Libra te rinj

[angeldust]

Libri shqip në Gjenevë

Një stendë kolektive e Lidhjes së Botuesve shqiptarë merr pjesë në Panairin Ndërkombëtar të Librit në Gjenevë, i cili po zhvillohet këto ditë. Kështu ka bërë të ditur kryetari i Lidhjes së Botuesve Shqiptarë, Fatmir Toçi, duke përmendur disa shtëpi botuese si “Onufri” “Toena” “Uegen”, “Ombra” GVG, etj. Një ndër panairet më të mëdhenj në botë, panairi i Librit në Gjeneve shënon edicionin e 20-të të tij. Në këtë panair libri shqip merr pjesë prej 10 vjetësh. Siç pohon vetë Toçi, në këtë shtet jetojnë rreth 300 mijë shqiptarë, ku një pjesë e madhe janë studentë. Madje në Gjenevë gjendet edhe një Universitet Popullor shqiptar, i cili prej vitesh është kthyer në një qendër të grumbullimit të shqiptarëve dhe të librit shqip. Në këtë panair shtëpitë botuese shqiptare kanë paraqitur botimet e tyre më të fundit, si botimet e fundit të Kadaresë, Fjalorin e gjuhës shqipe, botuar së fundmi nga shtëpia botuese “Toena” “Ilirët”, “Historia e Skënderbeut, etj.

[drini_në_TR]

“Krasnogruda” revista polake që flet shqip

Për herë të parë polakët kanë mundësi të lexojnë përallat shqiptare

TIRANË, 6 MAJ (“KORRIERI”)- Sapo ka dalë në shitje në Poloni numri i 15-të i revistës “KRASNOGRUDA” kushtuar Shqipërisë, Kosovës e Maqedonisë. “Krasnogruda” është revista kulturore, ku që nga viti 1993 prezentohen vendet e ndryshme të Evropës Lindore e Qendrore. Botuesi i saj është Fondacioni Pogranicze (Borderland), i cili mban edhe shtëpinë botuese “Pogranicze”, ku në vitin 2002 u botua libri i Ylljet Aliçkes “Kompromisi”. Kryeredaktori i revistës, si edhe drejtori i Fondacionit është Krzysztof Czyreeski. Të gjithë numrat e saj i bashkon ideja e multikulturalizmit. Në numrin e fundit, përveç shkrimeve të shkëncëtarëve e opinionistëve polakë kushtuar problemeve të ndryshme në këtë trekëndësh ballkanik, janë botuar edhe dy shkrime të Fatos Lubonjës: “Feja dhe shqiptarët” dhe “Ne shqiptarët dhe kosovarët - ne kosovarët dhe shqiptarët”. Ky numër është i pasur si me letërsinë shqiptare moderne, ashtu edhe me folklorin. Prezentohen vjershat e Ali Podrimes, Flora Brovinës, Mimoza Ahmetit, tregimet e Stefan Capalikut “Njohja ime me Anën ishte krejt e rastësishme”. Për herë të parë polakët kanë mundësi të lexojnë përallat shqiptare. Dhe tjetër e veçantë, janë fragmente nga “Kanuni i Lekë Dukagjinit. Në përgatitjen e këtij numri kontribut të madh kanë përkthyesit: Dorota Horodyska, Mazllum Saneja, Rigels Halili. Promovimi i numrit u bë në selinë e Krasnogrudes në Sejny, kurse Radio polake ka dhënë dy emsione mjaft interesante, ku ishin lexuar fragmente nga shkrimet e Fatos Lubonjës

marrë nga revista koha

[drini_në_TR]

Organizohet Panairi i pestë i librit “Prishtina 2003”

Nga 16 deri më 21 maj në Prishtinë

Nga data 16-21 maj në Pallatin e Rinisë në Prishtinë organizohet Panairi i pestë i librit. Bashkorganizatorë të “Prishtina 2003” është Shoqata e Botuesve të Kosovës së bashku me Ministrinë e Kulturës, Rinisë, Sporteve dhe Çështjeve Jorezidente. Në këtë panair do të marrin pjesë rreth 100 botues nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, diaspora si dhe disa nga shtetet që kanë zyrat e ndërlidhjes në Prishtinë, kështu që panairi do të paraqesë rast të veçantë për të parë dhe blerë botime nga më të llojllojshmet, që sipas organizatorëve do të jenë mbi 12.000 tituj, nga të cilët më se 1.300 të rinj. Në këtë panair do të organizohen promovime, debate, kontakte me lexuesit dhe krijuesit, por e veçanta e këtij panairi është se brenda dy panaireve janë botuar numër rekord botimesh deri më sot, të periudhës së transicionit, madje vepra kapitale si komplete veprash, vepra fushash të ndryshme shkencore, Fjalori i gjuhës së sotme shqipe, ripunuar nga Akademia e Shkencave e Shqipërisë,. Panairi i Prishtinës konsiderohet nga më të mëdhenjtë dhe më të suksesshmit nga e gjithë hapësira shqiptare, duke përfshirë këtu Panairin e Tiranës (nëntor), të Shkupit (prill), të Tetovës (tetor) dhe të Ulqinit (gusht). Panairi hapet në orën 18:00

marrë nga gazeta koha

[drini_në_TR]

Binjakëzohen Biblioteka e qytetit të Korçës dhe ajo e Gjilanit

Në kuadër të panairit të dytë gjithëkombëtar të librit në Korçë

Nexhat Buzuku
KORÇË, 10 MAJ - Në organizim të botuesve shqiptarë, klubit të shkrimtarëve “Bota e Re” dhe Bashkia e Qytetit Korçë, të enjten mbrëma, u çel panairi i dytë gjithkombëtar i librit “Korça-2003”. Hapjen e panairit e bëri drejtori i bibliotekës, Skënder Rusi, ndërsa ishin të pranishëm edhe poetët Dritëro Agolli, Moikom Zeço, ishpresidenti i Shqipërisë, Rexhep Meidani, e shumë krijues të tjerë nga Korça dhe rrethe të Shqipërisë. Në kuadër të ditëve të panairit të librit ishin të pranishëm edhe drejtorët e bibliotekave rajonale nga Gjilani dhe Mitrovica, Shefki Osmani dhe Hajrullah Mustafa, si edhe përfaqësuesi nga Ministria e Kulturës për sektorin e bibliotekave të Kosovës, Ramadan Beshiri. Në ditën e dytë të panairit, përfaqësusit e bibliotekarisë kosovare dhe drejtori i Bibliotekës publike të Korçës nënshkruan marrëveshjen për bashëpunim ndërmjet bibliotekarisë së Shqipërisë dhe të Kosovës.

