Përmbledje e doktrinës shoqërore të Kishës Katolike.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Shoqëri të hapura që integrojnë të gjithël.



97. Ka "periferi" që janë afër nesh,

në qendër të një qyteti

ose në familjen e dikujt.

Ekziston edhe një aspekt

i hapjes universale të dashurisë

që nuk është gjeografik,

por ekzistencial.

Është aftësia e përditshme

për të zgjeruar rrethin tim,

për të arritur tek ata

që spontanisht nuk ndihen

pjesë e botës sime të interesave,

edhe pse janë afër meje.

Nga ana tjetër,

çdo vëlla apo motër që vuan,

të braktisur apo të injoruar

nga shoqëria ime

është një i huaj ekzistencial,

edhe nëse ka lindur në të njëjtin vend.

Ai mund të jetë shtetas

me të gjitha kredencialet,

por ato e bëjnë të ndihet si i huaj

në tokën e tij.

Racizmi është një virus

që ndryshon lehtësisht

dhe në vend që të zhduket,

ai fshihet,

por gjithmonë është në përgjumje.

98. Dua të kujtoj ata

“të mërguarit e fshehur”

që trajtohen si trupa të huaj të shoqërisë.

Shumë njerëz me aftësi të kufizuara

"ndjejnë se ekzistojnë

pa përkatësi dhe pa pjesëmarrje".

Ka ende shumë gjëra

"që i pengojnë ata nga shtetësia e plotë".

Qëllimi nuk është vetëm të "ndihmohen",

por është "pjesëmarrja e tyre aktive

në komunitetin civil dhe kishtar".

Është një udhëtim kërkues

dhe gjithashtu i lodhshëm,

i cili do të kontribuojë gjithnjë e më shumë

në formimin e ndërgjegjeve

të afta për të njohur secilin

si një person unik

dhe të papërsëritshëm”.

Po mendoj edhe për të moshuarit

“të cilët edhe për shkak të aftësisë

së kufizuar ndonjëherë ndihen si barrë”.

Megjithatë, secili mund të japë

"një kontribut të veçantë

për të mirën e përbashkët

përmes biografisë së tij origjinale".

I lejoj vetes të insistoj:

duhet "të kemi guximin

t'u japim zë atyre

që diskriminohen për shkak

të gjendjes së tyre të aftësisë së kufizuar,

sepse fatkeqësisht në disa vende,

edhe sot,

është e vështirë

t'i njohim si persona

me dinjitet të barabartë".

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Kuptime të pamjaftueshëm të dashurisë universale.



99. Dashuria që shtrihet përtej kufijve,

ka si bazë atë

që ne e quajmë "miqësi sociale"

në çdo qytet dhe në çdo vend.

Kur është e vërtetë,

kjo miqësi sociale brenda një shoqërie

është kusht për mundësinë

e një hapjeje të vërtetë universale.

Nuk bëhet fjalë për universalizmin e rremë

të atyre që kanë nevojë të udhëtojnë vazhdimisht

sepse nuk durojnë dhe nuk i duan njerëzit e tyre.

Kushdo që e shikon popullin e tij me përbuzje,

vendos në shoqërinë e tij

kategori të klasës së parë dhe të dytë njerëzish

me pak ose më shumë dinjitet dhe të drejta.

Duke vepruar kështu,

mohohet se ka vend për të gjithë.

100. Nuk po propozoj

as një universalizëm autoritar dhe abstrakt,

të diktuar apo të planifikuar nga disa

dhe të paraqitur si një ideal

të supozuar për qëllimin e homogjenizimit,

të dominimit dhe të plaçkitjes.

Ekziston një model globalizimi

që me vetëdije synon një uniformitet njëdimensional

dhe përpiqet të eliminojë

të gjitha dallimet dhe traditat

në një kërkim sipërfaqësor për unitetin. [...]

Nëse një globalizim pretendon

t'i bëjë të gjithë të barabartë,

sikur të ishte një sferë,

ky globalizim shkatërron veçantinë

e çdo personi dhe të çdo populli .

Kjo ëndërr e rreme universaliste

përfundon duke e privuar botën

nga shumëllojshmëria e ngjyrave të saj,

nga bukuria dhe në fund nga njerëzimi i saj.

Sepse e ardhmja nuk është “njëngjyrëshe”,

por, nëse kemi guxim,

mund ta shohim në shumëllojshmërinë

dhe larminë e kontributeve

që mund të japë secili.

