Vëllehët e Shqiptarët në perandorinë Bizantine

[Kreksi]

Emrat e vendeve te Greqisë dhe Shqipërisë franke, shekulli XIII

Gjatë periudhes së Mesjetes, filluan levizjet e medhaja të akspansionit me ekpedita te largëta, posaqerishtë gjatë kohës së Kryqzatave i vën françezët në kontakte të ngushta me vendet e huaja e të largëta në lindje, lindjen greke, sirinë e arabinë. Të shtyër nga këto eksplorime u vëndosen në këto vende dhe kur ia arrinin të iu japin emra te rinjë këtyre vendeve apo keshtjellave që i ndertonin, në te shumten e rasteve iu ruhej emri i vjetër por duke ia pershtatur emrin për nevojat e tyre në gjuhën frenge. Pra bëhëj një pershtatje e emrit, jo si transmetim shkrimi nga origjinali por me deformimet qe iu pershkruhej gojarishtë nga arsyjet të ndonjë interpretimi te gabuar, ose ndegjim i keqkuptuar dhe në disa raste, iu lehtësohej që këtyre emrave t'iu ipej kuptimi perafersishtë në frengjishte.

Njihën format e shumë emrave te vendëve në Greqi permes frengjishtes, në Greqinë qendrore si edhe Peloponez ku duke u bazuar nga numri i shumtë i teksteve të kësaj periudhe pra, në shekullin e XIII të e XIV-të sipas rrefimeve të pushtimit të Konstantinopojes nga françezët nga Geofrua si dhe Rober Klari në tekstet si: Libri i pushtimit të principatës së Amores(Morejes) tekste te çmuara për detajet e veçanta ku gjejmi edhe format greke të këtyre emrave te vendeve që perputhen edhe me frengjishtën:Një kategori e këtyre toponimeve jo aqë te shumta e që janë te perkthyera nga emertimet greke por që janë te veçanta, si, Nisi, që shtrihet tek delta e lumit Pamisos ku më parë ky vendë quhej Ille(ose Isle) nga koha e princave te Mores, Voukolia=Beukolia, tani është perkthyer si Boveries. Siderokatro bëhët =Kastel de Ferr.(keshtjella e hekurit shq.) Klisura bëhët Klozyrë, shuë më lehtë për tu shqiptuar sepse ruajnë dy zanoret e njëjta.
=Aetos=Kastelo della Akila, =Beroe=Veroj, bëhët Verrë(qelqi) por gjithashtu edhe me me emrin tjetër Berua.
=Larisa, bëhët =Larsë,
=Mégara bëhët =Mégre( e n'hallshme) por edhe në kronikat tjera=Meguare.
=Tebë bëhët =Estive që thuhet Stivas, poashtu edhe Athenes ia ndrrojnë emrin duke e quajtur;=Setines.
Nganjëherë kopjimi i shkrimit bëhëj duke i ndryshuar disa gerrma greke në fillim të emrit ose mbarim; Tek deti marmara qyteti Pigae(burimi) bëhët për françezët=Spigas dhe pershtatur si Espigas.
Viset malore të Arkadisë që grekët e quanin Skorta, nga francezët emrohët Eskorta, Stenimakos që gjëndet në Traki, bëhët Estenemak kurse Skutari bëhët Eskyter, Egripos bëhët Nigrë.
Mirêpo kemi edhe raste te habitshme ku pershtatja thjeshtohet dhe mbi letër emri i atij vendit sikur se zhduket dhe merr një emër krejt tjetër, Gritzena bëhët Grit, krejtë e thjeshtë, ndërsa Kizimos bëhët Krusemont.
Motoni bëhët Moson, në një dokument tjetër Itaka bëhët Tiaki nê njê tekst katalanë, e pershkruar si Siaki.
Samalet bëhet Dimalet, Simatre=Dimatre, Garsiki=Gardiki, ku s=është zëvendësuar me "d"...
leopadion=Lyper, Strophadia=Trofaria ose Trefar. Lakedemon=Kremoni...
Xeromero=Zeromera; Tsakonia=Shakoni; Andritsena=Andrishina; Tsurulon=Shurlot;
Disa toponime qê kishin tingllimin sllavishë, permes Vellahëve pa dyshim, që e hasim edhe emrin e provinces së tyre te shkruar Blaquia=Vlakia, ku emrat e tyre perfundonin gjithëmonë me "itsa" këtyre emrave iu hiqet "itsa" deh zêvendÊsohej me "ice" qê shqiptohet "ise" Vostitsa=Vostice; Bodonitsa=Bondonnis; (me siguri nga "Vodonica(ujishte); Toporitsa=Toporic(is) në fr; shkruhet Toporice(Toporisë); Nikitsa=Nekiz; Tzoja=Joja(Zhoja);
Poashtu edhe ne te kundërten, emrave françezve nga grekët ndryshohën; Jean=Tzaç; Cherpini=Tzerpini;
Tsakonia=Shakuani; Gastuni=Gastuan; Mani=Menjë; Majna= Menjë, qe te dy te shqiptuara pa dyshim Manjë.
Mirëpo ka mbetur edhe një numer i madh i emrave te fshatrave te pa identifikuara me emertime sllave si Andriçina; Ligniçina; Kopriniç; veligurt=Makri Plagui; Nga francezët pelqehej shetitja rreth bregut Kalamatë, Gardiki dhe Lutra deri tek Val-Kalami , pastaj Druges, Mikromani Ille=Nisi dhe Kalamata deri tek Koron dhe deri tek keshtjella Bofort ku me tej në male jetonin sllavonët e pa rehatshëm.
Në lindje malet e Esklavonve=Tajget, me kurora bore, e ndajnë fushen pjellore të Kalamatës nga vallja me ulishte e limona aty shtrihet qyteti Kremoni dhe që dominon kështjellën Misitra. Në lindje ngritet Sigo=Zoyeç(lisi) i Shakonisë(chaconie) banuar me fise që nuk nenshtrohën lehtë.

Nga citimet e Ana Komnentit hasim emrin Albanon rreth 1113 por, ne do mendonim se, me siguri është pershtatur sipas kë tij emri "albanon" në "arbanon" ?
Mirpo kur erdhen Azhuinët që nga 1275 nê Shqipëri ky vend mori emrin Arbanurum latinishtë por nga frankët ishte =Arbanon= por athua se çka kuptojmi me këtë emër ?
Si e shohim më lartë, frankêt ua ndrronin emrat vendve që i pushtonin, e shohim se ç'ndodhi me Greqinê dhe shembulli nê More na jep te kuptojmi se edhe emri Arbanon ështê i ardhur nga frankët dhe për këtê arsyeje mundohemi ta gjejmi domethenjën e emrit "arban" apo "arbans" deri tek emri perfundimtar i Shqiperisë Arbania dhe fundit ARBANIA.
Me emrin Bian= kuptohëj tek ligji i mbretnisë Anzhuine një e drejtë tatimi nga baronët e vedit te cilat këta duhej ti paguanin Anzhuinve.Kjo taks pra quhej "bien" do thotë; "më takon me te drejtë" trashegimsije. Njashtu edhe territoret e Shqipêrisë u bën pron e Anzhuinve pasi mori nê pushtim Sicilinë dhe kjo e drejtë mbi Shqiperinë iu takonte Anzhuinve sepse Roberti i Sicilisë e kishte pushtuar më parë Shqiperinë në kohen e Normanve nga Guiskardi.

Tani këtu e sjellim spjegimin e emrit Arbanoni nga i cili rrjedh edhe emri i shtetit shqiptar mesjetar që nga shekullin XI-të, nxjerrur nga Fjalori Enciklopedik shqiptar.
ARBANONI(Albanoni): Emri mesjetar ivendbanimit të shqiptarëve, në burimet bizantine përmendet për herë të parë në shekullin XI-të, kurse në burimet latine jepet në trjtat Albanum, Arbanum, Arbania, Albania, ndërsa me metatezë në burimet sllave quhej Raban dhe në shkrimet më të vjetra shqipe quheheshin Arbenë, Arberë.
Në fillim emertimi Arbanon-Albanon shtrihej mbi viset në Lindje e në veri-lindje të Durrësit dhe në Perendim të Ohrit e të Dibrës, duke përfshirë kështu bërthamën fillestare ku gjeografi Ptolemeu, në shekullin II e vendos fisin ilir Albanoi nga i cili me sa duket ka marrë emrin treva.
Emertimi Arbanon në fillim kishte kështu një kuptim etniko-gjeografik.
Një variant i fillimit të shekullit XII të eposit francez «Kënga e Rolandit» jep shkas për të menduar se që në fillim të shekullit XI-të emërtimi «Albeinë» i cekur aty në këtë tekst, përfshinte nte edhe Durrësin që francezët e quanin (Duras) e
=Vlorën= (Talantë)*(ng.Kreksi), dhe krahinat midis tyre.
Në shekullin XII-të emërtimimi Arbanon-Raban përfshinte edhe krahinat malore veriore të Pultit.
Në shekullin XI-të përmendet edhe peshkopata Arbanon qendër e së cilës mendohët të ishte Kruja.
Në shekullin XIV-të emërtimi nga Abanon=në (Abanas) fillon duke u përgjithësuar, perfshiu treva të banuara nga shqiptarët që nga Tivari e Prizreni e deri në krahinat e çamerisë.


