Ja si mund te zgjidhet ceshtja came
Nga Mentor Nazarko
Politika e re greke, politike realiste
Informacioni, qe boton "Korrieri", ne kuadrin e dosjes per pronat e shqiptareve ne Greqi, eshte nje tjeter deshmi e asaj qe tashme ne vendin fqinje ka nje realitet shteteror ne pergjithesi largpames per politiken e jashtme greke perkundrejt rajonit, vendeve te vecanta dhe problemeve me to. Sic duket prej tij, qarqet e specializuara greke i kane ofruar vendimmarresve nje pakete zgjidhjeje per ceshtjen came, qe duhet marre seriozisht, qofte prej autoriteteve shteterore shqiptare, qofte edhe prej te interesuarve, shoqates Cameria, qe perfaqeson subjektin me te organizuar perfaqesues te interesave te cameve ne Shqiperi.
Pse themi qe ka ndryshime ne politiken zyrtare greke? Afirmimi i dyshes Simitis- Papandreu ne dy pale zgjedhje, i politikaneve te tille si Avramopulos, etj, besueshmeria qe ata imponojne ne planin e brendshem, por edhe te jashtem, hapja me Turqine, goditja e terrorizmit me ngjyra politiko- nacionaliste- fetare, sic ishte "17 nentori", si edhe nje varg ceshtjesh te tjera qe mbajne vulen progresiste te kesaj qeverie, mjaftojne. Ne fund te fundit, edhe rritja e ekspansionit te ekonomise greke ne rajonin tone, ku operojne sipas statistikave zyrtare greke rreth 3500 nderrmarrje te mesme dhe te vogla, dhe rreth 20 te medha, eshte deshmia me kuptimplote e kesaj politike realiste qe ka ne baze te saj venien e ekonomise ne plan te pare. Ekonomia sot, megjithese ne shtypin shqiptar ka komentatore qe nuk e kuptojne ate dhe aresyet e saj i duken bizantine, eshte instrumenti kryesor i depertimit te politikes greke ne rajon ndryshe nga dikur nepermjet fese, apo ideve. P.sh a do te mund te imponohej politika greke ne Shqiperi, nese ne terrenin e saj ekonomik nuk do te ishte vendosur nepermjet ndermarrjesh ende me pronesi shteterore, kontrolli mbi tregun e naftes, mbi ate bankar, mbi telefonine celulare qe ofron mbi 40 perqind te tregut te publicitetit ne masmediat shqiptare? Nje bum i tille ekonomik, shpjegojne cudine pse realpolitika greke i eshte imponuar me sukses ne kete kurs zhvillimi properendimor, nje kishe fondamentaliste si ajo e vendit te vet, qarqeve te egra nacionaliste te se majtes dhe te se djathtes, me mjaft influence ne opinionin publik. Nuk ka cudi pra, qe kjo politike te kete nje zgjidhje poshte tavolines edhe per ceshtjen e pronave shqiptare ne Greqi, qe luhatet ne vleresime nga 1 miliard ne disa miliard dollare e qe kapercejne shumefish, totalin e ndihmes greke per Shqiperine. Ekzistenca e zgjidhjes greke, pervec pranimit te saj ne kontakte te rezervuara te nivelit te larte, duket e vertete per disa aresye: se pari nga permasat e problemit; se dyti nga fakti qe ky problem eshte i lidhur me nje element absurd ne marredheniet tona sic eshte nje ligj lufte ne shekullin e 21-te; se treti se Greqia ka probleme analoge me Turqine, qe si kunderpeshe ndaj pretendimeve pronesore te grekeve e mbeshtet edhe kauzen came; se katerti se megjithe heshtjen e blere shqiptare, koniunkturen e pafavorshme sic justifikohen edhe drejtuesit e shtetit komunist, por jo vetem ata, e drejta e prones eshte e perjetshme; se pesti, se e gjithe kjo histori do te paragjykonte marredheniet e Greqise me njerin nga faktoret me te rendesishem ne rajon sic jane shqiptaret dhe per kete Greqia e Simitisit eshte e ndergjegjshme. Se gjashti, se pas sensibilizimit edhe te qarqeve te rendesishme te opinionit publik dhe vendimmarres ne planin nderkombetar nepermjet faktoresh joshteterore si NAAC, Greqia do te vihej edhe njehere tjeter ne nje drite shume negative, ne arenen nderkombetare. Thesi u hap, por ai nuk mund te mbaje brenda minarene.
Qeveria shqiptare dhe opsionet e saj
Nderkaq, askush nuk t'i dhuron gjerat falas dhe sic shihet edhe ne informacionin e rezervuar, ne kembim te kesaj oferte qe qarkullon ne nivelet e larta te politikes greke, pritet te paraqiten edhe kerkesa te tjera shtese nga fqinji verior. Me kujtohet reagimi i zotit Xoaxopulos, ish ministri i mbrojtjes se qeverise se pare Simitis, ne takimin me Meidanin, kur ky i fundit i tha: " Ka ardhur koha qe ligji i luftes te hiqet, sepse biznesi i vendeve tona nuk mund ta kuptoje nje gje te tille". "Po, -tha Xoaxopullos ne kunderpeshe,- mendoj se ka ardhur koha qe te diskutojme per te gjitha ceshtjet qe na shqetesojne ne tavoline!?".