Binjakëzimi i bibliotekave

Gjithashtu u firmos edhe binjakëzimi i bibliotekës rajonale “Fan S. Noli” të Gjilanit me bibliotekën publike “Thimi Mitko” të Korçës, qëllimi i së cilës është këmbimi i vlerave librare, i përvojave dhe eksperiencave bibliotekare, i trashëgimisë kulturore e historike. Drejtori i bibliotekës publike të Korçës, Skender Rusi, tha se afrimi shpirtëror i popullit dhe njohja e ndërsjellë e njëri-tjetrit mund të bëhet në mënyrën më të mirë edhe përmes librit. Ne do të dëshironim që të kishim libra të botuesve dhe autorëve nga Kosova, dhe besoj se këtë do ta bëjmë tash e tutje, pasi që marrëveshja e bashkëpunimit ndërmjet bibliotekave të Korçës dhe të Gjianit ka së pari këtë qëllim, tha ai. Ndërkaq, drejtori i bibliotekës rajonale të Gjilanit, Shefki Osmani, shprehu falënderimin e tij për binjakëzimin mes këtyre dy bibliotekave dhe tha që Biblioteka e Gjilanit ka nevojë për pasurimin e fondit librar nga Biblioteka e Korçës, e cila është ndër më të vjetrat e Shqipërisë. Këto dy biblioteka do të bashkëpunojnë edhe në organizimin e panirit të librit, i cili është i përvitshëm në këto dy qytete. Nevojën e bashkëpunimit në mes të bibliotekave të Shqipërisë dhe Kosovës e kanë shprehur edhe përfaqësuesit e bibliotekës së Pogradecit dhe të Elbasanit, ndërsa delegacioni i bibliotekarisë së Kosovës u ka prezentuar gatishmërinë e bibliotekave të Prizrenit dhe të Vushtrrisë për binjakëzim me bibliotekat e qyteteve me traditë të librit dhe të kulturës, siç është Elbasani dhe Pogradeci.

Festa e poezisë “Netët e poezisë korçare”

Bashkë me librat dhe botuesit, gjatë ditëve të panairit u mbajt edhe manifestimi i poezisë “Netët e poezizë korçare”, në të cilin ishin të pranishëm Dritëro Agolli, Moikom Zeço, poetë të tjerë nga rrethet e Shqipërisë dhe nga Maqedonia. Agolli pasi lexoi poezinë e titulluar “Pleqtë”, e cila i kushtohej brezit të tij dhe gjithë atyre që do të kalojnë një ditë nëpër skaj të jetës, tha se “është shumë bukur që burokratët e ambasadave të jenë afër poetëve”. “Korça është djepi i artit, i teatrit, i emrave të njohur të kulturës, të këngës, të aktrimit”, tha ai për të propozuar që ky manifestim i poezisë të bëhet i përhershëm dhe këtu të vijnë poetë nga tërë Ballkani. Moikom Zeço pohoi se Korça është vendi i poezisë, i shkollës së parë shqipe dhe ka një petk artistik. Manifestimi “Netët e poezisë korçare” ka dimension ballkanik dhe në të ardhmem do të bëhet i njohur në gjithë rajonin, vlerësoi poeti Moikom Zeço. Poetët që lexuan në këtë mbrëmje poezie pasqyruan edhe për pozitën e vështirë të krijuesve dhe të poetëve dhe kërkuan që të kenë një përkujdesje më të mirë nga ana e pushtetit.

marrë nga gazeta koha

[drini_në_TR]

Shaip Emërllahu fitoi çmimin letrar "Naxhi Naaman" në Bejrut

Bejrut, 28 maj - Këto ditë qendra kulturore "Naxhi Naaman" e Bejrutit shpalli fituesit e konkursit për letërsi. Poeti shqiptar nga Maqedonia Shaip Emërllahu është shpallur fitues i çmimit letrar për krijimtari "Naji Nanman" në mesin 155 poetëve konkurentë nga e gjithë bota me ciklin e poezive "Mollët e Tetovës". Kjo qendër ka ndarë edhe dy çmime të tjera letrare atë të meritës (fitues është poeti Nadine Devoille nga Franca) dhe atë të inkurajimit (Abdur Rahman Ismail et Malak Mikhail Chnuda nga Egjipti).
Në një cikël poezish të përkthyera në frengjisht nga Andre Varfi janë përfshirë shtatë poezi. Poeti Shaip Emërllahu njëherit është shpallur edhe anëtar nderi i qendrës së njohur kulturore "Naxhi Naaman" të Bejrutit së bashku me fituesit e tjerë. Cikli fitues i poezive të poetit Shaip Emërllahu "Mollët e Tetovës" së bashku me një biografi të shkurtër të tij dhe një fotografi artistike këtë javë i botohet në një botim special të kësaj shtëpie botuese të Bejrutit.

