Mjetet bashkekohore e thirrjes ne Islam

[Xhemis]

MJETET MË TË RËNDËSISHME TË THIRRJES DHE NË VEÇANTI ATO BASHKËKOHORET


Çdo kohë dhe epokë ka pasur mjetet e saj të predikimit dhe muslimanët, –shyqyr Zotit, – nuk kanë ndenjur duarkryq, por i
kanë përdorur dhe mirë madje.Sot janë shpikur mjete materiale dhe metoda organizative, të cilat janë përhapur
si asnjëherë tjetër.Këtu do të marrim në shqyrtim pjesën më të madhe të mjeteve që përdoreshin
dikur dhe ato që përdoren sot; do të sqarojmë rëndësinë e tyre, gjykimin që kanë,
si dhe dëmet e dobitë, në mënyrë të përmbledhur.


MJETI I PARË: FJALA


Fjala është mjeti i parë dhe themelor në fushën e predikimit, në çdo kohë, për mbarë botën e njerëzve, për çdo racë dhe shtresë njerëzore.
Fjala është mjeti më i thjeshtë në përdorim, më i lehti dhe më me pak sforco, mjeti që jep edhe më shpejt rezultat dhe që është edhe më i përhapuri dhe më i
dobishmi, natyrisht.
Allahu nëpërmjet fjalës filloi krijimin dhe dërgoi Profetët; me anë të saj Ai i urdhëroi dhe i ndaloi, i lartësoi dhe i poshtëroi, me të dha jetë dhe me të e mori...
Allahu i Madhëruar thotë:

“Vërtet, urdhri i Tij, kur Ai dëshiron diçka, është që t’i thotë asaj “BEHU!”
– dhe ajo menjehere behet.”

“Zoti yt u tha engjëjve: “Unë do të krijoj një mëkëmbës (që do të
zbatojë ligjet e Zotit) në tokë.”761

Pjesa më e madhe e përçimit të mesazhit nga Profetët dhe më pas nga dijetarët e thirrësit është bërë nëpërmjet fj alës, këshillës, mësimit, leksionit, urdhrit apo
ndalimit...

[Xhemis]

MJETI I DYTË: PENA DHE SHKRIMI

Ky është edhe mjeti i dytë pas fjalës, për nga lehtësia e përdorimit, përhapja,ndikimi dhe dobia, veç kësaj ky mjet është më i sigurt në ruajtjen e njohurive.
Ky është mjeti i parë që ka krijuar Allahu. Me të Ai shkroi Leuhi Mahfudh-in (Pllaka e Ruajtur).

Allahu i Lartësuar thotë:
“Ne e shkruam në Zebur, pas Leuhi Mahfudhit, që tokën do ta trashëgojnë robërit e Mi të mirë.”

Nuk është e nevojshme të zgjatemi dhe të futemi në hollësi rreth këtyre dy mjeteve, për të përmendur se ç’gjykim kanë dhe dobitë e tyre. Ato janë të pranuara
gjerësisht te të gjithë dhe nuk ka njeri që të mos e njohë rëndësinë dhe dobinë e tyre.

Ky mjet përfshin çdo gjë që shkruhet, libra, revista, fletushka etj. Ky mjet është zhvilluar shumë në lloj, në sasi dhe në pamje, rreth disa anëve të të cilit do të flasim në vazhdim

[Xhemis]

MJETI I TRETË: LIBRAT, REVISTAT DHE FLETËPALOSJET


Së pari, qëllimi dhe rëndësia e tyre

Me broshura, revista dhe fletëpalosje nënkuptojmë ata libra të vegjël dhe ato botime që palosen e mbarten lehtë në çdo vend, dhe mund të lexohen gjatë natës e ditës.
Ky mjet konsiderohet si i dobishëm, sepse në të gjenden veçoritë e një mjeti të suksesshëm.

Së dyti, anët pozitive dhe negative të tyre -

Janë të lehta për t’u mbartur, prania e tyre është e nevojshme kudo, çka e lehtëson leximin sa herë që dëshiron.
- Mbushja e boshllëkut të shumë prej njerëzve gjatë kohës që u duhet të rrinë në pritje apo gjatë udhëtimit. Ato mund të vihen në vende grumbullimi dhe pritjeje nga njerëzit, çka e lehtëson marrjen e tyre nga të gjithë ata që dëshirojnë, pa pasur asnjë lloj shpenzimi.
- Kostoja e paktë materiale, gjë që lehtëson shpërndarjen e tyre në masë. - U shkon për shtat njerëzve të sotëm që nuk parapëlqejnë dhe nuk gjejnë kohë
të lexojnë libra të mëdhenj.

