Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 3
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e Xhuxhumaku
    Anëtarësuar
    19-11-2003
    Vendndodhja
    sopr'un'curva
    Postime
    13,379

    Agim Faja: “Origjina e Botës” Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Agim Faja: “Origjina e Botës” Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Të tjera rreth shkrimit
    “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti
    Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash
    Buza: Skulpturave iu hoqënorganet para vizitës së ministrit
    TIRANE-DEBAT ARTISTIK/ Shqiptarja.com (print) në 3 numra publikuar kujtimet dhe analizën e piktorit Agim Faja mbi paragjykimet e shqiptarëve ndaj artit.

    Më sot 16 tetor 2013 Shqiptarja.com publikoi pjesen e pare “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Nesër më 17 tetor 2013 publikon pjesen e dytë Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash
    Më 18 tetor 2013 publikohet pjesa e tretë dhe e fundit Buza: Skulpturave iu hoqënorganet para vizitës së ministrit

    Sot Pjesa e parë

    AGIM FAJA: ORIGJINA E BOTES, PSE SHQIPTARET I SKANDALIZON ARTI


    O NJERËZ AKOMA ME FRIKËRA E TURPE NE?


    Parafjalë
    Ju them me sinqeritet se këto grimca ngjarjesh të ndodhura nëpër kohëra, pata menduar ti shkruaja pasi të kisha mbyllur disa punë të tjera që kisha nëpër duar. Do ti shkruaja thjeshtë për ti patur në arkivin tim dhe jo për ndonjë qëllim tjetër, mirëpo kur lexova dy shkrime për tablonë e piktorit të shquar Gustav Kurbe “Origjina e Botës” dhe në ilustrim të tyre nuk qe vënë portreti, për të cilin flitej por figura të tjera, atëherë vendosa t’i shkruaj ato, në ilustrim të këtij debati shoqëror e artistik.

    VËRTET Ç’ËSHTË KJO TURP APO FRIKË?
    Shkrimin e parë e lexova në gazetën “Mapo” të 9 korrikut 2013, f.13, një shkrim shumë interesant dhe me shumë informacion të detajuar të studiuesit Luan Rama, autor i kaq shkrimeve njëri më i bukur se tjetri, kushtuar figurave të shquara të historisë sonë dhe jo vetëm. Shkrimi titullohej: “Origjina e Botës” e Courbet, u porosit nga një shqiptar. Sa gjë e bukur dhe e guximshme! Gjithnjë ne shqiptarët jemi treguar evropianë, madje edhe kaluar evropianët, ani se Evropa as dje dhe as sot, akoma jo s’na ka pranuar në gjirin e saj.

    Fillimet e atij “Revolucioni seksual” që ndodhi në Amerikë në vitet ’60 të shekullit të kaluar ne i kishim kërkuar njëqind vjet më parë në vitin 1867, kur ambasadori turk në Paris më pas në Shën Petërburg, Halil Beu, (me origjinë shqiptare, pinjoll i familjes së Mehmet Ali Pashës, që zbarkoi në Egjipt me 300 kalorësit e tij) e porositi piktorin francez Gustav Kurbe t’i bënte një tablo me seksin e femrës, gjë fort e guximshme dhe shumë origjinale për të gjitha kohërat, ç’ka e dëshmon edhe vetë Kurbeja, kur thotë: Dijeni se as Ticiani, as Veroneze, as Rafali e as Unë, kurrë nuk kemi pikturuar tabllo më të bukur se kjo...”
    Si një risi artistike, natyrisht për të pat shumë pëshpëritje dhe përfolje, megjithatë koha-mëmë e pranoi në gjirin e saj, jo si “një fëmijë ilegal” por si një “fëmijë i jashtëzakonshëm”.

    origjina e botes
    (Ne foto: “Origjina e botës” e Gustav Kurbe)

    Me “Origjinën e Botës” jam njohur në shtator 2003, kur një ish-nxënësi im Arben Shira (piktor në Fasano të Italisë) më solli riprodhimin me ngjyra të saj, të shoqëruar dhe me një vështrim kritik nga kritiku i njohur italian i arteve figurative Vitorio Sgarbi, i cili midis të tjerash shkruan: “...”Origjina e Botës” është një nga tablotë më famoze të Kurbesë, e cila qëndron bukur dhe qetë në muzeun e Orseit, në Luvër. Piktori i madh e ka titulluar “Origjina e Botës” dhe duhet kuptuar mirë, se sa i guximshëm ka qenë ekspozimi i kësaj vepre, pasi është një pikturë, e cila për shumë kohë ka qenë e censuruar. Kurbe, duke shkuar më larg se Mane, ka pikturuar pikërisht atë pjesë anatomike që simbolizon origjinën e botës. Është një pikturë me një realizim të jashtëzakonshëm, ndoshta piktura më antimetafizike e botës.

    Në qoftëse do ti referohemi Xhiotos, pra pikturës mesjetare, atëherë mund të themi se me këtë pikturë fillon periudha moderne e arteve figurative: shenjtërimi i seksit në art, si një kënaqësi e natyrshme dhe e domosdoshme, që të shkakton një gjendje jermi...”
    Siç shkruan dhe studiuesi ynë Luan Rama “ ...e realizuar në përmasat natyrale 46 X 55 cm, tabloja ka imazhin kuadratik pak gjë sipër gjurit e gjer tek fillimi gjoksit, ku në qendër është vendosur pikërisht seksi i femrës... Kurbeja edhe pse e kishte punuar me shumë dashuri e përgjegjësi, ishte mëse i sigurt për fatin e keq të saj, se do të zhdukej shumë shpejt. Pra ishte si një vdekje e paralajmëruar dhe vazhdimisht mendonte, se cili do të ishte vallë inkuizitori i saj dhe në ç’turrë drush do të digjej?”

    Mosbotimi i saj, në ilustrim të shkrimit të studiuesit Luan Rama dhe më keq akoma botimi i një portreti gruaje (që duket si e alivanosur), e shoqëruar edhe me një vizatim, që nuk merret vesh se ç’është, natyrisht nuk m’u duk normale. Nuk e kuptoj, dhe më saktë nuk mund ta mendoj, se si në vitin 2013 dhe aq më tepër pas ikjes së asaj nate të gjatë, të vështirë, të pështirë e të rrezikshme, siç qe diktatura jonë ne përsëri kemi frikë. Unë po e quaj frikë, por a mos vallë është turp?

    E them këtë pasi me një fenomen të tillë jam ndeshur edhe në vitin 1995, tetëmbëdhjetë vjet më parë, kur shtëpia botuese “Albin” hodhi në treg librin “Kënaqësia e seksit” të mjekut të njohur, shkencëtarit të shquar dhe seksologut amerikan Aleks Konfort, botuar për herë të parë në vitin 1972 dhe ribotuar disa herë, bestselleri më i shquar për seksin, që ka dalë në shitje gjer më sot në perëndim. Ky libër i botuar në më shumë se 25 vende të botës, që nga Australia e Zelanda e Re, në Brazil, Argjentinë, Danimarkë, Bullgari, Spanjë, Italia e Japoni, Suedi, Hollandë, Jugosllavi, etj. Vetëm në SHBA dhe Britani të Madhe në vitin 1986, njohu më tepër se 8.5 milion ekzemplarë, e pikërisht këtë libër, ne jo vetëm që e botuam në një letër gazete të rëndomtë me ilustrime pa ngjyra të stampuara dobët, por edhe të prekura, si fjala vjen në faqet 36, 37, 45, ...101, 102, etj etj, ku vendi i organeve mashkullore e femërore, apo bashkimi i tyre është mbuluar me një njollë gri të errët, ose më saktë është ndotur, për të mos u parë.

