Grimca Urtie

[ArtanMasa]

MYSAFIRI I GJYKATËSIT

Një njeri erdhi mysafir në shtëpinë e Imam ‘Aliut. Ai ndejti mik për disa ditë, edhe pse i
paftuar, duke ndrydhur diçka në gjoks të cilën s’kish mundur ta zbulonte që në fillim.
Në të vërtetë, ky njeri kishte një mosmarrëveshje me dikë tjetër, dhe po priste që ai
person të vinte në praninë e Imam ‘Aliut, që të mund të vepronte kundër tij. Më në fund,
ai e zbuloi çështjen dhe e ngriti padinë.
Imam ‘Aliu e pyeti: “Atëherë, hëpërhë, ti je paditësi, apo jo?”
Njeriu iu përgjigj: “Po, o Prijësi i Besimtarëve.”
Imami i tha: “Kërkoj ndjesë. Që sot, unë nuk mund të të ofroj mikpritje si mysafir në
shtëpinë time. Sepse i Dërguari i Allahut (s) ka thënë: “Kur para gjykatësit paraqitet një
padi, ai nuk ka të drejtë ta ftojë njërën palë, përderisa të mos jetë e pranishme edhe
tjetra.”

(Marrë nga libri “Tregimet e të Virtytshmëve” i Profesorit martir Murteza Mutahhari;
cituar nga el-Vasa’il, vëll. III, fq 395)

GAZALIU DHE KUSARËT

Gazaliu, dijetari i shquar islam, ishte me origjinë nga Tusi, një qytezë pranë Meshhedit
të Iranit. Asokohe (rreth shek. V Hixhri), Nisaburi ishte qendra dhe kryeqyteti i zonës
dhe shquhej si qendër akademike e dijes. Studentët që kërkonin dije udhëtonin në
Nisabur. Edhe Gazaliu mbërriti atje.
Ai i vazhdoi me zell studimet e tij dhe fitoi njohuri nga profesorët dhe dijetarët e shquar,
për shumë vjet. Për të mos harruar asnjë çështje të diturisë, e as për të mos i humbur
frytet e vjelura nga duart e tij, ai mbante gjithmonë shënime nga leksionet dhe i bënte
fletore. Ai i ruajti këto shënime - që ishin rezultatet e punës së tij të përkushtuar ndër
vite - po aq sa edhe jetën e tij.
Vite më vonë, pasi kishte kryer studimet, ai vendosi të kthehej në vendlindje. Pasi i
mblodhi të gjitha fletoret dhe i lidhi ato, ai u nis me një karvan për në shtëpi. Papritur,
karvani u ndesh me një bandë hajdutësh dhe kusarësh. Ata e ndaluan karvanin dhe
plaçkitën çdogjë që mundën të gjenin në të. Më në fund, i erdhi rradha Gazaliut dhe
plaçkës së tij.
Teksa po vinin dorë mbi togun e fletoreve të tija, Gazaliu filloi të qahej e të përgjërohej
duke thënë: “Merrini të gjitha që kam, por ju lutem ma lini këtë tog!”
Grabitësit menduan se në togun e lidhur mesiguri duhet të kishte gjëra shumë të
çmueshme dhe të vyera. Ata e zgjidhën, por s’panë gjë tjetër veç disa letrave të
shkruara. Ata e pyetën: “Ç’janë këto dhe përse duhen?” Gazaliu u tha: “Çfarëdo që të
jenë, për ju s’kanë asnjë dobi, por për mua kanë vlerë të madhe.”
Kusarët e pyetën: “Po ç’të duhen ty ato?” Gazaliu u përgjigj: “Këto janë frytet e punës
sime të lodhshme gjatë shumë vjet studimesh. Nëse m’i merrni, dituria ime do të
zhduket dhe të gjitha vitet e përpjekjeve të mia në rrugën e dijes, do të shkojnë kot.”
Plaçkitësit ia kthyen: “Domethënë, dija jote ndodhet në këto letra, apo jo?”
Po, - tha Gazaliu. Kusarët atëherë i thanë: “Dija që ndodhet në një trastë e që mund të
vidhet lehtë, nuk është dije. Shko e mendohu mirë për veten tënde.”

