Ambicjet e Rusisė pėr tu bėrė supėrfuqi si dikur janė tė pandalshme. Pavarėsisht sanksioneve nga ana e G7 (dikur G8 sė bashku me Rusinė) pėr shkak tė Ukrainės, Rusia pėrpiqet tė bashkojė copat e territoreve tė humbura pas rėnies sė komunizmit mė 1990.
BE dhe SHBA janė tė shqetėsuara pėr veprimet e Rusisė qė pas 2008 e deri nė ditėt e sotme sepse po gjėnden pėrballė sfidave qė nuk i kishin parashikuar pas rėnies sė komunizmit.Pėrplasja gjeopolitike e SHBA nė Europėn e BE qė kėrkon zgjerim nė lindje me Gjeopolitikėn ruse ėshtė tashmė e hapur; sidoqoftė nuk ėshtė mė vetėm e ashtuquajtura `lufta e ftohtė` qė sapo ka nisur, por edhe lufta e pranishme me vringėllimin e armėve tė sofistikuara nga tė dy palėt e interesuara NATO qė pėrfaqėson SHBA dhe BE dhe Rusisė. Rusia ka ringritur pjesėrisht njė formacion ekonomiko financiar pėr tė kundėrshtuar BE dhe SHBA me emrin BRICS (Rusi, Brazil, Kine, india), si dhe njė pakt tė ri ekonomiko financiar por edhe ushtarak me disa nga ish republikat sovjetike nė tė cilėn pėrfshihen Bjellorusia, Armenia, Kazakistani, Kirgizstani (Unioni Ekonomik Euroaziatik),, por ku mundet nė tė ardhmen te futen edhe republika te tjera ish sovjetike.
Ambiciet ruse filluan menjėherė pasi u vendos si President i Rusisė Vladimir Putin njė ish oficer i KGB ruse nė Gjermaninė lindore. Karriera e tij nuk do tė mund tė kishte sukses nėse oligarkėt e atėhershėm rusė do ti mbushnin mėndjen Presidentit tė parė rus Jelcin pėr aftėsitė manaxheėrialė dhe drejtuese te leningradasit Putin.
Njė nga ata ishte oligarku Berezovski i cili sė bashku mė 7 oligarkėt e tjerė tė Rusisė sė pas viteve `90 pasi ra muri i Berlinit ė kishin nė dorėn e tyre 50% tė ekonomisė ish-sovjetike e cila kishte marrė tatėpjetėn dhe `terapia e shock-ut` pėr ta nxjerrė ekonominė ruse nga kolapsi e detyroi Jelcin tė bėjė privatizime tė shpejta, privatizime tė cilat ranė nė dorė tė kėtyre oligarkėve qė nė fakt njė pjesė e tyre kishin qėnė nė strukturat e dikurshmė ushtarako-industriale tė BS. Berezovski kėrkonte njė drejtuesqė tė ishte si punė `ingranazhi apo hallke` qė tė ndihmonte nė pasurimin e tyre pas privatizimit mafioz qė bėri Jelcini. Kėshtu qė gjetėn Putin tė cilin jarekomanduan Presidentit tė atėhershėm tė lodhur dhe pijanec qė kishte dėshtuar keqaz nė luftėn kundėr ēeēenėve-Jelcin. Putin ishte besnik dhe i bindur dhe lehtėsisht i kontrollueshėm nga kėto qarqe oligarkėsh deri nė momentin para se tė emėrohej si President. U bė nė filim Kryeministėr dhe nė 2000 kur Jelcini dha dorėheqjen pėr shkak tė sėmundjes sė tij emėroi Putin si President tė ri. Por shumė shpejt oligarkėt rusė e kuptuan se kishin bėrė gabim duke e menduar se Putin mund ta merrnin pėr hunde lehtėsisht.Njė ditė Putin i thirri nė takim oligarkėt nė ish-daēėn ku rrintė dikur Stalini jashtė Moske dhe u tha: Ju keni bėrė cdo gjė mirė por pėr vehten tuaj, ju e ndėrtuatfatin tuaj, por prej kėtij momenti ju jeni vetėm bisnesmenė dhe vetėm bisnessmenė``. Mesazhi ishte i qartė, ata duhet tė qėndronin jashtė politikės dhe tė mos e pengonin nė rrugėn e tij.Sipas gazetės Le Figaro tė dt.26 tetor 2000 Putini kishte thėnė:`Nė pėrgjithėsi mendoj qė shteti dhe biznesmenėt janė armiq natyralė. Por mė shumė shteti ka njė ēomage nė duart e tij tė cilėn ju e pėrdorėt njėherė dhe e goditėt atė nė kokė``. Sot nuk oligarkėt nuk mund ta pėrdorin mė Rusinė, dhe nuk janė mė oligarkėt qė pėrdorin ēomagen e shtetit. Pra sot ēomagen e shtetit e ka nė dorė Putin (https://www.bostonglobe.com/opinion/...CDN/story.html).
