A do të jetë Durrana si “Komuna e Parisit”?

[Xhuxhumaku]

A do të jetë Durrana si “Komuna e Parisit”?

Alfred-Lela

Një të vërtetë e ka në deklamimin e djeshëm, brenda tablosë së konferencës “Shqipëria e gjeneratës tjetër”, të kryeministrit të zgjedhur, Edi Rama. Po, Shqipëria ka një territor me konture të një gjendjeje të jashtëzakonshme urbane. Asimetria është bërtitëse; hapësira publike është ngushtuar; privatja është mbivendosur sa me privaten tjetër, e sa me publike; estetika ia ka lënë vendin kitsch-it; dhe kitsch-i është bërë modë.

Por, kjo e vërtetë e parë e Edi Ramës, nuk mohon një të vërtetë të dytë. Disa prej të ftuarve, arkitektë a çfarëdo, kanë paraqitur dje disa ide, të cilat vetë kryeministri i ardhshëm do t’i ketë menduar si bizare. Një bizare mbivendosur kitsch-it është një shëmtim edhe më i madh. Të tilla ishin, për shembull, propozimet që Piramida të jetë njëfarë rrëshqanthi kolosal dhe ish-vila e Enver Hoxhës të kthehej në njëfarë shtëpie vizitorësh për fellowships apo programe shkëmbimesh kulturore. Siç ndodh shpesh, që simbolika vjen e para apo e paraqet veprimin a aktin, edhe kësaj here ka çelur gonxhja e emrit të asaj që pritet të bëhet realitet, një hapësirë e përbashkuar e Durrësit e Tiranës, që është mbiquajtur Durrana. Njëfarë zemre e madhe ekonomike, industriale, turistike dhe urbane në qendër të Shqipërisë, një megaqytet ku jeton e punon më shumë se gjysma e popullsisë. Një simbolikë që kërkon të sendërtohet.

Ndërkohë që Durrana është diçka që pritet të ndodhë, Komuna e Parisit, një lagje në lindje të Tiranës është diccka që ka ndodhur. “Komuna” është, në njëfarë mënyre, akti i shndërruar në simbol, që i paraprin Durranës, ende në fazë simbolike. Edi Ramën mund ta gjykojmë për të parën, “Komunën e Parisit”, por nuk mund ta paragjykojmë për të dytën, Durranën. “Komuna”, para se të bëhej çka është sot, një grumbull pallatesh e ndërtesash të tjera që shtyjnë njëra-tjetrën si shqiptarët dikur në autobusët urbanë, ka qenë një zonë periferike e pabanuar, një lloj kordoni sigurie mes kryeqytetit dhe fshatit përbri. Edi Rama ka hyrë në historinë e politikës së tranzicionit si kryebashkiaku që pastroi Lanën dhe leu me ngjyrashumë grinë e skëterrshme të pallateve të Tiranës, por një vend në këtë doracak i duhet lënë edhe “kryeveprës” së tij: “Komunës së Parisit”. Është një lagje e ngritur nën orën e tij si kryetar bashkie dhe kryesisht gjatë qeverisjes 8-vjeçare të socialistëve. Për këtë, ndoshta i shkon për shtat emri revolucionar “Komuna e Parisit”, si edhe etiketimi informal Stalingrad, ku futet edhe ish-Blloku, për të shenjuar kështu një zonë që voton dërrmueshëm majtas. Në terma të tjerë, “Komuna” është një makth urban. Dhe kjo është e vërteta e tretë e Edi Ramës.

E vërteta e katërt është se, megjithë gjendjen e jashtëzakonshme të territorit, potpuria e masterplaneve dhe folklori i disa propozimeve krijojnë një tjetër gjendje të jashtëzakonshme, e cila lind sa herë spektakli i paraprin apo zëvendëson platformën. Sepse Shqipëria është duke e kërkuar momentin estetik, pikërisht se nuk e ka një të tillë. Shqipëria nuk e ka luksin e kërkesave, ta zëmë të Monakos, ku një ngrehinë në qendër mund të bëhet rrëshqanore publike apo vila e Mbretit të jetë një fellowship house.

