Close
Faqja 4 prej 4 FillimFillim ... 234
Duke shfaqur rezultatin 61 deri 78 prej 78
  1. #61
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Ne Itali botohet Antologjia e Letersise Shqipe

    Te pakten 35 autore shqiptare nga shekulli XVIII deri ne vitet 80-te te shekullit te kaluar jane prezantuar ne “Antologjia e Letersise Shqipe” botuar se fundmi nga Shtepia Botuese “Luigi Pelegrini “ ne Itali . Pergatitur nga Profesor Nasho Jorgaqi, Antologjia e ndare ne dy pjese –proze dhe poezi-, perfshin autore nga letersia e vjeter e periudhes se Rilindjes, letersia e Pavaresise dhe ajo e pasluftes.

    Nder autoret e botuar zene vend, J.Variboba, J..De Rada, N. Frasheri, Cajupi, Z.Skiroin, N.Mjeda, Gj. Fishta, F. Noli, Asdreni, V. Prenushi, A.Asllani, E. Koliqi, M. Kuteli, Migjeni, N. Hakiu, per t’u plotesuar me autore te pasluftes se Dyte Boterore si D. Agolli, I. Kadare, F. Arapi, Dh. Qiriazi, V. Skenderi, Xh, Spahiu, A. Istrefi, A. Mamaqi, E. Kadare, J. Xoxa, Q. Buxheli, S. Andoni, N. Prifti, Dh. Xhuvani, F. Ballanca .

    Lenda e perkthyer eshte marre nga botime te ndryshme te realizuara brenda dhe jashte Shqiperise ku spikasin emrat e perkthyesve E Koliqi, J. Kodra, J. Jeuse, E. Scalambrino, K.Kokoshi, R. Baldini, A. Vrioni. Antologjia voluminoze shoqerohet me nje parathenie dhe shenime bibliografike qe Prof. Jorgaqi ka realizuar per secilin nga autoret.

    Prof. Nasho Jorgaqi, pas ketij botimi, ka pergatitur “Antologjia e Letersise Shqipe bashkekohore”, me krijimtarine letrare te periudhes paskomuniste, e cila pritet te dale ne tregun e librit shqip brenda ketij viti.
    #VamosArgentina

  2. #62
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Vijon punimet Bordi i Parqeve Arkeologjike


    Bordi Kombetar i Parqeve Arkeologjike ne vazhden e organizimit te nje sere aktivitetesh per kremtimin e Dites Nderkombetare te Monumenteve, si bashkerendim me institucionet e trashegimise kulturore ne te gjithe vendit. Ne celje te takimit ministri Ylli Pango pohoi se, “per vendin tone, i pasur me monumente dhe per me teper i konsideruar nga UNESCO si nje vend i dendur me monumente ne nje siperfaqeje te vogel, kjo eshte nje dite tejet e rendesishme, aq me teper kur 18 per qind e ketyre

    Monumenteve, apo 700 syresh, kane pesuar demtime”. Duke dashur edhe nje here te leshoj alarmin per te gjithe njerezit e ndjeshem ndaj ketij problemi, per t’i mbrojtur keto monumente, nderkohe qe, sipas tij, jane marre masat emergjente per te ndeshkuar kundravajtesit dhe njekohesisht po punojne per te sanksionuar me mire statusin e parqeve te rinj arkeologjik, per te cilin po zhvillohet ky takim, per t’i zhvilluar me tej ata, sipas modelit te Parkut Kombetar te Butrinti, Apollonise e Shkodres deri diku.
    #VamosArgentina

  3. #63
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Njė bojaxhi dhe miliarderi Pacolli, duel pėr pikturat e Ibrahim Kodrės

    Derguar me: 27/04/2007

    • Piktori, nė moshė tė thyer dhe pak a shumė shėndetlig, vendosi ta trajtojė bojaxhiun, ndonėse mė tė ri nė moshė, por plot energji, si "baba" dhe familjen e tij si tė tijėn

    Piktori dhe bojaxhiu mund tė njihen nga duart. Tė dy i kanė tė mėdha, me kallo, tė mėsuara qė tė kapin jetėn pėr fyti. I pari ka qenė mė parė i famshėm nė botė dhe mė pas i pranuar edhe nė vendin e tij. I dyti, nė arrati nga diktatura, botėn donte, thjesht, ta njihte. Tė dy ishin mėsuar tė pėrdornin furēat pėr tė jetuar dhe ekzistencėn e tyre e ngjyrosėn me dendėsinė kromatike tė miqėsisė. Pasi i shkrinė nė holluesit e nostalgjisė, qė le shėnja tė pashlyeshme tek njerėzit e Lindjes, kuptuan se ndryshimet e pakapėrcyeshme ndėrmjet pėlhurave dhe mureve mund tė eliminoheshin me humanizmin reciprok, pėrtej fjalimeve tė mėdha, nė gjeste tė thjeshta afekti. Piktori shihte, nga vetmia e mrekullueshme e njė papafingoje, me pamje tė gjerė mbi ēatitė e Milanos, profilin e kaltėr tė maleve tė Lombardisė dhe, ndoshta, nė mendjen e tij, edhe largėsi tė tjera: Adriatikun, qė lag Shqipėrinė, ashpėrsitė e njė trualli tė lashtė, trajtat e njė nėne, qė e kishte lėnė jetim qė kur ishte vetėm tre vjeē.
    Nga ana e tij, bojaxhiu i thjeshtė dhe familja e tij, nga qetėsia e njė kopshti brenda njė banese, tė ngėrthyer mes trafikut qytetės, pa horizonte tė tjerė, veē atij tė parajsės sė vockėl, qė i ishte dhuruar nga famullia e zonės, nganjėherė i siguronin atij ngrohtėsinė e afekteve tė thjeshta, njė drekė tė mirė, verė tė fortė. Kur vdiq piktori, vitin e kaluar, i vetmuar dhe pa lėnė asnjė trashėgimtar, vendosi qė testamentin e tij ta zbatonte bojaxhiu. Pėr kėtė, i la atij shtėpinė, pasurinė, disa toka, fuqinė pėr tė nėnshkruar autenticitetin e pikturave tė tij dhe detyrėn pėr tė krijuar njė fondacion me emrin e tij nė Shqipėri. Detyrė, tė cilėn tani bojaxhiu, qė ndėrkohė vazhdon tė lyejė muret e shtėpive tė Milanos dhe studjon darkave libra arti, po pėrpiqet tė realizojė, jo pa vėshtirėsi, duke u impenjuar, bashkė me tė bijtė, pėr hapjen e njė muzeu (tė pėruruar para pak ditėsh nė sheshin Lagosta) dhe pa prekur, me pėrjashtim kur njė gjė e tillė kėrkohet pėr interesat e Fondacionit, trashėgiminė e fituar, qė llogaritet nė rreth tre milionė euro.
    Jetėt e tyre ishin puqur nė fillim tė viteve '90. Piktori Ibrahim Kodra, nė shtėpinė e tij nė sheshin Lagosta po fantazonte mbi tė ardhmen e tij, kur, njė mėngjes pranveror, bojaxhiu Fatos Faslliu, qė sapo kishte mbėrritur nė Milano, trokiti nė derėn e tij pėr tė parė me sytė e vet diēka, qė, pėr tė, ishte njė mit. Mendonte se do tė kishte tė bėnte me njė statujė, por, pėrballė tij, gjeti njė njeri tė butė dhe tė gatshėm pėr ta ndihmuar. Folėn me njeri-tjetrin nė dialektin e banorėve tė bregdetit durrsak e tė kodrave tė Tiranės, u mallėngjyen duke kujtuar Vendin e largėt tė Shqiponjave e vizitat mė tė fundit nė tė. Pas kėsaj, filluan tė takoheshin shpesh dhe, ngadalė, ndryshuan rolet.
    "Familja e tij"
    Piktori, nė moshė tė thyer dhe pak a shumė shėndetlig, vendosi ta trajtojė bojaxhiun, ndonėse mė tė ri nė moshė, por plot energji, si "baba" dhe familjen e tij si tė tijėn. Shumė shpejt, bojaxhiu filloi ta thėrrasė "djali im i madh", pak me tė qeshur, pak me bezdi. Nga ana e tij, Kodra, me dashuri, e thėrriste "baba". Kėshtu, vazhdoi pėr vite me rradhė. Nė ato vite, Ibrahim Kodra konsiderohej si njė legjendė e gjallė, "post-kubisti i fundit nė botė", njė nga artistėt mė tė mėdhenj tė shekullit tė 20-tė. Pikaso ua prezantonte miqve tė tij si "Mon ami, peintre albanais, Kodra" (Miku im, piktori shqiptar, Kodra), ndėrkohė qė poeti Paul Eluard e pėrcaktonte si "primitivi i njė qytetėrimi tė ri". Shkrimtari Montale e angazhoi pėr tė bėrė ilustrimet e njė libri tė tij, ndėrkohė qė pėr kolegun e tij Quasimodo, Kodra ishte si njė vėlla.
    Mbėrritja nė Brera
    Kodra ishte lindur nė Ishėm, fshat i vogėl shqiptar, nė vitin 1918. Ishte i biri i njė kapiteni tė marinės ushtarake, tė cilin rrallė e shihte. Pasi u shkollua nė oborrin e mbretit Zog, ku pėrfundoi studimet e mesme, Kodra ndoqi shkollėn e artit. Mė 1938, kur ishte 20 vjeē, falė njė burse studimi, mbėrriti nė Milano, ku u regjistrua nė Akademinė e Breras, pėr tė mos lėvizur mė prej andej. Bojaxhiu Fatos Faslliu, djali i njė akovati nga Durrėsi, tė vrarė nga diktatura, ndėrkohė, kishte pėrfituar menjėherė nga njė hapje e ndrojtur e regjimit komunist shqiptar, mė 1990, e ishte larguar nga vendi. Arriti qė tė tėrheqė edhe gruan. Mė pas, njė natė, u kthye pėr tė marrė edhe tė birin, Sadriun, i cili, nė atė kohė, ishte vetėm tre vjeē, nga kthetrat e regjimit, qė e mbante peng nė kthetrat e tij, nė shtėpinė e gjyshėrve. E mbėshtolli nė pallton e tij dhe e hodhi pėrtej klonit tė kufirit, saktėsisht mbi njė valixhe tė madhe, tė cilėn e kishte hedhur atje pak mė parė. "Nė rini, isha marrė me basketboll", tregon ai. Mbėrritėn nė stacionin e trenit tė Goricias dhe, mė pas, pėrsėri nė Milano. E shoqja, Xhulieta, ishte shtatzėnė e, pak mė pas, lindi Raisėn, me tė mbėrritur. Duke pyetur shoferėt e taksive nė stacionin hekurudhor tė Milanos, Fatosi zbuloi se ku banonte piktori mė i famshėm i Shqipėrisė dhe u nis ta takonte. Kėshtu, filloi njė histori e gjatė miqėsie.
    Bashkėjetesė e vėshtirė
    Piktori vdiq nė moshėn 88-vjeēare, mė 7 prill tė vitit tė kaluar. Bojaxhiu 50-vjeēar mėsoi se ishte bėrė zbatuesi i testamentit tė tij. Me mundėsinė pėr t'u kthyer nė milioner, nė jetėn e tij u shtua edhe njė motiv: nderimi sa mė shumė i mikut tė vdekur. Por, nė histori, ka edhe tė papritura. Kėshtu, nė testament, Kodra kishte caktuar si tė plotfuqishėm edhe njė tjetėr tė birėsuar, qė, kėtė herė, ishte njė miliarder, tashmė nė krye tė njė fondacioni nė Zvicėr. "Ta doni njeri-tjetrin si vėllezėr", kishte shkruar ai. Por, dihet, vėllazėria ėshtė e vėshtirė pėr t'u menaxhuar, aq mė tepėr, kur njė nga vėllezėrit mban emrin problematik tė Behxhet Pacollit, ish-burrit tė Ana Oksės, njė afarist shumė i fuqishėm shqiptar. Pėr tė, jeta ka aromėn e parasė. Pėr Fatosin, ajo mban erė bojė. Pacolli synon tė fillojė menjėherė tė shesė. Fatosi do tė kishte dėshirė tė ruante veprat e mjeshtrit. Nga lartėsitė e qiellit, ndoshta, Kodra zbavitet duke i parė e duke bėrė edhe retė po aq tė padeshifrueshme e abstrakte, sa edhe pikturat e tij. Tė pėrziesh tė dy kėto esenca, vėrtet nuk do tė ishte fare e lehtė. La Stampa
    #VamosArgentina

  4. #64
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Ndoc Tusha, Mjeshtri me duar nė kashtė