Ē`po ndodh sot pasi Putin ka 10 vjet si President (sepse 5 vite ishte Medvedjev)? Pas nėnėshtrimit tė Ēeēenisė sė trimave, Putini vendosi njė mysliman Ramazan Kadirov i cili ėshtė drejtuesi i Republikės ruse tė Ēeēenisė. Ngriti ekonominė dhe mori nėn kontroll gjigandėt e naftės dhe sot Rusia mban vėndin e 8-9 nė botė pėr GDP-rreth 2.01 trilion dollarė amerikanė. i ka kushtuar rėndėsi tė veēantė ngritjes sė Rusisė si superfuqi botėrore, por nė fakt mbetet ashtu si thasekretari i shtetit amerikan `njė fuqi rajonale`.
Ėshtė e vėrtetė qė vetėm nė disa sektorė Rusia ėshtė konkuruese si nė aeronautikė, prodhime ushtarake, dhe nė shitjen e produkteve natyrale, kurse sektorėt e tjerė nuk janė konkurues.
Idea e Putinit qė tė bėjė njė Union Euroaziatik nuk ėshtė origjinale sepse pas rėnies sė BRSS u pėrdor termi CIS (Komonuelthi i Shteteve tė Pavarura) pjesė ish republikat sovjetike tė cilat u larguan njė e nga njė.
Sot Gjeopolitika ruse sidomos pas pavarėsisė sė Kosovės me ndėrhyrjen e NATO-s mė 1999 ndryshoi qėndrim, dhe Putin po pėrdor tė gjitha mjetet dhe lidhjet e vjetra tė ish BRSS pėr tė mbajturtė lidhura pas vehtes disa nga ish Republikat duke imituar BE. Praktikisht nė Unionin Euro-Aziatik janė pese shtete siē i thamė mė lart. idea gjeopolitike e Putinit ėshtė qė ish republikat tė afrohen me Rusinė dhe jo me BE dhe aq mė pak me SHBA. Duke shfrytėzuar boshllėqet ligjore ndėrkombėtare dhe pretekstin e hyrjes ushtarikisht tė NAOT-s nė Kosovė, Putini ndėrhyri nė Gjeorgji mė 2008 duke i shkėputur asaj Abhazinė dhe Osetinė e Jugut, pėrvehtėsoi Krimenė mė 2013 si dhe ka nėn kontroll njė pjesė tė Ukrainės lindore mė shumicė ruse.
Mėnyra e futjes nė kėto zona ishte tinzare dhe dinake dhe u quajt nga perėndimi si `luftė hibride` e cila i shėrbeu Putinit si njė mjet justifikues pėr ndėrhyrje.
Lufta hibride pėrbėn disa shkallė ndėrhyrjeje nė kohėn e sotme dhe i ngjan deri nė njė farė shkalle pėrgatitjeve pėr luftė nė luftrat e kaluara pėrgatitje e cila kishte nė vetvehte, agjitacionin dhe propagandėn dhe ndėrhyrjen pasi krijoheshin kushtet .
Lufta Hibride pėrbėhet nga:
-ataket kibernetike (cyberattacs),
-propaganda pėr tė nxitur panikun dhe pasigurinė dhe protestat,
-futjen fforcat speciale pa shėnja pėrkatėse pėr tė provokuar dhunė dhe violencė nė shkallė tė kufizuar e vetėm nė ato zona qė kėrkohen.
Lufta hibride ėshtė nė fakt njė zonė `gri` midis luftės sė vėrtetė dhe jo luftės.
Kėshtu veproi Rusia nė Gjeorgji dhe nė Ukrainė. Po kėshtu veproi Rusia nė Estoni nė shtator tė 2014 kur njė grup i vogel i forcave tė sigurimit rus u futėn papritur brėnda kufijve tė Estonisė dhe rrėmbyen njė officer tė inteligjencės estoneze. Mesa duket qėllimi i kėsaj ndėrhyrje ėshtė tė destabilizojė vėndet balltike.
Kjo mėnyrė ka alarmuar SHBA dhe NATO-n e cila po merr masa pėr tė mbrojtur tė tre Republikat balltike tashmė tė futura nė NATO, dhe NATO e ka pėr detyrė ti mbrojė ato.
(http://www.vox.com/2015/6/11/8764887/russia-nato-chart).
Duke e ndjerė vehten tė fuqishme dhe tė dalė tashmė nga kolapsi ekonomiko-financiar Rusia po pėrpiqet qė tė bashkėpunojė ngushtė mė Kinėn duke realizuar njė grup ekonomiko-financiar ndėrkombėtar me emrin BRICS, pėr tė rivalizuar Bankėn Botėrore dhe Fondin Monetar Ndėrkombėtar. Duket qartė se interesat e Kinės janė tė njėjta me Rusinė patur parasysh rritjen ekonomike tė saj duke kaluar nė vėnd tė dytė pas SHBA me 7 trilion dollarė amerikanė, e pėr pasojė konkurenca ekonomike-financiare do tė sjellė (dhe nė fakt ka sjellė) pa dyshim dhe ndryshim nė gjeopolitikat e tė dy vėndeve.
Frika e Rusisė pas dėshtimit tė saj nė Ukrainė me Janukoviēin se SHBA po vazhdon idenė e saj tė vjetėr tė rrethimit me `kordon sanitar` rreth kufijve rusė, duke pėrdorur ish republikat ruse si kordon pėr tė mbajtur zap `ariun` rus, e ka nxitur Putinin tė jetė agresiv dhe tė pėrpiqet maksimalisht pėr tė mos lejuar kėtė gjeopolitikė tė SHBA dhe NATO-s.
Idea e tij se unipolariteti hegjemonial amerikan i ka ardhur fundi dhe se duhet njė botė multi polare, ide e cila pėrkrahet edhe na Kina, po e nxit Rusinė e Putinit qė tė ri-armatoset me armė modern dhe tė bėhet e rrezikshme pikėrisht aty ku ka patur dikur sferat e influencės: qoftė nė lindje qoftė nė Ballkan.
Kjo na bėn ne shqiptarėve tė jemi tė vėmėndėshėm se, krahas dėshirės sė fortė pėr integrim nė BE, krahas dėshirės sė madhe pėr tė qėnė nė krah tė SHBA dhe Nato-s qė na ndihmoi tė ēlirohet Kosova, tė jemi edhe tė kujdesėshėm nė raportet me fqinjėt sepse nė disa raste gjeopolitika e fuqive tė mėdha mund ta nxjerrė Shqipėrinė nė skalion tė parė kundėr Rusisė, nė njė kohė kur fqinjėsia e mirė dhe opsioni i BE pėr integrim jo vetėm tė Shqipėrisė por edhe tė Kosovės dhe trojeve ku ka shqiptarė,- ėshtė opsioni mė i pėrshtatshėm.
Krijoni Kontakt