Shumë më thjesht se kaq, kërkohet evidentim i ndërtimeve pa leje në bregdet e tjetërkund dhe shembje e tyre; një shqyrtim i ndërtimeve me leje në abuzim të kësaj të drejte, apo që ndërhyjnë në trashëgimi kulturore, ekologji etj., shembje dhe kompensim i pronarëve ose rialokim i tyre. Hapat e tjerë, me vend e me radhë. Pas kësaj spektakli dhe ekzigjencat. Përndryshe Durrana do të paragjykohet si një tjetër “Komunë Parisi”.

http://mapo.al/2013/08/27/a-do-te-je...una-e-parisit/

[Xhuxhumaku]

Një ditë e dështuar për “gjeneratën e Durranës”

14 tweet
Opinion e Mërkurë, 28 Gusht, 2013 | 12:49 pm
SAMI NEZA

Është e qartë se konferenca dyditore e qeverisë së re nuk ka realizuar pritshmëritë e saj dhe ishte e papërgatitur. Ekspertët e huaj që ishin ftuar kishin pak njohje rreth problematikave të Shqipërisë, por edhe në rastet kur i njihnin ato, nuk kishin shumë për të thënë. Dita e parë e saj ishte në një nivel për të ardhur keq, qesharake dhe shpeshherë me mungesë të madhe serioziteti nga folësit. Do kishte qenë një konferencë shumë serioze nëse qeveria e re do ta bënte një aktivitet të tillë me kapacitete vendase që njohin problematikat e urbanistikës në Shqipëri, pse jo me universitetin e Besnik Alisë dhe institutin e Dritan Shutinës. Idetë e ekspertëve të huaj ishin fillestare, shpesh groteske, pa ndonjë lidhje me realitetin dhe besoj aspak të dobishme për “konstruktorët e gjeneratës tjetër”.
Natyrisht që vendi ka nevojë për ekspertizë ndërkombëtare për turizmin, për shtrirjen e qyteteve dhe rimëkëmbjen e fshatrave, por konferenca nuk ia doli të shënonte asnjë moment që sillte risi apo furnizonte nevojat tona për një ekspertizë të tillë. Ç’do të bëjë Rama me propozimin për të mos ndërtuar rrugë që të çojnë në bregdet pasi do të shtohen turistët dhe do të ndotin detin, siç tha përafërsisht një nga ekspertët e “gjeneratës tjetër”? Do prishë rrugët që tashmë janë ndërtuar që të ruajë bregun? Do mbajë Piramidën për hir të rrëshqitjes së kalamajve, apo vila e diktatorit në Bllok do konkurrojë hotel “Grandin” për trajnime?
Konferenca ishte thjesht një koperturë për trajtimin e ashpër urban që qeveria e re ka lajmëruar se do të bëjë në të gjithë vendin. Prishja e ndërtimeve pa leje është një emergjencë. Nuk ka qenë e nevojshme të ftohen të huajt për të na mbushur mendjen të pranojmë aksionin e lajmëruar të Ramës. Edhe Kryeministri i ri e di këtë gjë. Dhe përderisa e di, nuk e ka pasur këtu hallin. Halli është te pranimi i modelit që propagandon qeveria e re që prej fushatës së zgjedhjeve të vitit 2009 dhe ato lokale të 2011-s, një model që është rrëzuar dy herë me vota. Nuk ka ra më 2013-n, pasi nuk e përmendën. Po flasin për të vetëm pas zgjedhjeve. Ky model ka si strukturë mbajtëse shndërrimet urbane të kontrolluara nga shteti, përmes të cilave do të arrihet edhe kontrolli social. Strukturë e cila ka kohë që është një mënyrë e gjimnastikës së Ramës sa herë merr pushtet. Në vendet tashmë të stabilizuara nga pikëpamja urbane, kjo rrugë është normale dhe natyrisht që duhet të ndalojë te kontrolli social, siç edhe ndalon në Perëndim, duke mos tejkaluar kufijtë e kontrollit përtej kujdesit për mirëqenie te kujdesi për idetë. Por atje nuk quhet model. Thjesht një metodë apo një aplikim, punë rutinë e institucioneve lokale apo qendrore që mbulojnë këto çështje.
Socialistët tanë e quajnë model. Dhe si të tillë nuk mund ta aplikojnë komunat apo bashkitë, por një strukturë e madhe që nuk mbulon vetëm problemet urbane, por edhe çështje të tjera. Këtu ndodh deformimi e kontrolli edhe përtej atij social. Kontrollohet gjithë zhvillimi, njëfarë kapitalizmi i planifikuar si ai i vendeve të ish-Bashkimit Sovjetik, i cili ushqen korrupsionin, krimin e organizuar dhe e çon shtetin në dorë të autokratëve dhe diktatorëve miliarderë, më keq se në socializëm.
Rama ka deklaruar se do të zhbëjë planin urbanistik të Tiranës, një plan që mori jetë dy vitet e fundit që Bashkia nuk është drejtuar prej tij. Rrëmuja urbane në Tiranë nuk do të ishte kaq e thekshme dhe problem për “gjeneratën tjetër të Durranës” nëse plani urbanistik do të publikohej dhe njerëzit do të kishin të qartë se ku ndërtohej dhe si ndërtohej. Për dhjetë vjet Rama nuk e bëri, edhe pse e premtoi planin dhjetë vite rresht. Ka premtuar tjetërsimin për shumë plane të tjera urbanistike lokale, si dhe do të shndërrojë hartën administrative të vendit. Do të zhbëjë mijëra ndërtime pa leje në bregdet pa pyetur të zgjedhurit e tij se sa aplikime për leje janë bërë dhe sa leje kanë dhënë të zgjedhurit e majtë që kanë pushtetin nga Ksamili deri në Velipojë, përfshirë Sarandën, Vlorën, Durrësin.
Në këtë rrëmujë, një fshesë urbane është e domosdoshme, por qeveria e re duhet më parë ta mbushë me moral këtë fshesë që të gjithë të besojnë se bëhet për të mirën e të gjithëve, dhe jo për të shpërndarë dhurata në funksion të mbajtjes së pushtetit.
Edhe pse konferenca dështoi, duke qenë se është thjesht konferencë, nuk ka ndonjë problem të madh, thjesht komplikohet pak kopertura që deshi të vendosë Rama. Dështimi apo suksesi nuk atakojnë strategjinë për implementimin e modelit.
Modeli tashmë është modifikuar edhe përtej urbanizimit, me rishikime dhe shndërrime të koncesioneve, jo vetëm të hidrocentraleve, por edhe të industrive të tjera. Janë në rrezik disa prej bizneseve të konsoliduara tashmë, të cilat ose do t’i kalojnë shtetit, do mbyllen në fillim e më pas do zëvendësohen me emra të tjerë për të njëjtat shërbime. Një frymëzim për modelin që nuk ndalet te biznesi dhe urbanistika, por vijon te administrata publike me projektimin e strukturave të reja për ministritë që të largojë nëpunësit dhe shfaqet më pas me konfliktin me Presidencën, Prokurorinë, institucionet e tjera të pavarura. Gjysma e PS-së numëron gjithë ditën numrin e zyrave që do të ketë opozita nga shtatori e në vijim.
Tani nuk quhet çmontim si në ’97-n kur Nano u bë Kryeministër, por model.
14 tweet