Anët negative
- Ekziston mundësia e përhapjes së materialeve të dëmshme që bien në kundërshtim me Kuranin dhe Sunetin, çka mund të bëhet shkak për devijimin e
njerëzve të thjeshtë që nuk kanë njohuri të thella në dijen fetare.Së treti: Kushtet që broshurat dhe fletëpalosjet të jenë të suksesshme Që ky mjet të jetë i suksesshëm, duhet të përmbajë këto elemente:

1. Të përmbajë një material predikues dhe jo një material dijeje të detajuar.
2. Të shkruhet me shprehje të thjeshta dhe të kuptueshme nga shumica e njerëzve.
3. Të hartohet me një stil të qartë, të kapshëm dhe të kuptueshëm nga të gjithë.
4. Të shkruhet me shkronja të mëdha, që të lexohet edhe nga njerëzit me shikim
të dobët.
5. Të vendoset kudo që është e mundur dhe ku vizitohet nga njerëzit.
Kështu ato kanë një efekt dhe dobi të madhe dhe janë të pranueshme për
njerëzit.

[Xhemis]

MJETI I KATËRT: STACIONET RADIOFONIKE


Rëndësia e tyre
Një nga mjetet më të rëndësishme në këtë kohë janë edhe stacionet radiofonike.Në të vërtetë mund të krahasohen me atë që bënin njerëzit dikur, kur dërgonin dikë si tellall nëpër qytete, fshatra dhe tregje, për të shpallur atë që thoshte mbreti apo i pari i fisit. Këtu vlen të theksohet fakti se në formën e sotme dhe me këtë përhapje, ajo nuk ka ekzistuar më parë.Vetë fjala radio vjen nga fjala radiacion, që do të thotë emetim, shpërndarje.
Ndërsa te njerëzit radio është dhënia dhe marrja e tingujve, e fjalëve dhe e sinjaleve në largësi me anë të valëve elektromagnetike, që përhapen në hapësirë
me antenë brenda një kufi ri të caktuar.
Me gjithë mjetet e tjera më tërheqëse që u shpikën më pas dhe akoma më të përhapura, radioja vazhdon të ketë efektin dhe rëndësinë e saj. Ajo vazhdon të
ketë dëgjues udhëtarët, punëtorët në uzina, shitësit nëpër tregje, njerëzit nëpër makina, gratë nëpër shtëpi etj. Këta dhe të tjerë, në të shumtën e rasteve, nuk munden që gjatë punës së tyre të përdorin mjete të tjera, si librat apo televizorin...,por me lehtësi mund të dëgjojnë radion.

Gjendja aktuale e radios dhe gjykimi për pjesëmarrjen në të

Stacionet radiofonike për nga vartësia janë dy llojesh, shtetërore dhe private. Ndërsa për nga programet, ato përbëhen nga radio zyrtare, që pasqyrojnë
politikën shtetërore, radio politike, radio komerciale, radio fetare dhe radio moralprishëse.
Bashkëpunimi me radiot fetare dhe komerciale është i lejuar dhe nuk ka problem. Ndërsa bashkëpunimi me radiot zyrtare dhe ato politike duhet parë në këndvështrimin e përfi timeve dhe humbjeve. Nëse pjesëmarrja nëpër këto radio sjell dëme, siç është servilizmi dhe mashtrimi i dëgjuesve, atëherë edhe pjesëmarrja në to nuk lejohet, sepse shmangia e dëmit është më parësore sesa përfitimi i dobisë. Por, nëse pjesëmarrja nëpër këto stacione sjell dobi dhe dëme, të cilat janë aq të pakta saqë nuk mund të krahasohen me dobitë, atëherë lejohet pjesëmarrja. Ndërsa për sa u përket stacioneve të degjeneruara, që përhapin amoralitetin dhe luftojnë besimin, thirrësit duhet t’u largohen, sepse nuk duhet të shtojnë radhët e së keqes dhe të bëhen shkak për mashtrimin e dëgjuesve.