    • Oliverta Lila

    Nga familja trashėgoi dėshirėn pėr t'u marrė me punime artizanale. Qė i vogėl filloi tė ecte nė gjurmėt e tė parėve. Por asnjė para tij nuk kishte provuar tė punonte me kashtėn. Ndoc Tusha do ta niste me dėshirėn e njė tė riu qė i pėlqejnė sprovat e qė vitet do ta kthenin nė njė mjeshtėr tė vėrtetė. Ai lindi nė Pukė dhe mė pas aktivitetin e tij e vazhdoi nė vatrėn shkodrane tė kulturės. Nuk tentoi qė kashtėn e thekrės ta zbatonte nė teknika tė njohura pėr tė zbukuruar orendi shtėpiake si tavolina, karrige, pėr tė bėrė vazo apo gjėra tė tjera artistike. Kashtėn do ta aplikonte pėr tė bėrė vepra unikale. Nėse peizazhet e qeta, kompozimet e portretet artistėt i kanė krijuar me penel, Tusha i ka bėrė ato me kashtė. Janė punime krejt tė veēanta, pėr tė cilat ai thotė se nuk ka asnjė njeri tjetėr qė i realizon. Ėshtė aplikuesi i vetėm i kėsaj teknike nė pikturė jo vetėm nė Shqipėri, por edhe mė gjerė. Gjithēka e bėn vetė. Kashtėn origjinale e ngjyros vetė nė nuanca tė shumta pėr tė krijuar larmishmėrinė e pikturave tė tij. Nuk ka pasur shembuj referimi dhe kėshtu i ėshtė dashur qė ēdo gjė ta provojė vet. Tashmė mban mbi supe vite tė tėra punė. Nė moshėn 72-vjeēare e gjen ende tė ulur nė studion e tij modeste, tek mundohet qė fijeve tė kashtės t'u japė formėn e duhur. Tregon se ka bėrė punime artizanale qė i vogėl, kur nė moshėn 7-vjeēare kishte nisur tė gdhendte drurin. Rastėsia do ta takonte me njė pikturė tė vjetėr me kashtė e realizuar nga grekėt. "E pashė atė punė dhe mė pėlqeu shumė. Nuk mė tregoi askush se si ishte punuar. Nisa tė mendoja teknikat e mundshme pėr ta aplikuar", - tregon Tusha. Veprėn e parė do ta realizonte nė vitin 1957. Dy luanė tė vendosur pėrballė njėri-tjetrit do tė ndiqeshin nė vitet qė pasuan nga vepra tė panumėrta. Gjithēka kėrkon kujdesin maksimal. Fijet e kashtės ai i pret nė pjesė tė vogla nė funksion tė idesė sė tij. Tregon se nėse vetėm njėra prej tyre do tė ngjitej keq, atėherė e gjithė puna tė shkon dėm. "Nuk gabova as nė pikturėn e parė me kashtė. Kjo mė bėri qė tė kėrkoja gjithnjė e mė shumė te vetja", shprehet Tusha. Mjeshtri i kashtės, vitet e fundit ka tentuar drejt njė pikture tjetėr po aq tė rrallė. Krahas tablove tė kashtės, tė varura nė studion e tij qėndrojnė edhe piktura tė bėra me tallash dhe rėrė. Eksperienca me kashtėn e shtyu tė provonte edhe kėto dy elementė tė tjerė.
    Portretet e Partisė
    Nė kashtė ka bėrė pothuajse tė gjithė portretet e figurave tė njohura politike nė kohėn e diktaturės. Madje, punonjėsit e Komitetit tė Partisė kanė qenė portretet e para tė Ndoc Tushės. Ka bėrė shumė portrete tė Enver Hoxhės me porosi tė funksionarėve tė kohės. Disa shkonin pėr dhuratė e tė tjera vareshin nėpėr zyra. Tusha tregon se kishin autorizim nga dega e brendshme pėr tė punuar. Madje tregon se porosi i vinin edhe pėr drejtues tė njohur tė Kinės si Mao Ce Duni, Ēu en Laj etj me tė cilėt shteti ruante marrėdhėnie tė mira politike. Nė kashtė ka bėrė edhe Stalinin, portrete qė jepeshin si dhuratė gjatė takimeve diplomatike. Herė-herė kjo ka pasur edhe koston e vet. Kallėzimi pėr tendenca ideologjike mbi portretin e udhėheqėsit ka rrezikuar ta ēojė nė burg. Tė gjitha portretet i bėnte kur punonte si mjeshtėr nė Ndėrmarrjen Artistike tė Shkodrės. Ndoc Tusha tregon se ai ishte i pari qė ka vėnė tabelėn e kėsaj ndėrmarrjeje qė fillimisht kishte 84 punėtorė. Drejtonte tė gjithė prodhimin e eksportit. Ndėrsa nė vitin 1975, Ndėrmarrja Artistike numėronte 700 punėtorė ku Tusha ndiqte teknologjinė. Tregon se e ka ndjerė qė me kashtėn mund tė punonte lirshėm atėherė kur realizoi portretet. "Portretet janė shumė tė vėshtira pėr t'u punuar", shprehet ai duke theksuar se njė i tillė mund tė dojė rreth 3 muaj a mė shumė punė. Por ai nuk ka punuar vetėm me figura politike. Gjatė viteve tė mėvonshme, pas pėrmbysjes sė sistemit ruan edhe njė sėrė portretesh shenjtorėsh, tė Skėnderbeut apo edhe portrete burrash e grash me veshje popullore.
    Nėnė Tereza e parė
    Portretin e parė tė shenjtores shqiptare, Ndoc Tusha e ka realizuar kur vitet ishin ende tė trazuara. Nė vitet 84 -85 me fijet e kashtės ai krijoi Nėnė Terezėn. Shprehet se i duhej tė ruhej shumė. Nėse dikush do ta kuptonte se ēfarė po realizonte, pasojat mund tė merren fare lehtė me mend. Tregon se gjatė kohės qė po punonte pėr Nėnė Terezėn, i ėshtė dashur tė bėjė 14 shtėpi Thethi pėr tė mbuluar punėn e vėrtetė. "Nė kohėn qė hynte ndonjė njeri unė e ulja poshtė portretin e Nėnė Terezės dhe filloja tė punoja mbi shtėpinė e Thethit", - shprehet Tusha. Ndėrsa vite mė vonė punėt e tij do tė mbėrrinin deri nė Vatikan. Nė kohėn kur Pandeli Majko ka qenė kryeministėr i ka dėrguar si dhuratė Papa Gjon Palit, njė portret pėr tė dhe njė tė Nėnė Terezės tė punuar nė kashtė nga Ndoc Tusha. "Mė ėshtė dashur 4 muaj pėr tė punuar portretin e Papės dhe 3 muaj atė tė Nėnė Terezės", - tregon Tusha, i kėnaqur qė punėt e tij kanė marrė bekimin e Papės.
    Tallashi dhe rėra
    Pas kashtės, Ndoc Tusha vendosi tė provonte tė bėnte pikturė edhe me tallash e rėrė. Lėndėn e parė e siguron vet. Ka nisur qė kėtė teksnikė ta pėrdorė nė vitin 2005, atėherė kur punimi me kashtė iu vėshtirėsua shumė nga mosha. Pikturat e tij funksionojnė me ngjitje. Mbi dėrrasė hidhet me penel figura qė do tė realizojė dhe mbi kėtė bojė vendoset rėra ose tallashi qė mė pas punohet. Ėshtė e vėshtirė ta pėrshkruash kėtė proces pa e parė. me njė sitė shumė tė dendur ai e siguron rėrėn nė plazh dhe nė studion e tij i ka dhėnė 50 ngjyra ndėrsa ka ngjyros nė 100 ngjyra tallashin. Tusha tregon se nė 1 cm kub tė pikturės sė tij ka 150 kokrriza rėre. Pas pėrfundimit tė punės, edhe nėse atė e fėrkon me dorė asnjė prej tyre nuk bie. Ndėrsa krijohen ngjyra tė veēanta. I ėshtė dashur shumė tė gjejė pajisjet e nevojshme pėr aplikimin e rėrės dhe tallashit. Tė gjitha janė mjete rrethanore. Ndoci punon edhe me guackat, por kėto tablo janė mė tė pakta. Me punėt e tij ka bėrė ekspozita tė shumta, edhe pse tregu ngelet sėrish i vėshtirė pėr t'u gjetur. Nė vitet '80 -81 ka hapur ekspozitė nė Shkodėr dhe Tiranė. I janė dashur mė shumė se 11 vjet pėr tė hapur ekspozitėn e radhės nė Shkodėr dhe mė pas sėrish nė Tiranė. Ndėrkohė qė punėt e tij janė vlerėsuar shumė jashtė Shqipėrisė si nė Itali ku ka hapur tre ekspozita, nė Zelandėn e Re apo edhe nė Kosovė. Shprehet se asnjėherė nuk ka mundur dot tė prezantohet nė Galerinė Kombėtare tė Arteve. Me shumė vite punė mbi supe, veēanėrisht pėr kontributin qė ka dhėnė nė ndėrmarrjen artistike, ka trokitur nė tė gjitha dyert pėr tė marrė njė pension tė posaēėm qė nuk iu dha asnjėherė.
    Punėt e fundit
    Gjatė kėtyre viteve ka bėrė punė tė shumta. Nė studion e tij gjenden edhe pak tufa kashtė thekri. Me to do tė mbyllė punimet e fundit. Mjeshtrit tė kashtės, pėrveē vėshtirėsisė pėr tė gjetur material, i rėndon edhe gjendja shėndetėsore. Ka ende disa korniza bosh qė i porosit te njė miku i tij nė Ulqin. Edhe ato do t'i mbushė me nga njė pikturė. Ka kaluar kohė tė gjatė duke u marrė me pikturat dhe kėtė e pohon edhe bashkėshortja e tij. Nga fėmijėt e tij nuk e ka trashėguar asnjė kėtė dhunti. Ata janė larguar jashtė shtetit me familjet e tyre. Vetėm nipi ka shfaqur pasionin pėr tė pikturuar. Nėse njė ditė do tė dojė tė ndjekė gjurmėt e gjyshit, ai ia ka shkruar tė gjitha teknologjitė nė njė fletore. Kėto ditė vazhdon tė punojė njė tablo krejt tė veēantė. Pemėn e jetės. Njė pemė e punuar me kashtė qė shumicėn e gjetheve i ka tė rėna. Janė vitet qė i kanė kaluar. Ndėrsa nė njė kapak qė do tė mbyllė atė ka shėnuar emrat e paraardhėsve tė tij, tė fėmijėve, tė mbesės e tė nipit. Me shpresėn se tė paktėn puna e tij do tė mbesė.
    #VamosArgentina

  5. #65
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Massimo Ranieri, nje traviate moderne per Tiranen

    • Admirina Peēi

    Njė "Traviatė", ndryshe, ekskluzivisht pėr Tiranėn do tė sjellė kėngėtari dhe regjisori i njohur italian, Massimo Ranieri. Verėn e vitit tė kaluar, nė teatrin "Verdi" nė Trieste, Ranieri shėnoi njė sukses tė plotė me operan "Traviata" si regjisor. Njė koncept krejt i veēantė, ku veē artistėve tė tjerė tė famshėm, nė kryerolin e kėsaj opera nė rolin e Violetės kishte angazhuar dy sopranet e njohura shqiptare, tė mirėnjohurėn Inva Mula dhe sopranon e re tė suksesshme, Ermonela Jaho. I ftuar nga Teatri Kombėtar i Operas, nė Tiranė, Massimo Ranieri do tė sjellė po kėtė shfaqje pėr publikun shqiptar. Pak kohė pas mbėrritjes nė Tiranė, Ranieri ka thėnė para mediave se ėshtė thellėsisht entuziast qė ka gjetur rastin tė vijė nė Shqipėri me kėtė shfaqje, edhe pse do tė kishte dashur shumė tė kishte njė ftesė si kėngėtar. Ai u shpreh se do tė realizojė njė "Traviatė" krejtėsisht tė re, tė ndryshme edhe nga ajo qė vuri nė Trieste, e cila u prit jashtėzakonisht mirė nga kritika dhe u cilėsua njė kėndvėshtrim bashkėkohor, larg kontureve tė klasikes.
    Menjėherė pas takimit me mediat, qė nė orėn 17:00, Ranieri ka zėnė vendin e tij para trupės sė pėrzgjedhur pėr kėtė shfaqje dhe ka nisur provat. Nė krah pėr kėtė shfaqje, e cila do tė shėnojė premierėn me 12 maj, do tė ketė asistenten e tij, Lejla Martinuci.
    Drejtori i Teatrit Kombėtar tė Operas dhe Baletit, Zhani Ciko tha dje se po tentojnė tė sjellin pėr njė shfaqje nė Tiranė edhe sopranon Ermonela Jaho. Ndėrkohė qė nė vargun e artistėve shqiptarė qė do tė punojnė kėto dy javė me Ranierin, do tė jenė edhe dy sopranot Marjana Leka dhe Etleva Golemi, qė do tė interpretojnė rolin e Violetės. Ndėrsa pėr drejtimin e kėsaj shfaqje ėshtė zgjedhur dirigjenti francez, Andre Bernard.
    Pėr Massimo Ranierin, qė njihet si njė prej figurave mė tė nė zė tė spektaklit nė Itali, kjo ėshtė hera e parė qė vjen nė Shqipėri. "Jam entuziast. Mendoja prej kohėsh tė gjeja rastin tė vija si i ftuar nė vendin tuaj shumė tė bukur. Por e kisha menduar kėtė si kėngėtar. Sidoqoftė, rasti e solli tė vij nė kėtė vend me traditė tė madhe lirike, si regjisor i operas sė famshme tė Verdit, "Traviata".
    Nga njoftimet nė faqen web tė artistit tė mirėnjohur italian, mėsohet se menjėherė pas Tiranės, produksioni i Massimo Ranierit, "Traviata" do tė shfaqet nė teatrin e famshėm, "San Carlo", tė Napolit. Kjo vepėr e Verdit, qė daton nė vitin 1856, ka njohur premierėn e parė pikėrisht nė Teatrin lirik tė "San Carlos", nė Napoli.
    #VamosArgentina

  6. #66
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Ne Durres nis festivali i poezise "Poeteka"

    • Poeteka, festivali nderkombetar i poezise, pas Durresit do te vijoje ne qytetet Shkoder, Berat dhe Tirane kryesisht ne mjediset historike muzeale

    Ka nisur me Durresin festivali nderkombetar i poezise, “ Poeteka” i zhvilluar kryesisht ne mjediset e amfiteatrit dhe prane mureve te kalase se vjeter. Poeteka, pas Durresit do te vijoje ne qytetet Shkoder, Berat dhe Tirane kryesisht ne mjediset historike muzeale. Festivali nderkombetar i poezise organizohet per te tretin vit ne vendin tone, duke e radhitur Shqiperine ne vendet organizatore te tij.
    #VamosArgentina

  7. #67
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Massimo Ranieri: Ditėlindja, njė rrėfim nė Tiranė

