unë prapë do të vij t’ju shoh e zemra juaj do të galdojë
dhe askush s’do t’jua marrë gëzimin tuaj. 23 Atë ditë nuk do të më pyetni më për asgjë. Përnjëmend, përnjëmend po ju them: çdo gjë që t’i kërkoni Atit në emër tim, do t’jua jape” (Gj. 14,3; 16,22-23).
Zoti që del nga vetja dhe vjen mes njerëzve, është një ftesë për ekstazë, për të dalë nga vetja për të shkuar drejt vëllezërve të tij. Ai që pushon së menduari për veten, për avantazhet e veta, për vetëpohimin dhe bëhet, si Zoti, shërbëtor i të gjithëve, takon Zotin.
“9 Ja si u dëftua dashuria e Hyjit në ne: Hyji dërgoi në botë një të Vetmin Birin e vet që ne të jetojmë në saje të tij. 10 Dashuria përmbahet në këtë: Jo se ne e kemi dashur Hyjin, por – Ai na ka dashur ne dhe e ka dërguar Birin e vet si fli pajtuese për mëkatet tona. 11 Të dashur, në qoftë se Hyji na ka dashur ashtu, edhe neve na duhet ta duam njëri-tjetrin. 12 Hyjin askurrë askush nuk e pa. Nëse e duam njëri-tjetrin, Hyji mbetet në ne dhe dashuria e tij në ne është e përkryer” (1 Gj. 4,9-12).
Për të përvetësuar mesazhin, ne do të përsërisim:
"Jo ai që fiton, por ai që bëhet shërbëtor i të gjithëve, është i madh në sytë e Perëndisë".


LEXIMI I PARË: Ur. 2,12.17-20.

Sepse thonë në vetëvete duke llogaritur gabimisht:
12 “T’i vëmë pritë të drejtit, sepse na pengon,
dhe u kundërshton veprave tona,
sepse na qorton për mëkatet kundër Ligjit
e na përplas në sy mungesat e edukatës që kemi marrë...
17 Të shikojmë a janë fjalët e tij të vërteta,
dhe të shqyrtojmë çfarë mbarimi do të ketë:
18 Nëse i drejti është vërtet bir i Hyjit,
Ai patjetër do të ketë kujdes, dhe do ta shpëtojë nga duart e kundërshtarëve,
19 Ta vëmë në sprovë me fyrje e me mundime;
e ta shiohim butësinë e sedrës së tij,
ta sprovojmë durimin e tij.
20 Ta dënojmë me vdekje të turpshme,
sepse, siç thotë ai, shpëtimi do t’i vijë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJA.

“13 Dhe ja, gëzim edhe hare,
theren qe e priten dele,
hahet mish e pihet verë:
“Të hamë e të pimë,
se nesër do të vdesim!” (Is 22,13).
Ky është propozimi i paraqitur nga “idiotët” e kohës së Isaias dhe nga të marrë, nga hedonistët e të gjitha kohërave, nga ata që, duke harruar Perëndinë dhe jetën që do të vijë, nuk gjejnë asgjë më të mirë se të bien mbrapa në realitetet e kësaj bote dhe braktisin veten e tyre në argëtim. Njerëz të tillë kanë ekzistuar gjithmonë, por nga fundi i shekullit të parë para Krishtit në Aleksandri të Egjiptit numri i tyre ishte i madh dhe veçanërisht flitet për njerëz shumë agresivë.
Aleksandria ishte metropoli i Ptolemenjve, shtëpia e bibliotekës së famshme që tërhoqi studiues dhe letrarë nga e gjithë bota, një qytet i pasur në të cilin, për tre shekuj, ishte krijuar një koloni e madhe çifute, e përbërë, sipas vlerësimeve të fundit, prej 180.000 njerëzve.
Në Aleksandri, izraelitët kishin sinagogat e tyre ku lexonin Shkrimet e Shenjta në përkthim greqisht; ata udhëhiqeshin nga pleqtë dhe udhëheqësit e tyre ruanin identitetin e tyre që mund të ndiqnin traditat e tyre, por gjithashtu iu nënshtruan sharmit të parezistueshëm të kulturës helenistike dhe disa filluan t'i dorëzoheshin tundimeve të idhujtarisë dhe joshjeve të jetës pagane. Pikërisht në këtë mjedis historiko-kulturor duhet vendosur kompozimi i librit të Urtësisë.
I shqetësuar për rrezikun e braktisjes së varur mbi bashkëfetarët e tij, autori ekspozon, në një fjalim pasionant të vendosur në buzët e të ligjve, propozimet për një jetë të këndshme nga e cila duhet të ruhet çdo çifut i devotshëm.
“Pa arsye thonë: jeta jonë është e shkurtër, kemi lindur rastësisht dhe më pas do të jemi sikur të mos kishim ekzistuar. Hajde, të shijojmë të mirat e tanishme, të shfrytëzojmë krijesat me zjarr rinor! Le të dehemi me verë e parfume të hollë, të mos humbasim lulen e pranverës. Le të kurorëzohemi me sytha trëndafili para se të thahen. Ne e zotërojmë atë mbi të varfërit, nuk i kursejmë të vejat, asnjë kujdes për flokët e thinjura të plakut. Forca jonë qoftë sundimi i drejtësisë, sepse dobësia është e kotë” (Ur. 2,1-11).
Kush ishin këta njerëz të ligj që promovuan ide dhe projekte të tilla marrëzie?
Ata ishin para së gjithash njerëzit e pasur dhe të pasur të qytetit, pastaj intelektualët që, duke e konsideruar veten kujdestarë të një kulture superiore, përçmuan izraelitët dhe traditat e tyre fetare, të konsideruara arkaike, të vjetruara, të zëvendësuara nga filozofitë e reja.
Megjithatë, ata nuk ishin eksponentët më të frikshëm të grupit të të ligjve. Kishte disa që, më shumë se të tjerët, ishin të egër kundër hebrenjve, duke ofenduar, shpifur, duke kryer çdo formë ngacmimi dhe abuzimi. Ata ishin disa bij të Izraelit, të cilët, pasi braktisën besimin e etërve të tyre, u bashkuan me paganët në persekutimin e vëllezërve të tyre në besim.
Ajo që i mërziti më shumë këta renegatë ishte jeta shembullore që, pavarësisht kundërshtimit, vazhduan ta bënin shumë izraelitë të devotshëm. Kjo përbënte një dënim të hapur dhe të prerë të korrupsionit, braktisjes dhe padrejtësive të tyre.
Të ligjtë nuk mund të bashkëjetojnë për një kohë të gjatë me të drejtët; këto janë shumë të papërshtatshme, qortimi i tyre i heshtur shpejt bëhet i padurueshëm dhe urrejtja ndaj tyre, në një moment të caktuar, duhet të shpërthejë. Nëse të drejtët nuk e lejojnë veten të joshen, ata duhet të eliminohen.
Pasazhi i sotëm i referohet rezolutës së marrë nga të ligjtë: "T'i ngremë kurthe të drejtit... le ta testojmë me fyerje dhe tortura... le ta dënojmë me një vdekje të turpshme".
Këto kërcënime mund t'u referoheshin jo vetëm izraelitëve të Aleksandrisë në Egjipt, por zbatoheshin drejtpërdrejt për Jezusin. Ai gjithashtu u persekutua nga vëllezërit e tij në besim, jo sepse ai ishte i keq, por sepse ai shpalli një mesazh provokues për këdo që përputhej me parimet e të ligjve.
Persekutimi është një ngjarje e pashmangshme në jetën e të drejtëve: persekutimi prek gjithmonë ata që zgjedhin të jetojnë sipas Zotit. Predikuesi që nuk shqetëson, që nuk vë në dyshim strukturat mëkatare të shoqërisë në të cilën jeton, që vlerësohet dhe sponsorizohet nga pushtetarët, ndoshta e ka bërë të tijën mentalitetin e të ligjve.


LEXIMI I DYTË: Jk. 3,16-4,3.

16 Sepse, ku është smira dhe grindja, atje ka pështjellim dhe çdo të keqe. 17 Kurse urtia që vjen prej së larti më së pari është e pastër, pastaj pajtuese, e butë, e përshtatshme, plot mëshirë dhe vepra të mira, e durueshme dhe jo shtiake. 18 Fryti i drejtësisë mbillet në paqe për ata që punojnë për paqe.
1 Nga vijnë ngatërresat dhe grindjet që vlojnë ndër ju? A thua jo këndej: nga lakmimet tuaja që luftojnë në gjymtyrët tuaja? 2 Dëshironi e nuk keni; vritni e keni smirë, dhe gjë nuk fitoni; grindeni e luftoni. Nuk keni sepse nuk luteni. 3 Luteni e nuk fitoni, pse luteni keq që t’i shpenzoni në plotësimin e ëndjeve tuaja.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Dy instinkte të pakontrolluara njerëzore - xhelozia dhe shpirti i grindjes - janë në kontrast me urtësinë që vjen nga lart (v. 16). Nga këto impulse lindin lloj-lloj veprimesh të liga.
Më pas autori tregon karakteristikat e urtësisë së Zotit: Ajo shfaqet aty ku ka mirëkuptim, mirësi, mëshirë, paqe, bujari, ku nuk ka zili dhe hipokrizi. Ndërtues të paqes bëhen vetëm ata që, të udhëhequr nga kjo urtësi, angazhohen për të vendosur marrëdhënie vëllazërore mes njerëzve (v. 18).
Në pjesën e dytë të fragmentit (v. 1-2) identifikohen shkaqet e mosmarrëveshjeve që shpërthejnë në botë, në shoqëri dhe gjithashtu brenda komuniteteve të krishtera. E para është dëshira për të grumbulluar të mira materiale, e cila krijon zili ndaj atyre që ia dolën ta arrinin këtë objektiv të lakmuar përpara të tjerëve. Luftërat dhe mosmarrëveshjet shpërthejnë sepse njerëzit janë egoist: ata kërkojnë dominim mbi të tjerët në vend të shërbimit të ndërsjellë, kërkojnë vendet e para, jo të fundit, siç rekomandoi Jezusi të zgjidhnin.
Të krishterët që pajtohen me «mençurinë nga lart» nuk duhet ta lejojnë veten në asnjë mënyrë të përfshihen në mosmarrëveshje të tilla. Nëse ata vërtet angazhoheshin të bënin vetëm atë që u pëlqen vëllezërve të tyre, shkaqet rrënjësore të konflikteve do të eliminoheshin.
Në pjesën e fundit të leximit (v. 3) Jakobi bën thirrje për lutje autentike.
Ndonjëherë ne i lutemi Zotit, por jo që vullneti i tij të përmbushet tek ne, por përkundrazi që ëndrrat, tekat, egoizmi dhe pasionet tona të realizohen. Nuk ka kuptim t'i kërkojmë Zotit ndërhyrjen e tij për të kënaqur kënaqësitë tona; prej tij duhet të marrim mençurinë, aftësinë për të kuptuar projektet e tij dhe forcën për t'i zbatuar ato.


UNGJILLI: Mc 9,30-37.

30 Si u nisën prej andej, kaluan nëpër Galile, por nuk donte ta dinte kush, 31 sepse i mësonte nxënësit e vet. U thoshte:
“Biri i njeriut do t’u dorëzohet njerëzve e ata do ta vrasin, por kur ta kenë vrarë, ai do të ngjallet pas tri ditësh”
32 Ata nuk e morën vesh këtë fjalë e kishin frikë ta pyesinin.
33 Arritën në Kafarnaum. Si hyri në shtëpi, i pyeti:
“Mbi çka biseduat rrugës?”
34 Ata nuk bënë zë, sepse udhës kishin biseduar kush ishte më i madhi. 35 Jezusi u ul, i thirri rreth vetes të Dymbëdhjetët e u tha:
“Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve.”
36 Pastaj mori një fëmijë të vogël, e vuri në mes të tyre, e pëqafoi dhe u tha:
37 “Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

Ka shumë përsëritje në ungjij, por ato nuk janë kurrë të rastësishme, ato gjithmonë kanë një arsye. Shumëzimi i bukëve, mosmarrëveshja mes dishepujve se kush ishte më i madhi, përgjigja e Mësuesit ndaj këtyre pretendimeve, përqafimi i fëmijëve nga Jezusi, janë episode të cilave Marku u referohet dy herë. Njoftimi i pasionit përsëritet tre herë, i shoqëruar gjithmonë me një reagim të dënueshëm nga ana e dishepujve, të paaftë për të kuptuar një propozim jete, i cili sipas kritereve të njerëzve duket krejtësisht i pakuptimtë.
Në pjesën e parë të Ungjillit të sotëm prezantohet e dyta prej këtyre shpalljeve: “Biri i njeriut do të dorëzohet në duart e njerëzve dhe ata do ta vrasin; por një herë të vrarë, pas tri ditësh, ai do të ringjallet” (v. 31).
"Është gati për t'u dorëzuar." Nga kush? – pyesim ne. Përgjigja duket e qartë: nga Juda. Në vend të kësaj, ne përballemi me atë që teologët e quajnë "pasiv hyjnor", domethënë një folje pasive e cila, në Bibël, përdoret për t'i atribuar një veprim të caktuar Zotit. Është Zoti që ofron birin e tij, që e dorëzon në pushtetin e njerëzve.
I dashuri nuk ka asnjë mënyrë tjetër për të shprehur gjithë dashurinë e tij, përveçse të braktisë veten në krahët e të dashurës. Kjo është ajo që bëri Perëndia: ai u dorëzua në duart e njerëzve, madje duke e ditur se ata do të bënin me të atë që dëshironin.
Përgjigja ndaj kësaj dashurie të pamasë ishte dramatike dhe shpallet nga Jezusi në të ardhmen: ata do ta vrasin atë. Këtu krimi nuk u atribuohet kryepriftërinjve dhe skribëve, por njerëzve. Nëse Zoti do të kishte mbetur në parajsë, ai mund të ishte harruar ose, më së shumti, blasfemuar, por, duke qenë se ai vendosi të zbriste në tokë dhe të vihej në duart e njerëzve, ai u dorëzua në vdekje.
Dishepujt nuk janë në gjendje ta kuptojnë këtë dashuri të Zotit, mendimet e tyre janë shumë larg atyre të qiellit dhe kanë frikë t'i kërkojnë Jezusit sqarim (v. 32).
Është e lehtë të kuptosh arsyen e mprehtësisë së tyre. Fati që, sipas Jezusit, e pret Birin e njeriut është i papajtueshëm me besimet fetare të ngulitura nga rabinët, është e kundërta e pritshmërive të tyre. Ata pajtohen me kundërshtimin që Elifazi i mençur i drejtoi Jobit:
“7 Mendo të lutem: I pafajshmi kur mbaroi?
Të drejtët kur u asgjësuan?
8 Sa unë pashë: Kush lëron të keqen,
në mbjelltë mjerim atë dhe korr” (Jb, 4,7-8) dhe me thënien e psalmistit:
“Isha fëmijë dhe tani jam plakur, por kurrë nuk e kam parë të drejtën të braktisur” (Ps. 37,25).
Si mund të pajtohet drejtësia e Perëndisë me humbjen apo edhe vdekjen e Birit të Njeriut?
Nuk është për t'u habitur që edhe pasi dëgjuan të njëjtin njoftim për herë të dytë, dishepujt nuk e kuptuan atë, domethënë nuk mundën ta pranonin skandalin e pasionit të mesisë dhe nuk është për t'u habitur as shënimi i ungjilltarit: ata nuk e kuptuan dhe nuk guxuan t'i bëni ndonjë pyetje. Ata ende e dinin mirë reagimin e tij, pothuajse të inatosur, kur Pjetri ishte përpjekur ta largonte nga rruga e kryqit. Ata e kuptuan se, kur u arrit kjo pikë, Mjeshtri u bë i ashpër, i papajtueshëm, nuk donte të kundërshtohej dhe nuk pranonte sugjerime.
Dështimi për të qenë në harmoni me mendimet e Krishtit çon në mënyrë të pashmangshme në tërheqjen në besimet e njerëzve. Në pjesën e dytë të fragmentit (v. 33-35) ungjilltari paraqet një episod që e vërteton atë.
Dishepujt nuk e kuptuan ose mbyllën veshët dhe sytë qëllimisht, që të mos dëgjonin fjalët e Mësuesit dhe të mos vendosnin qëllimin që ai i propozoi secilit dishepull.
Ata vazhdojnë ta ndjekin drejt Jeruzalemit, por, pikërisht përgjatë rrugës që të çon në kryq, ata kultivojnë ëndrra të kundërta me ato të Jezusit.
Pasi arrtën në Kafarnaum, Mjeshtri i pyet ata:
“Mbi çka biseduat rrugës? (v. 33). Çfarë po diskutonit gjatë rrugës?"
Kjo nuk është një pyetje, por një akt akuzë. Ai është në dijeni të mosmarrëveshjes së nxehtë në të cilën të gjithë u përfshinë gjatë udhëtimit.
Dishepujt heshtin, ndihen të ekspozuar, turpërohen, kuptojnë se kanë kryer diçka marrëzi dhe e dinë se, në temën e kërkimit të vendeve të para, Mjeshtri nuk e lë të shkojë, ai ndërhyn gjithmonë me vendosmëri.
Hierarkitë dhe prioritetet ishin një temë shumë e debatuar mes rabinëve. Në tavolinë, në sinagoga, në rrugë, në kuvende ngrihej vazhdimisht çështja e ndarjes së vendeve të nderit. U diskutua edhe për klasat e shenjtërve në qiell dhe u argumentua se ishin shtatë: çdo person i zgjedhur kishte gradën e tij, pak a shumë të lartë, në varësi të meritave të tij. Ashtu si shenjtërit në qiell, banorët e kësaj bote gjithashtu duhej të katalogoheshin: të drejtëve iu caktuan poste prestigji; njerëzit e papastër, të varfërit e tokës u margjinalizuan.
Ka tema që Jezusi nuk i ka trajtuar drejtpërdrejt dhe për to mund të diskutojmë dhe madje të kemi mendime të ndryshme, por për atë të hierarkive, titujve nderues dhe klasave ai ndërhyri disa herë dhe në mënyrë eksplicite.
Marku rindërton me kujdes skenën. Ndërsa dishepujt e turpëruar heshtin, Jezusi ulet, domethënë ai merr pozicionin e rabinit që po përgatitet të japë një mësim të rëndësishëm. Pastaj i thërret dishepujt pranë vetes, i urdhëron të afrohen, sepse i sheh të shkëputur, i ndjen shumë larg tij. Më në fund ai shpall gjykimin e tij solemn mbi madhështinë e vërtetë të njeriut: “Kush dëshiron të jetë i pari, le të bëhet i sprasmi i të gjithëve dhe shërbëtori i të gjithëve (v. 35).
Është sinteza e propozimit të tij për jetën dhe është aq e rëndësishme sa ungjilltarët e marrin përsëri, me nuanca të ndryshme, gjashtë herë.
Marku vëren se skena ka ndodhur në shtëpi dhe kjo shtëpi përfaqëson komunitetin e krishterë. Çdo komunitet duhet të marrë parasysh fjalët e Mjeshtrit drejtuar vetes dhe të shmangë, në mënyrën më absolute, të shpikë pretekste dhe të kërkojë pretekste për të justifikuar, brenda tij, situata dominimi dhe nënshtrimi, të cilat përkundrazi janë në kontrast të qartë me ungjillin. Mbi të gjitha, ai duhet të ruhet nga tundimi për të marrë si pikë referimi harqet, respektet dhe homazhet e përdorura në shoqërinë civile. “Midis jush – urdhëroi Jezusi – nuk duhet të jetë kështu!” (Lk. 22,26).
Në bashkësinë e krishterë, ata që zënë vendin e parë duhet të lënë mënjanë çdo dëshirë për madhështi. Kisha nuk është trampolina për të arritur pozicione prestigji, për të dalë, për të fituar dominim mbi të tjerët. Është vendi ku të gjithë, në përputhje me dhuratat që kanë marrë nga Zoti, kremtojnë madhështinë e tyre në shërbim të përulur ndaj vëllezërve të tyre. Në sytë e Zotit, më i madhi është ai që i ngjan më shumë Krishtit që u bë shërbëtori i të gjithëve (Lk 22,27).
Për të ngulitur më mirë mësimin, Jezusi bën një gjest domethënës, të rrëfyer në pjesën e tretë të fragmentit (v. 36-37). Merr një fëmijë, e vendos në mes, e përqafon dhe shton:
“Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua; e kush më pranon mua, nuk më pranon mua, por atë që më dërgoi mua”
Në kapitullin vijues Marku kujton një episod tjetër në të cilin theksohet dashuria dhe butësia e Jezusit ndaj fëmijëve.
Disa nëna ia paraqitën Jezussit fëmijët e tyre që ai t'i përkëdhelte. Në fakt, besohej se kontakti fizik me njerëzit e Perëndisë komunikonte forcën, mirësinë, ëmbëlsinë dhe shpirtin e tyre. Dishepujve nuk u pëlqeu ky tepricë familjariteti dhe besimi dhe u ndjenë të detyruar të qortonin dhe t'i largonin ndërhyrësit. Kur e pa këtë, Jezusi u indinjua dhe u tha:
“13 Ia sillnin fëmijët që të vinte dorën mbi ta, por nxënësit ua ndalonin. 14 Jezusit, kur i pa, i erdhi keq dhe u tha:
“Lërini fëmijët të vijnë tek unë e mos i ndaloni; sepse atyre u përket Mbretëria e Hyjit! 15 Përnjëmend po ju them: kush nuk e pranon Mbretërinë e Hyjit porsi fëmija i vogël, nuk do të hyjë në të”.
16 Atëherë i përqafoi fëmijët dhe i bekoi duke vënë duart mbi ta” (Mk. 10,13-16).
Në këtë episod fëmijët paraqiten si modele për t'u imituar dhe Jezusi na fton të bëhemi si ata, të hyjmë në mbretërinë e Perëndisë, megjithatë, në pasazhin e sotëm, fëmijët tregohen si simbole të qenies së dobët dhe të pambrojtur që ka nevojë për mbrojtje dhe kujdes.
Në kohën e Jezusit, si sot, fëmijët i donin, por nuk iu kushtua rëndësi shoqërore, nuk llogariteshin asgjë nga pikëpamja juridike, madje konsideroheshin të papastër sepse shkelnin kërkesat e ligjit.
Nëse e mbajmë parasysh këtë fakt, kuptimi i gjestit të Jezusit është menjëherë i qartë, Ai dëshiron që bashkësia e dishepujve të tij të vendosë fëmijët në qendër të vëmendjes dhe të iniciativave të saj më të varfërit, ata që nuk llogariten, të margjinalizuarit dhe të papastërt.
Ne jetojmë në një shoqëri konkurruese. Mësuesi kënaqet me nxënësin më të zellshëm dhe më të përgatitur, trajneri mburret me sportistët më të fortë, por nëna ndjek kritere të ndryshme, udhëhiqet nga dashuria dhe kujdesi i kushtohet fëmijëve më të dobët.
Një dishepull i Krishtit është ai që, duke ndjekur shembullin e Mësuesit, përqafon fëmijët.
Fëmija është ai që është plotësisht i varur nga të tjerët, nuk prodhon, vetëm konsumon, ka nevojë për gjithçka, madje mund të shkaktojë telashe, nuk mendon si një i rritur.
Nuk është e lehtë të përqafosh dikë që në moshën dyzetvjeçare ka ende nevojë për përkujdesje si një fëmijë, që flet shumë, bën ngatërresa, është i vrazhdë, pengon jetën e rregullt të të tjerëve, nuk angazhohet. Ta përqafosh nuk do të thotë t'i plotësosh të gjitha dëshirat, t'i plotësosh tekat dhe të inkurajosh dembelizmin e tij, por ta edukosh, ta ndihmosh të rritet, ta bësh të rritur.
Në secilën prej komuniteteve tona ka fëmijë, njerëz të papastër, me të vërtetë, në secilin prej nesh ka nga një fëmijë. Përqafimi është gjesti që shpreh mirëseardhjen e gëzueshme, besimin, vlerësimin, disponueshmërinë për shërbim të ndërsjellë, prandaj ndjejmë nevojën për t'u përqafuar nga vëllezërit e komunitetit tonë.
“Puthja e shenjtë” (2 Kor 13,12) që shkëmbejmë gjatë kremtimit eukaristik është shenjë e kësaj mirëseardhjeje të ndërsjellë dhe të pakushtëzuar.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.


