E verteta mbi Kryqezatat
Ka shume keqkuptime dhe informacion te gabuar persa i perket kryqezatave. Ne pergjithesi kryqezatat pershkruhen si nje sere luftrash te shenjta kunder Islamit, te drejtuara nga pape te infektuar nga mania e pushtetit dhe fanatike fetare. Ato konsiderohen si nje njolle e zeze intolerance dhe arrogance ne historine e katolicizmit ne vecanti dhe Civilizimit Perendimor ne pergjithesi. Sipas kesaj teorie, nje grup proto imperialistesh injektuan agresionin perendimor ndaj paqesores Lindje te Mesme dhe deformuan kulturen e ndritshme myslimane duke e katandisur ate ne nje germadhe.
Por sa e vertete eshte kjo?
E verteta qendron krejt ndryshe. Kryqezatat ishin luftra mbrojtese. Ato ishin nje pergjigje direkte ndaj agresionit myslimane, nje perpjekje per te rikthyer si dhe mbrojtur tokat e krishtera nga pushtimet myslimane.
Ne shekullin e 11-te, te krishteret ishin njerez te qete dhe aspak fanatiket paranojake qe mendohet se mund ishin. Ndersa myslimanet sa kishin filluar te pretendonin per tokat e tyre. Ndonese vete myslimanet mund te jene paqesore, vete feja Islame lindi ne lufte dhe u rrit e tille me te njejtin mentalitet. Qe nga koha e Muhametit, menyra e zgjerimit te islamit dhe e mylsimaneve ishte nepermjet shpates. Mendimi mysliman e ndan boten ne dy pjese, ate islame dhe ate te luftes. Ndersa krishterimi dhe cdo fe tjeter jo myslimane nuk ka nje ndarje te tille. Te krishteret dhe cifutet mund te tolerohen ne nje vend mysliman nen nje rregjim mysliman. Por ne islamin tradicional vendet e krishtera dhe cifute duhe te shkaterrohen dhe tokat e tyre te pushtohen.
Kur Muhameti luftonte kunder Mekes ne shekullin e 7-te, krishterimi ishte feja dominuese, e fuqishme dhe e pasur ne rrajon. Si nje besim i Perandorise Romake, ajo shtrihej ne gjithe Mesdheun, perfshi dhe Lindjen e Mesme ku dhe kishte lindur. Pra bota e krishtere ishte nje shenjester kryesore per kalifet e hershem dhe do mbetej e tille per lideret myslimane ne mijevjecaret e ardhshem.
Me nje energji te madhe, luftetaret e Islamit sulmuan te krishteret menjehere mbas vdekjes se Muhametit. Dhe ata ishin me te vertete shume te suksesshem. Palestina, Siria, Egjypti, dikur vende nga me te krishterat ne bote, u rrenuan dhe thermuan. Brenda shekullit te 8-te ushtrite myslimane kishin pushtuar gjithe Afriken e Veriut qe ishte e krishtere si dhe Spanjen. Ne shekullin e 11-te, turqit Selxhuk pushtuan Azine e Vogel (Turqine e sotme) qe kishte qene e krishtere qe ne kohen e Shen Palit. Perandoria e Vjeter Romake e njohur ne historine moderne si Perandoria Bizantine ishte katandisur me e vogel se Greqia. Ne nje gjendje te deshperuar, perandori ne Kostandinopoje i ben thirrje te krishtereve ne Europen Perendimore qe te ndihmojne vellezerit dhe motrat e tyre ne Lindje. Kjo eshte ajo qe lindi kryqezatat. Nuk ishin pjelle e mendjes se nje pape apo agresivitetit te ndonje grupi kaloresish. Ishte nje pergjigje kunder 4 shekujve pushtime gjate te cilave myslimanet kishin pushtuar 2/3 e botes se vjeter te krishtere. Kishte ardhur nje moment qe krishterimi duhej te mbrohej ose t’i nenshtrohej islamit. Kryqezatat ishin mbrojtja.
Papa Urbani II i beri thirrje kaloresve te krishterimit qe te ndalonin dyndjen dhe pushtimet islame ne Keshillin e Klermontit ne vitin 1095. Dhe pergjigja ishte e papare. Me mijera luftetare u betuan perpara kryqit dhe u pergatiten per lufte. Perse e bene kete gje? Pergjigja ndaj kesaj pyetje eshte keqkuptuar gjeresisht. Ne prag te Ndergjegjesimit, eshte gjithmone supozuar se kryqezoret ishin fshatare e njerez pa asnje shprese te cilet i pane kryqezatat si nje menyre pasurimi duke grabitur pasuri e gje te gjalle ne toka te largeta. Dhe se ata kryqetare qe shprehnin ndenja meshire dhe vete sakrifice si dhe dashuri ndaj Zotit nuk duheshin marre seriozisht. Por ne fakt e verteta eshte krejt ndryshe. Gjate dy dekadave te fundit studimet e ndryshme e kane rrezuar kete pretendim. Studiuesit dhe shkollaret kane zbuluar se kaloresit kryqetare ishin ne pergjithesi njerez te pasur, pronare tokash ne Europe. E megjithate ata ishin te gatshem te hiqnin dore nga cdo gje vetem e vetem qe te ishin pjese e misionit te shenjte. Te kryeje nje kryqezate nuk ishte dicka e lire nga ana financiare. Cdo lord i pasur mund fare thjeshte te varferohej nga bashkimi me kryqezaten. Por nuk u mor parasysh asgje e tille dhe ata ishin te paret qe jo vetem ju bashkuan asaj por dhe e financuan me bujari ate. Ka patur nga ata qe kur ktheheshin nga kryqezatat ishin pasuruar pasi ne ate kohe placka e luftes ishte pjese e fushatave pushtues dhe luftarake. Por pjesa derrmuese eshte kthyer mbrasht pa asnje perfitim.