    Derguar me: 04/05/2007
    • Oliverta Lila

    Dita e djeshme pėr tė do tė niste normalisht. Prej disa ditėsh nė Tiranė, Massimo Ranieri do tė linte Hotel Tiranėn pėr t’iu drejtuar Teatrit tė Operės. Pas njė kafe mėngjesi hyn nė sallėn e provave. Artisti italian, i njohur nga publiku shqiptar mė shumė si kėngėtar, ka ardhur bashkė me regjinė e njė Traviate moderne. I ėshtė vėnė punės deri nė detaje, duke harruar gjithēka jashtė spektaklit. Madje edhe qė e djeshmja shėnonte 56-vjetorin e tij tė lindjes. Urimet kanė qenė njė surprizė pėr Ranierin. Do ta merrte me hezitim ftesėn e drejtorit Zhani Ciko pėr tė bėrė njė mbledhje. I ėshtė thėnė se ka disa probleme qė duhen zgjidhur. Nuk i ka ngjitur me qejf shkallėt pėr tė shkuar nė zyrė, ku nė vend tė vend tė njė mbledhjeje rutinė, e kanė pritur urime tė shumta. Njė tufė lule, njė tortė ditėlindje dhe disa fotografi me artistėt shqiptarė, u kthye nė njė festė modeste pėr artistin. Pas kėsaj, ai i ėshtė kthyer sėrish sallės sė provave. Tragjedia e Violetės e ka pushtuar tė tėrin. Kėmbėngul deri nė detajin mė tė vogėl. Padyshim qė mė shumė se kushdo kėtė e ndjejnė artistėt e TOB-it. Ranieri nuk kėrkon thjesht kėngėtarė, por edhe shpirt aktori. Ka menduar njė Traviatė moderne, tė cilėn e ka kėrkuar nė rrugėn e vazhdueshme tė eksperimentimeve tė tij. Nė intervistėn e mėposhtme ai zbulon se ēfarė do tė sjellė pėr publikun shqiptar dhe aventurėn e tij pėr tė bėrė regji lirike.
    Keni festuar njė pėrvjetor nė Tiranė. Si e pėrjeton Ranieri njė ditė tė tillė?
    Tė bėn tė shohėsh para, por njėkohėsisht tė shohėsh edhe se fundi ėshtė gjithnjė e mė afėr. Je njė vit mė i vjetėr. Gjithashtu, mendon edhe tė ardhmen. Mundohesh ta shohėsh mė mirė se njė vit mė parė dhe shpreson qė viti qė vjen tė jetė me mė shumė diell, me pak re dhe kohė tė keqe, qė tė jetė pak mė i qartė pėr tė gjithė ne dhe pak mė i qetė.
    Prej disa ditėsh ndodheni nė Tiranė pėr tė vėnė nė skenė operėn Traviata. Qė nė fillim ėshtė cilėsuar si moderne. Si do tė jetė nė tė vėrtetė Traviata qė do ngjitet nė skenė?
    Nuk ėshtė klasike. Unė e kam sjellė Traviatėn mė ndryshe nga ato qė kam parė deri mė tani, sepse nuk mė pėlqen ta sjell si njė vepėr borgjeze. Ėshtė njė “Traviatė” shumė realiste, qė flet pėr njė argument universal, siē ėshtė dashuria. Dashuria ėshtė e njėjtė si nė vitet 800, 2000, 5000 vjet mė parė apo edhe nė kohėn e Adamit dhe Evės. Ndjenjat janė tė njėjtat, kėshtu qė e kam transferuar kėtė histori pothuajse nė ditėt tona, ku njė vajzė shumė e sėmurė takohet me njė djalosh dhe dashurohen ēmendurisht. Asaj i ndodh tragjedia mė e madhe e jetės. Njė tragjedi qė ėshtė mė e madhe se sėmundja, dashuria. Qė kur ka qenė e vogėl, Violetės i ėshtė imponuar tė mos dojė, tė mbyllė zemrėn dhe ta kthejė nė njė copė mishi normal, qė nuk pulson dhe nuk rreh ndaj emocioneve tė forta. Ajo nuk mund tė dashurojė, ajo duhet tė punojė. Kuptim e dashurisė qė po pėrjeton e gjen brenda njė fraze tė vetme “Ē’gjė e mrekullueshme ėshtė tė jesh e dėshiruar dhe tė duash”. Nė momentin qė ajo shkon nė shtrat me baronin, markezin apo klientė tė tjerė, atė e dėshirojnė, por ajo nuk i do.
    Duket se tentoni mė shumė te personazhi i Violetės se sa te historia nė tėrėsi?
    Mė ka interesuar mė shumė drama e vajzės, njė vajzė qė vdes qė nė moshėn 19-vjeēare, se sa tė tregoj atė botė qė ne tashmė e njohim. I jam kushtuar dramės dhe bukurisė sė dashurisė qė lind te Violeta. Drama e sėmundjes sė saj dhe dashuria e kėtyre tė rinjve qė takohen dhe ndahen. Violeta arrin mė nė fund tė hapė strofullėn e zemrės sė saj, ka filluar tė ndjejė pulsimet. Por kjo e gjitha kthehet nė tragjedi. Ajo nuk mund tė dashurojė nė kėtė botė, ku duhet tė duash gjithnjė e mė shumė. Mė ka interesuar shumė edhe jeta e Violetės sė djeshme, tė asaj fėmijė qė nė moshėn 13-vjeēare ėshtė hedhur nė rrugė pėr tė punuar si prostitutė. Pėr kėtė do tė shohim nė skenė nė fillim tė preludit njė vajzė (njė retrospektivė e jetės sė saj pėr ta njohur para se tė bėhej Violetė), qė kur ishte fėmijė ndoshta donte tė bėhej balerinė nė Paris. I njėjti prelud do tė jetė edhe nė fund. Ajo jeton nė njė botė tė ashpėr, ku ēdokush njihet me tjetrin vetėm nėpėrmjet shampanjės, kokainės, festave, karrocave tė fundit tė 800-ės.
    E mendoni se si mund tė reagojė publiku pėrballė “Traviatės” tuaj?
    Nuk e njoh publikun kėtu, edhe pse mė kanė thėnė qė ėshtė i afėrt me teatrin. Kjo ėshtė “Traviata” ime. Njerėzit mund tė presin edhe njė oper klasike, por unė i jam dedikuar kėtij projekti, kam punuar shumė dhe jam i lumtur qė e bėj kėshtu. Nuk do ta ndryshoja kurrė. Pas Tiranės do tė shkoj nė Napoli dhe do tė bėj njė “Traviatė” tjetėr po nė kėtė version. Atje e njoh publikun, se ėshtė qyteti im. Megjithatė, pėrsėri pajtohem me publikun. Nėse atij nuk i pėlqen “Traviata” ime, do tė thotė se ka dashur tė shohė diēka ndryshe.
    Prej disa ditėsh po punoni me artistėt e TOB-it. Cilat janė pėrshtypjet e para?
    Unė kam punuar edhe mė parė me artistė shqiptarė, siē ėshtė Ermonela Jaho dhe Inva Mula. E mendova qė mė parė se kėtu mund tė kishte profesionalitet tė madh dhe kėshtu e gjeta te Eva, Mariana, personazhet e tjerė apo edhe artistėt e korit. Nė katėr ditė ne kemi arritur tė kalojmė gati tė gjithė operėn dhe kjo ėshtė e mrekullueshme, nuk ka ndodhur nė historinė lirike. Kjo ėshtė meritė e tyre, unė jap udhėzimet dhe ata i zbatojnė.
    Gjatė provave ju keni insistuar jo vetėm te zėri, por edhe shprehja artistike e kėngėtarėve. Sa e rėndėsishme ėshtė pėr ju?
    Qė nė fillim mė mahniste mendimi qė t’i bėja kėngėtarėt edhe pak aktorė. Pėrgjithėsisht kėngėtari lirik mendon vetėm pėr zėrin. Sot kohėt kanė ndryshuar. Kėngėtarėt e rinj duhet tė jenė edhe pak aktorė, sepse publiku duhet tė jetė i lodhur duke parė njė kėngėtar statik, qė kėndon dhe ikėn. Duhen pėrfshirė edhe pak veprime fizike, gjė qė kėrkon shumė sakrifica nga ana e kėngėtarėve. Nė fakt i shoh pak tė lodhur.
    Ju keni punuar me dy Violeta shqiptare; Ermonela Jahon dhe Inva Mulėn. Si ka qenė ky bashkėpunim?
    Ishte njė bashkėpunim fantastik, mbi tė gjitha me Ermonelėn. Ermonela mė kujton veten kur isha i ri, me njė dėshirė tė madhe pėr tė mėsuar. Ajo merr vazhdimisht. Ėshtė njė artiste e mrekullueshme. Po ashtu edhe Inva Mula, por kam punuar mė shumė me Ermonelėn dhe Invėn, nuk pata mundėsi ta njihja nė thellėsi.
    Veshjet dhe skenografia do tė jetė po si vėnia nė Itali?
    Veshjet do tė jenė ato tė viteve ’50-’60, ndėrsa skenografia do tė jetė shumė e thjeshtė. Pas kemi perden e zezė dhe karrige tė thjeshta tė vendosura nė formė arene. Jam munduar t’i pėrshtatem kėsaj dramaturgjie. Nėse do tė kisha variant klasik, atėherė edhe unė mund tė pėrdorja dritare tė mėdha, ambient madhėshtor. Gjithēka ndodh rreth njė divani, qė ėshtė edhe shtrati i saj i vdekjes.
    Ēfarė ju shtyu tė merreshit me operėn?
    Nuk e di, kishte kohė qė doja tė kaloja nė regji, megjithėse jo nė lirikė. Unė jam aktor dhe mendoja qė puna ime e parė do tė ishte njė Ēehov, Pirandelo apo Molier. Nė fakt kjo gjė e bukur mė ndodhi 5 vjet mė parė nė operėn Macerata, ku unė iu futa kėsaj rruge.
    Nga kėnga, aktrimi, regjia...A nuk ju lodh ky rrugėtim?
    Ėshtė njė dėshirė pėr tė njohur gjėra qė nuk i njoh. Ėshtė si tė hapėsh njė dritare tė re nė botė dhe asnjėherė nuk kthehem pas. Edhe kjo qė po kaloj kėtu ėshtė njė tjetėr emocion. Ėshtė gjithnjė njė zbulim. Megjithatė ėshtė e vėshtirė, sepse njė njeri qė nuk rri asnjėherė nė njė vend, idealisht ėshtė gjithnjė me bagazhe nė dorė, gjithnjė nė njė tren, makinė, aeroplan, je gjithnjė duke parė rrugėt, duke njohur shtėpitė, njerėzit etj.
    Sa po i kushtoheni kėngės kėto kohė dhe a do tė dėshironit tė ishit nė Shqipėri si kėngėtar?
    Pas “Traviatės” kėtu dhe nė Napoli do tė vazhdoj turin e koncerteve nė Itali. Do tė mė pėlqente shumė tė vija edhe kėtu nėse do tė mė bėnin njė ftesė. Me sa di, nė tė kaluarėn time kėtu kam qenė njė kėngėtar i njohur.
    #VamosArgentina

  8. #68
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Mitrush Kuteli, ikja e dhunshme e para 40 viteve

    • Flora Nikolla

    Njė herė nė njė vend x , njė ministėr tė brendshėm e pyeten se kush kishte qėnė ministėr I brėndshėm nė kohėn e Shekspirit. -Nuk e di , i ishte pėrgjigjur ministri. -Por kur nuk e di ti qė je ministėr , kush mund ta dijė tjetėr, i ishte pėrgjigjur njeriu qė etapat e historisė njerėzore i kishte tė lidhura me emra tė mėdhenj tė letėrsisė.
    Se nė fakt, kujtimi pėr njerėzit e mėdhenj, qė shkruajnė letėrsi, vetėm duket se pushon mbi kohėn, e cila edhe pse ikėn apo duket sikur kinse fle, zgjohet e madhėrishme dhe e pandjeshme nėn emrat e mėdhenj. Emrat e tjerė janė vetėm emra, qė flenė me emrin e ujit tė vdekur. Flas kėtu pėr vlerėn qė mbjell farė nė tokat djerrė nė tė verdhė tė mardhur, por qė nxisin jetėn pėr tė mos e jetuar me vetminė vetmitare. Sepse sado mundohen tė fshehin prodhimin e tyre, ajo rritet 'e harbuar' mes kohės duke vrarė vitin kur ėshtė shkruar dhe pastaj vetiu i detyron njerėzit tė pyesin si ai njeriu, cili ka qėnė ministėr i brėndshėm nė kohėn e Shekspirit…!!! Dhe unė them se jehonat e njerėzve qė ditėn tė shkruajnė letėrsi nė Shqipėri nuk do tė mund tė dėgjohen ndonjėherė me erė vjetėrsie. Dhe nuk janė pak.
    Flas kėtu pėr Mitrush Kutelin. Njė stilist i rrallė, sa edhe psikolog i thellė, tek i cili rrėfimi rrėshqet nga gjuha e blatuar me ngjyrimet popullore. Edhe ai shkroi nė fillimet e njė shekulli tė kaluar.
    * * *
    "Duhet thėnė se ne na duhen shqipėrime, jo pėrkthime fjalė pėr fjalė. Nė pėrkthime kemi penda varfanjake e sidomos kaleme anonimė qė nuk njohin ligjet e shqipes dhe ca mė shumė gjuhėn nga e cila mburon vepra. Shumė pėrkthime ku shqipja ka dalė e therrur nė gisht…" Vallė sa kohė kanė kaluar qė kur Mitrsh Kuteli, mjeshtri i rrėfimit tė shqipes, ka renditur kėto fjalė? Me njė frymė, pyetjes mund t'i pėrgjigjesh se i ka thėnė dje, ose nė njė simpozium shkencor organizuar pak kohė mė parė. Koha vetėm mbas kėtij fragmenti, duket e fshirė se nė mes tyre tė jepet e vėrteta absolute: e tashmja e ngėrthyer njėshtaz me tė tashmen… Mitrush Kuteli, ka shumė vjet qė ka ikur fizikisht. Atėhere ishte 4 maji i vitit 1967. Nė fakt ai iku se tė tjerė, ia afruan me dhunė e forcė psikologjike ikjen. Shqipėria atėherė kuadratonte nė ēdo cep tė jetės ideologjinė komuniste qė tentuan t'ia jepnin edhe Mitrush Kutelit nėn titullin anemik Armik i Popullit.
    "Profesionalizmi nė letėrsi, nė vendin tonė ėshtė hė pėr hė njė rrugė vuajtjesh, buka e tij ėshtė e hidhur. E hidhur them pėr atė qė s'di marifete e hipokrizira. Terreni i letėrsisė ėshtė njė tokė tek gėlojnė gjarpėrinjtė . Tė vrasin shokėt se ju bėn hije. Dhe kur u bėn hije do tė thotė qė nuk je i zoti pėr letėrsi…", kėshtu shkruante Mitrushi nė Testamentin e tij.
    Por mbas fjalėve tė tij do tė guxoja tė thoja se titulli anemik ishte njė tentativė e dėshtuar, vrimė nė natėn e zezė e pushtuar e tėra nga njė ėngjėll. Pastaj menduan se duke e ēuar nė kampin e Vloēishtit nė Maliq, do t'i merrnin arsyen e dashurisė dhe tė jetės, apo do t'i humbisnin emrin. Kėrkonin ta vrisnin emrin e tij, brenda pasqyrės qė bėnte dritė. Dhe ai donte tė fliste dhe t'i kėndonte jetės , kur nė njė ditė tė ftohtė prilli pėr orė tė tėra e mbuluan me baltė tė ftohtė kėnete.
    Njė mik i tij i burgut, guxoi t'i flasė purgatorėve "Shpėtojeni atė njeri. Po vdes…" Ėshtė si t'i mbyllėsh sytė dhe tė betohesh se nuk do t'i hapėsh mė kurrė nga e gjitha kjo. Dhe me sytė mbyllur brenda dhimbjes t'u biesh kėmbanave tė alarmit deri sa fjalėt e shkruara nga ky njeri vetiu tė tingėllojnė magjishėm. Dhe kur ai vdiq, sėrish dikush kėrkoi tė vendosė nė hije emrin e tij, mbi vdekjen, fjalė e rėndė e pabesueshme, fjalė qė godet.
    Por hija e imponuar mbi emrin e tij nuk mund tė ishte kurrsesi hije. Dhe kėtu bėj pyetje… A mundet tė ekzistojė nė letėrsi koncepti i vdekjes artistike?
    Poeti kombėtar i Rumanisė, Mihail Eminescu, flet shqip nga viti 1939 nga shqipėrimi i Mitrush Kutelit, poeti i madh i Ukrainės, Taras Shevcenko flet shqipen e kulluar tė Mitrush Kutelit, Gogol, shkrimtari i madh rus nė librin e tij "Frymė tė vdekura", mban nėnshkrimin Mitrush Kuteli… Po sa libra tė tjerė tė pėrkthyer nga rusishtja, rumanishtja, italishtja, frėngjishtja, tė llogaritura nė rreth shtatė mijė faqe librash shtypur me germa tė vogla , mbajnė pėrsėri njė emėr…, Mitrush Kuteli.
    Pėr tė vazhduar…, "Netė shqiptare ", libri me rrėfime, "Ago Jakupi e tė tjera rrėfime ", libri me poema "Sulm e lotė", tregimet e "Kapllan Aga i Shaban Shpatės", "Shėnime letrare" dhe pamfletet satiriko-politike "Havadan nė havadan", rrėfimet e papėrsėritshme "Pylli i gėshtenjave ", "Xinxifilua", "Tregime tė moēme shqiptare", "Baltė nga kjo tokė", "Nė njė cep tė Ilirisė sė poshtme", apo jeta e tij paskėsaj nė dy testet autobiografie: "Kujtesa" dhe "Testamenti"…
    Mė mirė tė mos flasėsh , pėr tė mos thėnė fjalė,… sa shumė fjalė qė thonė njerėzit. Pastaj ato bien vetėm si uji qė ikin . Dhe pastaj fjalėt pėrpara veprave bėhen tė shurdhėta e memece. Por kėsaj here, fjalėt duket sikur duan tė bėhen zjarr nga privilegji qė ju jep emri i Mitrush Kutelit, pogradecari qė lindi 100 vjet tė shkuara, ekonomisti i shquar, prozatori qė diti ta tingėllojė vetėm me tingull kutelian prozėn e tij. Sepse proza e Kutelit nuk gėlthet, shqipja nė tė vetėm rrjedh. E paskėsaj, lulja delikate qė i jep formė mendimit dhe konceptit tė veprės sė tij ėshtė pėrgjithnjė gjuha e rrallė e rrėfimit, e dhėnė shkrythėt dhe pa spazma cerebrale. Ia imponuan vdekjen apo iku pėr tė mbetur njė gur i ēmuar brenda rrėfmit artistik? Pyetja mbetet pėrgjithnjė shurdhe -memece pėrpara veprės sė tij.
    #VamosArgentina