LEXIMI I PARË: Nr. 11, 25-29.

25 Zoti zbriti në re dhe zuri të bisedojë me Moisiun. Nga fryma që ishte në Moisiun mori dhe u dha shtatëdhjetë burrave pleq. Kur Shpirti pushoi mbi ta, filluan të profetizojnë, por këtë nuk e bënë askurrë më.
26 Porse dy pleq ndenjën në tëbanishtë. Njëri quhej Eldad e tjetri Medad. Edhe mbi ta pushoi Shpirti. Edhe këta ishin shënuar, por nuk erdhën te Tenda. Kur filluan të profetizojnë në tëbanishtë, 27 vrapoi një djalosh e i tregoi Moisiut me këto fjalë: “Eldadi e Medadi po profetizojnë në tëbanishtë”! 28 Jozuehi, biri i Nunit, që Moisiu e kishte zgjedhur t’i shërbejë që të ri, tha menjëherë: ”Ndalojau, Imzot, Moisi”! 29 Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

KRIZA E DEKURAJIMIT TË MOISIUT.

Jemi në kapitullin 11 të librit të Numrave; dhjetë kapitujt e parë rrëfenin organizimin e njerëzve gjatë jetës së tyre në shkretëtirën e Sinait; ky kapitull 11 tregon dy gjëra: së pari një krizë të madhe që tronditi njerëzit dhe më pas valën e dekurajimit që pothuajse e pushtoi Moisiun. Kriza vjen nga vështirësitë e jetës në shkretëtirë: ne nuk vdesim nga uria, pasi mana bie nga parajsa çdo mëngjes; por shpejt harrojmë se kjo mana është një dhuratë nga qielli, pikërisht dhe zbulojmë se i mungon origjinaliteti në planin afatgjatë.

“5 Na bie në mend peshku që e hanim falas në Egjipt. Na bien në mend trangujt, shalqiri, purrinjtë, qepët dhe hudhrat! 6 Tani na u tha fyti: sytë tanë nuk shohin tjetër përveç manës”! Kujtojmë peshkun që hëngrëm për asgjë në Egjipt, kastravecat, shalqinjtë, purrinjtë, qepët, hudhrën. Ndërsa tani jeta jonë po shuhet; asnjë nga këto më! Ne shohim vetëm mana” (Nr. 11,5-6).
Nga këtu vjen dekurajimi i Moisiut; duke dëgjuar njerëzit të zgjedhur: ata tundohen të heqin dorë nga gjithçka. Si mund ta çonte ai një popull kaq rebel në rrugën plot gracka drejt Tokës së Premtuar? Ai ndihet sikur është i vetmi që e beson. Dhe ai dëshiron të vdesë:
“10 Moisiu e dëgjoi popullin se si ankohej, secili në familjen e vet, në hyrje të çadrës së vet. Zemërimi i Zotit u ndez flakë. Po edhe Moisiut iu duk punë e padurueshme 11 e i tha Zotit: “Pse e mundon shërbëtorin tënd? Pse nuk gjeta hir para teje? Pse e ngarkove mbi mua peshën e tërë këtij populli? 12 Po a thua se prej meje u ngjiz ose leu i gjithë ky popull që të më thuash: ‘Mbarte ngrykë siç e mbart nëna foshnjën kur i jep gji dhe çoje në tokën për të cilën u përbetove etërve të tyre?’ 13 Ku ta marr mishin që t’ia jap këtij populli? Ankohen kundër meje e thonë: ‘Na jep të hamë mish!’ 14 Unë nuk jam i zoti ta mbart vetëm tërë këtë popull, sepse është për mua tepër i rëndë. 15 Nëse do të veprosh kështu me mua, të lutem ma merr jetën, në qoftë se u pëlqej ndonjë fije syve të tu, që të mos i shikoj më të këqijat e mia” (Nr. 11, 10-15).

Përgjigja e Zotit është e dyfishtë: së pari, ai i tha Moisiut, nëse detyra është shumë e rëndë, ne nuk duhet të mbetemi vetëm; dhe ai i ofron t'i japë bashkëpunëtorë, ky është teksti ynë sot; së dyti, ai i premton mish për të gjithë njerëzit. Por Moisiu ishte vërtet i dekurajuar, deri në atë pikë sa dyshonte se Perëndia ishte në gjendje të ushqente kaq shumë njerëz! Kësaj verejtje Zoti i përgjigjet: “Pse a i është shkurtuar dora Zotit? Që tani do të shohësh a do të vërtetohet apo jo fjala ime” (Nr. 11, 23).
A mendoni se krahu im është shumë i shkurtër? Tani do të shihni nëse fjala ime do të realizohet apo jo për ju. Pra, fragmenti që lexojmë sot është momenti kur Perëndia i jep bashkëpunëtorë Moisiut. Kjo ndodh në dy faza: është Moisiu ai që duhet t'i zgjedhë ato, pastaj Perëndia u jep atyre shpirtin e tij për t'i dërguar në një mision. Zoti tha: “Mblidhni për mua shtatëdhjetë nga pleqtë e Izraelit, do t'i çoni në çadrën e mbledhjes, unë do të marr pak nga fryma që ju takon për ta vënë atë në to... “. Ata që ne i quajmë “Pleqtë” janë burra, kryefamiljarë, ndër më të moshuarit. Prandaj Moisiu bën një listë me shtatëdhjetë pleq dhe i thërret në çadrën e mbledhjes, domethënë në çadrën që strehonte Arkën e Besëlidhjes. Prandaj tani e tutje ai do të rrethohet nga një lloj senati.



HISTORIA E ELDADIT DHE MEDADIT

Nga shtatëdhjetë burrat e zgjedhur nga Moisiu, vetëm gjashtëdhjetë e tetë iu përgjigjën thirrjes dhe u larguan nga kampi për të shkuar në çadrën e mbledhjes; dy prej tyre, Eldadi dhe Medadi mbeten në kamp. Teksti nuk thotë nëse është nga vullneti i keq dhe nëse kjo mosbindje do të thotë ngurrim ndaj Moisiut. Dhe Perëndia bën siç tha: ai “merr një pjesë të shpirtit që mbështetej mbi Moisiun, për t'ua dhënë atë shtatëdhjetë pleqve”: padyshim, kjo shprehje na befason; është thjesht një mënyrë piktoreske për të thënë se, tani e tutje, Pleqtë janë në një mision rreth Moisiut dhe për këtë arsye shpirti i Perëndisë i shoqëron. Meqë ra fjala, të mos harrojmë se ishte Moisiu ai që i zgjodhi vetë; Zoti e respekton zgjedhjen e tij, madje e respekton aq shumë sa që edhe dy që mbeten në kamp, marrin frymën për të përmbushur misionin e tyre.
Sjellja e re e Eldadit dhe Medadit nuk u pelqen të gjithëve; dikush nxiton të paralajmërojë Moisiun: “Eldad dhe Medad po profetizojnë në kamp!”. Dhe atje, ne dëshmojmë dy reagime diametralisht të kundërta: Jozueu, shërbëtori besnik i Moisiut, dëshiron të mbrojë prerogativat e zotërisë së tij. Ai e sheh krejtësisht jonormale që ata që nuk i janë bindur dhe kanë demonstruar pavarësi pretendojnë se sillen sikur të kishin marrë shpirtin. Ai bërtet: “Moisiu, zotëria im, ndalojini ata!” Ai ka një refleks shqetësimi: ne nuk kontrollojmë më gjithçka!
Përkundrazi, Moisiu i qëndron besnik zgjedhjes që kishte bërë: duke zgjedhur të rrethohej me shtatëdhjetë personalitete, e dinte mirë se pranoi të mos kontrollonte më gjithçka, u gëzua përkundrazi, pasi 'shpirti i Zotit i shoqëron ata. Përgjigja e tij është e jashtëzakonshme:
“Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”! (v.29). A do të ishe xheloz për mua? Sikur i gjithë populli i Zotit të bëhej një popull profetësh mbi të cilët Zoti do të kishte vënë frymën e tij! Dhe disa vargje më poshtë, i njëjti libër me numra do të thotë:
“E Moisiu ishte njeri tejet i përvuajtur, më i përvujti ndër njerëz që banojnë përmbi tokë” (Nr. 12,3). Këtu kemi vërtet prova: pasi ai gëzohet sinqerisht që nuk është më i vetëm në mbajtjen e peshës së barrës së popullit dhe se nuk ka më monopol mbi shpirtin.
Më vonë, duke rilexuar këtë përgjigje nga Moisiu, ne do t'i themi vetes se ishte profetike: të dëshirosh që i gjithë populli të bëhet profetë do të thotë tashmë fjalën e fundit të planit të Perëndisë.

Është e qartë se Rrëshajët tashmë po afroheshin në Sinai.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29 – 9- 2024.


PSALMI: 19,8.10.12-13.14.

8 I përsosur është Ligji i Zotit,
shpirtin përtërin;
për t’u besuar është Dëshmia e Zotit,
të miturve u jep dijen.
10 E panjollë është frika e Zotit,
nuk ndërron në shekuj të shekujve;
gjyqet e Zotit janë të vërteta,
të gjitha njësoj të drejta.

12 Shërbëtori yt me kujdes i mëson:
t’i mbash ato është fitore e madhe.
13 Porse kush i heton gabimet?
Më pastro, o Zot, prej mëkateve të fshehta,
14 ruaje shërbëtorin tënd, o Zot, prej krenarisë
që të mos më zotërojë ajo,
atëherë do të jem i patëmetë,
i pastër krejtësisht prej mëkatit të madh.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË FESTË PËR NDER TË LIGJIT TË ZOTIT!

Për të kuptuar këtë psalm që është një litani e vërtetë për nder të Ligjit, duhet të dihet se në Izrael dhe në komunitetet hebraike në mbarë botën, festohet çdo vit në vjeshtë, në ditët e fundit të shtatorit ose në muajin tetor, një festë e madhe për nder të Ligjit; quhet “Simhat Torah”, që do të thotë “Gëzimi i Ligjit”. Imagjinoni që në Francë ka një festë një herë në vit për nder të kodit civil! Dhe, nëpërmjet Ligjit, është padyshim ligjvënësi që ne festojmë, ky ligjvënës që është vetë Zoti.
Në Mesopotami thuhet Kodi i Hamurabit, në Francë Kodi Napoleonik; por në Izrael Ligji i Perëndisë: le të vëmi re këtë lloj litanie: “Ligji i Zotit”, “statuti i Zotit”, “vendimet e Zotit”...
Kjo përsëritje e thjeshtë na tregon se për çfarë, ose më mirë për kë, po flasim këtu: në të vërtetë është vetëm një çështje e Perëndisë, atij që ia shpalli Emrin Moisiut: Zotit. Ai që zgjodhi këtë popull nga të gjithë popujt e tokës dhe i çliroi... Ai që i propozoi këtij populli Aleancën e tij që t'i shoqëronte gjatë gjithë ekzistencës së tyre... Ai, së fundi, që vazhdon punën e tij çlirimtare duke propozuar Ligjin e tij...
Nuk duhet të harrojmë kurrë se para çdo gjëje tjetër, populli hebre përjetoi çlirimin e sjellë nga Zoti i tyre. Dhe “urdhërimet” janë në përputhje me daljen nga Egjipti; ato janë një ndërmarrje çlirimtare. Zoti ka “nxjerrë” (kjo është shprehja e shenjtëruar) popullin e tij nga zinxhirët e skllavërisë, ai do t'i nxjerrë nga të gjitha zinxhirët që e pengojnë njeriun të jetë i lumtur. Ky është Besëlidhja e Përjetshme. Eksodi ishte rruga për në Tokën e Premtuar; bindja ndaj Ligjit është një udhëtim drejt Tokës së vërtetë të Premtuar, Atdheut të ardhshëm të njerëzimit.
Ligji krahasohet me një rrugë nga e cila nuk duhet të devijohet kurrë. Për shembull, gjatë kremtimit të kësaj feste të Ligjit, lexojmë një pasazh nga libri i Jozueut që përdor këtë imazh: “7 Veçse ji burrë i fortë e ki shumë guxim që të ruash e të bësh gjithçka sipas ligjit që të urdhëroi shërbëtori im Moisiu. Mos iu shmang as djathtas as majtas që të shkojë për së mbari gjithçka që të ndërmarrësh. 8 Libri i këtij Ligji të mos hiqet kurrë prej gojës sate, por kujtoje me mendje ditë e natë, që të zbatosh e të kryesh pikë për pikë gjithçka është shkruar në të: vetëm atëherë do të marrin fund me nder udhët e tua e do të kesh sukses”(Jos. 1, 7 - 8). Nëse duhet të jemi të kujdesshëm (siç thotë libri i Jozuheut, dhe të shmangim çdo hap të gabuar) dhe të mos devijojmë nga kjo rrugë, kjo ndodh sepse është e vetmja rrugë drejt lumturisë.


RECETA PËR LUMTURI

Siguria e madhe që del nga Bibla është se Perëndia dëshiron që njeriu të jetë i lumtur dhe ai i jep atij mjetet: një mjet është shumë i thjeshtë: thjesht duhet të dëgjosh Fjalën e Perëndisë të shkruar në Ligj. Shtegu është i shënuar, komandat janë si tabela në anë të rrugës, për të paralajmëruar sytë ndaj rrezikut të mundshëm. Ditë pas dite, Ligji është mjeshtri ynë, ai na mëson; dhe, për më tepër, dihet mirë nga të gjithë se rrënja e fjalës “Torah” në hebraisht do të thotë para së gjithash “mësimdhënie”.
“8 I përsosur është Ligji i Zotit,
shpirtin përtërin…të miturve u jep dijen” (v. 8).
Të thjeshtët janë pikërisht ata që pranojnë me përulësi ta lënë veten të mësohen prej tij. Ata kujdesen që të mos devijojnë as djathtas as majtas nga rruga e tij. Dhe për një qëllim, lumturia jonë.
Është në Librin e Ligjit të Përtërirë që ne gjejmë meditimet më të bukura për këtë temë; për shembull:
“32 Shqyrtoji kohët e lashta që qenë para teje, që prej ditës kur Zoti e krijoi njeriun përmbi tokë, shqyrto prej një skaji të rruzullit në tjetrin: A ka ndodhur ndonjë gjë kaq e madhe? A është dëgjuar një gjë e tillë? 33 A ka ndokund ndonjë popull që e ka dëgjuar Hyjin duke folur prej mesit të zjarrit, siç e dëgjove ti dhe të ketë mbetur gjallë? 34 Ose, a ka sprovuar ndonjë herë Hyji të hyjë e të marrë për vete një komb në mes të një populli tjetër me provë, me shenja e me mrekulli, me luftë, me dorë të fortë, me krah të ngritur e me tmerr të madh siç i bëri të gjitha këto ndër sytë tuaj për ju Zoti, Hyji juaj, në Egjipt?!
35 Kjo t’u dëftua ty që ta dish se Zoti është vetë Hyji dhe se nuk ka tjetër përveç atij. 36 Prej qiellit bëri ta dëgjosh zërin e tij që të mësonte; përmbi tokë ta ka dëftuar zjarrin e vet të madh dhe i dëgjove fjalët e tija prej mesit të zjarrit, 37 sepse i deshi etërit e tu dhe i zgjodhi për vete pasardhësit e tyre. Ai të nxori me fuqinë e vet prej Egjiptit dhe me një forcë të madhe, 38 për të dëbuar para teje, në hyrjen tënde, popuj më të mëdhenj e më të fortë se ti, për të të futur ty në vendin e tyre e për ta dhënë ty tokën e tyre për pronë siç po sheh se po ndodh sot.
39 Mirë, pra, dije sot dhe thadroje thellë në zemrën tënde se Zoti është Hyj lart në qiell e poshtë mbi tokë ‑ e tjetër nuk ka! 40 Mbaji urdhërimet e tija dhe ligjet e tija që unë po t’i jap sot, që të jesh mirë ti dhe bijtë e tu pas teje e të qëndrosh për një kohë të gjatë mbi tokën që Zoti, Hyji yt, do të ta jape” (Dt 4, 32... 40).