Pierre Le Proust - 1612 - Lire
"r" ..z Plusieurs nffcsts, mesinement au profit du sieur d'Albeine, 5e-cretaire contre le lieur du Parkas; qui pretendoit les acquisitions saictes pendant le premier mariage du beau pere du sieur d'Albeine devoir entrer en la seconde commuuité

FHYPERLINK "http://books.google.fr/books?id=3ZIYAQAAIAAJ&q=arbanum&dq=arbanum&hl=fr&sa=X&ei=-Sm3UfXIL66N0wWH24FI&ved=0CFUQ6AEwBQ"

[Kreksi]

Vellahët në Dokumentet Bizantine

Mbetemi te habitur kur lexojmi dokumentet e epokes, të shekullit X,XI, XII e XIII se, si ka mundësi që shqiptarët nuk permenden në dokumentet Bizantine kurse vëllëhët permenden në shumë dokumente ?
Një etnolog francez e ka shtruar këtë pyetje;
A mos ka mundësi që këta dy emra të jenë ndrruar, në vendë te Shqiptarve=Albanon, të ishte perkthyer Blachion ΒλαχΒονών ?

Corpus scriptorum historiae byzantinae, Volume 37
Par Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin

Magneontention dimioant luniiui et Grellenu ηίρϊ των Τψψ Ittwy de pradihu extcttbmam. reponendi ille in Blachernio templo, bic ΐη palatio sito coateadit. inter contendentes arbiter nentri litem integraiii adiudico, a vero eiquidem των Τψηλών senea aberrat aterqiie. ecqaie cnini in hac voce gradue iatelligendos putet, ac non po* ύο excebiim ac fastigto sablime aedifidum? at ne velut caecitans et ignanie iadex litem dirimam, aot potiue andabataiam more guib utroqvo Bucnem, dubio certoe auctor iacem afferat Nicetae Isaacii Angeli I. 2: ussiwci το naavffov (aliud exemplar lesit την djia) iv τοιςβαβίIfotg των Βλαχονών ς τά λγόμνα Τψηλά δι ης ορατά ην το ίηηήΧατα ηδία τά ϊων των ίηάΒων iv ofrg Φιλοηοίτίοις ανπτιάξοντα, observa τά Τψηλά altuin Blachernii palatii aedificiuoiy uiide subiecta Pkulopatieneis planitiee detegatur, non gradus qoantui Tie exceleos indicare, nec ΐη maiori palatioy qup eoleret imperator morari allosexcelaiores gradus commincendoe: eam ob rem, cum in exhibendis reddendisqae honorie officus longtne seniper in deceseii dedacatiir vir ho Doratoe quam in acce eidem occurratar , par est at ή της οδηγητρΙας imagini iv τ ηνίχί τονηαλατίον αυλής primuni occiirrit imperator, lonuemulto deducat abeuntem. non ad fictos ueque grados exceUoe, eed εΙς τά λεγόμενα Τφηλα ίν τοίς βαΰιλείοις των Βλαχερνών et quod ait hic auctor, μέχρι τών Τψηλων longo viae tracta, cmas acceeeionem in dicat particula xa, ad locam nempe Τψηλά Tocatum, quem auctor ipae in Blachernio palatio vel ad illud iaxta reponit c. 15, p. 80 y. 19» ubi ait im peratorem ad Blacher Daram templum, cai Yicinum erat eiaadem Dominis paladiim, a Barangie deduci μέχρι των Τψλών certe non d exeellos gra dus eiue e qao fuerat vegreegue palatiiy eed ad deetinatum alteriiu, ad quod tendebat, Iocuin Adde quod ipse iaiperator imagmem Hodegetriae seciinda pascbatis feria ad propria revertentem proseqiii solebat usque adexcelsos gradus, tmo et extra, ut dicit Curopalata c. 12 p. 72 τ. 10.nec tamen ad templuin Blachemium timc ibat imperator. sed non est ορηβ plaribns. ipsemet luniiis se refelfit, qni haec p. 326. της
όδηγητρΙας id est ducit viaey staiua fuit extra pahtium Cpdij in tetnplo et monasterio nchiliy quod templum Zonaras vaov των ϋηγών t'n tfiipm Michaelis Nikephorui Gregoras monoiterium Hodegetnum appellavit kit autem diehus in pahtium inferehalur. haec ille. at qaid darias qnam templam Hodegetriom non fiusse tem* plum Βλαχερνιενσε scribit Pachymeres Ub. 7 imaginem deiparae per dies complures lacrimasse. qoaenam haec imago? num Hodege triae nnin Nicopoeae et apad eundem Pachyinerem L 11 imago τ-ης φωταγωγού ynr Bas lucem adferentitcuiu saneio ouo delibntxm Michael Andronici imperatorls fltios desperato morbo con quintae hebdomadis quadragesimaiie usque ad secandsuii feriam pa schatie, qao die referebatur προς xoτης ioronov vaov τον των οδηγών krifUvoVj ut loquitnr Zonaras in impeiio Michaelis I Theophili, cui adiancta erat μονή seu monasteriojn των οδηγών, ut ex Nicephoro Grora(gropa) ? L 2 constat : hinc ipsa imago ίδηγητρ, quaei dux viae iappellabatur. nec adducebatur ex templo Biachonio ut putat scholiastes, sed ex templo et ex monasterio τον όδγών 9 quod a teinplo Blachernio distictam erat.

[Kreksi]

Prejardhja Arumune

Kolonia arumune e Dobrugjes duket se ka një prejardhje më të vjetër se ajo që ndodhet në Serbi e Bullgari.
Kantiz i cili i ka marrur burimet nga Lejean, ai jep në vitin 1868 shifren rreth 123 000 frymë, dhe ai konstaton se, popullêsija arumune e Dobrugjes, edhe në munges te mbeshtetjes së shkollimit nga administrata serbe, ky komunitet vijon te zhvillohet dhe te rritet, mbrenda 5 vitesh ka fituar popullësi 20% një rritje e konsiderushme.
Arumunët transdanubianë pra në Rumani janë rreth 200 000, një shifer e perafert.Arumunët e Maqedonisë, te quajtur me emrin Tzinxarë, ose Valak të pergjysmuar,
(KouToêXapi) ose vellahët e zinjë (Kapaêaoi) jetojnë në regjionet malore te pashkeluara ku rrallë ndonjë udhëtar ka patur rastin ti shkeli këto vende.
Ne pepiqemi që permes këtij libri, pa qellime tjera perpos njoftimit me një libër të thjeshtë bibliografik, disa pika te pa njohura nga etnografia europiane.
E kemi thënë se, udhëpershkruesit rrallëherë kanë folur për rumunët e Epirit, të Thesalisë, e të Maqedonisë. Mirëpo ata kanë folur mjaftë që të na zbulojnë ekzistencën e tyre, por, jo aqë te mjaftueshme që të kemi një ide te sakët të perhapjes së tyre gjeografike.

Historianët te cilët janë marrur nga besimi i të dhanave te pakompletuara, nuk kanë mundur të bien në një pajtim mbi prejardhjen e kësaj popullsije të veçantë, dhe as lidhjet e tyre me me Rumunet e anes së djathtë te Danubit.
Janë te njohura der me sot tri forma ende te mbështetura nga autor te ndryshëm për te spjeguar se si janë vendosur kjo popullsi në jug te Ballkanit te cilët flasin gjuhën rumune.
Në sistemin e parë(formen e parë) te mbrojtura nga Thunmann, arumunët e maqedonisë janë pasardhësit e Trakëve te vjetër te cilët kishin marrur nga kolonizusit ushtarakë të Romes antike gjuhën latine. Perndryshe, nuk kanë patru asnjë lidhje direkte me Rumunet e Karpateve.
Nga ky opinion i dyti pra, mbeshtetur edhe nga Kolonel Lake, ata kanë te njëjten origjinë si popullsija rumune e Dakisë, te cilët ishin ndarë prej tyre rreth shekullit të IX ose X-të dhe u shperngulen në Ballkan.
Një opinion tjetër, i treti, i zhvilluar së pari nga Engel dhe i rimarrur nga Rosier, e konsideron shpernguljen e kësaj popullsije nga Dacia nën sundimin e Aurelianit ( Aurélien Lucius Domitius Aurelianus, empereur romain (270-275). Né en Illyrie ... ) si të kompletuar: Dakët e latinizuar në Daki u terhoqen krejtësishtë nga atje dhe u vendosen në brigjet e lumit Danub, (anes Bullgare te sotme) te cilët kthehen në vendin e tyre në Daki (rumani) në shekullin e XI-të pas krishti, do thotë, pas 700-800 vitësh !
Kthimi i tyre nuk nuk ndodhi në mënyrë masive siç kishin ardhur në këto vende dikur 800 vite më parë, do thotë qê nga shekulli i III-të pas krishti dhe kthimi i tyre nê shekullin XI-të? .. pra, një grup prej tyre mbeti në Ballkan që forojnë sot komunitetin arumun të Olimpsisë dhe shpatijet e maleve Pinde.
Këto tri forma opinionesh neve na duken te papranueshme dhe ne tentojmi ti shtojmi edhe opinionin e katertë;

Né mendojmi se, në kohën kur u terhoqen kjo popullsi nga Dakia në kohën e Aurelianit, pra shekullin e III-të pas krishti, arumunët ndahën në dy grupe: njëri grup u vëndos në Moesi(mizië) e tjetri grup kerkonte strehim në skajin e Karpateve. Ne nuk mudn ta spjegojmi në mënyrë aqë të perputhur sipas kronikave te Nestorit e as nga letra e papes Gregori IX i cili dergon letër mbretit Bêlla IV, e as emrin e qytetit Szatmâr Németi, i pershkruar në shekullin e X-të që në rumanishte thueht Satit Mare, ose =katundi i madh.

Ngjajshmëria mes dy dialekteve na jep një ide për të perfunduar se, kjo ndarje e Arumunve në dy deg nuk mund të ishte edhe aqë e vjetër, mirêpo ata që kanë patur rastin që ti studiojnë fshatrat rumun, mendohet pra se kjo është e mundshme.
Asnjë popull nuk ka treguar rezistenc aqë të madhe, duke ditur se rumunët jetojnë në mesin e racave të ndryshme dhe nuk u shuan, jo vetëm se iu ofruan një rezistenc paqësore, ku as sllavët, as gjermanët as grekët e as hungarezët nuk triumfuan mbi ta, mirëpo perkundrazi, ata fituan territore mbi fqinjët e tyre.

