INTERVISTA/ Flet violonēelistja Klara Bregu: “Violonēeli mbetet dashuria ime e parė dhe nuk e ndėrroj me asgjė”

“Armėt e femrės janė zgjuarsia, dashuria dhe butėsia”


Albert ZHOLI

Qė e vogėl, diku rreth moshės 4 vjeē i pėlqente tė shikonte emisionet e tė dielave kur jepeshin koncerte nė RTSH. Halla e saj mė e shtyu tė marrė pjesė nė konkursin e muzikės... Familja e ka pėrkrahur dhe vazhdon ta pėrkrahė, (nė veēanti babai im), nė rrugėn e bukur tė muzikės. Repertori i saj pėrfshin tė gjitha gjinitė muzikore, duke filluar me paraklasiket e pėrfunduar me muzikėn kontemporane. Violonēeli mbetet dashuria ime e parė dhe nuk e ndėrroj me asgjė,- thekson Klara.



Kur keni konkurruar nė Akademinė e Arteve, ēfarė pjese keni luajtur?



Unė kam konkurruar nė Akademinė e Arteve dhe mesa mbaj mend kam luajtur etyd Popper, Bach dhe Koncert C.Saint-Saens. Kam punuar me Astrit Selitėn pėrpara ikjes sime me studime nė Universitetin Kombėtar tė muzikės nė Bukuresht, Rumani. (fitova konkursin nė Akademi nė Tiranė, por zgjodha tė vazhdoj studimet nė Rumani).

Me kė ke bashkėpunuar nė Bukuresht?

Nė Bukuresht kam punuar me A.Niculescu dhe Marin Cazacu (violonēelist i njohur nė mbarė botėn). Kam dhėnė shumė koncerte nė formacione tė ndryshme, duke filluar me duo violonēel-piano, trio, kuartet harqesh, kuartet me piano, kuintet me piano, orkestėr kamerale, orkestėr simfonike etj.. Kam bashkėpunuar duke filluar me vitin e dytė tė studimeve nė Universitetin e Bukureshtit, me orkestrėn e dhomės sė Radio Rumanisė, me orkestrėn kombėtare simfonike tė Radio Rumanisė, orkestrėn Sinfonia Bucuresti, filarminine Giurgiu etj..



Nė tėrė kėto koncerte a e ke ndjerė veten ndonjėherė keq?

Nuk kam nė memorie ndonjė koncert, ku tė jem ndjerė keq, tė gjitha koncertet tė japin shumė emocion dhe nė pėrgjithėsi emocione tė bukura.



Pėr mė tej cilat janė skenat e botės ku keni debutuar?

Kam luajtur nė Cransmontana (Zvicėr), Berlin, Hamburg (Gjermani), Nancy (Francė), salla M.Jora (Radiorumania), salla Dalles, Salla Palatului, filarmonia “G.Enescu”, Salla D.Lipati, G.Enescu (konservatori i Bukureshtit) dhe sė fundmi Amaryllis Fleming Concert hall (royal college of music London). Nė kėtė tė fundit koncert i 16dhjetorit 2013, sė bashku me mikeshėn time sopranon e operės sė Bukureshtit, Arlinda Morava.

Ēfarė pėrfshihet nė repertorin tuaj?

Repertori im pėrfshin tė gjitha gjinitė muzikore, duke filluar me paraklasiket e pėrfunduar me muzikėn kontemporane. Pėr zemėr kam kompozitorėt rus, Shostakovic, Ceaijkovski, Prokofiev etj..

A janė tė shumta violonēelistėt femra, pasi duket paksa profesion i vėshtirė pėr to…

Femrat violonēeliste janė tė shumta. Mund tė pėrmend disa me famė botėrore si M.kliegel, J.DuPre, N.Gutman, Han-Na Chang etj..

Cila ėshtė arma mė e fortė e femrės pėr tė ecur e sigurt nė jetė?

Besoj qė arma mė e fortė e femrės nė jetė ėshtė zgjuarsia, patjetėr dashuria dhe butėsia.

Cilat janė problemet e femrės sot?