Pra: “3 Dëgjo, o Izrael, mbaj e zbatoji që të jesh mirë e që gjithnjë të shtohesh në vendin që rrjedh qumësht e mjaltë siç ta ka premtuar Zoti, Hyji i etërve të tu. (Dt. 6,3).
Ku është frika e famshme “nga Zoti” atje?
“E panjollë është frika e Zotit” (v. 10). Frika që frymëzon, është e pastër, megjithatë thotë psalmin tonë; për të kuptuar se për çfarë bëhet fjalë, unë marr librin e Ligjit të Përtërirë: “12 E tani, o Izrael, çfarë kërkon Zoti, Hyji yt, prej teje? Kërkon që ta druash Zotin, Hyjin tënd, të ecësh udhëve të tija, ta duash e t’i shërbesh Zotit, Hyjit tënd, me gjithë zemrën tënde e me gjithë shpirtin tënd, 13 t’i mbash rregullat e urdhërimet e Zotit, që po t’i jap unë sot për të mirën tënde. 14 Po, Zotit, Hyjit tënd, i perket qielli, qielli i qiellit, toka dhe gjithçka është në të. 15 Megjithatë, Zoti u lidh ngushtë me etërit e tu, i deshi e, pas tyre, në mes të gjithë popujve, ju zgjodhi ju, d. m. th. pasardhësit e tyre, si vërtetohet edhe sot” (Dt. 10., 12-15). Këtu është shpjegimi: “frika nga Zoti” nuk është frikë, por vëmendje vigjilente ndaj ecjes në rrugën e drejtë të Perëndisë, sepse nuk ka rrugë tjetër drejt lumturisë sonë. Këtu është një tjetër zbulim i pabesueshëm, i papritur i Biblës: nëse Perëndia kërkon bindje ndaj urdhërimeve, kjo ndodh sepse lumturia jonë është në rrezik! Jo nderi i tij!
Sigurisht që ka një qëndrim tjetër të mundshëm: përballë atyre që përpiqen të qëndrojnë në rrugën e duhur, ka nga ata që quhen krenarë, domethënë ata që largohen nga urdhërimet, që duan të bëjnë jetën e tyre sipas mendimeve të tyre; në gjuhën biblike do të themi ata që duan të gjurmojnë vetë rrugën e tyre. Këtu gjejmë në mënyrë implicite një personazh të njohur, tepër të njohur, atë që Bibla e quan “adam”, (ne themi Adam) domethënë atë që pretendon të përcaktojë i vetëm se ku është lumturia dhe ku është pakënaqësia. Njeriu i Biblës e di mirë se në këtë kurth krenarie nuk duhet të biem: prandaj vargu i fundit që lexuam këtë të diel dhe që është lutja e vërtetë e të përulurve: « Ruaje edhe shërbëtorin tënd të krenarisë: le të ketë asnjë kontroll mbi mua. »
- Profeti Mikea thotë: “8 T’është dëftuar ç’është e mirë, o njeri,
e çka Zoti kërkon prej teje:
s’kërkon tjetër pos të zbatosh drejtësinë,
të duash mirësinë,
të jetosh kujdesshëm me Hyjin tënd!” (Mi 6, 8).
Nuk ka asnjë kërkesë tjetër, as nuk ka ndonjë mënyrë tjetër për të qenë të lumtur.

- Në Psalmin 119 që është gjithashtu një litani e tërë, por shumë e gjatë, kjo, për nder të Ligjit, gjejmë të njëjtën frikë nga krenaria dhe krenarët:
“ Ti u kërcënohesh krenarëve:
të mallkuar janë ata që u shmangen urdhërimeve të tua.

22 Më liro nga poshtërimi e turpi,
sepse i ruaj dëshmitë e tua” (v. 21);
“51 Krenarët po më përqeshin së tëpërmi,
por unë nuk i shmangem Ligjit tënd.
52 I kujtoj, o Zot, gjyqet e tua të lashta
dhe në to gjej ngushëllim.
53 Unë zemërohem tepër në mëkatarë
që i shmangen Ligjit tënd.
54 Këngë janë për mua urdhërimet e tua,
në dheun e shtegtimit tim” (v. 51-54);
“78 Le të turpërohen krenarët pse dijekeqas më poshtërojnë,
e unë do t’i kujtoj urdhërimet e tua.
79 Le të sillen drejt meje ata që ty të druajnë,
ata që i njohin dëshmitë e tua.
80 U përsostë zemra ime në rregulloret e tua,
që kurrë të mos trupërohem” (v. 78-80);
“Më hapën gropa krenarët
që s’jetojnë sipas Ligjit tend” (v. 85);
“122 Hyr dorëzanë për të mirën e shërbëtorit tënd,
që të mos më shpifen krenarët” (v. 122).
Shënim: fjala krenare është gjithmonë kundër fjalorit të Ligjit: “Ligji, urdhërimet, urdhërimet...”. Ka edhe më keq: krenarët nuk janë të kënaqur të mos i binden Ligjit, ata gjithashtu do të donin të çonin në të keqe të përulurit, ata që përpiqen të qëndrojnë besnikë.
- Atëherë ne gjithashtu e kuptojmë më mirë se çfarë është mëkati: nëse shkeljet tona të Ligjit të Perëndisë janë serioze, kjo ndodh sepse ato komprometojnë lumturinë tonë dhe të të tjerëve: sepse lumturia jonë është shqetësimi i vetëm i Perëndisë. Kjo është ajo që thotë përsëri psalmi ynë për ata që zbatojnë urdhërimet:
“12 Shërbëtori yt me kujdes i mëson:
t’i mbash ato është fitore e madhe” (v. 12).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.


LEXIMI I DYTË: Jk. 5, 1 – 6.

1 Ku e latë, tani ju, o pasanikë! Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju! 2 Pasuria juaj u kalb dhe petkat tuaja i brejti tenja. 3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit! 4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MËSIMI I BIBLËS PËR PASURINË.

Mençuria popullore thotë me lehtësi se “para nuk e blen lumturinë, por kontribuon në të...” Dhe, ndryshe nga sa mendojmë, ndoshta, Shën Jakobi nuk thotë të kundërtën! Ai nuk shkon në luftë kundër të pasurve dhe pasurisë së tyre, ai shkon në luftë kundër mospërdorimit ose keqpërdorimit të pasurisë; dhe të pasurit i përballon me përgjegjësitë e tyre, nuk është e njëjta gjë. Pra, le të mos e bëjmë Shën Jakobin të thotë atë që nuk thotë. Në fakt, ai thotë tre gjëra: e para, më e rëndësishmja, është një zbulesë për Zotin: Zoti është një Zot i Drejtësisë, ai dëgjon britmën e fatkeqit; së dyti, ka mënyra të këqija për t'u pasuruar; së treti, pasuritë bëhen për t'i shërbyer të gjithëve: paratë mund të kontribuojnë në lumturinë e të gjithëve; kjo është ajo që pret Zoti nga të pasurit.
Së pari, nuk gjendet para së gjithash, në këtë letër një mësim moral: ka një zbulesë për Perëndinë: një Perëndi i Drejtësisë, një Zot që mbron të dobëtit dhe të varfërit: Bibla kumbon gjithmonë nga shpallja e Perëndisë drejtuar Moisiut në shkurret e djegura: “9 Kështu, pra, klithma e bijve të Izraelit arriti deri tek unë, po edhe unë vetë e pashë shtypjen e tyre që po e pësojnë prej egjiptianëve” (Dal. 3, 9). Ndërsa dëgjoi britmën e bijve të Izraelit të skllavëruar nga egjiptianët, dëgjoi në të gjithë faqen e dheut britmën e të gjithë të shtypurve dhe të gjithë të varfërve: “Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton. Pretendimet e korrësve kanë arritur në veshët e Zotit të university” (Jk. 5,4-6).
Kësaj fjalie i bën jehonë fraza nga libri i Zanafillës: “Zëri i gjakut të vëllait tënd bërtet tek unë prej dheut. 11 Prandaj qofsh mallkuar e dëbuar nga ara, e cila e hapi gojën dhe e përpiu gjakun e vëllait tënd të derdhur prej dorës sate! Zëri i gjakut të vëllait tënd (Abel) më bërtet nga toka. » (Zn. 4,10-11).
Kjo është arsyeja pse ai do të na kërkojë llogari për mënyrën se si e kemi bërë pasurinë tonë dhe mënyrën se si e kemi përdorur pasurinë tonë. Ne që jemi krijuar sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë, jemi bërë gjithashtu të aftë të dëgjojmë ne dhe Zoti ynë, britmën e të varfërve dhe të pafatëve.
Së dyti, ka mënyra të këqija për t'u pasuruar. Jakobi jep një shembull: “4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive!” (5,4). Punëtorët korrën tokën tuaj dhe ju nuk i keni paguar; padyshim, në këtë mënyrë, ju e bëni pasurinë tuaj më të shpejtë! Besëlidhja e Vjetër i kthehet kësaj teme shumë shpesh. Për shembull, libri i Ligjit të Përtërirë: “14 Mos ia moho shpërblimin nevojtarit e skamnorit qoftë ai prej vëllezërve të tu, qoftë edhe prej të ardhurve që banojnë me ty në tokën tënde brenda qyteteve të tua: 15 po atë ditë, para se të perëndojë dielli, jepja pagën e mundit të tij, sepse është skamnor dhe ashtu i dëshiron zemra e tij. Sepse përndryshe ai do të bërtasë drejt Zotit kundër teje: ky do të jetë për ty mëkat” (Dt. 24,14-15).
Një mënyrë tjetër për t'u pasuruar padrejtësisht është mashtrimi në operacionet e biznesit.
Ligji këmbënguli në këtë pikë:
“35 Mos bëni padrejtësi në gjyqe, në masa të gjatësisë, në peshore e në vëllim. 36 Masat kini të sakta: peshore të sigurta, efin e drejtë dhe hin-in. Unë jam Zoti, Hyji juaj, që ju kam nxjerrë nga dheu i Egjiptit” (Lv 19, 35-36)... “13 “Mos mbaj në strajcën tënde peshore të ndryshme: më të madhe e më të vogël, 14 dhe mos ki në shtëpinë tënde ef më të madh e ef më të vogël. 15 Peshoren kije të përpiktë e të vërtetë. Po ashtu edhe efin kije të përpiktë e të vërtetë, që të jetosh shumë përmbi tokën që Zoti, Hyji yt, ka për të ta dhenë. 16 Me të vërtetë Zotit tënd i velet ai njeri që bën këso punësh dhe Ai e kundërshton çdo padrejtësi” (Dt. 25, 13-16).
Dhe profeti Jeremia i krahason praktikat e pandershme me gjuetinë:
“26 Po, në popullin tim ka njerëz të paudhë,
që struken në pritë porsi gjuetarët,
që vënë leqe për të kapur njerëz.
27 Si flanikthi joshës plot me zogj,
shtëpitë e tyre janë plot dredhi,
këndej u bënë të mëdhenj e të pasur,
28 u majën e u dhjamosën:
i kapërcyen kufijtë e së keqes:
çështjet e drejta nuk i mbrojnë,
çështjen e bonjakut që të jenë të lumë,
nuk e mbrojnë të drejtën e të varfërve.
29 Vallë, a s’do t’i ndëshkoj këto faje
‑ është fjala e Zotit ‑
ose mbi njerëz të tillë
a thua s’do të hakmerrem?” (Jr. 5, 26-28).
Tani, pikërisht, kjo është ajo që Perëndia priste prej tyre, që ata të merrnin çështjen e të varfërve. Që na çon në pikën e tretë.


JO PRONARËT, POR KUJDESTARËT.

Së treti, pasuria është bërë për t'i shërbyer të gjithëve: paratë duhet të kontribuojnë në lumturinë e të gjithëve; kjo është ajo që Zoti pret nga të pasurit. Pasuria na jep përgjegjësi ndaj të tjerëve; na bën kujdestarë; Zoti na beson mjaftueshëm për këtë. Pasuria është një mjet, nuk është një qëllim. Këtu përsëri gjejmë thekse profetike nga Besëlidhja e Vjetër. Kur Jakobi thotë: “3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit!” (v. 3), ai merr një imazh nga libri i Ben Sirac: “Jini gati të humbni para për një vëlla ose një mik, në vend që t'i humbni duke e lënë të ndryshket nën një gur” (Si 29.10).
Dhe kur ai përdor shprehjen: “Pasuria juaj u kalb”(v. 2), ai aludon për manën e shkretëtirës (Dal. 16, 20): secili duhej të mblidhte çdo ditë gjithçka që i nevojitej për familjen e tij dhe vetëm atë që i nevojitej; e gjithë mana e tepërt e grumbulluar u kalb dhe ishte e infektuar me krimba para ditës tjetër; kjo padyshim të sjell ndërmend frazën e Jezusit: “19 Mos grumbulloni për vete thesare mbi tokë, ku i brejnë tenja e ndryshku, ku vjedhësit birojnë muret e vjedhin! 20 Mblidhni për vete visare në qiell, ku s’brejnë as tenja as ndryshku e ku vjedhësit nuk birojnë mure as nuk vjedhin. 21 Sepse, ku është thesari yt, aty do të jetë edhe zemra jote” (Mt 6:19-20). Në këtë pikë, si në shumë të tjera, jeta në shkretëtirë kishte qenë një kohë mësimi: nuk kishte kuptim të grumbulloheshe për veten.
Prandaj, nuk është vetë pasuria ajo që është e keqe, gjithçka varet nga përdorimi që ne i bëjmë asaj. Ne madje duhet të pranojmë të përballemi me përgjegjësitë tona. Në vargun që i paraprin tekstit tonë sot, Jakobi thotë me shumë vendosmëri: “17 Kush, pra, di të bëjë mirë dhe nuk bën, - bën mëkat” (Jk. 4,17).

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29 – 9 - 2024


UNGJILLI: Mk. 9, 38-43. 45. 47-48

38 Gjoni i tha:
“Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte.”
39 Jezusi i tha:
“Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet.”
42 Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.

43Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë.
45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket’.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NJË MISION PËR TË NDARË.

Ky fjalim i Jezusit në Kafarnaum do të përfundojë disa vargje më poshtë me këtë rekomandim: “Jini në paqe me njëri-tjetrin”. Kjo është ndoshta ajo që kontrollon të gjitha këto fjalë të Jezusit, në shikim të parë pak më ndryshe. Të dymbëdhjetët janë atje të gjithë dhe Marku e bën të qartë se pikërisht atyre u drejtohet ky fjalim.
Pyetja e bërë nga Gjoni, “boanerges”, siç i vuri nofkën Jezusi dhe vëllai i tij, shpjegohet nëse … e kujtojmë historinë e zgjedhjes së dishepujve: “13 Pastaj u ngjit në një mal e i thirri ata që deshi vetë. Ata shkuan tek ai. 14 Dhe i emëroi të Dymbëdhjetët [të cilët edhe i quajti apostuj], që të jenë me të e t’i dërgojë të predikojnë, 15 e ta kenë pushtetin t’i dëbojnë djajtë”. 16 [I emëroi, pra, të Dymbëdhjetët:] Simonin ‑ të cilit ia ngjiti emrin Pjetër, 17 Jakobin, birin e Zebedeut, dhe Gjonin, vëllain e tij, që i quajti: Boanerges, që do të thotë: Bijtë e rrufesë; 18 pastaj Andreun, Filipin, Bartolomeun, Mateun, Tomën, Jakobin e Alfeut, Tadeun, Simonin Kananeas 19 dhe Judën Iskariot, i cili edhe e tradhtoi” (3,13-19).
Prandaj, ky grup është i përcaktuar mirë dhe është i vetëdijshëm se ka marrë fuqinë për të dëbuar demonët për shkak të një lidhjeje shumë të fortë dhe të veçantë me Jezusin. Nuk është çudi që ata reagojnë ndaj pretendimeve të atyre që, pa qenë pjesë e këtij grupi të vogël elitar, guxojnë të dëbojnë demonët në emër të tij.
Gjoni ka pikërisht reagimin e Jozuheut në leximin e parë, një reagim përjashtues.
Jozuheu kishte qenë në shërbim të Moisiut që në fëmijërinë e tij të hershme; dhe kur Moisiu kishte zgjedhur një grup prej shtatëdhjetë bashkëpunëtorësh, dy prej tyre, Eldadi dhe Medadi, kishin dështuar. Jozuheu nuk mund ta pranonte se këta njerëz të zgjedhur nga Moisiu, por që nuk i ishin përgjigjur thirrjes së tij, mund të vepronin edhe nën impulsin e Shpirtit. Dhe Moisiu, përkundrazi, u gëzua dhe e qortoi Jozuheun për këtë formë xhelozie.
Në të njëjtën mënyrë, Jezusi i ndalon të Dymbëdhjetët nga kjo frymë ekskluziviteti; kur Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha:
“Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne. Ne pamë dikë që dëbonte demonët në emrin tënd pa qenë pjesë e grupit tonë, ne u përpoqëm ta ndalonim », Jezusi ndërhyn shumë fort: « Mos e ndalo...” (v.38-40).
Sigurisht që këtu kemi prova të paqes së brendshme të jashtëzakonshme që e banon: ai nuk pretendon të kontrollojë gjithçka; ai vëren të mirën që është bërë; dhe ai pranon se dikush mund të bëjë një mrekulli në emër të tij, megjithëse nuk i përket grupit që ai vetë zgjodhi. Në një farë mënyre, misioni i tij i shpëton, ai e ndan atë me njerëz që as nuk i njeh. Dhe prandaj Jezusi i fton dishepujt e tij të hapin derën: “Ai që nuk është kundër nesh është për ne”. Mënyra për t'u thënë atyre: “ka njerëz që janë njëri prej nesh edhe nëse nuk janë në listen tënde”. Ky mund të jetë një ilustrim i një fraze tjetër nga Jezusi: “Ne e njohim pemën nga frutat e saj” (Mt, 7, 19)... “Supozoni se një pemë është e mirë, fryti i saj do të jetë i mirë; supozoni se ai është i sëmurë, fruti i tij do të jetë i sëmurë: është nga fruti që ne e njohim pemën” (Mt 12:33). Dhe ai nxjerr pasojat: « Çdo pemë që nuk jep fryt të mirë pritet dhe hidhet në zjarr” (Mt. 7, 19).


NE E NJOHIM PEMËN ME FRUTAT E SAJ.

