Halifati Arab

[Fana]

Halifati Arab ose Halifati Islam

Pas shpernguljes ne Medine Muhammedi s.a. oraganizoi bashkesin e pare islame, spese ishte e nevojshem edhe udheheqja politike pos asaj shpirtrore ketu ve fill edhe historia e halifatit Islam.
Gjate jetes se Muhammedit a.s. halifati ishte shtrire ne gjith teritorin e Arabis, pas vdekjes se tij halifati njohu nje shtrirje mjaf te madhe.Pas Muhammedit a.s. halif behet Ebu Bekri r.a. qe sundoj nga vitet 632-634. Pas tij halif ishte Umeri r.a.(634-644), pastaj Osmani r.a. (644-656) dhe Aliu r.a. (656-661), gjate sundimit te ketyre kater halifeve 632-661 shteti islam u shtri ne Siri, Irak, Plaestine, Egjipt, Persi, Turkmenistan dhe ne Afriken Veriore.Kryqeyteti i Halifatit ishte Medina.
Pas kesaj kohe halifati Islam behet shtet monarkik me halif nga dinastia e Emeviteve.Gjate sundimit te tyre (661-749) muslimanet depertuan larg ne Azi dhe Spanje (Evrope), kryeqytet u be Damasaku.
Ne vitin 749 u rezuan Emevitet dhe pushtetin e muaren Abasidet.Gjate sundimit te Abasideve (749-1258) u krijua mbretri e madhe islame ndersa Bagdadi u caktua si kryqeytet i halifatit.Shteti islam u zgjerua edhe me shum ka Azia si dhe perkohsisht ne evrope ne ishullin e Sicilis dhe Itali jugore.
Ne vitin 1258 mongolet pushtuan Bagdadin dhe e mbyteten halifin.Nje antar i dinastie iku ne Egjipt ku u njoh per Halif.
Ne germadhat e mbretrise se madhe Arabe u krijuan shum shtete te vogla muslimane midis tyre ma te mdha ishin halifati i kordobes (spanje) dhe shteti i Fatimeve ne Egjipt, sulltanet e te cilit u njohen si kryetar super te fesë islame nga te gjitha shtetet muslimane.
Ne vitin 1517 turqit pushtuan Egjiptin dhe rrezuan halifatin e atehershem arab dhe halif u be sulltani turk Selimi I , kryeqytet u be Stambolli.Turqit (Osmane) e mabjtet halifin deri ne vitin 1924 ku u largua nga fronti sulltan Abdul Mexhidi II i cili u ndoq dhe vdiq ne Indi.Ketu merr fund edhe historia e Halifatit.
Nje karakteristik qe e dallon Hlifatin islam nga shtetet e tjera eshte zgjerimi i tij per nje periudh shum te shkurt gati 30 vjet pas vdekjes se Muhammedit a.s.(570-632) Halifati u shtri nga Spanja gjer ne Kinë duhe u bere shteti ma i madh qe kishte njohur historia boterore ndonjehere, (po ashtu duhet cekur se zgjerim te ngjajshem kishte pasur edhe shteti mongol nen udhehqjen e Xhengis Khanit).
Me poshte harta e halifatit islam nen dinastien e Abasideve.