    Ky botim i dhënë kështu, flet për atë që ne shqiptarët në përgjithësi, qoftë edhe intelektualët në veçanti, ruajmë akoma komplekse nga e kaluara dhe sajojmë vetë atë që quhet autocensura. Pra duam të këndojmë për seksin, por prapë kemi frikë, se mos këndojmë një çikë si shumë. Kjo pasi seksi dhe edukata seksuale, gjithnjë janë konsideruar nga ne herezi. Sa turp!...**)

    agim faja
    "Gratë që flenë" Gustav Kurbe


    foto
    "Femer e ulur" Modiliani

    Dhe të mos harrojmë se i përkasim vitit 2013 dhe se ai, i cili porositi ti pikturonin seksin e femrës, që sot quhet “Origjina e Botës” më 1867, qe xhinsi ynë, i cili i dëftoi që atëherë se si duhet të jetë një evropian. Studiuesi na informon se Halil Beu aq e adhuronte pikturën sa të gjitha muret e rezidencës së tij, i kishte mbushur me tabllo famoze të artistëve francezë si: Inger, Delakrua, Koro, etj. Dhe ishin kryesisht nudo ku të tërhiqnin vëmendjen: “Banjo turke” e Engërit dhe “Vajza me papagall”.
    Kulti i Halil Beut ishte e bukura. Ai, jo vetëm që i kërkoi Kurbesë që ti pikturonte në një tabllo seksin e femrës dhe i ofroi një shumë marramendëse prej 20 mijë frangash, por i dërgoi dhe modelin që do të pozonte për të, të njohurën e tij, irlandezen Joanna Hifferman.

    Afro dy muaj më pas në gazetën “Standard” të 23 shtatorit 2013 faqe 18-19 u botua shkrimi “Halil bej i nudove” nga një person me inicialet: V.M. Në faqen e parë të gazetës shkruhej: “Koleksionisti shqiptar Halil Beu. Si bleu me 20 mijë franga nudon më të diskutuar”. Gjithmonë bëhet fjalë për “Origjinën e Botës”. Megjithatë kjo gazetë u duk pak si më e avancuar, se në ilustrim të shkrimit kishte vënë tabllonë e famshme të “Banjo turke” të Zhan Ogyst Domenik Enger (me ngjyra, në faqen e parë dhe bardhë e zi të shtrirë në dy faqe 18-19, tek shkrimi) është e vërtetë se tërë ato gra nudo e kanë “Origjinën e Botës”, por titullohet “Banjo turke” dhe jo “Origjina e Botës”.
    Vërtet ç’është kjo turp apo frikë?

    “NA MERRE VETË KARROCËN!”
    Kjo frikë ose turp më kujton një rast që më ndodhi në Budapest të Hungarisë në gusht të vitit 1987, ku më kishin dërguar për të operuar një tumor të pështymës. Në ato vite të sëmurët shkonin jashtë shtetit si gjynahqarë pa asnjë pare në xhep. Pas operacionit ambasada më dha disa forinta (pare hungareze), me të cilat, jo gjë tjetër por as edhe një album me riprodhime të piktorit të madh klasik Mikhail Munkash nuk bleja dot. Atëherë i kërkova një punonjësi të ambasadës që të më shoqëronte nëpër dyqane të ndryshme për të blerë ndonjë krem “Nivea” deordorant “Medea” a “Fa” për Durrien, ca çamçakiz për fëmijët. Edhe pse ai qe më i moshuar se unë, rrugës biseduam lirshëm për gjithçka.

    Kur u futëm në supermarket, ndërsa blenim ato që kisha në lista dhe i futnim në karrocë, ai më tha: “Agim, këtu ka edhe kondom… Ç’janë kondomët e pyeta unë. Prezervativ, pse nuk i njeh! “Ooo thirra, sa mirë, do të marr nja 100 copë!!!... Duket ai nuk e priti dhe si më tha: na, merre vetë karrocën… iku. Unë bleva ç’kisha për të blerë bashkë me 10 pakot me nga 10 perzervativë, i pagova tek një vajzë simpatike që ishte në dalje të supermarketit dhe kur u takuam jashtë e pyeta: “Më fal po sa vite ke këtu në Hungari?” “Pesë”- më tha.

    “Pupupupuuuu! Po si nuk paske përfituar një çikë nga këto or burrë i dheut! Pastaj nuk kuptoj një gjë; me ble perzervativë nuk të leni, me dështuar s’të leni, atëherë ç’të bëjmë ne të shkretët? Por aman mor, se ngelëm duke i larë nga tre katër herë e duke i ngjitur e pudrosur, ato dreq perzervativësh, që sa mezi i sigurojmë nëpër shokë e miq…. Ç’varfëri pathologjike! O zot, ç’jetë e ndrydhur! Gjëja më e bukur qe se kur në maj të 2003 isha për vizitë me një grup krijuesish durrsakë në Kosovë, pashë në librarinë ‘Koha’ të Prizrenit, një libër të titulluar: “Seksi dhe seksualiteti” që kishte botuar ai punonjësi i ambasadës, i cili nuk donte që unë të blija perzervativët.
    Ia bleva librin, madje bashkë me të edhe librin “Seksualiteti në islam”, një libër shumë interesant i Abdelëahab Bouhdiba botuar në Gjilan më 2001.



    “ …PO KË TË RUAJ MË PËRPARA..?”

    Ashtu sikurse fjala sjell fjalën sjellin dhe kujtimet njëri-tjetrin. Kështu sjell ndërmend një takim në Pogradec në fund të shtatorit të vitit 1985 me shkrimtarin tonë të madh Dritëro Agolli. Pinim kafe në hotel-turizmi “Guri i kuq” të Pogradecit. Unë kisha shkuar bashkë me Durrijen time, të kaloja një pesëmbëdhjetë ditësh, ndërsa Dritëroi me Sadijen e tij ktheheshin nga Korça. Tek pinim kafe e flisnim e qeshnim, dikur Dritëroi tha: “Shkova kohë më parë te Dr.Glozheni dhe i thashë që të më ndihmonte se po na shtoheshin fëmijët. Aman doktor na i mbyll ato kanale që të mos bëjmë prapë se nuk i mbajmë dot!” Shok të kam o Dritëro, e mik të kam sa nuk bëhet, por të them sinqerisht se këtë që më kërkon nuk e bëj dot; ndaj të këshilloj të ruhesh, vetëm të ruhesh…”
    “ T’ëmën o doktor- i thashë unë- po kë të ruaj më përpara o burrë i dheut, të ruajmë që të mos shkelim vijën e Partisë apo të ruajmë mos bëjmë gratë me barrë? Eh, të shkretët ne ç’kemi pësuar!...” Kjo sot duket paradoksale, por në ato vite qe një realitet.

    Shenime
    *) Piktori i merituar

    **Krejt ndryshe me shumë estetikë, bukuri dhe art, shtëpia botuese “fryma”, botoi albumin e autorëve Stjuart@Suzan Holrojd: “Për dashurinë dh seksin”. Teknikët e dashurisë seksuale/ Tiranë 2007.

    BIOGRAFIA E PIKTORIT
    Agim Faja ka lindur në Shijak në 14 mars 1939, ai ka mbaruar Shkollën e Mesme Pedagogjike në Elbasan në vitin 1954 dhe më pas shkon në liceun artistik Jordan Misja në Tiranë, ku përfundon studimet në vitin 1958. Në vitin 1960 ndjek edhe studimet e larta në Institutin e Lartë të Arteve i sapo hapur në atë kohë, ku merr mësime nga pedagogët Vilson Kilica dhe Guri Madhi. Agim Faja është pjesëmarrës në shumë ekspozita kolektive dhe personale. Në vitin 1987 i akordohet titulli "Piktor i Merituar", kurse në vitin 1996 presidenti i asaj kohe Sali Berisha i jep titullin "Pishtar i Demokracisë". Ai është nderuar edhe me titullin "Qytetar Nderi i Shijakut".

    Shkrimi u publikua sot (16.10.2013) në gazetën Shqiptarja.com (print)

    - See more at: http://www.shqiptarja.com/dossier/27....vl31PW0y.dpuf
    --- La Madre dei IMBECILI e sempre in cinta...