Veçoritë e temave të suksesshme

Është e rëndësishme të theksojmë se paraqitja nëpër mediat publike, si radio, televizioni, gazetat etj, duhet të karakterizohet nga këto gjëra:
Së pari, temat e paraqitura të jenë të përgjithshme, që kanë të bëjnë me njerëzit, me hallet dhe shqetësimet e tyre. Të trajtojnë problemet me të cilat përballen njerëzit, me padijen dhe dobësinë e besimit.
Së dyti, shmangia e temave dytësore që i përkasin një pjese të njerëzve, siç janë çështje të imta të Akides, të Usuli fi ’hkut, terminologjisë së hadithit dhe degëve të tjera të dijeve plotësuese. Po ashtu nuk duhet të trajtohen edhe tema që përçajnë njerëzit pa të drejtë, shkaktojnë fi tne e mosmarrëveshje mes besimtarëve, hoxhallarëve...etj.
Paraqitja e temave dytësore dhe të komplikuara të doktrinës, që i përkasin dhe i kuptojnë vetëm një numër i kufizuar njerëzish, si për shembull, a është emri
dhe i emërtuari e njëjta gjë, nivelet dhe shkallët e njohjes..., e të tjera tema të ngjashme me këto, të cilat shumica e njerëzve nuk i kuptojnë dhe nuk janë të
domosdoshme t’i njohin, nuk është aspak e përshtatshme t’i paraqiten publikut nëpër stacionet mediatike.
Së treti, thirrësi duhet të jetë i kujdesshëm rreth atyre gjërave që përmendëm më parë, thjeshtësia e paraqitjes, të shprehurit qartë..., qoft ë kjo edhe të folurit me gjuhën dhe dialektin e njerëzve të thjeshtë, kur është e nevojshme, dhe të mos flasë me një gjuhë filozofi ke e të bëhet i mërzitshëm për njerëzit. Kjo nuk u bën dobi njerëzve, sepse ata që dëgjojnë, janë burra e gra, të vegjël e të mëdhenj,
njerëz të thjeshtë e të kulturuar, qytetarë dhe fshatarë... Thirrësi nuk duhet të harrojë të japë shembuj sqarues, të tregojë histori mbresëlënëse .

[Xhemis]

MJETI I PESTË: STACIONET TELEVIZIVE (SATELITORE DHE TOKËSORE)

Qëllimi dhe rëndësia

Pa dyshim që stacionet televizive, qofshin lokale apo satelitore dhe ndërkombëtare, janë mediat më të përhapura dhe më tërheqëse për njerëzit, të cilat shpeshherë dominojnë ndaj mjeteve të tjera të informimit. Kjo është e natyrshme, sepse njeriu për nga natyra tërhiqet nga figura dhe zëri kur bëhen bashkë, për shkak të larmisë që përmban kjo paraqitje dhe tërheqjes që ushtron figura ndaj njeriut...

Gjykimi për pjesëmarrjen në to

Problemi është i njëjtë si në rastin e radios dhe klasifikohet po njëlloj.
Tërheqja totale nga këto mjete të informacionit me arsyetimin se nuk lejohet fotografia apo justifikime të ngjashme, nuk janë të drejta. Janë të shumtë ata që kanë ndryshuar mendim, pasi më parë kanë qenë kundër pjesëmarrjes nëpër këto media.
.
Pa dyshim që përfitimi dhe dobia në thirrjen për tek Allahu, me pjesëmarrjen në këto stacione, është e qartë dhe e dukshme... Pa llogaritur dëmin që krijohet
nga zbrazëtia e predikimit islam dhe që shfrytëzohet nga njerëzit dashakeqës ndaj Islamit dhe të painformuarit, të cilët ndjehen të qetë dhe pa rivalë në këtë drejtim.

Anët pozitive dhe negative të këtyre mediave

Anët pozitive

- Numri i madh i njerëzve që shohin dhe dëgjojnë.
- Përhapja e madhe që merr fj ala mes njerëzve dhe mbërritja e saj te çdo njeri, në
shtëpitë e tyre, në punë dhe kudo.
- Mbushja e kohës së lirë për shumë njerëz me diçka të dobishme, në vend që të
merren me diçka që nuk u vlen apo u bën dëm.