Studimet që ne deshirojmi ti ndermarrim mbi rumunët e pertej Danubit neve ndosht a do të na mundësoje të njihëmi me idet e reja natyrishtë që të ndryshohën bindjet e deritanishme, por as duke mos insistuar t'ua paraqesim opininin tonë.
Qellimi yni pra është thjeshtë, të përgatitët vijimi i për studime atyre që do vijnë pas neve dhe t'i njohim ata, me një fjalë, të njihën me punimet tona rreth këtij syzheu nga ky publikim.
Autori i parë që ne e permendëm më lartë ishte Tunmann i cili i ka perkushtuar një studim të gjatë dhe fortë interesante mbi rumunët dhe shqiptarët.
Tumanni i konsideron rumunët si pasardhës të Trakve dhe shtyhët të dëshmoje këtë opinion më ndihmën e të gjitha të dhanave që ka mbledhur në lidhje me Vëllahët në perandorin e Bizantit. Ai zbulon dy fjalë rumune të shkruara nga Theofani në fund të shekullit VI-të pas krishti.
"Torna, torna frate" fjalë të cilat mbesin shumë te kundershtuara. Pepos këtyre ideve që ai është perpjekur të na bindi, hipotez kjo e cila sot më nuk mund të mbrohët.
Megjithate Tumanni i ka dhën shkencës një fjalor grek-rumun-shqip, të publikuar në Venedik në vitin 1770, i cili sot nuk gjëndet, vetëm nëse ai ka marrur kujdesin që ta ribotoje.
*Johann Thunmanns, ordentlichen Lehrers der Beredsamkeit und Philosophie auf der Universitàt zu Halle, Untersuchungen ûber die Geschichte der
ôstlichen europâischen Vôlker. £rster Theil. Leipzig, bel Siegfried Lebrecht
Grusius, 1774, ia-8o.

Leksiku shqip-vêllahe-bullgare-greke


Pra ky fjalor, për të cilin do flasim më tej, na bën të njohur gjuhën e thjeshtë(vulgare) të folur para një shekulli (do thotë nga1700-1770) nga rumunët e Maqedonisë: ky fjalorë është kompozuar pa asnjë pretendim shkëncor dhe për këtë arsyje njihët si dokument i sakët.
Hulumtimet e Trumannit u rishikuan në vitin 1808 nga një rumun i Maqedonisë, George Rosa i cili e botoj në Pest(Budapest) një pasqyrim të vogël mbi të njëjtin syzhe.

[Kreksi]

Për botën frankofone disa referanca:

Le premier auteur que nous ayons à citer est Thunmann(1),qui a consacré une longue et intéressante étude aux Roumains et aux Albanais. Il considère le premier de ces deux peuples comme
descendant des Thraces, et il s'efforce de prouver cette opinion à l'aide de tous les passages relatifs aux Valaques qu'il a pu recueillir dans les historiens byzantins. Le premier il relève les deux mots romans cités par Théophane à la fin du vi® siècle : Torna, torna frate, mots bien souvent cités depuis et dont on a voulu tirer des conséquences singulièrement contradictoires. En dehors de l'hypothèse qu'il s'est attaché à faire prévaloir, hypothèse qui ne peut plus guère être défendue aujourd'hui, bien qu'elle l'ait été par M. Heuzey, Thunmann a rendu grand service
à la science en reproduisant un petit vocabulaire grec, roumain et albanais, publié à Venise en 1770, et qui serait peut-être in- connu aujourd'hui, s'il n'avait pris soin de le rééditer. Ce vocabu laire, sur lequel nous aurons plus loin l'ocoasion de revenir, nous fait connaître la langue vulgaire parlée, il y a un siècle, par les Roumains macédoniens ; il a été composé sans aucune prétention scientifique et présente dès lors toutes garanties d'exactitude.
Les recherches de Thunmann furent mises à profit, en 1 808, par un Roumain macédonien, Georges Rosa, qui fit paraître à Pest un petit opuscule sur le même sujet (1). Rosa s'est servi de la langue grecque, non pas, nous dit-il, qu'il n'ait pu tout aussi bien écrire en roumain, mais parce que la langue grecque lui a paru devoir être également comprise des deux peuples. Il s'est particulièrement proposé de faire connaître à ses compatriotes l'ouvrage de Thunmann, devenij rare dès le commencement de ce siècle, mais, tout en adoptant les opinions de l'auteur alle-
mand, il y a ajouté quelques observations personnelles. Ce qu'il dit du mot tsinlsare mérite d'être relevé. Ce mot, à propos duquel il passe en revue toute une série d'étymologies des plus impré vues, telles que censi (cerwan), sin caret) (en slave, fils de roi), éinôt tsarï (les cinq empereurs), est, paraît-il, inconnu à ceux-là mêmes qu'il désigne. Les négociants macédoniens qui viennent pour la première fois en Hongrie ou en Slavonie sont fort surpris de se l'entendre appliquer (2). prononcent pas le c latin devant les voyelles , t, comme les Roumains des Garpathes {ce ci = e, i); mais disent par exemple tsintsi (mnul), au lieu de cinH (nnl), etc. On trouve chez les peuples de l'Europe orientale un grand nombre d'appellations du môme genre: Ôakavei, Kekavci, Stokavei, etc.
Ainsi s'explique que les Roumains de la Macédoine ne se servent pas eux-mêmes du nom de Têintsarû, qui leur est communément appliqué sur les bords du Danube. Ce nom n'a pas de sens pour eux.


Referanca:
*Nous ne connaissons cet ouvrage que par la traduction suivante : CercB" twrx despre Romdnii de dincollo d'Dunàret tradusse dln limba gréca de Sergiu Hagiadi ; Craiova, typ. Nationale. T. Macinca fi L Samitea, 1867, in-S*' de xv et 61 pp. L'original grec doit être fort rare, car il n'est pas mentionné dans la NtotXXmvixii fraoXo-fîadeM. Papadopoulo Vreto (Athènes, 1854-17, 2 vol. in-So). Dans sa Bihliografia Daciei (Bucurescl, 1872, in-12), M. Odobescu en cite le titre en allemand d'après la Bibliotheea transsylvanica, de Gredner (Prag,
18f)6, in-8*).

*Johann Thunmanns, ordentlichen Lehrers der Beredsamkeit und Philosophie auf der Universitàt zu Halle, Untersuchungen ûber die Geschichte der ôstlichen europâischen Vôlker. £rster Theil. Leipzig, bel Siegfried Lebrecht Grusius, 1774, ia-8o. *Cette première partie n'a malheureusement pas eu de suite.

[Kreksi]

Njê deshmi interesante në njê letër Letra n° 13. 24 nëntor 1933 (lexojeni me vemendje ju lutemi...) se si i shkruan e êma te birit të tij letër i vili kishte shkruar për sturdime në Paris dhe ajo e këshillon që të bët burrë i fortë dhe i vendosur..

Mnogo iten moj Tirka,
Sosve shço tipushçime niëkni druga kniga(letër) toko ti pisha opet denes qunqi soj sat zviëjme kniga ot majqiëte i ot
Numka koje ese mnogo dobre i te baçve so itiënje golëmo...
Ti si mola mnogo ië ot strana moja, kaj ena majka ftora i istinçka so bola ti se mola opet da bandish diëte so um i da
ne se sikledisvish iç para iç, zhosh otide po mbodhisano, i ti esi diëte
umno i vo vacances zhi ftasash i zhi naminish.
Sall zdravie et Boga da imash, i za drugjiëte da n'emash kasavet iç, da bandish mash[B] i Shqipëtarin !
Që perndeia t'ua japi vetëm se shëndetin e për tjerat mos u merzit fare, bëhu burrë Shqipëtar !

Në këtë hart të vitit 12O5 janë të shenuara te gjitha fiset vëllahe në Peloponez(Moré) si dhe sipër ishte provinca e quajtur Megalo Blachia=Vllahia e Madhe

[Kreksi]