    ---voudou.. ---

  2. #2
    i/e regjistruar Maska e Xhuxhumaku
    Anëtarësuar
    19-11-2003
    Vendndodhja
    sopr'un'curva
    Postime
    13,379

    Për: Agim Faja: “Origjina e Botës” Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Dossier Nga AGIM FAJA *)
    17 Tetor 2013 - 05:57

    Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi? Të mbyllet ajo shkollë kurvash…”


    Të tjera rreth shkrimit
    "Pse shqiptarët i skandalizon arti"
    “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti
    Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash
    Buza: Skulpturave iu hoqënorganet para vizitës së ministrit
    DEBAT ARTISTIK/ Shqiptarja.com (print) në 3 numra ka publikuar kujtimet dhe analizën e piktorit Agim Faja mbi paragjykimet e shqiptarëve ndaj artit.

    Më 16 tetor 2013 Shqiptarja.com publikoi pjesen e pare “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Sot 17 tetor 2013 publikon pjesen e dytë Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash

    Nesër më 18 tetor 2013 publikohet pjesa e tretë dhe e fundit Buza: Skulpturave iu hoqënorganet para vizitës së ministrit

    Pjesa e dyte:
    Mehmet Shehu: Nudo në Akademi? Të mbyllet ajo shkollë kurvash...

    Po, ashtu është ngelëm me një dorë.
    Në praktikën tonë të Institutit, qe bërë normë, që pasi gjenim modelin mblidheshim dhe së bashku me profesorin (Vilsonin në vizatim dhe Gurin në pikturë), gjykonim se si ta vendosnim. Modeli futej fillimisht në këndin e zhveshjes, që ndahej nga një perde dhe që andej me një rrobëdeshamber veshur vinte tek podiumi, ku prisnim ne. Kur hiqte rrobëdeshamberin, por nuk kishte hequr të brendshmet (megjithëse ne ia kishim thënë që kurse e kishim gjetur), profesori me shumë kortezi i parashtronte kërkesat dhe modeli i hiqte pa problem. Këto ishin praktika të të gjithë akademive të botës.

    Në vitin e tretë na ndodhi një gjë që na befasoi. Modeli që do të vizatonim për rreth 120 orë, pasi doli nga këndi i zhveshjes dhe erdhi e hypi në podium përpara nesh, kur hoqi rrobëdeshamberin, doli krejt lakuriq. O zot çfarë trupi i mrekullueshëm, çfarë linajsh e çfarë hiresh. Në momentin që u shfaq, të jem i sinqertë, që të shtatë ngelëm me një dorë, pasi tjetra instiktivisht na hyri në xhep.
    Kur prof. Vilsoni nisi të “vizatonte” me dorë linjat e saj dhe format edhe ne me të vetmen dorë që na kishte mbetur nisëm të vizatojmë duke e imituar atë. Në fund të fundit ne të rinj ishim njëzetedy-njëzetetre vjeçarë. Atëherë nuk e kisha lexuar, por kur e kam dëgjuar më pas atë thënie të Ogust Roden se “një grua që zhvishet është si dielli që çan retë” menjëherë më është kujtuar ai moment. Që atëherë e atëherë ne nuk e patëm më problem zhveshjen e modeleve.

    Modelen në bashkëpunim me profesorin e vendosëm të ulur mbi një stol të mbuluar me një draperë me vija, me duart lart të lidhura pas kokës, lëvizje që i evidentonte belin, vithet, kofshët dhe gjinjtë. Ajo kishte një trup aq të bukur sa që për vite me radhë, edhe pasi mbaruam ne, qe modele profesioniste e Institutit.

    “E mo se tërë bota kështu i ka!...”
    Fakti që në Institutin tonë punoheshin nudo në vizatim, pikturë e skulpturë edhe mund të ketë shqetësuar ndonjë inatçi apo hasetçi, pa dashur ta quaj injorant. Flitej që kryeministri Mehmet Shehu, sapo e kishte mësuar këtë gjë, (me siguri dikush do ta kishte informuar) menjëherë kishte thirrur: “Të mbyllet ajo shkollë kurvash !... Dëftohej atëherë se kjo kishte shkuar gjer në vesh të Enver Hoxhës dhe ai si e kishte dëgjuar, duke nënqeshur kishte thënë: “E mo se nuk i di të tëra Mehmeti, tërë bota kështu i ka!...” Dhe vërtet, tërë bota kështu i kishte.
    Dhe jo vetëm bota perëndimore por edhe ajo Lindore, që atëherë quhej kampi Socialist en në krye Bashkimin Sovjetik. Kështu u mbyll ky muhabet dhe ne vazhduam të punojmë. Nudot shkonin e vinin tamam si në një qendër pune. Në një farë mënyre edhe ne ishim kolegë pune me ta edhe pse ishim student.

    Me nudot femra jashtë mureve të Institutit nuk komunikonim fare, por me meshkujt takoheshim pinim kafe, herë herë edhe ndonjë birrë e bisedonim. Domosdo seicili ose seicila kishte jetën e vet. Kjo mënyrë komunikimi ka vazhduar edhe pas mbarimit të Institutit. Kujtoj kështu një rast shumë interesant në Hotel Turizmin “Kruja” në Durrës. Ishte mbrëmje vere e vitit 1977. Me një shokun tim kompozitor, shkuam të pimë nga një birrë në tarracën e atij hoteli që shihte nga deti. Sapo u ulëm më ndeshën sytë me një ish-modelen tonë që e kishim punuar nudo në vitin 1961. Ajo ishte ulur në një tavolinë më përtej me të shoqin dhe fëmijën e vogël tre-katër vjeç, i cili luante nëpër karriget e lokalit. Për kortezi u ngrita shkova dhe e takova dhe ajo nga e ndrojtur, që ishte në fillim, u hap menjëherë, madje më prezantoi të shoqin, një inxhinier simpatik dhe të birin.

    Në fund të fundit ne ishim bashkëqytetarë dhe seicili kishte hallet dhe nevojat e veta. Siç e kam nënvizuar më lart të pozuarit nudo ishte një akt i shenjtë, që kishte të bënte me formimin artistik të studentit si dhe përgatitjen e tij për të përballuar tablotë kompozicionale, që e prisnin pas mbarimti të studimeve.
    Në fund të çdo viti mësimor Instituti çelte ekspozita me punimet tona. Në ekspozitën vjetore të vitit 1962 që u çel në sallën e ekspozitave të ndërtesës së Komitetit për marrëdhënie me Botën e Jashtme, u ekzpozua edhe një nudo me madhësi natyrale e studentit skulptor Perikli Çuli. Qe nudoja e parë që ekspozohesh në ekspozitat tona jo vetëm studentore por edhe ato kombëtare. Ne, studentët duke qeshur ç’nuk thonim, madje edhe propozonim që përpara skulpturës të vihej dhe një kovë, gjithsesi… por ju them sinqerisht që nuk pat asnjë reaksion negative, përkundrazi e sodisnin me kënaqësi.

    Pra ishin krijuar ca frikëra dhe tabu nga njerëz që hiqeshin kur thonë “vëlla me Lenin” megjithëse siç kemi lexuar pas viteve ’90 taze edhe Lenini kishte patur dashnore, bile të huaj, franceze. Ndoshta kjo ndodhi edhe pse nudo ishte skulpturë prej gipsi, qoftë edhe prej mermeri, ç’ka janë materiale të ftohta. Ndryshe, fjala vjen, po të ishte një nudo pikturë, ku ngjyra të krijon emocione dhe të ngjall të tjera ndjenja. E them këtë me bindje, pasi një fenomen i tillë më ndodhi në Galerinë e Arteve të Bukura në Budapest, në vitin 1987. Vizitoja pavionin e artit modern, ku qenë ekspozuar punime të Kandinskit, të Pikasos, të Dalisë etj.

