Përgatitja e liturgjisë së festave të urdhëruara. Komente postohen disa ditë përpara festave.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

2 Ord. VITI A.

MË 15 – 1 – 2023.


LEXIMI I PARË: Is.49,3...6

3 Zoti më tha: “Shërbëtori im je, o Izrael,
në të cilin do ta dëftoj lavdinë time!”
5 E tani thotë Zoti që më trajtoi
që nga kraharori shërbëtor për vete,
për t’ia kthyer Jakobin Atij,
për ta mbledhur rreth tij Izraelin.
U bëra i lavdishëm ndër sytë e Zotit,
Hyji im u bë fuqia ime.
6 Ai më tha: “Tepër pak është të më jesh shërbëtor
për t’i rilindur fiset e Jakobit,
për t’i riatdhesuar Tepricat e Izraelit:
por të caktoj të jesh drita e popujve
që shëlbimi im të arrijë në skaj të tokës!”



LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE



IZRAELI NË MËRGIM NË BABILONI…SHËRBËTOR I ZOTIT.


Ky pasazh është pjesë e një grupi prej katër tekstesh në librin e profetit Isaia, katër tekste shumë të veçanta të cilat quhen "Këngët e shërbëtorit". Janë predikime që datojnë nga periudha shumë e errët e mërgimit në Babiloni, në shekullin e gjashtë, predikime për këtë arsye drejtuar një populli në ankth të madh, i cili ndonjëherë pyet veten nëse Zoti nuk e ka harruar, nuk e ka braktisur. Tani profeti, në këta tekste, vjen për t'u thënë bashkëkohësve të tij në mërgim: "Ti je akoma shërbëtor i Zotit". Që do të thotë se Aleanca nuk është prishur, përkundrazi është akoma në fuqi. Zoti jo vetëm që nuk e ka braktisur popullin e tij, por ai ende mbështet tek ata për një mision shumë specifik.
Sepse nëse ndonjëherë mund të pyesim veten se kush është ky "Shërbëtor i Zotit" i caktuar nga Isaïa në “Këngët e shërbëtorit”, në këtë tekst është shumë e qartë: nuk bëhet fjalë për një individ të caktuar, por për një Popull që Ai vetë ka zgjedhur, për Popullin e Izraelit. Ju kujtoj fjalinë e parë të tekstit:
"Zoti më tha: Ti je shërbëtori im, Izrael".
Dhe thirrja e tij është gjithashtu e përcaktuar qartë:
"Në ty do të shfaq shkëlqimin tim".
Tani, shkëlqimi i Perëndisë (pretendimi i tij për lavdi, nëse preferohet) është vepra e tij e shpëtimit; shumë konkretisht këtu bëhet fjalë për kthimin nga Mërgimi në Babiloni. Prandaj, në mënyrë indirekte, Isaia këtu shpall fundin e afërt të Mërgimit. Në të vërtetë, kur Populli i Izaelit të shpëtohet, çlirohet, ai do të jetë prova e gjallë se Zoti është shpëtimtar! Është në këtë mënyrë që të shpëtuarit mund të bëhen shpëtimtarë; jo vetëm në vetvete, sepse vetëm Perëndia është shpëtimtar, por nga vetë fakti i të qenit shpëtuar dhe i të qenit dëshmitar i këtij shpëtimi përballë botës!
Sepse, sipas mentalitetit të kohës, rënia e njerëzve të mundur dhe të dëbuar mund të kalojë si dështim të Zotit të tyre, por çlirimi i tyre do të shfaqë në sytë e botës pagane epërsinë e Zotit.
Prandaj, titulli i shërbëtorit që i jepet popullit të Izraelit në mërgim, nënkupton dy gjëra: së pari është një siguri për mbështetjen e Zotit, por është në të njëjtën kohë një thirrje për një mission: Izraeli duhet të vazhdojë të besojë në shpëtim dhe të dëshmojë për të përpara botës; sepse duke njohur nëpërmjet tij veprën e Perëndisë, të tjerët do të pranojnë se Perëndia është shpëtimtar dhe, nga ana tjetër, do ta mirëpresin atë si shpëtimtarin e tyre. Kështu më në fund Zoti do të njihet dhe do të njihet nga të gjithë ata që e kanë parë duke punuar për të shpëtuar popullin e tij. Është në këtë kuptim që Izraeli mund të dëshmojë praninë e Perëndisë dhe kujdesin e tij shëlbinprurëse në favor të popullit të tij dhe të njerëzimit mbarë. Ky është kuptimi i shprehjes:
"Ti je shërbëtori im, Izrael, në ty do të shfaq shkëlqimin tim".
Pra, kuptojmë fjalinë e fundit të tekstit tonë:
"Unë të bëj dritën e kombeve, që shpëtimi im të arrijë deri në skajet e dheut".
Edhe një herë, Bibla na thotë se projekti i Perëndisë është një projekt shpëtimi, lumturie dhe se ka të bëjë me të gjithë njerëzimin: "Deri në skajet e tokës".
Deri atëherë, mendohej se vepra e Perëndisë për shpëtimin kalonte përmes një individi, i cili quhej Mesia. Dhe Populli e imazhinonte atë si një mbret. Këtu, pritshmëria e Mesisë evoluon në mënyrë të konsiderueshme: nga njëra anë, Mesia nuk është më një individ i veçantë, ai është një personazh kolektiv: është Populli i Izraelit që është investuar me një mision në shërbim të Zotit dhe të botës. Dhe nga ana tjetër Mesia që duhet të vijë, nuk ushtron më pushtet mbretëror, por paraqitet si shërbëtor.
Mbetet një pyetje e vështirë. Në fillim të tekstit, është Zoti ai që flet dhe i drejtohet Shërbëtorit. Por, më pas, vetë Shërbëtori flet: "Zoti më ka formuar që në barkun e nënës sime që të jem shërbëtor i tij, për t'i sjellë Jakobin dhe për të mbledhur Izraelin pranë tij".
Nëse Shërbëtori është Izraeli, si mund të thuhet se do ta mbledhë Izraelin?




SHËRBËTORI SI DËSHMITAR I VEPRAVE ÇLIRIMENTARE TË ZOTIT.


Në fakt, Isaia u drejtohet të afërmve të tij, bërthamës së vogël të besimtarëve, atyre që u quajtën “Tepricat e Izraelit”, atyre që nuk u lëkund besimi, pavarësisht viteve të mërgimit dhe robërisë. Kjo "Teprica e vogel e Izraelit” ka detyrën e parë të mbledhë të gjithë Izraelin dhe ta kthejë atë tek Perëndia i tij, domethënë ta kthejë atë në besim.
Por kjo është vetëm faza e parë e misionit të tyre:
" Ai më tha: “Tepër pak është të më jesh shërbëtor
për t’i rilindur fiset e Jakobit,
për t’i riatdhesuar Tepricat e Izraelit:
por të caktoj të jesh drita e popujve
që shëlbimi im të arrijë në skaj të tokës!” (v. 6).
Sepse është pikërisht kjo vepër e papritur, e paimazhinueshme të ngritjes së njerëzve nga pak njerëz që do të jetë në sytë e gjithë botës një dëshmi për Perëndinë e Izraelit. E thënë ndryshe, rivendosja e Izraeliteve, kthimi i tyre në besimin e Besëlidhjes është pjesë e planit të Perëndisë si preludi i shpëtimit të të gjithë njerëzimit.
I gjithë ky lajm i bukur dikujt duhet t'i jetë dukur paksa jorealist; kjo është arsyeja pse profeti pohon me këmbëngulje se ai nuk shpiku asgjë: ai është vetëm zëdhënës i Zotit. Dy herë, ai saktëson: “Zoti më tha...(v. 3 e 6) dhe Tani Zoti më thotë (v.5)”. Dhe, nga ana tjetër, ai u pëshpërit bashkëkohësve të tij fjalë shprese:
“U bëra i lavdishëm ndër sytë e Zotit,
Hyji im u bë fuqia ime” (v.5).
Unë kam vlerë në sytë e Zotit, është Perëndia im ai që është forca ime. Nuk është krenari apo pretendim, përkundrazi është përulësi: njohja se në thellësi të dëshpërimit të tij, Shërbëtori ka vetëm një burim, mbështetjen e vetë Zotit.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA 2 Ord. VITI A

MË 15 – 1 – 2023.

PSALMI 40,2.4.7-11.

Me shpresë të gjallë shpresova në Zotin
dhe ai u prir drejt meje,
e vështroi britmën time
2 Ai më nxori nga gropa e mjerimit,
nga gropa plot baltë,
këmbët m’i qiti mbi shkëmb
dhe m’i bëri të fortë hapat.
4 Në gojë më vuri një këngë të re,
himnin e Zotit, Hyjit tone.
Shumë do të shohin dhe do të druajnë
dhe do të shpresojnë në Zotin.
7 Fli e dhurata ti nuk do,
vetë m’a zbulove vullnetin tend:
fli shkrumbimi e pendestare nuk kërkon,
8 atëherë thashë: "Ja, po vij unë.
Në Librin e Ligjit shkruan për mua:
9 “Të kryej vullnetin tend, Hyji im, dëshiroj,
ligji yt është në thellësinë e zemrës time".
10 Drejtësinë tënde e shpalla në kuvendin e dheut;
shih, nuk i mbaj të mbyllura buzët, o Zot, ti e di.
11 Nuk e fsheha drejtësinë tënde në zemrën time;
do ta kumptoj të vërtetën tënde dhe shpëtimin tend…”



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.


MË TREGO SAKRIFICAT E TUA,

UNË DO TË THEM SE KUSH ËSHSTË ZOTI YT.

“Fli e dhurata ti nuk do… Fli shkrumbimi e pendestare nuk kërkon…” (v. 7):
fraza kurioze në një psalm kur dihet se psalmet janë bërë për t'u kënduar në tempullin e Jeruzalemit pikërisht në momentin kur ofroheshin flijimet!
Më së shumti në sytë e Zotit, nuk është sakrifica në vetvete, është qëndrimi i zemrës që ajo përfaqëson, që ka vlerë.
“7 Fli e dhurata ti nuk do,
vetë m’a zbulove vullnetin tend:
fli shkrumbimi e pendestare nuk kërkon,
8 atëherë thashë: "Ja, po vij unë.
Në Librin e Ligjit shkruan për mua:
9 Të kryej vullnetin tend, Hyji im, dëshiroj”.
Nuk deshe as ofertë, as flijime, më hape veshët;
ti nuk po kërkon një holokaust apo një viktimë,
kështu që unë thashë: Ja, unë vij”.
E gjithë Bibla është historia e një praktike të gjatë dhe, me këtë psalm 40, jemi në fazën përfundimtare të asaj që mund të quhet pedagogjia e profetëve. Në liturgjinë e fjalës së të dielave trajtohet shpesh kjo histori e sakrificave në Izrael: ajo zhvillohet në të njëjtën kohë me zhvillimin, me përparimin e njohjes së Zotit. Është një gjë logjike: "Të sakrifikosh", ("sacrum facere" në latinisht) do të thotë: "të bësh një vepër të shenjtë", të hysh në kontakt ose më mirë në bashkësi me Zotin. Gjithçka padyshim varet nga ideja që kemi për Zotin. Pra, ndërsa zbulojmë fytyrën e vërtetë të Perëndisë, praktika e flijimit do të ndryshojë.
Gjëja e parë për t'u mbajtur në mend, është kjo: nuk ishte Izraeli ai që shpiku flijime ose oferta për Zotin: disa popuj të tjerë të Lindjes së Mesme shumë kohë përpara se populli hebre të meritonte këtë emër, ua ofronin sakrifica dhe olokaustët zotave të tyre.
Pyetja e dytë mund të jetë kur dikush në Izrael filloi të jetë i interesuar në praktikën e flijimit: dhe përgjigja është se ka pasur gjithmonë oferta dhe sakrifica në Izrael gjatë historisë biblike. Ka një shumëllojshmëri të madhe sakrificash, por të gjitha janë një mjet për të komunikuar me Perëndinë. Për më tepër, fjala e përdorur në hebraisht për të thënë: "të ofrosh një flijim" është e njëjta që përdoret për të thënë "të afrohesh".
Pika e tretë: sakrificat e praktikuara nga Populli i Zgjedhur, nga Hebrenjtë, ngjajnë me ato të fqinjëve të tyre... po, por me një përjashtim dhe një përjashtim që është kolosal: specifika e sakrificave në Izrael është se sakrificat njerëzore janë rreptësisht të ndaluara. Është një konstante në Bibël: sakrificat njerëzore janë konsideruar gjithmonë një tmerr; Jeremia, për shembull, tha në emër të Perëndisë:
"Sepse bijtë e Judës bënë çka është e keqe para syve të mi ‑ është fjala e Zotit… Ndërtuan vende të larta të Tofetit që është në luginën Benennom për t’i djegur bijtë e bijat e veta në zjarr ‑ çka kurrë nuk u kam urdhëruar as kurrë nuk më ka shkuar nëpër mend… Kurrë nuk e kam kërkuar këtë dhe nuk më ka shkuar kurrë në mendje të kryej një tmerr të tillë..." (Jr 7, 30-31; 19, 6; 32, 35). Dhe në historinë e famshme të sakrificës së Abrahamit, ai zbuloi se: "të sakrifikosh" ("të bësh një gjë të shenjtë") nuk do të thotë "të vrasësh"! Abrahami ia ofroi Zotit djalin e tij, ai nuk e vrau. Ky episod që hebrenjtë e quajnë "lidhja e Isakut" lexohet pikërisht si provë se, që nga fillimi i Besëlidhjes midis Zotit dhe këtij populli që ai ka zgjedhur, flijimet njerëzore janë rreptësisht të ndaluara.
Nëse mendohet për këtë, kjo ka kuptim të arsyeshëm! Zoti është Zoti i jetës: është e paimagjinueshme, e paarsyeshme që për t'iu afruar Atij, duhet të vritet! Ky ndalim i sakrificës njerëzore do të jetë këmbëngulja e parë e fesë së Besëlidhjes.
U vazhdua të praktikohen flijime, por vetëm sakrifica kafshësh. Më pas, pak nga pak, do të jemi dëshmitarë të një transformimi të vërtetë, mund të thuhet të një konvertim në shekuj. Ky konvertim do të përqendrohet në dy pika: së pari në kuptimin e flijimeve, pastaj në materialin e flijimeve.

DUA DASHURINË E JO FLINË,

NJOHJEN E HYJIT MË SE HOLOKAUSTET.