Nikefor Botanjati kishte trasheguar në vitin 1078 Nikefor Brijenit i cili kishte filluar një luftë të mbrendshme për të marrur tronin kur paraqitet në të njëjtën kohë edhe një Kikefor tjetër i cili kishte mbledhur një ushtri në Durrës si dhe vëndët fqinje që ishin të përbërë nga Frankët, Bullgarët dhe Arbanitët. Ky emri i fundit Arbanitët dhe ai i Bullgarëve nuk e percaktojnë mirë sa duhët këtë kryengritjen nga Nikefor Bazilike. Si duket këta Arbanitët(arbanites) duhej të ishin i njëjti popull që i thrrasim prej atëherë Albaniens ose Albanitës, pershkruar nga An Komneni e cila fletë për një oficer i quajtur Cimiscortas=Tsimiskortas, të cilit Aleksisi, pra i 'ati i An Komenit ia kishte besuar ruajtjen e Durrësit në vitin 1087 dhe thuhet se ky oficier vinte nga Arbana ose vinte nga Arbam-a.
Do të shohim më tej se përmes një pershkrimi nga kjo kronik e njohur e Ana Komnenit e quajtur Aleksiada, pra aty thuhet se Arbana ishte një qytet i fortifikuar jo shumë largë Durrësit, në një vendë malor që këto kêshtjella quhëshin klozyra(klysyra) që sikur e perkthejmi nga frengjishtja kuptojmi një forteresë(kështjellë të mbylluar)=të rrethekuar, klotyre, që në popoull njihen me emrin klysyra, me siguri nga latinishtja prej kohës romake ose asaj bizaantine që vjenë pas tyre.Pra perandori i bizantit Aleksisi e kishte marrrur këtë kështjellë që kur Bohemondi e kishte trasheguar nga i ati i tij i cili kishte pushtuar të tërë perandorinë e lindjes.
Patjetër duhet të cekim se, para pushtimeve Normane nga Robert Giskardi i cili kishte pushtuar Sicilinë dhe shumë qytete tjera në Itali si Aversa(Aber)Arber ? e pastaj pushtoi edhe Durrësin në vitin 1081, e mundi perandorin Aleksis Komnenin duke i shkaktuar humbje te mëdhaja por Giskardi kthehët në Itali në vitin 1083 me ftesen e papes Greguar XII dhe në Durrës e lë djalin e tij Bohemondin.
Arba ishte një lum në Peloponeze, permendet nga Pozanias, poashtu edhe Arba tjetër që ishte një qytet i ishullit Skardon në brigjet e Ilirisë siaps Ptolemeut kurse Plini e ëmron vetem si ishulli Arba por nuk e cek asnjë emër qyteti të këtij ishulli. Ptolemeu i permend edhe popullin Arbali, Arbalët që ishin jetonin në rrethin e Volgës. Një Arbana tjetër permendet poashtu nga Ptolemeu që ishte një ishull afër Toprobanës.Arbanium ishte një qytet në grykën e Bosforit, permendet nga Stefan Geografi. Arbat, qytet në Palestinë në Galile. Arbazani, popull i Ligurisë sipas Stefan Bizantit. Arbela qytet tjetër në Turqinë e sotme, aty ku Aleksandri i madh fitoi betejen mes dy lumejve Gangamela e Zabu. Arbon, emri i një qyteti në Iliri sipas Stefan Bizantit, nxjerrur nga Polibi por të nderlikuar me qytetin Narbon në jug të Francës që opinionety e autorëv të tjerë mbetet i diskutueshëm.Arbon permendet edhe nga Marcelliani që e vendos në Gali si një kamp i romakve.Arborea, qytet në Sardenjë.
NëTransilvanië kemi ZatmArbana, një qytet po me të njëjtin emër. Arbrë e hasim edhe në Suedi që mbanë emrin një qytet që ndoshta edhe Normanët e pakzuan më vonë në Albani ? Si e shohim, vetëm pas ardhjes së Normanve në Durrës mënjëherë pas disa vitesh pra pas 8 vitësh, ky emër njihet nga Ana Komneni por, duhët shtuar se kjo kronik shkruhët disa vite më vonë pasi që njihen mirë Arbanitet, ose Arvanët

Me siguri se nga ky qytet Arbana afër Durrëssit Arbanitet quhen më këtë emër mirëpo pa kënë ende të sigurt dhe dukët e pa besueshme që me një ndryshim të vogël të këtij emri nga Arbana nê Arbanitët i gjithë ky popull e mori emrin Albanitet ose Albaniens.

Pra ky i njëjti Nikefor që Albanitët e perkrahin në këtë kryengritje, ky Nikefori bën aliancë me Patzinakët=Peçenegët të cilët i fton ti dalin në ndihmë.
Nikefori kishte shfrytszyuar këtë rast të ngritet kundër Bizantit pasi që ishte informuar se atje në lindje Petçenegët dhe Komanët kishin marrur Andrinopojën, e kishin djegur një pjesë të qytetit për tu hakmarrur ndaj Nikefor Brienit i cili kishte vrarë disa prej tyre, dhe ata ishin terhjekur por tani kthehën perseri për të mbeshtetur një Nikefor tjetër këtë Nikeforin e rrethit të Durrësit i cili ishte ngritur kundër bizantit.
Lekas ishte një heretik Manishean ose Manikean, i cili më parë jetonte në Azië në vendin e Kalibëve ku atëherë Zhan Zamickes i kishte mundur këta Manisheanet dhe i kishte transferua në Filipoli e në vendet tjera në Trakë si për qëllim të mbrohej nga kjo anë perandoria që sulmohyej nga Barbatomi por kishin vijuar të mbetën armiqët e Bizantit. pra ky Lekasi kishte ikur nga Epigambria dhe shkonë strehohët tek këta Peçenegët, lidh marrveshje me ta dhe kercnonte perandorinë e Bizantit me fjalë të rënda.

[Kreksi]

(nxjerrur nga historia e vjetër e popujve të Europës)

Në të njëjtën kohë, Dobromer (Dobrfomiri) një rrebel kishte vëndosur me disa banorë të Mesambrisë ti kundërvihën perandorit dhe filluan te shkaktojnë rrëmujë Bizantit. Në anën tjetër ky Lekasi e kishte vrarë evekun e Sardikës(Sofijes) i cili mbronte interesat e perandorisë, i kishte shtyër banorët që të mbeshtesin edhe ata iden e tij por vritet. Perandoria kishte derguar në Mesambri Leon Diabatenin për të vëndosur qetësin atje dhe pas një kohe ky ia arrin suksesit duke vëndosur paqë me Peçenegët dhe Komanët.
Mirëpo disa vite më vonë, një Manesheanë i kundërvihet perandorit me 2800 Paulicianë kur ky Balbusi kishte perfituar nga humbja e Aleksisit ndaj Robertit, dukës së Normanve në vitin 1081, perandori e kishte lutur që të rrinte aty në vendë por ky nuk kishte pranuar dhe ishte terhjekur në Trakë me ushtarët e tij. Perandori kishte ndermarrur masa ndaj tij për hakmarrje ndaj tij por ky Balbusi ik nga Traka dhe gjënë strehim sipër Danubit tek Skitët, ku nga aty si bazë, bënte plane të sulej kundër perandorit Aleksis.
Ana Komneni neve na mëson se, në Dristra mbretnonin Petçenegët, Kalesi ishte qëndra e tyre si dhe qytete tjera që ishte Bitzina.Mirëpo në një tjetër paragraf ajo thotë se, banorët e Mizisë i quan Peçenegë e Sarmatë.
Konflikti mes perandorisë bizantine dhe Skitve kishte marrur permasa tê medhaja, një gjeneral Bizantinë ishte derguar që ti ndeshkoje ata në brigjet e Danubit pasi që këta kishin bërë sulme mbi popullsinë e këtyre trevave.
Një vit më vonë, shefi i Skitëve Tselegu, kaloi Danubin me 80 000 luftëtarë, përbërë prej shumë popujve Skitë, Sarmat edhe Dakë e Hungarezë që u sulen në drejtim të Filipolisit dhe tërë Maqedonia u bë shkrumb e hi nga këta barbar, derisa perandoria bizantine më në fund arrrijti ti shpartallonte, por nuk arrijti ti largoje nga Misia.
Ana Komneni e tregonse sa vuante i ati i saj perandori Aleksisi kur mendonte se në perandorin e tij ishin vëndosur këta Skitët, popuj barbar pa lejen e tij. Kishte mbledhur ushtrinë e tij dhe shkon që ti ndjeki ata. Por Aleksisi kishte planifikuar më parë që ti eliminoje fqinjët e Skitve nga të cilët kishin gjetur mbështetje dhe Aleksisi duhej t'ua mbushi mendjen këtyre që të bashkëpunonin në interes të perandorisë mirëpo, te gjithë banorët e brigjeve të Danubit kishin marrur një urrejtje ndaj Bizantit prandaj, të gjitha tentimet që kishte bërë Aleksisi për të fituar besimin tek këta banor kishin shkuar huç, asnjë propozim asnjë premtim i perandorit nuk ishte pranuar nga ana e tyre.
Një Blak(vëllahë) e lajmëron Aleksisin për gjendjen e tyre dhe rrethanat se si bashkëpunonin me Sitët por, në anën tjetër, një tjetër Blak i kishte shpie Skitët përmes maleve të pakalueshme të Hemusit për të sulmuar Konstantinopojen. Kur e mori lajmin Aleksisi, iu desht të tehiqet mënjëherë me shpresë se do vinte vitin e ardhêshëm ti dëbonte Skitët e Sarmatët tjerë që kishin mbetur në Dristra buzë Danubit.
Aleksisi pra kthehet vitin tjetër që ti mundi Skitët, kishte planifikuar një luftë ball përballë. Kishin pritur tërë ditën dhe vetëm në mbrëmje lufta kishte filluar. An Komneni i jep në detaje edhe trupat e aleatve të Bizantit që ishin mes tyre edhe kalorësit e famshëm Frank si dhe disa Sarmatë në krye me komandantin e tyre Uzas(uzhas, "t'merri") si dhe Esklavon tjerë.
Skitët nga ana e tyre ishin rreshtuar në një rregull të admirueshëm, me qerret e tyre si mburoje e trupave të mberendshëm. Në rradhet e dyta poashtu hypur mbi qerre ishin të rradhitur si para një spektakli gra e fëmijë te cilët i inkuarjonin burrat e tyre si dhe iu ofronin ndihmën të plagosurve si dhe lëshonin klithje, duke ua treguar fëmijtë e tyre për tu treguar te guximshëm.
Lufta ishte e barabart por të nesërmen, Skitëve iu erdhi në ndihmë Tatusi me 36000 Komanë te ardhur pertej Danubit. Kur a panë këtë perforcim që iu erdhi Skitve, ushtarve bizantin nuk iu mbetej tjetër vetëm se ikja, u tehoqën mbrap, ku edhe Aleksi si dhe vëllau i tij mezi shpëtun jetën. Skitët kishin kapur shumë ushtar bizantin, disa donin ti vrisnin por tjerët ishin te pajtimit të lirohën pasi që Aleksisi të paguante shperblimin për ta. Nga kjo ikje e ushtrisë bizantine Skitët e Komanët kishin gjetur në kampin e Aleksisit pasuri të konsiderushme dhe këtu fillon grindja mes Skitëve e Komanve që iu kishin ardhur në ndihmë aletve te tyre Skitë edhe se nuk kishin bërë luftë Komanët, këta pretendonin se, rraçet e grabituara nga ikja e ushtrisë bizantine iu takonin edhe atyre. Konflikti kishte filluar tani mes Skitëve e komanve derisa Komanët i sulmojnë Skitët dhe në këtë perleshje Skitët marrin vrapin e strehohën në Misi buzë liqenit të njohur Ozilimnë, aty kishin mbetur te mbyllur Skitët pa guxuar të dalin, por edhe Komanët mbesin pa ushqim, vendosin të kthehën në Sarmati sipër Danubit me shpres se do kthehen në pranverën e arshme për tu hakmarrur ndaj tyre.