  9. #69
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Feim Ibrahimi: Plaēkitja e madhe e krijimtarisė sė mjeshtrit

    Derguar me: 09/05/2007
    • Admirina Peēi

    Nė shtėpinė e saj ka partitura gjithandej. Por aty mungon krijuesi i tyre. Pianoja e madhe nė mes tė shtėpisė prej kohėsh nuk i ndjen gishtėrinjtė e mjeshtrit. Aty ka mungesa gjithandej dhe plot kujtime qė gjezdisin lirisht mbi mure, rafte, komodina…
    Vera ėshtė mėsuar me kėto mungesa. Edhe me kujtimet kryeneēe. Por mbi gjithė mungesat, Vera Ibrahimin e vret mė shumė kjo atmosferė ku gllabėrohet gjithēka nga pronėsia intelektuale. Ēdo vit, ēdo muaj, ēdo javė, Vera dėgjon diku pėr njė koncert ku ėshtė luajtur muzika e Feim Ibrahimit, njė cd e shitur nė miliona kopje nė Kinė, njė shfaqje baleti, njė film i transmetuar qindra herė, pėrdorur keqazi gjithkund, nė dhjetėra televizione. Nė shtėpinė e saj kurrė nuk mbėrrin dikush, qė t'i thotė na jep lejė ta interpretojmė kėtė pjesė, kėtė balet…? Nė Shqipėri veprat e Feim Ibrahimit si dhe tė shumė muzikantėve e artistėve tė mėdhenj nuk e njohin shpėrblimin. Pronėsia intelektuale mbi to, s'vlen hiēgjė.
    Pėr 15 vjet janė transmetuar e ritransmetuar nė televizione, janė shfaqur nė skena tė dryshme me dhjetra e qindra herė pjesa mė e madhe e krijimeve tė tij.
    Vera Ibrahimi dhe familja e saj nuk kanė pėrfituar asgjė nga krijimtaria gjigande e kėtij krijuesi, e vetmja trashėgimi qė i la familjes pas vdekjes mė 1997.
    Pak kohė mė parė ka marrė tė vetmin shpėrblim. Njė pseudoshpėrblim. Thotė se ishte njė shumė prej 40 mijė lekėsh. Kjo shumė pėrfshin tė drejtat e pronėsisė intelektuale tė Feim Ibrahimit qė nga fillimvitet '90 dhe pėr tė gjithė krijimtarinė e tij, nė muzikėn simfonike, muzikėn e lehtė, muzikėn e filmave. Pesė qindarka tė turpshme! Vera Ibrahimi e ka tėrhequr kėtė shumė nė zyrat e Agjencisė sė Administrimit Kolektiv tė tė Drejtave tė Autorėve tė Veprave Muzikore "Albautor", e cila drejtohet prej Neshat Tozajt. Nė kėtė zyrė askush nuk i ka shpjeguar dhe argumentuar se pėr cilat vepra ėshtė paguar e drejta e autorit, se sa herė janė shfaqur ato vepra, sa ka vlejtur secila prej tyre, e shumė detaje tė kėtij lloji.
    Por ky vend ėshtė i mbushur me anomali, me ligje qė nuk zbatohen me shkelje e abuzime gjithkund. Si shumė intelektualė e familje intelektualėsh qė janė lodhur sė kėrkuari tė drejtat e tyre, edhe Vera ndjen se gjithēka ėshtė e kotė dhe groteske. Nė kėtė vend nuk zbatohen ligjet pėr kriminelėt, kėrkohen tė drejta pėr kompani dhe producentė miliarderė nė botė dhe krijuesit shqiptarė harrohen. Por Vera e di, se edhe pse e kėtillė, koha ėshtė pėr tė kėrkuar, pėr tė ngritur zėrin. Ajo pėrfaqėson njė nga ata tė paktat familjeve tė famshme tė krijuesve shqiptarė, tė cilėt kanė pasur guximin tė ngrenė krye. Nė kėtė intervistė, dhėnė pikėrisht nė kohėn kur vėmendja ėshtė pėrqendruar te pronėsia intelektuale, bashkėshortja e kompozitorit tė madh na dėshmon se e gjitha ėshtė farsė.
    Znj.Vera, mė thatė se krijimtaria e Feim Ibrahimit, e pėrdorur pėr mė shumė 15 viteve, ėshtė shpėrblyer vetėm me 40 mijė lekė…
    Po. Janė vetėm 40 mijė lekė, pėr gjithė krijimtarinė. Nuk janė specifikuar nė dokumente nėse janė dhėnė pėr filmat, baletet, apo muzikėn e lehtė e simfonike. Nė kėtė shumė hyn e drejta e autorit nė transmetimet qė mund t'i jenė bėrė muzikės sė tij nė radio televizion, nė satelit, vėnie nė dhjetėra skena… Pra, nuk ėshtė e specifikuar qė kjo shumė ėshtė dhėnė vetėm pėr muzikėn e filmit. Ėshtė njė shumė qė pėrfshin njė periudhė 10-vjeēare. Kategoria e kompozitorėve si Feimi tė jemi realistė nuk pėrfshin mė shumė se 5 apo 6 kompozitorė tė mirėfilltė si Ēesk Zadeja, Tish Daija, Nikolla Zoraqi, Feim Ibrahimi apo Tonin Harapi.
    Familjet e tyre, po tė mos kishin fėmijėt, mund tė konsiderohen mė tė varfrat nė Shqipėri. Unė vetė, po tė mos kisha vajzėn time, me 13 mijė lekė pension qė marr, s'do tė kisha mundėsi as tė pija njė kafe diku. Dhe si unė ka shumė tė tjerė.
    E megjithatė, unė sėrish e konsideroj veten tė pasur, shumė tė pasur… si edhe tė trishtė njėkohėsisht.
    Nė ē'kuptim…?
    Jo nė kuptimin material tė fjalės. Jam e pasur, sepse im shoq mė ka lėnė njė pasuri intelektuale tė jashtėzakonshme. Por atė pasuri intelektuale nuk po e vlerėson asnjeri. Tė marrėsh 40 mijė lekė pėr njė periudhė 15-vjeēare krijimtari tė transmetuar e ritransmetuar qindra herė, kudo dhe sido qė kanė dashur, kjo ėshtė e patolerueshme, ėshtė skandaloze. Sepse kategoria e kėtyre kompozitorėve nė botė, dihet mirė se si vlerėsohen. Atje nuk bėhet fjalė qė familja tė ketė nevojė pėr ndihmė nga fėmijėt. Nė ato familje, breza tė tėrė mund tė jetojnė me tė ardhurat qė vijnė nga pasuria intelektuale e kėtyre artistėve. Kurse nė Shqipėri ėshtė njė gjendje e paimagjinueshme.
    Feim Ibrahimi ka aderuar qė nė vitin 1993 nė SIAE, e cila mbron tė pronėsinė e tij intelektuale nė gjithė botėn. Sa iu ka ndihmuar kjo pėr tė mbėrritur frytet e punės sė bashkėshortit tuaj…?
    Kudo ku kam shkuar e jam interesuar mė kanė thėnė se ne ju mbrojmė pėr tė drejtat e transmetimeve qė bėhen nė gjithė botėn. Por nė vendin tuaj nuk mund ta bėjmė kėtė. Si mund t'i kėrkoj unė SIAE-sė tė mė mbrojnė edhe nė vendin tim. Pėr vite tė tėra askush nuk e ka vėnė ujin nė zjarr. Po i lėmė vitet para '90-ės. Por pas kėsaj periudhe, njerėzit u pasuruan nė mėnyrat mė tė pandershme, ose edhe tė ndershme. Por kėta krijues qė kanė shkruar vepra tė shumta nuk kanė marrė frytet e punės sė tyre. Nė shtėpinė time gjenden partitura qė tregojnė punėn e pafund qė ėshtė bėrė vetėm pėr muzikėn e njė filmi. Vetėm filmi "Balada e Kurbinit" ka 50 minuta muzikė qė fare mirė mund tė quhet muzikė simfonike. Dhe rezultati i gjithė asaj pune kolosale janė vetėm ca stimuj moralė.
    Nė kėtė rast iu vret mė shumė fakti qė dikush tjetėr i gėzon frytet e punės sė tij?
    Sigurisht, dikush ka pėrfituar nga e gjithė kjo punė. Por se kush ėshtė pėrfituesi, unė nuk jam nė gjendje ta pėrcaktoj. Sepse nė kėtė vend ku nuk funksionon asnjė ligj, nė kėtė vend ku ligjet nuk funksionojnė as nė rastet e kriminelėve, ē'mund tė themi pėr zbatimin e ligjit mbi pronėn intelektuale?
    Muzika e filmit "Ngadhėnjim mbi vdekjen" ėshtė pėrfshirė nė njė CD nė Kinė, qė mban po tė njėjtin titull. Ėshtė njė CD krejt e rregullt dhe quhet e tillė, sepse kėnga e parė ėshtė muzika e filmit "Ngadhėnjim mbi vdekjen", orkestruar dhe kėnduar nė gjuhėn kineze. Nė tė janė edhe 17 kėngė tė tjera nga filmat mė tė mirė botėrorė. Kjo Cd ėshtė shitur mbi 5 milion kopje. Kjo ėshtė njė shifėr marramendėse pėr kushtet e Shqipėrisė, por pėr njė vend si Kina, nisur nga numri i popullsisė, ėshtė krejt normale.
    Nga kėto 5 milion kopje, sikur nga e drejta e autorit tė ishte fituar vetėm nga njė cent pėr copė, shifra e pėrfituar do tė ishte mjaft e madhe.
    A keni informacione se si ka pėrfunduar nė Kinė kjo muzikė?
    Dikush ka bėrė kompromis qė e ka dhėnė kėtė kėngė tek kinezėt. Nėse e kanė marrė kėngėn pas viteve '90-tė, kur Feimi ishte ende gjallė, si ka mundėsi qė dikush kėtu nuk i ka kėrkuar leje qė kjo kėngė tė distribuohej me CD nė Kinė atij qė ishte kompozitori i kėsaj kėnge. Ne e dinim qė kjo kėngė ishte shumė e pėrhapur nė Kinė. Njė herė nė vitin 1991 ishim tė ftuar nė njė darkė nė ambasadėn kineze. Atashehu kulturor qė ishte pranė nesh mė tha: e dini ju qė burri juaj ėshtė njė kompozitor i famshėm?
    "Ėshtė njė kompozitor i njohur, - i thashė. I famshėm ėshtė njė fjalė shumė e madhe". Jo, jo, ma ktheu, ėshtė njė kompozitor i famshėm, sepse kėnga e filmit "Ngadhėnjim mbi vdekjen" kėndohet prej vitesh nga tė gjithė kinezėt. Feimit i kishin thėnė edhe tė tjerė, por kjo e konfirmonte famėn e tij atje.
    Filmi "Ngadhėnjim mbi vdekjen" ka pasur shumė sukses nė kohėn e revolucionit kinez. Nė kuadėr tė marrėveshjeve kulturore midis dy vendeve, shumė filma ēoheshin nė atė kohė nė Kinė dhe ky film ka pasur shumė sukses.
    Pra, ju thoni se askush nuk ka kėrkuar tė drejtė autori pėr kėtė muzikė?
    Mua nuk mė ka marrė leje askush pėr kėtė kėngė dhe asgjė nuk ėshtė paguar pėr pronėsinė e saj.
    Por pėr krijimtarinė e vėnė nė skenė, si ka funksionuar marrėdhėnia e institucioneve me ju?
    Nė dhjetor tė 2005, nė Teatrin Kombėtar tė Operas dhe Baletit u vu nė skenė "Plaga e dhjetė e Gjergj Elez Alisė", me muzikė tė Feim Ibrahimit. U vunė tre shfaqje. Kur unė ika nė Itali dhe u interesova te njė avokat pėr kėtė, drejtori i TKOB, Zhani Ciko i thotė avokatit se nuk kam bėrė kontratė me Verėn. Por ēfarė kontrate duhet nė kėtė rast. Veprat e Feimit luhen dhe transmetohen nė shumė vende tė Evropės, e deri nė Amerikė, dhe tė gjithė tė drejtat e autorit, shkojnė automatikisht nė SIAE dhe askush nuk bėn kontratė me mua, kur interpreton apo vė nė skenė njė vepėr. Kontrata bėhet vetėm kur kompozitori ėshtė gjallė. Ndėrsa kur autori vdes, atėherė duhet tė kontaktosh me tė afėrmit e tij dhe duhet t'u bėsh kėrkesėn pėr vėnien e veprės dhe tė pėrcaktohet sa do tė paguhet e drejta e autorit.
    Pra, ju thoni se krijimtaria e Feim Ibrahimit ėshtė vlerėsuar me hiēgjė. Tė kthehemi te filmat me muzikėn e tij. Sa filma ndodhen nė Arkivin Shqiptar qė mbajnė muzikėn e Feim Ibrahimit?
    Janė rreth 7 filma dhe qė konsiderohen ndėr mė tė mirėt e kinematografisė shqiptare. Ėshtė filmi "Ngadhėnjim mbi vdekjen", "Shembja e idhujve", "Balada e Kurbinit", "Kur zbardh njė ditė", "Ballė pėr ballė," Zhgėnjimi", "Pylli i lirisė" dhe "Dasma". Ky i fundit nuk mund tė quhet njė film i suksesshėm, por e kam parė qė transmetohet shpesh. Por tė flasim pėr kėto filma qė qėndrojnė edhe sot e kėsaj dite. "Balada e Kurbinit" transmetohet aq shpesh, sa s'mund ta monitorosh. "Ballė pėr ballė" transmetohet sa herė tė gjendet momenti i pėrshtatshėm, madje marrin edhe fragmente pėr tė ilustruar dokumentarė e emisione pafund, "Ngadhėnjim mbi vdekjen" me qindra e qindra herė… Po ashtu "Pylli i lirisė" dhe pa pėrmendur sa herė janė marrė motivet e tij pėr ilustrime. Dhe nga e gjithė kjo nuk ėshtė derdhur asnjė e ardhur pėr tė drejtėn e autorit mbi kėto filma. Mua nuk mė ka dhėnė askush asgjė.
    A keni kėrkuar informacione mbi kėtė ēėshtje? Po bėhet kohė qė nga miratimi i Ligjit pėr tė Drejtėn e Autorit?
    Jam ankuar. Por nuk di tė them pėr llogari tė imta. Di qė "Forumi pėr mbrojtjen e tė drejtave tė Autorit", i drejtuar nga Pirro Milkani i ka mbledhur ato pak tė ardhura. Por pėr muzikėn ndarjen e atij fondi e ka bėrė Neshat Tozaj. Pastaj, a ėshtė bėrė kjo ndarje nė mėnyrė proporcionale apo joproporcionale nė mes kompozitorėve tė tjerė, nuk jam nė gjendje ta them…
    Por kėtu ėshtė njė diēka qė ēalon. Pėr muzikėn e filmave, duhet qė shpėrblimi pėr tė drejtėn e autorit tė tėrhiqet nga Forumi. Ai i mbron tė drejtat mbi autorėt e filmave. Edhe pse ėshtė kompozitor, muzika e Feim Ibrahimit nė kėtė rast ėshtė muzikė filmi. Nuk ka pse tė shkojė te agjencia e Neshat Tozajt dhe atje tė ngatėrrohen tė gjithė zėrat e krijimtarisė sė tij.
    Them se e gjithė kjo ēėshtje e muzgėt, mbi pronėsinė intelektuale zgjidhet vetėm nėse ndėrhyjnė instanca ligjore, apo reagimet e opinionit publik. Por nga sa ėshtė vėnė re gjatė gjithė kėtyre viteve, rezulton se shtresa e intelektualėve janė njerėzit mė tė heshtur, ata qė i kėrkojnė mė pak nga tė gjithė tė drejtat e tyre. Por edhe nuk iu vė faj, sepse janė tė lodhur….
    Mbetet vetėm tė ngremė akuza.
    Akuza ndaj kujt?
    Unė akuzoj, televizionet qė i kanė marrė kėto filma nė mėnyrė tė padrejtė, dhe i kanė transmetuar e ritransmetuar qindra herė. Po ashtu, edhe tė gjithė institucionet artistike qė venė nė skenė veprat e kompozitorėve shqiptarė dhe nuk i paguajnė askujt asnjė qindarkė.
    #VamosArgentina