Te nderuar komentues! Duke mos dashur te cenojme opinionet tuaja, lutemi qe ato te mos permbajne fyerje dhe ofendime personale dhe te kene lidhje me shkrimin, apo temen per te cilen komentohet. Ne te kundert, nuk do te publikohen. Ju falenderojme qe na ndiqni dhe ju ftojme te vazhdoni te jeni pjese e Panorama Online. Moderatori

Lexoni Gazeta Panorama ne formatin PDF »»KLIKO KETU
1 Koment per “Një ditë e dështuar për “gjeneratën e Durranës””

Marku
28 Gusht, 2013 - 15:31

Le ti biem drejt z.Neza ! Ishte lideri juaj qe premtonte “ruspa dhe tritol” ne parlamentin e vitit 2000,kur te merrte pushtetin ! Ishit ju qe prishet mbikalimin tek “z.i zi” pa marre parasysh as shpenzimet e as kopetencat e pushtetit lokal te cilat po i permendni sot ! Ishte Rama qe kerkonte “Urbanizim dhe pastaj Legalizim” te banesave kur ju premtonit legalizim te shpejte e me nje pagese simbolike.Ju nuk bete as legalizim e as urbanizim,ju e bathorizuat territorin!Per kete aresye,elektorati si per zgjedhjet lokale ashtu dhe ato te pergjitheshme,votoi masivisht per Edi Ramen pasi dhe Bathorja eshte pjese e territorit te republikes dhe jo ciflik i Mziut dhe hambar votash per PD e cila kerkon ta mbaje ne gjendje getoje perjete.Njesoj si Tropojen tuaj z.Neza ! A u vjen zor te tregoni se cfare bete per Tropojen gjithe keta vite te mbreterimit tuaj ?

http://www.panorama.com.al/2013/08/2...en-e-durranes/

[benseven11]

Artikuj kaos.
Alfred Lela dhe Sami Neza duhet te rikthehen
dhe te bejne shkollen e gazetarise.
Te organizojne mendimet.
dhe shkruajne si duhet.

Artikuj te dobet shume.
Partia socialiste nuk ka plan
te vetin se si do procedohet me
urbanistiken.Mungon plani dhe
vete drejtuesit e Partise jane te turbullt
pa ide te qarta.
Ajo qe eshte me negativja eshte
perfshirja e te gjithe politikaneve te
Tiranes me urbanistiken dhe ndertimet pa leje.
Lerja urbanistiken specialisteve me
te njohur dhe me me experience te Tiranes si dhe specialisteve
nga Ministria e Ambjentit per te vazhduar me nje plan perspektiv te gjelber
per te krijuar infrastruture te shendetshme dhe me hapesirat e duhura
dhe jo xhungel,kacafytje ndertesash,mungese gjelberimi.
Plani urbanistik duhet te jete manifest i energjise se gjelber, hapesirave te
shendetshme,bukurise,elegances dhe jo te mbytet cdo meter katror me ndertime.