Postuar mė parė nga
pirro10
Kur e kam njohur mikun tim Edmond Budina nė kohėn e diktaturės nuk mund tė mos kishe dhe kesh edhe nė ditėt e sotme respekt pėr tė , njė nga djemtė mė tė mire, ashtu bukurosh i shkathėt dhe plot romantizėm revolucionar.
Mu bė shumė qejfi qė mori pjesė nė demonstratat studentore dhe pėr njė momėent mendova se Edmond Budina do tė bėhej njė udhėheqės i butė dhe i dashur pėr popullin. Sidoqoftė nuk ndodhi ashtu. Dallgėt e jetės e hodhėn nė itali dhe vajtje ardhjet, pa tamtame dhe skoope tė Mediave shqiptare nuk u kujtuan pėr Edmondin. Vetėm vitet e fundit pas realizimit tė dy filmave njėrin, nga tė cilėt e kam kritikuar pėr aspektin kripto-antireligjioz, pas takimeve tė shkurtra me tė dhe me miqtė e tjerė, mendova sigurisht qė Edmond Budina do tė pėrfshihej nė drejtimin e artit (gjė qė nuk ndodhi), ose nė politikė me opozitėn, e cila mund tė pėrfitonte shumė nga ndershmėria dhe sinqeriteti i tij (por edhe kjo nuk ndodhi).
Edmondi ngeli njė antikonformist rebel ndoshta duke zbatuarnė mėndjen e tij metodat e lashta tė ideve revolucionare qė sot janė tė tejkaluara.
Pavarėisht investimi tė tij personal sė bashku me disa miq tė tij antikonformistė tė mbrujtur akoma me idetė e kundėrshtarėve tė Arturo UI, mendoj se gjithė ai investim pėr tė mbrojtur njė rrangallė pisllėku tė sė kaluarės nuk ja vlejti. Shumėkush mund tė pyesė: Pėrse miku yt i dashur Mondi i hyri kėsaj pune tė ngjashmė me luftėn e Don Kishotit me Mullinjtė e Erės? Pėrse Mondi miku yt, pėr njė kohė tė gjatė kėmbėnguli e shan ashtu si njė dashnor lab qė i lutet tė kthehet tė dashurės e cila ka hypur nė traget dhe i thotė ..`po zbrit moj qėne se tė vrava…`.
Pėrpjekjet pėr tė ruajtur Teatrin e vjetėr, sikur politika tė mos ishte pėrfshirė, do tė kishin dėshtuar qė nė 1998 dhe Teatri do tė ishte prishur pėr tu ndėrtuar njė i ri. Mesa duke makinacionet politike tė cilat shikonin pėrfitime nga prishja e teatrit e vonuan kėtė dhe qeveritė e mėpastajmė hezitonin edhe pėr shka tė interesave tė zgjedhjeve, duke i bėrė qejfin sa njėrės palė ashtu dhe tjetrė,
Prishja e Teatrit tė vjetėr asaj rrangulle plot pisllėqe tė sė kaluarės ėshtė pėrmėndur qė kur ish gjallė Lasgush Poradeci, i cili vuri re sesa i papėrshtatshėm pėr teatrim ishte. Mė vonė u pa se rikonstruksioni i tij ishte i pamundduėr pėr shkak se nuk kishte themele solide por edhe sepse ishte mė mirė qė tė ndėrtohej njė i ri sipas specialistėve inxhinjerė sepse kushtonte mė pak rindėrtimi se sa konstruksioni.
Pėrsėri politika pas mori mesazhin se ishte mė mirė tė ndėrtohej njė i ri, filluan paazet se kush,
si, qysh do tė pėrfitonin. Menjėherė u rradhitėn edhe artistėt pro dhe kontra,. Sidoqoftė mė e rėndėsishmje por qė u kalua nė heshtje ishte se godina pėrmbante asbest qė sot njihet si produkt kancerogen dhe si tillė godina duhej shėmbur.
Nė fund tė fundit do tė prishej njė godinė e vjetėr publike dhe do tė ndėrtohej po aty njė godinė e re publike. Kėtė populli shqiptar e kupton fare mirė. Por orkestrantėt politikė nisiėn `koncertin politik`, avaz ky i njohur pėrpėrplasje politike tė atyre qė nuk ishin nė pushtet me ata qė janė nė pushtet. Motivi u gjėndėn: tė mos prishet, sepse ka interesa Kryeministri?! Tė mos prishet se kemi kujtime?! Tė mos prishet se kėtu janė bėrė gjyqet komuniste?! Tė mos prishet se kėshtu duam ne (opozita)?!