    Tek vështroja tablotë famoze, papritur sytë më shkuan tek një derë paska e hapur, prej kah dukej një nudo shumë interesante, që të tërhiqte vëmendjen, tamam si një llampë pesqind vatëshe. Kur u futa brenda mësova se ajo qe vepër e piktorit francez Lë Fëvër, të cilin unë nuk e kisha dëgjuar, por pasi u ktheva më foli gjatë kritiku ynë i njohur Andon Kuqali.
    Nudot si detyra mësimore, u ndaluan në vitin 1973, kur u mbajt Plenumi i IV-të i Komitetit Qendror të PPSH, për të ashtuquajturën luftë kundër ndikimeve të huaja borgjezo-revizioniste: konservatore dhe liberale. Që atëherë në Akademinë e Arteve nuk u pikturua më nudo, madje as tors jo. Ato u futën në listën e herezive, aq sa dhe po ti kujtoje të hante mortja.

    agim faja
    'Odaliska' Agim Faja


    agim faja
    'Nudo' studim Agim Faja

    “Po ne na paska vetë kryetari ndikime të huaja!...”
    Unë në studion time i kam mbajtur vazhdimisht nudot e bëra në Institut, që nga viti 1970 e gjer më sot. I kam akoma. Sinqerisht nuk mund ta konceptoj studion e një piktori apo skulptori pa nudo. I kam mbajtur edhe në vitet e diktaturës, pasi ato ishin punimet e mia. Që unë kisha në studio nudo këtë e dinin të gjithë, gjer edhe shokët e pushtetit dhe të Partisë, jo vetëm të qytetit tim, por edhe ata të rrethit të Durrësit, ndoshta edhe më përtej. I kisha ekspozuar në një kënd të studios që ndaj me perde, jo për gjë, se gjeografinë e studios time dinin të gjithë, por që të mos i shihnin nxënësit e shkollave, të cilët vinin shpesh për të zhvilluar biseda për artin, sipas programit të tyre mësimor.

    Dhe gjatë tërë atyre viteve, vetëm një herë më ndodhi një incident me një punonjës të sigurimit. Ishte viti 1974. Vjeshta e dytë e atij viti, tetori. Duke qenë përpara konkursit dhe Ekspozitës Kombëtare të Arteve Figurative, me rastin e 30 vjetorit të çlirimit të atdheut unë kisha në dorë tabllonë dimensionale “Në emër të jetës”, kushtuar aktit heroik të nënë Zeliha Allmetës, që sakrifikoi jetën për të shpëtuar dy vajzat e vogla nga dallgët e tërbuara të Shkumbinit.. Kisha gjithashtu edhe ciklin grafik me ilustirme për poemën e Dritëro Agollit: “Krevati i Perandorit”.

    Një vit më parë Dritëroi sapo ishte zgjedhur kryetari ynë i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Ishte koha e diskutimeve të zjarrta kundër ndikimeve të huaja borgjezo-revizioniste që bëheshin në prag të mbajtjes së plenumit të IV të Komitetit Qëndror të PPSH. Ai plenum do të më hiqte nga ekspozita kompozimin “Mesditë. Në pushim”, ku kisha paraqitur dy kooperativiste duke pushuar. Të dyja të shtrira, por ajo në plan të parë ishte me të ndjenjurat e kthyera nga vizitorët dhe faji ishte se ua kisha ngritur fustanin më shumë se ç’duhej dhe u kisha mëshuar shumë hireve femërore; vitheve, gjinjve dhe këmbëve.

    Dritëroi kishte ardhë bashkë me Sadijen, por i ishte qepur pas edhe ai “shoku” operativ. “Do të vij edhe unë , ta njoh Agim Fajën!” , u kishte thënë dhe erdhi. Pasi i panë ilustrimet, që vërtet i pëlqyen (në fakt i kisha punaur me kujdes, çka dhe u vlerësuan me çmim kombëtar, në konkursin e 30 vjetorit) Dritëroi nisi të shoqë punimet e vëna në muret e studios. Kur erdhi tek kompozimi “Mesditë. Në pushim”, Dritëroi foli: “Këto të paskërkan hequr? Po ç’të keqe ka këtu? Edhe Sadijes time që është ulur në divan, i ka dalë një çikë gjuri, po pastaj? Jo më fshataret që janë shumë të çlirëta! Eh, ç’ti bësh o Agim?!” Më pas u fut te këndi i nudove dhe kur doli që andej më tha: “I ke të bukura ato nudot Agim, ç’ka dëfton se keni patur fatin të keni pedagogë të mirë, si Vilsoni ashtu edhe Guri…”
    Ndërsa bisedonim ai shoku i sigurimit foli me zë të lartë, që nga këndi i nudove ku kishte hyrë për të parë: “Ore Dritëro, po ç’flasim kot për ndikime të huaja, ne na paska kryetari **) jonë ndikime të huaja!” . “Për kë e ke fjalën?” – e pyeti Dritëroi.

    “Për këto lakuriqet që paska bërë ky, këto pislliqet!”. “Mos more, po ato janë krijime shkollore, siç kam bërë unë kur kam qenë në Rusi, ky i ka bërë këtu në Tiranë. Këto bëhen në të gjithë botën, shok i dashur!”. Ai duke mos ditur ç’të thoshte, pyeti” Po pse a flet kund Marksi për këto?”. “Tëmën – ia priti Dritëroi, duke qeshur, po pse me kurva është marrë Marksi?”. Dhe incidenti u shua, ai nuk foli më. Megjithatë edhe po ta ngrinte lart në Komitetin e Partisë në Durrës, nuk do të gjente përkrahje, pasi në ato vite sekretar i parë i Komitetit të Partisë së rrethit ishte shoku Iljaz Reka, një burrë i rrallë, tamam njeri me shpirt artisti. Që atëherë më incident tjetër nuk më ka ndodhur.

    “Po, po, o çuni Bejtes, hala ke ura ti!...”
    Ka qenë viti 1965. Qe ai vit që u shfaq fenomeni i jashtëzakonshëm i thatësirës. Në verë të atij viti, sapo kisha mbaruar Institutin, në vazhdim të traditës së praktikave mësimore –verore, sapo mbaruan mësimet (atë kohë jepja vizatim në shkollat 8-vjeçare të Shijakut dhe në një fshat) shkova në katundin Eminas i vogël, tek dajë Baromi. Ai më la në dispozicion gomarin e tij, kështu që unë nuk lashë katund pa shkel: Shtrazë, Kënetë, Shatel... Çizmeli, Pinet, Sauqet etj, duke punuar portrete pleqsh, plakash, të rinjsh e të rejash, e gjer edhe fëmijë. Pale peisazhe: në mbrëmje, në mëngjes herët, në drekë, në të gjithë vaktet.

    Të premteve shkoja tek xhamia, pranë varrezave ku vinin lloj-lloj tipash për tu falur. Ishte një kthim pas 20 vjetësh, ndaj kërkova dhe gjeta dhe varrin e gjyshes, ku mbi një gur te koka qe shkruar:” SHEQERE GJOSHI (1859-1946) PASTË RRAHMET!”. Thashë që atë vit u shfaq fenomeni i thatësirës, ndaj kam vizatuar tërë ato kooperativistë e kooperativiste, që mbushnin ujë në Erzen e nëpër kroje, me bidona, gjyma, kova, shtëmba e katruve për tua hedhur rrënjëve të ullinjve dhe misërishteve, që tu shuanin etjen.

    Dhe kur u ktheva për ekspozitën e 25-vjetorit të Partisë (kështu ishte atëherë) realizova panon dekorative: “VERE 1965” (Lufta kundër thatësirës”), që u vlerësua nga kritika si një vepër artistike e realizuar. Ato dy muaj unë mblodha shumë materiale, që më shërbyen si një burim i pashtershëm për punimet e mia të ardhshme, me temën e fshatit, si poliptiku: “Këngë për gratë e fshatit tim” (në pesë tabllo), “Mesditë . Në pushim”, “Udhë të mbarë!”, “Mëngjes fshatarak”, “Trimin tem ç’e zu rakia!”, etj.

    Megjithatë ajo që doja të theksoja është që edhe në këto vizatime, që më vonë do të më shërbenin në krijimin e figurave nëpër tablotë kompozicionale, ndjehej influenca e nudove, që kishim bërë në Institut, qoftë kjo e femrave apo e meshkujve. Kjo materializohej në theksimin e formave dhe të hireve, edhe pse ishin të veshur.
    Këtë theksim ose nënvizim unë e kërkoja, edhe nëpër kompozime, ç’ka here-herë edhe më rrezikonin. Gjithnjë në kompozimet e mia jam përpjekur të jap sa më shumë edhe ndjenjën erotike njerëzore, krahas punës. Në fund të fundit ata apo ato që punonin nuk ishin robotë, por njerëz, ku ndjeje kënaqësi kur era ia ngrinte pak fustanin, kur nga djersa u evidentoheshin më shumë hiret, apo kur hidhnin pas supeve flokët e gjatë, apo kur nxirrnin gjirin e plotë për ti dhënë qumësht fëmijës së vogël.