(marrë nga QIK)

[Brari]

Te reja kulturore


nga gaz Tema:

--------

Në intervistën për "TemA" tregimtari dhe skenaristi Ylljet Aliçkaj

Fati që kapërcen kufijtë e Ylljet Aliçkaj

Me tregimtarin shqiptar Ylljet Aliçka ka ndodhur një fat i çuditshëm që me librin e tij të parë të pritet pozitivisht. Dhe jo vetëm kaq, por libri i parë i tij botohet në Francë, Itali, ndërkohë që bëhet edhe film dhe filmi përzgjidhet në konkurrimin zyrtar të festivalit të Kanës, në maj 2001, dhe fati nuk e ka kursyer as kur nderohet me çmime të tjera speciale. Shkrimtari Ylljet Aliçka pothuajse për çdo krjimtari të bërë rishtas, ka marrë çmime. Tri çmime ndërkombëtare për letërsinë në Francë e në Itali. Librin "Parrulla me gurë" në Francë e ka përkthyer ish ambasadori francez në Tiranë, Patrick CHRISMANT. Kështu Aliçka nisi njëkohësisht të jetë sa shkrimtar shqiptar, po aq edhe përfaqësues i shkrimtarëve të zgjedhur europianë. Dikur në një të përditshme u shkrua se "në listën e 62 shkrimtarëve nga bota të detyruar për t'u studiuar nga studentët e letërsisë, filozofisë e sociologjisë së një prej universiteteve më të vjetër në Europë, Jagiellonski të Krakovit (viti 1367) bëjnë pjesë dhe dy shkrimtarë shqiptarë: Ismail Kadare dhe Ylljet Aliçka. Sipas vlerësimit të studiuesve të këtij Universiteti, Kadare me librat "Përbindëshi" dhe "Dosja H" i jep studentit 10 pikë nga ky total, kurse Aliçka me librin e tij "Kompromisi", 5 pikë". Por Ylljet Aliçka pohon se erdhi në rrugën e letërsisë me thjeshtësi e spontanitet. Edhe tregimet e tij shquhen nga një dukje e tillë por kanë gjithashtu prurje origjinale. Komunikon thjesht ku duket një mirëkuptim njerëzor. Vetë Aliçka dëshmon se rruga e krijimtarisë së tij përshkohet duke gjykuar rrethanat, jetën dhe problemet e epokës ku ne jetojmë.

Patrick CHRISMANT Ambasador i Francës shkruan për të "Të mos harrojmë megjithatë se Ylljet Aliçka shkruan në një kohë kur ëndrrat janë shembur: ëndrra e një shoqërie të drejtë dhe pa klasa, ëndrra e çuarjes marramendasi drejt një sistemi ekonomik të urryer për një gjysëm-shekulli, ëndrra e integrimit të përshpejtuar në gjirin e bashkësisë politike dhe ushtarake euro-atlantike." Dhe kështu duke krijuar me kurajon që e karakerizon fiton një hapësirë edhe në kinematografi me skenare filamash, ku merr kurajo nga "Slogan" që fitoi në Kanë. Filmi e ka zanafilën në librin e tij të parë. Në librin e dytë përsëri gjen një skenar tjetër dhe këto ditë nxjerr në dritë librin e ri "Parrullat me gurë".



Zoti Ylljet, ndjeheni më i vlerësuar me tre çmimet ndërkombëtare në fushën e letërsisë, apo me ato që keni patur në Shqipëri?

Nuk dua të përdor klishe për mënyrën e vlerësimit. Unë kam fituar çmime në Shqipëri, si çmimi për prozën më të mirë dhe kjo shkon paralelisht, nëse të gjithë shkrimtarët do të rendin pas një suksesi jashtë në arenën ndërkombëtare këtë e bëjnë të gjithë shkrimtarët, kjo ka rëndësi, por unë nuk e veçoj nga sukseset këtë të fundit. Vlera e kujtdo artisti nis brenda vendit dhe pastaj tejçohet jashtë vendit. Si rrjedhojë e mungesës së të dhënave për hierarkinë kulturore jashtë vendit në Shqipëri abuzohet, nëse në çdo provincë organizohet një konkurs letrar, kjo s'do të thotë se është një vlerësim i madh në shkallë ndërkombëtare, këtu duhet pasur kujdes.



Iu kthyet zanatit të shkrimtarit në një moshë të madhe, kur ju kishit një profesion tjetër, si nisi?

Ka nisur pak si rastësisht, do të mendoja se kush vazhdon të shkruajë letërsi në moshë të madhe, ose është i marrë, ose diçka do të bëjë, besoj se nuk e nisa si i marrë, dikur shokët më pëlqenin mënyrën se si i rrëfeja gjërat. Kështu nisi.



Vazhduat pas kësaj të shfaqeni njëkohshëm i suksesshëm në gjininë e tregimit edhe në kinematografi...

Ashtu siç nisa të provoj të shkruaj me ndjenjën e përgjegjësisë si shkrimtar dhe u bëra shkrimtar, e provova veten dhe kështu bëra edhe në fushën e skenarëve.

Është e vërtetë që unë po e vazhdoj fushën e skenarëve pak më me vrull dhe është bërë fakt lidhja ime me botën e filmit. Madje kam edhe një skenar tjetër që është mbaruar, i cili pothuajse po miratohet nga të huajt, po me sa shoh unë po e vazhdoj nga përvoja që kam para se të shkruash një skenar duhet të kesh parasysh që duhet një industri e madhe realizuese e filmit. Skenari i tretë do të vihet paralelisht në proces.



Ndërkohë që kinematografia shqiptare hesht dhe për vite të tëra në monizëm u "prodhuan" skenaristë, vjen koha që fitojnë skenare me bazë nga vepra e Kadaresë dhe në rastin tuaj një skenar nga krjimtaria juaj. Do të ishte kjo kthesë një sfidë ndaj produksioneve të vjetra?

Unë kam mendimin se Shqipëria ka kaq shumë ngjarje dhe në botë ka po kaq shumë ngjarje që përbëjnë një subjekt interesant për filmin. Por mendimi im specifik është se një gjetje e mirë është një gjetje e mirë si për një libër të mirë dhe për një film të mirë. Pra, po flas për skenarin pastaj të tjerat kuptohet dhe letërsia e Kadaresë është e spikatur për gjetjet e mira dhe për këtë vepra e tij është një gjetje e mirë edhe për këndvështrimin. Potenciali i një vepre ka të gjitha gjasat edhe për sukses në kinematografi. Kështu ndodh edhe me filmat e suksesshëm botërorë, filmat më të mirë që kanë fituar, kanë bazë një vepër të mirë letrare.