Sa shumë ka nevojë

që familja jonë njerëzore

të mësojë të jetojë së bashku

në harmoni dhe paqe

pa pasur nevoja të jemi të gjithë të ngjashëm!”.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Shkoni përtej një bote të "partener-esh".


101. Le të kthehemi tani

te shëmbëlltyra e Samaritanit të Mirë,

e cila ka ende shumë për të na ofruar.

Në rrugë ishte një i plagosur.

Personazhet që kaluan pranë tij,

nuk u frymëzuan, nuk u fokusuan

tek thirrja e brendshme

për të qenë afër,

por tek funksioni i tyre,

tek pozicioni shoqëror që zinin,

tek një profesion prestigjioz në shoqëri.

Ata ndiheshin të rëndësishëm

për shoqërinë e asaj kohe

dhe ajo që kishte rëndësi për ta,

ishte roli që duhej të luanin.

I plagosuri dhe i braktisur përgjatë rrugës

ishte një shqetësim për këtë projekt,

një ndërprerje

dhe nga ana e tij ishte një pa funksion.

Ai ishte një "askush",

nuk i përkiste një grupi

të denjë për t'u konsideruar,

nuk kishte asnjë rol

në ndërtimin e historisë.

Ndërkohë samaritani bujar

u rezistoi këtyre klasifikimeve të mbyllura,

edhe pse ai vetë mbeti

jashtë të gjitha këtyre kategorive

dhe ishte thjesht një i huaj

pa vend në shoqëri.

Kështu, i lirë nga çdo titull dhe strukturë,

ai mundi të ndërpresë rrugëtimin e tij,

të ndryshojë planet e tij,

të jetë i gatshëm të hapet

për habinë e të plagosurit

që kishte nevojë për të.

102. Çfarë reagimi mund të provokojë ky tregim sot,

në një botë ku shfaqen dhe rriten vazhdimisht

grupet shoqërore që shkojnë pas një identiteti

që i ndan nga të tjerët?

Si mund t'i ndryshojë ata

që tentojnë të organizohen në atë mënyrë

që të parandalojnë çdo prani të jashtme

që mund të shqetësojë këtë identitet

dhe këtë organizatë vetëmbrojtëse dhe vetëreferuese?

Në këtë skemë përjashtohet

mundësia për t'u bërë të afërmin

dhe është e mundur të jesh pranë

vetëm atyre që lejojnë konsolidimin

e avantazheve personale.

Kështu fjala “i afërm” humb çdo kuptim

dhe vetëm fjala “partner” merr kuptim:

"partner-i" është ai ai që lidhet me të tjerët

për interesa të caktuara.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Liri, barazi dhe vëllazëri


103. Vëllazëria nuk është vetëm rezultat i kushteve

të respektimit të lirive individuale,

as i një barazie të caktuar të rregulluar.

Edhe pse këto janë kushte mundësie,

nuk mjaftojnë që ajo të rrjedhë prej tyre

si rezultat i domosdoshëm.

Vëllazëria ka diçka pozitive

për t'i ofruar lirisë dhe barazisë.

Çfarë ndodh pa një vëllazëri

të kultivuar me vetëdije,

pa një vullnet politik vëllazërimi,

të përkthyer në edukimin

e vëllazërisë, të dialogut,

me zbulimin e reciprocitetit

dhe pasurimit të ndërsjellë si vlera?

Ndodh që liria të kufizohet,

duke rezultuar më tepër

në një gjendje vetmie,

autonomie të pastër

për t'i përkitur dikujt ose diçkaje,

ose thjesht për të zotëruar dhe shijuar.

Kjo nuk e shteron aspak pasurinë e lirisë,

e cila është e orientuar mbi të gjitha te dashuria.

104. Barazia nuk arrihet

duke përcaktuar në mënyrë abstrakte

se "të gjithë njerëzit janë të barabartë",

por është rezultat i kultivimit të ndërgjegjshëm

dhe pedagogjik të vëllazërisë.

Ata që janë të aftë të jenë vetëm partnerë

krijojnë botë të mbyllura.

Çfarë kuptimi mund të ketë

në këtë skemë

një person që nuk bën pjesë

në rrethin e partnerëve

dhe vjen duke ëndërruar

për një jetë më të mirë

për veten dhe familjen e tij?

105. Individualizmi nuk na bën më të lirë,

më të barabartë,

më vëllezër.