Pa e zgjatur: informacioni, permasat financiare te ceshtjes, nderkombetarizimi i saj, presioni i opinionit publik shqiptar, duhet te nxisin nje pergatitje serioze te politikes shqiptare. Eshte i kuptueshem reagimi publik i zotit Meta, duke komentuar situaten ne kufi, perballe nje Greqie qe ka ne dore Marreveshjen e Asociim-Stabilizimit, por kjo nuk do te thote qe kancelaria e shtetit shqiptar te jete e papergatitur per tu perballur me zgjidhjen e nje ceshtjeje te tille si ajo e pronave. Opsionet qe hidhen ne tavoline, do te ishin disa, pas kerkeses per abrogimin perfundimtar te ligjit te luftes qe bllokon zgjidhjen e ceshtjes se pronave sic edhe e pranon edhe materiali i rezervuar .
Opsioni maksimal dhe i papranueshmi: kthim i te gjithe shqiptareve ne pronat e tyre.
Realisti. Pas nje procesi verifikimi, kompensim i menjehershem i vleres se shitjes, plus interesave te perdorimit per gjashtedhjet vjet. Shuma totale e kompensimit do te ishte megjithate e veshtire per tu shlyer ne nje here te vetme.
Opsioni me realist. Njohja dhe kompensimi ne nje afat te mesem dhe ne forma qe do te negocioheshin.
Shoqata Cameria
Po te interesuarit, shoqata Cameria, cfare pergatitjeje kane ne funksion te ketij ndryshimi te mundshem ? Eshte per te ardhur keq, kur sheh sesi nje shoqate e tille manipulohet ende me idera absurde, si ajo e heqjes kolektive te shtetesise shqiptare nga shteti yne.
Kjo eshte nje ide absurde, sa kohe qe nuk ka kohe sipas thelbit te ligjit grek, per regjistrimin e pasurive te patundshme. Ka vetem nje vit kohe per reklamimin e pasurive te tilla, dhe me pas kjo histori mbyll kapaket e vet, per t'i bere akoma edhe me hermetike se me pare. Nje histori e tille heqjeje shtetesie do te kerkonte dhjetra vjet per te pergatitur dhe shqyrtuar praktikat individuale te te gjithe cameve apo shqiptareve te tjere, qe do te kerkonin lenien e shtetesise se tyre baze.
Nje kerkese e tille eshte absurde -dhe ketu kemi arritur ne thelbin e absurditetit, -sepse nese ka patur dekret kolektiv te vitit 1953 per tu dhene shtetesi shqiptare cameve te debuar, ne demokraci nuk mund te kete dekrete kolektive per heqjen e saj. Shtetesia eshte nje status juridik individual dhe per marrjen dhe lenien e saj, sipas kushtetutes duhet te kete kerkese individuale te te gjithe te interesuarve. Pra shoqata duhet t'i pyese te gjithe anetaret e vet te rinj dhe te vjeter, ndoshta edhe ne nje referendum sepse nuk shihet ndonje mundesi reale.
Edhe sikur te hiqej shtetesia, gje praktikisht e pamundur dhe antikushtetuese, dhe Presidenti qe do ta bente nje gje te tille do te hynte ne histori si antikombetar, kjo nuk do te thoshte se camet do te fitonin automatikisht shtetesine greke. Duke kerkuar ndjese per injorancen historike,- nuk di nese ka ndonje dekret kolektiv grek per heqjen e shtetesise greke te cameve-, mund te them me siguri se ligji grek, si te gjithe ligjet e botes, ne ate periudhe te Luftes se Ftohte, duhet ta impononte nje gje te tille si heqja e shtetesise greke per camet. Kjo per aresyen e thjeshte sepse camet, shkonin ne nje vend armik si Shqiperia, ku do te benin sherbim ushtarak, etj, elemente qe sipas kuadrit ligjor per raste te tilla, sjellin automatikisht humbjen e shtetesise.
Ka nje rruge te vetme per t'u ndjekur ne plan privat, krahas shpreses per zgjidhje politike te problemit: Ndertimi i nje precedenti juridik nepermjet nje rasti te fitimit te pronave ne rruge individuale ( ka raste te tilla; ankimimi po ne rruge individuale ne tre shkallet e drejtesise greke mund edhe te kete raste te tilla mes cameve), dhe me pas ankimim i ceshtjes ne Strasburg, ne Gjykaten Europiane te te Drejtave te Njeriut.
Realpolitikes greke i duhet dhene pergjigje po me realpolitike. Jo me nacionalizem, por me ceshtje pronash, zgjidhja e te ciles per nga permasat, do te krijonte nje tabllo tjeter te marredhenieve midis fqinjeve. Do te shlyente nje borxh historik dhe do te mbyllte nje kapitull te dhimbshem dhe tragjik te historise se marredhenieve tona.
--------------------------------------------------------------------------------
Korrieri, 08/27/2002
Krijoni Kontakt