Çfarë sheh në horizont për xhirimet e skenarit të aprovuar nga QKK, këtë vit?

I pari që duket në këtë horizont është regjisori Artan Minarolli dhe pas vjen ekipi francez që do të asistojë. Nuk avancoj dot në parashikime, sepse shumë shpejt do të kemi surpriza. Xhirimet do të bëhen në qytetetin e Gjirokastrës, Tiranës, Beratit ku do të shërbejnë si sfond edhe objektet e kultit.



Po skenari i tretë si do të jetë, si titullohet ai?

Skenari i tretë përsëri do të ketë një ngjarje të ditës, lënda e tij vjen pikërisht nga ndërtimi i paradokseve në kohët që jetojmë. Mua më nxiti njëherë një artikull në gazetë për shitjen e këtyre çmimeve të fisnikërisë. U thellova pak më tepër për këtë fenomen dhe m'u duk se kjo temë ngërthehet edhe me paradokset e realitetit shqiptar, edhe tragjedinë e realitetit të sotëm, qoftë edhe një çikë më tej dhe deri diku dhe universale, për të ashtuquajturin frustim që i bëhet çdo njeriu për vlerat që ka në të vërtetë dhe nuk ia kanë ditur, çdo njeri qoftë ky, qoftë një marangoz qoftë një shkencëtar që lidhet me dëshirën për të qenë dikushi duke blerë dhe shitur titujt. Kjo është një gjë jo e mirë që ndodhi në Shqipëri, ku u bë një manipulim i madh me të huajt ku u shitën çmime të tilla si "Njeriu më i shquar i shekullit" etj., dhe ku thelbi është se të gjitha këto çmime u shitën. Pra nëse një institucion të jep çmimin material e shpirtëror për veprën tënde, është e natyrshme, por jo të kërkojë, në atë kohë u kërkonin 5 dollarë. Fatkeqësisht u gënjyen shumë shqiptarët, ranë në grackën e saj dhe ai është një manipulim i kulluar dhe u bë nga Oksfordi, nga Kembrixhi nëpërmjet shoqatave me ato biografitë e botës. Vendet e manipuluar me shumicë janë Afganistani, Kazakistani dhe këto janë vendet ku ndodhën më shumë këto, meqë në këtë manipulim u përfshinë shumë shqiptarë, shitja e titujve të fisnikërisë është edhe tema e skenarit të tretë.



Po ju vetë mbështeteni tek mendimi se jeni në një vend nderi në raport me krijimtarinë tuaj dhe komunikimin e saj me botën?

Jo se jam fare indiferent, por së pari do të thosha nuk merrem tërë ditën me letërsi, unë kam një punë timen, punë të mirë që paguhem mirë, Përgjegjës për Informacionin dhe komunikimin pranë delegacionit të Bashkimit Europian, me një kontratë të pafund. Është një punë e për mua, e pandikuar nga ndryshimet politike të vendit. Që më garanton qetësi. E thashë këtë sepse pjesa e letërsisë ose artistikja është shndërruar në një hobi ose kënaqësi që unë e ndjek. Sa të ma japë kënaqësi kjo punë, unë do të vazhdoj. Unë nuk jam partizan i klisheve se mund të shkruash për kënaqësinë tënde. Në thelb çdo shkrimtar e ka këtë kërkesë të shkruajë që ta pëlqejnë të tjerët. Nëse kujtoj që është hapur një shkallë hierarkike letrare tek gazeta "Albania" që do thoshte 20 tregimtarët më të mirë, unë futem tek këta 20 tregimtarë. Librat e mi kanë dalë nga shtëpitë botuese më elitare, austriake, gjermane. Pra për mua vetëm ky fakt i vjel vetë pastaj pasojat positive. Në Rusi po botohet libri im në një shtëpi botuese të mirë, po ashtu edhe në Itali del libri im tani në nëntor që është pranë shtëpisë botuese Guaraldi, një shtëpi botuese elitare. Nganjëherë kjo më bën edhe shpeshherë domosdo edhe indiferent ndaj lavdeve dhe kritikave.



Kur keni qenë në udhëkryq gjatë jetës suaj ka qenë një motiv shpirtëror për të dalë nga kjo gjendje deri në zgjidhjen e duhur?

Ka qenë vetëm fati.



Cilët janë përkthyesit e librave tuaj?

Në Gjermani kam përkthyes shumë seriozë, në Itali gjithashtu është Amik Kasoruho. Në Poloni gjithashtu, në Francë kam përkthyes ambasadorin që është një përkthyes i shkëlqyer dhe librin e dytë që unë tani e botoj në Francë e ka vërtetë një përkthim të kulluar. Por në Francë jam botuar para se ambasadori francez të më përkthente mua. Këtë e ka bërë një botues francez.



Sa miq jeni me shkrimtarin e madh Ismail Kadare?

Me të nuk jam shumë mik, por e ndej si të tillë, se e vlerësoj shumë. Përveç letërsisë, unë e vlerësoj shumë në impenjimin e tij në atë që do ta quaja fjalë e madhe për çështjen shqiptare, qoftë brenda vendit. Duke lënë mënjanë atë që është krenaria e letërsisë shqipe, ai po jep një kontribut të madh ndaj një pjese të shqiptarëve që po e denigrojnë Shqipërinë me psikologjinë e nënshtrimit. Ndaj një opinioni të huaj. Në këtë kuptim Kadereja është një nga shembujt më të shkëlqyer.



Çfarë planesh të tjera keni në rrugën e krijimtarisë artistike?