Shuma e thjeshtë e interesave individuale

nuk është në gjendje

të gjenerojë një botë më të mirë

për të gjithë njerëzimin.

As nuk mund të na ruajë

nga kaq shumë të këqija

që po bëhen gjithnjë e më globale.

Por individualizmi radikal është

virusi më i vështirë për t'u mposhtur.

Mashtron.

Na bën të besojmë

se gjithçka konsiston në dhënien

e lirisë së ambicieve të dikujt,

sikur duke grumbulluar ambicie dhe siguri individuale

mund të ndërtonim të mirën e përbashkët.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.



106. Ekziston një njohje bazë, thelbësore

që duhet të fitohet për të ecur

drejt miqësisë shoqërore

dhe vëllazërisë universale:

të kuptojmë se

sa vlen një qenie njerëzore,

sa vlen një person,

gjithmonë dhe në çdo rrethanë.

Nëse secili vlen kaq shumë,

duhet thënë qartë dhe me vendosmëri

se fakti i thjeshtë i të lindurit

në një vend me më pak burime

ose më pak zhvillim

nuk justifikon që disa njerëz

të jetojnë me më pak dinjitet.

Ky është një parim elementar i jetës shoqërore,

i cili shpërfillet në mënyrë rutinore

dhe në mënyra të ndryshme

nga ata që shohin se nuk i përshtatet vizionit të tyre

për botën ose nuk i shërben qëllimeve të tyre.

107. Çdo qenie njerëzore

ka të drejtë të jetojë me dinjitet

dhe të zhvillohet plotësisht,

dhe asnjë vend nuk mund ta mohojë

këtë të drejtë themelore.

Të gjithë e kanë,

edhe nëse është joefikase,

edhe nëse ka lindur

apo është rritur me kufizime;

në fakt kjo nuk e pakëson dinjitetin e tij

të jashtëzakonshëm si njeri,

i cili nuk bazohet në rrethana,

por në vlerën e qenies së tij.

Kur ky parim elementar nuk ruhet,

nuk ka të ardhme

as për vëllazërinë

dhe as për mbijetesën e njerëzimit.

108. Ka kompani

që e pranojnë pjesërisht këtë parim.

Ata pranojnë se ka mundësi për të gjithë,

por argumentojnë se,

duke pasur parasysh këtë,

gjithçka varet nga secili.

Sipas këtij këndvështrimi të pjesshëm,

nuk do të kishte kuptim

të investohej në mënyrë

që ata që kanë mbetur pas,

të dobëtit apo më pak të talentuarit

të mund të bëjnë rrugën e tyre në jetë.

Investimi në favor të njerëzve të brishtë

mund të mos jetë fitimprurës,

mund të çojë në më pak efikasitet.

Kërkon një shtet aktual dhe aktiv,

dhe institucione të shoqërisë civile

që shkojnë përtej lirisë së mekanizmave,

të efikasitetit të sistemeve të caktuara

ekonomike, politike apo ideologjike,

sepse ato orientohen realisht

para së gjithash

te njerëzit

dhe të mirën e përbashkët.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.


109. Disa lindin në familje të pasura,

marrin një arsim të mirë,

rriten të ushqyer mirë

ose natyrisht zotërojnë aftësi të jashtëzakonshme.

Ata sigurisht nuk do të kenë nevojë

për një shtet aktiv

dhe do të kërkojnë vetëm liri.

Por padyshim

që i njëjti rregull nuk vlen

për një person me aftësi të kufizuara,

për ata që kanë lindur


në një shtëpi të varfër,

për ata që janë rritur


me një arsim jo cilësor

dhe me pak mundësi për të trajtuar

siç duhet sëmundjet e tyre.

Nëse shoqëria bazohet kryesisht

në kriteret e lirisë

dhe efikasitetit të tregut,

nuk ka vend për to,

dhe vëllazëria do të jetë

në rastin më të mirë

një shprehje romantike.

110. Fakti është se shpallja e thjeshtë e lirisë ekonomike,

kur, sido që të jenë kushtet reale,

i pengojnë shumë njerëz

të kenë akses në të,

dhe kur aksesi në punë zvogëlohet,

bëhet një diskurs kontradiktor.

Fjalët si liri, demokraci apo vëllazëri j

anë bosh pa kuptim.

Sepse, në realitet,

përderisa sistemi ynë socio-ekonomik

ende prodhon një viktimë

dhe ka vetëm një person të refuzuar,

nuk mund të ketë festë të vëllazërisë universale.