Mjaft e çuditshme, ky krahasim nuk gjendet në Ungjillin e Markut, por teksti ynë sot thotë saktësisht të njëjtën gjë; dhe si rezultat ne e kuptojmë lidhjen midis fjalëve të ndryshme të Jezusit që na dukeshin të ndryshme më parë. Pjesa e parë: Ka fruta të mira jashtë komunitetit; pra ka pemë të mira edhe jashtë komunitetit: “Ai që ju jep një gotë ujë në emër të përkatësisë suaj ndaj Krishtit, nuk do të mbetet pa shpërblim”. Anasjelltas, ka fruta të këqija brenda dhe jashtë komunitetit; kjo do të thotë se ka pemë të këqija brenda dhe jashtë komunitetit; dhe Jezusi nxjerr përfundimin: ashtu siç duhet të vendosim të presim pemën e sëmurë, ne duhet të eliminojmë me vendosmëri gjithçka që mund të jetë shkak rreziku për jetën e komunitetit.
“8 Nëse dora jote ose këmba jote të çon në mëkat, preje e hidhe prej vetes! Është më mirë për ty të hysh në jetë pa dorë e pa këmbë se me të dy duart e me të dy këmbët të plandosesh në zjarr të pasosur. 9 E nëse syri yt të çon në mëkat, nxirre dhe flake larg teje! Është më mirë për ty të hysh në jetë vetëm me një sy, se me të dy sytë të hidhesh në gjehenën e zjarrit” (Mt. 18,8-9). Është më mirë të hysh në mbretërinë e Perëndisë me një krah të gjymtuar, me një sy sesa të hidhesh tërësisht në Gehena...” Kujtojmë se Gehena është lugina që rrethon Jerusalemin në jug dhe në perëndim; vendi ku digjeshin mbeturinat, ajo ia detyronte reputacionin e saj të keq faktit se kishte qenë gjithashtu vendi ku flijoheshin fëmijët (në kohën e mbretërve Ashaz dhe Manaseh); kjo praktikë u kundërshtua plotësisht nga profetët, aq sa Gehena ishte bërë simboli i tmerrit absolut. Profetët gjetën në Gehena dënimin e të pabesëve në Ditën e Gjykimit të Perëndisë
Është shumë e qartë se Jezusi nuk këshillon askënd që të gjymtojë veten: por nëpërmjet këtyre dënimeve të dhunshme, ai dëshiron që ne të zbulojmë seriozitetin e asaj që është në rrezik këtu, domethënë kohezionin e komunitetit. Si rezultat, Jezusi i largon dishepujt e tij nga ajo që, në fillim të të njëjtit fjalimit në Kafarnaum, ishte shqetësimi i tyre kryesor: domethënë cili ishte më i madhi! (9, 34). Ajo që do t'i lejojë ata të jetojnë në paqe me njëri-tjetrin, do të jetë fakti që dinë të ndajnë të njëjtin pasion për Mbretërinë.

[ninoenina]

F. A. E DIELA XXVI ORD VITI B UNGJILLI

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B

MË 29-9-2024.


UNGJILLI: 9,38-43.45.47-48.

38 Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet”.
42”Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.
43 Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë. [44]45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket.’


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Një person krenar, që di të dalë mbi të gjithë, pak mendjemadh, sigurisht që nuk tërheq simpatinë: vëreni se ai vepron për t'u dukur, për të mposhtur veten dhe nëse dikush pak i mërzitur nga mendjemadhësia e tij merr guximin t'ia tregojë, ai ka turp.
Zemrat e dishepujve të Jezusit ishin gjithashtu të mbushura me këtë krenari personale, kujtojmë atë që na u tha në Ungjillin e së dielës së kaluar.
Gjatë rrugës ata ishin mbledhur, sepse secili prej tyre donte të ishte i pari. Dhe kur Jezusi, me të mbërritur në shtëpi, i pyeti: “Çfarë po diskutonit gjatë rrugës?” ata nuk u përgjigjën sepse kishin turp që ishin përfshirë në një konkurs për të cilin Jezusi nuk donte të dëgjonte.
Kjo krenari personale, kjo shtytje që çon në dëshirën për të dominuar, për të mbizotëruar, për t'u imponuar të tjerëve.... vjen nga i ligu dhe jo nga Shpirti i Krishtit që çon në zgjedhjen e vendit të fundit, atë të shërbimit.
Mund ta vini re lehtësisht këtë krenari, zbulohet menjëherë, nuk mund ta mbani të fshehur.
Ekziston një formë tjetër krenarie që është më delikate, më e rrezikshme, sepse nuk është e lehtë për t'u zbuluar: ajo fshihet mirë... është krenaria e grupit që kamuflon veten dhe ndonjëherë merr formën e zellit për Zotin, herë të tjera paraqitet si dashuri për Kishën, por nëse e analizohet mire, është vertëm një shprehje e vullnetit për të konkurruar, për të pohuar epërsinë, jo si person sepse na vjen turp, por si grup.
Nuk është qëndrimi i atyre që i shërbejnë tjetrit për ta ndihmuar në kërkimin e së vërtetës dhe së mirës. Kjo krenari grupore, ne e dimë, gjithmonë çon në fanatizëm, sektarizëm, kundërshtim ndaj tjetrit.
Në Ungjillin e sotëm, Jezusi dëshiron të na paralajmërojë kundër kësaj krenarie dinake aë shprehet vetëm në grupët. Le të dëgjojmë se çfarë ka ndodhur.
“38 Gjoni i tha: “Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte”.
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne” (Mk.9, 38-40).
Vërejmë se kush hyn në skenë: Është Gjoni ungjilltari, një figurë e shquar midis dishepujve, e cila për këtë arsye kujdeset më shumë se apostujt të tjerë për reputacionin e grupit të cilit i përket.
Më parë thosha se këta njerëz bëhen lehtësisht fanatikë: ky është rasti i Gjonit dhe vëllait të tij Jakobit, të cilët morën nga Jezusi një pseudonim të pakëndshëm “Boanerghes” që do të thotë njerëz që lëshojnë lehtësisht uragane, stuhi... fanatikë, fundamentalistë.
Ungjilltari Luka na kujton gjithashtu se kur Jezusi dhe dishepujt mbërritën në Samari dhe samaritanët nuk i pritën, dy vëllezërit iu paraqitën Jezusit dhe i thanë:
“A doni që ne të bëjmë si Elia, domethënë të thërrasim zjarrin e qiellit për të djegur këta jobesimtarë?” Jezusi u kthye dhe i qortoi.
“Gjoni vjen te Jezusi dhe i thotë:
“Ne gjetëm dikë që i dëbon demonët duke thirrur emrin tënd”.
Çfarë do të thotë kjo “duke thirrur emrin e Jezusit?”
Shëruesit e lashtësisë, gjatë praktikës së ekzorcizmit, shqiptonin emrat e engjëjve, demonëve ose të ndonjë personi të famshëm që shquhej për aftësitë e tij terapeutike, sepse besonin se ky emër kontribuonte për t'i bërë ndërhyrjet e tyre efektive.
Jozefi, historiani, raporton për një farë “Eleazaro” që gjuante demonët duke thirrur emrin e Salomonit, që konsiderohej mbrojtësi i të gjithë atyre që kultivonin dijen, urtinë dhe dhe mençurinë. Duke qenë se edhe Jezusi ishte bërë i famshëm, kishte shërues që, midis emrave të tjerë, gjithashtu vendosnin emrin e Jezusit. Gjoni vrapon te Mjeshtri dhe i thotë: “Ka një rival të rrezikshëm përreth: ai i shëron njerëzit, bën vepra të mira, por përdor emrin tënd dhe ne nuk i kemi besuar atij”.
Folja që përdoret është “ne e parandaluam atë”: Folja thotë se ata u përpoqën ta parandalonin në mënyrë të përsëritur, por nuk mundën sepse ai vazhdoi gjithsesi.
Çfarë është ajo që i mërzit dishepujt? Gjoni po flet në emër të të gjithëve! “Fakti që ky përson nuk na ndjek, nuk ka lejen tonë”, fakti që ai është satani! Që ai është një pengesë për ne.
Më parë, Satani e kishte detyruar Pjetrin të fliste në emër të të gjithëve, tani ai shfaqet në protagonizmin e komunitetit, çon në konkurrencë, pastaj në fanatizëm, pastaj shkakton përjashtime.
Nëse Gjoni do të kishte thënë:
“Ka një njeri që flet në emër tonë, por nuk na ndjek, është shumë larg asaj që meson ti, o Jezusi, bën një jetë shumë të ndryshme nga jeta jonë…Por një jetë e ndërshme, në këtë rast Gjioni doo të kishte qenë korrekt, por arriti ta përjashtojë!
Jo, Gjoni thotë se “nuk na ndjek ne”, domethënë identifikon ndjekjen e Jezusit duke bërë atë që themi, atë që vendosim.
Dishepujt e kanë rrënjosur bindjen se janë kujdestarët e vetme dhe të padiskutueshme të së mires. Ata ndihen si pikë referimi e detyrueshme për këdo që dëshiron të shqiptojë emrin e Jezusit, të flasë në emër të Jezusit dhe ndihen të mërzitur, mashtruar, nga fakti se ka dikush që bën mirë pa i përkitur grupit të tyre.
Ajo që i mërzit më shumë apostujt, është fakti që janë të detyruar ta pranojnë, se mund të ndodhë që dikush që nuk i përket grupit të tyre të bëjë diçka të bukur që ata vetë nuk janë në gjendje ta bëjnë.
Dhe pikërisht kështu, në fakt ungjilltari Marku, disa vargje më parë, tregoi një episod në të cilin babai i një djali epileptik iu paraqit Jezusit dhe i tha:
“Unë e solla djalin tim te dishepujt e tu, por ata nuk mund ta shëronin atë”.
Ja, të 12-të ishin të paaftë për të ushtruar atë veprim çlirues, të cilin Jezusi u kishte dhënë fuqinë për ta ushtruar, por këtu është ai që nuk i përket grupit, që bën atë që ata nuk janë në gjendje të bëjnë.
Kjo është xhelozia! Dishepujt traktojnë ata që bëjnë mirë, si rivalë të rrezikshme. Dhe rreziku për të gjetur veten në të njëjtën gjendje shpirtërore si dishepujt, është gjithmonë aktual, edhe për Kishën e sotme.
Shpesh harrojmë një të vërtetë themelore dhe të bukur: Shpirti, jeta hyjnore, i është dhënë çdo njeriu, nuk është e rezervuar për të pagëzuarit dhe për këtë arsye nuk është çudi që kjo jetë hyjnore, që Shpirti i pranishëm tek të gjithë, i shtyn njerëzit për të kryer vepra të bukura, madje heroike dashurie, vepra vërtet të denja për fëmijët e Perëndisë. Kur një i krishterë përballet me këto vepra të bukura, çfarë duhet të bëjë?
A duhet të jetë i trishtuar apo i gëzuar?
Demoni i krenarisë së përbashkët mund të sugjerojë të pretendosh të mos shohësh, të injorosh, të minimizosh të mirën që bëjnë të tjerët, “ata që nuk i përkasin kishës, po... bëjnë vepra të bukura... por jo si ne, tonat janë më të mira”.
Është e vështirë të pranohet se të tjerët mund të na japin mësime për ndershmëri, besnikëri, falje, butësi, mikpritje dhe tolerancë.
Ja, kur shihet e mira, ka gjithmonë dhe vetëm për t'u gëzuar, sepse është gjithmonë vepra e të njëjtit Shpirt që Ati i qiellit i ka dhënë çdo njeriu; me të vërtetë Jezusi thotë:
“Mos e ndaloni sepse nuk ka njeri që të bëjë ndonjë punë të shkëlqyer, – vepra të mëdha vijnë vetëm nga Spirtit – dhe pastaj menjëherë pas kësaj mund të kthehet kundër nesh”.
Komuniteti kishtar kërkohej nga Krishti si qyteti në mal, në mënyrë që të gjithë të mund të verifikonin dhe sodisnin se çfarë është e bukur të bëhet nga ata që e lejojnë veten të udhëhiqen nga Ungjilli dhe prandaj duhet të shohin gjithmonë dashurinë, gëzimin, dialogun, mirëseardhjen, pajtimi...
Por ky komunitet nuk është i vetmi vend ku shihen mrekullitë: Këto vepra të mira mbijnë kudo ku njerëzit e lënë veten të preken nga Shpirti që u është dhënë.
Dhe Jezusi vazhdon me një parim të bukur:
“Kushdo që nuk është kundër nesh është për ne”.
Pra, kush është kundër nesh? Kundër nesh është ai që bën zgjedhjen të dominojë në vend që të shërbejë; ambicia për të qenë mbi të tjerët, që duhet të shërbejë si piedestal për madhështinë tonë... mirë, këta janë kundër Jezusit!
Kushdo që dëshiron ta bëjë veten të distancohet nga Zoti, por kushdo që shërben, edhe nëse nuk i përket bashkësisë kishtare, është njëri prej nesh, kush do, është njëri prej nesh, edhe nëse nuk pagëzohet.
Pas këtij episodi, nga i cili kemi kapur mesazhin aktual për ne, pasazhi i Ungjillit vazhdon duke paraqitur një sërë thëniesh të Zotit që duam t'i shijojmë së bashku.
1) Le të dëgjojmë të parën nga këto thënie:
“Sepse kushdo që të jep një gotë ujë për të pirë në emrin tim, sepse ti i përket Krishtit, me të vërtetë po të them, nuk do ta humbasë shpërblimin e tij”.
Gjesti për të dhënë një gotë ujë për ne sot nuk është shumë domethënës, por nëse thënien e Zotit e vendosim në vendin e një populli që ka përjetuar shkretëtirën, ku ata që nuk e dinin vendndodhjen e puseve, vdisnin nga etja…nëse ta vendosim në tokën ku uji është i pakët edhe sot, atëherë dhënia e një gotë ujë ka një vlerë e një kuptim të jashtëzakonshëm; në fakt, në Bibël ne gjejmë urdhrin se uji nuk mund t'u refuzohet as armiqve.
Libri “i Fjalëve të urtë” në kapitullin 25 thotë:
“Nëse armiku juaj është i uritur, jepini bukë për të ngrënë; nëse ka etje, jepini ujë për të pirë”.
Është mirë ajo që thotë Profeti Isaia për njerëzit që ikin nga lufta dhe thotë: “Ju duhet t'i takoni këta të arratisur duke sjellë ujë, sepse ata kanë etje”.
Ja, gota me ujë nuk jepet kurrë vetëm, shoqërohet gjithmonë me një fjalë, një buzëqeshje, ndonjë gjest tjetër dashurie, për këtë arsye, në tokat e Lindjes së Mesme të lashtë, dhënia e një gote ujë ishte shenjë e mirëseardhje.
Dhënia e një gote ujë një të huaji, një armiku... ishte e barabartë me t'i thuash atij: “Të dua, dua që të jetosh”.
Ky është një gjest i vogël dashurie, por çfarë e bën ai të mbijë?
Bën që të mbijë dialog, pajtim, vetëdije se tjetri, kushdo qofshin ata, është vëlla...
Këtu është shpërblimi i premtuar nga Jezusi: një botë më njerëzore, më vëllazërore do të mbijë nga një gjest i vogël dashurie.
Ndër të tjera, Jezusi nuk ia atribuon këtë gjest njërit prej dishepujve të tij, por një të huaji: një të huaji, i cili ndoshta duke takuar për herë të parë dikë që shpall Ungjillin, i ofron një gotë ujë.
Shpërblimi që merr nuk është parajsa, një shpërblim në jetën e përtejme... Jo!
Çmimi është se ai bashkëpunon në fillimin e një dialogu, e një marrëdhënie dashurie mes njerëzve që kanë koncepte të ndryshme për jetën.
Ja, thotë Jezusi:
“Asnjë gjest dashurie nuk mbetet pa fryt”.

2) Dhe tani dëgjojmë thënien e dytë:
“Kushdo që skandalizon një nga këta të vegjël që beson në mua, është shumë më mirë për të që t'i vihet një gur mulliri në qafë dhe të hidhet në det”.
“Scandal” në greqisht do të thotë “hurdle”, diçka që has në rrugë dhe që të bën të pengohesh, që të ndërpret rrugën.
Jezusi këtu paralajmëron kundër kësaj pengese që një besimtar mund ta vendosë para të vegjëlve dhe t'i pengojë ata.
Këta të vegjël nuk janë fëmijët, por njerëzit e dobët në besim, ata që përpiqen të ndërmarrin hapat e parë duke ndjekur Jezusin dhe, vetë një besimtar i bën të pengohen, duke e ndërpritur këtë rrugë, sepse shkakton distancim të tyre nga Krishti.
“Kushdo që e paraqet këtë pengesë – thotë Jesusi – merr një përgjegjësi të madhe”.
Konteksti në të cilin Marku e futi qëllimisht këtë thënie, na lejon të identifikojmë arsyen e rëndësisë morale të këtij skandali.
Cili është skandali që gjejnë këta njerëz të brishtë kur i afrohen komunitetit të krishterë? Konteksti na tregon që ambicia dhe konkurrenca mund të jenë të para.
Skandali që edhe sot i mban ata të vegjël larg Kishës është gjithmonë i njëjtë... spektakli unifikues i konkurrencës, intriga, gara për vendet e para, nderimet, privilegjet. Janë këto komedi patetike që i largojnë të vegjlit, të cilët më pas shkojnë aq larg sa të mos besojnë më në Krishtin.
Pastaj është një skandal tjetër që jepet, përveç ambicies, dhe ai është shumë më serioz... katekeza e rreme për Zotin, ajo që ka larguar kaq shumë njerëz nga besimi, sepse ata nuk mund të pranonin një fytyrë të Zotit që nuk është ajo që shkëlqen në fytyrën e Jezusit të Nazaretit, por u shpik nga logjika e njerëzve.
Është një skandal i tretë, të gjithë e kuptojmë shumë mirë këtë, është skandali i një jete jo ungjillore tek të krishterët.
Jezusi donte që kisha e tij të vendosej në mal, në mënyrë që të gjithë të sodisnin mrekullitë, efektet dhe rezultatet e jashtëzakonshme që sjell aderimi ndaj Ungjillit te njerëzit dhe kur dikush sheh të kundërtën në komunitetin e krishterë, atëherë ai skandalizohet.
Të gjithë kemi dëgjuar për disa skandale në kishë që na shqetësojnë dhe reagojmë drejt duke thënë: “Jemi njerëz” ose: “Edhe unë jam njeri”.
Është aspekti njerëzor ai që është i pranishëm në bashkësinë e krishterë, por do të kemi vënë re se jobesimtari nuk mbetet i bindur, sepse pret një jetë ndryshe nga të krishterët.
Jezusi përdor një imazh të ashpër tani për të treguar rëndësinë e këtij mëkati dhe flet për vdekjen duke u mbytur:
“Më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det...” (v. 42).
Guri i mullirit ishte lëvizur nga një gomari.
Rëndësia e këtij mëkati paraqitet nga Jezusi me vdekjen më shpifëse, sepse e bëri të pamundur varrimin e përshtatshëm të kufomës.