Libri im tani del së shpejti në Itali dhe Rusi. Ndërkohë Altin Basha dhe Gazmend Gjoka do të marrin një pjesë timen për një dramë dhe do ta realizojnë nga shtatori dramë. Kur dy librat e parë u shitën, mendova të bëja diçka më të mirë duke ndjekur vlerat në librat që kam bërë, fakti që librat u shitën, vijnë nga kjo logjikë shtytëse, që të botoj librin "Parrulla me gurë". Është po i njëjti libër ku u mbështet filmi "Parullat" me regji të Xhuvanit dhe skenarin tim të ri po e mbështes mbi një nga tregimet e mia përsëri, ky skenar po ndjek fatin financiar të filmit "Slogan". Është aplikuar në komisionin e qendrës së kinemasë franceze. Ka fituar aty, u publikua në qendrën e kinemasë shqiptare dhe tani ka filluar faza pregatitore.



GKA, ekspozitë

70 vjet pikturë italiane në letër

Në bashkëpunim me Institutin Italian të Kulturës në Galerinë Kombëtare të Arteve, është e pranishme që nga dita e martë, një ekspozitë antologjike e pikturës bashkëkohore italiane. Kjo ekspozitë shtrihet me përmasa të mëdha vlerash dhe ardhja e saj këtu evidenton Tiranën si një skenë kulturore artistike europiane. Emenegildo Frioni i prezantoi publikut koleksionin e tij të çmuar, të cilin e ka kultivuar si një dokumentar që paraqet rrugën artistike të piktorëve kryesorë italianë të viteve '900. Në këtë ekspozitë janë 75 vepra që variojnë nga piktura metafizike deri tek piktura me tema klasike. Me këtë ekspozitë vjen një seri eksperiencash që janë ngërthyer me eksperienca të njohura edhe më parë nga piktorë shqiptarë, në ekspozitë janë vizatime nga De Chiricio, Vespignani, Greco, Gutusso, Maccari, Vespignani, Nespolo, etj.. Ekspozita do të qëndrojë e hapur deri më 28 qershor.

[drini_në_TR]

"Gjuha e zjarrtë", e para antologji për gjuhën shqipe
TIRANE Qershor 21, 2003

"Gjuha e zjarrtë", ashtu siç poeti lirik Lasgush Poradeci e quante gjuhën shqipe, titullohet e para antologji poetike kushtuar tërësisht gjuhës shqipe, që nga zanafilla e saj deri në ditët e sotme, që do të publikohet së shpejti nga Shtëpia botuese "Mësonjëtorja e parë" në Tiranë. Autori i kësaj antologjie Kujtim Dashi u shpreh të premten për ATSH-në se në këtë përmbledhje poetike janë përfshirë rreth 160 autorë me mbi 270 poezi. Në antologji do të përmblidhen poetë nga Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, Shqipëria dhe diaspora që nga Buzuku, Budi, Jeronim De Rada e deri tek Kadare, Agolli, Visar Zhiti, Ali Podrimja, etj. "Ata dhanë ndihmesën kryesore në përpunimin e vargut shqiptar, të gjuhës dhe stileve poetike, si dhe të formave më të ndryshme të krijimit duke u nisur që nga vjersha e thjeshtë deri te format e tjera të vjershërimit të kultivuar", tha autori. "Në këtë përmbledhje", sqaroi ai, "poezitë renditen sipas një rendi kronologjik kohor, duke filluar me perfaqësuesit e letërsisë së vjetër shqipe, rilindasit e deri me përfaqësuesit e poezisë së ditëve të sotme".

(marrë nga gazeta Balkanweb)
---------------------------------------------
Të kisha mundësi ta gjeja ktë libër, ç'e do që jam në anën tjetër të botës ndaj Shqipërisë

[drini_në_TR]

Një libër që prezenton diversitetin e jashtëzakonshëm të botës shqiptare

Promovohet libri “Shqipëria dhe Kosova”

BURIMQELA
PRISHTINË, 24 QERSHOR - “Në librin ‘Kosova dhe Shqipëria’, bota shqiptare, paraqitet si tërësore ku pjesët e saja të ndara, në të qëndrojnë natyrshëm dhe për bukuri pranë njëratjetrës”, vlerësuan referuesit, librin e autorit James Pettifer, gjatë promovimit që u mbajt të hënën në Institutin Albanologjik të Prishtinës. Fillimisht për librin, në promovimin e të cilit kishin ardhur personalitete të njohura publike, si Hashim Thaçi, Ramush Haradinaj, Adem Demaçi, etj., foli Bajram Kosumi, i cili theksoi se ky libër është më shumë se një akt i rëndësishëm kulturor. Kosumi vlerësoi se përveç një udhëzimi për vizitorët e huaj, botimi dhe promovimi i këtij libri konoton me shumë sfera të tjera të shoqërisë si politike, kombëtare, historike mbi të gjitha konoton me bashkohësinë shqiptare. Ai shtoi se konotacione që dalin nga teksti i këtij libri janë edhe mesazhe të dërguara nga Kosova për pjesën tjetër të botës. “Në këtë libër bota shqiptare paraqitet si tërësore ku pjesët e saja të ndara e të copëtuara të helmuara nga politika, këtu qëndrojnë natyrshëm dhe për bukuri pranë njëra-tjetrës”, është shprehur Kosumi. Ndërkaq analisti Shkëlzen Maliqi vlerësoi se në këtë libër kushtuar Shqipërisë dhe Kosovës, autori ka bërë një përmbledhje të studimeve dhe njohurive të tij në mënyrë që ato të shërbejnë si burim dhe informata të shumëllojshme prej atyre historike gjeografike deri tek ato aktuale politike. Maliqi pohoi se botimin e këtij libri ne gjuhën shiqpe nuk e sheh vetëm si një gjest kulturor që vlerëson kontributin e një autori të huaj në prezentimin e suksesshëm të vlerave tona, por sipas tij, edhe si një libër i cili përmbushë funksionet e tij primare të udhërrëfyesi për të gjithë ata që respektojnë dhe duan ta njohin diversitetetin e jashtëzakonshëm të botës shqiptare. “Konsideroj se ky diversitet është pasuria më e madhe që kemi”, shtoi ai. Promovimin e ka përshendetur edhe botuesi Piro Misha, i cili theksoi se ky është një libër që shërben si udhërrëfyes për të ç’muar trashëgimin e madhe ndërkulturore, për tu ndërgjegjësuar për vlerat e saj në fund të fundit për të zhvilluar turizmin shqiptar. Gjatë promovimit ishte prezent edhe autori i librit James Pettifer, i cili gjatë fjalimit të tij ka pohuar se ka njerëz në botë që nuk duan ta shohin Kosovën, ta ketë një komb me objektivitet dhe qartësi, duke potencuar: “Shpresoj që libri im do të japë një ndihmesë në të kuptuarit e Kosovës”. “Shqiptarët në trojet e tyre kanë një traditë të mrekullueshme në ndërtim e kishave, xhamive, urave për të cilat nevojitet mbrojtja dhe ruajtja. Shpresoj se libri im të bëjë të mundur investimin në mbrojtjen dhe ruajtjen e këtyre monumenteve”, është shprehur Pettifer. Ai po ashtu ka bërë të ditur se është duke punuar në botimin e edicionit të katërt për të cilin theksoi se “shpreson që të botohet në një Kosovë të pavarur”.