Anët negative

- Ekzistenca e elementëve negativë dhe në kundërshtim me fenë në shumicën e tyre. Frika se këto anë negative shpesh mund të bëhen shkak që njerëzit të rrëshqasin.
- Mashtrimi i njerëzve. Nga dalja e thirrësve nëpër to, një pjesë e njerëzve të thjeshtë mund të mendojnë se është i lejuar shikimi i tyre.
- Dalja e njerëzve të papërshtatshëm për t’u përçuar njerëzve fenë. Shpeshherë faktorë të ndryshëm janë ata që vendosin në prezantimin e një thirrësi islam
nëpër media

[Xhemis]

MJETI I GJASHTË: GAZETAT DHE REVISTAT

Rëndësia e tyre

Është e tepërt të përmendim ndikimin që kanë sot gazetat dhe revistat, pasi është diçka që dihet.
Në drejtim të hapjes së revistave islame është bërë një punë e madhe nga shumë thirrës, por për hapjen e gazetave gjendja është e mjerueshme. Madje, gazetat me përmbajtje islame gati janë inekzistente përpara një duzine të madhe gazetash të tjera.
Pa dyshim që hapja e një gazete nuk mund të merret përsipër nga një apo dy individë, por duhet ta marrin persiper organizata, biznesmene dhe fondacione , për shkak të
shpenzimeve që kërkon si dhe anës teknike e volumit të punës.

Gjykimi për pjesëmarrjen në to dhe zotërimi i tyre

Ajo çka u tha kur folëm për stacionet e radiove, mund të thuhet edhe këtu për gazetat dhe revistat, sepse ngjajnë, ndaj dhe gjykimi për to është i ngjashëm.
Problemi që paraqesin këto mjete, është se shumica e tyre nuk janë të dallueshme qartë. Ato nuk janë si një libër, për të cilin mund të thuhet: lexohet ose nuk lexohet. Ato kanë të përziera të mirat me të këqijat, ndaj është e vështirë të bësh dallimin dhe të japësh gjykim. Më mirë për muslimanin është t’u shmanget këtyre mjeteve që kanë të këqija brenda, duke u bazuar te rregulli dhe hadithi i Profetit (salallahu alejhi ue selem): “Ai që i vjen rrotull vathës së ruajtur, mund të bjerë në të...”(Kuptimi sa me larg kufirit te rrish aq me i sigurte je qe mos e shkelesh) si dhe rregulli: “Largimi i dëmeve është më parësor sesa përfitimi i dobive.

Ndryshon kur e ben nje musliman punon ne nje firme dhe origjina e saj eshte komplet fetare dhe ndryshon kur e ben nje jomusliman dhe origjina e saj mund te jete imorale sic jane revistat playboy apo revista te cilat propagandojne mosbesimin.


Anët pozitive dhe negative

Anët pozitive

- Anët pozitive janë të përbashkëta me broshurat dhe fletëpalosjet.

Anët negative

- Ato përmbajnë njëkohësisht të mira dhe të këqija, çka e bën të vështirë për shumë njerëz dallimin e tyre.
- Mundësia që lexuesi të bjerë pre e shkrimeve me përmbajtje negative dhe të ndikojë në besimin e tij.
Nuk e tepron ai që thotë se prishja më e madhe morale dhe devijimet kanë ardhur nga mjetet e informimit publik, me të gjitha llojet e tyre. Sa e sa njerëz kanë devijuar dhe janë prishur në moral për shkak të këtyre mjeteve, sa e sa ideologji negative kanë depërtuar mes njerzve nëpërmjet tyre. I gjithë ky bilanc i
dëmshëm nuk ka qenë kaq i përhapur më parë, ndaj është mës e e domosdoshme që mjetet e informimit të rivalizohen me mjete pozitive dhe të dobishme.