Dhe tani vijnë tre thënie në të cilat Jezusi flet për shkurtime që duhen bërë në jetë.
Ne gjithashtu u tregojmë njerëzve që përfshihen në situata të paqarta: themi: “Jepuni atyre një shkurtim”.
Epo, ne dëgjojmë tre rekomandime të përzemërta nga Jezusi për këtë:
“Nëse dora jote të shkakton skandal, preje: është më mirë të hysh në jetë me njërën dorë, sesa me të dyja duart në Geènna, në zjarrin e pashuar…
Dhe nëse këmba juaj ju shkakton skandal, prisni atë: është më mirë që ju të hyni në jetë me një këmbë, sesa me dy këmbë për t'u hedhur në Gehena.
Dhe nëse syri yt të shkakton skandal, hidhe atë: është më mirë të hysh në mbretërinë e Perëndisë me një sy, sesa me dy sy të hidhesh në Gehena, ku krimbi i tyre nuk vdes dhe zjarri nuk shuhet”.
Ka skandale, pengesa, në rrugën që na çon në jetë: Janë skandale, pengesa që vendosen nga jashtë.
Kemi parë skandalin që disa besimtarë u japin të vegjëlve, por ka edhe pengesa, skandale që vijnë nga brenda; ne të gjithë përjetojmë një forcë negative, një frymë të së keqes që është brenda nesh dhe që duhet mbajtur parasysh... nuk mendojmë se gjithçka që na vjen në mendje, shtysat që ndiejmë, janë të mira...Jo!
Jezusi dëshiron të na paralajmërojë sot, kundër këtij rreziku skandali që vjen nga brenda dhe përdor tre imazhe, atë të dorës, të këmbës dhe të syrit.
Gjuha do të jetë shumë e ashpër, paradoksale, semite. Nuk duhet marrë fjalë për fjalë natyrshëm, duke nxjerrë sytë, duke prerë duart... por duhet marrë seriozisht sepse rreziku që duart, këmbët, sytë të përbëjnë një pengesë për ndërtimin e një jete sipas Ungjillit, është shumë konkrete.
Të tre thëniet që kemi dëgjuar, përfundojnë me një refren të zymtë, duke iu referuar Geènna-s dhe zjarrit të pashuar.
Çfarë është kjo Geènna dhe çfarë është ky zjarr?
Gjëja e parë që duhet bërë e qartë është se nuk ka të bëjë fare me ferrin dhe të gjitha imazhet që lidhen me këtë term, pra flakët, mundimet, djajtë... ky ferr, në Ungjill nuk ekziston!
Të krishterët filluan të flasin për këto gjëra, nga gjysma e dytë e shekullit të dytë pas Krishtit: në atë kohë fillohet të përdoret fjala ferr, që Jezusi nuk e përdori kurrë.
Jezusi foli për Geennën, kështu që ne duam të kuptojmë mirë se çfarë është kjo Geenna dhe çfarë është ky zjarr.
“Geènna” është lugina që rrjedh përgjatë anës jugore të malit Sion. Rindërtimi i qytetit të Jeruzalemit nga koha e Jezusit tregon gjithashtu këtë luginë që është Geènna.
Emri hebraik është “gХ-hinnom” që do të thotë “lugina e hinnom” dhe ky “hinnom” supozohej të ishte pronar i kësaj toke.
Sot Geènna është një vend i këndshëm. Tani njerëzit shkojnë atje për të bërë një shëtitje. Pse u bë një vend i mallkuar?
Sepse aty në fund e luginës, ku rrjedh përrua “Cedron”, “ggomery-hinnom”, ekziston një kodër që quhej “Tofè” dhe në këtë kodër, në kohët e lashta bëheshin flijime njerëzore: shumë fëmijë flijoheshin idhullit pagan “Moloch” .
Ishte shumë e zakonshme, në kohët e lashta, të flijoheshin fëmijë idhullit Moloch: kartagjenasit ishin të famshëm për këtë rit mizor.
Ky vend ishte përdhosur nga mbreti i devotshëm “Josia” dhe më pas ishte mallkuar nga Profetët.
Në këtë vend, në Tofè, tani qëndron manastiri i Shnjtë Onofrios dhe duke qenë se ishte vendi i mallkuar, tradita ka thënë se pikërisht aty shkoi Juda të varte veten.
Kjo Geènna ishte bërë një vend i papastër, edhe sepse varret ishin gërmuar në shkëmbinjtë përgjatë luginës. Në të vërtetë kjo luginë është një varg i tërë varresh dhe më pas, për të përdhosur plotësisht këtë vend, banorët e Jeruzalemit kishin filluar të hidhnin të gjitha mbeturinat e Qyteti.
Në kohën e Jezusit, Geenna ishte bërë deponia e plehrave të qytetit të Jeruzalemit, ditë e natë këto mbeturina digjeshin, kishte një zjarr që nuk u shua kurrë dhe një erë nauze.
Në pjesën jugore të qytetit, në zonën e Siloe, atëherë zhvilloheshin të gjitha aktivitetet e papastra; aty punonin lëkurë punuesit, djathëbërësit... në fakt edhe sot, porta jugore e qytetit të Jeruzalemit, porta e Magrebis, ka shumë emra, ai i plehut organik, i djathëbërësve... me pak fjalë, të gjitha gjërat e pista.
Rabinët përdorën një shprehje “përfundoj në Geènna” për të paralajmëruar për rrezikun e shkatërrimit të jetës së tyre!
“Kini kujdes sepse nëse silleni kështu, përfundoni në Geènna”, domethënë po e hidhni jetën tuaj në një deponi plehrash; një shprehje shumë e forte, kuptimi i të cilës është: ti je “duke prishur jetën” tënde.
Është në këtë kuptim që Jezusi flet për Geennën, pa iu referuar dënimeve të Perëndisë!
Një interpretim i tillë nuk është vetëm i pasaktë, por edhe blasfemues!
Nuk mund të ketë ofendim më të madh ndaj Zotit, sesa ta paraqesësh Atë si një xhandar që dënon fëmijët e Tij, Ai që është dashuri dhe vetëm dashuri.
Imazhi i Geènna-s plotësohet më pas nga ai i krimbit që nuk cof e të zjarrit që nuk fiket.’ Çfarë është ky krimb dhe çfarë është ky zjarr?
“Krimbi” tregon dekompozimin e një kufome, është dekompozimi, kalbëzimi me të cilin përballen ata që e braktisin veten në shthurje, është shpërbërja, vetëshkatërrimi i atyre që bëjnë zgjedhje të ndryshme nga jeta e propozuar nga Jezusi i Nazaretit.
“Zjarri” që nuk shuhet është një imazh që përdoret edhe nga Gjon Pagëzuesi kur flet për grurin dhe bykun që hidhet në zjarr... përfundimisht mbetet gruri dhe plehrat digjen nga zjarri.
Pali përdor të njëjtin imazh, ai thotë se në fund të jetës vepra e secilit vihet në provë nga zjarri duke djegur gjithçka që nuk është ari,... gjithçka që është kalimtare; një paralajmërim për të ndërtuar një jetë mbi vlerat që mbeten, sepse gjithçka që është kalimtare fshihet, kështjellat tona digjen!
Por ajo që thotë Pali është e bukur:
“Mos harroni se duhet të kaloni nëpër zjarr, por në fund do të shpëtoheni”... po më parë një kalim nëpër zjarr, pastaj një thirrje për të jetuar më seriozitet jetën, duke evituar të ndërtojmë kështjella të cilat më pas rrëzohen.
Rabinët iu drejtuan këtyre imazheve, të njohura në kohën e Jezusit, për të paralajmëruar, për të tundur ndërgjegjen e atyre që neglizhonin detyrat e tyre ndaj Perëndisë dhe ndaj të tjerëve.
Kjo këmbëngulje e Jezusit për seriozitetin e kësaj jete, duhet të merret edhe sot nga predikuesit, por le të mos i ekuivokojmë fjalët e Jezusit duke i shndërruar ato në një shpallje të dënimit të përjetshëm të të dënuarit: ky është një interpretim i rremë.
Tani le të shohim diçka për tre prerje të nevojshme për të shmangur përfundimin në Geènna.
1) E para, ajo e dorës. Dora përfaqëson veprimin, veprat e njeriut. Dhe Jezusi thotë: “Kontrollo atë që bën”, sepse dora mund të bëjë shumë gjëra të mira: të japë jetë, të ngrejë lart të rënët, mund t'u japë bukë të uriturve, të veshë lakuriqin, por dora gjithashtu mund të vjedhë, edhe mallrat që u nevojiten të tjerëve, për t’i grumbulluar për vete, mund të kryejnë dhunë, madje mund të vrasin.
Jezusi thotë: “Shikoni veprimet tuaja. Nëse zemra jote të shtyn të bësh vepra të këqija, prite atë dorë!”
Duke më zgjedhur mua – thotë Jesus – ju vendosët që dora juaj nuk do të mbyllej kurrë për të mbajtur veten, ajo do të ishte gjithmonë e hapur për të dhënë, kështu që dora që mbyllet me egoizëm...më mire është që të pritet!
Dije të bësh sakrificat e nevojshme sepse jeta jote është në rrezik, nuk je më një njeri si unë – thotë Jezusi.
2) Imazhi i dytë, këmba që të skandalizon. Këmba tregon drejtimin, zgjedhjet dhe orientimet e jetës.
Jezusi thotë: “Kini kujdes se ku po shkoni”.
Në judaizëm, imazhi i dy rrugëve, rruga e së vërtetës dhe ajo e gënjeshtrës, e korrupsionit, ishte e zakonshme; të drejtët ecin në rrugën e dritës, të ligjtë zgjedhin atë të errësirës.
Në Librin e Ligjit të Përtërirë në kapitullin 30, Perëndia thotë:
“Unë vendos para jush jetën dhe të mirën, vdekjen dhe të keqen, zgjidhni rrugën e Zotit”.
Sa e bukur është fillimi i “Didachè”, katekizmit të pare të Kishës të shkruar edhe para Ungjillit sipas Mateut: Thotë:
“Ka dy rrugë, njëra e jetës dhe tjetra e vdekjes, ndryshimi është i madh midis këtyre dy rrugëve”.
Jezusi flet edhe për zgjedhjen e rrugës së gjerë dhe të rrugës së ngushtë.
Rrugët e gjera janë shumë të ngarkuara, zgjidhen nga shumë, joshin sepse janë komode.
Jezusi thotë: “Mos e investoni jetën tuaj në rrugët e mëkatit, mos shkelni në to, sepse nëse filloni të hyni në këto rrugë, atëherë qëndroni të joshur dhe nuk mund të ktheheni më.
Këtu Jezusi flet për nevojen për të shmangur menjëherë rrugët e gabuara sepse ato përfundojnë gjithmonë në Geènna, në deponinë e plehrave: nëse kjo ndodh, është jeta jonë që përfundon atje.
3) Syri tregon dëshirat që janë të pranishme në zemrën e çdo njeriu.
Epshi për të pasur, për të grumbulluar pasuri dhe të mirat e kësaj bote, epshi për kënaqësi, për lakmi, për lavdi.
Sytë përfaqësojnë atë që shohim dhe zgjedhjet që bëjmë nisin gjithmonë nga sytë, nga dëshirat, nga ajo që na josh.
Ne shikojmë përreth dhe shohim se çfarë i kënaq sytë, por dishepulli udhëhiqet nga zëri i Shpirtit, nga të qenit fëmijë i Perëndisë, jo nga joshja e asaj që sheh, asaj që kënaqet.
Kujtojmë frutin e ndaluar... thuhet se gruaja pa se ishte i mirë, i bukur, i këndshëm.
Jezusi i thotë dishepullit: “Kur projektet e tua nuk janë në harmoni me dashurinë, priti ata menjëherë, mos prit derisa të jetë tepër vonë.
Kini kujdes me joshjen e syve”.
Në Ungjillin sipas Mateut, kjo thënie e Jezusit i referohet drejtpërdrejt kontrollit të seksualitetit: thotë ai në kapitullin e pestë:

“27 “Keni dëgjuar se qe thënë: ‘Mos e the kurorën!’ 28 E unë po ju them: kushdo që me dëshirim e shikon një grua, në zemrën e vet e ka bërë fëlligështinë me të. 29 Nëse syri yt i djathtë të çon në mëkat, nxirre e flake larg teje! Është më mirë për ty të humbasësh njërën nga gjymtyrët e tua, se i tërë trupi yt të hidhet në ferr. 30 E nëse dora jote e djathtë të çon në mëkat, preje e hidhe larg teje! Është më mirë për ty të humbasësh një gjymtyrë se i tërë trupi yt të hidhet në ferr.” ” (Mt. 5, 27-30).
Ndërpriti tani lidhjet e tua me epshët e ofruar prej kësaj bote: nëse fillon të joshesh nga sytë, jeta jote përfundon në deponinë e plehrave.
Është e qartë se këto zgjedhje, në sytë e paganëve, mund të jenë naive; në sytë e njerëzve i krishteri mund të duket si dikush që i privon vetes të gjitha mundësitë për të shijuar jetën, sepse ai i jep shkurtime gjithçkaje që mund të jetë e këndshme për sytë, por ai e di, sepse Jezusi i Nazaretit i tha, “Ki kujdes që të mos përfundoshni në Geènna”
I krishteri mund të duket të jetë një person i dëmtuar sepse ka bërë të gjitha këto prerje. Nuk është i dëmtuar: Ai që bëri zgjedhjen për të bashkuar jetën e tij me Krishtin, e di se në fund të fundit, jeta e suksesshme është ajo e investuar në vlerat ungjillore, një jetë kërkuese sigurisht, por e vetmja me të vërtetë njerëzore.
Dhe tani për një thirrje të fundit drejtuar dishepujve, Jezusi i drejtohet imazhit të kripës. Le të dëgjojmë:
“Në fakt, të gjithë do të kriposen nga zjarri. Kripa është një gjë e mirë; por nëse kripa bëhet pa shije, me çfarë do t'i jepni shije? Kini kripë në veten tuaj dhe jini në paqe me njëri-tjetrin”.
Kripa në kulturën biblike është një simbol i mençurisë, i urtësisë, i asaj që i jep shije dhe kuptim jetës; Pali gjithashtu e përdor atë duke u shkruar kolosianëve ai thotë:
“Biseda juaj le të jetë gjithmonë e këndshme, e kalitur me sale”.
Fjalimet që bëjnë besimtarët në Krishtin kanë një shije të veçantë, i krishteri nuk përdor fjalë fyese, agresive, nuk thotë vulgaritet sepse biseda e tij karakterizohet nga një shije e veçantë që vjen – thotë Jezusi – nga zjarri.
Çfarë është ky zjarr?
Të gjithë do të kriposen me zjarr”
I vetmi zjarr që Jezusi di, është zjarri i Shpirtit, thotë Ai, kapitulli 12 i Ungjillit sipas Lukës:
“Erdha për të sjellë zjarr në botë dhe sa do të doja të ishte ndëzur”.
Është zjarri i Rrëshajëve, zjarri i Shpirtit, është ky Shpirt që përshëndet të krishterin, që i jep shije jetës së një të krishteri, zjarri i Shpirtit nuk është gjë tjetër veçse Urtësia e dashurisë.
I krishteri karakterizohet nga anti-ambicia që çon në dëshirën për të mposhtur të tjerët, për t'u shërbyer.
Shija që jep zjarri i Shpirtit, është ajo e shërbimit dhe e dashurisë.
Dhe paralajmëron Jezusin:
“Kini kujdes të mos e humbni këtë shije që ju karakterizon”.
Kimistët thonë se kripa nuk mund të ndryshojë shijen, por ka një truk për ta bërë atë të humbasë shijen, është t'i shtoni pak sheqer për shembull dhe shija nuk është më e njëjtë.
Është rreziku që edhe të krishterët të mund të vrapojnë, duke futur pak urtësie pagane në logjikën ungjillore... mirë, ata humbasin shijen e tyre.

Thënia e fundit e Jezusit:
“Kini këtë kripë në veten tuaj”
Kripa e pastër që vjen nga Shpirti, që ju karakterizon
“dhe jini në paqe me njëri-tjetrin”.
Nga këtu mund të vijë paqja, pajtimi, vetëm nga kripa që vjen nga Fryma, domethënë nga dashuria; të gjitha përpjekjet e tjera për të ndërtuar paqen që nuk nisin nga kjo kripë që solli Jezusi në botën që vjen nga Fryma e tij, do të jenë të pasuksesshme.
I krishteri thirret të dëshmojë forcën e dashurisë të sjellë nga Krishti.

[ninoenina]

F. A. JAVA…E DIELA XXVI ORD. VITI B. TRE LEXIME.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVI ORD. VITI B.

MË 29-9-2024.

Na është dhënë Shpirti, por jo si pronë ekskluzivisht për ne.
Nuk është gjithmonë e lehtë të dallosh miqtë nga armiqtë. Ndonjëherë ne mashtrohemi: personi më i besuar, ai i zgjedhur si i besuar, një ditë mund të na tradhtojë, ndërsa ai që mbajtëm nën kontroll, sepse e gjykuam atë si të rrezikshëm, në fund të fundit mund të provojë të jetë shoku më besnik.
Si të kuptojmë se kush është me ne dhe kush është kundër nesh?
I krishteri, në momente të caktuara, ka përshtypjen se vazhdon i vetëm përgjatë rrugës së drejtë të gjurmuar nga Krishti dhe goditet nga dëshpërimi; por, sapo ngre sytë dhe shikon përreth, sheh, papritur, shumë shokë bujarë, të sinqertë, të prirur mirë që ecin përkrah tij, habitet dhe pyet veten pse nuk i kishte vënë re më parë.
Ai nuk i pa sepse ishin fshehur nga velloja e trashë e përhapur mbi sytë e tij, nga supozimi se ishte i vetmi dishepull i vërtetë. Zilia dhe xhelozia e penguan atë të njihte të mirën e bërë nga ata që ishin të ndryshëm nga ai.
Apostujt heshtën kur Jezusi i pyeti për arsyet e grindjes së tyre gjatë rrugës; ata kishin turp sepse Mjeshtri kishte ekspozuar ambiciet e tyre të vogla (Mk. 8,34). Në vend të kësaj, jo vetëm që ishin të gatshëm ta pranonin, por ndiheshin krenarë që kultivonin krenarinë në grup, një mendjemadhësi fodullëk që bëri të konsideronin armiq të Krishtit dhe të dënonin ata që mendonin ndryshëm.
Krenaria në grup është shumë e rrezikshme: është delikate dhe e bën njeriun të konsiderojë zellin e shenjtë atë që është vetëm egoizëm i maskuar, fanatizëm dhe pamundësi për të pranuar se e mira ekziston edhe jashtë strukturës fetare të cilës i përket.
Për të përvetësuar mesazhin, do të përsërisim:
“Jezusi mëson të gëzohet për të mirën, kushdo qoftë ai që e kryen”.


LEXIMI I PARË: Nr. 11,25-29.

25 Zoti zbriti në re dhe zuri të bisedojë me Moisiun. Nga fryma që ishte në Moisiun mori dhe u dha shtatëdhjetë burrave pleq. Kur Shpirti pushoi mbi ta, filluan të profetizojnë, por këtë nuk e bënë askurrë më.
26 Porse dy pleq ndenjën në zemërimië. Njëri quhej Eldad e tjetri Medad. Edhe mbi ta pushoi Shpirti. Edhe këta ishin shënuar, por nuk erdhën te Tenda. Kur filluan të profetizojnë në zemërimië, 27 vrapoi një djalosh e i tregoi Moisiut me këto fjalë: “Eldadi e Medadi po profetizojnë në zemërimië”! 28 Jozuehi, biri i Nunit, që Moisiu e kishte zgjedhur t’i shërbejë që të ri, tha menjëherë: “Ndalojau, Imzot, Moisi”! 29 Kurse Moisiu u përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet”!