(marrë nga gazeta Koha)

[drini_në_TR]

Mbërrin sot në Shqipëri filozofi, humanisti dhe poeti i njohur francez Jacques Lacarriere. E para vizitë në vendin tonë e njeriut, krijimtaria e të cilit, gjatë një gjysmë shekulli, është lidhur aq shumë me Ballkanin. I ftuar nga Shtëpia e Librit dhe e Komunikimit, në bashkëpunim me Ambasadën Franceze në Tiranë dhe Misionin shqiptar në Unesco, intelektuali i shquar francez do të zhvillojë një takim me intelektualët shqiptarë më 3 korrik në Shtëpinë e Librit dhe të Komunikimit

"Ne të gjithë jemi bij të Afërditës"
Njeriu që dikur shkruante në kartë-vizitën e tij "Homo Sapiens"

Emri: Jacques. Mbiemri: Lacarriere. Vendlindja: Limoges e Frances, më 1925. Filozof, romancier, poet , përkthyes, mitolog…Në njeri i lindur në një familje modeste të Bourgogne-s, me një baba llogaritar dhe nënë rrobaqepëse, dhe ku në shtëpinë e tyre nuk gjendej asnjë libër. Ai është një nga të rrallët shkrimtarë të sotëm që ka guxuar të ecë me këmbë mijëra kilometra, nëpër Francë, Vosges, Corbières…"Nëse nuk i do njerëzit, është e kotë të ecësh, - thotë ai, duke e përmbledhur me dy fjalë humanizmin e tij.

Shkrimtari udhëtar
"Së pari jam shkrimtar dhe pastaj udhëtar", - të thotë ai. "Eshtë interesant të shohësh se cilët janë udhëtarët që kanë shkruar, dhe cilët janë ata shkrimtarë që kanë udhëtuar, pasi veprat e tyre nuk janë njëlloj. Ka një diferencë të madhe mes librave "Voyage dans les Cévenes" të Stevenson, "En Pentagonie" e Chatevin apo "Le Colosse de Maroussi" e Henry Miller, nga ato libra me kujtime të shkruara nga Bali apo një ditar oriental i dikujt që e shkroi sepse u ndodh atje. Pier Loti është një shkrimtar, kurse Magelani, i cili është po aq i rëndësishëm, është një udhëtar, një lundërtar që na ka lënë kujtimet e tij. Në "Universitetet e mia », Maksim Gorki thoshte : "Të jesh njeri, s'do të thotë vetëm të dish, por para së gjithash, të dish të jetosh me të tjerët". E pra udhëtimet, pikërisht kësaj i shërbejnë". Madje Lacarriere nuk harron dhe një detaj tjetër nga vitet e adoleshencës së tij: "Atëhere i thoja nënës sime: Dashuri, udhëtime, poezi, ja jeta! Dhe ajo më përgjigjej: Poezi ti mund të bësh, dashuritë shpresoj të jenë të lumtura për ty, por për udhëtimet, do të të duhen para". Ja që unë kurrë s'kam patur para, megjithëse kam udhëtuar. Kam patur fat të kem qënë i varfër. Kjo gjë në Greqi më detyroi të punoja, të takoja njerëz, të jetoja me ta. Po të kisha shumë para do të kisha shkuar në hotel dhe asgjë nuk do të kisha mësuar". Udhëtimet i dhanë shumçka këtij shkrimtari filozof. Udhëtimet e pasuruan dhe u bënë për të buronja frymëzimi. Çdo udhëtim do të ishte një ngasje krijimtarie, një nxitje për të shkruar një libër. Ashtu ishte nisur ai një ditë të vitit 1950, në këmbë, me autostop. Doli në "Porte d'Italie" në periferi të Parisit dhe u nis drejt jugut të Francës. Udhëtimi i tij i fundit ka qënë në Anadoll, disa vjet më parë. Pas atij udhëtimi ai botoi librin "Pluhuri i botës" (Poussière du Monde") për dervishin e famshëm Jonuz Emre, poet mistik. "Bashkë me gruan time bëmë itinerarin e tij. Ndoqëm hapat e këtij dervishi, që kishte jetuar në shekullin e XIII. Atëhere të gjithë njerëzit ecnin në këmbë dhe kjo ishte e natyrshme.
I çuditshëm itinerari i këtij shkrimtari-filozof. Udhë, shumë udhë…Itinerari i njeriut të dashuruar me njerëzit, qiellin, lumenjtë, pyjet, me kozmosin. Dhe kështu kujtesa e tij mbushej me emra, histori, portrete…udhëtimi për të ishte gjithnjë një zbulim. Kështu lindi dhe libri "Duke ecur", një libër që shpejt në Francë do të bëhej mjaft popullor.