Një shoqëri njerëzore dhe vëllazërore

është në gjendje

të punojë për të siguruar në mënyrë efikase

dhe të qëndrueshme

që të gjithë të shoqërohen

në rrugën e jetës së tyre,

jo vetëm për të siguruar nevojat bazë,

por që ata të mund të japin

më të mirën nga vetja,

edhe nëse performanca

nuk do të jetë më e mira,

edhe nëse ato do të shkojnë ngadalë,

edhe nëse efikasiteti i tyre

nuk do të jetë i rëndësishëm.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.


111. Njeriu me të drejtat e tij të patjetërsueshme

është natyrshëm i hapur

ndaj lidhjeve dhe ndaj marrëdhënieve njerëzore.

Në shpirtin e tij jeton thirrja

për të kapërcyer veten

në takimin me të tjerët.

Për këtë arsye "është e nevojshme

t'i kushtohet vëmendje

për të mos rënë në disa keqkuptime

që mund të lindin nga një keqkuptim

i konceptit të të drejtave të njeriut

dhe nga abuzimi paradoksal i tyre.

Në fakt, sot ka një tendencë

drejt një kërkese gjithnjë e më të gjerë

për të drejta individuale

- tundohem të them individualiste -,

e cila fsheh një konceptim të personit njerëzor

të shkëputur nga çdo kontekst social

dhe antropologjik, pothuajse

si një "monadë" (monás). ,

gjithnjë e më i pandjeshëm […].

Nëse e drejta e secilit nuk ka si qellim,

nuk urdhërohet në mënyrë harmonike

për të mirën më të madhe,

ajo përfundon

duke u konceptuar veten pa kufizime

dhe për rrjedhojë

bëhet burim konfliktesh dhe dhunash".

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.


Promovimi i vlerave morale.


112. Nuk mund të mos them

se dëshira dhe ndjekja e të mirës

së të tjerëve dhe të mbarë njerëzimit

nënkupton edhe që të punohet

në mënyrë që të favorizohen

përparimi dhe rritja e personave dhe shoqërive

në vlerat e ndryshme morale

që çojnë në zhvillimin integral të çdo njeriu..

Në Besëlidhjen e Re përmendet

një fryt i Shpirtit Shenjt (krh. Gal. 5,22)

i përcaktuar me fjalën greke agathosyne.

Kjo fjale flet për pasionin tonë

për të mirën, për kërkimin e së mirës.

Për më tepër, ajo shtyn

që t'ua garantohet të tjerëve

ajo që vlen më shumë,

që është më e mirë :

pjekuria personale,

rritja e tyre në një jetë të shëndetshme,

e jetuar sipas vlerave morale

më të çmueshme

dhe jo vetëm kaluar në kërkim

të mirëqenies materiale.

Ekziston një shprehje e ngjashme latine:

bene-volentia, domethënë qëndrimi

për të dëshiruar të mirën e tjetrit.

Është një dëshirë e fortë për të mirën,

një prirje drejt gjithçkaje

që është e mirë dhe e shkëlqyer,

që na shtyn ta mbushim

jetën e të tjerëve

me gjëra të bukura, sublime, lartësuese.

113.Duke vazhduar me këta mendime,

po kthehem të theksoj me dhimbje

se "ne kemi qenë tashmë në një degradim moral

për një kohë të gjatë,

duke u tallur me etikën, mirësinë,

besimin, ndershmërinë

dhe them se ka ardhur koha

të kuptojmë se kjo sipërfaqësi gazmore

ishte me pak dobi për ne.

Ky shkatërrim i çdo themeli

të jetës shoqërore përfundon

duke na vënë përballë njëri-tjetrit

për të mbrojtur interesat tona”.

Le t'i drejtohemi promovimit të së mirës, ​​

për veten dhe për mbarë njerëzimin,

dhe kështu do të ecim së bashku

drejt rritjes së vërtetë dhe integrale.

Çdo shoqëri duhet të sigurojë

transmetimin e vlerave,

sepse nëse kjo nuk ndodh,

transmetohen egoizmi, dhuna,

korrupsioni në format e ndryshme,

indiferenca dhe, në fund të fundit,

një jetë e mbyllur për çdo transcendencë

dhe e rrënjosur vetëm në interesa materiale.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.