1) Së pari, mbi kuptimin e sakrificave: në Bibël, ndërsa zbulojmë Zotin, sakrificat do të evoluojnë. Në fakt, dikush mund të thotë: "Më trego sakrificat e tua, unë do të them se kush është Zoti yt". A është Perëndia ynë një Perëndi që duhet zbutur? Hiret e mira të kujt duhet të fitohen? Nga kush duhet të fitohen hiret? Nga një Zot i zemëruar që duhet qetësuar? një Zot që kërkon sakrifica njerëzore që të qetësohet? Pra, sakrificat tona do të bëhen në këtë frymë, ato do të jenë rite magjike për të blerë Zotin në një farë mënyre.
Apo është Perëndia ynë një Zot që na do së pari... një Zot qëllimi i të cilit është vetëm mirëdashës... hiri i të cilit është fituar paraprakisht, sepse ai është vetëm Hiri, vetëm Dashuri... .Zoti i Dashurisë dhe i Jetës. Dhe atëherë sakrificat tona do të jenë krejt të ndryshme. Do të jenë gjeste dashurie dhe njohjeje. Ritet nuk do të jenë më gjeste magjike, por shenja të Besëlidhjes së lidhur me Perëndinë.
E gjithë Bibla është historia e këtij procesi, të kësaj praktike të ngadaltë për të kaluar nga imazhi i parë i Perëndisë në të dytin. Jemi ne që duhet të zbutemi, që duhet të zbulojmë se gjithçka është një "dhuratë", që duhet të mësojmë të themi thjesht "Faleminderit" (ajo që Bibla e quan "sakrifica e buzëve"). E gjithë pedagogjia biblike synon të na bëjë të largohemi nga logjika e “do ut des”, që përkthehet: “të jap,o Zot diçka që edhe ti të më japesh”…atë që të kërkoj, të largohemi nga logjika e llogaritjes, të meritave, për të hyrë në logjikën e hirit, të dhuratës. Dhe në këtë pikë, përparimi ynë nuk do të jetë kurrë i mjaftueshëm dhe mësimi ynë nuk do të mbarojë kurrë.
2) Konvertimi do të lidhet edhe me çështjen e sakrificave, me materialin e sakrificave: profetët luajtën një rol të madh në këtë mësim të ngadaltë të popullit të zgjedhur. E bënë të zbulonte pak nga pak sakrificën e vërtetë që pret Zoti: gjithçka ndodh sikur profetët të na thoshin: “A doni të hyni në një marrëdhënie me Zotin...? Shume mire ! ... me kusht që të mos keni një mendim, një njohjen e gabuar mbi Zotin!”.
Është ndoshta një fjali e profetit Ozea (në shekullin e tetë) që e përmbledh në mënyrë më të përsosur këtë predikim të profetëve: “Dua dashurinë e jo flinë, njohjen e Hyjit më se holokaustet”(Os. 6.6).
Ne zbulojmë gradualisht se "sakrifica" e vërtetë, "një vepër e shenjtë" nuk konsiston më në vrasjen, por në ato vepra të mira që bëhen që njerëzit të jetojnë, dhe të jetojnë më mirë. Zoti është Hyji i të gjallëve: vrasja nuk mund të jetë mënyra më e mirë për të na afruar me Të! Mbështetja e vëllezërve tanë është e vetmja mënyrë për t'u afruar me Të.
Dhe faza e fundit e kësaj pedagogjie të profetëve do të na paraqesë idealin e sakrificës: është shërbimi i vëllezërve tanë. Këtë e gjejmë në katër "Këngët e Shërbëtorit" që përfshihen në librin e dytë të Isaias. Ideali i Shërbëtorit, që është ideali i sakrificës, është "një jetë e dhënë në favor të të gjallëve". Psalmi 40 përmbledh kështu në mënyrë të admirueshme zbulimin biblik mbi flijimin:
"Ti nuk deshe as ofertë, as flijim... Ti më hape veshët":
që në agimin e njerëzimit, Zoti "hap veshin" e njeriut për të filluar dialogun e dashurisë me të; Psalmi 40 pasqyron praktikën e gjatë të Popullit të Zgjedhur për të hyrë në këtë dialog: në Besëlidhjen e Sinait, flijimet e kafshëve simbolizonin vullnetin e njerëzve për t'i përkitur Perëndisë; në Aleancën e Re, përkatësia është totale: dialogu arrihet; ofertat dhe flijimet janë "shpirtërore" siç do të thotë Shën Pali;
“Nuk ke kërkuar as holokaust, as viktimë, ndaj thashë, ja, po vij unë”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 Ord. VITI A

MË 15 – 1 – 2023

UNGJILLI: Gj.1,29-34

29 Të nesërmen Gjoni e pa Jezusin duke ardhur drejt tij e tha:
“Ja, Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës!
30 Ky është ai, për të cilin thashë:
‘Pas meje vjen një njeri,
i cili është më i madh se unë,
sepse ishte përpara meje!’
31 Nuk e kam njohur as vetë, por arsyeja pse erdha e jam duke pagëzuar me ujë është që ky t’i zbulohet Izraelit.”
32 Gjoni dëshmoi edhe:
“E pashë Shpirtin Shenjt tek zbriti prej qiellit porsi pëllumb dhe zuri vend mbi të. 33 Unë nuk e njihja atë, porse Ai që më dërgoi të pagëzoj me ujë, Ai edhe më tha: ‘Në atë që të shohësh se zbret Shpirti Shenjt dhe zë vend në të, ai është që pagëzon me Shpirtin Shenjt.’ 34 Unë e pashë dhe dëshmoj: Ky është Biri i Hyjit”.



LECTIO DIVINA – MEDITIM –LUTJE.

JEZUSI ËSHTË AI MBI TË CILIN BANON SHPIRTI SHENJT.

Formula e fundit është shumë solemne: “Unë e pashë dhe dëshmoj: Ky është Biri i Hyjit.” (v.34)
Në kohën e Gjon Pagëzuesit, nuk bëhej fjalë ende për afirmim teologjik në kuptimin në të cilin ne sot themi se Jezusi është Biri i Zotit, ose në kuptimin e Shën Gjonit në Prologun e tij, kur ai thotë:
" Ne e pamë lavdinë e tij,
atë lavdi që prej Atit i përket Birit të vetëm
plot hir e të vërtetë” (v. 14); për Gjon Pagëzuesin, shprehja “Biri i Hyjit” ishte sinonim i Mesisë; Prandaj, zbatimi i tij për Jezuin ishte një mënyrë për të thënë se ai ishte me të vërtetë Mesia i pritur, ai që do të sillte lumturi të përsosur në tokë. Gjon Pagëzuesi nuk mund ta perceptonte ende të gjithë misterin e Jezusit (vazhdimi vërtetoi se ai i bëri vetes shumë pyetje), por zbatimi i këtij titulli të Mesisë ndaj kushëririt të tij, djalit të Marisë, ishte tashmë i konsiderueshëm!
Pse ishte ekuivalent ky titull "Mesia" dhe bir i Zotit? Sepse çdo mbret, kur mori në dorë fronin e Jeruzalemit, mori këto dy tituj. Riti i vajosjes me vaj e bëri atë një person të shenjtëruar, "mesia" (fjala thjesht do të thotë "i lyer me vaj") dhe nga ana tjetër, ai mori titullin biri i Zotit, vetëm nga fakti se ishte mbret dhe se tani e tutje ai mund të ishte i sigurt se Perëndia e frymëzoi dhe e mbështeti atë në çdo kohë.

Ja, pra, Jezusi i caktuar nga Gjon Pagëzuesi si Mesia që është pritur tashmë për disa shekuj. Natyrisht, dikush pyet veten se çfarë e lejon Gjon Pagëzuesin që të pohojë me besim se Jezusi është me të vërtetë Mesia i Izraelit: është se ai pa me sytë e tij Shpirtin Shenjt që banonte mbi të. Dhe atje përsëri formula është shumë solemne: ““E pashë Shpirtin Shenjt tek zbriti prej qiellit porsi pëllumb dhe zuri vend mbi të. Unë nuk e njihja atë, porse Ai që më dërgoi të pagëzoj me ujë, Ai edhe më tha: ‘Në atë që të shohësh se zbret Shpirti Shenjt dhe zë vend në të, ai është që pagëzon me Shpirtin Shenjt’” (v. 32-33). Fjala “Zuri vend mbi të” që përkthehet edhe në disa Bibla me fjalën "banon" këtu është e rëndësishme: çdo mbret, në ditën e kurorëzimit të tij, mori vajosjen me vaj, një shenjë e Shpirtit që do ta kishte shoqëruar gjatë gjithë misionit të tij. Për Davidin, për shembull, u tha se Shpirti shenjt kishte rënë mbi të në atë kohë; vetëm këtu, njëri pas tjetrit, mbretërit e Izraelit kishin provuar se nuk mund të ndiqnin fare mirë nxitjet e Shpirtit. Përkundrazi, për Jezusin, Gjon Pagëzori na thotë se ai është ai mbi të cilin banon Shpirti, një mënyrë për të na thënë se e gjithë veprimi i tij do të jetë gjithashtu i Shpirtit.
Prandaj, ne e dinim se Mesia do vepronte i udhëhequr përgjithmonë nga Shpirti i Hyjit që banonte në të dhe ishte ai që do t'i sillte Shpirtin Shenjt mbarë njerëzimit. Profeti Joel kishte shpallur në emër të Perëndisë:
" Do ta ndikoj Shpirtin tim
mbi çdo njeri
e do të bëhen profetë bijtë e bijat tuaja,
pleqtë tuaj ëndrra do të shohin,
djelmoshat tuaj do të kenë vegime.
Madje edhe mbi skllevër të mi ‑ burra e gra,
në ato ditë do ta ndikoj Shpirtin tim" (Jl 3,1-2).
Pra, kur Gjon Pagëzuesi thotë:
"Jezusi është biri i Perëndisë"
ose "Unë pashë Shpirtin
duke zbritur dhe duke qëndruar mbi të",
këto janë dy mënyra absolutisht ekuivalente për të thënë: Mesia është më në fund mes nesh.


“JA, QENGJI I HYJIT! KY IA SHLYEN MËKATIN BOTËS”!


Këtë mister të Jezusit, Gjon Pagëzuesi e përshkruan përsëri në një mënyrë të tretë, por këtë herë, krejtësisht të papritur; ai thotë "Ja, Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës". Shumica e popullit të Izraelit prisnin një mbret Mesia: ai do të mbretëronte në Jerusalem (mbi të cilin, shpresohej, romakët nuk do të ishin më zotërinj): vendi do të çlirohej nga tutela e huaj (pushtimi romak), dhe më në fund do të kishte njohur sigurinë, paqen, dhe lumturinë. Por për një qengj Mesia, shumë pak njerëz do të kishin folur për të! Pra, duket se Gjon Pagëzuesi mendoi saktë se Jezusi do të ishte vërtet Mesia i pritur, por jo siç pritej!
Qengji të sjell në mendje para së gjithash qengjin e Pashkës: riti i Pashkës çdo vit u kujtonte njerëzve se Zoti i kishte lënë të lirë; natën e çlirimit nga Egjipti, Moisiu i kishte bërë popullit të praktikonin ritin tradicional, por ai kishte këmbëngulur “që tani e tutje, çdo vit, ky rit do t'ju kujtojë se Zoti ka kaluar mes jush për t'ju çliruar. Gjaku i qengjit shënon çlirimin tuaj”.
Qengji e kujton gjithashtu Shërbëtorin e Hyjit për të cilin flitet në librin e dytë të Isaisë: ai u krahasua me një qengj të pafajshëm që I mbart mëkatet e botës.
Së fundi, "Qengji i Hyjit" do të thotë Qengji i dhënë nga Zoti: këtu, ne i referohemi ofertës së Abrahamit: kur Isaku i bëri pyetjen babait të tij: "Po ku është qengji për holokaustin?”, Abrahami u përgjigj: "Perëndia do të sigurojë qengjin për olokaustin, biri im".
Prandaj kur Gjon Pagëzuesi thotë se Jezusi është qengji i Hyjit, ai e paraqet atë si çliruesin e njerëzimit (ai është qengji i Pashkës); ky qengj është dërguar nga Perëndia, i zgjedhur nga Perëndia si në historinë e Abrahamit; por kur ai i referohet shërbëtorit të Isaisë, kjo gjë nënkupton se çlirimi i njerëzimit do të kryhet nga një njeri i pafajshëm që jep jetën e tij për të shpëtuar vëllezërit e tij. Libri i Zbulesës merr këtë imazh të Qengjit të therur, të pushtuesit të së keqes: Zb. 5,6.12: “6 Atëherë vura re: në mes të fronit dhe të katër Gjallesave, në mes të udhëheqësve, qëndronte - si i prerë - Qengji, i cili kishte shtatë brirë dhe shtatë sy, që janë [shtatë] shpirtrat e Hyjit të dërguar në mbarë tokën…12 I denjë është Qengji i prerë të marrë pushtetin, pasurinë, dijen, fuqinë, nderin, lumturinë dhe lavdinë!”.
Fakti mbetet se mëkati nuk është zhdukur ende, me sa di unë! Gjon Pagëzuesi, duke parë Jezusin duke ardhur, e cakton atë si qengjin"që i shlyen mëkatet botës". Tani, që nga kjo shpallje, me sa duket, asgjë nuk ka ndryshuar në botë; Mëkatet e të gjitha llojeve janë shumëfishuar dhe spektakli i kohëve tona nuk na bën të shpresojmë se gjërat mund të rregullohen! Megjithatë, fjala e Pagëzuesit nuk mund të vihet në dyshim. Pra, çfarë do të thotë ai? Me siguri ai nuk flet për një zhdukje të pastër dhe të thjeshtë të mëkatit në të gjitha format e tij, sikur nga vala e një shkop magjik; përndryshe ku do të ishte liria jonë? Si mund të themi se Jezusi është me të vërtetë Mesia, çliruesi i njerëzimit? E vërteta është se mëkati nuk është më një fatalitet: Krishti na sjell mundësinë për të çliruar veten nga grackat e tij. Nëse mbetemi të shartuar fort pas Krishtit në të gjitha rrethanat e jetës sonë, nëse e lejojmë veten të udhëhiqemi përgjithmonë nga Shpirti Shenjt në të cilën jemi zhytur që nga pagëzimi ynë, ne mund ta zbulojmë këtë liri të re brenda vetes. Ne mund të jetojmë si Jezusi që është dashuri, shpërblim, dhe falje.
Për më tepër, referenca për shërbëtorin e Isaisë na jep çelësin e misterit: Isaia kishte parashikuar se puna për të shpëtuar njerëzimin nuk do të ishte vepër e një njeriu të vetëm, por e një populli; Të krishterët në mbarë botën formojnë këtë popull që Shën Pali e quan "Trupi i Krishtit" i cili rritet nga ora në orë nëse lejojmë që Shpirti i Zotit të veprojë në ne.
- Shpirti është Shpirti i dashurisë: tani e tutje, në Jezusin, njerëzimi çlirohet nga dyshimi dhe urrejtja: Jezusi përuron kështu njerëzimin e ri. Nga Kopshti i Edenit, Zoti i ofron njeriut të hyjë në një dialog dashurie me të: Adami refuzon, dyshon, kundërshton. Jezu Krishti, përkundrazi, është kthyer drejt Atit në qëndrimin e dialogut të përsosur, pa hije; siç thotë Shën Gjoni në Prolog, ai është "i kthyer kah Zoti" (pros ton theon). Ai është PO-ja e njerëzimit ndaj Zotit. Prandaj, Jezusi është me të vërtetë ai në të cilin plani i Perëndisë realizohet: në të, njeri, i gjithë njerëzimi hyn në bashkësinë Trinitare.
- Tani e tutje Gjon Pagëzuesi mund të tërhiqet: siç kishte thënë Simeoni, gjatë prezantimit të Jezusit në tempull: "Tani, o Zot, mund të lejosh të vdesë
shërbëtori yt në paqe
siç the ti vetë,
sepse me sytë e mi e pashë shëlbimin
që ti e bëre gati
në sy të të gjithë popujve:
Dritën që bën të të njohin Ty paganët
e që i jep nder popullit tënd, Izraelit” (Lk. 2,29-32).
Gjon Pagëzuesi thotë diçka të ngjashme:
“Gjoni e dëshmon Atë. Ai shpall:
“Ky është ai, për të cilin thashë:
‘Ai që vjen pas meje, është më i madh se unë,
sepse ishte përpara meje!’“
Gjon Pagëzuesi kishte ardhur për t'u përgatitur për ardhjen e Mesisë, tani ai i jep rrugë atij.

- Lidhja me psalmin: Gjon Pagëzuesi na tregon këtu qengjin e vërtetë të përgatitur nga Zoti: tani e tutje flijimet e përgjakshme janë shfuqizuar siç kishte thënë Psalmi 40: "Ju nuk donit as holokaust, as viktimë, ndaj thashë "ja, unë po vij" : është disponueshmëria, besimi i Birit (ajo që Shën Pali do ta quajë "bindje" e tij) që fshin mëkatet e njerëzve; disponueshmëria dhe jo sakrifica e përgjakshme.

[ninoenina]

F.A. E DIELA E 2 Ord. VITI A.

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 2 Ord…VITI A

MË 15-1-2023.


UNGJILLI: Gj. 1,29-34.

29 Të nesërmen Gjoni e pa Jezusin duke ardhur drejt tij e tha:
“Ja, Qengji i Hyjit! Ky ia shlyen mëkatin botës!
30 Ky është ai, për të cilin thashë:
‘Pas meje vjen një njeri,
i cili është më i madh se unë,
sepse ishte përpara meje!’
31 Nuk e kam njohur as vetë, por arsyeja pse erdha e jam duke pagëzuar me ujë është që ky t’i zbulohet Izraelit.”
32 Gjoni dëshmoi edhe pashë Shpirtin Shenjt tek zbriti prej qiellit porsi pëllumb dhe zuri vend mbi të. 33 Unë nuk e njihja atë, porse Ai që më dërgoi të pagëzoj me ujë, Ai edhe më tha: ‘Në atë që të shohësh se zbret Shpirti Shenjt dhe zë vend në të, ai është që pagëzon me Shpirtin Shenjt.’ 34 Unë e pashë dhe dëshmoj: Ky është Biri i Hyjit”.

LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.
Ungjijtë sinoptikë, Mateu, Marku dhe Luka, e fillojnë historinë e jetës publike të Jezusit me pagëzimin e tij në lumin Jordan.
Ungjilltari Gjon e shpërfill këtë episod, por i kushton hapësirë të mjaftueshme figurës së Pagëzuesit dhe na e paraqet atë në një mënyrë origjinale,
Sinoptikët flasin për Pagëzuesin si pararendës, atë që shkoi përpara për të përgatitur rrugën për ardhjen e Mesisë. Gjoni nuk e paraqet atë si pararendës, por si dëshmitar, atë që ka parë diçka dhe mund t'u tregojë të gjithëve përvojën që ka bërë.
Pagëzuesi paraqitet si dëshmitar i dritës, i pari që e pa këtë dritë dhe e njohu atë. Ungjilli i Gjonit, në prolog fillon duke thënë: "Erdhi një njeri i dërguar nga Zoti, emri i tij ishte Gjon, ai erdhi si dëshmitar për të dëshmuar dritën".
Ai nuk ishte drita e vërtetë, por ai duhej të dëshmonte për dritën që erdhi në botë, dritën e vërtetë që ndriçon çdo njeri: kjo dritë që erdhi nga qielli që duhet të ndriçojë errësirën e botës, është përvoja që kishte pagëzuesi.
Jezusi u paraqit në Jordan si gjithë judenjtë e tjerë që shkuan për t'u pagëzuar. Vetëm Pagëzuesi pa tek ai i ri Galileas një dritë që e magjepsi dhe ai menjëherë ndjeu nevojën për ta vënë në dukje dhe për t'ua dëshmuar të gjithëve.
Le të dëgjojmë sesi ungjilltari Gjon na tregon për takimin e Pagëzuesit me Jezusin:
Të nesërmen, duke parë Jezusin që po vinte drejt tij, tha: “Ja Qengji i Perëndisë, që heq mëkatin e botës! Është ai për të cilin thashë: "Pas meje vjen një njeri që është përpara meje, sepse ishte para meje". Unë nuk e njihja, por erdha të pagëzoj në ujë, që ai t'i zbulohet Izraelit".
Një ditë pas… është e natyrshme të pyesim veten se çfarë ndodhi një ditë më parë.
Një delegacion priftërinjsh dhe levitësh kishte ardhur nga Jeruzalemi i dërguar nga autoriteti i vendosur për të marrë në pyetje Pagëzuesin, ata donin të kishin sqarime rreth identitetit të tij dhe asaj që po bënte.
Pagëzuesi ishte një personazh që tërhiqte vëmendjen e të gjithë njerëzve me predikimin e tij. Edhe jeta e tij ngjalli pyetje, pritshmëri, shpresë dhe shumë thoshin se ai ishte Mesia.
Gjoni u përgjigjet këtyre delegatëve:"Unë nuk jam Krishti, unë pagëzoj me ujë, por midis jush qëndron ai që nuk e njihni, të cilit nuk jam i denjë t'ia zgjidh rripin e sandaleve."
Është e bukur kjo figurë e Pagëzuesit, i cili thotë: Ju nuk duhet të më shikoni mua, por atë dritë që unë tani dëshmoj se kam parë.
Një ditë pas takimit me këtë komision, Pagëzuesi sheh Jezusin duke ardhur drejt tij.
Jezusi shfaqet papritmas në skenë, është Zoti ai që tani ka filluar të tregojë veten; Jezusi do të shkojë nëpër qytete, fshatra, do të hyjë në shtëpi private, me qëllim që të tregojë fytyrën e Atit Qiellor.
Është Zoti që e bëri veten një prej nesh pikërisht për të treguar veten e më pas për të na treguar njeriun e vërtetë, njeriun e suksesshëm, djalin e Zotit.
Duke parë Jezusin duke ardhur drejt tij, Pagëzuesi thotë… - është vetëm Pagëzuesi që flet në këtë fragment, por ne nuk na thuhet se me kë po flet sepse nuk thuhet se ka njerëz rreth tij, prandaj fjalët e tij janë të qarta, dhe drejtuar edhe neve sot.
Çfarë na thotë Pagëzuesi, ai që ka parë dhe prandaj dëshmon për atë që ka parë?
Ai e tregon me gisht një njeri dhe thotë: "Ja Qengji i Perëndisë".
Figura e Pagëzuesit është e bukur, ai nuk do që ta shikojmë, por do që ta shikojmë këtë dritë për të cilën ai dëshmon; ai na thotë: nëse dëshiron që jeta jote të drejtohet nga një dritë autentike, nëse dëshiron të mos ecësh në erresirë, me rëzik që të biesh në një luginë, duke dëmtuar veten dhe të tjerët... ja drita që të tregoj, e që unë kam pare!
Pagëzuesi i jep një emër kësaj drite, është qengji! Duhet t'i ketë lënë të gjithë të hutuar, askush nuk priste që një qengj t'i jepte dritë, ata prisnin shumë më tepër në Izrael.
Sipas bekimit të shpallur nga patriarku Jakob, ata prisnin luanin e fisit të Judës, atë bishë më të fortë se të gjithë të tjerët që do të kishte shpartalluar të gjithë armiqtë dhe do të fillonte mbretërinë e Izraelit, ose prisnin mbretin, bariun e popullit të tij, atë mbret të cilit të gjithë duhet t'i ishin nënshtruar dhe të cilit do t'i kishin paguar haraç.
Në vend të kësaj, Pagëzuesi dëshmon se pa qengjin!
Për cilin qengj e kishte fjalën?
Referenca është e qartë për dy tekste biblike që ne të gjithë i njohim: i pari dhe ndoshta më i njohuri, është ai i Qengjit të Pashkëve, gjaku i të cilit i vendosur në shtalkat e shtëpive i kishte kursyer izraelitët nga kalimi i Engjëllit Shkatërrues në Egjipt. Le të kujtojmë… Zoti do të shohë gjakun e qengjit në arkitrarë dhe në dy shtalkat e derës dhe kjo do të pengojë shkatërruesin të hyjë në shtëpinë.
Ky tekst i referohej një riti arkaik të barinjve, të cilët në pranverë, për të mbrojtur kopenë e tyre nga sulmet e ndonjë shpirti të keq, kryenin këtë rit gjakatar: thernin një qengj, pastaj spërkatnin gjakun në shtalkat e shtëpisë dhe kështu shfarosësi do të ishte bllokuar nga ai gjak. Pagëzuesi bën një referencë të qartë për këtë qengj që jep gjakun e tij për të parandaluar që shfarosësi të dëmtojë njerëzit.
Pse duhet gjaku i një qengji për të çliruar botën nga ky shpirt i lig? Pse duhet të vdesë një qengj që është kafsha më e butë, më e ëmbël dhe më e dashur që njohim, e cila nuk i bën keq askujt?
Për të hequr aftësinë për të dëmtuar kafshët, sakrifica e një qengji është e nevojshme! Vetëm kur përballen me një qengj, kafshët mund të kuptojnë se janë kafshë. Nëse të gjithë janë bishë, është normale të silleni si bishë, nëse të gjithë janë hajdutë, të gjithë janë të pandershëm, të dhunshëm, mafioz… është e qartë: më të suksesshmit, më të vlerësuarit janë ata që dinë të sillen si mafiozë ose si më të dhunshëm.
Për të ndryshuar këta njerëz, është e nevojshme që të vijë dikush që është krejtësisht i ndryshëm, ai që është besnik, i ndershëm dhe kur ky person vjen, ata që janë të pabesë dhe të pandershëm, mund të kuptojnë që sjellj e tyre duhet të ndryshojë sepse është e keqe.
Me ardhjen e këtij qengji, na thotë Pagëzuesi, filloi një mbretëri krejtësisht e ndryshme nga të mëparshmet: jo më mbretëria e atyre që u marrin jetën të tjerëve, por mbretëria e atyre që japin jetën e vet për të tjerët.
Referenca e dytë i përket librit të Isaisë ku flet për një "shërbëtor të Zotit" misterioz, për të cilin thotë: "Ai ishte si një qengj i çuar në thertore, si një dele e heshtur përpara atyre që qethin, ai u numërua në mesin e të ligjve, ndërsa mbarti mëkatin e shumë njerëzve dhe ndërmjetësoi për mëkatarët".
Edhe këtu imazhi i dikujt që sillet si qengj dhe kështu ia heq mëkatin botës.
Si e heq mëkatin e botës ky qengj?
Para së gjithash kjo folje "të heq" ndoshta nuk jep një ide të mirë, folja greke është "airein" që do të thotë "të zhdukësh mëkatin" nga bota: Mëkati nuk është shkelja e një urdhri për të cilin njeriu duhet të dënohet sepse nuk iu bind një urdhëri, jo! Mëkati është humbja e njeriut, kur njeriu nuk sillet si burrë dhe për rrjedhojë ndikon negativisht në identitetin e tij njerëzor. Një njeri nëse është i dhunshëm, i korruptuar, i shpërbërë, ndikon në identitetin e tij... ky është mëkat!
Çfarë erdhi për të bërë ky qengj?
Për të zhdukur, për të eliminuar mëkatin, për të zhdukur mëkatin.
Le të kuptojmë mirë ... Për të shlyer mëkatin ky qengj duhet të paguajë për të gjitha mëkatet që janë bërë? Jo, mjaft më këtë marrëzi! Ati Qiellor nuk ka nevojë të shihte dikë të vuante për të falur mëkatin.
Ai e dërgoi këtë qengj për të fshirë mëkatin e botës, domethënë ai vjen për t'i dhënë fund atij mentaliteti të lig, asaj force djallëzore që na bën të sillemi jo si fëmijë të Zotit: është ajo shtysë që na shtyn të sillemi ende si bisha të egra kundër njerëzve, ashtu si paraardhësit tanë paranjerëzor.
Ai nuk vjen për të fshirë një shkelje, ai vjen për të hequr errësirën që mbështjell botën dhe e pengon atë të shohë fytyrën e vërtetë të Zotit dhe njeriut të vërtetë. Pagëzuesi donte të thoshte që Jezusi nuk do ta zhdukë të keqen, duke dhënë një lloj amnistie, ai e kapërcen atë duke futur në botë një dinamizëm të ri, një forcë të parezistueshme, Shpirtin e tij, jetën e re që nga brenda i sjell njerëzit të sillen në mënyrë njerëzore.
Ai - thotë Pagëzuesi - është ai për të cilin kam folur, pas meje vjen ai që ishte para meje. Pagëzuesi largohet, nuk është ai që duhet ta shikojmë, ai nuk është shpëtimtari dhe më pas rrëfen udhëtimin që ka bërë shpirtërisht për të parë këtë dritë, dritën e botës që na tregon se si të jemi burra.
Pagëzuesi thotë dy here: “nuk e kam njohur”, një injorancë e plotë e identitetit të këtij qengji!
Kushdo që dëshiron të njohë identitetin e vërtetë të Jezusit duhet, mbi të gjitha, të bëhet i vetëdijshëm për injorancën e tij dhe për këtë arsye të inkurajohet të hapë sytë, të kërkojë me të vërtetë këtë dritë: duhet të zhvishet nga idetë e tij të paracaktuara për Zotin dhe të jetë një njeri i suksesshëm.
Si e kuptoi Gjon pagëzuesi këtë identitet të tij?
Tani ai na flet për identitetin e tij! Le ta dëgjojmë zbulesën e Shpirtit:
Gjoni dëshmoi duke thënë: «E kam parë Shpirtin që zbret si një pëllumb nga qielli dhe qëndron mbi të. Unë nuk e njihja, por pikërisht ai që më dërgoi të pagëzoja në ujë, më tha: "Ai mbi të cilin do të shohësh Shpirtin të zbresë dhe të mbetet mbi atë, është ai që pagëzon në Shpirtin Shenjt". Dhe unë pashë dhe dëshmova se ky është Biri i Perëndisë".
Gjoni dëshmoi duke thënë: "Pashë Shpirtin që zbriste si një pëllumb nga qielli dhe qëndronte mbi të".
Kjo është dëshmia e asaj që Pagëzuesi pa dhe çfarë ai dëshiron që ne të shohim gjithashtu. Ai pa që Shpirti zbret mbi Jezusin si një pëllumb dhe qëndron mbi të!
Referenca ka të bëjë qartë me pagëzimin, i cili nuk është transmetuar nga Gjoni, Shpirti u mbështet tek Jezusi jo përkohësisht, siç ndodhi me personazhet e Besëlidhjes së Vjetër që u thirrën për të kryer një mision dhe pasi ai mision mbaroi, ata nuk ishin më të mbushur me Shpirtin që u ishte dhënë atyre për të kryer një shërbim të caktuar, pastaj ata u kthyen në gjendjen e tyre të mëparshme. Në Jezusi nuk ndodhi kështu: Shpirti vazhdon të banojë tek ai.
Këtu imazhi i pëllumbit është shumë domethënës: atëherë si tani, pëllumbi është simboli i lidhjes me shtëpinë e dikujt, pëllumbi kthehet gjithmonë në shtëpinë e tij; pëllumbat bartës, siç e dimë, kur lihen të lirë, kthehen: kanë nevojë vetëm për pak kohë për të kuptuar drejtimin në të cilin duhet të orienëtohen dhe më pas shkojnë në folenë e tyre.
Pagëuesi thotë: E pashë Shpirtin të banonte te Jezusi si një pëllumb: ashtu si një pëllumb kërkon folenë e tij, Shpirti në plotësi gjen banesën e tij në Jezusin.
“Ai pagëzon në Shpirtin Shenjt”.
Pagëzimi do të thotë zhytje, zhytje në Shpirtin, pagëzimi i Jezusit nuk është zhytje në një lëng të jashtëm për njeriun, pagëzimi në Shpirt do të thotë ta lëmë veten të ngopet, të njomet nga urtësia e re, ajo që vjen nga qielli, ta lëmë veten të ngopet nga ajo forcë hyjnore që çon në dashurinë e Shpirtit.
Nuk është një ujë që na lan nga jashtë, por është një lëng si ai i hardhisë që më pas, në momentin e duhur, kalon në frut.
Kjo limfë që është Shpirti hyjnor, është jeta hyjnore që na është dhënë nga Krishti: pagëzimi i Gjonit një larje e trupit, ishte i jashtëm, ndërsa pagëzimi i Jezusit në Shpirt është dhurata e kësaj jete të re dhe është ky Shpirt që mposht dhe shkatërron mëkatin, shkatërron çnjerëzoren që është prezente pikërisht për kushtetutën tonë, atë që një ditë e quanin "mëkati origjinal".
Shpirti na çliron nga të gjitha këto forca që na çnjerëzojnë!
Gjon Pagëzuesi vazhdon duke thënë: "Kam dëshmuar se ky është biri i Perëndisë".
Nëse e mirëpresim dëshminë e Pagëzuesit, gjatë këtij viti jemi ftuar që t'i mbajmë sytë gjithmonë të përqendruar te Jezusi, sepse duke e parë atë, shohim fytyrën e Zotit dhe njeriun e suksesshëm, i cili gjithmonë udhëhiqet nga jeta hyjnore, nga Shpirti.
Unë dua t'i bëj një referencë përfundimtare asaj shprehjeje, atij imazhi që u përdor nga Gjoni: "Ja qengji i Perëndisë"
Është një shprehje që dëgjojmë të përsëritet pikërisht gjatë kremtimit eukaristik kur meshtari na fton në dasmën e qengjit; në dasmën e qengjit do të thotë – ne e dimë se çfarë janë dasmat – do të thotë bashkim i jetës me tjetrin. Jemi të ftuar, në banketin eukaristik, të bashkojmë jetën tonë me jetën e qengjit, duhet të bëjmë një zgjedhje… të vendosim se cilës mbretëri duam t'i përkasim: mbretërisë së paranjerëzorit apo mbretërisë së njeriut të suksesshëm, njeriut i cili udhëhiqet nga Shpirti.
Ja propozimi që na bën, me anë të priftit që thotë: “Ja qëngji i Hyjit…”, na fton të asimilojmë historinë e tij dhe kur hamë bukën, ta asimilojmë bukën, që të bëhet pjesë e vetes sonë.
Këtu, zgjedhja që na propozohet është të asimilojmë jetën e qengjit që është një jetë e dhënë nga dashuria.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 Ord. VITI A

MË 22-1-2023

LEXIMI I PARË: Is. 8,23b-9,3.