Papa Urbani II i dha kryqetareve dy direktiva, qe do mbeteshin per shekuj shtyllat kryesore te kryqazatave. E para ishte te shpetonion te krishteret ne Lindje. Sipas Profesorit Jonathan Riley-Smith, specialist i epokes se kryqezatave, marrja pjese ne kryqezate shihej si nje akt dashurie ndaj fqinjit, nje akt meshire ndaj vellezerve te krishtere qe po vuanin nen sundimin mysliman. Ashtu sic i shkruante dhe Papa Innocenti III Kaloresve Templare, “Ju zbatoni fjalet e ungjillit, nuk ka dashuri me te madhe dhe perkushtim me te madh se dhenia e jetes per mikun tend”. Direktiva e dyte ishte clirimi i Jeruzalemit dhe vendeve te tjera te shnderruara ne te shenjta nga jeta e Krishtit. Fjala kryqezate eshte nje fjale moderne. Kryqetaret mesjetare e konsideronin veten si pilgrime qe kryenin akte te drejta ne rrugetimin e tyre drejt shenjterimit. Rimarrja e Jeruzalemit nuk ishte nje pushtim apo kolonializim but nje akt restaurimi dhe nje deklarate e paster dashurie ndaj Zotit.
Shpesh eshte aluduar se qellimi i Kryqezatave ishte konvertimi i botes myslimane. Por kjo eshte shume larg te vertetes. Sipas kendveshtrimit te te krishtereve mesjetare, myslimanet ishin armiqte e Krishtit dhe te Kishes. Ishte detyra e kryqetareve qe te mbronin dhe luftonin per kete. Kjo ishte e gjitha. Myslimanet te cilet jetonin ne territoret e rimarra nga te krishteret lejoheshin te mbanin pronat e tyre si dhe gjene e gjalle e mbi te gjitha fene e tyre. Ne fakt gjate gjithe historise se Kryqezates, ne Jeruzalem numri i myslimaneve e kalonte ndjeshem ate te te kirhstereve. Vetem ne shekullin e 13-te franceskanet filluan perpjekjet per te konvertuar myslimanet. Por ato perpjekje ishin te pafrytshme dhe u braktisen. Sidoqofte, gjithmone keto perpjekje ishin paqesore dhe pa asnje akt dhune.
Kryqezatat ishin luftra dhe do ishte teresisht e gabuar qe ato te karakterizohen si dicka e mire dhe me qellime te mira. Luftrat mbeten luftra. Dhe si ne cdo lufte kishte dhune brutale. Kishte padrejtesi, grabitje, vjedhje, krime. Dhe keto jane ato qe zakonisht kujtohen sot. Gjate diteve te kryqezates se pare ne 1095, nje bande e udhehequr nga Konti Emicho i Leiningenit vepronte pergjate Rinit duke grabitur e vrare gjithe cifutet qe gjente perpara. Peshkopet lokale u perpoqen ta ndalonin masakren. Por ne syte e atyre luftetareve, cifutet ishin armiqte e Krishtit. Dhe per kete arsye vrasja dhe grabitja e tyre nuk perbente krim. Dhe me te vertete keta luftetare besonin se po benin dicka te drejte pasi parate e cifuteve mund te perdoreshin per te financuar Kryqezaten. Por ata ishin gabim dhe kisha e denoi me force sulmin kunder cifuteve.
50 vjet me pas kur filloi kryqezata e dyte, Shen Bernard ne menyre te vazhdueshme predikonte qe cifutet te mos persekutoheshin. Megjithate nje murg sivella i tij i quajtur Radulf nxiti njerezit ne dhune kunder cifuteve te Rihnit, pavaresisht letrave te Bernardit ku kerkonte qe te ndalonte dhunen. Ky i fundit u detyrua te udhetonte per ne Gjermani ku u perball me Radulf dhe i dha fund masakrave. Shpesh mendohet se rrenjet e Holokausit duhet te kerkohen qe ne kete periudhe, pra ne pogromet mesjetare. Dhe ka mundesi te jete keshtu. Por sidoqofte, ndonese cifute te shumte u vrane gjate kryqezatave, qellimi i Kryqezatave nuk ishte aspak vrasja e cifuteve. Madje komplet e kunderta: Papet, peshkopet dhe predikuesit ne Europe e ben te qarte qe cifutet e Europes te lihen te qete. Ne nje lufte moderne sot vdekje te tilla tragjike i quajne si deme kolaterale.
Krijoni Kontakt