Vlera e solidaritetit

114. Dëshiroj të theksoj solidaritetin,

i cili “si virtyt moral dhe qëndrim shoqëror,

fryt i konvertimit personal,

kërkon një angazhim nga ana e një morie subjektesh,

që kanë përgjegjësi të karakterit edukativ dhe formues.

Mendimet e mia të para shkojnë te familjet

e thirrura në një mision edukativ

parësor dhe thelbësor.

Ato përbëjnë vendin e parë

ku gjenden dhe transmetohen vlerat

e dashurisë dhe vëllazërisë,

bashkëjetesës dhe ndarjes,

vëmendjes dhe kujdesit për tjetrin.

Ato janë gjithashtu mjedisi i privilegjuar

për transmetimin e besimit,

duke filluar nga ato gjestet e para të thjeshta

të përkushtimit që nënat u mësojnë fëmijëve të tyre.

Për sa u përket edukatorëve,

mesimdhënëzve dhe personelit formues,

të cilët në shkolla apo në qendra të ndryshme

për fëmijë dhe të rinj,

kanë detyrën kërkuese

për edukimin e fëmijëve dhe të rinjve,

ata janë të thirrur të ndërgjegjësohen

se përgjegjësia e tyre ka të bëjë

me dimensionet morale, shpirtërore dhe sociale të personit.

Vlerat e lirisë, të respektit të ndërsjellë dhe solidaritetit

mund të përcillen që në moshë të re. [...]

Operatorët e mediave kulturore dhe sociale

kanë gjithashtu përgjegjësi në fushën

e edukimit dhe trajnimit,

veçanërisht në shoqëritë bashkëkohore,

ku hyrja në rrjethat e informacionit

dhe në mjetet e komunikimit

është gjithnjë e më i përhapur.

115. Në këto momente,

në të cilat gjithçka duket se shpërbëhet

dhe humbet qëndrueshmërinë,

na bën mirë t'i drejtohemi

drejt forces së solidaritetit

që rrjedh nga bindja

se ne jemi përgjegjës

për brishtësinë e të tjerëve,

që e ndiejmë si diçka

që duhet të bashkëndajmë.

Solidariteti shprehet konkretisht në shërbim,

i cili mund të marrë forma shumë të ndryshme

në mënyrën e marrjes së përgjegjësive të të tjerëve.

Shërbimi është kryesisht,

kujdesia për brishtësinë.

Të shërbesh do të thotë

të kujdesesh për ata që janë të brishtë

në familjet tona,

në shoqërinë tonë,

në popullin tonë.

Në këtë përkushtim, çdokush është

i aftë të lërë mënjanë nevojat, pritshmëritë,

dëshirat e tij të plotfuqisë

përpara vështrimit konkret të më të brishtëve. [...]

Shërbimi shikon gjithmonë fytyrën e vëllait,

prek mishin e tij,

ndien afërsinë e tij deri në atë pikë

sa të “vuajë” në disa raste

dhe kërkon promovimin e vëllait.

Për këtë arsye,

shërbimi nuk është kurrë ideologjik,

pasi nuk është në shërbim

të disa ideve, por të njerëzve.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.

Vlera e solidaritetit


116. Njerëzit më të varfër dhe të braktisur,

në përgjithësi, praktikojnë atë solidaritet

shumë të veçantë që ekziston midis atyre që vuajnë, midis të varfërve

dhe që qytetërimi ynë duket se i ka harruar,

ose të paktën ka një dëshirë të madhe t'i harrojë.

Solidariteti është një fjalë që nuk pëlqen gjithmonë.

Unë do të thosha se disa herë këtë fjalë e kemi kthyer në një fjalë të keqe:

nuk mund të thuhet;

por është një fjalë që shpreh

shumë më tepër se disa akte sporadike bujarie.

Është të menduarit dhe të vepruarit

duke pasur parasysh të mirën e përbashket,

të mirën e komunitetit,

është fjala që ia jep prioritetin jetës së secilit

mbi përvetësimin e të mirave materiale nga ana e disave.

Ajo po lufton edhe kundër shkaqeve strukturore

të varfërisë, pabarazisë, papunësisë,

tokës dhe strehimit,

mohimit të të drejtave sociale dhe të punës.

Ajo po përballet me efektet shkatërruese

të perandorisë së parasë [...].

Solidariteti, në kuptimin e tij më të thellë,

është një mënyrë për të bërë histori,

dhe këtë bëjnë lëvizjet popullore.