Në kohën e kaluar e përbuzi tokën e Zabulonit e tokën e Neftaliut, por në kohën e fundit do ta bëjë të lavdishme udhën përgjatë detit, përtej Jordanit, Galilenë pagane.
1 Populli që ecte në errësirë,
pa një dritë të madhe;
për banorët, që jetonin në krahinën e hijes së vdekjes,
zbardhi për ta drita.
2 Ti e shtove gëzimin,
e madhërove harenë;
ata gëzohen në praninë tënde
si njerëzit që i gëzohen korrjes,
si gëzohen kur ndajnë prenë.
3 Sepse ti e thyeve si ditën e Madianit
zgjedhën e tij të rëndë,
lozën e krahut të tij,
e shkopin e atij që e dëbonte përpara.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

FRIKË NË JERUSALEM

Në kohën në fjalë, mbretëria e Izraelit ishte e ndarë në dysh: Davidi dhe pastaj Solomoni ishin mbretër të të gjithë popullit të Izraelit; por, nga vdekja e Solomonit, në vitin 933 p.e.s., uniteti u prish, (flItet për skizmë të Izraelit); dhe u formuan dy mbretëri shumë të ndryshme dhe madje ndonjëherë në luftë me njëra-tjetrën: në veri, quhej Izrael, ishte ajo që mbante emrin e popullit të zgjedhur; kryeqyteti i saj ishte Samaria; në jug quhej Juda dhe kryeqyteti i saj ishte Jeruzalemi. Kjo e dytë ishte me të vërtetë mbretëria legjitime, sepse në fronin e Jeruzalemit janë pasardhësit e Davidit, ata që janë bartës të premtimeve të Perëndisë.
Isaia predikon në mbretërinë e jugut, por, çuditërisht, të gjitha vendet që përmenden këtu i përkasin mbretërisë së veriut: rruga për në det, toka përtej Jordanit dhe Galilesë...”: Zabuloni, dhe Neftali… këta janë pesë emra vendesh që janë në mbretërinë e Veriut; Zabuloni dhe Neftali: këta janë dy nga dymbëdhjetë fiset e Izraelit; dhe territori i tyre korrespondon me Galilenë, në perëndim të liqenit të Tiberiadës; janë vende në veri të tokës së Izraelit. Rruga për në det, siç tregon edhe emri i saj, është një rrugë që gjendet në fushën bregdetare në perëndim të Galilesë; më në fund, ajo që Isaia e quan tokën përtej Jordanit është Transjordania e sotme.
Këto detaje gjeografike na lejojnë të hipotezojmë ngjarjet historike për të cilat aludon Isaia; sepse këto tre rajone, Galilea, Transjordania dhe fusha bregdetare, patën një fat të veçantë gjatë një pjese shumë të vogël të historisë, midis viteve 732 dhe 721 para Krishtit. Në atë kohë fuqia në rritje në rajon ishte Perandoria Asiriane, kryeqyteti i së cilës ishte Ninive. Këto tre rajone ishin të parat që u aneksuan nga mbreti i Asirisë, Tiglath-Pilezer III, në vitin 732. Më pas, në vitin 721, e gjithë mbretëria e Samarisë u aneksua (përfshirë qytetin e Samarisë).
Prandaj, me siguri Isaia i referohet kësaj pjese të historisë. Është pikërisht në këto tre rajone që Isaia premton një përmbysje radikale të situatës: “Në kohën e kaluar e përbuzi tokën e Zabulonit e tokën e Neftaliut, por në kohën e fundit do ta bëjë të lavdishme udhën përgjatë detit, përtej Jordanit, Galilenë pagane” ( v. 1).
Nuk e harroj atë që thashë më sipër, domethënë që Isaia predikon në Jeruzalem; dhe padyshim mund të pyesim veten se si mund të interesojnë mbretërinë e Jugut këto lloj premtimesh për mbretërinë e Veriut.
Përgjigja mund të jetë se mbretëria e jugut nuk është indiferente ndaj asaj që ndodh në veri, të paktën për dy arsye: së pari, duke pasur parasysh afërsinë e tyre gjeografike, kërcënimet që rëndojnë mbi njërën, do të rëndojnë herët a vonë në tjetrën: kur Perandoria Asiriane merr në zotërim Veriun, Jugu ka gjithçka për t'u frikësuar. Dhe, për më tepër, kjo mbretëri jugore (Jerusalemi) është tashmë një vasal i perandorisë asiriane; ende nuk është shtypur, por e ka humbur autonominë. Nga ana tjetër, arsyeja e dytë, mbretëria jugore e interpreton ndarjen e mbretërisë unike të Davidit dhe të Salomonit në dy mbretëri si një grisje në një fustan që duhet të kishte mbetur i fortë dhe pandarë pa probleme: ajo ende shpreson për ribashkim, nën udhëheqjen e saj, natyrisht.



POR LE TË MOS JETOHET NË DËSHPËRIM!

Tani, pikërisht, këto premtime të bëra për mbretërinë e Veriut rezonojnë në mbretërinë e jugut në një mënyrë të qartë duke ringjallur shpresën:
“Populli që ecte në errësirë,
pa një dritë të madhe;
për banorët, që jetonin në krahinën e hijes së vdekjes, zbardhi për ta drita” (Is.9,1).
Në disa përkthime të Biblës mund të lexohet sot:
“Njerëzit që ecnin në errësirë panë të lindte një dritë e madhe;
mbi banorët e tokës së hijes ka ndriçuar një dritë”.
Janë dy fraza që ishin pjesë e ritualit të kurorëzimit të çdo mbreti të ri. Tradicionalisht, ardhja në pushtet e një mbreti të ri krahasohej me lindjen e diellit, pasi pritej të rikthente madhështinë e dinastisë. Prandaj bëhet fjalë për një kurorëzim mbretëror. Dhe thuhet se ky mbret do t’i sigurojë drejtësinë dhe paqen mbretërisë jugore dhe ribashkimin e dy mbretërive.
Dhe vërtet, pak më poshtë, Isaia e shpreh me force këtë shpresë:
“Sepse na lindi një foshnjë,
fituam një djalë.
Në krahun e tij u vu shenja e mbretërisë.
Për emër do të quhet:
Këshilltar i mrekullueshëm, Hyj i fortë,
Atë i amshueshëm, Princ i Paqes.
E madhe do të jetë mbretëria e tij
dhe paqja s’do të ketë mbarim
mbi fronin e Davidit e mbi mbretërinë e tij,
që ai do ta forcojë e do ta bëjë të fuqishme
në të drejtë e në drejtësi” (Is, 9,5-6).
Na lindi një fëmijë, një djalë na dha...”
Edhe këto fraza janë në formulën e zakonshme për kurorëzime.
Në këtë kohë, delfini i vogël Ezekia është shtatë vjeç. Ai është Emanueli i famshëm i premtuar tetë vjet më parë nga profeti Isaia mbretit Akaz. Le ta rikujtomë këtë premtim të madh:
“Ja, virgjëra do të ngjizë e do të lindë një djalë e për me emër do ta quajë Emanuel!” (Is 7,14).
Me të, shpresa mund të rilindë: Ai do të jetë “princi i paqes", thotë Isaia. Sepse, profeti është i sigurt se Zoti e mbështet popullin e tij në dëshirën për liri, ai nuk do ta lërë pafundësisht nën tutelën e fuqive të mëdha të huaj.
Pse kjo siguri që sfidon të gjitha provat e realitetit? Thjesht sepse Zoti nuk mund ta mohojë vetveten, siç do të thoshte më vonë Shën Pali: Zoti dëshiron të çlirojë popullin e tij nga çdo skllavëri e çdo lloji. Kjo është siguria e besimit.
Kjo siguri bazohet në kujtesën: Moisiu kishte këmbëngulur shpesh në të: "Kini kujdes të mos harroni atë që Zoti ka bërë për ju": sepse nëse e humbim atë kujtesë, ne jemi të humbur; le të kujtohet sërish Isaia që i tha mbretit Akaz: “Nëse s’do t’më besoni,.
nuk do të shpëtoni!” (Is. 7,9)
Nëse nuk beson, nuk do të mund të qëndrosh në këmbë; në çdo kohë sprove, errësirë, siguria e profetit se Zoti nuk do të dështojë në premtimet e tij, i dikton atij një profeci fitoreje.
Një fitore që do të jetë "Si në ditën e fitores mbi Madianit": një fitore e Gideonit mbi Madianitët kishte mbetur e famshme: në kohën e gjykatësve, domethënë përpara monarkisë, një fis nomad, Madianitët, terrorizoi popullsinë me devetë e saj sepse shkatërroi të gjitha të korrat dhe kreu bastisje të pamëshirshme. Dhe Perëndia kishte zgjedhur Gideonin për të shpëtuar popullin e tij. Madianitët ishin të panumërt dhe trupa e Gideonit përbëhej nga vetëm treqind njerëz. E pra, ata treqind burra, në mes të natës, të armatosur vetëm me drita e bori, kishin shpartalluar kampin e armiqve. Sekreti i tyre, sigurisht, ishte besimi i tyre në praninë e Zotit.
Mesazhi i Isaias është: “Mos ki frikë. Zoti nuk do ta braktisë kurrë dinastinë e Davidit". Mund të përkthenim për sot: mos ki frikë, tufë e vogël: është nata që duhet të besojmë në dritë. Cilado qoftë errësira që mbulon botën dhe jetën e njerëzve, si dhe jetën e komuniteteve tona, le të zgjojmë shpresën tonë: Zoti nuk e braktis planin e tij të dashurisë për njerëzimin.
Kur lexojmë Biblën, nuk duhet të harojmë që nuk lexojmë një libër historie apo gjeografie. Pra, pse e lexojmë këtë tekst nga Isaia? Për të rimbushur energjitë tona: sepse ajo që lexojmë këtu te Isaia është një predikim i vërtetë mbi shpresën. Ndërsa Isaia u kujtoi bashkëkohësve të tij historinë e Gideonit, edhe ne duhet të kujtojmë vazhdimisht se Perëndia nuk e braktisi kurrë popullin e tij dhe nuk do ta braktisë kurrë!

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 Ord…VITI A

MË 22 – 1 – 2023.

PSALMI: 27, 1.4.13-14.

Zoti është drita ime dhe shpëtimi im,
kë do të kem frikë?
Zoti është mbrojtësi i jetës sime,
para kujt do të dridhem?

4 Për një gjë të vetme i lutem Zotit,
vetëm atë ia kërkoj
që të jetoj në Shtëpinë e Zotit
të gjitha ditët e jetës sime,
që ta shijoj kënaqësinë e Zotit
e ta vërej Shtëpinë e Zotit.

13 Besoj se do t’i shijoj të mirat e Zotit
në tokën e të gjallëve.
14 Shpreso në Zotin: bëhu burrë!
Ji zemërfortë e prite Zotin!


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE

"ZOTI ËSHTË DRITA IME DHE SHPËTIMI IM"
"
në meditimin e qendimit të Davidit e duke qenë i sigurt që në atë qendrim ishte burimi i besimit të pakushtëzuar të tij.
Zoti është drita ime dhe shpëtimi Im": këto shprehje në vetën e parë njëjës nuk na mashtrojnë: është njëjës kolektive: është i gjithë populli i Izraelit që këtu shpreh besimin e tij të pamposhtur te Zoti, në të gjitha rrethanat. Periudhat e dritës, periudhat e errësirës, rrethanat e lumtura, rrethanat e trishtuara, ky popull i ka përjetuar gjithçka! Dhe në mes të të gjitha aventurave të tij, ai e ruajti besimin, e thelloi besimin. Ky psalm është një dëshmi e shkëlqyer për këtë.
Këtu shprehen me imazhe aventurat e ndryshme të historisë së tij: njihet një proces që përdoret shumë shpesh në psalme dhe që quhet “ngjeshje”; teksti flet për situata individuale shumë specifike: për një të sëmurë, një të pafajshëm që u dënua padrejtësisht, një fëmijë të braktisur, ose një mbret, ose një levit... (dhe për më tepër, nëse lexojmë të gjithë këtë psalm 27, do të shohim se psalmi flet për të gjitha këto situata); por në fakt, të gjitha këto situata në dukje individuale, ishin në atë kohë situata e të gjithë popullit të Izraelit; duhet të lexohet: "Izraeli është si një i sëmurë i shëruar nga Zoti, si një i pafajshëm i dënuar padrejtësisht, si një fëmijë i braktisur, si një mbret i rrethuar" dhe është vetëm nga Zoti që Izraeli në të gjitha ato situata, pret rehabilitimin, ose çlirimin e tij... Duke shkuar përmes Besëlidhjes së Vjetër, mund të gjenden lehtësisht të gjitha situatat e sakta historike të cilave u referohet edhe në këtë psalm dhe që populli i izraelit ka vuajtur gjatëhisorisë së tij.
Në vargjet e ruajtura nga leksionari për sot, ka dy imazhe: e para është ajo e një mbreti; ndonjëherë Izraeli është krahasuar me një mbret të rrethuar nga armiqtë; Zoti i tij e mbështeti gjithmonë;
" Zoti është drita ime dhe shpëtimi im,
kë do të kem frikë?
Zoti është mbrojtësi i jetës sime,
para kujt do të dridhem?” (v.1),
dhe
"Kur më sulen keqbërësit
për të më ngrënë gjallë,
kundërshtarëve të mi e armiqve të mi,
ora u liget dhe rrëzohen.
Le të çohet, në dashtë, edhe një ushtri e tërë
kundër meje: zemra nuk më trembet,
le të shpërthejë, në dashtë, edhe lufta kundër meje;
edhe atëherë jam plot shpresë” (v.2-3).
Nëse të ligjtë vijnë kundër meje për të më copëtuar, ata janë kundërshtarët e mi që humbasin këmbët e tyre dhe bien. Le të ngrihet para meje një ushtri, zemra ime është pa frikë, le të fillojë beteja kundër meje, mbetem i sigurt. Qoftë sulmi i befasishëm i Amalekitëve në shkretëtirën e Sinait, në kohën e Moisiut, ose kërcënimi i mbretërve të Samarisë dhe Damaskut kundër mbretit të varfër të terrorizuar Akaz rreth vitit 735, ose rrethimi i Jeruzalemit në 701 nga mbreti asirian , Senakeribi dhe disa të tjerët...
Përballë këtyre rreziqeve, ka dy qëndrime të mundshme: i pari është ai i mbretit David, një njeri si të tjerët, një mëkatar si të tjerët (historia e tij me Bersabën ishte e famshme), por një besimtar i sigurtë që Zoti ishte i pranishëm dhe e përkrahte me forcen e tij. Ai mbeti model për popullin e tij. Nga ana tjetër, gjatë Ardhjes, në një tekst të profetit Isaia, takuam mbretin Akaz, i cili nuk kishte të njëjtin besim: në një situate shumë të vështirë dhe të rrezikshme, si lexojmë në librin e Isaisë, mbreti ra nga paniku në kohën e rrethimit të Jeruzalemit:
“Atëherë zemra e Akazit e zemra e mbarë popullit u dridh
siç dridhen pemët e pyllit kur fryn era”(Is. 7,2).
Dhe paralajmërimi i Isaisë ishte shumë i fortë; i kishte thënë mbretit:
“Nëse nuk beson, nuk do të mund të shpëosh”, nuk do të durosh.
Meqë ra fjala, Isaia po bënte lojë fjalësh: "Amen" është e njëjta fjalë, në hebraisht, që do të thotë "beso, qëndro në besim" dhe "ki durim": kjo mund të na ndihmojë të kuptojmë kuptimin e fjalës "besim" në Bibël.
Po kthehem te dy qëndrimet e kundërta të Davidit dhe Akazit: populli i Izraelit, natyrisht, i ka përjetuar këto dy lloje qëndrimesh, por, nga ana tjetër, në lutjet ai u ringjall besnikërinë dhe shpresën e tij ,


PËR NJË GJË E VETME I LUTEM ZOTIT, VETËM ATË IA KËRKOJ.