Nuk besoj se miku im Edmond Budina u ndikua apo u urdhėrua nga Opozita, megjithė nostalgjinė qė ai ka patur pėr kėtė parti tė ēpėrfytyruar dhe tė inkriminuar nė raport me idealet e dhjetorit. Mondi ashtu si dhe pak artistė tė tjerė (pėr ata nuk ve dorėn nė zjarr) pėrkrahėn mos prishjen e Teatrit qė dikur ka qėnė dopolavoro por qė nė vietet e diktaturės u rregullua pjesėrisht pėr tu bėrė teatro, -kishte idelaet e tij antikonformiste sepse nėprmjet shėmbjes sė teatrit dhe atyre qė do ta shėmbnin kishte njė kombinim negative.
Madje nėse ky Teatėr do tė prishej nga PD, atėhere sigurisht qė motivet do tė binin, dhe Teatri do tė prishej. Por problem ishte dhe qėndron nė kokėn e disa opozitarėve se pėrse u ra bixha tė majtėve tė prishin njė gjė qė duhej ta kishin prishur ata?!
Sidoqoftė, partishmėnria e mikut tim Edmont pėr ti qėndruar deri nė fund njė ideje qoftė edhe e gabuar (si ajo qė mbrojti), vlen pėr tu admiruar, nė raprot me tėrsėllimat e britmat koprolale tė pėrkrahėsve tė cilėt pėr tė justifikuar daljen nė protestė, qėndrimin roje tek godina pa tė ardhme, pėr tė mbytur inatin dhe gulēin nga tradhtia e krerėve tė Opozitės qė i braktisėn natėn e `Shėn Bartolomeut` dhe lejuan qė godina tė prishej.
A kishte vallė ajo godinė vlera tė vecanta teatrale? A kishte ajo godinė vlera arkitekturore? A kishte ajo godine vlera nostalgjike?
Sigurisht asgje nga kėto vlera nuk kishte. Shėmbulli i vėndeve tė tjera tė zhvilluara na tregon se edhe kur u prish WEMBLI stadium i famshėmi Londrės, askush nuk vajtoi as pėr vlerat kulturore, as, pėr arktitekturėn e as pėr nostalgjinė e shumtė. Thjesht u ndėrtua njė Stadium i ri mė i bukur mė i fortė nė tė cilėn u skalitėn edhe vlerat qė trashėgonin.
Po kėshtu me stadiumin tonė `Qemal Stafa`, krahas kritikave, , stadium u bė i rid he mė i bukur e mė i fortė dhe nė tė do jenė skalitur ato vlera qė meritojnė.
Kėtu mund tė mos jenė dakort politikanėt e Opozitės sė rrugės tė cilėt prishjen e Teatrit po e ruajnė pėr tė bėrė zhurmen e zakonshme pėr tė nxitur ndonjė sherr dhe destabilizim tė vėndit me qėllim qė tė drejtohet vėmėndja tek teatri por qė tė harrohen ata: tė korruptuarit, vjedhėsit, vrasėsit, qė kanė qėnė nė drejtim, tė harrohet vetting dhe reforma nė drejtėsi.
Por kėtė miku im Mondi nuk e ka kapur, por pėlqeu mė shumė rrahjet e krahėve nga Hipokritėt, ndonjėri nga ata shpresonte qė Mondi, miku im tė martirizohej.
Fatmirėsisht nuk ndodhi ashtu.
Megjithatė, tė drejtuar nga ideatorė obsessive-kompulsive, protesta kundėr prishjes sė njė godine tė vjetėr e plot pisllėqe tė sė kaluarės, do tė marrė drejtime tė reja ashtu si coronavirusi qė nuk do tė mposhtet por qė modulohet.
Njė gjė ka rėndėsi e reja do tė triumfojė mbi tė vjetrėn dhe se nuk mund qė njė prishje ndėrtese publike e vjetėr me qėllim pėr tė ndėrtuar njė ndėrtese publike tė re tė pėrdoret pėr tė marrė pushtetin nė rrugė apo tavolinė, as duke i ngrėnė veshin Edi Ramės, sepse po tė ishte ashtu, Ramės ka se ēfarė ti hahet.
Krijoni Kontakt