    Sjell ndërmend kur gjatë pushimeve bisedonim me bashkëfshatarët e mij. Unë si nip i tyre me shaka u thoja se kështu siç ju lodhen ju gratë, duke prashitur misër, duke korrur grurë, e duke mbledhur groshë e ullinj, kur vjen vakti i darkës bijnë si të vdekura”. “Po po, o çuni Bejtes, ***) hala ke ura ti! Kur shkojmë në dhomë për të flejt, taze e kanë fut nji degë silfiar e hidersha midis cicave”. Sa gjë e bukur, qejfi dhe dashuria, superojnë mbi lodhjen e punës.

    Pikërisht këtë gamë njerëzore kam tentuar të jap në punimet e mia, që ato të jenë sa më të ngrohta dhe emocionuese.
    Gjithnjë kam pasur parasysh atë porosi shumë interesante të kritikut amerikan Keneth Klark, i cili midis të tjerash shkruan: “Vepra e artit duhet të jetë erotike. Nuk ka vepër arti, sado abstrakte të jetë, që të mos ngjallë tek shikuesi diçka të ngjashme me ndjenjën erotike dhe nëse nuk arrin dot ta bëjë këtë, atëherë është art i keq dhe moral i rremë”.

    Në paçim arritur në krijimtarinë tonë ndonjë nga këto kërkesa, është meritë e profesorëve tanë Abdurrahim Buza, Sadik Kaceli, Nexhmedin Zajmi, Kristina Hoshi (Koljaka), Odhise Paskali, Foto Stamo, Androniqi Antoniu, Janaq Paço, Andrea Mano, Kel Kodheli, Arqile Papadhimitri, etj, që kishin mbaruar studimet nëpër Akademitë perëndimore dhe Vilson Kilica, Guri Madhi, Kristaq Rama, Shaban Haderi, Danish Jukniu, Andon Kuqali, Ksenofon Dilo etj, që kishin kryer studimet nëpër akademitë lindore. Këto qenë për ne një pasuri e madhe.


    Shënime
    **Në vitet ’70 e këndej unë kam qenë kryetari i degës së Lidhjes së Shkrimtarëve dhe artistëve në rrethin e Durrësit

    *** Bejte është emri i Momës sime (1918-2002), bijë nga katundi Eminas i Vogël të Shijakut, ku kam lindur dhe unë, më 14 mars 1939.

    **** Në revistën AKS më kujtohet një gazetare e njohur, në gjashtë faqe trajtonte problemet e nudove, në nëntituj të tillë; “Nudo për bukën e gojës”. “Historia e njërës nga ato…”(siç shkruante Migjeni në novelat e veta); “rrëfim mëkatarësh”; “modelet, hallexhinjtë e Nudos”; “pak histori nga nudizmi shqiptar”, por që të paktën nuk mohonte dhe atë, që kishte modele që thoshin: “Më duket punë e mirë” ose “Do të pozoj nudo deri 40 vjeç”.

    Shkrimi u publikua sot (17.10.2013) në gazetën Shqiptarja.com (print) - See more at: http://www.shqiptarja.com/dossier/27....XDtuc0Ia.dpuf

    avatar
    Anonim
    anonim zoti komunist-te kritikosh mehmet shehun mbas 30 vjetesh nuk eshte zotesi keto kritika i ka bere piktori Edison Gjergo me pikturat e veta te kohes tanishme i cili u burgos me denim te rende ne regjimin komunist Përgjigju - 17 Tetor 2013 14:14 - See more at: http://www.shqiptarja.com/dossier/27....XDtuc0Ia.dpuf
    --- La Madre dei IMBECILI e sempre in cinta...

    ---voudou.. ---

  3. #3
    i/e regjistruar Maska e Xhuxhumaku
    Anëtarësuar
    19-11-2003
    Vendndodhja
    sopr'un'curva
    Postime
    13,379

    Për: Agim Faja: “Origjina e Botës” Pse shqiptarët i skandalizon arti

    Dossier Nga AGIM FAJA
    18 Tetor 2013 - 07:44

    Buza: Skulpturave iu hoqën organet para vizitës së ministrit

    Të tjera rreth shkrimit
    “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti
    Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash
    DEBAT ARTISTIK/ Shqiptarja.com (print) në 3 numra ka publikuar kujtimet dhe analizën e piktorit Agim Faja mbi paragjykimet e shqiptarëve ndaj artit.

    Më 16 tetor 2013 Shqiptarja.com publikoi pjesen e pare “Origjina e Botës”, Pse shqiptarët i skandalizon arti
    Më 17 tetor 2013 publikoi pjesen e dytë Mehmet Shehu: “Nudo në Akademi?Të mbyllet ajo shkollë kurvash

    Sot publikon pjesen e trete dhe të fundit : "Statujat u bene synet nga frika e Ramiz Alisë"

    “Eeeh... i erdhi fundi dhe kësaj dynjaje!”
    Qe mbrëmje fundtetori e vitit 1996. Unë e Durrija ime ktheheshim me traget nga Brindizi i Italisë, ku kishim ndenjur një muaj të ftuar nga një nxënësi im, piktor në Fasano, i cili për motive politike (një dajë të arratisur në Amerikë), nuk u lejua të kryente studimet për pikturë në vendlindje. Në 91-ishin iku familjarisht si refugjat dhe kur shkuam ne, sapo kishte mbaruar Akademinë e Barit.

    Ai muaj për mua qe një shkollë më vehte pasi pashë tërë ato mrekullia, që zbukuronin Duomon dhe Babtisterin e Firences, punimet e Xhiotos, në Manastirin e Shën Françeskut në Asissi, veprat në Shën Pjetrin gjigant të Romës, ato të Galerisë Ufici, “Davidin” e Mikelanxhelos etj. Midis tërë këtyre unë kisha parë vizatime nudosh të Egon Shilit, Gustav Klimtit, të August Renuarit, nudo (trajtuar si skulpturë)të Tamara de Lempickës etj. Pashë gjithashtu dhe një album me punime të piktorit të shquar japonez Hokusai (1760-1849). Aty mësova se Hokusai ishte emër arti i tij, në të vërtetë quhej Katsushika Nakajima. Veç punimeve të tilla si: “Portreti i Poetit”, “Vullkani Fuxhi”, “Zogj e lule”, etj, pashë dhe ciklin grafik me vizatime të mrekullueshme erotike, të titulluar “10 poezi” të realizuara me ngjyra potente. Ato quheshin erotike, por nuk e di, pse krijova idenë se ishim më shumë se aq, ishin erotiko-pornografike, vizatuar me një linjë dinamike dhe lëvizje të çuditshme. Më e bukura qe se ai i kishte realizuar më 1845, në moshën 85 vjeçare. (?!!!) Kur pyeta Prof.Ernest Verner, një piktor i moshuar zviceran që jetonte në Fasano (më saktë piktor francez me origjinë zvicerane) se si ishte e mundur, që në këtë moshë të thellë, të bënte këto vizatime më shpjegoi: “Agim ti je akoma i ri, por vjen një kohë, që njeriut, i bien aftësia për të kryer mardhënie seksuale. Kjo ka ndodhur edhe me Hokusain. Me ato vizatime-grafika, që i quan “10 poezi” ai ka çfryrë, është çliruar.

    Kjo përforcon atë që thotë Frojdi se: “Në mendjen e çdo burri, është një grua”. Meqenëse albumin nuk e sigurova dot, ato vizatime i kopjova me një rigorozitet të jashtëzakonshëm (ndoshta më mirë se një fotokopje), për ti pasur në bibliotekën dhe fondin tim artistik, Në fakt, diku kisha lexuar se japonezët numërojnë të kenë disa manualë erotikë, pasi si popull konsiderohen vendi i çudirave dhe surprizave të fantazive seksuale.