Takim me orakujt e kohës antike
Ai ishte mjaft i ri kur u nis për herë të parë në Greqi. Ishte viti 1947. Në Sorbonne kishte studiuar letërsinë, mitologjine, por ndryshe ishte të prekte djepin e vjetër të qytetërimit të Evropës. Donte të njihte buronjat e miteve. Fantazia e djaloshit gëlonte nga historitë mitike, personazhet mitologjikë, figurat e Edipit, Jocaste-s, Zeusit, Orestit, Akilit…Atë vit në Greqi ishte luftë civile. Në Delf ishin ende partizanët e gjeneralit Markos. Por edhe pse luftë, ai do të guxonte të shkonte në Delf, nën ehot e krismave, në tempullin e madh të historisë. Ai nuk e kuptonte atë luftë. Për të rëndësi kishin mitet. Dukej se Jacques Lacarriere kishte takim me orakujt. Kështu ai do të udhëtonte shpesh në Greqi gjer në vitin 1966. Nga këto udhëtime lindi libri "Vera greke" (L'éte grecque"), një libër-udhëtimi ku përshkruan me një humanizëm të thellë njerëzit dhe takimin me mitet e botës antike. Por pas vitit 1966 ai nuk mund të shkonte më atje. Ishte "koha e Kolonelëve", koha e juntës ushtarake.

Në gjurmët e Herodotit
Dëshira e Lacarrière ka qënë gjithnjë zbulimi i qytetërimeve dhe i botërave të reja. Orienti e ka tërhequr gjithnjë pa masë. Po kështu dhe lindja e Mesdhe, India. "Pas Greqisë, unë u nisa në Indi. Mësova gjuhën hundistane në Institutin e Qytetërimeve dhe të Gjuhëve Orientale, në Paris. Pastaj mësova arkeologjinë dhe rastësisht u gjenda në Bejrut. Dy vjet qëndrova mes Libanit dhe Sirisë, fill pas luftës, ku mësova shumëçka mes njerëzve nëpër fshatra. Pastaj u nisa në Egjipt, ç'ka më shtyu të shkruaj librin "Njerëzit e harruar të Zotit". Udhëtoja me një çantë në shpinë, nëpër shkretëtirë,me egjiptianë dhe arkeologë. Orë të tëra rrija nëpër xhami, bisedoja me njerëz. Udhëtimi për mua do të thoshte të bëhesha disi dikush tjetër…" Lacarrière i ngjante kështu Herodotit të famshëm grek, duke u kthyer njëkohësisht dhe në një dishepull i tij. "Herodoti ka qënë ndër të parët njerëz të shquar që u nis për udhëtim që të mësonte mbi botën. Ai nuk u nis në udhëtim për t’i shërbyer luftës, për të bërë luftë apo tregti. Lundërtarët nuk niseshin për të parë yjet në qiell por për të përcaktuar rrugët nëpër detra për ushtrinë dhe tregtinë. Ndërsa ai ishte i pari që u nis të njihte popujt që rrethonin vendin e tij. Përse persët dhe grekët luftuan kundër njeri tjetrit: sepse nuk njiheshin siç duhej. Herodoti ngado që shkonte pyeste njerëzit, mbante shënime…ai ishte, si të thuash, ati i gazetarisë…"

Takimi me "Njeriu me karafil"
Miqësia e Lacarrière me Janis Ricos, poetin e "Njeriut me karafil" të përkthyer dhe në shqip, është nga më të bukurit dhe më prekësit. Silvia, gruaja e Lacarrière njihej me Ricosin, ajo do të bëhej ndërmjetësja mes tij dhe Ricosit, do t’i jepte Ricosit poezitë e përkthyera nga Lacarrière dhe do t’i jepte francezit poezitë e reja të Ricosit. Në Perëndim atë kohë Ricosi nuk njihej. Intelektualët e evropianë nuk e njihnin fatin tragjik të poetit. Do të ishte Lacarrière ai që do të botonte një artikull në "Le monde" me titullin "Janis Ricos, poeti i burgosur", shkrim që do të trondiste Francën dhe Perëndimin. Lajmi i burgosjes së poetit u përcoll njëherësh në të gjithë botën. Shpejt, poezitë e Ricosit do të recitoheshin nga të rinjtë në rrethet studenteske, në amfiteatrot dhe teatrot e Francës. "Gjatë kohës së diktaturës, atëhere kur dhe unë ndihesha azilant, sepse e kisha të ndaluar të shkoja në Greqi, gazeta "Le monde" në Greqi u cenzurua. Por azilantët greke në Francë mundën t’ua çonin atë të afërmëve të tyre. Më 1976 kur më së fundi munda të kthehesha përsëri në Greqi, së pari shkova të pëqafoja Janis Ricosin. Ai më tha se prej shumë kohësh e priste këtë takim dhe se kishte dashur të më tregonte diçka. Kështu ai nxorri tri paketa duhani, ku sejcila prej tyre kishte brenda një copë të prerë të artikullit që kisha shkruar atëhere në "Le monde", fshehur kështu nga rojet e tij. Më tregoi se ishte lumturuar e trimëruar kur kishte ndier se nuk ishte harruar dhe se jashtë Greqisë interesoheshin për fatin e tij.