Sulmet Peçenege Komane dhe Skite 1086

[Kreksi]

ENIGMA RRETH EMRIT ALBANIA

Nga citimet e Ana Komnentit hasim emrin Albanon rreth 1113 por, ne do mendonim se, me siguri është pershtatur sipas kë tij emri "albanon" në "arbanon" ?
Mirpo kur erdhen Azhuinët që nga 1275 nê Shqipëri ky vend mori emrin Arbanurum latinishtë por nga frankët ishte =Arbanon= por athua se çka kuptojmi me këtë emër ?
Si e shohim më lartë, frankêt ua ndrronin emrat vendve që i pushtonin, e shohim se ç'ndodhi me Greqinê dhe shembulli nê More na jep te kuptojmi se edhe emri Arbanon ështê i ardhur nga frankët dhe për këtê arsyeje mundohemi ta gjejmi domethenjën e emrit "arban" apo "arbans" deri tek emri perfundimtar i Shqiperisë Arbania dhe fundit ARBANIA.
Me emrin Bian= kuptohëj tek ligji i mbretnisë Anzhuine një e drejtë tatimi nga baronët e vedit te cilat këta duhej ti paguanin Anzhuinve.Kjo taks pra quhej "bien" do thotë; "më takon me te drejtë" trashegimsije. Njashtu edhe territoret e Shqipêrisë u bën pron e Anzhuinve pasi mori në pushtim Sicilinë dhe kjo e drejtë mbi Shqiperinë iu takonte Anzhuinve sepse Roberti i Sicilisë e kishte pushtuar më parë Shqiperinë në kohen e Normanve nga Guiskardi.

Enigma rreth emrit Albania:Αρβανα, Αρβανών
Sipas të dhënave nga Fjalori Enciklopedik shqiptar,
=ABRËT= Fis ilir në Shqipërinë e Mesme. Permenden vetëm në në shekullin VI-të para krishti nga gjeografi Hekateu i Miletit, shtrihëshin ndërmjet Taulantëve në
Jug dhe helidonëve në Veri. Ka mundësi që emri i tyre të lidhet me lumin Hebrus që përmendet në Veri të Dyrrahut dhe me rrënjën e emrit =alb= dhe =arb= që del më pas në emërtimin e banorëve të kësaj treve ?

Tani këtu e sjellim spjegimin e emrit Arbanoni nga i cili rrjedh edhe emri i shtetit shqiptar mesjetar që nga shekullin XI-të, nxjerrur nga Fjalori Enciklopedik shqiptar.
ARBANONI(Albanoni): Emri mesjetar ivendbanimit të shqiptarëve, në burimet bizantine përmendet për herë të parë në shekullin XI-të, kurse në burimet latine jepet në trjtat Albanum, Arbanum, Arbania, Albania, ndërsa me metatezë në burimet sllave quhej Raban dhe në shkrimet më të vjetra shqipe quheheshin Arbenë, Arberë.
Në fillim emertimi Arbanon-Albanon shtrihej mbi viset në Lindje e në veri-lindje të Durrësit dhe në Perendim të Ohrit e të Dibrës, duke përfshirë kështu bërthamën fillestare ku gjeografi Ptolemeu, në shekullin II e vendos fisin ilir Albanoi nga i cili me sa duket ka marrë emrin treva.
Emertimi Arbanon në fillim kishte kështu një kuptim etniko-gjeografik.

Një variant i fillimit të shekullit XII të eposit francez «Kënga e Rolandit» jep shkas për të menduar se që në fillim të shekullit XI-të emërtimi «Albeinë» i cekur aty në këtë tekst, përfshinte nte edhe Durrësin që francezët e quanin (Duras) e
=Vlorën= (Talantë)*(ng.Kreksi), dhe krahinat midis tyre.
Në shekullin XII-të emërtimimi Arbanon-Raban përfshinte edhe krahinat malore veriore të Pultit.
Në shekullin XI-të përmendet edhe peshkopata Arbanon qendër e së cilës mendohët të ishte Kruja.
Në shekullin XIV-të emërtimi nga Arbanon=në (Arbanas) fillon duke u përgjithësuar, perfshiu treva të banuara nga shqiptarët që nga Tivari e Prizreni e deri në krahinat e çamerisë.

Mirëpo na duhët te ndalemi tek një emër ku asnjë studiues deri me sot nuk ka shkuar më tej për ta shtjelluar emrin që e quanin në gjuhën sllave Raban, por, kjo nuk do thotë se ishte em¨rtim patjetër nga sllavët, sepse, siç do ta shohim më tej, kthimi i Vëllahëve nga Dakia pas 8 shekujve, patjetër se ka sjellur edhe fjalë te huaja nga atje sipêr Danubit ku ishin nê kontakte me popujt tjerë Baltë, Polakë e tjerë, nuk do thotê kjo se emertimet në Shqipëri që i hasim sot janë te emertuara nga sllavët, njësoj si sot, pas 5 shekujve nëse do ktheheshin Arbëreshët në Shqipëri me siguri ata do sjellnin tek ne edhe fjalë te gjuhës italiane dhe pas 1000 vite dikush do mendonte se këto fushat e rrafshta pjellore në rrethin e Durrësit u emertuan nga italianët...
Njashtu edhe për emertimin Raban, ku si e kemi vrejtur shpeshëherë, "B"-eja e shkruar kishte kuptimin e shqiptimit për "V" ose anasjelltas, pra nga Raban=Ravan, që do thotë Rrafshi në gjuhën Vëllahe, kurse mê vonë i shtohët para shtesa Al-latinishte, si tek gjuha frenge qê kemi " Le"..pra "LeRaban" "terr plat" vendi i rrafshët, por në kronikat latine shkruhej Al-raban dhe më në fund Alraban, [B] Albane, [/B]Al-banas, Alravanas, banorët e rrafshit, dhe pas disa vitesh Ana Komneni e interpreton Arvanon, Arbanon kurse Albanitët, tek kronikat tjera, mendoj e gjitha pastaj perhapet si vendi i Arbaniteve, atyre që jetonin nê rrafshirat afër Durrësit.

Enigma e popujve te Hënës ku sipas citimit nga Heziodi mbi lashtësinë e pellazgëve si dhe enigma e Albanisë së Kaukazit më në fund u zgjidh !
Pra, Heziodi si dhe Lucieni, nuk flasin në këtë rast për Hënën, satelitin e Tokës por për "konfederaten e popujve të hënës që ishin edhe Helenët, apo Hallebana=Albanët nga kaukazi, të quajtur kështu nga hebrejt, dhe Heziodi thotë se; "..Pellazgët (Arkadianët) ishin aty para Hënës" por në realitet, këtu Heziodi ka dashur të thoshtet se, Pellazgët kishin ardhur në Arkadi ( 300 vite) para popujve të Hënës, që në fakt ishin këta helenët=hallebana=albanët ose popujt e Hënës !
Pra, nga ky burim i më sipërm dëshmohët se, populli shqiptar nuk kemi kurrfarë lidhje më emrin Albania në Kaukaz dhe se e dyta; ne jemi në këto troje edhe para ardhjes së Pellazgëve e helenëve= Hallabana=Alabana apo popujt e Hënës !

Malte Brune e thotë se;
"Është e vërtetë se emrin e Albanëve "Albani" dhe i Albanapolisit nuk e hasim tek autorët para Ptolemeut. Mirëpo, në Mont Albiens nga Strboni mundët të merrte të njêjtin vendë si Monts Albanes që e gjëjmi tek Ptolemeu edhe se këto vargmale ndajnê Kroacinê nga Dalmacia dhe një pjese te Bosnjës.."
Nëse "abr" konsiderohet në fomen tjetër edhe si rrënja për formimin e =alb= qê mund ta quajmi ndryshe vetem me fjalet ngatrrim sesa rrënjë e nejra tjetrës, nuk e di se si mund te bëhët =abr=alb= ?
Këtë spjegim e ka dhën edhe fjalori yni në faqen 2; si e shihni sipër mirëpo, duhet thënë se, veshtirë të besohet se =abr= kaloi në =alb= perpos mundësisë të ndonjë keqinterpretimi ?
Mendoj se rrënja =abr-oi= i afrohët më tepër rrënjës =abr-ia= kuptim ky nga thrakishtja që ka kuptimin edhe të një vednbanimi, qyteze apo edhe vendë i strehuar, i shtirê bri një mali, nê shpatin e një kodre; "â-bri lumit Hebrus" ose buzë lumit Hebrus ?