    Edhe pse “Kamasutrën” e kisha shqip, të botuar si të ishte libër shkolle, tamam si “Kënaqësia e seksit” të A.Komfortit, bleva në Bari të Italisë një botim ekstra të “Kamasutrës”, të faqosur bukur dhe me ngjyra. (“The art of the “KAMASUTRA”-Dougnas. Mannering A compilation of Works from the BRIDGEMAN AER LIBRARY “PARRAGON”” printed in Italy 1984.)Një përmbledhje e punimeve nga Brixhmen Art Librari “Paragon”. Botuar në Itali – 1984.
    Ç’është e vërteta në atë udhëtim bleva afro dy milion e ca lireta revista e libra arti, ç’ka nuk e bëra dot në Budapest më 1987-tën.

    Ndërsa trageti ecte, meqenëse nuk kisha ç’të bëja, edhe pse ishte natë s’më zinte gjumi, nisja të shihja albumin e “Kamasutrës”. Aty pranë qe edhe një burrë, jo shumë i moshuar diku rreth të pesëdhjetave e kusur, i cili më tha “A mund të ma japësh ta shoh dhe unë, pasi të kesh mbaruar punë?”. “Po”- i thashë dhe ia dhashë. Ai sapo ktheu dy-tri faqet e para, ma ktheu tërë neveri, duke thënë: Yyyy... ç’asht ky libër mor? Si futet në shtëpi ky libër? Me ma fal, nuk e marr! Këta libra i ka mallkue Zoti, kurse ju shkoni i bleni...Zaten pranej asht prish dynjaja..” E lashë të flasë, mandej fillova ta sqaroja, jo për ti mbushur mendjen atij, por kur thonë: për gallatë. “Kamasutra”- i thashë është emri i Zotit indian, që përfaqëson natyrën seksuale të njeriut. KAMA – po i thoja do të thotë: kënaqësi, dëshirë për seks; kurse SUTRA është një libër i vogël me aforizma. Pra ky libër është “KOD I DASHURISË” që mendohet të jetë shkruar jo më parë se shekulli i parë pas Krishtit dhe jo më pas se shekulli i pestë pas Krishtit.

    Ai që e ka shkruar këtë libër është indian dhe quhet Mallanga Vaksyayana që kishte mbaruar studimet për teologji ose siç i themi ne: për fe. Ky libër- vazhdova ti shpjegoj- nuk duhet lexuar e parë si libër pornografik por si një marrëveshje, e cila e pështetur në kulturën që modelon jetën e përditëshme të popullit indian, qëmton shpirtin e tij autentik...” Unë flisja me të, a thua se po bisedoja me një shok timin, i cili kkishte vite që merrej me gjëra të kësaj natyre. Gjithnjë në vazhdim të lojës, fillova ti flas edhe për Kodin Kinez të dashurisë të quajtur “NETËT E DHOMËS SË GJUMIT”. I thashë se ky kod ishte shkruar që në shekullin e dhjetë pas Krishtit nga Tamba Yatsen dhe pasqyron në mënyrë shkencore dhe origjinale domosdoshmerinë e gjetjes së mënyrave të ndryshme të të bërit dashuri. Pastaj i tregova vizatimet e Hokusait japonez, që i kisha kopjuar me aq kujdes. Kur i pa ato, u bë si i çmendur dhe iku të lante duar me sapun, pasi kishte prekur librin e mallkuar nga Perëndia.

    Kur u kthye më gjeti duke parë një album tjetër: “ARTI I NUDOVE” (“THE ART OF THE NUDE”), BOTIM I VITIT 1995, ku qenë përmbledhur nudot më të bukura të bërë nëpër kohëra si “Venusi i Milos”, “Pranvera” të Botiçelit, të Masaçios, të Kranak-ut, “Davidin” e Mikelanxhelos, të Ticianit, Tintoretos, Velaskesit, Rafaelit, Rubensit, Fragonardit, të Lui Davidit, Kanovës, Ingresit, Delakruas, Kurbes, Kabanelit, Manes, të Renuarit, Degas Grogenit, Modilianit, Klimtit, Shielit, Pikasos, Matisit e gjer tek e ashtuquajtur “Nudo e panjohur” e Lusjen Frojdit. Ndërsa po i shihja, nuk e ndjeva që ai qe kthyer nga banjo dhe ashtu në këmbë po shihte nudot që po shikoja unë. Kur ngrita kokën për ta parë, ai më tha: U bu buuu, si qenke ti. Ty Perenia, jo në xhehenem, por matanë xhehenemit ka me t’çue.

    Ene pa gjyq fare, biles, ka me të djeg si keç...” Ndëgjo këtu- i thashë- Ato që pe janë bërë këtu e njëmijë – njëmijë e pesëqind vjet përpara, kështu që dynjaja nuk është se po prishet tashti, por paska qen prish që atëherë- “ Ai nuk foli më, por iku dhe u ul, në një stol tjetër, përballë dhe që andej më tha: “Unë nuk e di se çfarë je ti, por unë vetë jam një mysliman i mirë, qi falem tre herë në xhami...” As unë nuk e zgjata më, por tek e shihja, mendoja me vehte: “Eh injorancë, injorancë; dhe ec pastaj të bësh përpara!”


    “Ashtu asht, si e the ti; edhe ne kemi pa “elektrik-blu” e “Telenorba”!...”
    Duhet të ketë qenë viti 2005-2006, kur më ftuan edhe mua në Durrës për të marrë pjesë në një mbledhje që organizonte Bashkia e Durrësit, për të dekoruar me titullin e lartë: “Nderi i Qytetit” të Durrësit Z.Gëzim Ismaili dhe Z. Bashkim Hoxha, si pionerët e parë të çeljes së Televizioneve private: “SHIJAK-TV” dhe “TEUTA-TV”. Gëzimi si shok, më kërkoi që të flisja diçka për “SHIJAK-TV”-n, pra një lloj përshëndetjeje. Ç’është e vërteta salla e teatrit “Aleksandër Moisiu” qe mbushur “dingash” kur i thonë. Në përshëndetjen time, unë veç Gëzimit, falënderova edhe Bashkim Hoxhën dhe Gëzim Domin, për ndihmën që dhanë në fillimet e ngritjes së televizionit tonë.

    Midis të tjerash thashë: “...Nuk them se Gëzimi ka qenë disident, se në ato vite më ngadalë një cikë, pasi shkoje si kovë pusi, vetëm se një gjë është e vërtetë, Gëzimi dhe një tjetër shok i yni që punonte në Radiostacion, Abdulla Dervishi ose Dulla, na përgatisnin “kanoçe” me të cilat ne shihnim “Sanremo”-n, “Kanconisimo”-n, filma italianë e amerikanë, shihnim “Kupë pjevaca” tek Jugosllavi, madje taze shihnim edhe “Elektrik-blu” e “Telenorba”. Ato jepeshin në orën një e gjysëm-dy të natës e ne ngriheshim si lugetër për ti parë. Bile mbyllnim dritaret me batanije të trasha, që të mos na kuptonin, qoftë edhe komshinjtë, se helbete qenë kohë të frikshme. Ikshe kur thonë si “qeni në vreshtë”... (Atëherë nuk kishte dalë hala shprehja: “Do ikni për lesh!..)Kur e thashë këtë vura re se në sallë u ndje një aprovim i mefshtë, që u shua shpejt. Jam më se i sigurt, që të gjithë kishin parë por mbase nga turpi nuk e thoshin dot. Në moment më shkoi mendja, që pasi e dëgjuan (aty qenë edhe drejtuesit e Bashkisë e të Prefekturës), do të kenë thënë: “Emo se kështu ka fol përherë ky.zaten këta janë kot më kot, si fiava torollakësh!”

