KUSH JANE ORTHODHOKSET.
Orthodhokset shquhen nga kishat e tjera dhe nendarjet e ndryshme kristjane per disa karakteristika.
Per shembull:
* orthodhokset u japin nje rendesi te veēante Tradites, duke e respektuar bashke me Biblen, dekretet e shtate Koncileve Ekumenike, dhe mesimeve te Eterve te Shenjte.
* orthodhokset mbajne tekstin origjinal te Bibles ( ne greqisht ose ne perkthime besnike te saj ) ashtu sikur u perdorte ne kohen e Krishtit, Apostujve dhe Martireve.
Ne tekstin origjinal ne greqisht ( ose ne perkthimet besnike ) ruhen edhe kater Ungjijte, Letrat e Apostujve dhe Libri i Apokalipsit.
* orthodhokset konservojne te pandryshuar ( pa shtesa ) Besoren, keshtu sikur eshte formuluar nga Eterit e shenjte ku me 325 ishin therritur ne Nikea nga perandori Kostantin
per Koncilin e pare Ekumenik dhe nga Eterit e shenjte, dhe me 381 te konvokuar nga perandori Theodozio per Koncilin e dyte Ekumenik.
* orthodhokset u japin nje rendesi te madhe shtate Koncileve ekumenike (nga viti 325 deri me 787 ), ku edhe jane vendosur definitivisht edhe dogmat ekzakte,
ndryshe gjerat qe jane esencjale per besimin e krishtere.
* orthodhokset administrojne Pegezimin me imersion ( me zhytje ) duke mos e ndare nga Mirosja dhe Kungimi ( fill nga dita e pagezimit femijet kryejne Kungimin ).
* orthodhokset per celebrimin e Eukaristise ( Kungata e Shenjte ), perdorin veren dhe buke te vertete ( me maja ).
* orthodhokset e konsiderojne Martesen si nje dhe te pandare, por qe njohin bekimin e marteses se dyte te atyre qe kane mbetur te vé dhe te divorcuar.
* orthodhokset kane nje nderim te madh per jeten murgerore: nuk kane Urdhera religjoze te ndryshme, por gjithmone manastire jashte qyteteve gati gjithmone,
ku murgerit ( burra o gra ) i dedikohen lutjeve ne menyre ekskluzive dhe punes. Murgeria zakonisht jane laike dhe pa urdhera te shenjta, pasi vishen si prifterinj
vetem kur arrijne nje stad te zhvilluar te perkushtimit, ku nderkohe kane formuar familje ( te martuar rregullisht ). Vetem ndonnje murg , pas sherbimit ne manatir,
vishet si prift por qe shume pak destinohen ( zgjidhen ) si peshkope.
* orthodhokset konsiderojne mekatin si shkaktarin kryesor te se keqes tek njeriu, eshte pikerisht kauza kryesore e ēdo te keqeje, semundjeje,
per kete ne disa raste kryhet edhe Vajimi i Shenjte ose Efiqelia, per faljen e mekateve dhe keshtu te sherohet shpirti dhe trupi.
* orthodhokset konsiderojne Rrefimin e mekateve atit shpirteror si nje dialog tra te semurit dhe mjekut qe e kuron, per te vendosur terapine e duhur,
jo si nje gjykate ku te vendoset shpagimi, detyrimi ose denimi.
* Orthodhokset besojne urdheresave biblike, nuk mbajne statuja por ikona ( imazhe ): duke respektuar keshtu Kryqin dhe imazhet e shenjta te Krishtit, te tereshenjtes Mari, te shenjteve.
Mbi te gjitha mbajne ne respekt te madh reliket ose pjese nga trupi dhe orendi personale te njerezve te shenjte.
* orthodhokset kane nje nderim te veēante per te tereshenjten Nenen e Zotit dhe gjithmone virgjeren Mari.
Nderojne gjithashtu edhe engjejt dhe te shenjtet, Apostujt, Martiret, Patriarket, si ne kohet antike ashtu edhe ( Gjergji, Dhimitri, Nikolla, Agathia, Katerina . ) deri ne ditet tona.
* orthodhokset, bashke me shenjtet perkujtojne edhe te vdekurit, luten qe Zoti ti pranoje ne mbreterine e tij, te prehen ne paqe. Per kujtimin e tyre shpesh ndizen qirinj prej dylli ose me vaj,
o digjen inēens ( mirra ) o ndahen embelsira dhe ushqime tipike te tradites se perkujtimores.
* Kishat orthodhokse, sikunder te gjitha kishat antike, jane ndertuar ne menyre qe te lutemi te drejtuar nga Lindja, nga ku edhe lind dielli, nga vjen drita.
Ku ajo ndahet ne tre pjese: navata, ku qendrojne besimtaret ( zakonisht burrat nga e djathta dhe grate nga e majta ), kori, ( rezarvuar prifterinjve, o koristeve ),
dhe Vendi i Shenjte, nga ku edhe vendoset Mensa e Shenjte e Darkes Mistike. Nje ndarje qe quhet edhe ikonostasi ( pasi ka shume ikona ),
duke mbrojtur veshtrimin e besimtareve nga Misteret e tmerrshme qe ngjajne ( verifikohen ) ne Darken Misitike, ku edhe sakrifikohet Qengji i Perendise,
ku Shpirti i Shenjte kthehen buken dhe veren ne Trupin dhe Gjakun e Krishtit.
* orthodhokset konsiderojne Kishen si trupin ku Krishti eshte kryetar: peshkopet, prifterinjte dhe besimtaret jane gjymtyret dhe pjeset e tjera te trupit te vetem.
* orthodhokset besojne qe ne ēdo Kishe lokale gjendet Nje Kishe, Katolike dhe Apostolike: per kete asnje Kishe nuk eshte superiore ndaj nje tjetre
dhe ku te gjithe peshkopet jane te barabarte midis tyre me te njejten grade nderimi.
Nje peshkop ka detyre te administroje Kishen e tij, vigjeloje per padevijueshmerine e besimit, pa nderhyrjen e peshkopeve te tere. Per ēeshtje te rendesishme,
qe i perkasin gjithe Kishes, vendosin se bashku bashkesia e gjithe peshkopeve, midis tyre por gjithnje i barabarte me grade nderi eshte ai i Kostantinopojes, Romes se Re,
per kete quhet edhe Patriku Ekumenik ( = ati universal ).
* orthodhokset, i qendrojne besnike me xhelozi traditave te tyre, kane dhimbje per ndarjen midis te krishtereve, dhe luten qe te mblidhen ne te njejten grigje ( vathe ) nen te njejtin bari te vetem, Krishtin.
Pershendetje
Krijoni Kontakt