  10. #70
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Nobelistėt piratohen pėr njė euro

    Derguar me: 11/05/2007
    • Oliverta Lila

    Libra pėr pak lekė, tė katandisur deri nė cilėsinė e fundit dhe qė qarkullojnė ilegalisht nėpėr librari e kioska. Fenomeni i piratimit tė librave nė tregun shqiptar ėshtė ngritur sėrish nė nivelet e njė diskutimi shqetėsues. Njė tjetėr tryezė denoncuese ėshtė mbajtur dje. Nobelistė pėr njė euro, ėshtė rasti konkret mbi tė cilin ėshtė synuar sensibilizimi. Seria e hedhur prej pak kohėsh nė treg si pjesė e botimeve “ABC”, ėshtė cilėsuar si shkelje flagrante. Ardian Klosi, si drejtor ekzekutiv i shoqatės kulturore gjermano-shqiptare, “Robert Zhvarc”, Fatmir Toēi, si kryetar i Shoqatės sė Botuesve Shqiptarė dhe anėtar i Kėshillit Kombėtar tė Librit, Petrit Ymeri, si sekretar i Shoqatės sė Botuesve, Aurel Plasari, si drejtor i Bibliotekės Kombėtare dhe anėtar i Kėshillit Kombėtar tė Librit, Piro Misha, si drejtor i Institutit tė Dialogut dhe Komunikimit si dhe Arlinda Dudaj, presidente e shtėpisė botuese “Dudaj”, kanė dalė dje nė njė deklaratė tė pėrbashkėt pėr shtyp pėr tė denoncuar si njė rast tė hapur tė piraterisė botimet “1 euro”. Sipas tyre, pėr asnjė nga autorėt e shekullit tė XX-tė tė botuar nga “ABC” nuk janė marrė tė drejtat e autorit. Tomas Mann, Gabriel Garcia Marquez, Hajnrih Boell dhe Ernest Hemingway, sipas Klosit, jo vetėm qė nuk zotėrojnė tė drejtat e origjinalit, por nuk shėnohet as ai i pėrkthimit. Nė kėto botime shėnohet vetėm njė copyright i pėrgjithshėm i “ABC”, qė sipas tyre nuk ka askurrfarė kuptimi. Paneli qė ka ngritur kėtė problem ka kėrkuar jo vetėm njė sensibilizim tė opinionit publik, por edhe reagimin e strukturave shoqėrore qė merren me librin. Ky rast piraterie ndodh pikėrisht kur janė miratuar ligjet “Pėr tė Drejtėn e Autorit dhe tė drejta tė tjera tė lidhura me tė nė Republikėn e Shqipėrisė”(2004) dhe “Pėr Librin nė Republikėn e Shqipėrisė”(2006).
    1 euro
    Seria e “Klasikėve 1 euro” e botuar nga “ABC”, prej disa kohėsh ėshtė hedhur nė treg me njė tirazh tė madh. Pėr Toēin kjo ėshtė jo vetėm njė shkelje piraterie, por botuesi nuk ka marrė asnjė masė edhe pasi ėshtė njoftuar pėr shkeljen e tij. “Kjo ndodh nė vitin 2007, atėherė kur ne menduam dhe bėmė thirrje qė viti 2006 tė shėrbente si njė katarsis pėr tė mbyllur kėtė dukuri nė tregun e librit shqip nė tregun shqiptar, nė Kosovė dhe Maqedoni”, - ėshtė shprehur Toēi. Ndėrkohė qė paneli qė bėri denoncimin e kėtij rasti konkret, ka folur jo vetėm pėr shkeljen e tė drejtave tė autorit nė kėto botime, por edhe tė pėrkthyesit. Aurel Plasarit i janė ribotuar pėrkthimet nga Marquez-i, “Kronikė e njė vdekjeje tė paralajmėruar” dhe “Kolonelit nuk ka kush t’i shkruajė”, pa kurrfarė marrėveshje kontraktuale. Kurse nė veprėn e famshme tė Balzakut, “Kolonel Shaberi” emri i pėrkthyesit nuk ėshtė vėnė fare. Ndonėse shprehen se ky nuk ėshtė rasti i vetėm i piraterisė, ata e kanė konsideruar serinė e botimeve “1 euro” jo vetėm si njė shpėrdorim tė pronės intelektuale, por edhe si njė rrezik i tregut normal tė librit. 1 euro pėr njė Nobel mund tė joshė shumė lexues. Por pėr botuesit vet ky ēmim i “zbulon” gjėrat. Ata kanė deklaruar se nė kushtet kur librat artistikė nuk i kalojnė 1000 kopje, ėshtė e pamundur qė nė rrugė normale tė nxjerrėsh libra me njė ēmim tė tillė. Madje nė kėtė mes ėshtė futur edhe shija e lexuesit. Sipas tyre, lexuesit po i bie nė dorė njė libėr nė cilėsinė mė tė ulėt, duke cenuar kėshtu edhe tė drejtėn e tyre pėr tė shijuar librin e vėrtetė. Arlinda Dudaj e ka konsideruar kėtė botim njė model tė njohur edhe nė botėn evropiane, por nė ndryshim nga tregu shqiptar, “atje janė tė qarta rregullat e lojės”. E konsideruar si njė tryezė sensibilizimi, nuk kanė munguar edhe reagimet e botuesve tė tjerė. Ndriēim Kulla, drejtues i “Plejad”, ka shprehur mendimin qė zgjidhja tė gjendet nėpėrmjet gjykatės. Sipas tij, njė konferencė sensibilizuese nuk i ka kompetencat pėr tė garantuar zgjidhjen. Ndėrsa Fatmir Toēi i ėshtė referuar njė indiference tė gjatė tė ēdo qeverie pėr kėtė problem. Pėrfaqėsues tė zyrės sė sapohapur pėr tė Drejtat e Autorit, janė shprehur se te ata nuk ka ardhur asnjė denoncim. Ndėrkohė, librat “Klasikėt 1 euro” vazhdojnė tė jenė nė tregun e librit.
    Shtypshkronjat
    Pirateria e librit ka pushtuar tregun shqiptar, duke gjetur rrugė tė ndryshme. Diku tė sofistikuara e diku deri edhe nė shkelje flagrante. Abuzim me tė drejtėn e autorit, tė pėrkthyesit, fotokopjim apo rishtypje librash. Tė gjitha janė renditur si dėmtuese tė tregut normal tė librit jo vetėm nė Shqipėri, por edhe nė Kosovė e Maqedoni. Sė fundmi mjaft shqetėsuese pėr botuesit janė bėrė edhe shtypshkronjat. Nė konferencė ata kanė shprehur qartė se po luhet me tirazhin e librave qė ata nxjerrin pėr botim. Kėtė fakt e ka pėrmendur Fatmir Toēi dhe i ka dhėnė ngjyresa shumė tė forta botuesi Ndriēmi Kulla. Sipas tij, ky ėshtė njė nga problemet mė tė mprehta. “Po rrezikojnė falimentimin. Shtypshkronjat shtypin mė tepėr se sa tirazhi qė ne dėrgojmė, duke i shpėrndarė mė pas pėr pėrfitime tė tyre”, - ėshtė shprehur ai.

    Balkanweb
    #VamosArgentina

  11. #71
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Gjeopolitikat rajonale ose integrimi kulturor i Ballkanit

    E Premte, 11 Maj 2007

    Interviste me z. Fatmir Toci, pjesemarres ne takimin dyditor te botuesve te rajonit ne Beograd

    Keto dite ne Beograd, eshte zhvilluar nje takim dyditor me botuesit e rajonit te Ballkanit, ku eshte diskutuar projekti i Antologjise Ballkanike dhe probleme te tjera, qe mund te shihen si nje gjeopolitike kulturore ballkanike. Nga Shqiperia ka marre pjese z.Fatmir Toci, kryetar i Shoqates se Botuesve Shqiptare dhe drejtor i Institutit te Librit dhe Promocionit, "Toena".

    Takimi dyditor i Beogradit, ka diskutuar per nje fryme te re bashkepunimi kulturor midis vendeve te rajonit tone dhe per stimulimin e mendimit intelektual ne zhvillimin perspektiv te Evropes. Aty kane referuar edhe ish-zevendes kancelari i Austrise, dr.Erhard Busek, i cili eshte aktualisht koordinator special i Paktit te Stabilitetit per Evropen Juglindore, Jakub Forst Battaglia, perfaqesues i Ministrise se Jashtme te Austrise, si dhe organizatori i takimit, drejtori i Fondacionit "S. Fischer Stiftung", Dietrich Simon...

    Z. Fatmir, ju sapo jeni kthyer nga nje takim me botues te Ballkanit, qe u zhvillua ne Beograd. Mbledhja kishte qellim vetem botimin e nje Antologjie Ballkanike?