[Xhemis]

MJETI I SHTATË: MËSIMET, REFERATET DHE SIMPOZIUMET

Rëndësia dhe përkufizimi i tyre


Shumica e këtyre mjeteve nuk janë të reja në fushën e thirrjes islame, e reja në to është renditja dhe programimi si dhe mundësia e komunikimit. Mësimet, nga natyra e tyre, përmbajnë lëndën e dijes që jepet nga një mësues apo hoxhë i caktuar në mënyrë të vazhdueshme, në një kohë dhe vend të caktuar. Referati është një tjetër mjet i veçantë në fushën e thirrjes. Referati është trajtimi i një teme të caktuar një herë të vetme, në kohë dhe vend të caktuar. Ai kryhet në bashkëpunim mes referuesin nga njëra anë dhe atyre që organizojnë takimin apo dhe simpoziumin nga ana tjetër.Rëndësia e këtij mjeti vërtitet rreth mësimdhënies dhe është një nga mjetet më themelore në përçimin e dijes. Po ashtu, rëndësia e referatit shfaqet në fokusimin rreth një çështjeje të caktuar dhe rreth anës akademike të tij, ndaj dhe efekti i tij në këto drejtime është i madh.

Veçoritë e mësimeve dhe anët negative të tyre

Një nga veçoritë e mësimeve është se i japin një nxënësi të rregullt një bagazh të bollshëm dijeje, një sasi lënde fikhu të konsiderueshme dhe një vijë të qartë për një ecuri sa më të saktë në terrenin e kërkimit të dijes. Mësimet të edukojnë, të formojnë personalitetin dhe të dhurojnë ekuilibër në të menduar...

Disa anë negative që shfaqen gjatë mësimdhënies:

- Disa mësime bëhen monotone dhe të ftohta.
- Moslënia e hapësirave për bashkëbisedim, çka nuk i jep mundësi nxënësit të kuptojë atë që kërkohet apo të qartësohet rreth dilemave që mund të ketë.
- Dobësia në hedhjen e themeleve të dijes.
Nxënësit i jepen gjëra dytësore, larg dijes së vërtetë nga Kurani dhe Suneti, saqë nuk është në gjendje të nxjerrë gjykime, madje as të vlerësojë mes mendimeve të
ndryshme.
- Ambientimi i nxënësve me imitimin, çka bllokon mendimin dhe ndryshk mekanizmin e ixhtihadit. Kjo gjë bën që të diplomohen nxënës, të cilët nuk e njohin komentin e ajeteve që flasin për ligjet dhe as hadithet e po së njëjtës fushë.
- Dobësia e procesit të edukimit.
I gjithë shqetësimi përqendrohet në grumbullimin e informacionit dhe lihet mënjanë edukimi.
- Mosdhënia rëndësi anës predikuese, formimit rrënjësor në këtë drejtim dhe mos ushtrimi i nxënësve në praktikë.

Disa nga veçoritë e referateve dhe anët negative të tyre

Referati dallohet nga këto gjëra:

Paraqitja e një teme të vetme me stil akademik bindës, ku referuesi ka mundësi të evoluojë shkallë-shkallë. Aty ai shpalos mendimet e tij dhe i mbështet ato, ashtu siç paraqet edhe mendimet e kundërta dhe i kundërshton. Më së shumti referatet u drejtohen një grupi të caktuar njerëzish; ato pasohen nga pyetje, përgjigje dhe diskutime... Të gjitha këto e bëjnë dëgjuesin të bashkojë idetë e tij dhe të dalë me
një rezultat të frytshëm.

Seminari i ngjan referatit, por dallon sepse në të marrin pjesë më shumë sesa një referues në të njëjtën kohë dhe temë, çka bën që njerëzit të vjelin një sasi të madhe informacioni. Kjo për shkak të larmisë së mendimeve dhe paraqitjes së ndryshme nga ana e pjesëmarrësve. Thirrësit islamë e përdorin këtë mjet në terrenin e thirrjes në mënyrë aktive dhe kanë arritur të mbulojnë pjesën më të madhe të çështjeve që shqetëson thirrjen islame.

Në përdorimin e këtij mjeti ka pasur edhe anë negative, nga të cilat më të rëndësishmet janë:

- Dalja e disa thirrësve nga kufi jtë e thirrjes dhe zhytja në çështje që nuk i përkasin predikimit.
- Pikënisja e disave nga këndvështrimi i ngushtë i grupit të tij, çka ka sjellë pasoja negative në thirrjen islame dhe ka ulur ndjeshëm numrin e referateve dhe të
pranisë në mjaft vende.
- Shumica e njerëzve të thjeshtë vazhdojnë të jenë jashtë objektivit të thirrësve, të cilët shumicën e referateve dhe bisedave ua kushtojnë të rinjve dhe intelektualëve dhe shumë pak njerëzve të thjeshtë.