117. Kur flasim për kujdesin

për shtëpinë e përbashkët që është planeti,

ne i bëjmë thirrje atij minimumi

të vetëdijes universale dhe shqetësimit për kujdesin e ndërsjellë

që mund të mbetet ende te njerëzit.

Në fakt, nëse dikush ka ujë më shumë se sa i nevojtet

dhe megjithatë e ruan atë

duke menduar për njerëzimin,


është sepse ai ka arritur një nivel moral

që i lejon atij të shkojë

përtej vetes dhe grupit të tij.

Kjo është mrekullisht gjë që e nderon njeriun,

një gjë me të vërtetë njerëzore!

I njëjti qëndrim është

ai që kërkohet për të njohur të drejtat e çdo njeriu,

edhe nëse ai ka lindur përtej kufijve të vendit tonë.

[ninoenina]

Nga Letra Enciklike e Papës Françesku VËLLEZËR TË GJITHË.


KAPITULLI I TRETË


PËR TË MENDUAR DHE PËR TË KRIJUAR NJË BOTË TË HAPUR.


Dashuria universale që bën të përparojnë njerëzit.


Le të ripropozohet funksioni social të pronësisë.



118. Bota ekziston për të gjithë,

sepse të gjithë ne njerëzit kemi lindur

në këtë tokë me të njëjtin dinjitet.

Dallimet në ngjyrë, fe, kapacitet, vendlindje,

vendbanim e shumë të tjera

nuk mund të paraprihen ose të përdoren

për të justifikuar privilegjet e disave

në dëm të të drejtave të të gjithëve.

Për rrjedhojë, si komunitet

na kërkohet të sigurojmë që

çdo person të jetojë me dinjitet

dhe të ketë mundësi

të mjaftuesme dhe të përshtatshme

për përparimin e tij integral.

119. Në shekujt e parë të besimit të krishterë,

studiues të ndryshëm

kanë zhvilluan një mendim universal

me reflektimin e tyre

mbi destinacionin e përbashkët

të të mirave të krijuara.

Kjo na bëri të mendojmë

se, nëse dikush nuk ka atë

që i duhet për të jetuar me dinjitet,

kjo ndodh sepse një tjetër

po e përvetëson atë.

Shën Gjon Gojarti e përmbledh atë bindje

duke thënë se:

«Të mos u japim të varfërve

pjesën e pasurisë tonë,

është të vjedhim të varfërit,

do të thotë t'i privojmë ata nga jeta e tyre;

dhe ajo që posedojmë

nuk është e jona, por e tyre”.

Meditojmë edhe këto fjalë të Shën Grigorit të Madh:

“Kur u shpërndajmë diçka të varfërve,

ne nuk ua japim gjërat tona,

por ua kthejmë atë që u takon atyre”.

120. Edhe një herë bashkëndaj

dhe ua propozoj të gjithëve

disa fjalë të Shën Gjon Palit II,

forca e të cilëve ndoshta nuk është kuptuar:

“Zoti ua dha tokën gjithë racave njerëzore,

që ajo t'i mbajë të gjithë anëtarët e tyre,

pa përjashtuar dhe pa privilegjuar askënd”.

Në këtë linjë kujtoj

se tradita e krishterë nuk e ka njohur kurrë

të drejtën e pronës private

si absolute apo të paprekshme

dhe ka nxjerrë në pah funksionin shoqëror

të çdo forme të pronës private.

Parimi i përdorimit të përbashkët

të të mirave të krijuara për të gjithë

është parimi i parë i të gjithë rendit etiko-social,

është një e drejtë e natyrshme,

origjinale dhe prioritare.

Të gjitha të drejtat e tjera

mbi të mirat e nevojshme

për realizimin integral të personit,

duke përfshirë atë të pronës private dhe çdo tjetër,

nuk duhet të pengojnë,

përkundrazi, duhet të lehtësojnë

realizimin e tyre, siç pohoi Shën Pali VI.

E drejta e pronës private

mund të konsiderohet vetëm

si një e drejtë natyrore dytësore

që rrjedh nga parimi i destinimit universal

të të mirave të krijuara

dhe kjo ka pasoja shumë konkrete,

të cilat duhet të reflektohen

në funksionimin e shoqërisë.

Megjithatë, shpesh ndodh

që të drejtat dytësore

të vendosen mbi përparësitë

dhe ato origjinale,

duke i hequr ato nga rëndësia praktike.