    Takimi i botuesve ne Beograd, eshte vazhdimi i kontakteve midis botuesve te Evropes Juglindore, qe kane nisur vitin e kaluar ne Bazel te Zvicres e me pas, ne fundvitin e kaluar ne Berlin te Gjermanise. Nismen per keto takime, e ka marre nje prej fondacioneve me te njohura gjermane "S. Fischer Stiftung", ne bashkepunim me Ministrine e Jashtme te Austrise, me qellim njohjen me te mire dhe perkthimin e letersise gjermane ne vendet e Evropes Juglindore, rritjen e kontakteve dhe te bashkepunimit midis botuesve te ketyre vendeve dhe mundesine e botimit te letersive respektive, si dhe futjen e nje fryme te re bashkejetese ne trajtimin e figures se heroit dhe te personazhit kryesor ne botimet per femije te ketyre vendeve. Ne nje seksion te vecante, u diskutua per detajet perfundimtare per hartimin e Antologjise me prozatore ballkanike, ku, sic eshte bere tashme e ditur, nga letersia shqipe jane perzgjedhur ata shkrimtare, qe jane me te perkthyerit ne gjuhet e tjera, kryesisht gjermanisht, si Ismail Kadareja, Fatos Kongoli, Luan Starova dhe Beqe Cufaj nga Kosova. Kjo antologji, e cila do te botohet ne 9 gjuhe te vendeve te Evropes Juglindore, si dhe gjermanisht, perfshin 23 autoret me te njohur te vendeve respektive. Ne gjuhen shqipe, eshte perzgjedhur shtepia botuese "Toena" dhe ajo do te dale nga shtypi para organizimit te Panairit te 10-te te Librit "Tirana 2007", ku eshte menduar paraprakisht, qe te behet edhe paraqitja e saj publike. Takimi i ardhshem eshte menduar te organizohet ne Sarajeve ose ne Tirane, brenda muajit korrik 2007.

    Sic u theksua edhe me lart, takimi nuk kishte qellim vetem per te testuar mbarevajtjen e punes me Antologjine, por per te hedhur ide dhe diskutuar per nje fryme te re bashkepunimi kulturor midis vendeve te rajonit tone dhe per stimulimin e mendimit intelektual ne zhvillimin perspektiv te Evropes. Keto ishin edhe ne themel te kumtesave qe u mbajten ne takimin dyditor te Beogradit, nga ish-zevendes kancelari i Austrise dr.Erhard Busek, i cili eshte aktualisht koordinator special i Paktit te Stabilitetit per Evropen Juglindore, Jakub Forst Battaglia, perfaqesues i Ministrise se Jashtme te Austrise, si dhe drejtori i Fondacionit "S.Fischer Stiftung", Dietrich Simon.

    Mos valle duhet te bejme fjale tani e tutje per nje gjeopolitike kulturore ne vendet e Evropes Juglindore dhe si duhet kuptuar kjo?

    Ne fakt shihet nga te gjithe, qe Evropa Juglindore eshte pjesa me e trazuar dhe akoma e pastabilizuar e kontinentit te Evropes, me probleme etnike e mllefe historike, me zhvillim social-ekonomik me te prapambetur e standarde me te uleta te jeteses, me zhvillime politike te paqendrueshme dhe levizje popullore te pakontrolluara. Per fatin e keq, ndikimi i politikes ne zhvillimin e ketyre vendeve ne pothuaj 20 vjetet e fundit, ka qene jo rrallehere destruktiv dhe, ne vend qe ta conte perpara zhvillimin e shoqerive ballkanike, i ka ngadalesuar proceset dhe me keq akoma, i ka bere qe te bejne hapa mbrapa. Direkt apo indirekt, qendrime te tilla, ku me shume e ku me pak, jane pasqyruar edhe ne zhvillimet kulturore te ketyre vendeve, vecanerisht ne fushen e botimeve. Ne jo pak raste ne letersi, publicistike, memorialistike, trajtesa historike, botime mbi debate te ndryshme, por edhe ne letersine per femije, nxitet akoma fryma e urrejtjes dhe qendrimet nacionaliste, evokohen lufterat heroike te popujve te ndryshem dhe fitoret e shenuara ne beteja me vendet fqinje, u hidhet benzine merive te vjetra nderetnike dhe jane te ndjeshme notat e denigrimit dhe te racizmit primitiv. Fryma, ceshtjet qe u trajtuan dhe perfundimet e takimit, ishin per nje ere te re ne marredheniet e bashkepunimit e te bashkejeteses ne kete pjese te Evropes, duke theksuar ketu rolin dhe ndikimin e madh, qe ka kultura ne pergjithesi dhe letersia ne vecanti.

    Padyshim qe ketu, nuk behet fjale per gjeopolitika kulturore te dhena ne formen e recetave, standarde per te gjitha vendet, shabllone heronjsh e personazhesh ballkanike, pasi cdo vend ka historine, kulturen e traditen e tij, ka vecorite e zhvillimeve e formimeve shekullore, ka ate qe rendom quhet, identitet te tij kombetar.

    Perse pikerisht letersia per femije zuri me shume vend ne diskutimet e atij takimi?

    Ishte nje seance e vecante, qe iu kushtua vendit qe ze letersia per femije ne letersine e vendeve te Evropes Juglindore. Referati i z.Hans-Heino Ewers, drejtor i Institutit te Librave per Femije ne Universitetin Goethe te Frankfurtit, ngjalli shume debate dhe qendrime te ndryshme te pjesemarresve. Edhe une diskutova me gjere pikerisht rreth kesaj pike. Ne botojme gjate nje viti shume tituj nga letersia per femije dhe problemet me te medha, pervec veshtiresive ne gjetjen e ilustratoreve, kemi perkthimet e pershtatshme nga letersia e huaj per femije. Kjo lidhet me faktin se botimet per femije, jane dhe duhet te jene nje nderthurje midis letersise dhe pedagogjise. Ato kane brenda tyre edhe elementin artistik-estetik, edhe rritjen e njohurive (te mesuarit), edhe argetimin. Une shkoja ne Beograd direkt nga Panairi i Nderkombetar i Librit ne Shkup, ku pata edhe shume takime bashkepunimi me botues nga Maqedonia dhe vendet e tjera te Rajonit. Mund te duket e cuditshme, por nga te gjitha botimet e ilustruara per femije, nga vendet e Rajonit qe na terhoqen vemendjen, shumica e tyre trajtonin personazhe historike e heronj kombetare, te cilet e kane kaluar jeten me shpate a pushke ne dore, qe kane korrur fitore, duke shkelur mbi kufomat e panumerta te kundershtarit, qe kane vrare e kane prere me dhjetera e qindra koka te armikut; dhe ky armik, ne te gjitha rastet, ishin fqinjet ballkanike, me te cilet sot kerkojme te bashkepunojme e te jetojme ne paqe. Kjo fryme ne shume raste, eshte e trajtuar edhe ne tekstet e historise te te gjitha niveleve ne shkollat tona dhe te fqinjeve tane. Duke vecuar botimet me figura te tilla, te njohura tradicionalisht si Borebardha, Kesulekuqja, Pinoku etj., te cilat tashme kane hyre edhe ne vendin tone me botime te shumellojshme, ne tekstet e tjera nga kjo letersi, ishte e veshtire te zgjidhje ndonje gje per te qene, duke e perkthyer ne gjuhen shqipe. Pikerisht per kete arsye, diskutimi u ndoq me interes dhe u pranua nga te pranishmit si nje problem i madh i letersive respektive.

    Si mund te mendohen te zgjidhen, apo te themi se jane ne rrugen e zgjidhjes, probleme te tilla kaq delikate, sic eshte puna e heroit, kur institucionet botuese jane te lira dhe jashte cdo kontrolli institucional?

    Mendoj se takime te tilla kane si synim, se pari, sensibilizimin per demin qe sjellin ne formimin dhe edukimin e brezit te ri botime te tilla, si dhe rrahjen e mendimeve per gjetjen e rrugeve per minimizimin e tyre. Nje rol dhe pergjegjesi te madhe, kane institucionet e arsimit dhe kultures te cdo vendi, te cilat duhet te jene me te kujdesshme ne perzgjedhjet dhe rekomandimet e tyre per ate qe duhet te lexojne femijet tane. Nxitja tematike e botimeve, nepermjet garave e konkurseve te ndryshme, koedicionet ne botime me suporte te institucioneve e fondacioneve te ndryshme nderkombetare, nxitja e perkthimeve nga letersite per femije e vendeve te ndryshme te Evropes, sipas programeve te vecanta qe mund te ofrojne keto institucione kulturore etj., u pranuan si disa prej rrugeve per te hyre ne rrugen e zgjidhjes se problemit. Padyshim qe kjo, nuk u pa si nje pune e lehte e qe mund te zgjidhej menjehere, sepse institucionet botuese jane te lira te botojne ate qe ata mendojne dhe jane, ne nje fare menyre, "jashte cdo kontrolli institucional", sic u shprehet edhe ju. Por, ne shoqerite e shendosha, qe drejtohen nga institucione dhe politika kulturore integruese, botime te tilla problematike do te mbeten si ishuj te vetmuar e gjithnje e me shume me te vegjel, pa ndonje efekt te ndjeshem ne formimin arsimor e kulturor te brezit te ri.

    Ju thate se ky takim, sherbeu edhe per zgjerimin e marredhenieve midis botuesve te Rajonit. A arritet ndonje marreveshje konkrete me botuesit e tjere?

    Vec njohjes nga afer me shume botues te njohur nga rajoni, ne patem mundesine te bisedojme konkretisht per mundesine e botimit ne gjuhet respektive te autoreve qe ne botojme. Pa dashur te hyj ne hollesite e marreveshjeve (cdo gje do te behet e ditur ne kohen e duhur), une mund te informoj se jane arritur perfundimisht marreveshjet per botimin e Fatos Kongolit ne gjuhet maqedonase, boshnjake, kroate e turke; dhe jo vetem te nje libri, por te disa botimeve te tij, te dala tashme ne gjuhen shqipe e franceze. Ne e kemi bere te ditur tashme, se romani i tij "Lekura e qenit", se shpejti do te dale edhe ne gjuhet angleze dhe greke nga botues te njohur te ketyre vendeve. Gjithashtu, u bisedua edhe per mundesine e botimit ne gjuhe te ndryshme ballkanike edhe te shkrimtareve te tjere, qe botojne te ne, si Bashkim Shehu (te cilit brenda kesaj periudhe i botohen dy romane te tij ne Amerike), Diana Culi, Flutura Acka etj. Nga ana tjeter, ne u interesuam dhe kemi bere nje perzgjedhje, besojme te mire, per sjelljen ne shqip te disa prej autoreve me te njohur ballkanike, nen emrin e nje kolane, qe e kemi titulluar "Letersi nga rajoni", te cilen e kemi filluar me perkthimin e shkrimtarit kroat, Bozidar Prosenjak, dhe dy me te njohurve nga Mali i Zi, Hoxhiq e Asanoviq; nje antologjie te plote te poezise sllovene, gjithashtu te nje antologjie te tregimit te shkurter maqedonas, si dhe dy shkrimtareve romanciere nga Maqedonia.

    Ne besojme se ky eshte fillimi i nje politike te re botuese ne rajon, ne kuadrin e nje gjeopolitike kulturore shume me te gjere, ne sherbim te njerezve qe jetojne e punojne ne keto treva ne fillimin e mijevjecarit te trete, me shpresen e ndryshimeve te medha ne marredheniet midis tyre.





    Tonin Cobani
    #VamosArgentina

  12. #72
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Shpallet monument kulture ura e ndertuar nga Ali Pasha


    Derguar me: 16/05/2007
    • Njė urė mbi lumin Drino, e cila pritet tė shpallet shumė shpejt monument kulture, mendohet tė jetė ndėrtuar nga Ali Pashė Tepelena, diku rreth 300 vjet mė parė

    Nė tė vėrtetė, sot ekziston vetėm njė fragment i kėsaj ure. Grupi i ekspertėve nga Drejtoria rajonale e Monumenteve tė Kulturės bėjnė tė ditur se e kanė vėzhguar ditėt e fundit Urėn e vjetėr tė Leklit, objekti i periudhės osmane, me qėllim pėrfshirjen e tij nė fondin e monumenteve tė kulturės. "Tashmė grupi ėshtė duke pėrgatitur njė dosje me fotografi dhe tė dhėna historike, por dhe inxhinierike tė Urės sė vjetėr tė Leklit, nė mbėshtetje tė propozimit tė shpalljes sė statusit tė saj 'monument kulture", - tha dje drejtori i Degės Rajonale tė Gjirokastrės, Spartak Drasa.
    Specialistėt bėjnė tė ditur se ky fragment i urės ndodhet nė veri tė rrethit tė Gjirokastrės. Ėshtė pikėrisht zona ku ndahet kufiri administrativ mes Gjirokastrės dhe Tepelenės, nė pjesėn ku ndahet lugina lindore dhe ajo perėndimore e Drinosit, rreth 500 metra nė jug tė pikės turistike tė Ujit tė Ftohtė. Gjurmėt e saj ndodhen nė shtratin e lumit Drino, fragmentet mė tė qarta tė tė cilave janė themelet dhe muret prej guri. Ura ka tri kėmbė, njė prej tė cilave ėshtė e dukshme, pėr shkak tė vendosjes sipėr njė shkėmbi natyror qė qėndron nė mesin e rrjedhės sė shtratit tė Drinos.
    Hipotezat
    Specialistėt e degės sė monumenteve nė Gjirokastėr mendojnė se kjo urė mund tė jetė ndėrtuar nga Ali Pashė Tepelena nė shekullin e 17-tė. Sigurisht pėr njė motiv tė menduar mirė, si edhe shumė objekte tė tjetra ndėrtuar nė kohėn e tij. Specialistėt mendojnė se Ali Pashai kishte synim tė krijonte njė lidhje territoriale me pjesėn lindore tė zonės. Ura ėshtė e dėmtuar si pasojė e erozionit kohor dhe fshati Lekėl i rrethit Tepelenės nga na marrė emrin, ėshtė fshati nė tė cilin Ali Pashai kishte kėshilltarin e vet tė sigurisė Thanas Vaja.