[Xhemis]

MJETI I TETË: KONFERENCAT

Rëndësia dhe përkufizimi

Konferencat janë një grup i madh leksionesh të ngjeshura, që kanë një temë lidhëse, mbahen në një kohë të caktuar që në shumë raste nuk i kalojnë disa ditë të kufizuara. Në të, lektorë të ndryshëm shkëmbejnë këndvështrimet e tyre rreth temës që trajtohet.Kohët e fundit është shtuar përdorimi i këtij mjeti thirrës dhe ka një pjesëmarrje masive nga të rinjtë dhe intelektualët. Shumë prej këtyre konferencave kanë lënë gjurmë në predikimin dhe shoqërinë muslimane, në veçanti ato që zhvillohen në vendet perëndimore.

Anët pozitive
E para, shkëmbimi i këndvështrimeve të ndryshme, bashkëpunimi ideor mes muslimanëve në përgjithësi dhe i lektorëve në veçanti.
E dyta, efekti predikues dhe akademik i këtyre leksioneve ndaj njerëzve dhe të tjerëve pas tyre.
E treta, gjendja e lartë emocionale e besimit dhe e bashkëpunimit që përjetojnë muslimanët, të cilët prezantojnë gjatë kësaj konference dhe pas saj.
E katërta, njohja mes muslimanëve me idetë dhe mendimet e tyre.
E pesta, shfaqja e autoritetit,të Islamit dhe muslimanëve. Nëpër këto konferenca muslimanët dhe të tjerët ndiejnë autoritetin e Islamit dhe sidomos anën
akademike të tij, afrimin e njerëzve, në një kohë që këta në përgjithësi i kthejnë shpinën fesë së tyre.
E gjashta, dalja me rezultate konkrete për shumë probleme islame të mbetura pezull apo përpjekje për zgjidhjen e tyre.
E shtata, zgjimi dhe rigjallërimi i shumë muslimanëve në jetën fetare e sociale, në veçanti në perëndim.

Anët negative

- Materiali i paktë akademik që jepet në këto raste dhe efekti i dobët në formim e metodologji që e shoqëron këtë proces.
- Mosfokusimi te çështjet e dijes praktike, çka i bën këto konferenca të përqendrohen vetëm në probleme teorike dhe në veçanti në fushën e thirrjes
islame.
- Mosrespektimi në shumë raste i vendimeve të konferencës, çka i kthen ato në prodhuese letrash pa efekt.
- Mosstrukturimi i atyre çka thuhet, konform argumentit nga Kurani dhe Suneti.
Kjo bën që vetë trajtesa të jetë kontradiktore dhe të shkaktojë pështjellim në radhën e pjesëmarrësve, madje edhe devijime të rrezikshme metodologjike në radhët e kontingjenteve të lidhura me këto konferenca dhe lektorët e tyre.
- Rëndësia e tepruar që u jepet anëve formale dhe pamjes së jashtme, çka sjell edhe shpenzime të tepruara. Mosparaqitja e thirrësve me një pamje më modeste,
çka ndikon negativisht te ndjesitë e të varfërve dhe besimtarëve të tjerëve në përgjithësi.
- Zhytja në një nivel të tepruar në probleme tërësisht politike dhe zotërimi i këtyre analizave kundrejt problemeve që shfaq realiteti. Ndjekja e ngjarjeve larg nga terreni fetar dhe jo nën dritën e Kuranit dhe traditës Profetike, por shpesh nga këndvështrime partiake (klanore). Kjo pengon anën gjithëpërfshirëse të këtyre analizave, kufi zon atë që është e gjerë dhe në shumë raste bëhet shkak për ngecje
për të mbërritur aty ku duhet.

[Xhemis]

Kasetat audio dhe video: Rëndësia e tyre

Çdo mjet që kemi përmendur, ka rëndësinë e tij dhe secili plotëson një boshllëk në frontin e thirrjes.
Kasetat dhe disqet audio e video luajnë një rol të madh, të pamohueshëm dhe të rëndësishëm në thirrjen islame. Ato janë dije të lëvizshme, dijetarë shëtitës, thirrës dhe predikues që zhvendosen kudo, me çdo nxënës dhe me çdo njeri që kërkon të udhëzohet.