Kjo vërejtje e thjeshtë dhe e zakonshme e shkundi thellë në shpirt e në mendje Gazaliun.
Ai e kuptoi se gjer në atë ditë kishte qenë si një papagall, që hidhte në letër gjithçka që
dëgjonte nga profesorët.
Që nga ajo ditë, ai mendoi të bënte ç’ishte e mundur për ta stërvitur mendjen me anë të
thellimit, soditjes, hulumtimit, dhe regjistrimit të lëndëve të dobishme në kokë.
Gazaliu shpesh pohonte: “Këshilla më e mirë që u bë praktika e jetës time intelektuale
ishte ajo që dëgjova nga një kusar karvanesh.”
(Marrë nga libri “Tregimet e të Virtytshmëve”)

ALEKSANDRI DHE DIOGJENI

Aleksandri i madh, mbreti i Maqedonisë, ishte zgjedhur kryekomandant i Greqisë për të
udhëhequr ushtrinë kundër Iranit; njerëz nga të gjitha shtresat e shoqërisë kishin ardhur
ta përgëzonin. Por Diogjeni, më i mençuri i Greqisë, i cili jetonte në Korinth, s’i kushtoi
as vëmendjen më të vogël atij. Aleksandri shkoi personalisht ta takonte. I njohur si një
nga burrat e urtë, slogani i të cilit ishte: Vetëpërmbajtje, zemërgjerësi, pavarësi dhe
maturi në jetë, Diogjeni ishte shtrirë përtokë nën ndriçimin e diellit të asaj dite të
kthjellët. Duke parë se një numër njerëzish po vinin drejt tij, ai u ngrit pak dhe ia nguli
sytë Aleksandrit, i cili po afrohej me mburrje. Ai iu duk si një person i zakonshëm që po
vinte ta takonte duke respektuar motot e parimeve të shpirtmadhësisë dhe lirisë.
Aleksandri e përshëndeti, dhe e pyeti nëse kishte ndonjë kërkesë.
Diogjeni u përgjigj: “Dua vetëm një gjë prej teje: Po shijoja ndriçimin e diellit dhe ti
erdhe e më pengove, ndaj lëviz pak mënjanë, të lutem!”
Këto fjalë tingëlluan si të vogla dhe të parëndësishme në sytë e shoqëruesve të
Aleksandrit. Ata menduan se sa i trashë ishte treguar ai duke mos përfituar nga një
mundësi kaq e madhe. Por Aleksandri, i cili u ndje i mospërfillur përpara madhështisë
së sjelljes dhe lartësisë së dinjitetit të Diogjenit, ra në mendime. Pasi e përshkoi rrugën e
tij kokulur, ai u tha shoqëruesve të tij të cilët po e tallnin filosofin: “Në të vërtetë, po të
mos isha Aleksandër, do të doja të isha Diogjen.”
(Marrë nga libri “Tregimet e të Virtytshmëve”; cit. nga George Sarton, History of
Science, fq 525)

KËSHILLA E VYER

Imam ‘Ali ibn Husein Zejn ul-‘Abidinit iu kërkua nga i biri, Muhammed el-Bakir, t’i
jepte një këshillë. Imami i tha:

- “O bir, mos u shoqëro, mos fol, e as mos rri me pesë lloje njerëzish.”
- “Cilët janë ata, o baba?” pyeti i biri, dhe Imami u përgjigj:

“Kujdes nga shoqëria e gënjeshtarit, sepse ai është si mirazhi: të largon atë që është
pranë, dhe të afron atë që është larg. Kujdes nga shoqëria e mëkatarit, sepse ai do të të
zhgënjejë për një kafshatë të vetme, e madje edhe më pak. Kujdes nga shoqëria e
koprracit, sepse ai do të të lërë në baltë kur t’ia kesh më shumë nevojën. Kujdes nga
shoqëria e budallait: ndonëse synon të të bëjë mirë, ai vetëm të sjell dëm; dhe kujdes
nga shoqëria e shpërfillësit të farefisnisë, sepse e kam parë të mallkohet në Librin e
Allahut.”