    Pasi u ndanë dekorimet e mbaroi mbledhja, tek dilnim jashtë, mu afruan shumë shok e miq, që duke më uruar për diskutimin(siç thuhet rëndom), shtonin: “...Vallahi e the tamam, topi nuk e luen. Ashtu kemi qenë ngrejë të gjithë, bile me gjithë gratë. “Ruheshim që të mos zgjoheshin kalamajt. Jemi kënaq e pra!..”Tashti, pas kaq vitesh po mendoj: frikë është apo turp, të thuash të vërtetën?”
    Sa kompleks është njeriu i shkretë!

    agim faja skulpturat


    ''Skllavi rebel'' Mikelanxhelo

    “Profesor, i paskeni bërë synet, ë?...”
    Kjo histori ka të bëjë me frikën, më shumë se me turpin, pasi ka ndodhur më 1956, domethënë këtu e pesëdhjetë e shtatë vjet më parë, kur diktatura sapo kishte nisur te çimentohej atë kohë unë isha nxënës në vitin e dytë të liceut artistik “Jordan Misja” ndërsa vet Liceu i çelur më 1946, ishte në vitin e dhjetë të jetës së vet. Liceu artistik ka qenë dhe është një fabrikë e madhe, që ka nxjerrë me qindra dhe mijëra muzikantë, piktorë, skulptorë, grafistë e aktorë të cilët me talentin e tyre kanë rrezatuar art dhe kulturë, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Europë, madje dhe përtej oqeanit në Amerikë, Kinë dhe gjer në Australinë e Largët. Liceu artistik kishte mbledhur të gjithë djemtë e vajzat me prirje artistike, me prirje artistike që nga veriu në jug. Profesorët e degëve të ndryshme shpërndaheshin krahinë më krahinë e qytet më qytet për të gjetur dhe marrë këta të prirur.

    Të bashkëjetuarit në një shkollë e në një konvikt (orët e kulturës së përgjithshme i bënin bashkërisht, gjer në orën 11.00, pastaj ndaheshin sipas degëve), ndikoi shumë jo vetëm në formimin tonë, por edhe në kulturën tonë. Ne ndiqnim aktivitet e njëri-tjetrit; ndiqnim saxhot dhe koncerte e bashkënxënësve tanë të muzikës apo shfaqjet teatrale të atyre që studionin për dramë dhe ata ndiqnin ekspozita tona. Kjo bëri që ne, të cilët vinim nga vende të vogla, qoftë dhe unë që vija nga Shijaku, që shumë-shumë kisha dëgjuar vetëm këngët “K’no moj qyqe se po vjen behari….”, “Kacollen tate moj goce!” e “Ra faja prej fiku….”, taze fillova të shijoja koncertet për violinë të Paganinit, Uverturat e Bethovenit, muzikën e Verdit, të Moxartit, të Listit, Uverturat e Glinkës, muzikën e Maçaturianit, interpretimet e David Ojstrahut, etj.

    Gjithë ditën e ditës e deri në orën njëmbëdhjetë të natës (se pastaj nuk të lente xhaxhi Todi me kujdestaren Afërdita), Liceu uturinte nga tingujt e pianos, të violinës, violonçelit, kornos, fagotit, klarinetës e flautit, zërat e atyre që studionin për kanto, etj.
    Në të gjitha klasat dhe korridoret e Liceut veç riprodhimeve të veprave të piktorëve të shquar europianë, qenë vendosur edhe skulptura në gips e mermer të artit grek e të Rilindjes Italiane, madje dhe atyre rusë, bullgarë, bullgarë, rumunë, etj… Sjell ndërmend “Venusin e Milosit”, “Dionisin”, “Diskobolin”, “Hedhësi i shtizës” , “Davidin” e Mikelanxhelos, e sa e sa të tjerë të panumëruar.

    Ato, ne nxënësit e figurativit i vizatonin vazhdimisht. Madje syrin, hundën, buzët dhe veshin e Davidit të derdhur në allçi, i kishim modele detyrash mësimore, që i studionim me një majë lapsi të mprehur si gjilpërë. Skulpturat meshkuj, domosdo kishin nga një organ të vogël seksual, sa për shenjë që nuk shqetësonin fare, ne nxënësit jo se jo, por as nxënëset.

    Atë fillim viti, siç na dëftoi profesor Abdurrahim Buza, i cili na jepet lëndën e dekoracionit (pllakatin, skenografinë, tekstilin dhe akuarelin), në Lice do të vinte për vizitë shoku Ramiz Alia, që atë vit ishte ministër i Arsimit. Drejtori i shkollës me ta mësuar këtë gjë, kishte porositur nja dy-tre vetë, që me çekiç e daltë t’ua prishnin shenjat e çikave. Kështu edhe “Diskoboli” (gjith ai gjimnast), edhe “Dionisi” (gjith ai perëndi i verës) “Baku” (perëndia e dashurisë..., që thonë se pa seks nuk ka dashuri) apo gjithë ai David, hero i lashtësisë, që vrau përbindëshin Goliath), qenë kthyer në: hadëm, siç quhen meshkujt që lindin pa organe seksuale ose siç i quan në një roman të tij Ismail Kadarea ynë: “dele-dash”.

    “Para se të fillonim mbledhjen, (na tregonte prof.Buza, se ne nuk mudn të ishim prezentë, sepse ishim nxënës), shoku Ramiz duket i informuar nga dikush, së bashku me gjithë kolektivin pedagogjik, pedagogët e kulturës së përgjithshme dhe të asaj artistike, bëri një shëtitje në korridorin, ku ishin vendosur skulpturat, i shihte me kujdes aty ku ishin dëmtuar, pastaj, si ndali para figurës së “Davidit”, mue më njihte që herët se e kisha pas nxanës në Gjimnazin e Tiranës dhe më tha duke qeshur: “Profesor Buza, i paskeni ba synet, ë?!”. Pastaj filluem mbledhjen....”
    Megjithatë kjo është një histori e më shumë se gjysëm shekulli më parë.

    Pasfjalë
    Të botosh në gazetën tënde një tablo të bërë këtu e njëqind vjet të shkuara, jo vetëm që nuk përbën faj e turp, por përkundrazi është nder. Pse ka bërë “Origjinën e botës” për Kurbenë kurrë nuk është zbehur respekti dhe dashuria. Ose pasi ke lexuar “Ditari sekret” të A.S.Pushkinit, me tërë ato gjëra të fshehta dhe mendime të lira si:
    . “Gratë janë qenie me seks, i cili në çastin e kënaqësisë, u rreh si zemër”
    . “Afshi, padurimi, dridhjet, epshi, ja çfarë na bëjnë të besojmë, se jemi ende gjallë”
    . “Femra oshëtin thellë ose kur vdes, ose kur ndjen kënaqësi seksuale”.
    . “Tek vagina dhe jo tek zemra, ndodhet shpirti”.
    ..............
    Dhe këtë ditar, Pushkini ia kishte kushtuar gruas së vet dhe kishte lënë amanet, të botohej pas 100 vjetësh, për të asnjëherë nuk na është zbehur adhurimi; apo për zonjushën Margaret Celle, superseksin, superartisten dhe superagjenten Mata Hari, e cila siç thonë studiuesit “...kishte lindur për të kënaqur e mahnitur njerëzit për së gjalli dhe pas vdekjes”.

    Ditari i saj i mbushur me tërë ato skena kënaqësie njerëzore e mahnitëse, botuar në dhjetëra e dhjetra vende të botës dhe lexuar e rilexuar nga miliona njerëz, na bën jo vetëm ta nderojmë e ta duam, por edhe të na vijë keq për vdekjen e saj. Ose kur shohim portretin humoristik, shoqëror, që i kanë kushtuar filozofit të madh Sigmund Frojd, duke i vizatuar në tërë portretin e tij, figurën e një gruaje të shtrisë, seksi i së cilës është syri i tij, bërë kjo në ilustrim të thënies: “në mendjen e një burri është një grua”, jo vetëm nuk e përçmojmë, por përkundrazi e vlerësojmë si një fletë grafike filozofike dhe artistike, që me kënaqësi e mbajmë në muret e studios, tamam si një vepër arti.