Anët pozitive

E para, mbushja e zbrazëtirës kohore për shumë njerëz, si për shembull për udhëtarët, për gratë nëpër shtëpi, për punëtorët nëpër fabrika e uzina, nëpunësit nëpër zyra...etj.
E dyta, mundësia e zgjedhjes për çdo njeri të lëndës së dëshiruar.
E treta, lehtësia e mbartjes së kësaj dijeje në udhëtim e kudo; mund të mbartet në këmbë, duke ecur, ulur, në tokë, në det, në shtëpi e jashtë saj dhe mund të dëgjohet nga secili më vete apo në grup.
E katërta, lehtësia e sigurimit të materialit dhe aparateve që bëjnë të mundur përfitimin prej tyre. Mjetet e regjistrimit sot, qofshin audio apo video, ofrohen me çmime të atilla që shumë prej njerëzve mund t’i blejnë dhe sigurojnë me lehtësi.
E pesta, mundësia e organizimit të tubimeve për marrjen e dijes dhe e tubimeve predikuese në çdo kohë dhe vend, duke dëgjuar dhe ndjekur këto mjete. Për çdo njeri është e mundur që në familjen e tij të organizojë biseda nëpërmjet dëgjimit dhe shikimit të leksioneve e më pas edhe diskutim e shkëmbim mendimesh. Po kështu mund të veprojë edhe një mësues me nxënësit e tij, një drejtor me vartësit
e tij...etj. Të gjithë mund të përfi tojnë dhe ushtrohen duke shfaqur mendimet e tyre nga ajo çka kanë përfi tuar dhe nxjerrë nga materiali i paraqitur... Këtë mundësi ta jep veçoria që ka përdorimi i këtyre mjeteve për të përzgjedhur dhe për t’i pasur nën komandë Për vetë veçoritë që kanë këto mjete, janë bërë pjesëmarrëse aktive dhe qendrore në lokomotivën e thirrjes për tek Allahu.

Anët negative

E para, në shumë vende të varfra përhapja e këtyre mjeteve vazhdon të jetë e kufizuar. Ky problem mund të zgjidhet duke nxitur njerëz bamirës që të dhurojnë për shpenzimet që kërkon blerja dhe shpërndarja e këtyre mjeteve nëpër vendet e varfra.
E dyta, moskontrolli i tyre; çdokush mund të trajtojë çfarë të dojë, çka ka bërë që po prej këtyre mjeteve të dalë shumë tym dhe pluhur që i ngatërron njerëzit.
Ky problem është i vështirë të vihet nën kontroll. Ai mund të eliminohet vetëm nëpërmjet formimit të shëndoshë fetar, rritjes së vetëdijes fetare, mjet me të cilin duhet të armatoset çdo musliman.
E treta, mospasja nevojë për prezantim nëpër mësimet e dijes, çka bën të bjerë niveli i edukimit dhe në mungesë të edukuesit ky mjet të inspiron ndjesinë e të shumëditurit.

[Xhemis]

Tabelat e varura

Përkufizimi dhe rëndësia

Tabelë e varur është çdo kënd apo tabelë, në të cilin varen afi she dhe letra që shkruhen për të kujtuar njerëzit. Tabelat janë dy llojesh: të përgjithshme dhe të veçanta. Të përgjithshme janë ato tabela ku shkruhen këshilla të përgjithshme, që vlejnë për çdo kohë dhe vend, si për shembull shkrimi i një ajeti, hadithi, kujtimi për të përmendur Allahun apo për të bërë punë të mira...
Këto vendosen në xhami apo buzë rrugëve, në shtëpi, në zyra, në kompani dhe organizata private etj. Ndërsa të veçanta janë ato tabela që vihen për ngjarje të caktuara, për të kujtuar diçka të veçantë, si vdekja e një njeriu, periudhën e haxhit, ardhja e dhjetë ditëve të muajit hënor Dhulhixhe...etj. Natyrisht që këto të fundit u drejtohen një grupi të caktuar njerëzish apo një veprimi, si për shembull përkujtimi i durimit në rast fatkeqësish (p.sh. në një varrezë), përgjigjja ndaj së keqes me diçka të mirë, për njerëzit në haxh...etj. Ky mjet ka vlerat dhe dobitë e tij, të cilat shfaqen në efektet pozitive që do t’i përmendim më pas.