Patjetër duhet të cekim se, para pushtimeve Normane nga Robert Giskardi i cili kishte pushtuar Sicilinë dhe shumë qytete tjera në Itali si Aversa(Aber)Arber ? e pastaj pushtoi edhe Durrësin në vitin 1081, e mundi perandorin Aleksis Komnenin duke i shkaktuar humbje te mëdhaja por Giskardi kthehët në Itali në vitin 1083 me ftesen e papes Greguar XII dhe në Durrës e lë djalin e tij Bohemondin.
Arba ishte një lum në Peloponeze, permendet nga Pozanias, poashtu edhe Arba tjetër që ishte një qytet i ishullit Skardon në brigjet e Ilirisë siaps Ptolemeut kurse Plini e ëmron vetem si ishulli Arba por nuk e cek asnjë emër qyteti të këtij ishulli. Ptolemeu i permend edhe popullin Arbali, Arbalët që ishin jetonin në rrethin e Volgës. Një Arbana tjetër permendet poashtu nga Ptolemeu që ishte një ishull afër Toprobanës.Arbanium ishte një qytet në grykën e Bosforit, permendet nga Stefan Geografi. Arbat, qytet në Palestinë në Galile. Arbazani, popull i Ligurisë sipas Stefan Bizantit. Arbela qytet tjetër në Turqinë e sotme, aty ku Aleksandri i madh fitoi betejen mes dy lumejve Gangamela e Zabu. Arbon, emri i një qyteti në Iliri sipas Stefan Bizantit, nxjerrur nga Polibi por të nderlikuar me qytetin Narbon në jug të Francës që opinionety e autorëv të tjerë mbetet i diskutueshëm.Arbon permendet edhe nga Marcelliani që e vendos në Gali si një kamp i romakve.Arborea, qytet në Sardenjë.
NëTransilvanië kemi ZatmArbana, një qytet po me të njëjtin emër. Arbrë e hasim edhe në Suedi që mbanë emrin një qytet që ndoshta edhe Normanët e pakzuan më vonë në Albani ? Si e shohim, vetëm pas ardhjes së Normanve në Durrës mënjëherë pas disa vitesh pra pas 8 vitësh, ky emër njihet nga Ana Komneni por, duhët shtuar se kjo kronik shkruhët disa vite më vonë pasi që njihen mirë Arbanitet, ose Arvanët

Me siguri se nga ky qytet Arbana afër Durrëssit Arbanitet quhen më këtë emër mirëpo pa kënë ende të sigurt dhe dukët e pa besueshme që me një ndryshim të vogël të këtij emri nga Arbana nê Arbanitët i gjithë ky popull e mori emrin Albanitet ose Albaniens.
Nga =abr=apo =arber= erdhem deri tek emri i malit Kaukaz, nuk kam asgjë kundër, perkundrazi, do ishte tepër me randësi që ky emri Kaukazus të na hiqej qafe, do shliroheshim njëherë e pergjithëmonë..
A duhet ti mbesim besnik të dhenave nga Herodoti së pari e pastaj nga Straboni rreth emrit Kaukaz që këta, historian e gjeograf e vëndosen atje largë në Azin qendrore ?
Besoj se ka mundësi se ky emër Caucase=Kaukaz është edhe më afër nesh, e jo atje, sepse ka edhe autor tjerë që e kanë rrahur këtë problematik të këtij emrit.
Nga Memuaret e Akademisë mretnore franceze ceket se emri Kaukaz vie nga gjuha e Gotëve apo dake; =Kaszon= apo Kaszin= që në gjuhën e tyre duhej të ishte fjala për një "vendë të ngushtë" por nuk do perjashtonim këtu as rrënjën e shqipes; =qafa e zanun" sipas shkencave te Akademisë mbretrore, apo "qafa/gryka e ngushtë"(=kreksi) ?..ngase, nga "kas" e "qaf" nuk ka shumê dallime, nê disa citime tjera emri "Kaukaz" interpretohet edhe si "kafkazia" siç e thonë rusët.

Akademia serbe kundershtonë edhe sot pranin e shqiptarëve në këto viset tona te lashta me pretekstin se gjoja: emri Albani=Αρβανα, Αρβανών sipas Ana Komnenit e gjejmi te sdhkruar vetëm se kah fundi i shekullit XI-të nê kronikat kushtuar babait te saj perandorit Aleksis Komnenit, dhe se gjoja nga kjo kohê shfaqen shqiptarët, e jo më parë, kjo është vetëm se pikpamja serbe te mos keqkuptohêmi, por, në studiumet e metejshme te histrorisë së vjetêr te popujve te europës, kemi deshmi tjera se shqiptarët janê vijimësi Ilire por, pasi që nuk shkruanin, tê tjerët i merrni ndryshe duke i quajtur me emra tjerë si Balak, Welak, Velahë, MegaloBlachiti etj, sepse, pas pushtimeve Romake nga Pol Emiliusi 168 para krishti, te gjithë banorët e Epirit e Thesalisë u deportuan, (rreth 150 000) sipêr Danubit në Daki e Moldavi, si deshmi atje kemi toponimet e ngjajshme te banorëve te deportuaar Ilirianë, që i emertuan ato vende atje me emrat e fshtrave te tyre që i kishin lên në Epir, prandaj edhe deri vonê kemi patur emra të trye në Transilvani si, ZatmArbana, Julia Alba etj.
Mirëpo pas pushtimit Romakë në shek. I-rë pas krishti nga Trajani, Dakis e të Molodavisë=Bogdania(vendi i atyre që luten perendive=Molitvani) si Bogomilet që pastaj u shperngulen në Bosnje..(do flasim hera tjera) por pas 150 vite kêta banor pra me prejardhje ilire, kuptohët se atje mêsuan edhe gjuhêt e vendasve si dhe gjuhêt balte e sllave, dhe tani me sulmet e egra që vinin sipër Danubit nga hordhit tatare e mongole, perandori Aurelian me prejardhje ilire nga panonia, i strehon këta banor dhe i vendosi nê Thraki në anën e sotme Bullgare, regjioni i Dobrugjes si dhe gjithë Mizinë, mirepo nuk vonoj dhe sulmet avare-sllave e bullgare, nê kohên e Bizantit pra ku perandoret i moren nên mbikqyrje dhe i strehuan prapë aty nga kishin ardhur , në viset e Maqedonisë dhe Epirit, dhe ç'është më e pabesueshme, pas 800 vitesh po këta banor që dikur ishin te deportuar nga Pol Emili, u kthyen nê trojet e tyre, por jo me emra si dikur, por me emrin Ilaki, Blaki, Plaki, Velaki, Blachi, Megalo Blakitët etj...që të gjithê këta emra qê iu dhan kronikuesit e huaj, francez ose latin apo italian apo bizantin, ishin me prejardhje ilire por me emër tjetër qê kishin ruajtur traditat e tyre edhe pas 8 shekujve !
Dhe kur u rikthyyen në viset e te parve te tyre, patjetër se gjeten edhe vendas të tjerë te kohës ilire, kusherët e tyre të parë, me siguri që këta i priten mirë si ilaké=te zjarrmit, te gjakut, lidhje familjare te vjetra, edhese kishin harrur shumica prej tyre gjuhën e vjetër ilire..
Jam i mendimit se këtu i shkembyen edhe emrat, këta ilakët apo njerëzit e gjakut i quajtem tê "shqepurit" te ikurit, te Shqepurit, te "shkeputurit"=shkipetar, shqiptar (më vonë) shkep-urit=te shkiputur=te zhvendosurit, por që ishin te kthyer nga Dakia, njesoj si hebrejt që u kthyen nga Egjipti, por kronikuesit iu dhan emrin Blak, nga se në kronika "B" shendrrohej shpesh nga "V" nê "B" apo edhe "p" e kemi sot lagjen e Athines Plakia, që iu kushtohet tregtarve vëllahë, që s'ka lidhje me plakat fare, pra është rrotullim gerrme...
Diku në një shenim tjetër e kam sjellur si deshmi një letër nga bashkësija arumune e Bukureshtit.

Mnogo iten moj Tirka,
Sosve shço tipushçime niëkni druga kniga(letër) toko ti pisha opet denes qunqi soj sat zviëjme kniga ot majqiëte i ot
Numka koje ese mnogo dobre i te baçve so itiënje golëmo...
Ti si mola mnogo ië ot strana moja, kaj ena majka ftora i istinçka so bola ti se mola opet da bandish diëte so um i da
ne se sikledisvish iç para iç, zhosh otide po mbodhisano, i ti esi diëte umno i vo vacances zhi ftasash i zhi naminish.
Sall zdravie et Boga da imash, i za drugjiëte da n'emash kasavet iç, da bandish mash[B] i Shqipëtarin !
Që perndeia t'ua japi vetëm se shëndetin e për tjerat mos u merzit fare, bëhu burrë Shqipëtar(i shperndari, refugjati, i dalun jashtê vendit) !


Mirëpo si erdhi deri tek emri NGA Arbana, Arbani, një rrethin krejtë e vogël aty rreth Durresit ?

A mos ndoshta na e dhan këta vellakët apo ilakët tanë te kthyër nga Dakia apo erdhi ky emër nga pushtuesit franko-normanet (franceze) që u emruan Arbane=Αρβανα, Arbanum vetëm rreth 30 vite para se Ana Komnenit të shkruante këtë emër në kroniken Aleksiada ?

1.Frankët apo normanet e quanin një vendë qê iu ishte dhuruar me deekret, nga papa ose nga mbreti i Sicilisë, fjala Bani, banurum, vendë i dhuruar, i falun me tapi, ndërasa para shtesa "AL"= latine i shtohet patjetër kur bëhet fjal për "vendi i dhuruar apo i falun" Al-Banum=Arbane, Arbana etj.. pa e menjanuar dyshimin se, këta normanët kishin një vendë te tyre atje që quhej Abre, Arb.
2. Mirëpo si ta harrojmi edhe emrin e vëndit të lën nga këta ilakët atje në mes Transilvanisë e Moldavisë, ZatmArbana ?
Mos ndoshta kur erdhen në Epir, banoret që jetonin nê fushat e rrafshta pjellore me "ara" i quanin "arbanas" ar-bajsit" ata që punonin tokën, arat "tokapjellore" ?