    Kështu ndjejmë respekt e krenari për shkrimtarët dhe poetët tanë, që i kanë kushtuar vargje të tëra dhe aforizma shumë të menduara asaj pjese të trupit femëror që Kurbeja, kur e pikturoi e quajti “Origjina e Botës”.

    “...të këndoj për qafën, të këndoj për supat,
    për krahët, llërët, dritë dhe argjend,
    të këndoj krahërorin, për ato dy kupat,
    që një botë të tërë e kanë lënë pa mend.

    Të këndoj këngën e vetme, pa të dytë,
    Ej shpirt, ashiku e bandilli yt
    Të këndoj për mesin, këmbët magjistare,
    Që prekin të fshehtërit, të lumtërin fare

    Këndonte që më 1760, bejtexhiu beratas Sulejman Naibi.
    Apo Çajupi i madh tek poezia: “Nyja tri”, pasi shtron kërkesat për gruan, që të ketë tri gjëra të gjata, tri gjëra të bardha, të zeza të vogla e të gjera, në fund shkruan:
    “... Tri të ngushta të ketë femra,
    Goja, mesi e ço të jetë,
    Të tretën që ma do zemra
    Se them dot, por gjejeni vetë.*****)

    Kur qe i moshuar fare, Lasgushi ynë këndonte tek poema “Kamadeva”
    “..................................
    Dhe prapë o zemër ti,
    Pa kuvenduar,
    Pushtuar gji për gji,
    Sy perënduar.

    Dhe qeshe dashurisht,
    Moj dashurore,
    Dhe u skuqe nusërisht,
    Moj nusërore
    .............................
    Ah, ç’bëmë ashtu, ashtu
    Kaq nëmë e gjëmë
    Çfarë bëmë ashtu, bukur!
    Sikur gjë s’bëmë?
    .....................................
    “Nga të gjithë puset, më i errëti dhe më i fshehti është ai i femrës”- shkruan Ismail Kadare, kurse Dritëro Agolli kërkon me vargjet e tij lirikë:
    “U çmenda po lidhmëni,
    Te mikesha shpimëni,
    Ajo di e bën magji,
    Me mollët që ka në gji.

    Tek dy mollët zgjidhmëni,
    Sipër mikes shtrimëni,
    Të më kthejë me magji,
    Nga plak në djalë të ri!”

    Pa asnjë rezervë turpi, shkrimtari i njohur francez Gustav Flober, shkruan: “Organi gjenital i femrës është qendra e çdo dashurie njerëzore”.

    .”seksi është forma më intime e të bërit art”
    . “Seksi ndreq profesionin
    . “Seksi është një lloj droge për ti ikur realitetit, për të harruar hallet e ditës dhe për tu çlodhur”
    . “Të bësh dashuri, është shumë më tepër se një takim mishtor, është një përqafim i sferave gjenitale”
    . “Kur trupat e çiftit burrë e grua, mësojnë të flasin gjuhën e shpirtrave, ky quhet seks”
    ....... shkruan paulo Coelho në romanin e tij “Njëmbëdhjetë minuta”.
    . “Organet gjenitale, për të cilët kodoshët mendjendritur kanë shpikur lloj-lloj emrash përfaqësojnë shpirtin e njeriut. Ato janë simbole të marrëveshjes së zotit me njeriun. Ato përfaqësojnë shëmbëlltyrën e zotit”.... shkruan në romanin “I penduari” Isak Bashevis Singer.
    .“Seksi është energjia më jetësore e njeriut”
    .“Seksi është energji krijuese”
    .“Seksi nuk është mëkat”
    .“Të duash është lumturi, prandaj dashuroni!”
    .“Fetë janë kundër seksit, sepse e dijnë, që ai është akti më i kënaqshëm për njeriun”
    .“Dashuria është frymëmarrje e shpirtit”
    .“Jeta duhet të jetë pasionante ajo duhet shndërruar në një pasion drithërues...” shkruan filozofi i madh indian OSHO.
    .“Dashuria është dalldi e mishit dhe dehje e shpirtit” Isabel Alende
    .“Seksi të shijon më shumë me kalimin e moshës”, shkruan këngëtari Xhorxh Majkëll.
    .“Gratë pa dashurinë e burrave fishken, kurse burrat pa dashurinë e grave budallepsen” shkruan Anton Çehovi

    Vetë seksi thonë se ka lindur në atë moment, kur Adami dhe Eva mbuluan lakuriqësinë e tyre, ndaj dhe kanë shkruar: “Dikush në kokë ma ka shtënë se fruti i ndaluar, qe seksi i Evës
    dhe se gjarpri, që zbriti nga dega tjetër gjë nuk ish
    veç organi i Adamit”.
    Për këto probleme njerëzimi ka folur që në hershmërinë e tij: “Mua vetëm seksi dhe gjumi më bëjnë njerëzor”, shprehej Aleksandri i Madh, kurse poetesha e antikitetit, Safo, do të shtronte pyetjen: “A ka gjë më të bukur se gruaja?”

    O njerëz!
    Të gjitha këto, që rreshtova më sipër, i kam qëmtuar nëpër libra të lexuar që kur isha i ri dhe siç e shihni, nuk janë aforizma dhe mendime horrash e rrugaçësh, që pasi drogohen, qoftë edhe me verë, birrë dhe raki flasin lart e poshtë, ç’tiu vijnë nga goja, por janë thënie shkrimtarësh, studiuesish dhe mendimtarësh të shquar, vlera të rrallë e të paçmuara të Fondit Njerëzor, ashtu si dhe Kurbeja i madh, që “i këndoi” me aq pasion dhe dashuri “Origjinës së botës”.

    “Origjina e Botës” është një portret pikturalo-filozofik, i bërë nga një mjeshtër i shquar, siç është Gustav Kurbe dhe jo nga një vagabond, që e shiti talentin e tij për 20.000 franga. “Origjina e botës” është portreti i Nënës së gjithë rruzullit tokësor. Askush nuk ka dalë gjer më sot, të thotë se i vjen turp të pranojë se ajo është nëna ime. Nga ajo nënë kanë dalë: faraonë e faraonesha, perandorë e perandoresha, mbretër, princër, mbretëresha e princesha, shkrimtarë e shkrimtare, artistë dhe artiste, shkencëtarë filozofë e dijetarë, madje dhe diktatorët me mustaqe dhe pa mustaqe, që andej kanë dalë, ajo është origjina e tyre. Dy javë pasi më kishte ardhur si riprodhim i bukur i “Origjinës së botës”, më erdhi në studio shoku, miku dhe kolegu im, Muntaz Dhrami, “skulptor i popullit”) dhe kur ia tregova më tha se kur kishte qenë në Paris tek e bija e kishte parë në origjinal. Më dëftoi që të shihje atë vepër të Kurbesë, duhej të paguaje mbi biletën e zakonshme të vizitës. Ajo ruhej në një pavijon në veçantë, me xham shumë të pastër antiplumb dhe me perde, të cilat hapeshin pasi paguaje.

    Dhe më duket me vend që në këtë diskurs të gjatë, ta mbyll me atë çka shkruan Annie Renoux, tek “Pasion femre”: “më vjen keq që nuk ekziston një tablo e pikturuar nga një grua, që do të provokonte aq emocione të paçmueshme sa piktura e Kurbesë, që nxirrte në plan të parë seksin e një gruaje, me fytyrën që nuk i duket e që titullohet: “Origjina e Botës”

    Shijak 28.9.2013

    Agim Faja
    Piktor i Merituar

    * * * * *Kjo poezi, përveç vëllimit “Baba Tomori” të botuar nga “Dhori Koti” e Korçës, më 1913, gjatë diktaturës nuk u fut asnjëherë në botimet e Çajupit.

    Shkrimi u publikua sot (18.10.2013) në gazetën Shqiptarja.com (print) - See more at: http://www.shqiptarja.com/dossier/27....xESFbYcw.dpuf
    --- La Madre dei IMBECILI e sempre in cinta...

    ---voudou.. ---

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund të hapni tema të reja.
  • Ju nuk mund të postoni në tema.
  • Ju nuk mund të bashkëngjitni skedarë.
  • Ju nuk mund të ndryshoni postimet tuaja.
  •