Gjykimi për këto mjete
Dijetarët nuk janë të një mendimi rreth përdorimit të këtyre mjeteve. Një pjesë mendojnë se janë të lejuara, sepse janë mjete thirrëse, ndërsa të tjerët mendojnë se nuk lejohen, për shkak të frikës që ajetet dhe hadithet e shkruara nëpër to do të keqpërdoren dhe do t’u humbasë serioziteti.

Vlerësim
Duke qenë se ky nuk është një material fikhu, ku të paraqiten argumentet e secilës palë dhe komentet rreth tyre, unë nuk do të përmend hollësi, por do të them shkurtimisht më të saktën dhe mendimin më të pranueshëm.
Siç e përmendëm edhe më parë, këto afishe dhe tabela hyjnë në grupin e mjeteve, të cilat në origjinë dhe në themel të tyre janë të lejuara, nëse nuk kanë diçka që bie në kundërshtim me fenë. Që ky mjet të mbetet i lidhur me këtë origjinë të lejuar dhe të mos bjerë në diçka të ndaluar, mund të vihen këto rregulla:

- Të vendosen si mjete thirrëse dhe jo për zbukurim.
- Të shkruhen me shkrim të qartë dhe të lexueshëm.
- Të mos mbizotërojë dekori dhe zbukurimet.
- Të mos kryhen shpenzime të tepërta për paraqitjen dhe prodhimin e tyre.
- Të sqarohen fjalët e paqarta.
Nëse zbatohen dhe mbahen këto kritere, nuk ka vend që ato të konsiderohen të ndaluara. Por nëse këto kritere shkelen, s’ka dyshim se duhen ndaluar. Këtu
mund të përjashtohet rasti që nëse hiqen, në vend të tyre mund të vihet diçka më e keqe që më tepër bën dëm. Në këtë rast mund të heshtet, për të shmangur një të keqe më të madhe.

Anët pozitive dhe negative

Anët pozitive shfaqen në pikat e mëposhtme:
- Kostoja e ulët financiare dhe thjeshtësia e materialit që paraqitet në to.
- Lehtësia me të cilën njerëzit e marrin informacionin.
- Vazhdimësia e dobisë, për aq kohë sa qëndron e varur dhe për të cilën nuk kërkohet asnjë shpenzim, mund apo kohë e tepërt.
- Masiviteti i dobisë për të gjithë lexuesit e tyre.
Asnjë njeri i mençur nuk mund ta mohojë efektin pozitiv që kanë këto mjete për rikujtimin dhe memorizimin e shumë prej ajeteve apo haditheve. Sa e sa
pakujdesi dhe harresa në përmendjen e Zotit janë shmangur vetëm duke lexuar këto këshilla të varura. Nxënësit nëpër shkolla shumë prej ajeteve të Kuranit,
haditheve, urtësive apo edhe vjersha të bukura i kanë mësuar përmendësh nga tabelat e shkollës.

Anët negative
- Shkrimi i haditheve të pasakta nëpër to dhe përhapja e tyre mes njerëzve.
- Shkrimi i historive dhe citateve që bien në kundërshtim me Kuranin dhe Sunetin.

Këshilla dhe udhëzime për përdorimin e tyre

Përveç kritereve të mësipërme që përmendëm, është mirë që:
- Të sigurohemi për materialin që shkruhet dhe në veçanti për thëniet profetike. Imam Ahmedit i thanë njëherë se disa prijës i zbukuronin Kuranët
me flori... Dhe ai u tha: “Mos u merrni me ta, sepse nëse nuk do ta shpenzojnë këtu, do ta shpenzojnë diku tjetër.” Shiko se çfarë mendimi kishte ky imam, i cili e vlerësoi situatën në të cilën gjendeshin, me mendimin e tij të mirë. Shih “Fejdhul Kadir” 5/499.


Vijon ..., Polemika, Debati,Interneti, Kurset etj