3. Kjo hipoteza tjetër, në lidhje me emrin Arbane, që ishte një qytet etruskê, por i shkatrruar nga pushtimet romake, ku sipas disa traditave tjera, Milea Pompejusi, i birti i Pol Emilit thueht se pasi e kishin zbrazur tërë Epirin e Thesalinë nga banoret vendas dhe që i kishin deportuar siper Danubit atje në Daki(edhe se nuk perputhet aqë shumë ky version sepse, dihet se Dakia u pushtua nga trajani 300 vite më vonë,
por ndoshta banorÊt nga Epiri e Thesalia që u shperngulen sipêr Danubit në Daki, iken nga romakët, njashtu si i gjejmi gjurmet e disa fiseve ilire nga Krapina=(kraina sot kroaci) gjeten strehim në Poloni dhe u kthyen poashtu vetem pas epokës sê pushtimeve romake, nê shekullin VI pas krishti, pra perputhen disa te dhëna rreth kêtyre banorve që sot jetojnë në Tatras e Zakopanje, me veshje tardicionale shqiptare. Pra mund ta lidhim edhe këtë shpernguljen e Epirotve nê Daki, ose iken për te gjetur strehim atje, ose i deportuan, megjithese shumê histrianê te epokes se 150 000 banor u tra nsferuan si robër=skllav, nga Epiri në Romë, verisin ky i pabeueshëm, është një popullêsi e tërë gra e fêmij, te transferohen me anije në bregun tjetër, do duhej një ndermarrje kolosale ...

"Në shekullin XII-të emërtimimi Arbanon-Raban përfshinte edhe krahinat malore veriore të Pultit.
Në shekullin XI-të përmendet edhe peshkopata Arbanon qendër e së cilës mendohët të ishte Kruja.
Në shekullin XIV-të emërtimi nga Abanon=në (Abanas) fillon duke u përgjithësuar, perfshiu treva të banuara nga shqiptarët që nga Tivari e Prizreni e deri në krahinat e çamerisë".

4.Mirëpo na duhët te ndalemi tek ky emër ku asnjë studiues deri me sot nuk ka shkuar më tej për ta shtjelluar emrin që e quanin nê gjuhën sllave Raban, por, kjo nuk do thotë se ishte em¨rtim patjetër nga sllavët, sepse, siç do ta shohim më tej, kthimi i Vëllahëve nga Dakia pas 8 shekujve, patjetër se ka sjellur edhe fjalë te huaja nga atje sipêr Danubit ku ishin nê kontakte me popujt tjerë Baltë, Polakë e tjerë, nuk do thotë kjo se emertimet në Shqipëri që i hasim sot janë te emertuara nga sllavët, njësoj si sot, pas 5 shekujve nëse do ktheheshin Arbëreshët në Shqipëri me siguri ata do sjellnin tek ne edhe fjalë te gjuhës italiane dhe pas 1000 vite dikush do mendonte se këto fushat e rrafshta pjellore në rrethin e Durrësit u emertuan nga italianët...
Njashtu edhe për emertimin Raban, ku si e kemi vrejtur shpeshëherë, "B"-eja e shkruar kishte kuptimin e shqiptimit për "V" ose anasjelltas, pra nga Raban=Ravan, që do thotë Rrafshi në gjuhën Vëllahe, kurse mê vonë i shtohët para shtesa Al-latinishte, si tek gjuha frenge qê kemi " Le"..pra "LeRaban" =Alraban= "terr plat" vendi i rrafshët, por në kronikat latine shkruhej Al-raban dhe më në fund Alraban, Albane, Al-banas, Alravanas=banorët e rrafshit, dhe pas disa vitesh Ana Komneni e interpreton Arvanon, Arbanon kurse Albanitët, tek kronikat tjera, mendoj e gjitha pastaj perhapet si vendi i Arbaniteve, atyre që jetonin nê rrafshirat afër Durrësit.
Si dëshmi, autorët bizantin, kur është fjala për pushtimin e Beratit=Beligradit, si e shohim, edhe ky emër vjenë nga vëllahërit e Kthyer nga Dakia qê flisnin edhe shqip sepse ishin me prejardhje ilire, mirëpo duhet të mendojmi këtu se, banorët e Beratit apo Beligradit(qytetit te bardh) nê kronika emërohen si Ilirë e jo si Arabanitë, pra deshmohet këtu se, Arabania apo Al Ravnia=quhej vetëm pjesa e rrafshët, zonat me toka pjellore kurse këtu në Berat banorët quhen ilirë e jo arbanit.

5.Do ishte i pabesueshëm edhe ky versioni tjetër se, nga Etruria romakët sollen në Epirë banorë tjerë, ndoshta për ti plotêsuar këto vende te zbrazuar nga epirotët qê kishin ikur nê Daki ?
Këtë version e permend edhe Robert d'Angjeli në "Enigma"; .
Perkthimi i sakët nga Enigma faqe 322 --- 323 Botim viti 1991 nga origjinali, mirëpo në versionin e botuar shqip nuk e kamë hasur këtë
permbajtje, një paragraf nga Angjeli por që nuk më pelqejnë disa terthurje..
"Dhe për t'iu bërë ballë këtyre toskëve që imigruan në Shqipëri, pjessa tjetër e shqiptarëve ishin indigjenë, vëndas, në viset që quhët Gheghënia....!
Edhe një dëshmi tjetër se shqipêtarët Toskë janë pasardhësit e Etruskëve të vjetër, të ardhur nga Italia...dhe vëndosën në Shqipërinë e mesme, në ato vise ku Pol Emili i kishte shkatërrrua rreth 168 164 para krishti, dhe nga kjo kohë, edhe sot dialekti i tyre, mëgjithëse të vëndosur më afër Greqisë dhe nê kontakt më ta, ngjanë më shumë si tek latinët se sa tê grekëve të vjetër."
Pra, gjuha shqipe që gjuhëtarët dhe etnologet e kanë anashkaluar apo harruar, gjuhë e cila ka aftëisnë të na japi provat e egzistencës dhe mbijetesës së Pelazgëve dhe se ende edhe sot kjo gjuhë neve na mundëson ta deshifrojmi gjuhën Etruske ose të quajtur gjuha shqipe e dialektit Toskë që flitet sot në Gadishullin Ballkanik dhe më gjerë ...."

Për të vertetuar se ky emri Kaukaz ishte po i njejti mal që permendet nga Herodoti e Straboni, studiuesi i Akademisë mretnore nxjerr si argument emrin e malit Kogojon, i cili gjëndet në shpatin tjetër te këtyre vargmaleve kah ana e Moldavisë, qe quhej Bogdania në fillim por edhe Vlakia por nga turqit mori emrin Moldavia.
Pra, emri Kogojôn kuptojmi emrin e dikurshëm të malit =Kaszon= ku si rrënjë studiuesi e merrë =kau=si e barabart me "ko" pa e thek'suar gerrmen e fundit =Kôh-Kaszan= dhe kaloi me kohën qê ka sot ky emër i malit Kô-gâjon= nga =Ko-kasôn=
Sipas këtyre te dhenave, derisa dyshohet edhe nga Akademia mretnore se, emri i malit "kaukaz" i pershkruar dhe i njohur ne tekste nga autoret e njohurpara 2000 vitesh, mendoj se duhet hulumtuar edhe më tej
në këtë drejtim, sepse tani kemi tri vende te ndryshme me emrin Kaukaz, Gjeorgji, Moldavi dhe tani sipas kësaj hartes që shohim këtu në këtë tem, na del njê Kaukaz në Shqipëri.

Poashtu edhe gafet e interpretimeve të deritanishme në lidhje më citimin e Hesiodit se; "pellazgët ishin aty para Hanes"...në realitet, këtu autori ka dashur të thoshte se, këta popujt e hënës, helenet apo Hallebana="H'alebana ose Albanët, erdhen në gadishullin tonë 300 vite pas Pellazgëve ! Vërtetohët në anën tjetër se as pellazgët nuk ishin autokton, por erdhen edhe ata nga këto viset e kaukazit por 300 vite para Helenëve ! Në dy rastet pra, ne popullit shqiptar, nuk na perkasin këto migracione të Pellazgëve si dhe të Heleneve nga Armenia e Albania e Kaukazit... sepse populli yni është me një identitet tjetër, i races dinarike dhe europiane e jo i ardhur nga Azia !

Prejardhja e emrit Albania=Hallebana, iu kushtohej popujve të Hënës të cilêt vinin nga Kaukazi, dhe sipas kësaj analize, dëshmohët se pa dyshim popujt e ardhur ishin Helenet=greket si dhe pellazget para tyre, si dhe dêshmohët nga ana tjetër
se emri Albania iu është vënë Shqipërisë gabimishtë në vendë që të emertohej Greqia më këtë emër...Nga ky burim, kur e ndjekim rrugëtimin e "poujve të hanës" më këtë emër identifikohën vetëm se Helenët e ardhur nga këto vende të Kaukazit me ç'ka mund të prfundojmi se enigma që e lidhte emrin e "Albanisë së Kaukazit" më Albanin e Ilirisë, mendoj së është vetëm se një "gabim interpretimi" nga gjeografët, ku lidhje as etnike e as gjuhësore populli shqiptar nuk ka më popujt e ketyre viseve të kaukazit, por i përkushtohej ky emër "heleneve"=hallebana=al-ab-ana ! =albania !

faleminderit !

Ps. DOSJA është nê perpunim e sipër, kah fundi u muajit korrikë do ta shperndajmi këtu te kompletuar.

[Kreksi]

Për frankofonët: Dosje nga historia shqiptare-vellahe

"A travers les notions confufes de cet auteur peu inftruit, on voit que les Albaniens étoient les mêmes qu'on appelloit Blaques, entre la Dace & le Pinde; dans l'Etolie, ils n'étoient pas différens des petits Valaques; dans le Peloponefe, on les appelloit indifféramment Blaques ou Albanites: mais on peut nier que jamais un peuple parti de Dyrrachium ait fait toutes les conquêtes que lui attribue Chalcocondy le.Tout ce qu'il y a de vrai dans fon affertion, est que ce pays des Albanines proprement dits, étoit voifin de Dyrrachium". sipas: Histoire ancienne des peuples de l'Europe, Volume 12
Par Louis-Gabriel Du Buat-Nançay.