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Moisiu ia kishte kushtuar gjithë jetën shërbimit të popullit, por në vitet e fundit të tij u godit nga dekurajimi. Vështirësitë dhe problemet u shumuan dhe izraelitët nuk bënë gjë tjetër veçse u ankuan, bënë kërkesa, u rebeluan.
Një ditë ai i besoi Zotit: a i kam ngjizur unë gjithë këta njerëz? Nuk mund ta mbaj më barrën e një populli kaq të madh dhe të padisiplinuar: “10 Moisiu e dëgjoi popullin se si ankohej, secili në familjen e vet, në hyrje të çadrës së vet. Zemërimi i Zotit u ndez flakë. Po edhe Moisiut iu duk punë e padurueshme 11 e i tha Zotit: “Pse e mundon shërbëtorin tënd? Pse nuk gjeta hir para teje? Pse e ngarkove mbi mua peshën e tërë këtij populli? 12 Po a thua se prej meje u ngjiz ose leu i gjithë ky popull që të më thuash: ‘Mbarte ngrykë siç e mbart nëna foshnjën kur i jep gji dhe çoje në tokën për të cilën u përbetove etërve të tyre?’ 13 Ku ta marr mishin që t’ia jap këtij populli? Ankohen kundër meje e thonë: ‘Na jep të hamë mish!’ 14 Unë nuk jam i zoti ta mbart vetëm tërë këtë popull, sepse është për mua tepër i rëndë. 15 Nëse do të veprosh kështu me mua, të lutem ma merr jetën, në qoftë se u pëlqej ndonjë fije syve të tu, që të mos i shikoj më të këqijat e mia” (Nr. 11,10-15).
Atëherë Perëndia i sugjeroi: zgjidhi shtatëdhjetë njerëz që janë në gjendje të të ndihmojnë; mbi ta do të rrëzoj të njëjtën frymë që gjendet tek ti:
“16 Atëherë Zoti i tha Moisiut:
“M’i bashko shtatëdhjetë burra prej pleqve të Izraelit, që ti e di se janë pleqtë e popullit dhe mësuesit e tij dhe m’i sill te dera e Tendës së takimit, dhe aty le të qëndrojnë në këmbë bashkë me ty. 17 Unë do të zbres dhe aty do të bisedoj me ty dhe do të marr prej frymës sate e do t’u jap atyre që bashkë me ty ta mbartin barrën e popullit që të mos mbesë e tërë pesha mbi ty.
18 Kurse popullit thuaj: Shenjtërohuni se nesër do të hani mish. Sepse vetë ju dëgjova duke u ankuar: ‘Kush do të na japë të hamë mish? Sa mirë që ishim në Egjipt’! Zoti do t’ju japë mish e do të hani” (Nr. 11,16-18).
Pikërisht në këtë pikë fillon leximi ynë.
Ditën e caktuar, të shtatëdhjetë burrat u mblodhën në çadrën ku Perëndia dialogonte me Moisiun, morën Shpirtin dhe filluan të profetizojnë, domethënë hynë në një gjendje furie dhe ekzaltimi dhe folën në emër të Zotit (v. 25).
Ishin dy pleq, Eldadi dhe Medadi, të cilët, megjithëse nuk kishin marrë pjesë në ritin zyrtar në çadrën me Moisiun, kishin marrë të njëjtin Shpirt dhe silleshin si profetë, tamam si 68 të tjerët. Një ngjarje befasuese, e papritur për të gjithë dhe gjithashtu mjaft enigmatike, sepse nuk kishte asnjë shpjegim për faktin se dy të huaj kishin marrë të njëjtën dhuratë nga Zoti, pavarësisht se ishin larg grupit të të zgjedhurve.
A kishte ndonjë gjë për t'u pikëlluar? Jo. Përkundrazi, duhej gëzuar për faktin se fryma kishte mbështetur edhe ata që nuk i përkisnin institucionit.
Megjithatë, dikush u shqetësua, u indinjua dhe i kërkoi Moisiut të ndërhynte për t'i ndaluar. Vetë Jozuheu, një figurë e shquar midis izraelitëve, ra në anën e atyre që donin të rivendosnin rendin dhe hierarkitë.
Moisiu iu përgjigj: “Po a ke smirë për mua? Eh, po të ishte e mundur që i tërë populli të profetizojë e Zoti t’ia jepte Shpirtin e vet!” (v. 19).
Nga ky episod, udhëheqësit e komuniteteve të krishtera mund të kuptojnë një mesazh të parë: për të mos u ndjerë të rraskapitur dhe të rraskapitur si Moisiu, ata nuk duhet të jenë centralizues të pushtetit, por duhet të bashkëpërgjegjësojnë të gjithë anëtarët e komunitetit të tyre, duke ndarë me ta detyrat dhe shërbimet që duhen kryer.
Mësimi kryesor, megjithatë, ka të bëjë me dënimin e fanatizmit.
Fanatik është ai që sulmon këdo që nuk mendon si ai ose nuk i përket grupit të tij; ai është dikush që mbyll sytë para të mirave që bëjnë të tjerët, i bindur se ata që nuk janë me të ose nuk ndajnë bindjet dhe planet e tij janë të këqij dhe duhet luftuar. Fanatiku është i rrezikshëm sepse, nëse nuk është në gjendje të imponohet me arsye, e shtyjnë t'i drejtohet shpatës, siç ka ndodhur në fakt me Jozuheun.
Shpirti nuk mund të mbyllet brenda kufijve të asnjë institucioni. Zoti është i lirë të thyejë mykun dhe të frymëzojë të mirën kudo. Aty ku ka të mira, dashuri, paqe, gëzim, atje Fryma e Perëndisë është sigurisht në punë.


LEXIMI I DYTË: Jk. 5,1-6.

1 Ku e latë, tani ju, o pasanikë! Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju! 2 Pasuria juaj u kalb dhe petkat tuaja i brejti tenja. 3 Ari dhe argjendi juaj u ndryshk dhe ndryshku i tyre do të bëhet dëshmi kundër jush dhe do ta hajë trupin tuaj porsi zjarri! Keni mbledhur visare për ditët e fundit! 4 Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive! 5 Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes! 6 E dënuat, e vratë të drejtin: ai nuk ju kundërshton.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Profetët shpesh kanë përdorur kërcënime kundër të pasurve, megjithatë, në asnjë libër të Biblës nuk ka një dënim aq të dhunshëm sa gjejmë në leximin e sotëm. Për të mos e pakësuar akuzën e tij provokuese, duhet mbajtur parasysh se Jakobi nuk bën dallim, siç bëhet shpesh, midis së mirës së pasur dhe të keqes së pasur; ai thjesht i referohet të pasurve.
Invektivët e pjesës së parë të leximit (vv. 1-3) janë të tmerrshme: “Qani dhe vajtoni për të këqijat që do të vijnë mbi ju!”. Çdo gjë që, me kaq shumë përpjekje dhe sakrifica, keni grumbulluar, do të shkatërrohet, produktet e arave tuaja do të kalben ose do të digjen së bashku me magazinat në të cilat janë grumbulluar; rrobat tuaja të shkëlqyera do të gllabërohen nga tenja dhe bizhuteritë e çmuara do të mbulohen me ndryshk.
Si mund të shpjegojmë kaq shumë urrejtje?
Jakobi nuk fajëson vetë pasurinë, e cila është një gjë e mirë dhe nuk duhet shkatërruar, por, si profetët dhe si Jezusi, denoncon keqpërdorimin e saj dhe rrezikun që paraqet kur adhurohet si idhull. I pasuri harron lehtësisht se “10 pasaniku për përvujtërimin e tij, do të mbarojë porsi lulja e barit. 11 Lindi dielli me vapën e vet, e thau barin dhe lulja e tij u vyshk: hijeshia e fytyrës u zhduk. Kështu do të thahet edhe pasaniku në ndërmarrjet e veta” (1,10-11). Lakmia është në origjinën e çdo mëkati: “14 Por secili tundohet nga lakmimi i vet, i prirur dhe i ngashnjyer. 15 Lakmimi pastaj i mbarsur, lind mëkatin, dhe mëkati, si të kryhet, lind vdekjen”(Jk. 1,14-15) dhe është shkaku i të gjitha mosmarrëveshjeve dhe konflikteve: “Nga vijnë ngatërresat dhe grindjet që vlojnë ndër ju? A thua jo këndej: nga lakmimet tuaja që luftojnë në gjymtyrët tuaja? 2 Dëshironi e nuk keni; vritni e keni smirë, dhe gjë nuk fitoni; grindeni e luftoni. Nuk keni sepse nuk luteni. 3 Luteni e nuk fitoni, pse luteni keq që t’i shpenzoni në plotësimin e ëndjeve tuaja. 4 Njerëz të pabesë! A nuk e dini se miqësia me botën është armiqësi me Hyjin? Kushdo, prandaj, do të jetë mik me botën, shndërrohet në armik me Hyjin” (Jk. 4,1-4).
Në pjesën e dytë të leximit (vv. 4-6) Jakobi denoncon me pasion origjinën e pasurisë. Ajo grumbullohet, në pjesën më të madhe, nga padrejtësia ndaj më të dobëtve. Është rezultat i ngacmimit, abuzimit dhe shfrytëzimit të punëtorëve nga të cilët u vidhet fryti i punës së tyre. Mashtrimi i pagës së një punëtori është i barabartë me vrasjen e tij.
Të varfërit nuk kanë mundësi të rezistojnë sepse të pasurit kanë edhe ligjin, forcën, mbështetjen e pushtetarëve në anën e tyre. Përballë një padrejtësie kaq të strukturuar me zgjuarsi, çfarë mund të bëjë ndonjëherë i varfëri?
Asgjë, ai nuk mund të bëjë asnjë rezistencë, gjithçka që duhet të bëjë është të mbështetet te Zoti dhe të kërkojë ndërhyrjen e tij.
Përballë gjendjes së pafuqisë në të cilën janë reduktuar të varfërit, Jakobi u jep dorë të lirë kërcënimeve më të ashpra që janë shqiptuar ndonjëherë kundër të pasurve: “Jetuat mbi tokë plot luks dhe u këndedhët në ëndje të ulëta, i ushqyet zemrat tuaja për ditën e therjes” (v. 5).
Ashpërsia e ankesës justifikohet me faktin se akumulimi i pasurisë është i papajtueshëm me zgjedhjen ungjillore. Të mirat e kësaj bote janë të destinuara për të gjithë dhe duhet të ndahen me ata në nevojë dhe Jezusi deklaroi, me qartësi ekstreme: “33 Kështu, pra, secili prej jush që nuk i bie mohit tërë pasurisë së vet, nuk mund të jetë nxënësi im” (Lk. 14,33).


UNGJILLI: Mk. 9,38-48.

38 Gjoni i tha:
“Mësues, pamë një njeri që i dëbonte djajtë në Emrin tënd. Ne ia ndaluam, sepse ai nuk na ndiqte.”
39 Jezusi i tha: “Mos ia ndaloni! Sepse s’ka njeri që të mund të bëjë mrekulli në Emrin tim e menjëherë pastaj të flasë keq për mua. 40 Kush nuk është kundër nesh, është me ne.
41 Ai që do t’ju japë të pini një gotë ujë sepse jeni të Krishtit, për të vërtetë po ju them: me siguri nuk do ta humbë shpërblimin e vet.”
42 “Porse, për atë që mëson ndonjërin prej këtyre të vegjëlve që besojnë (në mua) të mëkatojë, do t’ishte më mirë t’i varej rreth qafës guri i mullirit e të hidhej në det.
43 Prandaj, nëse dora jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh dorëcung në jetë se me të dy duart të shkosh në ferr ‑ në zjarr që s’fiket kurrë. [44]45 E nëse këmba jote të çon në mëkat, preje! Më mirë është për ty të hysh në jetë i çalë se t’i kesh të dy këmbët e të hidhesh në ferr. [46]47 Po qe se edhe syri yt të çon në mëkat, nxirre! Më mirë është për ty të hysh në Mbretërinë e Hyjit me një sy se t’i kesh të dy e të hidhesh në ferr. 48 Ku ‘krimbi i tyre nuk cof e zjarri nuk fiket.’


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Ungjilltari Marku vë përballë, në të njëjtin kapitull dhe në mënyrë të qëllimshme provokuese, dy episode. Në fillim ai vë në skenë një njeri që prezantohet me Jezusin dhe i thotë: “Mjeshtër, të solla djalin tim, të pushtuar nga një shpirt memec. Kur e kap, e hedh në tokë dhe shkumon, bluan dhëmbët dhe ngurtësohet. Unë u thashë dishepujve tuaj që ta largonin, por ata dështuan (Mk. 9,18). Në të dytën, ajo që na propozohet në ungjillin e sotëm, prezanton një ekzorcist anonim, i cili, duke përdorur emrin e Jezusit, merr rezultate të shkëlqyera kundër forcave të së keqes.
Reagimi i dishepujve që nxitojnë t'i shprehin Jezusit habinë, zhgënjimin dhe acarimin e tyre, është i parashikueshëm dhe i menjëhershëm. Si mund të pyesë – një që nuk na ndjek, që nuk i përket grupit tonë, të bëjë të njëjtat mrekulli apo edhe të arrijë më shumë?
Kjo pyetje kujton menjëherë të tjerët dhe janë ato që ne i bëjmë vetes: nëse dikush zë me sukses fushën ku jemi thirrur të kryejmë misionin tonë, a ka ndonjë gjë për t'u gëzuar apo shqetësuar? Kush është i autorizuar të përdorë emrin e Jezusit? Kujt ia ka lënë trashëgim Shpirtin e tij, forcën që shëron çdo sëmundje?
Episodi i rrëfyer në pasazhin e sotëm u përgjigjet këtyre pyetjeve.
Shëruesit e lashtësisë, gjatë praktikës së ekzorcizmit, shqiptonin emrat e engjëjve, demonëve dhe të ndonjë personi të njohur për aftësitë e tij terapeutike. Ata besonin se kjo ndihmonte që ndërhyrjet e tyre të bëheshin më efektive dhe të arrinin rezultate të jashtëzakonshme. Emri më i thirrur ishte ai i Salomonit, që konsiderohej si pararendës dhe mbrojtës i të gjithë dashamirëve të mistereve të dijes; por edhe emri i Jezusit, i cili tani ishte bërë i famshëm në të gjithë Galilenë, filloi të përdoret në magji, së bashku me atë të ekzorcistëve të tjerë.
Një ditë Gjoni vrapon te Mjeshtri dhe i thotë: ne zbuluam se ekziston një rival ynë i rrezikshëm përreth; ai i trajton njerëzit duke iu drejtuar emrit tënd dhe ne kemi mosbesim, sepse ai nuk është njëri prej nesh, nuk na ndjek, nuk ka autorizimin tonë.
Vini re arsyen e dhënë: nuk na ndjek. Nuk thuhet se ai nuk e ndjek Jezusin, por se nuk i ndjek ata, dishepujt, duke treguar kështu se ata kishin rrënjosur bindjen se vetëm ata ishin kujdestarët e padiskutueshëm të së mirës. Jezusi u përkiste vetëm atyre, ata ishin pika e detyrueshme e referencës për këdo që donte të thërriste emrin e tij dhe ndiheshin të mërzitur nga fakti që dikush bënte mrekulli pa i përkitur grupit të tyre.
Askush nga ne nuk do të kalonte keq nëse, gjatë korrjes së grurit ose të rrushit, një i huaj do të ofronte të na jepte dorën në vresht ose në fushë; do të ishte qesharake dhe e pakuptimshme që dikush të ankohej që ndihmësi punon më shumë dhe më mirë se ne.
Nga ana tjetër, ka nga ata që trishtohen nëse mësojnë se një jobesimtar bën edhe gjeste heroike dashurie për të cilat të krishterët, por jo vetëm ata, janë të aftë. Reagimi në përgjithësi është i njëjtë me atë të apostujve. Ne pretendojmë se nuk shohim, përpiqemi të injorojmë, minimizojmë veten; ne nuk gëzohemi për të mirën e bërë nga të tjerët, sepse na kushton të pranojmë se ka ndjekës të feve të tjera më të mirë se ne. Ne pranojmë me kënaqësi mësime nga askush për ndershmërinë, besnikërinë, jo‑dhunën, mikpritjen, tolerancën.
Parimi diskriminues i sugjeruar nga Jezusi është i qartë: kushdo që vepron në emër të birit të njeriut është njëri prej nesh. Shpirti nuk është monopol i strukturës kishtare, ai është i lirë si era “e cila fryn ku të dojë dhe ne mund të dëgjojmë zërin e tij, por nuk dimë se nga vjen dhe ku shkon (Gj. 3,8), ai vepron në kishë dhe jashtë saj.
Në komunitetet tona ka shumë që ofrojnë shërbim për vëllezërit e tyre dhe, në përgjithësi, e kryejnë detyrën e tyre me zell dhe bujari; megjithatë, xhelozitë dhe zilia gjithashtu shfaqen shpesh aty-këtu. Ato janë simptoma e qartë se puna që ai kishte marrë, ka pushuar së qeni shërbim dhe është bërë e përshtatshme për të pohuar veten, për të krijuar një hapësirë pushteti nga e cila mbahet larg, sikur të ishte një ndërhyrës, kushdo që propozon ndryshime ose oferta për të bashkëpunuar. Kështu shërbesa kishtare nuk konsiderohet më korrja në të cilën Zoti pritet të dërgojë sa më shumë punëtorë (Mt. 9,37-38), por është një tortë që duhet ndarë midis pretendentëve.
Pjesa e dytë e Ungjillit (v. 41-48) përmban një sërë thëniesh të Zotit.
E para i referohet ofrimit të një gote ujë. Ky është gjesti më i thjeshtë dhe më spontan, por nuk duhet anashkaluar sepse mund të shënojë fillimin e një miqësie. Tashmë një i urtë i Besëlidhjes së Vjetër e kishte kuptuar vlerën e tij: “Nëse armiku juaj është i uritur, jepini bukë për të ngrënë, nëse ka etje, jepini ujë për të pirë” (Pr. 25,21). Ai e kishte kuptuar se kjo shenjë e vogël e mirëseardhjes mund të përbënte premisën e pajtimit.
Jezusi gjithashtu e kujton këtë gjest dhe nuk ia atribuon atë njërit prej dishepujve të tij, por një të huaji. Ai është një i huaj që takon, ndoshta për herë të parë, lajmëtarët e ungjillit dhe u ofron atyre “një gotë me ujë”. Ky akt dashurie, edhe pse me sa duket me pak pasoja, nuk do të jetë pa fryt; do të krijojë një marrëdhënie besimi dhe do të shënojë fillimin e një dialogu. Çdo gjest që favorizon takimin dhe komunikimin mes njerëzve është i çmuar dhe duhet favorizuar.
Kjo thënie e parë pasohet nga kërcënime ndaj atyre që skandalizojnë të vegjlit (v. 42).
Me skandal nënkuptojmë çdo pengesë që pengon rrugën e dishepullit. Të vegjlit që nuk duhen skandalizuar nuk janë fëmijët, por njerëzit e dobët në besim, ata që me vështirësi dhe vuajtje hedhin hapat e parë duke ndjekur Mjeshtrin. Kushdo që shkakton largimin e tyre, merr një përgjegjësi të madhe.
Për të ngulitur këtë mesazh, Jezusi përdor një imazh, vdekjen duke u mbytur, që konsiderohet nga hebrenjtë si tortura më famëkeqe, sepse e bëri të pamundur varrimin e përshtatshëm të kufomës.
Dikush pyet veten se cili është skandali që i bën të vegjlit të humbasin një besim fillestar ose çfarë pak u ka mbetur.
Konteksti në të cilin, qëllimisht, Marku futi thënien e Zotit na lejon të identifikojmë arsyen e këtij skandali të rëndë: ambicia (Mk 9,33-40).
Konfliktet, ndarjet, përçarjet në kishë kanë ardhur gjithmonë nga krenaria, dëshira për pushtet dhe gatishmëria për të dominuar mbi të tjerët. Skandali që edhe sot i mban larg kishës “të vegjëlit” mbetet i njëjtë: spektakli i qortueshëm i garave dhe intrigave për të zënë vendet e para dhe për të marrë privilegje.
Pjesa e fundit e Ungjillit të sotëm i kushtohet paralajmërimit kundër një forme tjetër skandali: asaj që vjen nga brenda, skandalit të shkaktuar nga dora, këmba, sytë (v. 43-48), organe të cilat, në kohën e Jezusit, tregonin impulse për të keqen, dëshirën, prirjet që na largojnë nga Perëndia dhe çojnë në zgjedhje imorale.
Jezusi kërkon nga dishepulli guximin për të bërë prerjet e nevojshme, qoftë edhe të dhimbshme, nëse kupton se disa veprime, disa projekte, disa ndjenja janë të papajtueshme me zgjedhjen ungjillore.
Referenca më e menjëhershme është kontrolli i seksualitetit, por jo vetëm. Ka prerje të tjera që duhen bërë nëse nuk doni të shkatërroni jetën tuaj dhe të të tjerëve.
Duhet të eliminohen gishti drejtuar mbi të tjerët me qëndrimin arrogant të atyre që, duke ngritur zërin, imponojnë gjithmonë vullnetin e tyre, duart duke vjedhur, pamjen fodulle të atyre që zbulojnë lakminë për para, këmbët e atyre që nga inati vrapojnë shpejt drejt hakmarrjes; sytë ziliqarë dhe të dyshimtë që krijojnë situata të paqëndrueshme në komunitetin e krishterë duhet të hiqen, ku vëllezërit as të mos flasin më me njëri-tjetrin.
Ata që nuk kanë guximin t'i amputojnë me vendosmëri këto raste mëkati, ata që kënaqin të gjitha tekat e tyre, nuk janë të ashpër me veten e tyre, nuk kontrollojnë pasionet e tyre, rrezikojnë të bien në Gehena, “ku krimbi nuk vdes dhe zjarri nuk fiket” (v. 44).
Gehena është lugina që rrjedh në jug të Jeruzalemit. Ajo konsiderohej e papastër sepse në të disa mbretër të Izraelit kishin flijuar fëmijët e tyre në Baal (Jer 19.5-6); Aty ishin hapur edhe varre për të varrosur kufomat dhe digjej një zjarr i përhershëm për të konsumuar mbeturinat e qytetit; tymi me erë të keqe e bënte atë të neveritshme. U mallkua dhe rabinët e kishin marrë si simbol të rrënojave me të cilat përballeshin ata që bëjnë mëkat.
Zjarri i pashuar është një tjetër imazh, që rrjedh nga orakulli me të cilin mbyllet libri i Isaisë dhe u drejtohet armiqve të Perëndisë: “Krimbi i tyre nuk do të vdesë dhe zjarri i tyre nuk do të dalë” (Is 66,24). Krimbi që nuk vdes, tregon procesin e përhershëm të kalbëzimit me të cilin përballen ata që sillen keq. Është shpallja e zbërthimit, e vetëshkatërrimit të atyre që nuk ndjekin rrugët e Zotit.
Këta imazhe, të njohura mirë në kohën e Jezusit, përdoreshin shpesh për të paralajmëruar, për të tundur ndërgjegjen e atyre që neglizhonin detyrat e tyre ndaj Perëndisë dhe ndaj të tjerëve. Do të keqinterpretonte kuptimin e atyre ai që i përdorë ata për të nxjerrë përfundime në lidhje me dënimet e ferrit. Në gojën e Jezusit ato janë një thirrje urgjente dhe e përzemërt, drejtuar çdo njeriu, për të mos prishur jetën e tij dhe të të tjerëve. Kushdo që e humb ekzistencën e tij në këtë botë, humbet përgjithmonë mundësinë unike që i ka ofruar Zoti; ai shkatërron veten përjetësisht, sepse askush nuk do të mund t'ia kthejë kohën që ka humbur. Por kjo këmbëngulje e duhur për seriozitetin e kësaj jete nuk duhet keqkuptuar, nuk është shpallje e dënimit të përjetshëm të të dënuarit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË.