Problemet e femrės shqiptare sot janė ekonomike (primare) dhe mė pas ato lidhur me mentalitetin, zhvillimin, barazinė ndėrmjet femrės dhe mashkullit etj.. Nėse ato do tė ishin mė tė pavarura ekonomikisht (megjithėse ėshtė nė rritje numri femrave qė jetojnė tė pavarura sot) vetėkuptohet qė do tė kishin mundėsi mė tė madhe zhvillimi, preokupimi pėr atė ēfarė ju pėlqen, pėr ēfarė i bėn tė ndihen mirė etj..

Keni zgjedhur profesionin e duhur?

Mendoj qė profesioni im si artiste, violonēeliste ėshtė zgjedhje shumė e mirė, pavarėsisht faktit qė unė kam mbaruar dhe Akademinė e Studimeve Ekonomike pėr menaxhim biznesi dhe punoj nė kėtė fushė.

Si do ta pėrkufizonit violonēelin?

Violonēeli mbetet dashuria ime e parė dhe nuk e ndėrroj me asgjė.

Love all, trust a fevv, do vvrong to none” pėrkufizim i dashurisė sipas Vv.Shakespeare.

Sot po flitet shumė pėr mitmarrjen dhe kėrkesėn e llogarisė nė Universitete, cili ėshtė mendimi juaj?

Megjithatė, jam mėse e bindur qė fenomeni i mitmarrjes nuk ėshtė nė rritje (mesa po shoh nė media). Kėrkesa e llogarisė nė Universitete ka rėnė, fatkeqėsisht dhe interesi pėr artin nė pėrgjithėsi, numri i nxėnėsve dhe studentėve tė interesuar pėr muzikėn ėshtė nė ulje.



Cili ishte recitali juaj mė rezultativ?

Koncerti i 17 tetorit 2013, nė Teatrin Kombėtar nė Tiranė, ishte njė recital i imi, i zhvilluar nė kuadėr tė marrėdhėnieve 100- vjeēare bilaterale Rumani-Shqipėri, me mbėshtetjen e Ambasadės sė Rumanisė nė Tiranė. Unė luajta sė bashku me formacionin e universitetit tė Arteve drejtuar nga Lorenc Radovani pjesė tė ndryshme tė repertorit internacional, pėrfshirė kėtu atė rumun dhe shqiptar. Kisha tė ftuar mikeshėn time sopranon Arlinda Morava dhe interpretuam sė bashku disa perla tė muzikės lirike shqiptare .

Cili ėshtė mendimi juaj pėr emancipimin e femrės shqiptare?

Emancipimi dhe pavarėsia e gruas shqiptare duhet tė fillojė me edukimin, rritjen e kėrkesės pėr t’u shkolluar, me vlerėsimin e rolit tė saj nė familje, me edukimin qė nė fillim tė jetės se femra ėshtė “nėna e botės”, pa tė nuk ka jetėgjatėsi. Nėse secila nga ne femrat, nė familjet tona do tė vlerėsonim sa mė mirė punėn tonė, suportin dhe gjithēka ne ofrojmė, atėherė dhe djemtė tanė, vėllezėrit, baballarėt do tė kuptonin mė mirė pozicionin e femrės dhe do ta vlerėsonin mė shumė. Gjithēka kėrkon njė kohė por pak e nga pak ēdo gjė realizohet. Njė femėr e realizuar nga ana profesionale mund tė pėrballoje po aq mirė sa njė mashkull drejtimin e ēdo institucioni. Pėr mė tepėr dihet qė femrat janė mė skrupuloze sesa meshkujt dhe besoj qė mund tė realizojmė akoma dhe mė mirė.

Cili ėshtė mendimi juaj pėr jetėn?

Njė jetė e lumtur, plus realizim nė karrierė, plus realizim nė familje.

Mendimi juaj pėr kirurgjinė plastike?

Nuk jam fans i ndėrhyrjeve estetike pėr t’u rinuar, por ndjek tė rejat nė fushėn e kozmetikės...



Marrėdhėniet me pijet alkoolike?

Mė pėlqen tė pi njė gotė verė, tė ndihem mirė, por nė asnjė mėnyre abuzimi. Duhanin nuk e kam pirė kurrė.