Chalcondyle ne parle certainement ici de la haute Myfie qu'à l'occafion des Blaques, dont le pays a auffi été defigné fous ce nom par quelques Occidentaux , &c non fans quelque raifon, puifque les Blaques les plus voifins du Danube étoiept les anciens Myfiens, fuivant Nicetas. Reprenons maintenant toutes les Blachies que nous croyons avoir trouvées dans Chalcocondyle.Les Blaques du Peloponnèfe doivent être le même peuple dont Phrantfa fait un portrait peu avantageux fous le nom d'Albanites, lorfqu'il parle des guerres du Peloponefe: ces perfides changeoient plusieurs fois de maîtres dans une feule emaine, & ftipuloient toujours qu'on leur laifferoit la garde de leurs bourgs & de leurs villes qu'ils appelloient caftras, dans leur langue mêlée de bai barie. Cette langue, comme l'on voit, devoit être à moitié latine.

Le même auteur, parlant d'une expédition de Mahomet II. dans l'Etolie, & aux environs de Neupacîe, qu'on appelloit alors Galata. «Mahomet, dit-il, » réduifit en efclavage tous les habitans » de ce pays, non-feulement ceux qui étoient Vénitiens, mais auffi fes tributaires de la petite Valachie . Nous voyons par-là à quoi peut fe rapporter le premier doute de Chalcocondyle. l'Epire, pays voifin, de l'Etolie, a voit des Blaques pour habitans, & cet auteûr ne savoit pas d'où ils y étoient venus.On le voit former fur les Albaniens des affer lions relatives aux doutes qu'ils avoient fur les Blaques. Il commence par aflrer qu'ils ne font pas Illyriens, c'eft-àdire qu'ils ne font pas d'origine Efclavonne; mais je fais, ajoute-t-ii, poup en avoir des preuves &e l'avoir entendu dire à des gens inftruits, que les Albaniens étant partis d'Epidamne, s'étendit rent dans les parties maritimes de l'Europe qui regardent l'orient, & qu'ayant fubjugué l'Etolie, l'Acarnanie , & une grande partie de la Macédoine, ils s'établirent dans ces contrées, & s'étendirent à-peu-près jufqu'au Pont-Euxin 8fi au Danube, & jufqu'à la Theffalie.

A travers les notions confufes de cet auteur peu inftruit, on voit que les Albaniens étoient les mêmes qu'on appelloit Blaques, entre la Dace & le Pinde; dans l'Etolie, ils n'étoient pas différens des petits Valaques; dans le Peloponefe, on les appelloit indifféramment Blaques ou Albanites: mais on peut nier que jamais un peuple parti de Dyrrachium ait fait toutes les conquêtes que lui attribue Chalcocondy le.Tout ce qu'il y a de vrai dans fon affertion, est que ce pays des Albanines proprement dits, étoit voifin de Dyrrachium.

Georges Acropolite, parlant des princes d'Epire contemporains de Théodore Lafcaris, dit qu'après la mort de Michel, Théodore fon frere gouverna l'Epire & étendit trop loin fa domination: car il ajouta, dit - il, à fes Etats une grande étendue de pays qu'il en leva aux Italiens, et une beaucoup é plus grande encore qu'il conquit fur, les Bulgares. On comptoit entre fes, conquêtes la Theffalie, Achride, Prilape, Albanum, même Dyrrachium.Il s'empara de cette derniere ville, lofque Pierre (de Courtenai) vint re» clamer les droits de fa femme, laquelle étoit fœur des empereurs Baudoin Se. Henri. Pierre fut battu près de Dirrachium , peu après fon débarquement, paffa cette riviere, .&: alla s'engager dans le territoire montueux & diffi cile d'Albanum, ou peu après il perp dit une bataille &c la vie .

"Dans tout ce paffage Albanum ne paroît être qu'une ville, qui doit plutôt avoir donné fon nom aux Albanites qu'aux Albanois, & dont on ne devroit pas foupçonner que les habitans se pusient tranfportés jufque dans le Peloponèfe; mais lorfque dans un autre endroit, Georges Acropolite parle d'un citoyen d'Albane, nommé Gulame, (Golemi) (I Madhi)qui campoit dans le territoire de Caftorie, avec une armée qu'il avoit levée à Albane, on commence à croire que ce nom put devenir celui d'un grand et puisant peuple ; et on ne peut douter que cette Albaxie ne foit la même dont nous venons de parler, quand on confidere que la défection de Gulame, qui fe donna à l'empereur Jean, mit dans une état fâcheux les affaires de Michel, defpote de l'Epire & de la Theffalie ; et lorfque peu après nous voyons ce même Michel céder à l'empereur le château de Prilape, Bolofe et Croas (Kruja) dans l'Albane, il ne doit plus nous refter aucun doute que ce nom n'ait été celui d'un pays affez conlidérable, & le même précifément qu'on a toujours appelle depuis Albanie, & dans lequel la fortereffe de Croie devint fi fameufe, pour avoir été le rempart des Chrétiens, lorfque Scanderberg la défendoit,& enfortoit comme un lion de fon antre, contre les armées formidables des Ottomans, fc. ce. Georges Acropolite parle encore d'Albane, pour dire que l'empereur Théodore Lafcaris en donna le commandement à Conftantin Chabaron, & que lui-même, ayant été Iajfl'é dans ces çontfees, alla de Theffalonique à Berroce, d'où il prit le chemin d'Albane , où il rriva par Caftorie & Achrida , en laiffant la Servie derriere lui.

Il partit d'Albane avec les habitans les plus diftingués de cette contrée qu'il mena à Dyrrafchium. Il s'étoit rendu de là à Prilape , lorfqu'il apprit que le commandant d'Albane avoit été trahi par fa bellefœur, & étoit prifonnier du defpote Michel. Auffi-tôt il prit la route d'Achrida, pour tâcher de remettre fur un meilleur pied les affaires des Albanites y envoya au-devant un maître d'hôtel de l'empereur ;mais il fut enfuite trop heureux de fe retirer d'Albane: car , fijoute-t-il, la nation dus Albanites étoit entrée dans la conjuration de Michel, & s'étoit liguée avec ce perfide defpote. La paix fe fit fans que les Albanites rentraffent fous l'obéiffance de Théodore Lafcaris ; ainfi il n'eft pas furpreuant qu'étant reftés unis avec le defpote, on leur ait attribué les conquêtes Blaques , dont ils ne différoient que par leurs noms.

Il n'eft pas douteux , ce me femble qu'Albane n'ait été le nom d'un pays peu éloigné de Dyrrachiujai. Je n'affurerois, pas de même qu'il y ait eu une ville Ai ce nom, puifque les paffages qui paroiffenile fuppofer, peuvent être expliqués par ceux qui en font le nom d'un pays. II me femble pourtant que le nom d'Albanites que Ducas donne toujours aux Albanois, eft plutôt le dérivé d'un nom propre de ville que celui d'un nom de pays ; il acheve du moins de prouver que le nom des Albanois ne leur étoit point propre , & qu'ils le tiroient ou de leur ville principale ou de leur pays. Il y a toute apparence que la nature de ce pays qui étoit montagneux, donna lieu à la dénomination fous laquelle il est connu , parce qu'on appella Albes ou Alpes les montagnes de ce canton , comme on apella Pyrénées des montagnes qui n'en étoient pas éloignées. Mais quelle qu'ait été l'étendue du territoire d'Albane, ou des montagnes qui donnerent leur nom aux Albanois , ne doutons point que ce nom ne foit devenu celui de tous les peuples qui leur reffembloient, n'ait été le synonyme ou à peu-près de celui des Blaques. Syrgianne, dit Cantacuzène, fe rendit par Locres & l'Acarnanie chez les Albanois qui habitent autour de la Theffalie ( & td. lit, flir l'Achelous).Ce font des bergers in idépendans avec lef quels Syrgianne cétoit lié d'amitié, lorfqu'il commandoit en Occident. Ils lui donnerent des guides des qui le conduifirent chez le crales de Servie. Quelque tems après Andronic le jeune étant en Theffalie, les Albanois, qui sans avoir de rois menoient la vie pastorale fur les montagnes de cette province , & qu'on appelloit Malacafiens," Pocciens & Mafarites , du nom de leurs chefs, vinrent trouver cet empereur au nombre de douze mille, le faluerent & lui offrirent leurs fervices. Ce n'étoit pas qu'ils vouluffent fe foumeftre à lui; mais comme l'hiver approchoit, ils craignoient que les Romains n'en profîtafient pour les détruire: car outre qu'ils n'avoienr point de villes , le féjour des montagnes, où ils fe tenoient pendant ï'été, leur devcnoit infupportable par le froid qu'il y faifoit en hiver, qui les obligeoit de defcendre dans la c plaine ; non que ces Albanois ne fuflent belliqueux; ils l'avoient prouvé plus d'une fois aux dépens des villes voilînes, & le prouverent encore peu après en renouvellant leurs brigandages ordinaires dans le territoire de plufîeurs villes fituées entre la Theffalie & Epidamne ; mais ils n'ofoient attendre dans la plaine la cavalerie Romaine qui étoit compofée alors de toutes les troupes na*; tionales de l'empire ,& ils n'en avoïeriî rien à craindre dans leurs montagnes. Andronic auroit même été hors d'état de les punir, s'il n'eût mené avec lui uni troupe de Turs qui étoient fantalfins. et très-bons archers. Ainfi la milice Romaine étoit devenue impuiffante contre. toutes ces efpeces de fauvages qui multiplioient le defpotime & les vexations du fouvefain & de fes efclaves privilégiés , et il fe formoit dans le cœur de l'empire des républiques indépendante qui abforboient toute fa fubftance. Telles étoient les communautés Albanoises, telles les seigneuries des Valaques. Mais je dois continuer la preuve que j'ai entreprife de la pluralité des Valachies.