Ose përsëri, dhe ky është imazhi i dytë, Izraeli mund të krahasohet me një Levit, një shërbëtor i tempullit, e gjithë jeta e të cilit zhvillohet brenda rrethinave të tempullit të Jeruzalemit:
" Për një gjë të vetme i lutem Zotit,
vetëm atë ia kërkoj
që të jetoj në Shtëpinë e Zotit
të gjitha ditët e jetës sime,
që ta shijoj kënaqësinë e Zotit
e ta vërej Shtëpinë e Zotit” (v.4).
Kur ne e dimë se Levitët ishin të lidhur me shërbimin e tempullit të Jeruzalemit dhe e ruanin atë ditë e natë, aludimi është shumë i qartë; në këtë Levit, ne mund të shohim qartë portretin e të gjithë popullit. Ashtu si është fisi i Levitëve, midis dymbëdhjetë fiseve të Izraelit, ai që është shuguruar për shërbimin e shtëpisë së Zotit, i gjithë populli i Izraelit, është, midis gjithë popujve të tokës, ai që i është shuguruar Zotit, ai që i përket Zotit.
Së fundi, strofa e fundit:
“Besoj se do t’i shijoj të mirat e Zotit
në tokën e të gjallëve”(v.13)
bën që të mendojmë për Jobin në mënyrë të papërmbajtshme:
“E pra e di se gjallë e kam Shpaguesin,
Ai i sprasmi përmbi dhe do të ngritet,
26 e pas kësaj lëkure që ma ropën
në mishin tim Hyjin do ta shoh” (Jb. 19,25-26).
As autori i Psalmit 27 dhe as ai i librit të Jobit ende nuk e morën parasysh mundësinë e ringjalljes individuale; shprehja "toka e të gjallëve" i referohet kësaj toke. Ata kanë edhe më shumë merita, ndoshta: në Izrael shpresa është aq e fortë sa jemi të sigurt se Zoti do të ndërhyjë për ne. Natyrisht, këto tekste marrin edhe më shumë forcë që nga momenti kur lind besimi në Ringjallje.
" Besoj se do t’i shijoj të mirat e Zotit
në tokën e të gjallëve”(v13).
Sa i përket fjalisë së fundit:
"Shpreso te Zoti, ji i fortë dhe ki guxim; shpreso te Zoti",
ndoshta është një aludim për fjalën që Zoti i kishte drejtuar Jozueut, në momentin e nisjes së marshimit drejt toka e premtuar, toka e të gjallëve:
" 9 Pse a nuk të kam urdhëruar:
‘Ti vetëm ji burrë i fortë e ki guxim!
Mos u tremb as mos ki frikë,
sepse me ty së bashku është Zoti, Hyji yt,
në të gjitha ndërmarrjet e tua’”? (Js 1,9).
Kjo strofë e fundit pasqyron, edhe një herë, besimin e pazhdukshëm të popullit të Izraelit:
“ Besoj se do t’i shijoj të mirat e Zotit
në tokën e të gjallëve.
Shpreso në Zotin: bëhu burrë!
Ji zemërfortë e prite Zotin!” (v.13-14).
Jam i sigurt se do të shoh bujarinë e Zotit në tokën e të gjallëve. Ky besim, siç e dimë, bazohet në kujtesën e veprës së Perëndisë dhe është kjo që autorizon shpresën: “Shpreso te Zoti, ji i fortë dhe merr guxim; shpreso në Zotin”.
Shpresa është besimi në të ardhmen. André Chouraqui e quajti atë "kujtesa e së ardhmes".
Prandaj nuk është për t'u habitur që ky psalm propozohet për ditët e funeraleve: ditët e zisë janë ato kur ne me të vërtetë kemi nevojë të rrënjosim veten, të rimbushim bateritë tona në besimin dhe shpresën e etërve tanë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LLITURGJISË

E DIELA E 3 Ord VITI A

MË 22 – 1 – 2023.

UNGJILLI: Mt, 4,12-23.

12 Kur Jezusi e mori vesh se e kishin burgosur Gjonin, u tërhoq në Galile.
13 E la Nazaretin e shkoi e u vendos me banesë në Kafarnaum, qytet bregdetar në krahinën e fisit të Zabulonit e të Neftalit,
14 që të shkonte në vend fjala që tha Isaia profet:
15 “Tokë e Zabulonit e tokë e Neftalit,
në drejtim të detit, përtej Jordanit,
Galileja pagane,
16 populli që gjendej në errësirë,
pa një dritë të madhe;
atyre që banonin në krahinën e hijes
e vdekjes u lindi drita.”
17 Që atëherë Jezusi filloi të predikojë: “Kthehuni, se Mbretëria e qiejve është afër!”
Jezusi bën nxënës të vet katër peshkatarë
18 Ndërsa Jezusi po ecte afër Detit të Galilesë, pa dy vëllezër ‑ Simonin që quhet Pjetër dhe Andreun, të vëllanë e tij, duke hedhur rrjetën në det: ishin peshkatarë. 19 E u tha: “Ejani pas meje e unë do t’ju bëj peshkatarë njerëzish!”
20 Ata menjëherë lanë rrjetat e shkuan pas tij.
21 Duke vazhduar rrugën më tej, pa dy vëllëzër të tjerë, Jakobin e Zebedeut dhe Gjonin, vëllain e tij, në lundër bashkë me Zebedeun, atin e tyre, duke rregulluar rrjetat dhe i thirri. 22 Ata aty për aty lanë lundrën dhe babain e shkuan pas tij.
23 Jezusi shkonte prej një vendi në një vend tjetër nëpër mbarë Galilenë, duke mësuar në sinagogat e tyre, duke predikuar Ungjillin e Mbretërisë e duke shëruar në popull çdo sëmundje e çdo pamundësi.
24 E u hap zëri për të anembanë Sirisë; i sillnin tek ai të gjithë ata që i mundonte ndonjë e keqe prej sëmundjesh e ndeshtrashash të larmishme ‑ të djallosur, epileptikë, të shituar; dhe i shëronte. 25 E pas tij shkonte një mori e madhe njerëzish prej Galilesë, prej Dekapolit, prej Jerusalemit, prej Judesë dhe prej krahinës përtej Jordanit.



LECTIO DIVINA – MEDITIM –LUTJE.

REALIZIMI I PROJEKTIT TË ZOTIT

Jemi në kapitullin 4 të Ungjillit sipas Mateut; në tre kapituj të pare Mateu së pari na ka treguar një gjenealogji të gjatë që e vendos Jezusin në historinë e popullit të tij, dhe në veçanti në pasardhësit e Davidit; pastaj na flet për shpalljen që i bëri Jozefit nga engjëlli i Zotit: “Jozef, bir i Davidit, mos ki frikë ta marrësh Marinë, gruan tënde, në shtëpinë tënde, sepse fëmija që ka lindur në të vjen nga Shpirti Shenjt; ajo do të lindë një djalë dhe ju do t'i vini emrin Jezus (që do të thotë: Zoti-shpëton), sepse është ai që do ta shpëtojë popullin e tij nga mëkatet e tyre”. Dhe Mateu specifikoi: “E gjithë kjo ndodhi për të përmbushur fjalën e Zotit të thënë nga profeti: Ja, virgjëra do të ngjizë e do të lindë një djalë e për me emër do ta quajë Emanuel” që përkthehet "Zot me ne": që ishte një citim nga Isaia 7,14, një mënyrë për të na thënë: "Më në fund premtimet u përmbushën, më në fund Mesia i shumëpritur është këtu".
Dhe të gjitha episodet e mëposhtme përsërisin këtë mesazh të arritjes, secili në mënyrën e vet: vizita e Magëve, ikja në Egjipt, masakra e fëmijëve të Betlehemit, kthimi nga Egjipti dhe vendosja e Jozefit, Marisë dhe foshnjës Jezusi në Galile, në Nazaret... predikimi i Gjon Pagëzuesit, pagëzimi i Jezusit dhe në fund historia e tundimeve të Jezusit; të gjitha këto tregime janë të mbushura me citate të qarta nga Shkrimet dhe një mori aludimesh biblike.
Dhe tani jemi plotësisht të përgatitur për të dëgjuar tekstin e sotëm; edhe ai është mbushur me aludime dhe që në fillim, për më tepër, Mateu citon profetin Isaia për të treguar qartë pse Jezusi u largua nga Nazareti dhe u vendos me banesë në Kafarnaum.
Qyteti i Kapernaumit është në Galile, në brigjet e liqenit të Tiberiadës, të gjithë e dinë këtë; pse Shën Mateu ndjen nevojën të specifikojë se ndodhet në territoret e Zabulonit dhe të Neftalit? Këta dy emra të fiseve të lashta të Izraelit nuk ishin pjesë e gjuhës së përditshme, ishin emra të së shkuarës! Dhe përveç kësaj, pse i lidh dy emrat "Zabulon dhe Neftali"? Kur lexojmë përshkrimin e territorit të këtyre fiseve në librin e Jozueut, mund të shohim qartë se kur vendi ndahej midis fiseve, parimi ishte pikërisht përcaktimi i qartë i territorit të çdo fisi; i njëjti qytet nuk u përket dy fiseve në të njëjtën kohë; kjo dëshmon se shqetësimet e Shën Mateut nuk janë të rendit gjeografik, por telogjik.


MBRETI I VËRTETË I BOTËS ERDHI DHE BANOI TEK NE.

Ai dëshiron t'u kujtojë dëgjuesve të tij një premtim të famshëm të Isaisë:
“Në kohën e kaluar e përbuzi tokën e Zabulonit e tokën e Neftaliut,
por në kohën e fundit do ta bëjë të lavdishme udhën përgjatë detit,
përtej Jordanit, Galilenë pagane” (Is. 8,23).
Në kohën e pushtimit asirian, në shekullin e tetë, këto dy fise (Zabulun dhe Neftali) territoret e të cilëve kufizoheshin, së bashku u aneksuan në të njëjtën kohë nga përandoria asiriane. Dhe profeti vazhdoi:
"Populli që ecte në errësirë,
pa një dritë të madhe;
për banorët, që jetonin në krahinën e hijes së vdekjes,
zbardhi për ta drita” (Is. 9,1).
Kjo formulë u përdor gjatë ceremonisë së kurorëzimit të një mbreti të ri: ardhja e tij, si premtimi i një epoke të re, u krahasua me lindjen e diellit.
Duke evokuar këtë profeci, Mateu i referoi mbërritjes së Jezusit në Galile këto fraza rituale të kurorëzimit: një mënyrë për të na thënë se mbreti i vërtetë i botës ka ardhur të jetojë me ne. Po, më në fund drita ka gdhirë mbi Izraelin dhe mbi gjithë njerëzimin; Galilea, udhëkryqi i kombeve, siç u tha, është dera e hapur për botën: prej saj, shpëtimi i Zotit i sjellë nga Mesia do të rrezatojë për të gjitha kombet.
Në të njëjtën kohë, Mateu njofton tashmë me pak fjalë zbardhjen e ngjarjeve që do të pasojnë; në rrëfimin e nisjes së Jezusit për në Galile, pas arrestimit të Gjon Pagëzuesitt, Mateu na tregon qartë dy gjëra: së pari se e gjithë jeta e Krishtit është nën shenjën e persekutimit... por së dyti edhe fitorja përfundimtare mbi të keqen: Jezusi pati persekutime, është e vërtetë, por duke e bërë këtë, ai e çon Lajmin e Mirë më tej: nga e keqja, Zoti nxjerr të mirën... fundi i Ungjillit do të na tregojë se nga vuajtja dhe vdekja, Zoti nxjerr Jetën.



SHPËTIMI I HYJIT ËSHTË NË ECJE, ËSHTË DUKE ARDHUR.


Tani është Jezusi në Kafarnaum dhe Mateu përdor një formulë në dukje banale: "Që atëherë”; por nëse e shikojmë nga afër, ai e përdor atë vetëm një herë, shumë më vonë, në kapitullin 16,21: kjo nuk është rastësi; të dyja herët është një pikë kthese e madhe; këtu “Që nga ai moment Jezusi filloi të shpallte: Kthehuni në besim, sepse Mbretëria e Qiellit është afër. » ; në kapitullin 16, do të jetë "Që atëherë Jezusi filloi t'u tregonte dishepujve të tij se duhej të shkonte në Jerusalem, të vuante shumë nga duart e pleqve, të priftërinjve të lartë dhe të skribëve, të vritej dhe të ringjallte ditën e tretë". (Mt 16,21).
Në të vërtetë, në episodin e sotëm, që na flet për fillimin e jetës publike të Jezusit, jemi në një pikë kthese të madhe; me fshirjen e Gjon Pagëzuesit dhe fillimin e predikimit të Jezusit, njerëzimi ka bërë një hap vendimtar: nga koha e premtimit ne kemi kaluar në kohën e përmbushjes.
Dhe tani e tutje, Mbretëria është këtu, mes nesh, jo vetëm me fjalë, por edhe me vepra: sepse fundi i tekstit të sotëm është një program mjaft i thjeshtë: "Jezusi udhëtoi në të gjithë Galilenë, mësoi në sinagogat e tyre, shpalli Ungjillin e Mbretërisë, shëroi çdo sëmundje dhe çdo dobësi në popull. Profecia e Isaisë që lexuam në leximin e parë gjen këtu realizimin e saj të plotë dhe Shën Mateu e nënvizon fuqishëm që Jezusi shpalli: «Mbretëria e qiejve është afër”.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 3 Ord. VITI A.

MË 22-1-2023.

UNGJILLIt 4, 12-23.

12 Kur Jezusi e mori vesh se e kishin burgosur Gjonin, u tërhoq në Galile.
13 E la Nazaretin e shkoi e u vendos me banesë në Kafarnaum, qytet bregdetar në krahinën e fisit të Zabulonit e të Neftalit, 14 që të shkonte në vend fjala që tha Isaia profet:
15 “Tokë e Zabulonit e tokë e Neftalit,
në drejtim të detit, përtej Jordanit,
Galileja pagane,
16 populli që gjendej në errësirë,
pa një dritë të madhe;
atyre që banonin në krahinën e hijes
së vdekjes u lindi drita.”
17 Që atëherë Jezusi filloi të predikojë: “Kthehuni, se Mbretëria e qiejve është afër!”
Jezusi bën nxënës të vet katër peshkatarë
18 Ndërsa Jezusi po ecte afër Detit të Galilesë, pa dy vëllezër ‑ Simonin që quhet Pjetër dhe Andreun, të vëllanë e tij, duke hedhur rrjetën në det: ishin peshkatarë. 19 E u tha: “Ejani pas meje e unë do t’ju bëj peshkatarë njerëzish!”
20 Ata menjëherë lanë rrjetat e shkuan pas tij.
21 Duke vazhduar rrugën më tej, pa dy vëllëzër të tjerë, Jakobin e Zebedeut dhe Gjonin, vëllain e tij, në lundër bashkë me Zebedeun, atin e tyre, duke rregulluar rrjetat dhe i thirri. 22 Ata aty për aty lanë lundrën dhe babain e shkuan pas tij.
23 Jezusi shkonte prej një vendi në një vend tjetër nëpër mbarë Galilenë, duke mësuar në sinagogat e tyre, duke predikuar Ungjillin e Mbretërisë e duke shëruar në popull çdo sëmundje e çdo pamundësi.



LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

Kur Jezusi mori vesh se Gjoni u arrestua, shkoi në Galile dhe u largua nga Nazareti dhe banoi në Kafarnaum, një qytet në breg të detit të Tiberiadit, në territorin e Zabulonit dhe të Neftalit, për të përmbushur atë që kishte thënë profeti Isaia:
"Vendi i Zabulonit dhe vendi i Neftalit,
në rrugën për në det, përtej Jordanit,
Galilea e johebrenjve!
Njerëzit që banonin në errësirë
panë një dritë të madhe,
për ata që banuan në rajon dhe në hijen e vdekjes
ka lindur një dritë".
Që atëherë Jezusi filloi të predikonte dhe thoshtë: "Pendohuni, sepse mbretëria e qiejve është afër".
Ndërsa po ecte përgjatë detit të Galilesë, pa dy vëllezër, Simonin, që quhej Pjetër, dhe Andreun, villain e tij, që hodhën rrjetat në det; ata në fakt ishin peshkatarë. Dhe u tha atyre:
"Ejani pas meje, unë do t'ju bëj peshkatarë njerëzish".
Dhe ata menjëherë i lanë rrjetat e tyre dhe e ndoqën. Duke shkuar më tej, ai pa dy vëllezër të tjerë, Jakobin, birin e Zebedeut, dhe Gjonin vëllain e tij, të cilët po ndreqnin rrjetat në barkë bashkë me atin e tyre Zebedeun, dhe i thiri. Dhe ata lanë menjëherë barkën dhe babanë e tyre dhe e ndoqën.
Jezusi udhëtoi në të gjithë Galilenë, duke mësuar në sinagogat e tyre, duke shpallur ungjillin e mbretërisë dhe shëruar të gjitha lloje të sëmundjeve dhe dobësive midis njerëzve.
Në Ungjillin e së dielës së kaluar, e përsërisim këtë, kemi lexuar se Jezusi nga Nazareti zbriti në Bethabara, një vend që ishte 10 km nga bregu verior i Detit të Vdekur.
Jezusi kishte vendosur të fillonte jetën e tij publike dhe kishte shkuar atje për t'u pagëzuar nga Gjoni, në Jordan. Pagëzuesi e kishte njohur atë si Mesinë dhe e kishte treguar si Qengjin e Perëndisë, të ardhur për të fshirë, për të zhdukur mëkatin e botës.
Ungjilltari Gjon kishte treguar gjithashtu se dy nga dishepujt e Gjonit, kur dëgjuan çfarë tha zotëria i tyre domethënë se Jezusi ishte Qengji i Perëndisë, e kishin ndjekur atë. Një nga këta dy dishepuj quhej Andrea, vëllai i Pjetrit; mbani mend këtë emër sepse, së shpejti, do ta takojmë në ungjillin e liturgjisë së sotme.
Jezusi, nga Jordani ishte kthyer në Nazaret, por nuk ishte ndalur atje me nënën e tij, nuk kishte vazhduar të ushtronte veprimtarinë e marangozit që e kishte angazhuar deri në atë kohë dhe u largua përsëri.
Le të dëgjojmë se ku shkoi të jetonte:
Kur Jezusi mësoi se Gjonin e kishin arrestuar dhe e kishin burgosur, u tërhoq në Galile, u largua nga Nazaret dhe shkoi të banonte në Kafarnaum, në breg të detit, në territorin e Zabulonit dhe Neftalit.
Jezusi ishte 34 vjeç kur vendosi të largohej nga Nazareti dhe të ndryshonte vendbanimin e tij. Ne kemi dëgjuar, në ungjillin e liturgjisë së sotme, se ai ka shkuar të jetonte në Kafarnaum dhe po na jepet praktikisht adresa e shtëpisë në të cilën ai strehohej: ishte një shtëpi përgjatë bregut të liqenit të Tiberiadës.
Diçka për të njohur më mire Kafarnaum: ku gjendej ky qytet?
Në bregun tjetër të liqenit të Gjenezaretit ka një mal mbi të cilin dikur qe ndërtuar një nga qytetet e Dekapolit, Hippopolis ose Susita në hebraisht; nga maja e atij mali mund të shihet e gjithë pjesa veriore të liqenit të Tiberiadës.
Prandaj, mund të shihen tre qytete shumë të rëndësishme në të cilët Jezusi bëri më shumë mrekulli se kudo tjetër e në të cilët shpesh herë shpalli Ungjillin:
Betsaida në veriun e largët, qyteti nga i cili vinin pesë apostuj: Pjetri, Andrea, Jakobi, Gjoni dhe Filipi;
pastaj më në jugun Corazin dhe veçanërisht Kafarnaumi përgjatë anës perëndimore të liqenit.
Le të përpiqemi ta përcaktojmë më mirë vendin ku gjendej qyteti e ta njohjm më mirë këtë qytet të Kafarnaumit.
Ishte një fshat peshkimi dhe bujqësi që shtrihej 300 m. përgjatë bregut perëndimor të liqenit dhe në brendësi për 200 m.
Si e vërtetuan arkeologët se Kafarnaumi ishte i gjithë i mbyllur në këtë mënyrë? Shumë e thjeshtë, sepse panë që krejt atje përreth filluan varrezat, ku njerëzit nuk mund të banonin sepse vendi ishte papastër.
Kafarnaumi nuk ishte i njohur si qyteti i Tiberiadës: ky kryeqyteti i ri u ndërtuar nga Herodi Antipa dhe u inaugurua një dekadë më pare.
Kafarnaumi nuk ishte as i pasur dhe i begatë si Magdala e cila ishte e famshme për industritë e saj të peshkut të kripur, të ngjyrosjes, të parfumeve.
Megjithatë Kafarnaumi gëzonte njëfarë prestigji sepse ndodhej përgjatë rrugës së famshme “rruga e detit”, rruga perandorake që niste nga Egjipti dhe arrinte në Damask dhe më pas vazhdonte drejt lindjes.
Ishte gjithashtu i rëndësishëm sepse ishte qyteti kufitar i Galilesë që i përkiste Herodit Antipas dhe i Golanit që i përkiste Filipit, djalit tjetër të Herodit të Madh.
Pra ishte një pikë kufitare, me një pikë doganore ku mblidheshin taksat e detyruara për të gjithë mallrat, ishte vend vajtje-ardhje njerëzish shumë të ndryshëm, ishte pra, një vend me shumë kontakte mes kulturave, ku njerëzit ishin më mendjehapur sesa në Nazaret; duhet të ketë pasur një mijë banorë.
Le të shohim më mirë tani vendin ku Jezusi shkoi të jetonte.
Në qendër e qytetit ka qenë porti i Kafarnaumit, ku me siguri edhe varkat e Pjetrit dhe të Andreut ankoroheshin pas një nate pune.
Më në jugun e Kafarnaumit dhe Magdalës, ishte Tiberia, qyteti që Jezusi me sa duket nuk e ka vizituar kurrë, e që nuk përmendet në Ungjij.
Ne e dimë se Herodi Antipa donte të shihte Jezusin: do të duhej një orë e ¼ me varkë nga Kafarnaumi për të arritur në Tiberian, por Jezusi kurrë nuk deshi të takonte atë "dhelpër" siç e quante Ai. Afër portit ka vendi ku dikur ka qenë shtëpia e Pjetrit, nën atë kupolë të kishës të bërë nga një Arkitekt italian, Ildo Avetta, për të ruajtur mbetjet e shtëpisë së Pjetrit.
Për kuriozitet ajo kupolë përfshin edhe rikonstruksionin e bërë nga arkeologët françeskanë të kësaj shtëpie të Pietrit.
Si ka pasur mundësi të mendonin se atje ishte shtëpia e Pjetrit dhe ta rindërtonin atë në atë hapësirë 80×80 m.? Ishte me të vërtetë ajo ku jetonin familjet e Pjetrit dhe Andreut? Disa fakte të padiskutueshme i shtynin arkeologët franciskanët në këtë drejtim dhe pikërisht fakti se bizantinët e krishterë e ndërtuan mbi atë shtëpi një bazilikë tetëkëndëshe e mahnitëse: ata respektuan themelet e shtëpisë, ishin qartësisht themelet e një shtëpie që e donin, dhe për këtë arsye i mbrojtën me atë bazilikë dhe kur u shkatërrua kjo bazilikë, u mbuluan edhe themelet e shtëpisë. Kur Franciskanët bënë gërmimet, gjetën këta themele dhe ishin në gjendje të rindërtonin të që supozohej të ishte shtëpia ku jetoi Jezusi, se bshku me Pjetrin dhe Andreun.
Një pyetje tani: pse Jezusi e ndryshoi vendbanimin e tij? Unë mendoj se është shumë e thjeshtë të kuptohet:
njerëzit e Nazaretit, jetonin në malet atje, në Galilenë e ulët dhe e varfër, nuk kishin atë hapje të pastër kulturore dhe mendore që kishin banorët e Kafarnaumit: malësorët janë gjithmonë më tradicionalistë, pikërisht sepse kanë më pak kontakte me njerëzit e ndryshme për sa i përket mënyrës të të menduarit dhe për këtë arsye ata janë njerëz të lidhur me kokëfortësi me besimet fetare të tyre.
Ne e dimë se kur, pas disa muajsh ose një viti, Jezusi u kthye në Nazaret, bashkëfshatarët e tij, kur dëgjuan se çfarë shpallte, e përzunë.
Ishte shumë e vështirë për Jezusin të bëjë të dëpërtohet risia e Ungjillit në mendjet e tyre, ndaj mendoi se ishte më mirë ta kalonte jetën e tij publike në Kafarnaum.
Këto janë supozimet dhe besoj se janë të vërteta, por Mateu duhej ta shpjegonte në mënyrë teologjike zgjedhjen e bërë nga Jezusi dhe e paraqet atë si përmbushja e një profecie të Besëlidhjes së Vjetër. Le ta dëgjojmë atë:
Jezusi shkoi të jetonte në Kafarnaum që të përmbushej ajo që u tha nga profeti Isaia:
vendi i Zabulonit dhe vendi i Neftalit,
në rrugën për në det, përtej Jordanit,
Galilea e johebrenjve!
Njerëzit që banonin në errësirë
pa një dritë të madhe,
për ata që banuan në rajon dhe në hijen e vdekjes
ka lindur një dritë.
Galilea nuk përmendet kurrë në Besëlidhjen e Vjetër, ajo është përmendur vetëm gjashtë here kalimthi dhe arsyeja është se galileasit nuk gëzonin simpatinë e hebrenjve, sepse ata jetonin në një territor të pushtuar kryesisht nga paganët dhe besohej se feja e tyre nuk ishte e pastër, si ajo e praktikuar në Jeruzalem.
Ungjilltari Mateu ishte një studiues i shkëlqyer të Biblës, sepse ai arriti të gjejë te profetët, Orakullin e vetëm që i referohej Galilesë, është një orakull i profetit Isaia në një moment dramatik të historisë së Izraelit.
Jemi në gjysmën e dytë të shekullit të tetë para erës sonë, në kohën kur asirianët pushtuan të gjithë Lindjen e Mesme të lashtë: në fakt, në 733 ata arritën edhe në Galile, e shkatërruan, siç bënë në të gjitha trevat ku arritën, i dërguan në mërgim banorët, kanë vënë taksat të rëndë, dhe është në këtë moment dramatic kur të gjithë e shohin tokën e tyre si të mbështjellë në errësirë, në një errësirë të padepërtueshme, që Isaia shpalli orakulin e tij:
"Njerëzit që banonin në errësirë kanë parë një dritë të madhe"
Për çfarë drite po fliste Isaia?
Cila ishte drita që priste të ngrihej?
Ai ishte mbreti i madh i dinastisë së Davidit, i premtuar nga profeti Nathan: ky mbret do të kishte çliruar provincat e pushtuara nga asirianët, kjo ishte pritshmëria e Isaisë.
Ungjilltari Mateu pa përmbushjen e vërtetë të kësaj profecie që Perëndia kishte vendosur në gojën e Isaisë, kur nga ai fshat peshkatarësh që ishte Kafarnaumi, Jezusi filloi të shpallte dritën e Ungjillit të tij: ishte atëherë që u mundua errësira e së keqes që e kishte mbështjellë gjithmonë njerëzimin.
Le të dëgjojmë tani atë që Jezusi shpalli:
Që atëherë Jezusi filloi të predikonte dhe thoshtë:
"Pendohuni, sepse mbretëria e qiejve është afër".
Jezusi nuk e filloi jetën publike me një predikim të gjatë, por me pak fjalë, u tha të gjithëve:
“Hapni veshët, dëgjoni atë që ju kumtoj... mbretëria e Perëndisë ka ardhur, ka filluar ndryshim në historinë botërore. Tani gjithçka ndryshon, mënyra e të menduarit, e të folurit, e të arsyetuarit, të jetuarit… kujdes sepse tani gjithçka është kthyer përmbys”.
Ne e dimë se çfarë ndodh kur ndryshon një regjim: kush ishte në krye dhe bëri krimët, ai duhet të arratiset për të mos shkuar në burg dhe ata që ishin në burg, marrin pushtetin; ata që kishin të drejtë më parë, tani dënohen për krimët e gabimët e tyre.
Në mbretërinë e vjetër - thotë Jezusi – njerëzit sillen sipas kritereve të drejtësisë që vetë kanë shpikur dhe dihet cili është kriteri themelor i drejtësisë së njerëzve: ekziston konkurrenca, më i forti arrin të komandojë dhe të shërbehet nga më i dobëti, i cili duhet të nënshtrohet dhe të jetë skllav.
Tani - thotë Jezusi - mbretëria e re ka ardhur:
Mbretëria e Perëndisë, ku futet drejtësia e tij dhe gjithçka përmbyset; çfarë më parë vlente shumë: forca, paratë e grumbulluara, fitorja në beteja, veçanërisht triumfi i lavdishëm në Romë, nga Campo Marzio në Campidoglio me mbretin që ishte mundur dhe kapur dhe më pas djegur….
Në këtë pastaj konsistonte lavdia më e madhe, sepse pastaj gjenerali fitues do të kishte marrë titullin “Magnus”…!
Epo, të gjitha këto gjëra - thoshtë Jezusi - tani ato nuk kanë më vlerë sepse ka filluar një Mbretëri tjetër.
Meqenëse mbretëria e Perëndisë u inaugurua, ato gjëra, përballë Perëndisë vlejnë zero.
Ajo që dikur ishte e pavlefshme, për shembull: mirësia, butësia, drejtësia, ndershmëria, vëmendja ndaj të tjerëve, falje, ndarje e të mirave me të varfërit, të qenit shërbëtorë të Hyjit dhe të vëllezërve... kjo tani ka vlerë, ndërsa më parë nuk vlente asgjë, tani është ajo që ka rëndësi, çfarë ka vlera të mëdha.
Kjo është ajo që Jezusi shpalli:
“Bota po ndryshon tani! Nëse mbani drejtësinë e botës së vjetër, kini kujdes, sepse do të dështoni në jetën tuaj”.
Këtu është ftesa e tij atëherë:"Kthehuni".
Folja greke "metanoein" d.m.th. “Ndrysho mënyrën tënde të të menduarit, braktis logjikën e vjetër dhe pranoni lumturitë e mia”.
Dhe dikush fillon të besojë se Ai ka të drejtë dhe se është më mirë ta dëgjosh dhe të ndjekesh Atë.
Le të dëgjojmë kush janë ata:
“ Ndërsa Jezusi po ecte afër Detit të Galilesë, pa dy vëllezër ‑ Simonin që quhet Pjetër dhe Andreun, të vëllanë e tij, duke hedhur rrjetën në det: ishin peshkatarë. E u tha: “Ejani pas meje e unë do t’ju bëj peshkatarë njerëzish!”
Ata menjëherë lanë rrjetat e shkuan pas tij.
Duke vazhduar rrugën më tej, pa dy vëllëzër të tjerë, Jakobin e Zebedeut dhe Gjonin, vëllain e tij, në lundër bashkë me Zebedeun, atin e tyre, duke rregulluar rrjetat dhe i thirri. Ata aty për aty lanë lundrën dhe babain e shkuan pas tij” (4,18-22).
Ne kemi dëgjuar historinë e thirrjes së katër apostujve të parë, ata kanë dëgjuar thirrjen e Jezusit për t'u kthyer në besim, më mire për të hyrë në mbretërinë e re dhe ata filluan të kenë besim në propozimin e tij.
Ki kujdes mirë, nuk bëhet fjalë për thirrjen që të bëhesh prift apo murgeshë, jo!
Këtë thirrje, secili duhet ta dëgjojë t’i drejtuar vetes së tij.
"Konvertohu - i thotë Jezusi secilit prej nesh, që është – braktisia e mënyrës së të menduarit, të jetuarit, të gjykuarit sipas kritereve të kësaj bote, edhe nëse i ndajn shumica dërrmuese, shumica e atyre që janë pranë nesh; ti prano propozimin tim dhe jeta jote do të jetë e mrrekullueshme”.
Ja pra që historia e thirrjes së dishepujve të parë bëhet një shëmbëlltyrë e ftesës që Jezusi u drejtohet të gjithëve që vendosin ta ndjekin atë, domethënë të mirëpresin Ungjillin e tij.
Le ta shohim këtë shëmbëlltyrë në detaje.
"Jezusi po ecën përgjatë brigjeve të detit të Galilesë"
Dhe kur dëgjojmë fjala det të aplikuar në një pellg, ne e kuptojmë menjëherë se përkujtohet deti biblik, deti i daljes nga toka e robërisë dhe e hyrjes në token e lirisë, sepse Jezusi po ecën, ai po fillon një eksod në të cilën ai therret secilin prej nesh, ai dëshiron të na nxjerrë nga toka ku jemi skllevër e pasioneve, e krenarisë, e zilisë, e lidhjes me zotërimet, e vullnetit për të mbizotëruar, dominuar mbi të tjerët… atje nuk jetohet në një mënyrë dinjitose si njerëz, duhet të dalim.
Jezusi dëshiron të na nxjerrë jashtë, të na bëjë të shkojmë në një eksod për të arritur në tokën ku jemi me të vërtetë të lirë.
Kush janë të parët që i janë përmbajtur këtij propozimi të Jezusit?
Ata janë dy vëllezër, Pjetri dhe Andreu që po hedhin rrjetat.
Termi grek i përdorur është "amphiblēstron", që përkthehet "rrjetë pëshmimi", d.m.th. dy vëllezërit po e hedhin rrjetën nga bregu, pastaj kjo rrjetë mbyllet në fund dhe nga dy skajet aty zvarritet deri në tokë.
Është peshkimi më i varfër dhe më i mundimshëm, është profesioni që bëjnë njerëzit
kur thirren dhe Jezusi u thotë atyre:"Eja pas meje".
Ftesa për të nisur një udhëtim u dëgjua edhe nga Abrahami: Zoti i tha:
"Shko në tokën që do të të tregoj".
Atje është ndryshe: Jezusi nuk thotë: “Shko”, por: "Eja pas meje".
Kur në ungjij thuhet se "Jezusi ulet dhe fillon të flasë", do të thotë se ai meson si mjeshtër; kur themi se "Jezusi është në rrugën e tij", do të thotë se ai po mëson me jetën e tij, e që duhet ta ndiekim dhe të shikojmë mirë se si sillet sepse duhet ta imitojmë për të hyrë në tokën e të lirëve.
Dhe vërejmë se të dyve që fillojnë ta ndjekin, ai nuk u premton, nuk u siguron çmime, shpërblime, jo!
Ai ua beson atyre një mision, që të jenë “peshkatarë njerëzish”.
Të peshkosh do të thotë të tërhiqesh jashtë nga ujërat, ato janë ujërat e detit dhe në Lindjen e Mesme të lashtë, në të gjitha mitet, deti ishte simboli i gjithçkaje që na pengon të jetojmë, e gjithçkaje që është kundër nesh, që na pengon të jetojmë mirë, të kemi jetën me bollek.
Epo, nga këto situata, dishepujt duhet të marrin njerëz që tërhiqen zvarrë nga humnerën e këtyre ujërave.
Ky është misioni që i kërkohet çdo dishepulli.
Çfarë bëjnë dy të parët që thirren?
"Ata i lanë rrjetat".
Në shëmbëlltyrë, çfarë kuptimi kanë këto rrjeta?
Ato tregojnë gjithçka që i pengon, që i pengon të ndjekin Jezusin: ne e dimë se nëse njëri është i mbështjellë në rrjeta, nuk lëviz.
Rrjetet që duhet të shkurtohen, janë ndoshta ato të jetës sonë të përbëra nga kompromise, nga zgjuarsi, ndoshta janë rrjetet e frikës sonë, që i keni sepse nuk duam t'i japin jetën Ungjillit, sepse jemi ende të lidhur me bindjet tona, me siguritë tona, kemi frikë të kemi kujtime me mallet nëse heqim dorë nga ajo që bëjnë të tjerët…
"Bëni një prerje vendimtare", thotë Jezusi, sepse nëse nuk i prisni këto rrjeta, do të bëni dy ose tre hapa pas Jezusit, por nuk do të shkoni larg dhe ky vendim duhet të merret menjëherë!
"Menjëherë" të dy nxenësit ndjekin Jezusin.
Kur vendosni, vendosni menjëherë, atëherë mund të keni mendime ose dyshime
të ndryshme, por vendimi merret menjëherë!
Dhe pastaj, duke shkuar më tej, Jezusi është ende në rrugën e tij, ai sheh dy vëllezër të tjerë, Jakobin dhe Gjonin. Ata janë bijtë e Zebedeut që ndreqin rrjetat në barkë bashkë me babanë e tyre.
Dhe këtu termi rrjetë ka një kuptim të ndryshëm: është "diktyon", është ngjica, ajo rrjetë që hidhet në det të thellë.
Jezusi i thërret ata dhe "ata lanë menjëherë barkën dhe babanë e tyre".
Ne kemi parë simbolikën në shëmbëlltyrën e atyre rrjetëve, çfarë do të thotë tani të "lëresh barkën dhe atin"?
Varka është simboli i jetës që ata kanë bërë gjithmonë: nga ajo varkë kanë
hedhur rrjetat e peshkimit: tani i lënë, sepse jeta dhe puna e tyre bëhet në një mënyrë krejt ndryshe… tani hyjnë në një varkë tjetër, që është ajo e komunitetit.
Varka, ne e dimë, është një nga simbolet e Kishës, kur i imagjinojmë anijatë…
anija… anijatët e katedraleve gotike, a nuk kemi përshtypje që jemi ne me kokë poshtë?
Dhe pikërisht në këtë anije gjendet komuniteti i mbledhur në ditën e Zotit.
Dy vëllezërit, "Gjoni dhe Jakobi largohen nga varka".
Është një imazh i braktisjes së mënyrës së lashtë të ushtrimit të profesionit: nuk
kanë pushuar së qeni peshkatarë, por kanë peshkuar me objektiva të ndryshme, sepse kush
hyn në barkën e bashkësisë së krishterë( domethënë merr pjesë me të vërtët vërtet, jo
vetëm sepse është i pagëzuar, dhe me të vërtet pranon propozimin e Ungjillit) profesionin e tij e kryen
në mënyrë të ndryshme.
Zakeu nuk pushoi së mbledhuri taksat, por i mblodhi ato në mënyrë të ndryshme;
Mateu vazhdoi të mbledhte taksat në doganë, por me objektiva të ndryshëm nga më parë.
Le të përpiqemi të japim një shembull, që ndoshta na ndihmon të kuptojmë. Le të imagjinojmë dy mjekë,
të dy shkëlqyer profesionalisht.
I pari është ulur në karrige duke shfaqur qoftë edhe pak epërsinë e tij dhe përballë atij ulet një person që
është i sëmurë, i cili e dëgjon mjekun me vëmendjen, është plot ankth, dhe frikë, por mjeku është indiferent ndaj asaj që
ndjen i sëmuri: interesi i tij i vetëm është patologjia, ndjeshmëria e tij është zero.
Ai lexon ftohtë kartelën mjekësore, pastaj ndërsa ai po lexon, një koleg të tij kalon në afërsi dhe ai i
Thotë: "Ah! ka humbur të dielën e kaluar skuadra jote" dhe më pas vazhdon të lexojë kartelën mjekësore, dhe në fund
shikon lart dhe thotë: "Epo, tani po i bëj raportin mjekut tënd, ai do të shpjegojë se çfarë duhet të bësh më vonë".
Dhe ia jep këtë raport me gjakftohtësi.
Epo, kjo është ajo që është ende në varkën e vjetër
Le të shohim një tjetër, gjithashtu i patëmetë profesionalisht, ka hyrë në varkën e re,
ai ka braktisur varkën e vjetër, mënyrën e vjetër e kryerjes së një profesioni.
Pra, ka pacientin përballë, lexon kartelat mjekësore, është një problem shumë i madh, ka një tumor
Serioz. E shikon pacientin në fytyrë, pastaj merr karrigen, shkon në anën tjetër të tavolinës, po
ulet pranë këtij pacienti, e thërret me emër:
“Gjon, situata është serioze, por jam I sigurt, do ta shosh, ne do t'ia dalim.
Do të vë të gjithë aftësinë time, gjithçka që di në shërbim të këtij shërimi, dhe sigurisht
së bashku ia dalim.
Tani raportoj te mjeku yt, në fund kam shkruar edhe numrin tim të celularit,
thuaj doktorit të më telefonojë sa herë të doje dhe mund të më telefonosh edhe ti.
Ne të dy jemi të fortë, më beso, do ta shohësh se mund t'ia dalim".
Epo, kjo është mënyra e re për të kryer profesionin, duke hipur në varkën e re, e duketë braktisur varkën e vjetër.
Qëllimi bëhet i ndryshëm: nënkupton zbatimin e të gjitha aftësive profesionale për të bërë një punë të mire, për të bërë
dike të lumtur, pastaj çfarë fiton me punën tënde
të mjafton për të të jetuar me dinjitet, por qëllimi është t'i japësh gëzim dhe t'i japësh jetë vëllait.
Dhe ti pastaj fillon ditën tënde të punës ndryshe nëse ke hipur në varkën e re dhe e ke
braktisur varkën e vjetër, sepse kur të lutesh në mëngjes do të habitesh dhe do t’i pyesësh
Zotërisë:
“Më lejo të kuptoj kujt duhet t’i jap gëzim sot, kë duhet të bëj të lumtur, më lejo të kuptoj se si duhet
të jem shërbëtor i atyre që janë të varfër dhe që kanë nevojë për dhuratat që më ke vënë në duart e mia”.
Gjoni dhe Jakobi "braktisin babanë e tyre", babai në kulturën semite tregon traditën në të cilën ata janë
të lidhur. Nëse ungjilli e vë në diskutim gjithçka ke menduar gjithmonë, ke besuar gjithmonë…lejo që Ungjilli ta ndryshojë jetën tënde.
Është sikur kur një djal martohet, ai Ii braktis babain dhe nënën, vazhdon t'i duash,
por dhëndri nuk i merr më vendimet me prindërit, dëgjon këshillat e tyre, por vendimet imerr dakord me nusen.
Dhe tani le të dëgjojmë se si Jezusi vazhdon të kryejë misionin e tij:
Jezusi udhëtoi në të gjithë Galilenë, duke mësuar në sinagogat e tyre, duke shpallur
ungjillin e mbretërisë dhe shëruar të gjitha lloje sëmundjesh dhe dobësish midis njerëzve.
Vargjet e fundit të ungjillit të sotëm na paraqesin tre folje që flasin për mënyrën me të cilën Jezusi ka
operuar në favor të njerëzve gjatë gjithë jetës së tij publike.
Folja e parë: "ai mësoi"
Kjo do të thotë, ishte drita që ndriçoi errësirën e botës dhe kjo dritë filloi të ndriçonte
shkëlqyeshëm, siç na tha pasazhi i sotëm i Ungjillit, kur Jezusi filloi të
predikojë përgjatë brigjeve të detit të Galilesë.