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6 – 10 – 2024.


LEXIMI I PARË: Zn. 2,18-24.

18 Zoti Hyj tha edhe: “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm: do t’ia bëj një ndihmë që t’i përngjajë”. 19 Pasi Zoti Hyj i kishte formuar prej dheut të gjitha kafshët e gjalla të fushës dhe të gjithë shpendët e qiellit, i solli te njeriu, për të parë, se si do t’i quajë, sepse secila kafshë e gjallë do të mbante atë emër, me të cilin do ta quante njeriu.
20 Njeriu ia ngjiti emrin përkatës secilës bagëti, secilit shpend të qiellit dhe secilës egërsirë të fushës; por për njeriun nuk gjendej një ndihmës që t’i përngjante atij.
21 Prandaj, Zoti Hyj i lëshoi njeriut një gjumë të rëndë. Pasi e zuri gjumi, ia nxori një brinjë dhe vendin e saj e mbushi me mish.
22 Zoti Hyj e përftoi gruan prej brinjës që ia kishte nxjerrë njeriut dhe e solli te njeriu. 23 Atëherë njeriu klithi:
“Kjo tani është ashti i eshtrave të mi
dhe mishi i mishit tim!
Le të quhet Grua,
sepse kjo u mor nga njeriu”.
24 Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm.


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

REFLEKTIM MBI PROJEKTIN E ZOTIT.

“1 Në fillim Hyji krijoi qiellin e tokën” (Zn. 1,1): kjo formulë në kohën e shkuar rrezikon të na mashtrojë; dhe kjo është ndoshta e vetmja vështirësi e këtij teksti, kurthi në të cilin nuk duhet të biem. Kurthi do të ishte të besojmë se po përballemi me një film të marrë nga jeta.
Natyrisht, kjo mënyrë leximi nuk i reziston reflektimit; së pari, nuk jemi aq naivë sa të besojmë se një gazetar ka qenë dëshmitar i veprës së Zotit në ditën e parë; nga ana tjetër, ne e dimë mirë se kushti i parë për lexim të mirë konsiston në të ditur se si të dallohen gjinitë letrare.
Ne jemi këtu, në kapitujt e parë të Zanafillës, përballë një shkrimi autori i të cilit nuk ka qenë një historian, por një njeri i urtë, domethënë autori nuk na tregon një fakt që ka ndodhur sipas parimeve të hiostorianëve të sotëm, por na tregon një reflektim të nje njeriu të urtë mbi vetveten përballë mrrekullive të krijimit që mund të soditë çdo ditë: në shekullin e dhjetë para Krishtit, ndoshta, në oborrin e mbretit Solomon, një teolog u bombardua me pyetje: “Pse vdekja? Pse vuajtja? Dhe pse vështirësitë e çifteve? Dhe të gjitha arsyet e jetës sonë, kundër të cilave ne hasim shpesh?... Për t'u përgjigjur, ai tregoi një histori siç tregoi Jezusi shëmbëlltyra. Autori nuk është një shkencëtar, ai është një besimtar: ai nuk pretendon të na tregojë se kur dhe si Hyji krijoi qiellin dhe tokën; ai flet për kuptimin, për projektin e Zotit. Në veçanti, historia ose shëmbëlltyra që meditojmë sot, kërkon të vendosë siç duhet marrëdhënien martesore në planin e Zotit. Si çdo histori, si shëmbëlltyrat e Jezusit, kjo histori e teologut tonë të shekullit të dhjetë përdor imazhe: kopshtin, gjumin, bregdetin; nën këto imazhe mund të shihet një mesazh: një mesazh që shqetëson të gjithë burrat dhe gratë e të gjitha kohërave; ai flet për burrin dhe gruan në përgjithësi dhe jo për një çift të parë hipotetik të njerëzimit: në hebraisht, autori përdor fjalën “Adam” që do të thotë “tokësor”, “pluhur”; ndryshe nga sa mund të besojmë, nuk është një emër.
Mesazhi i këtij teksti qëndron në katër pika:
Së pari, gruaja është pjesë e Krijimit që në fillim. Nuk ka dyshim për këtë për asnjë prej nesh sot, por atëherë ishte origjinale. Në Mesopotami, për shembull, (atdheu i Abrahamit), ku njerëzit reflektonin po aq për Krijimin dhe ku gjithashtu krijonin shpjegime përmes tregimeve po aq madhështore dhe poetike, pretendohej se gruaja nuk ishte krijuar që në fillim dhe se burri ia doli shumë mirë pa të. Bibla, përkundrazi, pohon se ajo është krijuar nga origjina e botës dhe mbi të gjitha se është një dhuratë nga Zoti: pa të njeriu nuk mund të jetë i lumtur dhe njerëzimi nuk do të ishte i plotë.
Mesazhi i dytë: Projekti i Zotit është lumturia e njeriut; përsëri në Mesopotami ka disa perëndi, të gjithë rivalë mes tyre, dhe kur vendosin të krijojnë njerëzimin, kjo ndodh sepse kanë nevojë për skllevër. Ndërsa, në Bibël, ekziston vetëm një Zot, dhe kur ai krijon njeriun dhe e vendos në “Parajsën tokësor”, ky kopsht i mrekullueshëm është për njeriun. Dhe fraza: “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm” do të thotë se Perëndia kërkon lumturinë e njeriut. (Duhet kuptuar: ‘Nuk është lumturi që njeriu të jetë vetëm’).
Mesazhi i tretë: ky është një pohim shumë i rëndësishëm dhe shumë inovativ i Biblës: seksualiteti është një gjë e bukur dhe e mirë, pasi është pjesë e projektit të Zotit; është një fakt shumë i rëndësishëm i lumturisë së burrit dhe gruas: “Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm” (v. 24).


IDEALI I DIALOGUT.

Mesazhi i katërt: ideali i propozuar për çiftin njerëzor nuk është dominimi i njërit mbi tjetrin, por barazia në dialog: dhe kush thotë “dialog” thotë si distancën ashtu edhe intimitetin; në këtë pikë, hebraishtja është më sugjestive se gjuha shqipe; në gjuhën tonë, fjalët “burrë” dhe “grua” nuk janë nga e njëjta familje; ndërsa, në hebraisht, burri është “ish” dhe gruaja “ishshah”: këto janë dy fjalë shumë të ngushta, nga e njëjta familje dhe megjithatë jo identike; fjala “ishshah” që përcakton gruan, është thjesht fjala femërore që rrjedh nga ajo që përcakton burrin. Kujtojmë momentin kur njeriu i vuri emrin kafshëve: ai i kishte dhënë një emër secilit, por kurrë atë fjalë, kurrë një emër që rrjedh nga emri i tij, sepse ndjente qartë distancën dhe fuqinë që Zoti i dha mbi kafshët; por përballë gruas, klithma e tij është emocione, njohjeje në kuptimin e vërtetë të termit: ai e njeh atë si të tijën; ai tani ka një “alter ego”, një të krijiuar në imazhin dhe në përngjasimin e tij që me të drejtë mund të qëndrojë poërballë tij.
Dhe përveç kësaj, kur Perëndia thotë projektin e tij, Bibla thotë “Nuk është mirë që njeriu të jetë vetëm, unë do t'i jap ndihmë që do t'i korrespondojë atij”: ne duhet ta përkthejmë fjalë për fjalë “si”: një qenie si qenien time që më korrespondon e më plotëson, me të mund të bëjë gjëra që nuk mund të bëjë vetëm, është një qenie që më mungonte, e që nuk është si të gjitha kafshë e kam përballë: sepse “për njeriun nuk gjendej një ndihmës që t’i përngjante atij”, që i korrespondonte (Zn. 2, 20).
Por nëse burri e pranon se gruaja është më e afërta e tij, ai megjithatë nuk ka të bëjë fare me të, ai e merr atë nga Zoti si dhuratë: delikatesa e tekstit është e jashtëzakonshme këtu: “Prandaj, Zoti Hyj i lëshoi njeriut një gjumë të rëndë. Pasi e zuri gjumi, ia nxori një brinjë dhe vendin e saj e mbushi me mish” (v. 21).
Lexojmë. Është Zoti që vepron, njeriu fle. Ne gjejmë të njëjtin imazh të gjumit, në një moment tjetër shumë të rëndësishëm në historinë e njerëzimit: kur Zoti bën një aleancë me Abrahamin, Bibla përdor të njëjtën fjalë të përkthyer këtu si “gjumë misterioz” dhe Bibla greke e ka përkthyer si “ekstazi”; mënyrë shumë delikatë, modeste për të thënë se veprimi i Zotit është aq i madh, aq solemn, sa i shpëton njeriut; ai mund vetë ta dëshmojë atë.
Më në fund, imazhi i gjumit ngjall, natyrisht, edhe natën: kur të zgjohet burri, do të ketë filluar një agim i ri për njerëzimin, sepse ka lindur gruaja!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6—10- 2024


PSALMI: 128, 1-6.

1 Lum njeriu që e druan Zotin, që ecën udhëve të tija!
2 Do të ushqehesh prej punës së duarve të tua, i lumi ti, mirë do të kalosh!

3 Gruaja jote: vresht plot fruta në dhomat e shtëpisë sate; djemtë e tu: pinjoj ulliri përreth tryezës sate!

4 Ja, se si bekohet njeriu që e druan Zotin!
5 Të bekoftë Zoti prej Sionit e pafsh lumturinë e Jerusalemit në të gjitha ditët e jetës sate
6 dhe i pafsh djemtë e djemve të tu! Paqja qoftë mbi Izraelin!

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

NË MARSHIM DREJT JERUZALEMIT.

Në Bibël, ky psalm mban nëntitullin “Kantiku i ngjitjeve”: pesëmbëdhjetë psalme, numrat 119/120 deri 133/134 në Bibël mbajnë të njëjtin mbishkrim; që do të thotë se ata u kompozuan për t'u kënduar jo në tempullin e Jeruzalemit, gjatë një prej ceremonive të panumërta të festës së Tabernakujve që zgjati tetë ditë në vjeshtë, por gjatë vetë pelegrinazhit, për të shoqëruar marshimin e pelegrinëve në rrugën e tyre për në Jerusalem. Kur njohim rrugën nga Jeriko në Jerusalem, kuptojmë se fjala “ngjitje” është bërë sinonim i fjalës “pelegrinazh”. Ne kemi një gjurmë të saj tek Isaia, 2,3:
“Tek ai do të shkojnë shumë popuj
e do të thonë:
“Ejani të ngjitemi në malin e Zotit,
në Shtëpinë e Hyjit të Jakobit
që të na i mësojë udhët e tij
e të ecim shtigjeve të tij”.
Për sa i përket psalmit tonë 128, duke pasur parasysh përmbajtjen e tij, mund të mendojmë se ai u këndua në fund të pelegrinazhit, në fund të shkallëve madhështore të Tempullit. Psalmi ka strukturën që mund të zbulohet atje në Tempullin: ajo paraqitet si një dialog midis priftërinjve dhe pelegrinëve; në pjesën e parë, priftërinjtë, në hyrje të tempullit, mirëpresin pelegrinët dhe u japin atyre një katekezë të fundit: “I bekuar është njeriu që e ka frikën e Zotit dhe ecën sipas rrugëve të tij! Do të ushqehesh me punën e duarve të tua: Lum ti! Lumturia është e jotja! Gruaja jote do të jetë në shtëpinë tënde si një hardhi bujare dhe djemtë e tu rreth tryezës si bimë ulliri”. Pastaj, pjesa e dytë, përgjigja: një kor ose të gjithë pelegrinët përgjigjen:
“Po, kështu do të bekohet njeriu që e ka frikën e Zotit”.
Pjesa e tretë, priftërinjtë flasin përsëri dhe shqiptojnë formulën liturgjike të bekimit:
Nga Sioni, Zoti të bekoftë! Ti do të shohesh lumturinë e Jeruzalemit gjatë gjithë ditëve të jetës tënde dhe i pafsh djemtë e djemve të tu!”.
Objekti i bekimit mund të na duket shumë tokësor; por megjithatë këmbëngulja e gjithë Biblës për lumturinë dhe suksesin duhet të na qetësojë. Etja jonë për lumturinë shumë njerëzore, dëshira jonë për sukses familjar bashkohen me planin e Zotit për ne... Zoti na krijoi për lumturi dhe asgjë tjetër. LE TË GËZOHEMI!
Dhe fjala “lumturi” shfaqet shumë shpesh në Bibël. Madje del aq shpesh sa mund ta kritikojmë se është larg realiteteve tona konkrete. A nuk ka gjasa të duket ironike përballë kaq shumë dështimeve dhe fatkeqësive njerëzore që shohim çdo ditë?
Në realitet, kjo fjalë nuk pretendon të jetë një vëzhgim disi i lehtë, sikur, automatikisht, njerëzit e drejtë dhe të shenjtë të siguroheshin se ishin të lumtur... Ne shohim të kundërtën çdo ditë. Në fakt, fjala “lumturi” është një inkurajim; André CHOURAQUI, përkthimi i të cilit është gjithmonë shumë afër tekstit hebraik, përkthen fjalën “të lumtur” nga “Në lëvizje”... nënkuptuar:
“ju jeni në rrugën e duhur, guxim!” Vazhdoni rrugën!
Ky është i gjithë kuptimi i Lumturive, si në fjalimin e Jezusit në Mal, ashtu edhe në të gjitha Lumturitë që hasim në Besëlidhjen e Vjetër. Për shembull, “Bekuar janë të uriturit dhe të eturit për drejtësi... I lumtur është njeriu që nuk mban anën e të këqijve... I lumtur është njeriu që e zbaton veten në Urtësi... Lum njerëzit që kanë Zotin për Zotin...” Të gjitha këto “Lumturi” janë në fakt një inkurajim: diçka si: ju keni zgjedhur rrugën e duhur, ecni përpara!
Psalmi ynë sot thotë pikërisht këtë: “I bekuar është njeriu që i frikësohet Zotit dhe ecën në rrugët e tij”: ai që ecën në rrugët e Perëndisë, sigurisht që ka zgjedhur rrugën e drejtë; nuk është çudi që i themi: “I lumtur je ti, ke zgjedhur rrugën e drejtë, vazhdo!”; ajo që na befason më shumë në këtë varg është fjala “frika”. A janë të pajtueshme “Frika” dhe “Lumturia”?
Është paralelizmi midis dy rreshtave të këtij vargu që mund të na ndriçojë: “ I Lum njeriu që e druan Zotin, dhe ecën udhëve të tija!”
Siç ndodh shpesh, fjala “dhe” duhet të zëvendësohet me “që është – dmth”; domethënë, “frika e Zotit” është “ecje sipas rrugëve të tij”.
Që do të thotë se frika ndaj Zotit ka një dimension bindjeje ndaj vullnetit të tij; por, kini kujdes, nuk është nga frika e hakmarrjes! Besimtari e di se me Zotin e dashurisë nuk mund të bëhet fjalë për hakmarrje.
André CHOURAQUI, përsëri, e përkthen këtë varg si më poshtë: “Në lëvizje, ju që të gjithë po dridheni me Zotin”. Është drithma e emocionit, jo frika.


NË LËVIZJE, JU QË PO DRIDHNI ME ZOTIN.

Njeriut biblik iu desh shumë kohë që të zbulonte se Zoti është dashuri; por sapo ka zbuluar një Zot dashurie, nuk ka më frikë. Populli i Izraelit kishte këtë privilegj të zbulonte madhështinë e Perëndisë që na tejkalon pafundësisht DHE afërsinë, butësinë e po këtij Perëndisë. Papritur, frika “nga Zoti”, në kuptimin biblik, nuk është më frika e njeriut primitiv (sepse nuk mund të kemi frikë prej Atij që është Mirësia personalisht, nëse guxoj ta them këtë); frika “nga Zoti” është atëherë qëndrimi i fëmijës së vogël që sheh te babai i tij forcë dhe butësi. Si rezultat, ai i beson atij dhe nuk ka ngurrim ta ndjekë në rrugët e tij.
Një psalm tjetër e krahason frikën e Perëndisë me butësinë birnore:
“13 Sikurse baba ka dhimbje për fëmijët e vet,
ashtu Zoti ka dhimbje për ata që e druajnë” (Ps. 103,13).
Frika nga Zoti ka këto dy aspekte: butësinë dhe nënshtrimin sepse të dyja janë sinonim i besimit.
Së fundi, kalimthi, vërej një formulë që ndoshta revolton ata prej nesh që përjetojnë probleme në punën e tyre:
“2 Do të ushqehesh prej punës së duarve të tua, i lumi ti, mirë do të kalosh!” (v. 2).
Duhet besuar se problemet e papunësisë nuk ekzistonin kur u krijua ky psalm! Kjo të paktën na dëshmon se Bibla ka pasur gjithmonë një pikëpamje shumë pozitive për punën; Zoti ia besoi krijimin njeriut; kujtoni Adamin e vendosur në Kopshtin e Edenit, për ta kultivuar dhe ruajtur atë; formulë piktoreske që nënkuptonte besimin që Perëndia i jep njeriut duke i dhënë atij përgjegjësinë për Krijimin.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD. VITI B.

MË 6-10-2024.

LEXIMI I DYTË: HB. 2, 9-11.

9 Atë që qe përulur për pak kohë më poshtë se engjëjt, Jezusin, e shohim të kurorëzuar me lavdi e nder për arsye të vdekjes që pësoi që kështu, për hir të Hyjit, vdekja e shijuar prej tij të jetë në dobinë e të gjithë njerëzve.
10 Dhe, vërtet, i kishte hije Atij, për të cilin dhe prej të cilit është çdo gjë dhe që donte t’i çojë në lumturi shumë bij - ta bënte të përsosur me anë të vuajtjeve Udhëheqësin e shëlbimit të tyre. 11 Sepse si Shenjtëruesi ashtu të shenjtëruarit, janë të gjithë prej Njërit. Prandaj as nuk turpërohet t’i quajë vëllezër.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

MISTERI I MISHËRIMIT.

Ky tekst është në një farë mënyre një përmbledhje e vogël e “Besoj-s” të Krishterë: ai thotë tre gjëra: së pari, Jezusi është edhe njeri dhe Perëndi; së dyti, ai është shpëtimtari, Mesia që kemi pritur; dhe së treti, është nëpërmjet vdekjes së tij në kryq që ai i sjell shpëtimin njerëzimit.
E filloj me pikën e parë: ne themi lehtësisht se Jezusi është edhe njeri edhe Zot, ndoshta duke harruar se ishte vërtet e paimagjinueshme, skandaloze edhe për njerëzit e kohës së tij. U desh shumë meditim dhe reflektim për ta pranuar dhe sigurisht shumë frymëzim nga Shpirti Shenjt!
Megjithatë, ky është kuptimi i fjalisë së fundit që sapo lexuam: “Jezusi që shenjtëron dhe njerëzit që janë shenjtëruar, janë të së njëjtës race”. Të thuash: “Jezusi shenjtëron” do të thotë të thuash se ai është Zot. Sepse, për një njeri të Besëlidhjes së Vjetër, vetëm Perëndia është i shenjtë, vetëm ai mund të shenjtërojë; njerëzit janë të shenjtëruar nga Perëndia, ata padyshim nuk mund ta shenjtërojnë veten ose të tjerët. Për njeriun biblik, është e qartë se një humnerë e ndan atë nga Zoti.
Këtu ndoshta prekim se cili është ndryshimi i pakapërcyeshëm midis hebrenjve dhe të krishterëve.
Ky është i gjithë misteri i Mishërimit: Zoti është aq afër njeriut sa u bë vetë njeri në Jezusin. “Jezusi që shenjtëron dhe njerëzit që janë shenjtëruar, janë të së njëjtës race”. Jezusi është edhe Perëndia që shenjtëron, edhe njeriu, i së njëjtës racë me ne: i njëjti lëng rrjedh në venat tona. Humnera midis Zotit dhe njerëzimit është mbushur përfundimisht. Kjo është ajo që ne e quajmë shpëtim.

Tani e tutje, një fëmijë njerëzish ka hyrë në lavdinë e Perëndisë; atij i zbatohet Psalmi i famshëm 8 i cili flet për madhështinë e njeriut ashtu siç e ngjiz Perëndia: këtë qenie që Perëndia e ka vendosur “pak më poshtë engjëjve”, por që një ditë do të kurorëzohet me lavdi dhe nder “sepse është bërë të mbretërojë mbi çdo krijim, kur “të gjitha gjërat do të vihen nën këmbët e tij”, për të përdorur shprehje nga Psalmi 8.

Këtu janë disa vargje nga Psalmi 8:
Gjithçka vure nën këmbët e tija
“2 O Zot, Zoti ynë,
sa i mrekullueshëm është Emri yt mbi mbarë dheun!...
4 Kur e sodis qiellin ‑ veprën e gishtave të tu,
hënën e yjet që ti i vendose,
5 çka është atëherë njeriu që ta kujtosh,
biri i Adamit që të përkujdesesh për të?
6 E pra, e bëre pak më të vogël se engjëjt,
e kurorëzove me lavdi e shkëlqim,
7 i dhe pushtet mbi veprat e duarve të tua.
Besimtari që kompozoi këtë psalm nuk do të dinte ta emëronte Jezusin e Nazaretit, padyshim; ai thjesht rilexoi librin e Zanafillës dhe u mrekullua me thirrjen e njeriut, të thirrur nga Perëndia për të mbretëruar mbi të gjithë krijimin. Vokacioni ende i pa realizuar, dhe kjo është arsyeja pse njerëzimi pret shpëtimin e tij.
Në kohën e Krishtit, meqenëse njerëzimi dukej përfundimisht i paaftë për ta realizuar këtë thirrje, u mendua se ky psalm fliste për Mesinë; kjo është ajo që bën autori i letrës drejtuar Hebrenjve.
Dhe tani kalojmë në pikën e dytë: për të krishterët, Jezusi është me të vërtetë Mesia, shpëtimtari që njerëzit prisnin sepse është ai që e sjell njerëzimin në këtë lavdi dhe në këtë nder që janë thirrja e tij.
Pika e tretë mbetet: si është ky Mesia? Ky shpëtimtar i pritur? Është nëpërmjet vdekjes së tij në kryq që Jezusi i sjell shpëtimin njerëzimit. Edhe këtu, ne hamendësojmë përmes këtyre linjave vështirësitë e të krishterëve të parë: si mund të kuptohet misteri i Jezusit? Megjithatë, kjo është një nga këmbënguljet shumë të forta të Besëllidhjes së Re në tërësi: jo vetëm që kryqi i Krishtit është i pandashëm nga lavdia e tij, por edhe më shumë rruga drejt lavdisë kalon nëpër kryq.


NUK KA DASHURI MË E MADHE...

Edhe një herë jemi në qëndrën e misterit të po-nit të Perëndisë; kjo pyetje rezonon shumë shpesh në Besëlidhjen e Re: Pse ishte e nevojshme? Pse kryqi? Pse vuajtje dhe vdekje? Përgjigjen, tekstet e Besëlidhjes së Re e japin secilin në mënyrën e vet, por mund ta shprehim në këtë mënyrë: njerëzimi do të shpëtohet kur të njohë plotësisht Zotin e tij dhe të mund të hyjë në dialog me të. Që njerëzimi ta njohë plotësisht Zotin e tij, duhet ta dijë se ai është dashuri. Dhe prova më e madhe e dashurisë është që të jepet jeta për ata që duam. Pra, po, shpallja e Zotit erdhi përmes kryqit.
Kishte ende një pyetje për t'u zgjidhur për autorin e letrës drejtuar hebrenjve: ai u drejtohej ish-hebrenjve që ishin bërë të krishterë; për ta, një pyetje mbeti pa përgjigje: ju thoni se Jezusi i Nazaretit është Mesia, por si mund të jetë ai Mesia, ai që nuk ishte prift? Sepse në kohën e Krishtit, duke qenë se nuk kishte më mbret, disa prisnin një Mesia që do të ishte prift. Tani, një gjë është e sigurt, Jezusi ishte një laik. Në këtë kontekst, autori i letrës drejtuar Hebrenjve ka një objektiv shumë specifik: të tregojë se Jezusi është prift në mënyrën e tij dhe se ai është edhe prift në të vetmen mënyrë të vlefshme!
A mund të konsiderohet Jezusi kryeprift? Ai kurrë nuk u shugurua prift, me sa dimë, ai kurrë nuk u soll “në përsosmëri”, siç thanë ata në atë kohë. Natyrisht, shprehja “çon në përsosmëri” na befason; A nuk ishte Krishti i përsosur? Në realitet, është një term teknik për shenjtërimin e kryepriftit, do të thotë: “i hipur në fron si kryeprift”.
Ju thoni se Jezusi nuk u shugurua prift? Po, përgjigjet autori i letrës drejtuar hebrenjve, ishte vdekja e tij në kryq ajo që e kishte kurorëzuar atë si prift. “Përsosmëria” e Krishtit, domethënë kurorëzimi i tij si kryeprift, nuk është vuajtja e pasionit dhe e kryqit, por është dashuria e tij universale ajo që e bën atë të ndajë gjendjen e çdo njeriu deri në vuajtje dhe vdekje. Kryqi nuk e ndan Krishtin nga njerëzit e tjerë, përkundrazi, pasqyron solidaritetin e tij të përsosur me ta.
Vërtet mund të falënderojmë, autori na thotë: “Nëse atëherë ai përjetoi vdekjen, ajo është, me hirin e Perëndisë, për shpëtimin e të gjithëve”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA XXVII ORD…VITI B.

MË 6 -10 -2024.

UNGJILLI: Mk. 10,2-16.

1 Jezusi u çua prej andej e shkoi në krahinën e Judesë (dhe) në anën përtej Jordanit. Prapë u mblodh rreth tij një turmë e madhe populli dhe ai përsëri nisi t’i mësojë siç e kishte zakon. 2 Atëherë (iu afruan farisenjtë) e, për ta sprovuar, e pyetën:
“A ka leje burri ta lëshojë gruan?”
3 Ai u përgjigj:
“Çka ju urdhëroi Moisiu?”
4 Ata i përgjigjën:
“Moisiu lejoi ‘të shkruhet letra e divorcit e të lëshohet. ’“
5 Jezusi u tha:
“Atë rregullore Moisiu e shkroi për ju për arsye të kryeneçësisë suaj. 6 Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër. 7 Prandaj njeriu do ta lërë babain e vet e nënën e vet e do të bashkohet me gruan e vet, 8 e kështu të dy do të jenë një trup i vetëm.’ Këndej pra, nuk janë më dy, ‑ por një trup i vetëm. 9 Prandaj, çka bashkoi Hyji, njeriu të mos guxojë ta ndajë!”
10 Në shtëpi nxënësit e pyetën përsëri për të njëjtën gjë. 11 Ai u tha:
“Kush e lëshon gruan e vet e merr një tjetër, bën kurorëthyerje kundër së parës. 12 Po qe se edhe gruaja e lëshon burrin e vet e martohet me një tjetër, bën kurorëthyerje.”
13 Ia sillnin fëmijët që të vinte dorën mbi ta, por nxënësit ua ndalonin. 14 Jezusit, kur i pa, i erdhi keq dhe u tha:“Lërini fëmijët të vijnë tek unë e mos i ndaloni; sepse atyre u përket Mbretëria e Hyjit!
15 Përnjëmend po ju them: kush nuk e pranon Mbretërinë e Hyjit porsi fëmija i vogël, nuk do të hyjë në të.”
16 Atëherë i përqafoi fëmijët dhe i bekoi duke vënë duart mbi ta.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

“ÇFARË THOTË LIGJI?” PYESIN NJERËZIT.

Duhet mendohet se divorci ishte tashmë një temë bisede! Disa mund të akuzoheshin se ishin të dobët dhe disa tjerët më pas se ishin rigorozistët. Pra, farisenjtë erdhën për të pyetur Jezusin: “A ka leje burri ta lëshojë gruan?” (v. 2). A është e ligjshme që një burrë të divorcohet nga gruaja e vet? Si mund të jetë keqdashëse kjo pyetje? Marku vëren se qëllimi i farisenjve është të testojnë Jezusin.
Ne do të prisnim nga Jezusi një përgjigje po ose jo: lejohet ose është e ndaluar, ose lejohet në kushte të caktuara. Por, si zakonisht, Jezusi nuk jep një përgjigje drejtpërdrejt, ai i ndihmon bashkëbiseduesit e tij që të kërkojnë vetë elementet e një përgjigjeje.
Si fillim, ai i referohet në ligjin e Moisiut: “Çka ju urdhëroi Moisiu?” (v. 3). Në fakt Moisiu nuk ka përshkruar asgjë për këtë temë, për divorcin; ligjet e dhëna në Sinai nuk flasin për divorc; dhe asnjë herë në Besëllidhjen e Vjetër nuk gjejmë atë që mund ta quajmë “kod martesor” që përcakton kushtet që duhen respektuar në rast divorci. E vetmja gjë që mund të gjendet, dhe kjo është ajo që farisenjtë kanë në mendje, është një pasazh nga libri i Ligjit të Përtërirë, i cili në mënyrë implicite pranon se divorci ekziston, pasi ndalon një burrë të divorcuar që më vonë të marrë përsëri gruan e tij.
Fjalia e saktë në të cilën mbështeten farisenjtë fillon kështu:
“1 “Kur dikush martohet dhe jeton me të si me grua, por pastaj ajo nuk i pëlqen më, sepse ka gjetur diçka të pahijshme në të, i shkruan vërtetimin e lëshimit, ia jep në dorë dhe e dëbon prej shtëpisë, 2 dhe ajo si të ketë dalë prej tij, martohet me një tjetër, 3 por edhe atij nuk i pëlqen dhe i jep edhe ai dëftesën e ndarjes dhe e hedh prej shtëpisë së vet, ose ndoshta vdes, 4 burri i parë nuk mund ta marrë atë për grua, sepse ajo ka qenë përdhosur. Kjo do të ishte një poshtërsi ndër sy të Zotit. Ruaju se bën të mëkatojë toka që Zoti, Hyji yt, do të ta japë për pronë” (Dt. 24,1-4). Këtu nuk ka as recetë, as leje, as kushte divorci, por vetëm vëzhgim të një situate ekzistuese.
Divorci vërtet ekzistonte dhe u vendos zakoni i aktit të ndarjes-divorcit. Ndoshta ky është kurthi i vendosur nga farisenjtë? Do të shohim nëse Jezusi e njeh vërtet mirë Ligjin.


“CILI ËSHTË PLANI I ZOTIT?” PYET JEZUSI.

Por Jezusi tashmë ka shkuar shumë më tej: ai e kërkon përgjigjen e tij në një terren krejtësisht tjetër! I referohet planit të Perëndisë: “Atë rregullore Moisiu e shkroi për ju për arsye të kryeneçësisë suaj. 6 Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër. 7 Prandaj njeriu do ta lërë babain e vet e nënën e vet e do të bashkohet me gruan e vet, 8 e kështu të dy do të jenë një trup i vetëm.’ Këndej pra, nuk janë më dy, ‑ por një trup i vetëm. 9 Prandaj, çka bashkoi Hyji, njeriu të mos guxojë ta ndajë!” (v.5-9).
Në fillim të krijimit, Perëndia i bëri ata burrë e grua. Dhe fjala “fillimi” në Bibël nuk do të thotë një fillim kronologjik, përkundrazi do të thotë projekti origjinal, jo ajo që fillon, por ajo që urdhëron vazhdimin, nga i cili rrjedh gjithçka. Kjo frazë: “Në fillim të krijimit, Perëndia i bëri ata burrë e grua” është pjesë e historisë së parë të krijimit (Zn. 1,27), një histori që të gjithë rreth tij e dinin përmendësh. Jezusi citoi vetëm një pjesë të vogël të një vargu, por të gjithë bashkëbiseduesit e tij mund ta plotësonin të gjithë vargun:
“Por në fillim të botës, Hyji ‘i krijoi mashkull e femër” (v. 6). Perëndia e krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së tij, sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë e krijoi; burrë e grua i krijoi. Fati i vërtetë i çiftit është të jetë imazhi i Zotit. Dhe, menjëherë, Jezusi shton një referencë të dytë të marrë, këtë, në tregimin e dytë të krijimit:
“Për këtë arsye njeriu do ta lërë të atin dhe t’ëmën e vet dhe do të jetojë bashkë me gruan e vet e do të bëhen një trup i vetëm” (Zn. 2,24). Sigurisht, nëse çifti njerëzor është shëmbëlltyra e Zotit, ai është i pandashëm, i pazgjidhshëm. Jezusi nxjerr përfundimin logjik: “Ajo që Zoti ka bashkuar, njeriu të mos e ndajë”, domethënë: “Ajo që Zoti ka projektuar në unitet, le të mos e ndajë njeriu”.
Ne jemi këtu në qendër të misterit të projektit të Zotit; është shumë më e lartë se një çështje e pronarëve, si ajo e farisenjve: a mund ta hedh poshtë? Gruaja më pas trajtohet si një objekt që merret dhe që po aq lehtë mund të hidhet tutje. Burri sipas shëmbëlltyrës së Zotit është një njeri i lirë që lë sigurinë e shtëpisë së babait të tij, të vijë dhe të shartojë, të lidhet me gruan e tij”.
Ungjilli i Mateut raporton se dishepujt më pas i thanë Jezusit: “Nëse kjo është martesë, nuk është interesante!” Jezusi i çoi në nivelin e misterit dhe planit të Perëndisë; ato janë në realitet që nuk janë gjithmonë të lehta, përndryshe nuk do të lindte çështja e divorcit. Dhe është e vërtetë që për t'u ngritur në nivelin e misterit, ne kemi nevojë për hirin e Perëndisë. Vetëm me hirin e Perëndisë njeriu mund të hyjë në misterin e dashurisë dhe kërkesat e saj. E lënë në forcën tonë, atë që Jezusi e quan “fortësinë e zemrës sonë”, ne nuk mund t'i përgjigjemi qëllimit të krijuesit. Dhe këtë e ka detyruar Ligji ta marrë parasysh. Kur Jezusi u tha farisenjve: “Është për shkak të ngurtësisë së zemrave tuaja që Moisiu formuloi këtë rregull”, ai na bën të kuptojmë se Ligji ishte një fazë e pedagogjisë së Perëndisë; kur të jemi në mbretëri, do të njohim vetëm një ligj, atë të dashurisë.
Finalja e këtij pasazhi të ungjillit është shumë freskuese pas pyetjeve tona të dhimbshme për të rriturit. Jezusi na fton të mirëpresim Mbretërinë e Perëndisë “si një fëmijë”: fëmijët shumë të vegjël gjithmonë mirëpresin shumë thjesht dashurinë që u tregohet.
Është shumë e rëndëshishme që të përkujtojmë tani se libri i Zanafillës këtu nuk ka të bëjë me ndonjë burrë apo grua të veçantë; flet për njerëzimin në përgjithësi në të cilin burrat dhe gratë janë të pandashëm. Shprehja që lexuam në leximin e parë thoshte të njëjtën gjë: “Nuk është mirë që një burrë të jetë vetëm”, nuk do të thotë: “Nuk është mirë që një burrë të mbetet beqar”, por thotë që njerëzimi është i plotë vetëm në dualitetin e tij, burra dhe gra. Për shkak se vetëm në këtë marrëdhënie dialogu të përbërë nga intimiteti i largët dhe i thellë njerëzimi e kupton thirrjen e tij si imazh i Zotit.
- Nuk është, pra, rastësi që Kënga e Këngëve, kur dëshiron të zbulojë misterin e intimitetit të Zotit, merr si shembull impulset, butësinë dhe intimitetin e një çifti të dashur. Dhe, edhe sot, vëllezërit tanë hebrenj lexojnë Këngën e Këngëve gjatë kremtimit të Pashkës që është kremtimi i Besëlidhjes midis Perëndisë dhe popullit të tij.
- Profeti Malakia e kishte bërë tashmë këtë lidhje midis çështjes së divorcit dhe tekstit të Zanafillës për qëllimin e krijuesit: “Zoti është dëshmitar ndërmjet teje e gruas së rinisë sate, të cilës ti iu bëre i pabesë: e, pra, kjo është bashkëshortja jote dhe gruaja e besëlidhjes sate! 15 Pse a nuk e bëri një qenie të vetme që ka mish e frymë të jetës? E çfarë kërkon tjetër kjo njësi nëse jo pasardhës të dhuruar prej Hyjit? Ruajeni, pra shpirtin tuaj e gruas së rinisë sate ruaj se i bëhesh i pabesë! 16 Nëse ndokush e ndan pse e urren ‑ thotë Zoti, Hyji i Izraelit ‑ fajësia ia mbulon petkun ‑ thotë Zoti i Ushtrive. Ruajeni jetën tuaj e mos jini të pabesë!” Askush të mos jetë tradhtar i gruas së rinisë së tij... A nuk bëri Zoti një qenie të tillë, mish të gjallëruar nga fryma e jetës? Dhe çfarë kërkon kjo unike? Pasardhës të dhënë nga Zoti...” (Ml. 2, 15). Prandaj, Malakia e bazon kërkesën për pazgjidhshmërinë e martesës në nevojat e fertilitetit dhe familjes. Përsëri, ky ishte vetëm një hap në pedagogjinë biblike; Jezusi shkon shumë më tej: fati i vërtetë i çiftit është të jetë imazhi i Zotit.