    Pėrfaqėsuesit e Drejtorisė sė Monumenteve tė Kulturės tė Gjirokastrės, ndonėse kanė parė nga afėr objektin nė fjalė, janė mjaftuar duke pohuar se vlerėsimin e objektit shumėshekullor, do ta bėjė njė grup specialistėsh nga Instituti i Monumenteve tė Kulturės nė Tiranė, tė cilėt janė ftuar tė vijnė kėto ditė pėr kėtė qėllim. Aktualisht siē pohojnė specialistėt, objekti qė pretendohet tė jetė ndėrtuar nė kohėn e pushtimit osman, ndodhet nėn vėzhgim. Kjo, pėr tė pritur momentin kur do tė zbardhen tė gjitha detajet dhe faktet e reja historike pėr elementėt e ndėrtimit tė saj, stilin si edhe funksionin qė ka pasur nė atė kohė.
    Dėmtimet
    Nga dėshmitė e shumta tė banorėve pėrreth mėsohet se kjo urė, gjatė kohės sė verės shėrben pėr pushuesit qė vijnė nė lumin e Drinos pėr t'u larė, si trampolinė por mjaft herė ajo ėshtė dėmtuar edhe nga persona tė pa-pėrgjegjshėm qė gjuajnė peshq me dinamit. Njė dėshmitar pohon se ka ndeshur tri raste flagrante, qė disa peshkatarė me dinamit kanė dėmtuar pjesė tė bazamentit tė urės sė supozuar, pasi pengon rrjedhėn e lirė tė gjallesave nė ujėrat e Drinosit. Kjo edhe mundet tė shpjegohet me animin nga pjesa jugore e rrjedhės sė lumit por sipas specialistėve tė monumenteve tė kulturės, animi i kėtij objekti vjen nga ka faktorėt atmosferikė dhe erozionin disavjeēar.
    Gazeta Shqiptare
    #VamosArgentina

  13. #73
    Evidenca Maska e RaPSouL
    Anėtarėsuar
    09-03-2006
    Vendndodhja
    Gjermani
    Postime
    17,464
    Pango, Shkarkime dhe nė institucionet kulturore

    Behet fjale pėr ristrukturime jo vetėm brenda ministrisė, por edhe nė institucionet e varėsisė. Nė emėr tė kėsaj reforme, institucionet do tė kenė disa punonjės mė pak


    Duket se ethet e shkurtimeve pėr institucionet kulturore tani kanė filluar. Ndonėse kur u emėrua si ministėr i Turizmit, Kulturės, Rinisė dhe Sporteve,z. Ylli Pango nuk bėri asnjė lėvizje nė administratė, kėto ditė diēka ka ndryshuar. Ėshtė fjala pėr ristrukturime jo vetėm brenda ministrisė, por edhe nė institucionet e varėsisė. Nė emėr tė kėsaj reforme, institucionet do tė kenė disa punonjės mė pak. Njė shkresė zyrtare e dėrguar nga Ministria e Kulturės pėr drejtorėt pėrkatės, e bėn tė ditur kėtė gjė.

    Nė Teatrin Kombėtar do tė jenė 2 punonjės mė pak. Po kėshtu, shkurtime administrate do tė ketė nė Arkivin Qendror Shtetėror tė Filmit, ku aktualisht janė 13 punonjės e mes tyre, drejtorit tė sapoemėruar Artan Minarollit, do t’i duhet tė vėrė gishtin. Edhe pse ka deklaruar se nuk ka nevojė pėr shkurtime, por pėr njerėz tė tjerė, urdhri vjen nga Ministria e Kulturės. Numri i punonjėsve qė duhen shkurtuar nga administrata ėshtė i ndryshėm pėr ēdo institucion. Tė dhėnat qė vijnė nga burimeve pranė institucioneve shprehen se nga ky ristrukturim nuk janė pėrjashtuar as Teatri i Operas, Ansambli Kombėtar i Kėngėve dhe Valleve Popullore, Qendra Kulturore e Fėmijėve, Teatri i Kukullave, Instituti i Monumenteve tė Kulturės me 6 punonjės, etj.

    Janė afėrsisht rreth 48 punonjės, qė pritet tė jenė jashtė institucioneve tė kulturės nė zbatimin e kėtij vendimi. Kėto pasohen edhe me ndryshime brenda vet ministrisė, ku do tė ketė shkrirje tė disa strukturave dhe ngritjen e disa tė tjerave qė me sa duket, do tė mbulojnė edhe funksione tė caktuara pėr institucionet e varėsisė. Qė nė ditėt e para tė detyrės sė tij si ministėr i Kulturės, Ylli Pango ėshtė shprehur pėr njė ristrukturim tė organigramės. “Kam ndėr mend tė bėj dhe njė ristrukturim tė organigramės, pėr momentin brenda numrit tė punonjėsve qė kemi. Do tė bėj lėvizje vetėm aty ku fakti qė nuk ėshtė punuar ėshtė fare i qartė. Kjo vlen edhe pėr institucionet e varėsisė”, - ka theksuar Pango nė intervistat e tij tė para.

    Kanė kaluar mė shumė se dy muaj, dhe lėvizjet e para po duken vetėm tani. Kjo kohė duhet tė ketė shėrbyer pėr tė reflektuar se ku e si do tė bėhen ndryshimet. Deri tani duket se nuk janė prekur drejtorėt e kėtyre institucioneve. Megjithatė ende nuk dihet skema e plotė e ristrukturimit. Drejtoria e Trashėgimisė Drejtoria e Trashėgimisė Kulturore ka qenė njė ndėr mė tė mėdhatė qė ėshtė pėrfshirė nė ristrukturim. E drejtuar nga studiuesi Vaso Tole, kjo drejtori ėshtė kthyer nė njė sektor tė thjeshtė. Shkrirje ka pasur edhe nė drejtori tė tjera, ku mė tepėr ndryshimet kanė prekur turizmin dhe kulturėn. Organigrama e re ėshtė pėrqendruar nė kėto dy fusha, tė cilat kur mori detyrėn si ministėr i Kulturės, Ylli Pango i cilėsoi si prioritare.
    Sui generis

  14. #74
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240

    Shkrihet Drejtoria e Trashėgimisė Kulturore

    Trashegimia Kulturore nuk ka me nje drejtori te sajen ne organigramen e re te Ministrise se Turizmit Kultures Rinise dhe Sporteve. Eshte pare e udhes, qe kjo drejtori, nga e cila kane kaluar tere projektet e rendesishme ne fushen e trashegimise kulturore ne bashkerendim edhe me institucionet e varesise apo edhe organizata nderkombetare, te shkrihet. Te shkrihet me Drejtorine e Turizmit, dhe prej ketij miksi ka dale ajo e mbiquajtur, Drejtoria e Turizmit dhe Kultures Kombetare.

    Drejtori per te cilen askush nuk preferon te flase, madje as emrat e grupit te punes qe ngre ministri ne te tilla raste, kur kerkon te beje ndryshime ne organigrame nuk behen te ditur. Vecse mesohet qe nje nder ta eshte Shefi i Kabinetit prane ministrit Ylli Pango, Fisnik Brovina, qe duket se ka drejtuar edhe grupin e punes.

    Nese kerkon te mesosh dic me shume per kete drejtori, askush nuk prononcohet, qofte edhe vetem per te bere te ditur faktin e thjeshte dhe thelbesor, se si do te funksionoje kjo drejtori e re e ministrise. Mandej per te dhene shpjegimet ne kesi rastesh, pse u pa e nevojshme te kishte nje shkrirje te ketyre dy drejtorive dhe cfare synohet te arrihet me kete levizje te fundit brenda ministrise.

    Nga zyra e shtypit, qe eshte e vetmja prej nga mund te marresh ndonje informacion sado te vogel per kete shkrirje qofte edhe nepermjet thenies: "nuk dime gje", thuhet se nuk dihet as se si do te zgjidhet drejtori i kesaj drejtorie te re qe "mbiu" ne MTKRS.

    Kjo ndoshta per faktin se askush duket se nuk ndjehet kompetent, per te treguar se cfare eshte synuar te arrihet me shkrirjen e ketyre dy drejtorive secila teper e rendesishme duke qendruar vecmas tjetres. Megjithate, i vetmi reagim zyrtar ne kete rast, vjen nga zyra e shtypit te ministrise dhe vecanerisht nga Desada Metaj, e cila prerazi pohon per "KJ" se, "kjo ka te beje me prioritetet e ministrit te ri dhe politikat qe ai po ndjek ne ministri".Prioritet qe jane bere publike qartazi prej ministrit Ylli Pango, prej dites se pare ne krye te "kupoles se kultures", duke i meshuar se tepermi turizmit kulturor. Dhe zgjidhjen optimale duket se e ka gjetur ne ngerthimin e Drejtorise se Trashegimise Kulturore me Turizmin. Cka do te thote se edhe parqet arkeologjike, te trumbetuara si nje nder arritjet me te medha te ketyre koheve do te administrohen nga kjo drejtori, e cila ende nuk ka nisur te funksionoje e asnje afat se kur do te mund te jete e hapur edhe per informacion nuk eshte bere publik. Nderkohe qe dy drejtorite e tjera kane pushuar se funksionuari, pasi drejtoret e tyre aktualisht gjenden ne listen e pritjeve, dhe specialiste e drejtues te tyre nuk kane nje zyre ne te cilen mund te trokasesh per te qartesuar ndonje pike te erret.

    Nje nder ta eshte edhe Vaso Tole, tanime ish-drejtor i Trashegimise Kulturore ne ministri e qe per vite me radhe ka drejtuar kete drejtori teper te rendesishme, por momentalisht mund vetem te thote se emri i tij eshte ne listen e pritjeve dhe kaq. Pra ne ate liste, kur duhet kohe te jepet verdikti se cili do te jete pozicioni i tij i mevonshem ne ministri dhe nese do e kete nje te tille apo jo.

    Ky mund edhe te jete nje hap tejet pozitiv, qofte ne politikat e zhvillimit te turizmit por edhe ne ato politika qe do te ndiqen per trashegimine kulturore, por per sa kohe asgje nuk behet publike, dhe veprohet ne "fshehtesi te plote" me te drejte pyetet: C'do jete kjo drejtori dhe cfare do kete prioritet? Mos valle vetem turizmin kulturor?! Po me ate pjese te trashegimise kulturore qe edhe mund te mos perfshihet ne paketat e turizmit kulturor cdo behet?

    Ndersa ne anen tjeter dihet qe jane dy ligje per te cilet kjo drejtori duhet te kujdeset sa i takon implementimit te tyre, njeri "Per trashegimise kulturore" dhe tjetri qe sapo eshte miratuar, ai "Per turizmin"!
    #VamosArgentina

  15. #75
    At'qivia Maska e Flori
    Anėtarėsuar
    12-03-2004
    Vendndodhja
    Tiranė, Albania
    Postime
    2,551
    Shpellat, njė Shqipėri ende e pazbuluar

    Studiuesi i njohur, Moikom Zeqo, ka shėnuar eksperiencėn e radhės nė bredhjet e tij tutje tėhu nėpėr vise e troje ekzotike, kėsaj here duke ecur nė udhėt qė tė ēojnė drejt njė pasurie jo tė harruar, por asnjėherė tė trajtuar nė Shqipėri, asaj tė shpellave. "Jemi vend unikal nė kėtė drejtim, thotė Zeqo. Nė Shqipėri nuk ka as katalogim zyrtar e as ndonjė instancė qė mund tė merret me shpellat si pasuri e kombit. Madje nė kėtė pikė, sipas Zeqos, nuk e njohim atė qė mund tė konsiderohet Shqipėri e dytė, qė ėshtė ajo e fshehta, e pazbuluara, mistikja dhe burimorja. Sepse, thotė Zeqo, miku i tij amerikan, Peter Febrorielli, mori me vete kampionė bloze nga shpella e Pirogoshit nė Skrapar, pėr tė zbuluar njė fakt tė hamendėsuar, por shumė afėr tė vėrtetės sipas tė dhėnave: qė nė viset Shqiptare mund tė jetė ndezur zjarri i parė nė Evropė; ose qė Shqipėria tė ketė qenė ndėr vendet e para nė kontinent ku ėshtė ndezur zjarr. "Peter Febrorielli ishte mjeshtėr dhe qė nė fazėn fillestare tė studimit tė njė kampioni mund tė nxirrte njė konkluzion", thotė studiuesi Zeqo. Tė dy bashkė, tė financuar nga drejtori i muzeut privat, "Mezuraj", Eduart Mezuraj, ndėrmorėn njė udhėtim studimor njė muaj mė parė drejt shpellės sė Pirogoshit e kanioneve tė Osumit nė Skrapar e atyre tė Vjosės. Atje ka pasuri me vlera tė jashtėzakonshme, thotė Zeqo. Ndėrsa pėr shpellėn e Pirogoshit, qė ėshtė mė e gjata nė Shqipėri, gati 2 kilometra, Zeqo shprehet se aty ka njė lloj pasurie tė madhe flore dhe faune. Pėr shembull, profesori amerikan kishte hasur nė njė salamandėr nėpėrmjet sė cilės mund tė pėrcaktonte nėse nė gjatėsinė e shpellės kishte ndonjė dalje tjetėr. Por aty, amerikani Peter Febrorielli kreu dhe studime tė kulturave mikrobike, ngase sipas Zeqos ishte i interesuar pėr shėrimin e njė sėmundjeje tė quajtur Lyma. Dhe i gjithė ai "shok" mahnitje dhe befasie qė kishte pėsuar studiuesi i huaj, kishte rezultuar me premtimin pėr tė sjellė njė ekip xhirimi tė "Discovery Channel" nė Shqipėri. Qė aty, Febrorielli ka marrė dhe kampionet e hirit pėr t‘i kaluar nė studim laboratorik, pėr t‘i vėnė njė datė ritit tė domosdoshmėrisė praktike tė ndezjes sė zjarrit qė shėnjohet dhe si fillim i jetės njerėzore.