Folja e dytë: "ai shpalli lajmin e mirë".
Çfarë lajmi të mirë i shpalli botës?
Se Zoti është dashuri dhe vetëm dashuri.
Këtë nuk e ka shpallur asnjë religjon tjetër.
Asnjë fe nuk e kishte shpallur këtë kurrë, të gjitha fetë, përfshirë edhe feja
E Judenjve, kanë mësuar se Hyji i do të drejtët, ata që u binden urdhërimeve të tij, dhe nuk i jep favoret e tij, por i ndëshkon ata që shkelin urdhërimet e tij. Ky imazh i Zotit duhet të fshihet, lajmi i mirë është
se Zoti e do çdo njeri pa kushte, edhe nëse ata sillen keq, Ai ua jep të gjithëve këtë
dashurinë e tij dhe vetëm bekimet e tij.
Ky është lajmi i madh që edhe të krishterët e sotëm pothuajse kanë turp ta shpallin
sepse nuk korrespondon me kriteret e drejtësisë që kemi parasysh, por ne mundohemi
mos e pakësoni dashurinë e Perëndisë brenda kufijve të egoizmit dhe ligësisë tonë.
Besimtari, kur dëgjon thirrjen e Krishtit, i beson atij dhe kaq!

Pastaj, dhe është folja e retë, ai shëron të sëmurët: gjesti i shërimit që do të bëjë Jezusi do të jetë shenja e një shërimi tjetër që realizohet nga mesazhi që ai shpall nga Ungjilli dhe nga Shpirti që ai na jep: shërimi nga çnjerëzorja që është e pranishme në ne, nga mbretëria e lashtë, së cilës ne aq shpesh i japim ende besnikërinë tonë.
Ungjilli, Fjala e Mjeshtrit, drita e tij na sheron nga te gjitha semundjet tona, semundja e inatit, e urrejtjes, e zilisë, e xhelozië, e korrupsionit moral… jane te gjitha semundje qe na dehumanizojne. Dr.ita eshte Fjala e Jezusit që na sheron nga gjithçka çnjerëzor që ndoshta është ende i pranishëm në masë të madhe tek shumë prej nesh, sigurisht tek secili prej nesh, të paktën në një pjesë të vogël

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË


E DIELA E 4 Ord. VITI A


MË 29 – 1 – 2023


LEXIMI I PARË: SO. 2, 3 ... 3, 12-13.

2,3: Kërkojeni Zotin,
të gjithë ju, të përvuajturit e tokës,
ju që i kryeni urdhërimet e tij!
Kërkoni drejtësinë, kërkoni butësinë,
që disi të mund të fshiheni
Ditën e zem’rimit të Zotit!

3,12: Do të bëj në mjedisin tënd të qëndrojë
populli i përvuajtur e i varfër!
Në emër të Zotit do të kërkojë strehim
Teprica e Izraelit.

3,13: Paudhësi nuk do të bëjnë më,
rrena më nuk do të thonë,
në gojë të tyre s’do të gjendet më
gjuhë gënjyese!
Por do të kullosin e do të mrizojnë
pa pasur kush t’i shqetësojë!”


LECTIO DIVINA – MEDITIM - LUTJE.

HYRJA NË LIBRIN E SOFONISË.

Libri i Sofonisë është befasues sepse paraqet shumë kontraste: nga njëra anë ka kërcënime të tmerrshme kundër Jeruzalemit dhe, në këto pasazhe, profeti duket shumë i zemëruar dhe, nga ana tjetër, ka inkurajime, premtime për të nesërme të lumtura, gjithmonë të drejtuara Jeruzalemit. Mbetet për t'u parë për kë janë kërcënimet dhe për kë inkurajimet.
Prandaj, ne duhet të bëjmë një kthesë të vogël nëpër histori: jemi në shekullin e shtatë para Krishtit, në mbretërinë e Judës, domethënë në mbretërinë e Jugut. Mbreti i ri Josias sapo ka hipur në fron, në moshën tetë vjeçare, pas vrasjes së babait të tij. Prandaj Jeruzalemi po përjeton kohë shumë të trazuara, për të mos thënë më shumë.
Në atë kohë, perandoria Asiriane, kryeqyteti i së cilës është Ninive, ishte në zgjerim të plotë; nën kërcënimin asirian, mbretërit preferuan të kapitullonin paraprakisht; kjo do të thotë qartë se mbretëria e Jeruzalemit do të ishte një vasal i Ninivisë.
Megjithatë, ka pasur gjithmonë një mosmarrëveshje midis mbretërve dhe profetëve në këtë pikë: arsyetimi i mbretërve ishte: kur dikush prej nesh mbretëron mbi një popull shumë të vogël, nuk mund të evitojë dominimin nga më të mëdhenjtë. Dhe në fund të fundit, vartësia e vasalit është një e keqe më e vogël, se një robërim ose një zhdukje e plotë .
Profetët janë në favor, të bëhet ç’të bëhet, të një lirie politike të popullit të zgjedhur. Para së gjithash, të kërkosh një aleancë nga një mbreti i tokës është provë që nuk i beson mbretit të qiellit! Zoti nuk ju liroi nga Egjipti, për t’ ju lërë të vdisni tani! Keni bërë një besëlidhje me Zotin, kënaquni me këtë besëlidhje, mos kërkoni një tjetër.
Së dyti, nëse bëni një aleancë me paganët, herët a vonë edhe ju do të bëheni paganë: pashmangshmërisht do të ketë kohë persekutimi kur pushteti sundues në fuqi do të sulmojë fenë tuaj; pa shkuar aq larg, pranimi i nënshtrimit politik asirian ishte tashmë pranimi të përfaqësuesve të një fuqie të huaj në kryeqytetin e Izraelit; dhe kjo gjë do të ishte rasti për të dhënë shembuj të këqij, duke vënë nën sytë e të gjithë njerëzve mënyrën e jetesës dhe të të menduarit të popujve paganë e duke futur në Jeruzalem zakonet, modat, ligjet dhe akoma më seriozisht praktikat fetare të fitimtarit.

KËRCEMINET DHE NGUSHËLLIMET.

Kur sheh zakonet asiriane të përhapura në qytetin e shenjtë, profeti Sofonia shqetësohet; për shembull, disa vargje para atyre të sotme, ai thotë:
"Do të ndodhë Ditën e flijimit të Zotit:
Do t’i ndëshkoj princat,
bijtë e mbretërve
e të gjithë ata që vishen
me petka të huajsh,
do t’i ndëshkoj të gjithë ata
që me krenari e kapërcejnë pragun,
që e mbushin shtëpinë e zotërisë së vet
me fajësi e me dredhi" (So. 1, 8-9);
në pamje të parë, ndoshta, njeriu nuk e sheh plotësisht se ku qëndron e keqja; por ky është arsyetimi sipas zakoneve tona moderne, në të cilat ka një diversitet dhe liri shumë të madhe në fushën e veshjes; por në atë kohë, veshjet ishin shumë të rëndësishme; të përvetësosh modën e të huajve ishte tashmë të pranoje t'u ngjasoje atyre dhe si rrjedhim të rrezikoje të humbiste identitetin; ishte shenjë se së shpejti edhe ne do të ndiqnim mënyrën e tyre të jetesës, të të menduarit, të adhurimit.
Në fakt, për shembull, profetët paraljmërojnë se populli do të jetë dëtyruar të bëjë kontrata tregtare që përfshijnë hebrenj, të shkruara në gjuhën asiriane dhe sipas ligjit asirian. Dhe, akoma më keq, do të kenë priftërinj në Jerusalem që praktikojnë fe të tjera nga ajo e Perëndisë së Izraelit: dhe ky është një rrezik i madh, sepse, nëse Izraeli humb besimin në Zotin e vetëm, ai nuk mund të përmbushë më misionin e tij si Popull i Zgjedhur.
Këto janë, pra, arsyet e zemërimit të Sofonisë dhe pse një pjesë e mirë e librit të tij përbëhet nga kërcënimet:
"Kundër Judës do ta ngre dorën
e mbi të gjithë banorët e Jerusalemit,
do t’i zhduk nga vendi tepricat e Baalit,
emrin e rojtarëve e të priftërinjve të tij
edhe ata që mbi pullaze adhurojnë
ushtritë qiellore,
ata që adhurojnë e në Zotin përbetohen,
por që përbehen edhe në Melkolmin,
ata që s’e ndjekin Zotin,
që me Zotin nuk këshillohen
e që atë nuk e kërkojnë” (So, 1, 4-6).
Do të jetë dita e zemërimit të Zotit: ju e keni njohur tekstin e famshëm të "Dies Irae" që ne dëgjojmë në disa funeralet të famshëm.
Por krahas këtyre kërcënimeve, libri i Sofonisë jep një mesazh ngushëllimi, drejtuar atyre që ai i quan «të përvuajturit e vendit» (në hebraisht «anavim», fjalë për fjalë «të përkulurit»). Këta, me sa duket, nuk rrezikojnë asgjë nga zemërimi i Zotit: "Kërkoni Zotin, o njerëz të thjeshtë të vendit, ju që bëni vullnetin e tij. Kërkoni drejtësinë, kërkoni përulësinë; ndoshta do të jeni të strehuar në ditën e zemërimit të Zotit". Kjo Ditë e Zemërimit është kur Zoti do të ripërtërijë të gjithë Krijimin. Ditë madhështore për të gjithë ata që e kanë besuar Zotin: E keqja, në të gjitha format e saj, më në fund do të shkatërrohet. Prandaj, "shpinat e përkulura" tashmë mund të drejtohen, të rifitojnë guximin: vetë Zoti është në anën e tyre.
Mbetet për t'u parë në cilën anë jemi: a duhet t'i frikësohemi kësaj Dite të famshme të zemërimit të Zotit? Jemi në shënjestër të kërcënimeve apo të inkurajimeve? Që atëherë, ne kemi mësuar të lexojmë këto tekste: njerëzimi nuk ndahet në dysh, të drejtët, të mirët, të përulurit, nga njëra anë... fajtori, arroganti, krenari nga ana tjetër. Secili prej nesh është në shënjestër të këtyre dy gjuhëve, është në secilin prej nesh që Zoti ka "mirëmbajtjen e shtëpisë", nëse mund të them kështu. Gjykimi i Perëndisë është një zgjidhje brenda nesh.
Dhe ne të gjithë jemi të ftuar të konvertohemi, që të bëhemi si këta "njerëz të përulur të vendit", për të cilët flet Sofonia: ai i quan gjithashtu "Teprica e Izraelit": në këtë rast ai merr fjalën dhe idenë nga profetët e shekullit të kaluar, nga profetët Isaia, Amos dhe Mikea: ideja është: sepse prej fillimit Hyji e zgjodhi Izraelin për të shpëtuar njerëzimin dhe sepse, së dyti, Zoti është besnik, ne nxjerrim logjikisht se, pavarësisht se çfarë do të ndodh, Zoti do të shpëtojë një tepricë të popullit të Izraelit.
Sofonia merr këtë temë edhe ai: kur e gjithë e keqja të jetë zhdukur nga Jeruzalemi, Perëndia do të shpëtojë vetëm një tepricë të vogel, ata që kanë qëndruar besnikë:
"Do të bëj në mjedisin tënd të qëndrojë
populli i përvuajtur e i varfër!
Në emër të Zotit do të kërkojë strehim
Teprica e Izraelit.
Paudhësi nuk do të bëjnë më,
rrena më nuk do të thonë,
në gojë të tyre s’do të gjendet më
gjuhë gënjyese!” (So. 3,12-13).
Një popull i përulur dhe i varfër, streha e të cilit është emri i Zotit. Këtu është një përkufizim i këtyre "anavim", I këtyre "të përulurve", këtyre të përkulurve: ata janë ata që kërkojnë strehim në emrin e vetëm të Zotit (në kundërshtim me mbretërit për të cilët fola më parë); të përulurit janë ata që e dinë se janë vetëm pluhur dhe presin gjithçka nga Zoti.
Kjo Tepricë e Izraelit, e përbërë nga njerëz besnikë, të përulur dhe të varfër, do të mbajë tani e tutje peshën e misionit të Popullit të Zgjedhur: t'i zbulojë botës planin e madh të Perëndisë. Është gjithmonë një grusht besimtarësh që dërgohen në botë si maja në brumë.

[ninoenina]

PËRGATITJA E LITURGJISË

E DIELA E 4 Ord. VITI A.

MË 29 – 1 - 2023


PSAUME 145 (146), 7...10

7 Zoti u jep të drejtën të nëpërkëmburve,
U jep shqimin të uriturve,
Zoti i çliron robërit,
8 Zoti u jep dritën e syve të verbërve,
Zoti i ndreq të kërrusurit,
Zoti I do të drejtët.
9 Zoti I mbronn ardhacakët,
U ndihmon bonjakëve e të vejave.
10 Zoti do të mbretërojë për jetë.


LECTIO DIVINA – MEDITIM – LUTJE.

ZOTI BËN DREJTËSINË NDAJ TË SHTYPURIT.

Tre vargje të këtij psalmi janë në formën e një inventari: është inventari i atyre që Zoti preferon: të shtypurit, të uriturit, të lidhurit me zinxhirë, të verbërit, të dërrmuarit, të huajt, të vejat dhe jetimët. Me pak fjalë, të gjithë ata që injorohen ose përçmohen nga njerëzit.
Dhe bijtë e Izraelit e dinë se për çfarë po flitet: ata i kanë kaluar të gjitha këto situata. Kur besimtarët e Izraelit këndojnë këtë psalm, ata tregojnë historinë e tyre dhe falënderojnë për mbrojtjen e pandërprerë të Perëndisë; ata i dinin të gjitha këto situata: shtypjen në Egjipt, nga e cila Zoti i çliroi "me dorë të fortë dhe me krah të shtrirë" si lexohet në Biblën; dhe gjithashtu shtypja në Babiloni dhe përsëri Perëndia ndërhyri. Dhe ky psalm, meqë ra fjala, u shkrua pas kthimit nga Mërgimi në Babiloni, ndoshta për kushtimin e Tempullit të restauruar. Tempulli u shkatërrua në 587 para Krishtit nga trupat e mbretit të Babilonisë, Nabukodonozorit. Pesëdhjetë vjet më vonë (në 538 para Krishtit), kur Kiri, Mbreti i Persisë, mundi Babiloninë nga ana e tij, ai lejoi që hebrenjtë, të cilët ishin skllevër në Babiloni, të ktheheshin në Izrael dhe të rindërtonin tempullin e tyre. Përkushtimi i këtij tempulli të rindërtuar u kremtua me gëzim dhe zjarr. Libri i Esdras thotë: "Atëherë bijtë e Izraelit ‑ priftërinj, levitë e të tjerët të riatdhesuar nga mërgimi me gëzim të madh e bënë kushtimin e kësaj Shtëpie të Hyjit. Në shugurimin e kësaj Shtëpie të Hyjit i kushtuan njëqind mëzetër, dyqind desh, katërqind qengja dhe, si fli shpërblyese për mëkatet e mbarë Izraelit, dymbëdhjetë cjep, sipas numrit të fiseve të Izraelit. Pastaj i caktuan priftërinjtë sipas rendeve të tyre dhe levitët sipas veshjes së tyre në shërbimin e Hyjit në Jerusalem ashtu si shkruan në Librin e Moisiut" (Ez. 6,16-18).
Prandaj, ky psalm është i mbushur me gëzimin e kthimit në shtëpi. Edhe një herë, Perëndia sapo ka vërtetuar besnikërinë e tij ndaj Besëlidhjes së tij: Ai e çliroi popullin e tij, ai veproi si i afërmi i tyre më i afërt, hakmarrësi i tyre, shpenguesi i tyre, siç thotë Bibla. Kur Izraeli rilexon historinë e tij, mund të dëshmojë se Zoti e shoqëroi gjatë gjithë luftës së tij për liri "Zoti u jep drejtësi të shtypurve, Zoti i zgjidh të lidhurit me zinxhirë".
Izraeli gjithashtu përjetoi urinë në shkretëtirë gjatë Eksodit, dhe Perëndia dërgoi manën dhe shkurtat për ushqimin e tyre: "Të uriturit u jep bukë". Dhe, pak nga pak, u zbulua ky Zot që sistematikisht merr anë për çlirimin e të lidhurve me zinxhirë dhe për shërimin e të verbërve, për shërimin e të vegjëlve të çdo lloji.
Janë ata të verbër, sërish, të cilëve Zoti ua ka hapur sytë, të cilëve Zoti u është shfaqur progresivisht, nëpërmjet profetëve të tij, për shekuj me radhë; ata janë të dërrmuarit që Perëndia i ngre pa u lodhur, të cilët Perëndia i bën të ngrihen; ata janë ky popull në kërkim të drejtësisë që Zoti e udhëzon; ("Zoti i do të drejtët").
Prandaj është një këngë mirënjohjeje që ata këndojnë këtu:
"Zoti u jep drejtësi të shtypurve,
të uriturve, u jep bukë,
Zoti zgjidh të lidhurit me zinxhirë.
Zoti hap sytë e të verbërve,
Zoti ngre të dërrmuarin,
Zoti e do të drejtin,
Zoti mbron të huajin,
mban të venë dhe jetimin.
Zoti është Perëndia juaj përjetë”.
E keni vënë re këmbënguljen për emrin "ZOT" (shtatë herë në këto tre vargje): këtu, përkthehet EMRI i famshëm i Zotit, EMRI që iu zbulua Moisiut në shkurret që digjej: katër shkronjat "YHVH" që tregojnë praninë e përhershme, aktive, çliruese të Zotit në çdo moment të jetës së popullit të tij.
Unë marr rreshtin e fundit të ditës së sotme: "Zoti është Perëndia juaj përgjithmonë". "ZOTI është Perëndia juaj" është formula tipike e Besëlidhjes:
"Ti do të jesh populli im dhe unë do të jem Perëndia yt”.
Gjithmonë, kur hasim shprehjen "Zoti im", ne e dimë se ka një kujtim të Besëlidhjes, të gjithë historisë, të aventurës se Besëlidhjes midis Zotit dhe popullit të tij të zgjedhur: ka një kujtim të Besëlidhjes të cilën Zoti nuk e dështoi kurrë.

ZOTI ËSHTË HYJI YT PËRJETË.

"Zoti është Perëndia juaj përjetë"; edhe një herë, vërehet se lutja e Izraelit është gjithmonë e drejtuar drejt së ardhmes; evokon të kaluarën vetëm për të forcuar pritshmërinë, shpresën e saj. Dhe për më tepër, kur Perëndia ia tha emrin e tij Moisiut, ai ia kishte thënë në dy mënyra: këtë emër të famshëm, të pashqiptueshëm me katër shkronja, YHVH që e gjejmë kudo në Bibël, dhe veçanërisht në këtë psalm, të cilin ne e përkthejmë " Zot"; por gjithashtu, dhe për më tepër ai kishte filluar atje, ai kishte dhënë një formulë më të zhvilluar, "Ehiè asher ehiè" që përkthehet në shqipën si nga një e tashme: "Unë jam ai që jam"; por mund të përkthehet edhe si nga një e ardhme: "Unë do të jem kush do të jem”. Një meënyrë për të shprehur praninë e tij të përhershme me popullin e tij.
Këtu, këmbëngulja për të ardhmen, "përgjithmonë e vargut 10, synon gjithashtu që duhet të forcohet angazhimi i njerëzve: është shumë e dobishme të përsëritet ky psalm jo vetëm për të njohur të vërtetën e thjeshtë të veprës së Perëndisë në favor të popullit të tij, por edhe për t'i dhënë vetes një rrugë veprimi: sepse, në fund të fundit, ky inventar është edhe një program jete: nëse Zoti ka vepruar në këtë mënyrë ndaj Izraelit, ky i fundit ndihet i detyruar të bëjë të njëjtën gjë për të tjerët; të gjithë këta të përjashtuar do ta njohin dashurinë që Zoti ka për ta vetëm nëpërmjet sjelljes së atyre që janë dëshmitarët e parë.
Dhe përveç kësaj, për t'u siguruar që njerëzit gradualisht do të përshtateshin me mëshirën e Zotit, Ligji i Izraelit përfshinte shumë rregulla për mbrojtjen e të vejave, të jetimëve, të huajve. Ligji kishte vetëm një objektiv: ta bënte Izraelin një popull të lirë, që respektonte lirinë e të tjerëve. Sepse Zoti e udhëheq pa u lodhur popullin e tij dhe nëpërmjet tij mbarë njerëzimin në një rrugë të gjatë çlirimi.
Për sa u përket profetëve, ata gjykuan për besnikërinë e Izraelit ndaj Besëlidhjes, kryesisht në qëndrimin ndaj të varfërve dhe të vuajturve të çdo lloji. Nëse bëjmë një bilanc të fjalëve të profetëve, ne jemi të detyruar të pranojmë se thirrjet e tyre për drejtësinë kanë të bëjnë kryesisht me dy pika: një luftë të pamëshirshme kundër idhujtarisë, nga njëra anë, dhe thirrje për drejtësi dhe shqetësim për të tjerët, nga ana tjetër. Deri në atë pike, sa të guxoj të them që Osea ka thënë: “Është mëshirë që dua dhe jo sakrifica, njohja e Zotit dhe jo holokaustet (Os. 6, 6); ose përsëri: “Të është thënë, o njeri, çfarë është e mirë, çfarë kërkon Zoti prej teje: asgjë tjetër veçse të respektosh ligjin, të duash besnikërinë dhe të ecësh me përulësi me Perëndinë tend” (Mi. 6,8).
Lexohet në librin e Sirahut se: "Lotët e të gjithë atyre që vuajnë, rrjedhin poshtë faqeve të Perëndisë"(Si. 35, 18)... Nëse jemi mjaft afër Zotit, logjikisht, lotët e të gjitë atyreqë vuajnë duhet të rrjedhin edhe në faqet tona, në ne!... Ndoshta kjo shpjegon kuptimin e fjalisë: që duhet të jemi në imazhin e tij?