Përkthyesi
Me siguri që dashuria për tragjedianët e mëdhenj grekë, Eskilin dhe Sofokliun, e ka shtyrë Lacarriere të mësojë dhe greqishten e vjetër, krahas greqishtes moderne. Një ushtrim i vështirë por që për inteligjencën dhe vullnetin që e karakterizonte këtë njeri, dhe kjo u bë e mundur. Sidoqoftë vetëm kështu ai mundi të hyjë në botën magjepsëse të tragjedianëve grekë. Ishte pikërisht regjisori i madh i teatrit francez Jean Vilar që në krye të Teatrit Kombetar të Parisit do të vinte në skenë tragjedine "Antigonea", të përkthyer nga Lacarriere. Kjo pjesë do të shfaqej dhe në skenën më të famshme të teatrit francez, në Pallatin e Papëve të Avignon, atje ku Lacarriere kishte njohur nga afër dhe Gerard Philippe. Përkthimet e Lacarrière janë të shumta: nga Esopi apo Agamemnoni tek Seferis, nga pjesët teatrale të Sofokliut dhe "Hymnes" të Homerit tek Vasilikos, autori i romanit "Z", nga Herodoti tek Ricos, Elitis dhe poetë të tjerë të kohës së sotme. 35 poetë grekë dhe antologji poetike greke, nuk janë pak në jetën e një përkthyesi. Poeti Lacarrière që shkruante vetë poezi, përkthente me ëndje poezitë e miqve të tij grekë. "Poezia nuk është një recital që e harrojmë sapo themi fjalën e fundit, por ajo është një mënyrë të jetuari, - thotë Lacarrière.

Ballkani, djepi i vjetër i Evropës
Çdo udhëtim i Lacarriere është pra një libër më vete. Kësaj radhe udhëtimi i tij nga Parisi, do të kalojë përmes Shqipërisë, do të përvijojë në Shkup e Prespë (ai ka shkruar dhe një histori të mrekullueshme për Aleksandrin e Madh) për të vazhduar më pas në Greqi. Një udhëtim ballkanik ku filozofi-poet ka dëshirë të vizitojë kishat e Beratit, të pikëtakohet me Onufrin e Shpatarakun, të kuvendojë me bektashinjtë dhe sufitë shqiptarë. Udhëtim ballkanik në një fillim mijëvjeçari, në një kohë kur në Ballkan diktaturat nuk ekzistojnë më, as luftrat, dhe ku popujt e lashtë pikëtakohen në një dritë të re, ku njerëzit kërkojnë të hapin portat e shtëpive, kufijtë. Ja pra një "galua" i frankëve të vjetër që pikëtakon ballkanikët e sotëm, pasardhësit e ilirëve, grekëve dhe dakëve të vjetër, nën ehon e largët të miteve. Ballkani zë pothuaj pjesën më të madhe të krijimtarisë së këtij autori: nga "Duke udhëtuar me Herodotin", "Aleksandri i Madh", "Fluturimi i Ikarit", etj, e gjer tek "Jokasta", Antigonea", Pluhuri i botës", me vallen maramendëse të dervishëve të Konja-s. Përmes antikitetit qytetërues dhe mitologjisë ballkanike, ai e ka parë gjithnjë Ballkanin si djepin e Evropës, ku lindën sistemet e demokracisë dhe të humanizmit. Pas Shqipërisë e Maqedonisë ai do të shkojë në Greqi. Kohë më parë kishte shkuar në Qipro, ku kërkonte të ndihmonte që vendlindja e Afërditës të regjistrohej në listën e Trashëgimisë Botërore të Unesco-s. "Kjo do të jetë e vetmja mënyrë që të mundim që ai vend të ruhet nga synimet e sipërmarrësve. Kjo do të jetë dhe beteja ime e fundit. Aq më tepër që është puna e një poeti që të mbrojë vendlindjen e Afërditës. Ne të gjithë jemi bij të Afërditës". Një sentencë shumë e bukur padyshim e asaj ç'ka duhet të jemi të gjithë…Afërdita afër dhe larg…
Luan Rama, Unesco, Paris

(marrë nga Gazeta Shekulli)
--------------------------------

Shpresoj që Lacarriere t'i kushtoj shkrime të vyera trojeve Shqiptare, gjithashtu edhe në lidhje me trashigiminë e "Zotërve Grek" që në fakt janë me origjinë Pellazgjo-Ilire.

Drini.

[drini_në_TR]

25.07.2003
Libri mbi themeluesin e Kanunit më të njohur shqiptar

Doli në shitje libri “Princi i përfolur Lekë Dukagjini” i studiuesit Tonin Çobanit

Këto ditë është publikuar libri “Princi i përforlur Lekë Dukagjini” i Tonin Çobanit. Libri është një biografi, e munguar deri sot, për një nga princat më të shquar të shek.XV, me emrin e të cilit është lidhur edhe Kanuni i shqiptarëve. Lekë Dukagjini (1410-1481), princi shqiptar, bashkëkohës i Skënderbeut dhe pasues i veprës së tij, është cilësuar “një personalitet imponues” (Durham) dhe “Hero kombëtar” (Hahn) i popullit të vet. Kanuni i Lekë Dukagjinit është një vepër unikale me frymë humaniste e periudhës së Rilindjes evropiane në gjuhën shqipe, e cila, megjithëse u përfol së bashku me autorin e saj (dhe vazhdon të përflitet edhe sot e kësaj dite), është vlerësuar nga studiues seriozë, vendas dhe të huaj, si një “vepër monumentale” (A.Buda) dhe “kontribut në thesarin e kulturës botërore” (Schwerin). Për të realizuar këtë monografi, e para e llojit të vet për Lekë Dukagjinin, autorit i është dashur një punë më se 10-vjeçare në kërkim të burimeve të verifikuara (mbi 170 referenca) si dhe për t’i dhënë përgjigje disa prej çështjeve të anashkaluara deri në ditët e sotme nga historiagrafia shqiptare ose edhe të keqinterpretuara prej saj, për shkak të të cilave princi i fundit i derës së Dukagjinëve ka qenë i përfolur, si: vendlindja e tij; kufijtë e principatës që trashëgoi; konflikti me Lekë Zakarinë, venecianët dhe e këtyre të fundit me Skëndërbeun; koha e ngjizjes së Kanunit dhe autorësia e tij; shkaqet që e bënë të mundur ruajtjen e normave kanunore për 6 shekuj dhe disa alternativa të interpretimit të pikave më të nxehta të tij etj. Libri është pajisur me ilustrime, indeks dhe një përmbledhje në gjuhën angleze, ndërsa është botim i përbashkët i shtëpive botuese “Lisitan” dhe “Toena”. Libri kushton 1000 lekë ose 10 euro.