    Mirėpo sa tė rėndėsishme janė shpellat nė lėmin e studimeve historike? Mė tepėr nė lėmin e antropologjisė, shprehet studiuesi Zeqo. Shpellat dhe speleologjisė janė burimi kryesor pėr zbulimet antropologjike, sipas Zeqos, qė sjell si shembull rastet e zbulimeve tė mėdha nė shpellat nė Alfamilos tė Spanjės dhe Laskose tė Francės, ku bėhej fjalė pėr njė qytetėrim prehistorik. Njeriu jetonte nė shpella dhe aty e ngjizi jetėn, ndaj dhe studimet antropologjike nuk mund tė nisen tjetėr veēse nga studimi i qytetėrimit tė shpellave. Po rasti shqiptar? Ėshtė ndėr handikapėt mė tė mėdhenj mungesa e speleologjisė nė Shqipėri, si njė shkencė qė ka njė objekt tė vetėm, siē janė shpellat, por me objeksione tė gjėra. Dimensioni kulturor ėshtė njė prej tyre. Zeqo thotė se ka njė shoqatė speleologėsh qė drejtohet nga Gėzim Ruci, njė njeri qė ka shkuar deri nė Polin e Veriut, por qė tani ėshtė paralizuar. Pra, ka njerėz qė tėrhiqen nga kjo fushė, por nė nivel zyrtar e institucional nė Shqipėri nuk ekziston speleologjia. Madje nuk ekziston asnjė hartė zyrtare e vendndodhjes sė shpellave nė Shqipėri, ndėrkohė qė ato kanė qenė objekt studimi ndėr vite, por mė shumė nga tė huajt. I vetmi shqiptar qė i ka studiuar ato e madje dhe i ka botuar nė njė libėr, sipas tė dhėnave tė Zeqos, ėshtė mesjetologu i njohur Theofan Popa. Ky i fundit ėshtė marrė mė shumė me shpellat eremite, tė cilat bėheshin strehė e murgjve tė vetmuar e nė to ekziston njė pasuri e jashtėzakonshme pikturash e afreskesh. Janė rreth 70 shpella tė tilla nė territorin shqiptar, ku ndėr mė tė njohurat janė tre tė tilla, pra shpella eremitėsh, nė Kollomoē afėr Prespės. Mesjetologu Popa kuptohet qė ėshtė marrė vetėm me aspektin fetar tė tyre dhe jo me pasuri tė tjera. Por ē`pasuri tė tjera kanė shpellat qė mund tė luajnė dhe rolin e parqeve kombėtare? Studiuesi Zeqo sjell si shembull tė gjitha vendet evropiane qė jo vetėm e kanė tė zhvilluar shkencėn e speleologjisė, por dhe kanė marrė nė mbrojtje me ligj tė gjitha shpellat, pas njė regjistrimi dhe katalogimi tė imtėsishėm. Specifikisht ai i referohet shembullit tė Kroacisė si njė vend shembull nė kėtė drejtim. Por tė vijmė mė afėr akoma, nė Kosovė. Atje ndodhet shpella e famshme e Gadinės, e shndėrruar nė muze. Sigurisht, ajo ėshtė dukshėm njė shpellė pėrplot stalaktite dhe stalakmite, por dhe nė Shqipėri ka tė tilla, thotė Zeqo. Ai pėrmend njė serė shpellash tė cilat i ka shkelur gjatė ekspeditave tė ndryshme, sidomos nė veri, ku janė gjetur tė dhėna jete nė lashtėsi. Sepse, siē pretendon Zeqo, edhe pėr kulturėn tonė ka shumė rėndėsi studimi i kulturės sė zjarrit qė i paraprin neolitit dhe qė gjendet pikėrisht nė brendėsi tė shpellave. Ka ardhur koha qė ato tė katalogohen dhe merren nė ruajtje, thotė Zeqo. Tė marrin statusin e parqeve kombėtare e tė shndėrrohen nė vende atraktive pėr vizita turistike dhe studimore. Zeqo tregon se nė njė shpellė nė trevėn e Skraparit ndodhet njė afresk me gjurmėt e plumbave tė njė automatiku. Ndėrsa andej nga Kurveleshi ka hasur nė njė njeri qė e kishte kthyer shpellėn nė depo private. Kėshtu mund tė katandisen njė ditė tė gjitha shpellat dhe vlerat qė gjenden nė to dhe "Discovery Channel" mund tė vijė nė Shqipėri pėr tjetėr motiv xhirimi: se si nė njė vend evropian si Shqipėria njerėzit kanė kaq pak respekt dhe kujdes pėr vendin e tyre. Studiuesi Zeqo thotė se njė ndėr ushqyesit e krenarisė kombėtare te njė popull (pėrveē ndeshjeve tė Kombėtares sė futbollit) ėshtė zbulimi i pasurive qė fsheh toka, qė mund t‘u prezantohen tė huajve si vlerė e atij vendi. Nė rastin e shpellave, Zeqo thotė se aty fshihet Shqipėria e dytė, pėr nga vlerat gjithmonė. Njė Shqipėri qė duhet zbuluar, ruajtur e prezantuar pėr hir tė krenarisė qė ajo tė mos mbetet kurrė boshe dhe kallp.
    Femra ne Sex:
    Akmerikanka: o yes o yes
    Gjermanja: ja gut ja gut
    Shqiptarja: "mos i trego kerkujt"

  16. #76
    The World Is Yours Maska e J@mes
    Anėtarėsuar
    27-05-2002
    Vendndodhja
    Tiranė
    Postime
    1,966
    Kujtohet sakrifica e fundit angleze ne Shqiperi

    E Hene, 12 Nentor 2007


    Ambasada e Britanise se Madhe ne Tirane mbajti dje nje sherbese perkujtimore ne Varrezat e Deshmoreve Britanike dhe te Komonuelthit ne Parkun e Tiranes per ata qe bene sakrificen e fundit. Ne shenje mirekuptimi dhe pajtimi, te pranishem ne ceremonine e zhvilluar ishin dhe zv/Kryeministri, Gazmend Oketa, ministri i Brendshem, Bujar Nishani, ai i Mbrojtjes, Fatmir Mediu, i Puneve te Jashtme, Lulezim Basha, si dhe perfaqesues te trupit diplomatik, te akredituar ne Tirane, atashe ushtarake, etj.

    Tradita e se Dieles Perkujtimore e ka origjinen ne kapitullin e fundit te Luftes se Pare Boterore. Ne oren 10.00 te dates 11 nentor 1918, armet ne Frontit Perendimor rane ne heshtje, pas me shume se kater vjetesh lufte. Momenti kur armiqesite pushuan u be boterisht i lidhur me perkujtimin e atyre qe vdiqen ne lufte. Dita perkujtimore (11 nentori ose e diela me afer kesaj date) eshte zgjedhur nga vendet aleate, si nje dite per te kujtuar sakrificen e atyre, qe kane vdekur ne te gjithe lufterat dhe konfliktet. Lulekuqet qe vishen ne javet e para dhe pas 11 nentorit ne shenje perkujtimi dhe qe jane prodhuar nga Legjioni Mbreteror Britanik, Shoqata Britanike e Veteraneve gjenden ne Ambasaden Britanike ne Tirane. Lulekuqet u ofruan dhe dje ne diten e sherbeses perkujtimore.

    Koha Jone
    »« ¤ »«Ź£ŠŲ®ĀŠŲ»« ¤ »«

  17. #77
    The World Is Yours Maska e J@mes
    Anėtarėsuar
    27-05-2002
    Vendndodhja
    Tiranė
    Postime
    1,966
    Neser cel dyert panairi i librit

    E Marte, 13 Nentor 2007

    Jubileu i panairit te librit “Tirana 2007” eshte ne prag. Neser Qendra Nderkombetare e Kultures do te jete e pushtuar nga librat, duke shenuar keshtu celjen e edicionit te 10-te te panairit me te madh te librit ne krahinat shqiptare. Per 6 dite me radhe, deri me 19 nentor, jo vetem brendia e Piramides, por edhe sheshi para saj do te jene te mbushur me libra, qe do te ofrohen per lexuesit, si ne cdo panair, me cmime me te favorshme. Sikunder eshte bere tradite, tanime, panairi nuk ka vetem botimet qe i ofrohen lexuesve, por edhe kontaktet me autoret ne promovimet e librave te tyre, por edhe neper stendat e shtepive botuese. E takimet e perurimit do te organizohen cdo dite, sidomos per promocionin e librave te rinj qe dalin nga shtypi ditet e panairit, e sidomos ato libra me vlera te medha, per te cilet do te organizohen edhe debate te mirefillta. Per cdo organizim te tille, vec programit ne katalogun e panairit dhe afishe te shumta ne mjediset e QNK-se, cdo takim do te njoftohet edhe ne gazeten e panairit, qe kete vit do te jete nje suplement ne brendesi te gazetes “Koha Jone”.

    Duke qene se Piramida ofron mundesi te pakta ekspozuese per kerkesat e larta te ekspozuesve, u mendua si nje zgjidhje dalja jashte mureve te saj. Nepermjet konstruksioneve provizore me te lehta ne pjese para hyrjes, pra ne sheshin e QNK-se, duke ngritur cadra ekspozuese per botuesit e interesuar, te cilet kane pasur kerkesa me te medha ekspozuese se nga sa mund te jene akorduar ne mjediset e Piramides.

    Veprimtari te planifikuara e autore te ftuar

    Promovime librash, biseda e debate me lexues e dashamires te librit, takime me shkrimtare, jane ato qe s’kane per t’i munguar asnje moment diteve te mbajtjes se ketij panairi. Jane 3 salla ne dispozicion te botuesve, ku ne ore te ndryshme do te kete takime me autore te shumte. Kete vit pritet qe numri i autoreve te ftuar te jete mbi 120. Cdo aktivitet promovues dhe takim do te lajmerohet, jo vetem ne vende te dukshme ne hapesirat e QNK-se ne faqen e pare te katalogut te panairit, por edhe ne gazeten e perditshme te panairit, e cila kete vit do te jete ne formen e nje suplementi ne te perditshmen “Koha Jone”. Nuk ka veprimtari ne boten shqiptare, qe te mbledhe kaq autore, studiues, kritike, gazetare etj. Pritet qe pergjate diteve te panairit te jene te ftuar, pos shkrimtareve ne ze te trevave shqiptare, qe kane qene te pervitshem, edhe shkrimtare italiane, greke apo dhe amerikane, te cilet kane edhe vepra te perkthyera ne gjuhen shqipe. Eshte konfirmuar prania e Rexhep Qosjes, pasi gjate diteve te panairit do te promovohet romani i tij me i ri dhe vepra e plote e Naim Frasherit, me te cilen ai eshte marre gjeresisht.

    Pjesemarrese, 100 shtepi botuese

    Ne kete jubile te panairit te librit, “Tirana 2007”, marrin pjese mbi 100 shtepi e ente botuese, agjenci shperndarjeje libri, studio grafike e diskografike, shtypshkronja, institucione, organizata e subjekte te tjera qe kane si objekt kryesor te punes se tyre punen me librin dhe punen botuese. Qellimi kryesor i organizimit te kesaj veprimtarie eshte ekspozimi dhe berja publike ne menyre sa me te gjere te botimeve shqiptare, kryesisht atyre te reja te vitit te fundit. Jane botime e reja, nje pjese e mire per te paren here ekspozohen ne ditet e panairit, ato qe do te jene edhe ne qender te stendes, duke i dhene mundesi lexuesve te marrin informacionin per keto botime.

    Cmimet dhe vleresimet per autoret

    Dhenia e cmimeve te ndryshme letrare gjate diteve dhe ne perfundim te panairit te librit, tanime eshte shnderruar ne nje tradite. Cmimet me te rendesishme jane ato qe jep Shoqata e Botuesve Shqiptare per shkrimtarin dhe perkthyesin e vitit. Por do te kete edhe cmime dhe vleresime per paraqitjen me te mire te stendes, per librin me te realizuar, per autorin me te dashur per femijet (nga UNICEF) etj. Ne dy vitet e kaluara cmimin e shkrimtarit me te mire e kane marre Fatos Kongoli e Vath Koreshi (pas vdekjes) ndersa per perkthyesit, Edit Dibra e Shpetim Cuka.

    Koha Jone
    »« ¤ »«Ź£ŠŲ®ĀŠŲ»« ¤ »«

  18. #78
    The World Is Yours Maska e J@mes
    Anėtarėsuar
    27-05-2002
    Vendndodhja
    Tiranė
    Postime
    1,966
    Diana Gellci merr cmimin “Pedagogu i vitit” ne Detroit

    E Shtune, 10 Nentor 2007


    Diana Gellci u nderua me titullin “Pedagogu i vitit” per vitin 2007 ne Wayne County Community College ne Detroit, me motivacionin “Per pasionin, njohurite dhe perkushtimin ne pune”. Cmimi iu dorezua dy dite me pare ne nje ceremoni te organizuar ne takimin vjetor te me shume se njemije pedagogeve ne qendren e njohur COBO, ne Micigan te Shteteve te Bashkuara te Amerikes. Distrikti i Wayne County Community College ne Detroit eshte nje institucion per arsimin e larte i akredituar ne shtetin e Miciganit qe afron diploma universitare deri ne shkallen e pare. Wayne County eshte i shtati per nga madhesia ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes dhe ka ne perberje 32 qytete, ku qyteti me i madh eshte Detroiti. Dhe shqiptarja Diana Gellci eshte pedagoge e Antropologjise ne kete kolegj. Ajo eshte diplomuar ne Fakultetin e Ekonomise ne Universitetin e Tiranes dhe pastaj ka fituar graden e Masterit ne Antropologji kulturore. Aktualisht po kryen doktoraturen ne fushen e mesimdhenies Online.

    Koha Jone
    »« ¤ »«Ź£ŠŲ®ĀŠŲ»« ¤ »«

Faqja 4 prej 4 FillimFillim ... 234

Tema tė Ngjashme

  1. Njohuri gjuhėsore dhe politike pėr arvanitėt
    Nga alfeko sukaraku nė forumin Gjuha shqipe
    Pėrgjigje: 123
    Postimi i Fundit: 18-12-2009, 11:37
  2. Nje pyetje per te gjithe ata qe kan njohuri ISLAME
    Nga Stentori nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 19-01-2009, 17:25
  3. Gjurmėt e civilizimeve tė zhdukura - Fingerprints Of The Gods
    Nga Darius nė forumin Arkeologji/antropologji
    Pėrgjigje: 129
    Postimi i Fundit: 24-04-2008, 22:05
  4. Njohuri Mbi thesaret tona
    Nga rudi c33 nė forumin Arkeologji/antropologji
    Pėrgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 25-06-2006, 21:37
  5. Pranimet ne universitet per 2006-2007
    Nga helene nė forumin Mentori akademik
    Pėrgjigje: 6
    Postimi i Fundit: 31-01-2006, 04:18

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •