Ortodoksia dhe Shqipëria

[Sfurku]

Ja dhe letra zyrtare, drejtuar At Markut, per ta ndihmuar zyrtarisht te bente transferimin. Eshte per te shtuar se At Marku ishte nje nga ata qe u debua nga Shqiperia nga vete Janullatosi.


Προς τον Πανοσιολογιώτατον Αρχιμανδρίτην
π.Μάρκον Μελέτην
Εις Σάμον Αθήνα, 22α Ιανουαρίου 2000

Πανοσιολογιώτατε, χαίρετε εν Κυρίω!

Στις 17 Νοεμβρίου 1999 τριμελής επιτροπή του Συνδέσμου μας συναντήθηκε με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Χριστόδουλο, έχοντας ως κύριο θέμα το ζήτημα των Αλβανών μεταναστών και φοιτητών, από εκκλησιαστικής απόψεως, που διαμένουν κυρίως στην Αθήνα. Ο Μακαριώτατος εισάκουσε το αίτημα της επιτροπής για την έναρξη μίας Θείας Λειτουργίας στα Αλβανικά, στην περιφέρεια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ως εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για μία εκκλησιολογικώς ορθόδοξη ιεραποστολική προοπτική. Ο Σύνδεσμος είναι σε θέση να βοηθήσει σχετικώς, αλλά εκκρεμεί το θέμα του ιερέα που μέλλει να επωμησθεί αυτό το έργο, ο οποίος πρέπει να είναι γνώστης της αλβανικής γλώσσας.

Ο Μακαριώτατος ανέθεσε το εν λόγω θέμα στον Σύνδεσμο και αφού εξετάστηκε προσεκτικώς, συνήλθε επί τούτω εκτάκτως το Διοικητικό Συμβούλιο, παρουσία των μελών του Συνδέσμου, όπου ο Πρόεδρος εισηγήθηκε την υποψηφιότητα της Πανοσιολογιώτητός σας, έχοντας υπόψη ότι είστε γνώστης της αλβανικής γλώσσας και πραγματικότητας, και συν τοις άλλοις ότι υπηρετήσατε επί τέσσερα έτη στην Αλβανία. Η πρόταση ψηφήστηκε ομόφωνα και έτυχε κοινής αποδοχής καθώς όλοι γνωρίζουν το θεάρεστο ιεραποστολικό έργο σας ως πρώτος συνεργός σε χαλεπούς καιρούς του όντως αγίου Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου, από τις πρώτες ημέρες της αποστολής του στην Αλβανία, πράγμα που καλείσθε να συνεχίσετε και εδώ στην πατρίδα σας, όπου οι αδελφοί ομόδοξοι Αλβανοί έχουν γίνει στόχος των πάσης φύσεως ξενόφερτων θρησκευτικών σχημάτων.

Ο Σύνδεσμος ανακοίνωσε την απόφαση του Δ.Σ. στον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών στην από 16ης Ιανουαρίου 2000 επιστολή μας, ο οποίος και απήντησε ευθύς αμέσως στις 20 Ιανουαρίου τρέχοντος έτους, μέσω π.Ιακώβου Μπιζαούρτη, θετικώς προς το πρόσωπό σας, περημένοντας από σας την σχετική αίτηση, όπως δεχθείτε την πρότασή μας και ζήτήσετε από την Μακαριώτητά του να υπαχθείτε προσεχώς στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών, για να αναλάβετε την ποιμαντική και ιεραποστολική φροντίδα των Ορθοδόξων Αλβανών μεταναστών και φοιτητών.

Ελπίζουμε και ευχόμαστε ότι θα ανταποκριθήτε θετικώς στην πρότασή μας και θα λάβουμε μίαν απάντηση την οποία θα μεταφέρουμε στα μέλη του Συνδέσμου.

Με αγάπη Χριστού,

Ο Γεν. Γραμματέας Ο Πρόεδρος

Gjergji Kureta Foti Cici
Θεολόγος Θεολόγος

[Sfurku]

LIDHJA E SHQIPTARËVE TË KRISHTERË ORTODOKSË NË GREQI
“SHËN ASTI”

STATUTI

Themelimi - emri - qendra
Neni 1
Themelohet shoqatë jo fitimprurëse, me karakter kulturor, bamirës, arsimdashës, shoqëror, solidarizues, teologjik dhe të krishterë ortodoks, me qendër në Athinë dhe emrin: Lidhja e shqiptarëve të krishterë ortodoksë në Greqi “Shën Asti”.

Qëllimi
Neni 2
Qëllimet e Lidhjes janë:
• Të kontribojë në ruajtjen dhe kultivimin e identitetit të krishterë ortodoks të emigrantëve shqiptarë në Greqi që janë anëtarë të Kishës Ortodokse.
• Të informojë dhe të lehtësojë në procedurat përkatëse ata që dëshirojnë të hyjnë në radhët e katikumenëve dhe, nëse përmbushin premisat e domosdoshme, në misteret e Pagëzimit,të Martesës dhe në misteret e tjera, ose t’u psalet Shërbesa e Përmbivarrëshme, dhe çdo gjë tjetër që i përket jetës kishtare të emigrantëve, në bashkëpunim me Kryepeshkopatën e Athinës dhe Mitropolitë e tjera të vendit, ashtu si edhe me Kryepeshkopatën e Tiranës dhe me Mitropolitë e tjera të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë.
• Të mbështesë me sa mundet shpirtërisht dhe materialisht emigrantët shqiptarë.
• Të shkruajë, të përkthejë dhe të botojë tekste me përmbajtje teologjike dhe shpirtërore në gjuhën shqipe.
• Të afrojë shoqatat e tjera të ligjësuara shqiptare në Greqi dhe të bashkëpunojë për veprimtari të përbashkëta shpirtërore dhe kulturore.
• Të kontribojë vendosmërisht në njohjen dhe mirëkuptimin midis popullit grek dhe popullit shqiptar, nëpërmjet veprimtarive shpirtërore dhe kulturore të përbashkëta dhe dygjuhëshe.
• Të ruajë dhe të zhvillojë marrëdhëniet e anëtarëve midis tyre dhe të forcojë lidhjet e tyre me Lidhjen.
• Të ndihmojë në mbështetjen morale, profesionale dhe materiale midis anëtarëve dhe të zhvillojë solidaritetin shoqëror të tyre.
• Të mbrojë interesat e anëtarëve të Lidhjes ose akuzat kundër tyre përderisa nuk cënojnë interesat e anëtarëve të tjerë.
• Të shtojë me çdo mënyrë dhe mjet të ligjshëm pasurinë e Lidhjes.
• Të japë bursa për shqiptarë, për studime të shkallës së parë, të shkallës së dytë dhe të shkallës së tretë (Institute dhe Universitete) arsimore (për diplomën e shkallës së parë universitare, të shkallës së parë pasuniversitare dhe për doktoraturë).
• Të organizojë veprimtari shoqërore, kulturore, shpirtërore, arsimore dhe bamirëse, dhe të sigurojë mjediset e përshtatshme për këto veprimtari.
• Të mbrojë, të ruajë, të zhvillojë dhe të përhapë traditat ortodokse të krishtera.
• Të mbrojë dhe t’i japë përparësi gjuhës shqipe.
• Të botojë ligjërisht dhe të vërë në qarkullim material shtypi me përmbajtje morale, fetare, filozofike dhe shpirtërore.
• Të mbështesë bashkësitë e krishtera ortodokse shqiptare në të gjitha vendet e botës.

Mjetet
Neni 3
Për arritjen e qëllimeve të saj Lidhja përdor çdo mjet dhe mënyrë të ligjshme dhe të përshtatshme. Kryesisht Lidhja ka të drejtë:
• Të krijojë dhe të vërë në përdorim vatër takimi (klub) për anëtarët e saj,
• Të organizojë kumtesa të hapura, seminare, tubime, biseda, konferenca shkencore dhe simpoziume mbi tema të përgjithshme ose specifike,
• Të organizojë shëtitje, vizita dhe ekskursione brenda dhe jashtë Greqisë dhe kudo ku vendos K.D. ose K.L.,
• Të botojë broshura, libra, revista, gazeta, fletushka informative dhe punime shkencore të çdo natyre,
• Të krijojë bibliotekë shoqërore dhe bazë elektronike për bashkëpunimin dhe shkëmbimin e informacioneve midis anëtarëve dhe të tretëve,
• Të hapë faqe elektronike (website) në rrjetin elektronik (internet) për informimin e publikut dhe komunikimin midis anëtarëve dhe të tretëve,
• T’u japë ndihmë ekonomike të çdo natyre, hua dhe ndihmë materiale anëtarëve, të afërmve të tyre dhe në përgjithësi emigrantëve shqiptarë jashtë Shqipërisë,
• Të sponsorizojë aktivitete të emigrantëve shqiptarë,
• Të nxitë moralisht dhe materialisht emigrantët shqiptarë, duke vlerësuar përparimin shpirtëror dhe arritjet e tyre akademike,
• Të sponsorizojë hulumtimet dhe punimet shkencore të anëtarëve të saj,
• Të bëjë përçapje (demarshe) dhe të raportojë tek organet përkatëse, shërbimet publike, organizma të pushtetit lokal të çdo shkalle, dhe personave juridikë të së drejtës publike, ndërmarjeve shtetërore dhe sipërmarrjeve private, organizatave jo shtetërore, kishave të krishtera, institucioneve shtetërore dhe organizmave ndërkombëtarë,
• Të bashkërendojë veprimtaritë e saj me ato të organizatave të ngjashme ose personave juridikë tësëdrejtëspublikedheprivate,

Qëllimet e mësipërme të Lidhjes arrihen:

• Me takimet e rregullta dhe mbledhjet ku të pranishmit do të diskutojnë dhe do të bashkëpreokupohen për çështje morale, shpirtërore, kishtare dhe kulturore,
• Me krijimin, planifikimin, ndërtimin dhe vendosjen e mjediseve të nevojshme dhe pajisjeve të domosdoshme për ushtrimin e veprimtarive të mësipërme,
• Me punësimin e personelit të nevojshëm shkencor dhe drejtues,
• Me zhvillimin e bashkëpunimit me shoqata të përngjashme vendase dhe të huaja, me federata shoqatash, institucione shtetërore greke dhe shqiptare dhe pjesëmarrjen e saj në grupime shoqatash ose personash të tjerë juridikë.

Përzgjedhja për të marrë çdo vendim që ka lidhje me qëllimet e paracaktuara të Lidhjes i takon Kuvendit të Lidhjes (K.L.), kurse përzgjedhja e mjeteve më të përshtatshme për arritjen e këtyre qëllimeve, i përket Këshillit Drejtues (K.D.) të saj.

Burimet ekonomike të Lidhjes
Neni 4
Burimet e Lidhjes janë të caktuara ose të jashtëzakonshme.
1. Burimet e caktuara janë:
• Kuotat e rregullta,
• E drejta e regjistrimit,
• Çdo e ardhur tjetër nga përdorimi i rregullt i pasurisë së Lidhjes, si dhe
• Çdo e ardhur tjetër që mblidhet rregullisht, cilado qoftë prejardhja e saj.
2. Shumën e kuotave të rregullta vjetore dhe të së drejtës së regjistrimit e vendos K.D., i cili ka të drejtë t’a shtojë ose t’a pakësojë sipas arsyetimit të tij me vendimin përkatës.
3. Burime të jashtëzakonshme janë :
• Donime, oferta, sponsorizime, bamirësi, pasuri të donuara si dhe trashëgimi, të cilat pranohen vetëm me favorizimin e ç’rregjistrimit,
• Mbledhje të hollash për arsye bamirësie dhe organizimi i llotarive,
• Të ardhura nga organizimi i veprimtarive të ndryshme nga Lidhja (siç planifikohen nga K.D.), si psh. mbrëmje vallëzimi, ekskursione, tubime, koncerte, seminare etj.,
• Të ardhura nga qarkullimi dhe shitja e broshurave dhe librave të ndryshëm,
• Të ardhura nga shitja e sendeve përkujtimorë të Lidhjes,
• Përforcime shtetërore dhe sponsorizime të çdo lloji, sponsorizime të veçanta nga institucione për temat e mësipërme që përputhen me qëllimet e Lidhjes, si dhe ndihmë ekonomike të shteteve të huaja, të Bashkimit Europian dhe institucioneve të tij, organizmave ndërkombëtarë, shtetërorë dhe jo, fondacioneve dhe personave juridikë të së drejtës private dhe publike,
• Çdo shumë e parashikuar që vjen nga administrimi i pasurisë së Lidhjes,
• Të ardhura të jashtëzakonshme që vendosen nga KD dhe miratohen nga K.L.,
• Të ardhurat që vijnë nga organizimi i çdo veprimtarie të Lidhjes,
4. Donimet dhe trashëgimitë pranohen nga Këshilli Drejtues i Lidhjes, me vlerësimin dhe miratimin e tij, ndërsa trashëgimitë pranohen vetëm me favorizimin e ç’ rregjistrimit.
Pasuria e Lidhjes nuk jepet as vihet në shitje të detyruar, përveçse me vendim të K.D dhe, kur bëhet fjalë për pasuri të patundshme, me miratimin me shumicë të thjeshtë votash të K.L.

Anëtarët
Neni 5
Anëtarët e Lidhjes ndahen në anëtarë të rregullt, anëtarë nderi dhe në kandidatë.
Anëtarë të rregullt mund të bëhen persona fizikë, pa dallim gjinie, përderisa kanë arritur moshën e pjekurisë, janë shqiptarë dhe të krishterë ortodoksë, me një kërkesë me shkrim nga tre anëtarë të rregullt kundrejt K.D., dhe përderisa kanë qenë kandidatë për të paktën një vit. Në veçanti, anëtarë të rregullt të Lidhjes mund të bëhen dhe shqiptarë të interesuar për njohjen me kishën ortodokse, si edhe qytetarë grekë, të krishterë ortodoksë, që kanë lidhje personale me Shqipërinë dhe përderisa kanë arritur moshën e pjekurisë.
Anëtarë nderi mund të bëhen individë, që me shërbimet e tyre kanë dhënë ndihmë thelbësore dhe ndihmesën e tyre në arritjen e qëllimeve të shoqatës, me vendim të K.L., mbas propozimit të K.D., dhe të paktën të pesë anëtarëve të rregullt, dhe pranimit nga ana e tyre të kësaj cilësie. Anëtarët e nderit nuk kanë të drejtë vote dhe pjesëmarrjeje në administrimin e shoqatës, si edhe nuk detyrohen për kuotën e caktuar për anëtarët e rregullt dhe kandidatët, vetëm n.q.s. bëhen anëtarë të rregullt, siç parashikohet më lart. Për kandidatë regjistrohen individë të çdo moshe me kërkesë kundrejt Lidhjes. Kandidatët detyrohen një kuotë mujore, siç vendoset nga K.D, shuma e së cilës përshtatet sipas nevojave të Lidhjes dhe standartit të jetesës. Nuk kanë të drejtë vote dhe pjesëmarrjeje në administrimin e shoqatës, por kanë të drejtë të marrin pjesë në të gjitha veprimtaritë e Lidhjes dhe gëzojnë të gjitha të drejtat e anëtarit, dhe mbas një viti kanë të drejtë të kërkojnë të bëhen anëtarë të rregullt.
Largimi i anëtarëve
Neni 6
Cilësia e anëtarit të rregullt hiqet mbas dorëheqjes me shkrim që i dorëzohet sekretarit të përgjithshëm të Lidhjes, në të cilën i drejtohet kryetarit të K.D, mbasi ka shlyer detyrimet ekonomike ndaj Lidhjes. Anëtarët e rregullt kanë të drejtë të largohen nga Lidhja në çdo çast. Largimi duhet të bëhet i ditur tre muaj para mbarimit të vitit kalendarik dhe vlen për fundin e tij.
Kandidatët kanë të drejtë të largohen në çdo çast, pa dorëzim shkrese por me një njoftim gojor dhe me kusht të vetëm shlyerjen më parë të detyrimeve ekonomike.

Përjashtimi i anëtarëve
Neni 7
Përjashtimi i anëtarëve lejohet vetëm për arësye serioze, mbas nje vendimi të marrë nga shumica e tre të katërtave të anëtarëve të K.D. të shoqatës.
Si arësye serioze për përjashtimin e anëtarëve llogariten kryesisht sa vijojnë:
1. Vonimi i pagesës së çdo kuote pa arësye ose me qëllim, për një periudhë që i kalon të dy vjetët,
2. Mosruajtja ose shkelja me çdo mënyrë e urdhëresave të Statutit si dhe mosrespektimi i vendimeve të K.D dhe të K.L.,
3. Sjellja e papërshtatshme, e pahijshme dhe e paedukatë si edhe mungesa e respektit, mirësjelljes dhe solidaritetit të duhur ndaj anëtarëve të tjerë të Lidhjes.
4. Ndryshimi i fesë ose i dogmës.
5. Çdo lloj sjellje që është në kundështim me qëllimet e shoqatës si edhe pengimi i funksionimit sa më të mirë të saj.

Ripranimi i anëtarëve
Neni 8
Anëtarët që janë larguar ose përjashtuar kanë të drejtë të regjistrohen sërish me të njëjtat kushte si dhe anëtarët e rinj, duke nënshkruar prapë të drejtën e regjistrimit.

Përfaqësimi i anëtarëve
Neni 9
Cilësia e anëtarit nuk mund t’i kalojë një personi tjetër, as trashëgohet, por mund të përfaqësohet nga një anëtar tjetër i rregullt, me një kërkesë të thjeshtë me shkrim.
Autorizimi mund të jetë i posaçëm, për një ose më shumë tema konkrete, ose i përgjithshëm, për çdo temë që mund të shtrohet në K.L.
Cilësia e anëtarit të K.D. nuk i nënshtrohet përfaqësimit.

Të drejtat e anëtarëve
Neni 10
Vetëm anëtarët e rregullt të Lidhjes mund të marrin pjesë me mendime dhe votë në K.L., të zgjedhin dhe të zgjidhen në organet drejtuese përkatëse të Lidhjes.
Të gjithë antarët kanë të drejtë:
• të marrin pjesë gjallërisht me të drejta favorizuese në shfaqjet, veprimtaritë dhe punimet e Lidhjes,
• të kenë të drejtë të përdorin mjediset, arkivin dhe sendet e Lidhjes,
• të ftojnë të tretë në mjediset dhe veprimtaritë e Lidhjes.
Anëtarët e nderit dhe kandidatët gëzojnë të gjitha të drejtat e anëtarëve të rregullt, përveç të drejtës të zgjedhin dhe të zgjidhen në organet drejtuese të Lidhjes, dhe të drejtën e votës për tema që vendos K.L.. Nuk përllogariten për të formuar numrin e shumicës.
Anëtarët kanë çdo të drejtë tjetër që rrjedh nga cilësia e anëtarit.

Detyrimet e anëtarëve
Neni 11
Anëtarët duhet:
1. Të marrin pjesë gjallërisht në punimet e Lidhjes, të përpiqen për arritjen e qëllimeve të saj dhe të mbrojnë interesat e saj,
2. Të veprojnë në përputhje me vendimet e K.D. dhe të K.L.dhe të ruajnë rregullat e Statutit,
3. Të marrin pjesë në mbledhjet e Kuvendit të Lidhjes dhe në çdo mbledhje dhe votim,
4. Të shlyejnë brenda afatit detyrimet ekonomike ndaj Lidhjes,
5. Të sillen në mënyrë të qytetëruar, hijshëm dhe me respektin e duhur kundrejt anëtarëve të tjerë,
6. Të respektojnë rregulloren e brendshme e cila synon në mbarëvajtjen e mjediseve të Lidhjes, sidomos rregullat e sigurimit dhe të mbrojtjes së mjedisit,
7. Të përshkohen nga fryma e krishterë ortodokse dhe idealet e krishtërimit.



Drejtimi i Lidhjes
Neni 12
Organet drejtuese te Lidhjes janë Këshilli Drejtues dhe Kuvendi i Lidhjes.



Zgjedhjet për Këshillin Drejtues
Neni 13
Këshilli Drejtues zgjidhet nga Kuvendi i Lidhjes me zgjedhje te fshehta dhe me shumicën relative të votave të anëtarëve të Kuvendit që mblidhet për këtë qëllim çdo pesë vjet.
Kandidat për në Këshillin Drejtues ka të drejtë të jetë çdo anëtar i rregullt i Lidhjes përderisa ka shlyer detyrimet ekonomike. Anëtarët e Lidhjes që dëshirojnë të jenë kandidatë në këto zgjedhje dorëzojnë me shkrim kërkesën për kandidaturë në K.D., e cila përmban nje kombinim elektoral të përbërë nga shtatë deri në nëntë persona. Kandidaturat dorëzohen në K.D. të paktën një muaj përpara zgjedhjeve të reja. K.D. përkujdeset për sigurimin dhe shtypjen e materialit elektoral si edhe për zhvillimin sa më të drejtë të procedurave.
Zgjedhjet zhvillohen vetëm midis kombinimeve elektorale të përbëra nga shtatë deri në nëntë persona. Nuk lejohet zgjedhja me kryqe ose përzgjedhja midis anëtarëve të një kombinimi. Kombinimet që përbëhen nga më pak se shtatë persona nuk mund të marrin pjesë në zgjedhje.
Kombinimi fitues është ai që siguron shumicën relative të votave.Vendet e Këshillit Drejtues nuk ndahen përkatësisht midis kombinimeve që morën pjesë, por mbizotëron sistemi mazhoritar i një raundi.
Zgjedhje të parakohëshme për K.D. të ri mund të zhvillohen para mbarimit të afatit pesëvjeçar të K.D. me vendim të pesë anëtarëve të tij. Gjithashtu zgjedhje të parakohëshme për K.D. të ri mund të zhvillohen edhe në rastet kur japin dorëheqjen ose largohen aq anëtarë, të rregullt ose zëvendësues, të K.D. sa që mbeten më pak se pesë prej tyre.
Afati i shërbimit të K.D. është pesëvjeçar.

Komisioni i zgjedhjeve
Neni 14
Për zhvillimin e zgjedhjeve të reja zgjidhet komisioni i zgjedhjeve, i përbërë nga tre vetë, me votim të hapur (me ngritjen e dorës) nga Kuvendi i Lidhjes. Zgjidhen ata që siguruan shumicën e votave dhe ne rast barazimi votash hidhet në short të hapur nga kryetari i mëparshëm i K.D. ose nga zëvendësi i ligjshëm i tij.

Detyra e komisionit të zgjedhjeve
Neni 15
Komisioni i zgjedhjeve është përgjegjës për çdo çështje që ka të bëjë me zgjedhjen e K.D. dhe merr masat më të përshtatshme për zgjedhjen e tij. Vendos për çdo paqartësi që sjell dyshime.


Përbërja e K.D.
Neni 16
Kombinimi që siguroi shumicën e votave emëron shtatë nga anëtarët e tij për në vendet kryesore të K.D. dhe dy sipas radhës si zëvendësues.
Shtatë anëtarët e grupit fitues që u zgjodhën për në K.D. mblidhen dhe formojnë një trup të përbërë nga kryetari, sekretari i përgjithshmëm, arkëtari, nënkryetari dhe mbikëqyrësi, afati i shërbimit të të të cilëve është trevjeçar. Kur afati trevjeçar mbaron K.D. shpërbëhet dhe riformohet përsëri, përveç vendit të kryetarit i cili qëndron i njëjti gjatë gjithë periudhës pesëvjeçare. Në rast se tre ose më shumë nga anëtarët e K.D. heqin dorë nga titulli i tyre, por vazhdojnë të jenë anëtarë të tij, K.D. riformohet sërish. Në këtë rast në qoftë se dështon përpjekja e riformimit sërish të K.D. vendin e anëtarëve që hoqën dorë e marrin anëtarët zëvendësues të K.D.. Në çdo rast dorëheqjeje anëtari të K.D. ai zëvendësohet nga anëtarët plotësues. K.D. vazhdon të jetë i ligjshëm derisa të paktën pesë nga anëtarët e tij vazhdojnë të drejtojnë Lidhjen. Në rast se japin dorëheqjen aq anëtarë të K.D.,të rregullt dhe zëvendës, sa që mbeten në të katër ose më pak, atëhere me përgjegjësinë e tyre shpallen zgjedhje e reja të parakohëshme.


Cilësitë e anëtarëve të K.D.
Neni 17
Anëtarët e K.D. duhet të jenë të pagëzuar patjetër të krishterë ortodoksë. Për përfaqësimin sa më të mirë të kandidatëve mund të bëhet përjashtim që një nga anëtarët e Këshillit Drejtues të jetë katikumen.
Kryetari dhe nënkryetari detyrimisht duhet të jenë qytetarë shqiptarë dhe duhet të njohin gjuhën shqipe dhe gjuhën greke. Për më tepër kryetari duhet të jetë, me dënim shfuqëzimi, i diplomuar në shkollë të lartë teologjike (Universitet).

Detyrat e K.D.
Neni 18
K.D. drejton Lidhjen, gjykon dhe vendos për çdo çështje të cilën parashtron kryetari ose çdo anëtar tjetër i K.D.. Punëson dhe largon personelin zyrtar dhe punonjësit e tjerë të Lidhjes, në përmbajtje me ligjin përkatës dhe përcakton detyrimet dhe punën e tyre, si edhe rrogën e tyre, në përputhje gjithmonë me ligjin përkatës. Thërret Kuvendin e Lidhjes rregullisht një herë në vit, në periudhën kohore midis 1 shtatorit dhe 23 dhjetorit, dhe sa herë që ai vendos se e kërkon interesi i Lidhjes.
Gjithashtu merret me çdo temë që cakton Statuti dhe Ligji.

Detyrat e kryetarit të K.D.
Neni 19
Kryetari përfaqëson Lidhjen në autoritetet administrative, juridike etj., dhe në të tretë, në gjykatë dhe jashtë saj në të gjitha marrëdhëniet e Lidhjes me personë të tjerë fizikë ose juridikë. Kryetari drejton punimet e Kuvendit të Lidhjes dhe mbledhjet e K.D.. Përmbaron çështjet e Lidhjes me vendim të K.D., thërret anëtarët e tij në mbledhje dhe përkujdeset për mbledhjen e Kuvendit të Lidhjes.
Nënshkruan bashkë me sekretarin e përgjithshëm të gjitha shkresat që dërgohen dhe procesverbalin e mbledhjeve.
Nënshkruan bashkë me arkëtarin të gjitha faturat e pagesave që dalin ligjërisht.

Detyrat e nënkryetarit të K.D.
Neni 20
Nënkryetari zëvendëson kryetarin kur ai mungon ose pengohet për çdo shkak.
Nënkryetari përgjigjet për ruajtjen e rregullores së brendshme nga anëtarët e Lidhjes.
K.D. mund t’i ngarkojë çdo detyrë tjetër që e sheh të nevojshme, në bashkëpunim me anëtarë të tjerë të K.D., si edhe kopetenca në fusha për veprimtari të caktuara për të cilat do të jetë përgjegjës.


Detyrat e sekretarit të përgjithshëm të K.D.
Neni 21
Sekretari i përgjithshëm:
• ruan arkivin dhe çdo dokument të Lidhjes si edhe vulën e saj.
• përkujdeset dhe mban me ndihmën e një këshilltari regjistrin e anëtarëve, protokollin e letërkëmbimit dhe letërkëmbimin.
• përkujdeset për mbajtjen e procesverbalit të Këshillit Drejtues dhe të Kuvendeve të Lidhjes, të cilat i vulos dhe i nënshkruan me Kryetarin.
• harton bilancin e punës së K.D. dhe përkujdeset për zyrat e Lidhjes.


Detyrat e arkëtarit të K.D.
Neni 22
Arkëtari përgjigjet për grumbullimin e të ardhurave të Lidhjes dhe për shlyerjen e detyrimeve ekonomike të saj.
Në raste të veçanta ka të drejtë që për nevojat e Lidhjes të japë shuma të vogla, pa faturë, duke justifikuar vetë këto fonde, shuma e të cilave nuk duhet të kalojë brenda një viti rrogën mujore të një punëtori të pakualifikuar në Greqi, ashtu siç ajo përcaktohet çdo herë nga marrëveshjet e përgjithëshme të punësimit.
Ruan librat që lidhen me arkën dhe pasurinë e Lidhjes. Mban përgjegjësi personale për arkën.
Depoziton ose investon me siguri pasurinë e Lidhjes në institucione financiare dhe organizma të njohura dhe të sigurta ose i investon në mënyrë tjetër me vendim të Kuvendit të Lidhjes i cili merret me kourimin e zakonshëm dhe shumicën e votave.
Përkujdeset për hartimin e bilancit vjetor ekonomik të Lidhjes i cili kontrollohet dhe miratohet nga Kuvendi i Lidhjes.


Detyrat e mbikëqyrësit dhe të anëtarëve të K.D.
Neni 23
Mbikëqyrësi zëvendëson sekretarin e përgjithshëm ose nënkryetarin kur njëri nga këta pengohet ose mungon. Mbikëqyrësi është përgjegjës për kontrollin e veprimtarisë së grupeve të punës së Lidhjes.
K.D. ngarkon mbikëqyrësin me çdo detyrë tjetër ndihmuese që e sheh të arsyeshme dhe ngarkon anëtarët e tjerë të K.D. me përgjegjësi në fusha të veçanta veprimtarish për të cilat përkujdesen personalisht.


E drejta e dëmshpërblimit të anëtarëve të K.D
Neni 24
Anëtarët e K.D. kanë të drejtë të kompensohen për përfaqësimin e Lidhjes dhe të dëmshpërblehen për shërbimet që Këshilli Drejtues i ofron Lidhjes, sikurse përcaktohet nga Kuvendi i Lidhjes.

Mbledhjet e K.D.
Neni 25
Mbledhjet e K.D. mund të zhvillohen botërisht dhe të jenë të hapura për çdo anëtar të rregullt dhe anëtar nderi, si edhe për kandidatët, me vendim të tij. Anëtarët marrin fjalën në K.D. me leje të kryetarit. K.D. mblidhet rregullisht dy herë në vit, në data që caktohen nga vetë K.D. dhe sa herë e sheh të arsyeshme.


Kuorumi i K.D.
Neni 26
K.D. gjendet në kuorum dhe mledhja quhet e vlefshme kur janë të pranishëm të paktën katër nga anëtarët e tij.
Vendimet merren gjithmonë me votim të hapur dhe me shumicën e thjeshtë të votave, të paktën të tre prej anëtarëve të pranishëm. Në rast barazimi votash mbizotëron vota e kryetarit.


Librat e Lidhjes
Neni 27
K.D. është i detyruar të mbajë libra, të dhëna dhe dokumenta të tjerë, që parashikohen nga Ligji.


Kuvendi i Lidhjes - Mbledhjet e rregullta
Neni 28
Organi më i lartë i drejtimit të Lidhjes është Kuvendi i Lidhjes i cili vendos për çdo çështje që nuk i përket fushës së përgjegjësisë të organeve të tjerë.
Kuvendi i Lidhjes mblidhet rregullisht një herë në vit, gjatë periudhës kohore midis datave 1 shtator dhe 23 dhjetor, për të dhënë gjykimin e tij mbi punën e K.D. dhe për të kryer bilancin e vitit që ka kaluar.
Kuvendi i Lidhjes është në kuorum kur janë të pranishëm të paktën dhjetë nga anëtarët e tij, të cilët kanë shlyer detyrimet ekonomike ndaj Lidhjes dhe merr vendime me shumicën relative të votave të anëtarëve të pranishëm për çdo çështje, përveç atyre për të cilat Ligji dhe ky Statut kërkon numër më të madh pjesëtarësh dhe shumicë më të madhe votash.


Mbledhjet e jashtëzakonshme
Neni 29
Kuvendi i Lidhjes mund të thërritet në raste të jashtëzakonshme nga K.D., kur ai e sheh të arsyeshme, ose kur kërkohet nga të paktën një e treta e anëtarëve të rregullt të Lidhjes që kanë shlyer detyrimet ekonomike. Kërkesa duhet të përmbajë, me dënim shfuqizimi, çështjet e rendit ditor.


Punimet e Kuvendit
Neni 30
Kuvendi i Lidhjes mbikëqyr dhe kontrollon K.D., ka të drejtë të pushojë atë ose anëtarë të tij, në çdo kohë, në rast se konstaton shkelje detyre të një organi drejtues ose pamundësi fizike a ligjore të tij të ushtrojë detyrat e e tij ose të merret me drejtimin e Lidhjes, me praninë e shumicës së thjeshtë të anëtarëve ekonomikisht në rregull dhe me vendim të dy të tretave të anëtarëve të pranishëm, pa u cënuar e drejta e të pushuarit të kërkojë shpërblimin e caktuar me marrëveshje.

Raporti i Këshillit Drejtues
Neni 31
Këshilli Drejtues formulon raportin e veprimtarive të tij dhe bilancin përfundimtar të vitit të cilat i parashtron në Kuvendin e Lidhjes përpara të cilit jep llogari. Është e mundur që në një mbledhje të rregullt ose të jashtëzakonshme të Kuvendit të Lidhjes, kur janë të pranishëm dy të tretat e anëtarëve ekonomikisht në rregull dhe me vendim të shumicës të anëtarëve të pranishëm, të bëhet kërkesë për të pushuar K.D. në përgjithësi, ose në veçanti një anëtar të tij, edhe në qoftë se nuk parashikohet nga rendi ditor. Në qoftë se kërkesa votohet nga dy të tretat e anëtarëve të pranishëm, atëherë K.D. ose anëtari i tij shfuqizohen dhe zhvillohen zgjedhje të reja ose zëvendësohet anëtari.


Ndryshimi i Statutit
Neni 32
Statuti mund të ndryshohet me vendim të Kuvendit të Lidhjes në mbledhje, në të cilën duhet të jenë të pranishëm dy të tretat e anëtarëve ekonomikisht në rregull, dhe për marrjen e vendimit kërkohet shumica e tre të katërtave të anëtarëve të pranishëm.
Çdo çështje që nuk parashikohet në këtë statut rregullohet në përputhje me legjislacionin përkatës në fuqi të shtetit grek.


Shpërbërja e Lidhjes - Fati i pasurisë së saj
Neni 33
Lidhja shpërbëhet me vendim të Kuvendit të Lidhjes që merret me shumicën e tre të katërtave të anëtarëve të rregullt. Gjithashtu shpërbëhet në qoftë se numri i anëtarëve të saj nuk arrin të dhjetë personat.
Në qoftë se Lidhja shpërbëhet gjithë pasuria e saj i kalon Manastirit të Shenjtë të Ardenicës, i cili ndodhet brenda kufijve të Mitropolisë së Shenjtë të Beratit, Vlorës dhe Kaninës në Shqipëri.


Përfaqësuesit e Këshillit Drejtues
Neni 34
K.D. mund të caktojë përfaqësues të Lidhjes në vende të ndryshme në Greqi dhe jashtë saj ose në veprimtari të veçanta të Lidhjes ose në institucione në të cilat Lidhja merr pjesë ose është anëtare dhe në organizata të shkallës së dytë ose të tretë me qëllime të ngjashme.


Emblema e Lidhjes
Neni 35
Emblema e Lidhjes është paraqitja e një dritareje kishe me dekor të kuq, me kryq dhe kornizë me ngjyrë të zezë, të cilat jepen në stil të lirë.


Dispozitat e fundit
Neni 36
Anëtarët themelues, të cilët nënshkruajnë këtë Statut, duke njohur shërbimet të tyre të shumëçmuara për krijimin dhe themelimin e Lidhjes, përjashtohen nga urdhëresat e këtij Statuti dhe janë anëtarë të rregullt dhe do të konsiderohen gjithmonë si anëtarë të rregullt.
K.D. ka të drejtë, me vendim të tij që miratohet nga Kuvendi i Lidhjes, të hartojë dhe të vërë në fuqi rregulloren e brendshme për mbarëvajtjen e shërbimeve, të personelit dhe të grupeve të punës së Lidhjes, në zbatim të urdhëresave të Ligjit dhe të këtij Statuti.
Dokumentat dhe emri i Lidhjes mund të jepen si në gjuhën shqipe edhe në atë greke, përveç rasteve kur legjislacioni përkatës i një shteti parashikon përdorimin e detyrueshëm të një gjuhe për qëllime të caktuara.
Ky Statut, i cili përbëhet nga tridhjetë e gjashtë nene, mbasi u lexua nen për nen, u votua njëzëri nga Kuvendi i Lidhjes më 10 tetor 1999 dhe do të parashtrohet për miratim në gjykatën përkatëse.

Athinë, më 10 tetor 1999

(Përktheu nga greqishtja Edvin Bodari, anëtar themelues).


• Lidhja u ligjësua nga gjykata përkatëse më 9 shkurt 2000.
• Filluan bisedimet me Kishën e Greqisë më 17 nëntor 1999, kur Kryepeshkopi i Athinës dhe gjithë Greqisë zoti Kristodhulos, priti një komision me tre anëtarë të Lidhjes.

[Sfurku]

To The Very Reverend, Archpriest Fr. Arthur Liolin
and
to the Church Counsel of the Albanian Orthodox Archdiocese in America

14 November 1999

Dear Father Liolin,

It is with great joy, but also a certain sense of responsibility, that we write to inform you of the establishment of an association representing the first voice of Albanian Orthodoxy in Greece to which we have given the name “Union of Albanian Orthodox Christians – Saint Astius”.

It is with good reason that we turn towards yourselves as the only such Albanian community existing in an organised form outside Albania as we announce the foundation of this association to our mother Church of Albania and to the Church of Greece, for we share with you in our hearts and prayers all those occasions of happiness and sadness of which we are conscious as an indivisible part of the Church of the crucified and risen Christ.

Despite the difficulties of our conditions and circumstances, we have gathered together with one mind and one faith, surrounded by our holy icons and in the presence of the flag we hold so dear, in full knowledge of the dangers which more than ever before threaten the soul of the long-suffering Albanian immigrant.

The Administrative Council was elected by lawful ballot at the General Meeting of the association on 10th October 1999. It consists of a group of Albanian Orthodox intellectuals, most of whom are theologians, who were themselves selected from a broad range of the founding members and come from all layers of Albanian immigrants living in Greece.

Being of common faith and mind, and with full awareness of the nature of the times in which we live, as well as of our origin, our identity, our obligations and our mission, we have reconciled ourselves and one another with the auspices of the age and gathered together with but one thought, to embark together on this sacred course.

The purpose of the association is to contribute towards the preservation and cultivation of the Orthodox Christian identity of Albanian immigrants in Greece who happen to be members of the Orthodox Church. We have in mind those who as a result either of our own lack of concern, or, more often, of their own disillusionment, which has caused them in their abject wretchedness to seek God, have then fallen prey either knowingly or in ignorance to one or other of a multitude of heretical sects. Chief among these are the Jehovah’s Witnesses who circulate freely and without hindrance throughout Greece and are equipped with literature in the Albanian language. This phenomenon in particular, which has been on the increase of late, troubles us greatly. We have accordingly seen fit to inform the Archbishops of Albania and Greece and ask them to combine forces and act jointly to withstand this evil before it is too late.

An additional aim of the association therefore is to provide information and simplify the procedures for those who are desirous of receiving instruction in the faith and, once the necessary conditions are fulfilled, being admitted to the sacred mysteries of the Orthodox Church. We aim also to provide general information on all matters concerning the liturgical life of Albanian immigrants. In order


to achieve this goal the association seeks the collaboration of the Orthodox Church of Albania as well as that of the Church of Greece.

We have chosen as the patron of our association Saint Astius, Bishop of Dyrrachium, who was martyred for the faith under the persecution of the Emperor Trajan. This saint of apostolic times calls all Albanians to their Church, the Church of their forefathers. It is not by chance that our meetings after the Liturgy on Sundays are also attended by immigrants from the other faiths present in Albania, whom we welcome with unfeigned love.

It is painfully true that now, with the legalisation of the status of these immigrants and their adjustment to the realities of life in Greece, their psychological state and their general spiritual condition is frequently deplorable. By establishing this association we will endeavour to comfort our fellow countrymen so that they might regain their spiritual strength and help them to realise their true potential which is frequently considerable and astonishing.

We are confident that you, Reverend Father, will receive with joy the news of the establishment of this association, as it should recall to you the history of your own archdiocese in America. It is a sad fact that the struggle over the past fifty years which has often lacked coherence, has served to disorientate us. Nevertheless, we must not lose heart. It is our endeavour to do something which we feel to be necessary both for our Church and for our nation and we therefore seek the support of all Albanians. We ask those who feel that they cannot help materially to join their prayers to ours for the life of the association. Please accept our best wishes for yourself, your family and the Church Council of the Archdiocese.



We ask for your paternal blessing,

With love in Our Lord Jesus Christ


President Secretary


Foti Cici Gjergji Kureta

[Sfurku]

Shumë të Përndershmit At Artur Liolin,
Kryeprift i Peshkopatës shqiptare në Amerikë dhe Këshillit Kishtar te saj

Athinë, 14 nëntor 1999

Shumë i Përndershëm At Artur,
Me gëzimin që del nga një bashkësi e krishterë dhe me drojtjen e përgjegjësisë që na rëndon, ju bëjmë të ditur themelimin e Lidhjes së shqiptarëve të krishterë ortodoksë në Greqi "Shën Asti", zëri i parë i ortodoksisë shqiptare në Greqi.

Jo rastësisht, teksa bëjmë njoftimin e krijimit të Lidhjes në kishën mëmë të Shqipërisë dhe në kishën e Greqisë, sytë tanë drejtohen tek i vetmi komunitet shqiptar ortodoks që ekziston i organizuar jashtë trojeve të Shqipërisë. Vijmë mendërisht atje për të bashkuar lutjet tona dhe për të ndarë gëzimet dhe trishtimet tona, për të cilat jemi të ndërgjegjshëm si pjesë e pandarë e Kishës së Krishtit të kryqëzuar dhe të ngjallur.

Në kushte dhe rrethana jo të lehta, u mblodhëm me një mendje dhe një besim rreth ikonave të shum'adhurueshme dhe flamurit tonë të shenjtë për të pranuar dhe për të ndalur tëhuajtjen që kanoset më shumë se kurrë për të pezmatuar shpirtin e emigrantit shqiptar të shumëvuajtur.

Këshilli Drejtues, i dalë nga zgjedhjet e ligjshme (10 tetor 1999) në Këshillin e Përgjithshëm të Lidhjes, përbëhet nga një grup intelektualësh shqiptarë ortodoksë, shumica prej tyre teologë, të cilët qerthullohen nga rrethi më i gjerë i anëtarëve themelues, nga të gjitha shtresat e emigrantëve në Greqi.

Duke qenë me të njëjtin besim dhe me të njëjtat ideale dhe duke konceptuar plotësisht konjukturat e ditëve që përjetojmë, në lidhje me prejardhjen, cilësinë, detyrimin dhe misionin tonë, pajtuam veten tonë dhe njeri-tjetrin me ogurët e kohës dhe u mblodhëm me një mendje dhe me një qëllim për të filluar, bashkarisht tashmë, këtë vepër të shenjtë në dobi të kishës dhe të atdheut.

Qëllimi kryesor i Lidhjes është të kontribojë në ruajtjen dhe kultivimin e identitetit të krishterë ortodoks të emigrantëve shqiptarë në Greqi, të cilët janë anëtarë të kishës ortodokse, por që, për shkak të indiferencës sonë, qoftë u zhgënjyen edhe më tepër brenda mjerimit të plotë ku i çuan sistematikisht, qoftë, duke kërkuar Perëndinë,u bënë pre e heretikëve të çdo natyre, kryesisht të jahovajve, të cilët qarkullojnë dhe predikojnë lirshëm dhe me literaturë në shqip nëpër Greqi.

Sidomos ky fakt, i cili kohët e fundit po merr përmasa të paparashikuara, na shqetëson shumë dhe si rrjedhojë nxituam dhe informuam Kryepeshkopin e Shqipërisë dhe Kryepeshkopin e Greqisë dhe u kërkuam të bashkëpunojmë për t'a parandaluar para se të jetë vonë.

Lidhja ka për qëllim informimin dhe lehtësimin e procedurave përkatëse për ata emigrantë që dëshirojnë të hyjnë në radhët e katikumenëve dhe, nëse plotësojnë premisat e domosdoshme, për tu futur në misteret e kishës ortodokse dhe për çdo gjë tjetër që i përket jetës kishtare të emigrantëve. Për të arritur këtë Lidhja kërkon të bashkëpunojë dhe të bashkëveprojë me Kishën Ortodokse të Shqipërisë dhe me Kishën e Greqisë.

Protektori i Lidhjes, shën Asti, peshkop i Durrësit, i cili u martirizua gjatë persekutimit të kishës nga Trajani, ky shenjtor i viteve apostolike i fton të gjithë shqiptarët në kishën e paraardhësve të tyre. Nuk është e rastit që në takimet tona shpirtërore, çdo të diel mbas meshës hyjnore, vijnë dhe emigrantë të besimeve të tjera të cilët i mirëpresim me dashuri të pashtirur.

Është e vërtetë e hidhur se tani, me fillimet e legalizimit të emigrantëve dhe integrimin e tyre në realitetin e shoqërisë greke, gjendja psikologjike dhe në përgjithësi shpirtërore shqiptarëve këtu është më se e trishtueshme. Me krijimin e kësaj Lidhjeje shpirtërore do të luftojmë ti ngushëllojmë bashkatdhetarët tanë për të rifituar fuqitë shpirtërore dhe për të sendërtuar mundësitë e natyrës së tyre që shumë herë dëshmohet se janë të mëdha dhe të çuditëshme. Ne jemi të bindur se ju, Shumë i Përndershëm, do ta prisni me ngazëllim themelimin e Lidhjes sonë, e cila do t'ju kujtojë parahistorinë e Peshkopatës suaj në Amerikë. Fatkeqësisht hendeku pesëdhjetëvjeçar i përçartjeve hyjluftuese e kanë ndryshuar krejt mendshmërinë tonë, por ne nuk duhet të zhgënjehemi. Bëjmë diçka të dobishme dhe të domosdoshme për kishën dhe për kombin dhe kërkojmë përkrahjen e të gjithë shqiptarëve. Dhe ata që kujtojnë se s'munden të na ndihmojnë, iu kërkojmë lutjet e tyre të vazhdueshme për ne dhe për Lidhjen.

Ju lutemi pranoni urimet tona për Ju dhe familjen tuaj dhe për Këshillin Kishtar të Peshkopatës.

Duke kërkuar bekimet tuaja, me dashuri më Krishtin,


Kryetari Sekretari


Foti Cici Gjergji Kureta
Teolog Teolog

[Sfurku]

Botuar tek Gazeta Athinës.


LIDHJA E SHQIPTARËVE TË KRISHTERË ORTODOKSË NË GREQI “SHËN ASTI” (nr. i vendimit të ligjësimit 810/2000)

Jemi të detyruar të bëjmë të qartë se kur njoftuam në faqet e kësaj gazete, më 7 janar 2000, dhe në vijim të veprimtarive tona kulturore, se do të hapet në Athinë një kishë në gjuhën shqipe, ishte dhe është, veç qëllimit dhe dëshirës sonë, një e drejtë e emigrantëve ortodoksë shqiptarë, të cilën e parashtruam tek kryepeshkopi i Athinës dhe gjithë Greqisë zoti Kristodhulos, më 17 nëntor 1999. Fortlumturia e tij e pranoi kërkesën dhe e vetmja pengesë ishte mungesa e priftit. Lidhja paraqiti kandidaturën e një prifti arvanitas, më 2 dhjetor 1999 dhe 16 janar 2000, i cili pranoi të vijë si meshëtar i shqiptarëve në Athinë, gjë që u pranua edhe nga kryepeshkopata e Athinës, por në çastin e fundit prifti ndryshoi mendje për arsye që nuk na u bënë të ditura.
Atëherë Lidhja, më 1 shkurt 2000, i propozoi kryepeshkopit Kristodhulos një qytetar shqiptar, për t’a shuguruar prift, teolog i diplomuar në Universitetin e Athinës, i cili ndodhej në procedurën e shugurimit në një mitropoli jashtë Athinës. Mbas tri javësh, pavarësisht se dosja e kandidatit ishte e plotë, përgjigjja ishte negative: “duhet të ketë lejen e kyepeshkopit të Shqipërisë”, gjë që nuk ishte përmendur në takimin që pati komisioni i Lidhjes me kryepeshkopin Kristodhulos, më 17 nëntor të vitit të kaluar. Më 25 shkurt 2000 Lidhja i shkruajti sërish kryepeshkopit të Athinës duke i propozuar një kandidat tjetër shqiptar, diplomuar këtu për teologji, i cili nuk ka ardhur në Greqi me rekomandimet e kryepeshkopit të Shqipërisë, dhe si rrjedhojë nuk është e domosdoshme të ketë lejen e tij për t’u shuguruar. Gjithashtu u shpreh mendimi se jemi të gatshëm të pranojmë edhe një prift të ardhur nga Shqipëria, ose edhe nga Greqia, mjafton të njohë gjuhën shqipe dhe të dëshirojë të shërbejë si famulltar i emigrantëve shqiptarë këtu.
Nuk e dimë se cila do të jetë përgjigjja e Kryepeshkopit Kristodhulos, dhe nuk e dimë nëse do të pranojë një takim të dytë me Lidhjen, por shprehim shqetësimin tonë për indiferencën e Kishës Ortodokse ndaj emigrantëve të kombësisë shqiptare, në një kohë kur emigrantëve të kombësive të tjera u lejohet e drejta e adhurimit në gjuhën e tyre. Si anëtarë të ndërgjegjshëm të Kishës Ortodokse jemi të detyruar, në prag të kreshmëve të mëdha, t’u kërkojmë ndjesë bashkatdhetarëve tanë për këtë zhgënjim.
Në prag të vizitës zyrtare të Kryepeshkopit Kristodhulos në Shqipëri, dhe në shkëmbim të vizitës zyrtare të kryepeshkopit të Shqipërisë në Greqi, mendojmë se do të jetë fat për Kishën e Krishtit që me gjithë madhështinë bizantine që do të përshkojë këto vizita, t’i jepej zgjidhje ortodokse edhe problemit më se serioz të emigrantëve shqiptarë në Greqi. Ftojmë intelektualët shqiptarë, dhe sidomos ata ortodoksë, të shprehin mendimet, sugjerimet dhe gjykimin e tyre mbi këtë temë në adresën: Foti Cici, Ippokrinis 20, Zografou, 157 – 73.

Këshilli Drejtues
(Foti Cici, Spiro Nika, Gjergji Kureta, Dhimitër Lalushi, Gentjan Joti, Artem Cici dhe Apostol Kule)

[Sfurku]

Intervistë e teologut Foti Cici me Gazetën e Athinës

Kohët e fundit është lajmëruar krijimi i Lidhjes së shqiptarëve të krishterë ortodoksë në Greqi “Shën Asti”. Mund të na thoni shkurtimisht ç’përfaqëson ky organizim?

Lidhja u krijua më 10 tetor 1999 nga një grup intelektualësh shqiptarë, kryesisht teologë, dhe ka si qëllim kryesor krijimin e një komuniteti shqiptar ortodoks, në trajtën e një kishe të organizuar në gjuhën shqipe, për tu shërbyer kësisoj bashkatdhetarëve tanë këtu. Njëkohësisht, duke vazhduar traditën ortodokse shqiptare, kemi një program kulturor dhe shpirtëror për nevojat që kanë emigrantët, në lidhje të pashkëputur me përhapjen e traditave dhe të gjuhës sonë.

Lidhja ka marrë emrin “Shën Asti”, ç’përfaqëson ky emër, ndoshta të paktë janë ata që e njohin.

Emri thotë shumë për ne. Vjen nga fundi i shekullit të parë, pas Krishtit, në Durrësin e lashtë ku Asti, peshkopi i qytetit, gjatë persekutimit që shpalli perandori i Romës Trajani kundër të krishterëve, nuk i bindet urdhërit të Agrikolit, qeveritarit pagan të Durrësit, që tu falet idhujve dhe të mohojë Krishtin, por kryqëzohet dhe vdes. Ky shenjtor kujtimin e të cilit Kisha e feston në 6 korrik, na kujton të gjithëve historinë e krishtërimit në Shqipëri, dhe po të kujtojmë Nolin, kur thoshte se kisha ortodokse në Shqipëri nuk u përket vetëm ortodoksëve për gjithë shqiptarëve, shën Asti, përveç të tjerave, është një simbol që mirëpret të gjithë shqiptarët në Lidhjen e tyre. Njëkohësisht, bëjmë të njohur edhe në vendin mikpritës ku jetojmë një nga shenjtorët e Shqipërisë, i cili tregon se të dy vendet u krishtëruan qysh në ditët e apostujve, nxënësve të Krishtit dhe kanë shumë gjëra të përbashkëta në historinë e kësaj treve.

Nëpërmjet gazetës sonë krijohet një mundësi më shumë për ta bërë të njohur Lidhjen tuaj. Atëhere, atyre që dëshirojnë të bëhen anëtarë të Lidhjes ose të afrohen rreth programit të saj, ç’farë mund tu rekomandonit?

Së pari ju falënderojmë për këtë mundësi që na jepni. Statuti i Lidhjes është përpiluar në përputhje me ligjet e këtushme, në pajtim me qëllimin fisnik dhe historik të Lidhjes dhe me bindjen se kjo shoqatë duhet të përligjë emrin e saj në kushtet dhe rrethanat përmes së cilave kalon emigranti shqiptar në Greqi. Si rrjedhojë çdo shqiptar që ka vetëdije dhe vetënjohje për sa po flasim, mund të bëhet anëtar i Lidhjes, ose mund të mos bëhet anëtar por ka të drejtë të përzgjedhë diçka brenda programeve tona pa asnjë detyrim, përveç respektit ndaj statutit dhe mirëkuptimit me anëtarët e Lidhjes.

Duke qënë ortodokse, Lidhja mos e largon veten nga shqiptarët e besimeve të tjera?

Aspak. Ne njohim dhe respektojmë historinë e Shqipërisë. Në radhët e anëtarëve të Lidhjes nuk ka vetëm ortodoksë por edhe myslymanë, përderisa respektojnë statutin tonë dhe ëndërrat e tyre për të ardhmen e shqiptarit përkojnë me tonat. Dhe askush brenda Lidhjes nuk beson të kundërtën. Sigurisht që një ithtar i flaktë i një qëndrimi kundër ortodoksisë përsëri mund të gjejë diçka të dobishme në programet tona, por nuk do të ndihet lirshëm nëse i mungon virtyti i tolerancës fetare që karakterizon hijshëm shqiptarin e vërtetë. E bëj këtë dallim me dhimbje se feja ka qënë pikë bashkimi për shqiptarët, por fatkeqësisht në Greqi, për arësye që dihen, shumë shqiptarë u bënë pre e feve të ndryshme, fe që nuk përkojnë me traditshmërinë dhe mendshmërinë e popullit shqiptar. Si teologë ndjejmë përgjegjësi të madhe për indiferencën e kishës ortodokse të të dy vendeve ndaj emigrantëve shqiptarë në Greqi.
Kohët e fundit në Greqi janë krijuar disa organizata që përfaqësojnë shtresa e opinione të ndryshme të emigrantëve shqiptarë. Në ç’raporte është Lidhja juaj me to?
- 2 -
Është e vërtetë se janë krijuar shoqata të ndryshme dhe thuhet se në Athinë janë rreth dhjetë të tilla. Nuk dimë se cila nga këto është më e madhja në moshë, ndoshta ne jemi më të rinjtë, por siç e thatë përfaqësojnë shtresa dhe opinione të ndryshme. Ne e shohim si shumë pozitiv dhe të domosdoshëm organizimin e emigrantëve në shoqata të ligjësuara dhe me ide që ndihmojnë situatën e sotme të shqiptarit këtu, e cila besoj se është tepër e mjerueshme. Secila ka qëllimet e saj dhe me këtë premisë secili nga ne kërkon të gjejë veten e tij në këto shoqata. Pra po të kuptojmë drejt natyrën e shqiptarit sot, i cili vijon në procesin e emancipimit dhe destinohet drejt mënyrës perëndimore të të menduarit, është më se e natyrshme që ai të jetë njëkohësisht anëtar i disa shoqatave, përderisa asnjëra nga ato nuk i ka të gjitha çka kërkon njeriu i sotëm.

Por këto shoqata që ta përmbushin misionin e tyre duhet të gjejnë një emërues të përbashkët dhe brenda larmisë duhet të gjejnë bashkimin për çështje që preokupojnë emigrantët shqiptarë në Greqi. Lidhja jonë beson se duhet të krijojmë një komitet me përfaqësues nga të gjitha shoqatat dhe në momente të caktuara të reagojmë me një gojë, me deklarata shtypi të përbashkëta etj., dhe vetëm kështu do të ndihmojmë më mirë veten tonë dhe vendin ku jetojmë.

Me rastin e ardhjes së kryeministrit tonë në Greqi ju u ftuat në një takim me të bashkë me përfaqësues të organizatave të tjera, a i përcollët shqetësimet dhe a u tregua interes për organizatën tuaj?

Dua të vazhdoj se në pamundësi për të arritur këtë ide, për një komitet të përbashkët të të gjitha shoqatave shqiptare në Greqi, diskutuam dhe menduam se i vetmi që mund ta ndërmarrë këtë mision për të na njohur me njëri-tjetrin, duke ftuar përfaqësi nga të gjitha shoqatat, është ambasadori ynë në Athinë.

Takimi me kryeministrin u zhvillua më 22 dhjetor dhe ne shkuam në këtë takim me ftesë të ambasadës sonë, e cila na ftoi edhe në festën kombëtare një muaj më parë. Kjo në shenjë të përgjigjes së letrës që ne i dërguam ambasadorit mbas krijimit të shoqatës, dhe jemi mirënjohës për ftesën por të habitur me këtë takim “allashqiptar” mu në hotelin më të dëgjuar të Athinës. Ftesa ishte për një person dhe ne kujtuam se ky takim ishte dhe një përgjigje ndaj kërkesës sonë dhe prisnim të njiheshim me drejtuesit e shoqatave të tjera, të dëgjonim dhe pse jo të shprehnim ato çka mendojmë për çështjet e emigracionit. Ishin rreth pesëdhjetë vetë, në mos më shumë, në një sallon të ngushtë ku nuk ishte e mundur të nxënin kaq njerëz. Mbledhjen nuk e drejtonte askush, kush ishte më guximtari e merrte fjalën vetë, derisa t’ia merrte dikush tjetër më guximtar e kështu me radhë. Nuk pamë të mbaheshin shënime për gjëra që edhe serioze të mos ishin ngriheshin para kryeministrit të Shqipërisë. Kryeministri me natyrën e tij të qetë na siguroi se ka shumë durim dhe do të na dëgjojë të gjithëve, gjë që për momentin na ngushëlloi. Me gjithë rrëmujën që u krijua u thanë shumë gjëra deri në momentin kur kryeministri u ngrit dhe u largua se kishte diçka më të rëndësishme në axhendën e tij.

Ç’po bën Lidhja për të prezantuar para opinionit qëllimet dhe objektivat e saj?

Kemi hartuar një program, për sa varet nga ne, për vitin 2000 dhe po përpiqemi ta përhapim në rrethet e emigrantëve. Vazhdimisht jemi në kërkim të mundësive të ndryshme që ekzistojnë për njohjen e Lidhjes në Greqi dhe në Shqipëri. Mbas pesë letrave zyrtare që ka dërguar Lidhja mbas krijimit dhe zgjedhjeve, tani ka filluar ciklin e dytë të letrave drejt rreth dhjetë adresave dhe besojmë se është një mënyrë që do të sjellë frutet e vet për të ardhmen tonë. Kontakti me shtypin po merr udhë. Jemi të mendimit se koha është ajo që do të na përligjë prandaj dhe s’duhet të shpejtohemi dhe as të zhgënjehemi.
- 3 -
Me sa dimë jeni akoma në procesin e ligjësimit, a keni patur vështirësi, si është parë një iniciativë e tillë nga opinioni grek?

Deri tani si ne ashtu edhe avokati i Lidhjes jemi shumë të kënaqur. Muajin tjetër sipas afateve të paracaktuara nga ligji duhet të dalë vendimi përfundimtar mbi ligjësimin tonë. Nuk kemi përse të mos besojmë në ligjësimin e Lidhjes kur çdo gjë ecën sipas ligjeve dhe Greqia është një vend ku zbatohen ligjet e vëna në fuqi. Vështirësitë janë më tepër ekonomike dhe përballohen me sakrificat e anëtarëve të Lidhjes.

Deri tani kontaktet që kemi pasur janë shpresëprurës. Shoqata greke për mbështetjen e refugjatëve dhe të emigrantëve “Dhiktio” na ofroi vendtakimin e saj në qendër të Athinës pa asnjë detyrim. Shoqata ndërballkanike e rinisë ortodokse “Dhiavalkaniki” e përshëndeti krijimin e shoqatës sonë dhe po fillojmë një bashkëpunim me të për të ndihmuar emigrantët shqiptarë. Kemi kontaktuar dhe me shoqatën “EuroSocialPol” dhe presim një bashkëpunim po për çështje të emigracionit. Pra opinioni grek e sheh pozitivisht iniciativën tonë dhe ne do të përpiqemi ta japim sa më të qartë imazhin e programit tonë.

A keni kontaktuar me krerët e Kishës ortodokse greke dhe si e kanë pritur krijimin e Lidhjes suaj?

Një nga të pesë letrat e para që dërgoi Lidhja ishte edhe ajo drejtuar kryepeshkopit të Athinës dhe gjithë Greqisë zotit Kristodhulos. Sipas ligjeve kishtare, pamvarësisht se jemi shoqatë e pavarur dhe shekullare, detyrohemi të kërkojmë bekimin e peshkopit të zonës ku banojmë dhe veprojmë. Fortlumturia e tij ishte i pari që iu përgjigj letrave të Lidhjes dhe kërkoi një komision me tre anëtarë për bisedime. Na priti më 17 nëntor dhe ishte një takim pune shumë i përzemërt.dhe tepër i suksesshëm. Komisioni kërkoi fillimin e një meshe në gjuhën shqipe ashtu siç e kanë në Athinë edhe arabët, rusët, koptët etj. si edhe një emision të përjavshëm në radiostacionin kishtar në shqip. Kryepeshkopi u tregua i gatshëm për të dy kërkesat e Lidhjes dhe u vendos që emisioni të fillojë në janar, me programin e ri të radios, ndërsa për meshën duhen krijuar disa rrethana për ta përgatitur. Shpresojmë që kjo të përshpejtohet dhe së shpejti të mblidhemi në një kishë në gjuhën tonë. Kjo do të jetë një ditë hisorike jo vetëm për Lidhjen por për të gjithë emigrantët shqiptarë.

Nga tërë këto që thatë nuk dëgjuam të flitet për lidhjet me kishën ortodokse autoqefale të Shqipërisë. A besoni se mund të sendërtohet programi juaj pa bashkëpunimin me të?

Letra e parë që dërgoi Lidhja ishte ajo drejtuar kishës mëmë në Shqipëri por deri tani nuk kemi asnjë përgjigje. Sipas praktikës ortodokse emigrantët janë pjesë e kishave mëmë, prandaj dhe ato interesohen për fatin e tyre. Le të shpresojmë se çdo gjë do të marrë udhën e mbarë dhe besojmë se do të arrijmë një bashkëpunim me kishën mëmë, përderisa detyrimet janë të përbashkëta.

Më duket se terreni ku ju po punoni është i virgjër, ka kaq shumë gjëra për të bërë, nga po e filloni punën?

Po bëjmë së pari një vlerësim të situatës në lidhje me mundësitë që ka Lidhja. Emisionet e përjavëshme dhe kumtesat e përmuajshme në shqip duhet të përgatiten me seriozitet dhe do të mirëpresim çdo mendim për veprimtari të reja. Ka shumë gjëra që mund të bëjmë dhe shumë nga këto nuk duan fuqi ekonomike por njerëz me shpirt dashurie dhe sakrifice për njeriun që vuan, për emigrantin shqiptar, i cili ndodhet në spital, në burg, në vetmi, në periferi të jetës dhe po t’i referohemi një regjisori grek kur thotë se periferi është vetë jeta, nuk duhet të na brejë ndërgjegja për indiferencën që pë tregojmë për njeriun si qënie njerëzore dhe jo si vegël e pashpirt? Ne i kemi
- 4 -
këmbët në tokë për çka po fillojmë, por kemi dhe ëndërra dhe siç thotë Seferis përgjegjësitë fillojnë nga ëndërrat.

Një fjalë e urtë thotë: “oreksi vjen duke ngrënë”. Ju sapo kini filluar punën dhe kini një synim ambicioz: po hapni kurse për mësimin e gjuhës shqipe, nuk ju duket pak si shumë për mundësitë tuaja?

Është e vërtetë, mbas kumtesës së parë që do të mbahet më 9 janar për jetën dhe veprën e Fan Nolit, me rastin e ditëlindjes së tij, ku do të recitohen edhe poezi të poetit të madh nga aktori Karafil Shena, do të fillojnë kurset e gjuhës shqipe për fëmijtë tanë të cilët flasin shumë pak shqip dhe nuk dinë të shkruajnë. Në këto kushte kemi dy mësuese, anëtare të Lidhjes, të cilat do ti ndajnë fëmijtë në dy grupe sipas moshës. Mësueset janë vullnetare dhe kjo është pjesë e programit tonë për t’i dhënë përparësi gjuhës shqipe. Mësimet jepen falas dhe nuk lypset të themi se çdo shqiptar mund të sjellë fëmijtë në këtë kurs një herë në javë, çdo të shtunë, pa dallim feje dhe çdo gjë që ka lidhje me besimin fetar është e ndaluar gjatë mësimdhënies. Nëse çdo shoqatë shqiptare ndërmerr përpjekje të tilla besojmë se problemi i gjuhës disi do të zbutet.

Dua të bëj të ditur se njëkohësisht kemi përgatitur dy kurse për greqisht për të rritur. Një grup është për ata që dinë shumë pak ose fare greqisht dhe grupi i dytë është për studentët që hasin vështirësi në shkollat e larta greke. Mësuesit janë filologë grekë, miq të Lidhjes, dhe sigurisht mësimet jepen po falas. Është me shumë dobi t’i ndihmojmë bashkatdhetarët tanë për t’iu përshtatur më lehtë realitetit grek. Më 9 janar do të njoftojmë orën e caktuar për mësim të përjavshëm.

Ka ardhur koha që në marrëdhëniet e kishës ortodokse shqiptare me atë greke të shohin drejt së ardhmes. Duke lënë pas të kaluarën, ju një grup teologësh dhe intelektualësh të rinj si e shihni këtë të ardhme?

Me kishën greke na lidhin shumë gjëra. Kemi ritin e njëjtë bizantin në adhurim me muzikë dhe tradicion të përbashkët qysh nga kohët që s’mbahen mend. Gjithashtu jetuam së bashku për disa shekuj nën perandorinë otomane dhe ndamë së bashku kryqin dhe ngjalljen. Pa dyshim ortodoksia shqiptare pagoi një haraç shumë më të madh por duhet të shohim ç’mund të bëjmë sot. Nuk ia vlen të merremi me sofizma dhe të harrojmë ku jemi katandisur. Ne kemi shumë shpresë në të ardhmen midis dy kishave dhe Lidhja do të jetë një lidhëse pajtuese duke pasur në praktikën e punës Ungjillin dhe jo paragjykimet a konjukturat që krijohen. Fillimi i meshës shqip do të jetë oguri i bardhë i kësaj perspektive.

Dhe së fundi, një pyetje më intime: kush është Foti Cici, kryetari i Lidhjes?

Një emigrant si të gjithë shqiptarët në Greqi, me të njëjtat halle dhe me të njëjtën histori. Jam nga Nivica e Sarandës dhe erdha në Greqi në vitin 1991. Studiova teologji në Universitetin e Athinës, u diplomova në vitin 1996, dhe paralelisht studiova muzikë bizantine në konservator nga ku u diplomova në vitin 1997. Shkova në vijim në Angli ku për nja dy vjet ndoqa kurse për gjuhën angleze dhe teologjinë katolike. Njëkohësisht punova në një komunitet grek si mësues i greqishtes në shkollën e komunitetit dhe si psallt në kishën e tyre, gjë që më ndihmoi shumë dhe ekonomikisht për të përballuar studimet, por edhe për sa i përket punës sime tani me Lidhjen. Aktualisht mbroj doktoraturën në departamentin e studimeve muzikore të Universitetit të Athinës duke pasur për temë disertacioni jetën dhe veprën e Fan Nolit dhe punoj si të gjithë emigrantët për të mbijetuar përderisa bursa që kisha siguruar për studimet këtu mu pre që kur u njoftua tema e disertacionit. Njëkohësisht kam filluar studimet me korrespodencë në degën gjuhë-letërsi të Universitetit të Tiranës.

Ëndërra ime është që në të ardhmen të kthehem dhe të punoj në Shqipëri. Jam i kënaqur që punët e Lidhjes venë për së mbari por për këtë nuk është vetëm merita ime. Është një grup intelektualësh me aftësi dhe përgatitje dhe çdo gjë është arritur në sajë të punës dhe të sakrificave të përbashkëta. Por s’duhet të harrojmë se ç’do gjë e mirë nuk bëhet pa ndihmën e Zotit. Ne jemi të bindur se kjo që kemi filluar është në momentin e duhur dhe Zoti është me ne. Ju faleminderit.

SM

[Sfurku]

Aristeidis Kollias
Pheidipidou 6
t. k. 11 – 526, Athens – Greece
tel. +301 7758 537/ fax 7716 760

Athinë, më 8 mars 2000

I dashur zoti Protopapa,

Njoh luftën dhe interesimin tuaj për kishën autoqefale Ortodokse në Shqipëri dhe jam i një mendjeje se primati i saj duhet të jetë shqiptar.
Por nën rrethanat e rifillimit të kishës ishte e natyrshme prania e çrregullsisë. Duke përzgjedhur nga ajo që nuk është e keqe, më të mirën, ju pata shkruar se zgjidhja më e mirë do të ishte të mos krijonit një problem tjetër mbi të gjitha problemet e shumta ekzistuese që mundojnë Shqipërinë.
Shpresoja njëkohësisht se Anastasi do të luante rolin e një hallke lidhëse midis Shqipërisë dhe Greqisë dhe do të mbronte emigrantët shqiptarë në Greqi. Fatkeqësisht në Greqi mbizotërojnë disa qarqe antishqiptare, që madje edhe sikur të deshte Anastasi nuk do të mund të ndihmonte.
Ajo që u provua përfundimisht është se Anastasi interesohet vetëm për ortodoksinë dhe për mbizotërimin e tij në Shqipëri. Ortodoksët për ortodoksinë, komunistët për komunizmin dhe nuk di se kush do të interesohet për Shqipërinë dhe shqiptarët.
Midis intelektualëve shqiptarë që jetojnë dhe punojnë në Greqi, zoti Protopapa, është dhe miku im i dashur Foti Cici, teolog dhe student pasuniversitar. Një njeri me moral dhe dinjitet, me ideale dhe largpamje, jo vetëm për ortodoksinë, por kryesisht dhe parësisht për shqiptarët dhe të ardhmen e tyre në Greqi. Themeloi një shoqatë të shqiptarëve ortodoksë në Greqi, me qëllim që të bëhet Vatër dhe Zgjua jo vetëm për ortodoksët, por për të gjithë shqiptarët, që dinë të respektojnë besimin dhe ideologjinë e tjetrit. Që të mblidhen, të bisedojnë për hallet e tyre dhe të meshohen në gjuhën e tyre. Që të kenë një bibliotekë, një shkollë për të mësuar gjuhën fëmijtë shqiptarë, sepse këtu ekziston rreziku për t’a harruar. Që të kenë një vend ku do të bëhen biseda dhe diskutime serioze dhe interesante etj., etj..
Këto veprime të Fotit ngacmuan disa këtu në Greqi, por edhe në Shqipëri. Kështu njeriu që luftoi me pasion për Shqipërinë dhe ortodoksinë, me dashuri dhe respekt për Greqinë, ndiqet tani nga grekë dhe shqiptarë. Më e keqja është se nga Shqipëria, qendra e këtij persekutimi ndodhet në Kryepeshkopatën e saj. Foti është bërë pre e zemërimit personal të Anastasit, për arsye se merret me çështje që nuk kufizohen vetëm në kishë, dhe se nuk i nënshtrohet dëshirave të vullnetit të tij.
Gjendja për Fotin është bërë e padurueshme në Greqi. Në Shqipëri në qoftë se kthehet do të vihet përballë ndjekjeve të Anastasit dhe të rrethit të tij. Menduam, pra, të sigurojmë një vizë dhe t’a dërgojmë në Amerikë. Sigurisht atje nuk ka të njohur dhe të afërm, por mund të vazhdojë studimet dhe të jetë i dobishëm për popullin e tij, përmes rretheve ortodoksë shqiptarë të Amerikës.
Emri i parë që mendova është i juaji, i dashuri zoti Protopapa, prandaj marr guximin t’ju lutem t’a ndihmoni për sa kalon nga dora juaj, me njohjet dhe rrethin tuaj dhe të jeni i sigurt se do të keni një bashkëpuntor të veçantë dhe të çmuar.
Personalisht, çështjet teologjike nuk më interesojnë drejtpërdrejt, por vetëm kur lidhen me të ardhmen e popullit shqiptar dhe dëshiroj t’a shoh këtë popull në udhë drejt së ardhmes me frymë tolerance, respekti dhe pajtimi kundrejt koncepteve fetare, dhe të mos kthehen kishat në qendra përçarjeje, por bashkimi.
Cilido qoftë vendimi juaj, zoti Protopapa, ju falënderoj a priori dhe ju uroj suksese në qëllimet dhe objektivat që keni shenjuar për çështjen e kishës autoqefale shqiptare.


Me respekt të thellë,



Aristidh Kolja

[Sfurku]

Shkëlqesisë së Tij Presidentit të Republikës së Shqipërisë
Prof. dr. Rexhep Meidanit

Athinë, më 26 dhjetor 1999

Shkëlqesia Juaj!

Ju dërgojmë nga vendi fqinj përshëndetjet dhe urimet tona për shëndetin dhe begatinë e punës suaj të shumëçmuar në dobi të kombit tonë.

Me bindjen se Ju jeni autoriteti më i lartë i kombit dhe me respektin që ushqen populli shqiptar për Ju, ju drejtohemi për t’ju informuar mbi veprimtarinë e Lidhjes së ortodoksëve shqiptarë në Greqi, përderisa çështja është e përbashkët dhe situata përmes së cilës kalon për të mbijetuar emigranti apo studenti shqiptar, nuk është aspak e lehtë.

Lidhja u themelua më 10 tetor 1999 nga një grup intelektualësh shqiptarë, duke ndjekur udhën e ligjshme të vendit ku jetojmë, dhe ka për qëllim krijimin e një komuniteti shqiptar ortodoks në Greqi, në lidhje të pashkëputur me idealet tona, për t’i dhënë përparësi kulturës dhe gjuhës sonë, në një kohë kur sot më shumë se kurrë shqiptarin e kërcënon tëhuajtja dhe tjetërsimi.

Megjithëse jemi një shoqatë ortodokse trashëgimia e traditës shqiptare na mëson të jemi të hapur për të gjithë bashkatdhetarët tanë të çdo besimi. Këtë e tregon dhe programi i kumtesave që po ju dërgojmë.

Gjatë këtyre muajve të jetës së saj, Lidhja është përpjekur të përligjë emrin dhe qëllimet e saj duke kërkuar të bashkëpunojë me faktorët përkatës për mishërimin e programit të saj. Një komision i Lidhjes u prit dhe zhvilloi bisedime me Kryepeshkopin e Athinës dhe gjithë Greqisë imzot Kristodhulos, i cili e mirëpriti krijimin e Lidhjes dhe shprehu gatishmërinë për të bashkëpunuar dhe bashkëvepruar në dobi të emigrantëve shqiptarë.

Lidhja pret përgjigje edhe nga kisha mëmë, nga Kisha Autoqefale Ortodokse e Shqipërisë, përderisa çështja e emigracionit vitet e fundit po kthehet në një problem serioz kishtar. Gjithashtu presim bekimet e Patrikanës Ekumenike dhe të Peshkopatës Shqiptare në Amerikë.

Edhe pse ka filluar legalizimi i emigrantëve dhe një lloj përshtatje e tyre në realitetin e shoqërisë greke, gjendja psikologjike dhe në përgjithësi shpirtërore e tyre është më së e vajtueshme. Organizimi i emigrantëve dhe i studentëve në shoqata të ligjshme është një domosdoshmëri e pashmangëshme dhe e respektueshme. Ne jemi të mendimit se këto shoqata do ta justifikojnë plotësisht misionin e tyre vetëm nëse mundin të bashkëpunojnë me simotrat e tyre, për të filluar bashkarisht një revolucion shpirtëror për kultivimin dhe shpëtimin e vlerave tona kombëtare.

Lidhja beson se i vetmi faktor që mund të ndërmarrë këtë mision është Ambasadori i Republikës së Shqipërisë në Athinë, të cilit i propozuam të ftojë përfaqësi nga të gjitha shoqatat e ligjshme shqiptare në Greqi, me qëllim që të njihemi me njëri-tjetrin dhe të krijojmë një komision të përbashkët për të përballur problemet që ndeshin emigrantët shqiptarë. Dhe kjo është në të mirë edhe të vendit mikpritës ku jetojmë.

Me ndihmën e anëtarëve dhe miqve të saj, Lidhja ka filluar përpjekjet për të botuar libra me përmbajtje teologjike dhe shpirtërore në gjuhën tonë amtare dhe së shpejti do të prezantojë librin e parë në shqip. Në janar do të vijojnë dy kurse të përjavëshme për mësimin e gjuhës shqipe me mësues vullnetarë për fëmijtë e emigrantëve. Por a do të mundë Lidhja të përmbushë ato çka pretendon në Statutin e saj nëse nuk siguron tekste elementarë për t’u mësuar shqipen fëmijve tanë të cilët, po e themi me keqardhje dhe si një paralajmërim i kobshëm, po helenizohen?

Shkëlqesi!

Ju sigurojmë se do të jemi mendërisht gjithmonë krah jush për të mirën e Shqipërisë. Duke ndjekur punën tuaj dhe shqetësimin e vazhdueshëm që tregoni për fatin e kombit, kërkojmë me sinqeritet ndihmën tuaj morale për të sendërtuar qëllimet tona të përbashkëta.

Ju lutemi pranoni urimet e të gjithë anëtarëve të Lidhjes për Vitin e Ri. Lutemi që ky prag kohor të sjellë kumtin e shpresës për kombin shqiptar të shumëvuajtur.

Me shumë respekt,

Kryetari Sekretari


Foti Cici Gjergji Kureta
Teolog Teolog

[Sfurku]

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΏΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΑΛΒΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ «Ο ΆΓΙΟΣ ΆΣΤΙΟΣ»

Ο Σύνδεσμος Χριστιανών Ορθοδόξων Αλβανών στην Ελλάδα «Ο Άγιος Άστιος» ιδρύθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1999 από μία ομάδα Αλβανών μεταναστών, ως επί το πλείστον πτυχιούχων και φοιτητών της Θεολογίας αλλά και άλλων επιστημών, και έχει αρχίσει έναν αγώνα υπέρ των Αλβανών μεταναστών σε θέματα που αφορούν την χριστιανική τους ταυτότητα, κυρίως, αλλά και προγράμματα πολιτιστικού περιεχομένου για όλους τους Αλβανούς μετανάστες, ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Ο Σύνδεσμος προσπαθεί επίσης να συμβάλει στην καλύτερη προσαρμογή των Αλβανών στην πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας προσφέροντας μαθήματα Ελληνικών στους μετανάστες, αλλά και για την διευκόλυνση των όσων επιθυμούν να επαναπατριστούν, παρέχοντας εξίσου δωρεάν μαθήματα Αλβανικών στα παιδιά αυτών.

Αφού αναγνωρίσουμε την υλική βοήθεια που έχει προσφερθεί κατά καιρούς σε αρκετούς Αλβανούς από την Εκκλησία της Ελλάδος – εδώ συμπεριλαμβάνουμε όλες τις ευγενικές και ευαγγελικές χειρονομίες πολλών κληρικών και ενοριτών, μέλη της Εκκλησίας της Ελλάδος – πρέπει ως θεολόγοι να ομολογήσουμε την παντελή αδιαφορία ως προς τις πνευματικές ανάγκες και αναζητήσεις των μεταναστών, της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των δύο χωρών.

Αυτή η αδιαφορία ημών των ορθοδόξων είχε, και έχει, ως συνέπεια την κινητοποίηση όλων των ξενόφερτων θρησκευτικών σχημάτων που δρουν στην Ελλάδα, ανενόχλητοι και οπλισμένοι με έντυπα σ’όλες τις γλώσσες των μεταναστών, ιδίως δε των Χιλιαστών, οι οποίοι βλέποντας την δική μας αβελτηρία κήρυξαν εκστρατεία κατ’αποκλειστικότητα για τους Αλβανούς στην Ελλάδα. Και δικαιώθηκαν, όσο θλίψη και να φέρει αυτή η διαπίστωση για μας. Χιλιάδες Αλβανοί (χωρίς να ξέρουμε πόσες χιλιάδες καθώς οι Χιλιαστές δεν ανακαλύπτουν αριθμούς, φοβούμενοι κάποια αντίδραση της Εκκλησίας της Ελλάδος), είναι σήμερα Μάρτυρες του Γιαχωβά, και για όσους γνωρίζουν σχετικώς, αυτές οι χιλιάδες πασχίζουν να πλανούν και άλλες δεκάδες χιλιάδες Αλβανών, κυρίως στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Είναι άξιον περιεργείας και λύπης ότι οι ορθόδοξες εκκλησίες και των δύο χωρών ήσαν ενήμερες για ό,τι συνέβη και συμβαίνει.

Πιστεύουμε πως αν πούμε ότι «οι Χιλιαστές πληρώνουν αδρά», όπως συνηθίζουμε, πλανούμε εαυτούς και αλλήλους. Γνωρίζουμε πολλούς έντιμους Αλβανούς, προσήλυτοι στους Χιλιαστές, οι οποίοι εργάζονται από πρωίας μέχρι νυκτός για να εξασφαλίσουν τον επιούσιον, και είναι βέβαιο ότι δεν πληρώνονται από τα πνευματικά τους αφεντικά, όπως είναι βέβαιο για μερικούς από αυτούς το αδιάψευστο γεγονός που, όντας Αλβανοί Ορθόδοξοι, δεν μπορούσαν να στεφανωθούν στην Ελλάδα, διότι δεν ήθελαν να προσκομίσουν πλαστό πιστοποιητικό ομογένειας στην Ορθόδοξη Εκκλησία, πράγμα για το οποίο άλλοι Αλβανοί δεν θα είχαν αναστολές. Τις πταίει;

Να πούμε αυτό που καθόλου καλοήθως λέγουν για τους ορθοδόξους - και δη για μας, Έλληνες και Αλβανούς, που ακολουθούμε την βυζαντινή παράδοση στην λατρεία -, ότι δηλαδή δεν έχουμε ιεραποστολικό πνεύμα, δεν θα ήτο ευσχήμον. Το 1995 άρχισε μία προσπάθεια επί αειμνήστου Σεραφείμ. Μία εβδομαδιαία εκπομπή στα Αλβανικά στο ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η διάρκεια συμφωνήθηκε για δύο χρόνια, ενώ σταμάτησε απρόσμενα μετά από περίπου δέκα εκπομπές. Ειπώθηκαν φυσικά κάποιοι λόγοι, άνευ ομοιομορφίας, αλλά ο Σύνδεσμός μας διαθέτει, δίκην αληθείας, ηχογραφημένες όλες τις εκπομπές. Εμείς απορούμε, ακόμη και σήμερα, και δεν γνωρίζουμε τους πραγματικούς λόγους και ούτε είναι στις προθέσεις μας να αναμοχλεύσουμε το παρελθόν.

Βέβαια δεν θα ήτο άτοπο αν δεν αναφέρουμε ένα “σημείο”. Τω καιρώ εκείνω, δεν γνωρίζουμε για σήμερα, εκδίδετο ένα φυλλάδιο, από μία παρέα της ενορίας του Αγίου Δημητρίου Βύρωνος, “Ορθόδοξη Παρέμβαση”. Στο τεύχος 44 (1995) μετά από το μεστό κείμενο “Προϋποθέσεις για να μιλήσουμε για τον ανθρώπινο πόνο”, με μικρότερα γράμματα υπάρχει το κάτωθι σημείωμα:

“Με χαρά μάθαμε την έναρξη εκπομπής στην αλβανική γλώσσα από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος για τους Αλβανούς Ορθοδόξους αδελφούς μας. Η εκπομπή μεταδίδεται κάθε Σάββατο 8.30 μ.μ. στα 89,4 Fm και αναλύει το Ευαγγέλιο της Κυριακής. Ευχόμαστε αυτό να είναι το πρώτο βήμα για την τέλεση και Θείας Λειτουργίας στα αλβανικά ώστε να μπορούν να εκκλησιάζονται και να κατηχούνται σωστότερα οι Αλβανοί Ορθόδοξοι που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα. Είναι άλλωστε καιρός να αποδείξει η Εκκλησία της Ελλάδος ότι « ουκ εστιν Έλλην ή Ιουδαίος … αλλά τα πάντα και εν πάσι Χριστός».” Αιωνία η μνήμη αυτών!

Αυτή η “παρέμβαση” της “Παρέμβασης” μπορεί να θεωρήθηκε τότε όντως παρέμβαση και παρεμβολή. Σήμερα; Πώς θα ηχούσε μία τέτοια “παρέμβαση” στα ώτα των εχόντων γνώσιν φυλάκων; Τα πράγματα πιστεύουμε πως έχουν αλλάξει. Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος φαίνεται να έχει άλλη θέση στο ζήτημα των Αλβανών στην Ελλάδα. Παρότι είναι ευθύνη της Εκκλησίας της Αλβανίας να μεριμνά για το ήμιση του πληρώματός της, που βρίσκεται εδώ και χρόνια αποίμαντο στην Ελλάδα, δεν μπορεί να μην εισακούσει τα κελεύσματα της συνειδήσεώς του ως ποιμένας, ως Επίσκοπος των Αθηνών, πέραν της φιλοξενίας και της φιλανθρωπίας του, για μία ανεπανάληπτη ιστορική ευκαιρία ιεραποστολής, που ίσως, ανεξιχνίασται αι βουλαί του Θεού, άνωθεν εστί για την Εκκλησία της Ελλάδος.

Η έναρξη μίας Θείας Λειτουργίας στα Αλβανικά, όπως παρέχεται στην Αθήνα δαψιλώς σε Ρώσους, Άραβες, Κόπτες, Αιθίοπες κ. α., είναι μία αδήριτη ανάγκη και δεν πρέπει να χρονίσει, τοσούτον περισσότερο όταν υπάρχουν ήδη οι πρακτικές συνθήκες και ο Σύνδεσμος των Ορθοδόξων Αλβανών στην Ελλάδα μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά σε ό,τι είναι αναγκαίο σχετικώς, εφ΄όσον θεολόγοι, ιεροψάλτες, κατηχητές και μεταφραστές τυγχάνουν μέλη του. Επίσης θα είναι και ένας αγαθός οιωνός στην προοπτική της ελληνοαλβανικής φιλίας στην οποία πιστεύουμε και οι ημέρες το απαιτούν. Kαι αυτοί που δεν συμφωνούν την παρούσα στιγμή με την πρότασή μας ελπίζουν, όπως ο Βασιλεύς Εζεκίας, ότι “το κακό” κάποτε θα γίνει αλλά όχι επί των ημερών τους.

[Sfurku]

VENDIM I POSAÇËM I KËSHILLIT DREJTUES MBI PËRFAQËSINË E SELANIKUT

1. Përfaqësuesi i Lidhjes në Selanik, zoti Artem Cici, i zgjedhur në zgjedhjet e 10 tetorit 1999, ngarkohet nga Lidhja të fillojë misionin e përfaqësimit të tij në qytetin e Selanikut, ku siç dihet ndodhen shumë emigrantë dhe studentë shqiptarë.

2. Përfaqësuesi i Lidhjes në Selanik ka të drejtë që, përsa i përket Statutit të Lidhjes, të letërkëmbejë në emër të Lidhjes dhe të përdorë letrën e posaçme dhe vulën e Lidhjes, duke nënshkruar personalisht dhe gjithmonë me shënimin “Përfaqësues i Lidhjes në Selanik”. Ai mund të shkruajë çdo letër që e sheh të arsyeshme se do të ndihmojë në zbatimin e statutit drejt çdo adrese të ligjshme, me kusht që teksti t’i komunikohet më parë Këshillit Drejtues të Lidhjes për miratim. Çdo letër shkruhet dhe nënshkruhet në dy kopje dhe njëra i dërgohet Lidhjes për t’a depozituar në arkiv.

3. Në fund të çdo muaji përfaqësuesi duhet t’i dërgojë Këshillit Drejtues një raport me shkrim mbi veprimtarinë e tij në Selanik.

4. Këshilli Drejtues i detyrohet përfaqësuesit t’a informojë me shkrim në fund të çdo muaji mbi veprimtarinë e Lidhjes në Athinë dhe mbi çështjet që shtrohen dhe vendimet që merren në mbledhjet e paparashikuara nga statuti.Gjithashtu duhet t’i dërgojë kopje të letrave zyrtare që dërgon Lidhja.

5. Për të bërë sa më të qartë misionin e tij përfaqësuesi duhet të informojë përfaqësinë diplomatike të Republikës së Shqipërisë në Selanik dhe të gjitha shoqatat e ligjshme shqiptare atje, dhe të kërkojë të bashkëpunojë për çështje kombëtare, kulturore, shoqërore etj, përderisa këto përkojnë me statutin e Lidhjes.

6. Njëkohësisht përfaqësuesi duhet të kontaktojë me Mitropolitë e shenjta të Selanikut, dhe me çdo strukturë të ligjshme lokale, dhe të paraqesë kërkesat e Lidhjes për bashkëpunim në ndihmë të emigrantëve. Lidhja detyrohet t’i mbështesë këto kontakte me letra rekomanduese sa herë që e kërkon përfaqësuesi.

7. Detyrimet ekonomike të përfaqësuesit janë të barabarta me ato të anëtarëve të Këshillit Drejtues që gëzojnë cilësinë e teologut, me vendim të Këshillit Drejtues në prani të tij. Në javën e parë të çdo muaji përfaqësuesi duhet të depozitojë sasinë e detyruar në llogarinë e përbashkët bankare të Lidhjes, në bashkëpunim me arkëtarin e Lidhjes.

8. Lidhja detyrohet të vizitojë përfaqësinë në Selanik dy herë në vit, nëpërmjet të paktën një anëtari të Këshillit Drejtues, për të mbikëqyrur mbarëvajtjen dhe veprimtaritë e përfaqësisë, dhe përfaqësuesi duhet të jetë i pranishëm në Athinë të paktën dy herë në vit për të marrë pjesë në mbledhjet e Këshillit Drejtues dhe të Kuvendit të Përgjithshëm.

9. Në rast se përfaqësuesi krijon një grup emigrantësh ose studentësh shqiptarë të cilët paraqesin kërkesat e tyre për anëtarësi, dhe pranohen nga Këshilli Drejtues, përfaqësia shndërrohet në degë të Lidhjes nëse anëtarët janë më shumë se dhjetë, dhe shlyejnë rregullisht detyrimet ekonomike në llogari bankare të përbashkët të Lidhjes.

10. Për të krijuar degën e Lidhjes në Selanik përfaqësuesi detyrohet t’i njoftojë Lidhjes datën dhe Lidhja detyrohet të dërgojë një anëtar të Këshillit Drejtues. Përfaqësuesi emërohet kryetar i degës dhe me votim të fshehtë zgjidhen dy anëtarë, që bashkë me kryetarin përbëjnë Këshillin e degës.

11. Mbas zgjedhjeve Këshilli i degës mblidhet dhe ndan kompetencat e sekretarit dhe të arkëtarit të degës.

12. Dega hap llogari të veçantë bankare por detyrohet të paguajë një sasi për Lidhjen të cilën e vendos Këshilli Drejtues.

13. Përfaqësuesi dhe selia e Lidhjes kontaktojnë midis tyre nëpërmjet kryetarit të Lidhjes.

14. Afati i përfaqësisë së zotit Cici zgjat tre vjet nga data e zgjedhjes së tij.

15. Përfaqësia e Selanikut është një efekt i dalë nga Këshilli Drejtues dhe në rast se nuk ruhen sa nënshkruhen, ky vendim e humbet fuqinë në çdo mbledhje që mund të thërrasë Këshilli Drejtues në prani të përfaqësuesit.

16. Ky vendim i përbërë nga gjashtëmbëdhjetë pika dhe i firmosur nga kryetari, sekretari dhe përfaqësuesi, hyn në fuqi menjëherë dhe mund të përpilohet përsëri në rast se përfaqësia shndërrohet në degë.

Athinë, më 28 nëntor 1999

Kryetari Sekretari Përfaqësuesi


Foti Cici Gjergji Kureta Artem Cici

[Sfurku]

Lidhja e shqiptarëve të krishterë ortodoksë në Greqi “Shën Asti” për t’u ardhur në ndihmë bashkatdhetarëve fillon kurset e përjavëshme në gjuhën shqipe për fëmijtë në dy grupe, të ndarë sipas moshës, çdo të shtunë, ora 10.00-12.00.
Gjithashtu fillojnë kurse të përjavëshme në gjuhën greke. Grupi i parë mirëpret emigrantë që dëshirojnë të përmirësojnë njohuritë e tyre në greqisht, çdo të premte, ora 18.00-20.00, ndërsa grupi i dytë studentët shqiptarë që hasin vështirësi me gjuhën në shkollat e larta, me profesor filolog grek, çdo të shtunë, ora 12.00-14.00.
Mësimet jepen falas dhe janë të mirëpritur të gjithë sa interesohen, pa dallim feje.
Vendi ku do të zhvillohen mësimet: Valteciu 35 & Zoodhohu Pigis, Eksarhia, në qendër të Athinës.

Tel/fax: 74 88 5 88 (Foti) & 0937021072 (Gjergji)

[Sfurku]

Ambasadorit të Republikës së Shqipërisë në Greqi,
z. Kastriot Robo

Për dijeni:
z. Vasillaq Kureta, Sekretar i Fesë pranë Kryeministrisë së
Shqipërisë

Athinë, 29 tetor 1999

I nderuar z. Ambasador!

Së pari shprehim gëzimin tonë që mbas themelimit të Lidhjes së shqiptarëve
të krishterë ortodoksë në Greqi "Shën Asti", komunikojmë me Ambasadorin
e shtetit tonë në Greqi duke uruar shëndet dhe begati në punën tuaj.

Në kushte dhe rrethana jo të lehta, u mblodhëm me një mendje dhe një besim
rreth flamurit tonë të shenjtë për të
pranuar dhe për të ndalur tëhuajtjen që kanoset më shumë se kurrë për
të pezmatuar shpirtin e emigrantit shqiptar të shumëvuajtur.

Këshilli Drejtues, i dalë nga zgjedhjet e ligjshme (10 tetor 1999) në
Këshillin e Përgjithshëm të Lidhjes, përbëhet nga një grup intelektualësh
shqiptarë ortodoksë, shumica prej tyre teologë, të cilët qerthullohen
nga rrethi më i gjerë i anëtarëve themelues, nga të gjitha shtresat e
emigrantëve në Greqi.

Duke qenë me të njëjtat ideale dhe duke konceptuar
plotësisht konjukturat e ditëve që përjetojmë, në lidhje me prejardhjen,
cilësinë, detyrimin dhe misionin tonë, pajtuam veten tonë dhe njëri-tjetrin
me oguret e kohës dhe u mblodhëm me një mendje dhe me një qëllim për të
filluar, bashkarisht tashmë, këtë vepër të shenjtë në dobi të atdheut dhe
të kishës.

Qëllimi kryesor i Lidhjes është të kontribojë në ruajtjen dhe kultivimin
e identitetit të krishterë ortodoks të emigrantëve shqiptarë në Greqi,
të cilët janë anëtarë të kishës ortodokse, por që,për shkak të indiferencës
sonë, qoftë u zhgënjyen edhe më tepër brenda mjerimit të plotë ku i çuan
sistematikisht, qoftë u bënë pre e feve të çdo natyre, të cilat nuk
përkojnë me trashëgiminë dhe mendshmërinë e kombit tonë.

Lidhja ka për qëllim informimin dhe lehtësimin e procedurave përkatëse
për ata emigrantë që dëshirojnë të hyjnë në misteret e kishës
ortodokse dhe për çdo gjë tjetër që i përket jetës kishtare të emigrantëve.
Për të arritur këtë Lidhja kërkon të bashkëpunojë dhe të bashkëveprojë
me Kishën Ortodokse të Shqipërisë dhe me Kishën e Greqisë.

Protektori i Lidhjes, shën Asti, peshkop i Durrësit, i cili u martirizua
gjatë persekutimit të kishës nga Trajani (fundi i shekullit të I pas
Krishtit), ky shenjtor i viteve apostolike, dëfton lashtësinë e kishës së
Krishterë në Shqipëri.

Është e vërtetë e hidhur se tani, me fillimet e legalizimit të emigrantëve
dhe integrimin e tyre në realitetin e shoqërisë greke, gjendja psikologjike
dhe në përgjithësi shpirtërore e shqiptarëve këtu është më se e trishtueshme;
dhe për këtë përgjegjës jemi të gjithë. Me krijimin e kësaj Lidhjeje
shpirtërore do të luftojmë t'i ngushëllojmë bashkatdhetarët tanë për të
rifituar fuqitë shpirtërore dhe për të sendërtuar mundësitë e natyrës së
tyre që shumë herë dëshmohet se janë të mëdha dhe të çuditshme.

Duke vazhduar traditën e shqiptarëve ortodoksë do të vazhdojmë të
kontribojmë në bashkimin kombëtar, mbrojtjen dhe përparësinë e gjuhës shqipe
dhe përçimin e qytetërimit dhe kulturës sonë në shoqërinë greke.
Për këtë Lidhja po organizon përveç takimeve të përjavëshme me emigrantët
e të gjitha shtresave çdo të diel, pa dallim feje, kumtesa të përmuajshme
mbi historinë, muzikën, letërsinë dhe poezinë shqiptare, duke ftuar për
të kumtuar personalitet përkatëse nga radhët e emigracionit.

z. Ambasador!
Ju jeni autoriteti më i lartë i shtetit dhe i popullit tonë në Greqi.
Lidhja jonë nuk është skemë krejt shekullare, për arsye se mungesa e
një kishe të organizuar shqip në Athinë, e detyron lidhjen të theksojë
aspektin teologjik të qënies së saj dhe të luftojë për të krijuar një
bashkësi, në mos jo komunitet ortodoks shqiptar në Athinë.

Por megjithëse situata na dikton një delikatesë në metodën e të vepruarit,
nuk mund të jemi indiferentë me çka ndodh me shqiptarët në Greqi.
Në aktivitetet antiraciste të ditëve të fundit elementi shqiptar nuk figuron
dhe me sa dimë asnjë shoqatë shqiptare nuk po bën asgjë për një bashkëpunim
të mundshëm të grupimeve tona dhe për të vepruar së bashku në momente të
tilla.

Lidhja jonë është shumë e shqetësuar për këtë dhe në
pamundësi për të marrë përsipër këtë ngarkesë, ju propozon juve,
z. Ambasador, të ndërmerrni këtë mision duke ftuar në një takim të përbashkët
përfaqësi nga të gjitha shoqatat e ligjshme shqiptare në Greqi, dhe ku Lidhja
jonë do të propozojë krijimin ë një komisioni mbarëshqiptar të emigrantëve.
Mendojmë se kjo do të jetë në të mirën e emigrantëve dhe të kombit,
por edhe të vendit ku jetojmë.

Ju keni treguar një moral politik dhe shoqëror gjatë misionit tuaj në Greqi,
dhe do të jetë akoma më e çmuar puna juaj nëse arrini ta krijoni këtë
komision, i cili do të fillojë të shërojë plagën tonë të përjetshme; mungesën
e bashkëpunimit në momente të vështira për kombin.

Ju lutemi pranoni urimet e të gjithë anëtarëve themelues të Lidhjes sonë.

Me shumë respekt,

Kryetari Sekretari


Foti Cici Gjergji Kureta
Teolog Teolog

[Sfurku]

Athinë, më 16 janar 2000

Vërtetim

Vërtetojmë se zoti Kujtim Ivziku është një nga anëtarët themelues të Lidhjes (10 tetor 1999) dhe një nga veprimtarët më të dalluar të saj. Ka ndihmuar moralisht dhe materialisht çështjen e ortodoksisë shqiptare në Greqi me sinqeritet dhe në përputhje me Statutin e Lidhjes.

Këshilli Drejtues i mbledhur më 16 janar 2000, në prani të anëtarëve të Lidhjes, e zgjodhi zotin Ivziku njëzëri “Përfaqësues të Lidhjes në SH.B.A.”, sipas nenit 34 të Statutit të Lidhjes.

Përfaqësuesi ngarkohet nga Lidhja të bëjë të njohur në SH.B.A., dhe sidomos në rrethet e bashkëkombësve, Lidhjen dhe qëllimet e saj historike dhe fisnike, siç pasqyrohen në statutin e saj.

Ky vërtetim i lëshohet Përfaqësuesit për çdo efekt të ligjshëm.


Sekretari Kryetari


Gjergji Kureta Foti Cici
Teolog Teolog

[Sfurku]

letër patrikut Vartholomeos në prag të vizitës së tij në Shqipëri, për të ndërhyrë tek kryepeshkopi Anastasios, për hapjen e kishës në Athinë.




Προς τον Παναγιώτατον Αρχιεπίσκοπον Νέας Ρώμης
και Οικουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως
κ.κ. Βαρθολομέον

Αθήνα, 27η Οκτωβρίου 1999

Παναγιώτατε Δέσποτα, την ευχή σας!

Εν πρώτοις εκφράζουμε την δική μας χαρά που μετά την ίδρυση του Συνδέσμου Χριστιανών Ορθοδόξων Αλβανών στην Ελλάδα, ‘Ο Άγιος Άστιος’, επικοινωνούμε μαζί σας, ζητώντας την πατρική ευλογία και ευχόμενοι υπέρ της ευοδώσεως του έργου σας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου μας αποτελείται από μία ομάδα αξιόλογων ορθοδόξων επιστημόνων, ως επί το πλείστον πτυχιούχων και φοιτητών της Θεολογίας, οι οποίοι πλαισιώνονται από τον ευρύτερο κύκλο των ιδρυτών μελών, απ’όλα τα στρώματα των Ορθοδόξων Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα.

Όντας ομόδοξοι και ομόθυμοι και κατανοώντας πλήρως τις συγκυρίες των ημερών, εν αλληλουχία με την καταγωγή, την ιδιότητα, την υποχρέωση και την αποστολή μας, συμφιλιώσαμε εαυτούς και αλλήλους με τους οιωνούς της εποχής και συνήλθαμε επί το αυτό για να αρχίσουμε, από κοινού πλέον, το ιερό μας έργο.

Ο Σύνδεσμος έχει σκοπό να συμβάλλει στην διατήρηση και καλλιέργεια της χριστιανικής ορθοδόξου ταυτότητος των Αλβανών μεταναστών στην Ελλάδα που είναι μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά, εξ’αιτίας της δικής μας αδιαφορίας, είτε απογοητεύτηκαν περισσότερο μέσα στην παντελή εξαθλίωση που εν γνώσει και αγνοία τους οδήγησαν, είτε, αναζητώντας τον Θεό, έγιναν έρμαιο των πάσης φύσεως αιρετικών, κυρίως Χιλιαστών, που οργώνουν απροκάλυπτοι και ανενόχλητοι την Ελλάδα, οπλισμένοι μάλιστα και με έντυπα στα Αλβανικά. Ιδίως αυτό το φαινόμενο, που τελευταία βρίσκεται σε έξαρση, μας ανησυχεί βαθύτατα και ως εκ τούτου σπεύσαμε να ενημερώσουμε και να ζητήσουμε να συνεργασθούμε με τους Μακαριωτάτους Αρχιεπισκόπους της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Εκκλησίας της Αλβανίας για να προλάβουμε πρίν είναι αργά.

Ο Σύνδεσμος, έτσι, στοχεύει και στην πληροφόρηση και την διαδικαστική διευκόλυνση των όσων επιθυμούν να κατηχηθούν και, εφ’όσον πληρούν τις προϋποθέσεις, να προσέλθουν στα Μυστήρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας και στην ενημέρωση για ό,τι άλλο αφορά την εκκλησιαστική ζωή των μεταναστών, ζητώντας να συνεργασθεί με τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και τους κατά τόπους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος και, αν παραστεί ανάγκη, με την Αρχιεπισκοπή Τιράνων και τις λοιπές Ιερές Μητροπόλεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας.

Ο προστάτης του Συνδέσμου μας είναι ο άγιος Άστιος, Επίσκοπος Δυρραχίου, ο οποίος μαρτύρησε στον επί Τραϊανού διωγμό. Αυτός ο άγιος των αποστολικών χρόνων καλεί όλους τους Αλβανούς στην δική τους προγονική και πατροπαράδοτη Εκκλησία. Δεν είναι τυχαίο που στις πνευματικές μας κυριακάτικες συναντήσεις προσέρχονται και μετανάστες των άλλων θρησκευμάτων της Αλβανίας, τους οποίους καλοσορίζουμε με ανυπόκριτη αγάπη.

Είναι πικρή αλήθεια πως τώρα, με την νομιμοποίηση των μεταναστών και την προσαρμογή τους στην πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας, η ψυχολογική και η εν γένει πνευματική κατάστασή τους είναι εν πολλοίς αξιοθρήνητη. Με την δημιουργία αυτού του πνευματικού Συνδέσμου θα αγωνισθούμε να παρηγορήσουμε τους συμπατριώτες μας ούτως ώστε να ανακτήσουν τις πνευματικές τους δυνάμεις και να τους βοηθήσουμε να πραγματοποιήσουν τις δυνατότητές τους που πολλές φορές είναι τεράστιες και εκπληκτικές.

Παναγιώτατε,

Επιτρέψτε μας να εκφράσουμε την δική μας χαρά για την επίσημη επίσκεψή σας στην Αλβανία, γεγονός ιστορικής σημασίας για την πατρίδα μας και για τις δύο Εκκλησίες. Είμαστε ευγνώμονες στην Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία που σε χαλεπούς καιρούς με σοφία και σύνεση συνέβαλε στην επίλυση του εκκλησιαστικού ζητήματος στην πολυπαθή πατρίδα μας και προσευχόμαστε στον Θεό να θεραπεύσει πλήρως την Εκκλησία Του σ’αυτήν.

Ζητούμε ταπεινά τις πατρικές σας ευλογίες προσκυνώντας νοερώς την Παναγιώτητά σας, ευχόμενοι υπέρ της υγείας και της μακροημερεύσεώς σας για το καλό της ανά την υφήλιο Εκκλησίας του Χριστού.


Μετά πολλής εν Χριστώ αγάπης,


Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας



Foti Cici Gjergji Kureta
Θεολόγος Θεολόγος

[AsgjëSikurDielli]

Sfurku,

se pari pershendetje.

Respektoj deshiren tende te postosh shkrime e artikuj te ndryshem mbi ortodoksine dhe komunitetin shqiptar te ketij besimi, po duhet te te kujtoj se ne forum lejohet vetem gjuha shqipe. Kuptoj qe ti i merr direkt ashtu si jane, dhe mund te mos kesh kohe per t'i perkthyer ne shqip, po edhe ne si staf, nuk mund te lejojme gjuhe te huaja (e sidomos greqishten), qe nuk jane shqip. Nje perjashtim mund te ishte anglishtja, si nje gjuhe internacionale, po greqishtja jo.

Mos e merr kete si gje personale, nuk kam gje me ty, dhe respektoj te drejten tende te postosh shkrime te ndryshme: po kjo derisa behet ne suaza te rregullave qe i thashe. Nese ke deshire, mund t'i perkthesh shqip, apo nqs do, edhe anglisht, qe te kemi mundesi t'i lexojme e kuptojme edhe ne tjeret qe nuk dime greqisht. Perndryshe, shkrimet qe jane ne gjuhe te huaj jo-angleze, do te fshihen.

Flm.

[Sfurku]

Programi i kumtesave të Lidhjes për vitin 2000


9 janar

Mitropolit Fan Noli dhe përkthimet e teksteve liturgjike në shqip dhe në anglisht (Foti Cici)


6 shkurt

Arvanitasit dhe kontributi i tyre në kishën ortodokse: përqasje historike
(Aristidh Kolja)


5 mars

Shqiptarët (Arnautët) në Turqinë otomane dhe të sotme
(Dhimitër Lalushi)


9 prill

Dy fjalë për letërsinë shqiptare
(Gazmend Kapllani)

7 maj

Arti i kinematografisë në Shqipëri
(Angjelina Xhara)

4 qershor

Një udhëtim në letërsinë greke
(Prof. Dr. Fotis Dhimitrakopoulos)


10 shtator

Kishat e Shqipërisë nga këndvështrimi arkeologjik
(Spiro Nika)


1 tetor

Një vështrim në muzikën shqiptare (1900-2000)
(Altin Shehu)
1η Οκτωβρίου

5 nëntor

Mali Athos dhe shqiptarët
(Ilia Vasili)

3 dhjetor

Kolonitë shqiptare të Rumanisë dhe kontributi i tyre në jetën kulturore të kombit
(Rudenc Ruka)


-------------
Adresa e takimeve: “Στέκι μεταναστών”, Βαλτετσίου 35 & Ζωοδόχου Πηγής, Εξάρχεια-Αθήνα

Ora e takimeve: e diel, 10.30 paradite

Mësimet greqisht: e premte18.00-20.00 (për emigrantët, Foti Cici), e shtunë, 12.00-14.00 (për studentat, Αχιλλέας Ντελής).

Mësimet shqip: e shtunë, 10.00-12.00 ( Rudenc Ruka, Νina Κërpaçi).

Mësimet anglisht: e shtunë, 18.00-20.00 (Κατερίνα Φελλίου).

Të gjitha mësimet janë falas dhe për të gjithë shqiptarët, ashtu si të gjitha veprimtaritë e Lidhjes.

Për besimtarët ortodoksë, ofrohen veprimtari fetare si, studimi i Biblës, katekizëm, kurse në muzikën kishtare, etj. çdo të diel, në të njëjtën adresë, ora 10.30-13.00.
Τηλ/φαξ: (01) 74 88 5 88 (Foti) & 093 76 35 989 (Gjergji)
Διεύθυνση αλληλογραφίας: Ιπποκρήνης 20, Ζωγράφου τ.κ.157 73, Αθήνα

[Sfurku]

Foti Cici
Ippokrinis 20
Zografou – 157 73
Tel/fax: (01) 74 88 588


Anëtarëve të Këshillit Drejtues të Lidhjes së shqiptarëve të krishterë ortodoksë në Greqi “Shën Asti”.


Athinë, më 7 mars 2000

Të dashur vëllezër më Krishtin,

Jam i detyruar të jap dorëheqjen nga detyra e kryetarit të Lidhjes, duke ju falënderuar më parë për besimin, votën dhe bashkëpunimin e sinqertë në dobi të bashatdhetarëve tanë, me bindjen se ju do të vazhdoni përpjekjet për organizimin e shqiptarëve ortodoksë në Greqi.

Për fat të keq, mbas luftës së egër dhe të shumanëshme që i bëhet Lidhjes, dhe sidomos personit tim, zyrtarisht dhe prapa krahëve, nga Kryepeshkopi i Tiranës dhe gjithë Shqipërisë, zoti Anastas, qeshë i mendimit që të fillojë një dialog publik për të drejtat fetare të emigrantëve shqiptarë në Greqi, duke dhënë në shtypin e të dy vendeve letërkëmbimin e Lidhjes me Krypeshkopin e Greqisë dhe Kryepeshkopin e Shqipërisë, përderisa jemi anëtarë të një shoqate të ligjësuar dhe çdo gjë ka vijuar sipas ligjeve civile dhe kishtare, gjë që nuk u pranua nga shumica prej jush, për shkak të frikës suaj dhe të familjeve tuaja këtu..

Në këto kushte unë nuk kam asnjë mënyrë për të sendërtuar programin tonë, prandaj dhe tërhiqem. Më vjen keq që nuk mund të jem as anëtar i thjeshtë i Lidhjes, sepse më duhet t’i përkushtohem studimit për temën e disertacionit. Më 25 mars, datë e caktuar nga mbikëqyrësi i Lidhjes, zoti Dhimitër Lalushi, si afati i fundit i shërbimit im, do të largohem nga Greqia. Po i jap, pra, çështjes së hapjes së një kishe shqiptare në Athinë, me tërheqjen time, një alternativë tjetër. Punë të mbarë!

Me respekt,


Foti Cici

[Sfurku]

Sfurku,

se pari pershendetje.

Respektoj deshiren tende te postosh shkrime e artikuj te ndryshem mbi ortodoksine dhe komunitetin shqiptar te ketij besimi, po duhet te te kujtoj se ne forum lejohet vetem gjuha shqipe. Kuptoj qe ti i merr direkt ashtu si jane, dhe mund te mos kesh kohe per t'i perkthyer ne shqip, po edhe ne si staf, nuk mund te lejojme gjuhe te huaja (e sidomos greqishten), qe nuk jane shqip. Nje perjashtim mund te ishte anglishtja, si nje gjuhe internacionale, po greqishtja jo.

Mos e merr kete si gje personale, nuk kam gje me ty, dhe respektoj te drejten tende te postosh shkrime te ndryshme: po kjo derisa behet ne suaza te rregullave qe i thashe. Nese ke deshire, mund t'i perkthesh shqip, apo nqs do, edhe anglisht, qe te kemi mundesi t'i lexojme e kuptojme edhe ne tjeret qe nuk dime greqisht. Perndryshe, shkrimet qe jane ne gjuhe te huaj jo-angleze, do te fshihen.

Flm.

Veproni sipas rregullave tuaja; nuk kam problem. Unë nuk e mendova kështu, sepse vetë nuk kam paragjykime ndaj asnjë gjuhe, e pa le më ndja greqishtes që e kemi mësuar shumica prej nesh nga halli, e të tjerë nga malli. Pra, fshiji të gjitha. Në fakt unë kam paraë shkrime në greqisht të postuara këtu shumë herë, madje dhe pardje, dhe ato nuk janë fshirë, prandaj dhe nuk e mendova. Në qoftë se kërkohet nga ju, jam gati t'ju kërkoj falje.

[Sfurku]

Përkthyer nga greqishtja

Fortlumturisë së tij Kryepeshkopit të Athinës dhe gjithë Greqisë
zotit Kristodhulos

Athinë, më 24 shkurt 2000

Fortlumturia juaj, ju paçim uratën!

Është letra e pestë në seri që ju dërgojmë për çështjen më se serioze të emigrantëve shqiptarë, proselitizmi i të cilëve vazhdon, kryesisht nga jahovajtë, me ritme të vrullshëm në Athinë.

Në takimin e datës 17 nëntor ju treguat interes për çështjen e përbashkët por megjithë këmbënguljen tonë gjendja po keqësohet. Mësuam nga kryekancelari juaj se teologu 33-vjeçar të cilin ju propozuam si kandidat për prift, zoti Gjergji Simaku, pengohet, sepse nuk ka lejen e Kryepeshkopit të Shqipërisë, gjë të cilën e respektojmë.

Veçse vijmë t’ju propozojmë një kandidat tjetër, diplomant i teologjisë, i cili erdhi në Greqi si refugjat, para se të zgjidhej dhe të shkonte në Shqipëri Eksarku i atëhershëm dhe Kryepeshkopi i sotëm, i cili u pagëzua dhe studjoi me rekomandime dhe bursë të Sinodit të Shenjtë të Kishës së Greqisë.

Është e trishtueshme të sfilitemi duke gënjyer veten në një luftë të pa interes, të dhimbshme dhe kishtare, pa ndihmën e Kishës, e cila mbas indiferencës së plotë për shumë vjet, duhet më në fund të kapërcejë konceptet jashtëkishtare mbi të huajin, dhe të interesohet me vepra për bijtë e saj të cilët janë bërë me dijeninë tonë pre e heretikëve të çdo natyre. Jemi të detyruar, Fortlumturi, t’ju bëjmë pjesëmarrës të ndjenjave tona për një situatë që nuk duhet të zvarritet më. Jahovajtë, duke shfrytëzuar padijen fetare të një populli, arritën maksimumin, ndërsa ne me ndërgjegje të plotë qëndrojmë indiferentë. Elementi mbietnik, të cilin jahovajtë uzurpojnë dhe tregtojnë, është karakteristikë e mirëfilltë e Kishës Ortodokse, të cilën bashkatdhatarët tanë nuk e njohin prandaj dhe thyhen. Kjo pikë është kyçi i çështjes në fjalë dhe duhet t’a pranojmë me frymë sinqeriteti.

Fortlumturi, dy të tretat e Jugut të Shqipërisë, pa folur për pjesën tjetër të vendit, kanë braktisur atdheun dhe përbëjnë tashmë një realitet të papërgënjeshtrueshëm në Greqi. Në qoftë se i besojmë një studimi të UNICEF, 83 për qind e emigrantëve janë të moshës 25 – 30 vjeç. Është shumë e butë dëshmia po të themi se më shumë se gjysma e grigjës së Kishës së Shqipërisë ndodhet për kaq vjet pa bari në Greqi, por kryesisht në Athinë.

Kisha e Shqipërisë nuk ndërmori asnjë veprim për anëtarët e saj që me dijeninë e saj janë bërë ushqim i gatshëm për jahovajtë në Greqi. Fortlumturia e tij, kryepeshkopi i Shqipërisë, zoti Anastas, na ka thënë se “nuk mund t’a kërkoj unë diçka të tillë për emigrantët, por nuk jam në kundërshtim nëse organizohen në një kishë në gjuhën shqipe në Athinë.” Por në rast se Kisha e Shqipërisë nuk pajtohet me një propozim të tillë të pashmangshëm, a i vlen ky çmim Kishës së Krishtit? Nëse pengesa qëndron në përzgjedhjen e priftit, ne jemi gati të pranojmë një prift nga Shqipëria, apo nga Greqia, mjafton të njohë gjuhën shqipe dhe t’i jepet fund aktivitetit të kobshëm të jahovajve, i cili kërcënon vetë Greqinë.

Fortlumturi, ju patëm shkruar në letrën e datës 16 janar 2000 për përpjekjet e grupit të përkthimeve të Lidhjes. Në një kohë kur jahovajtë i bien kryq e tërthor Greqisë të armatosur me literaturë në shqip, ne, me mundësitë shumë të pakta që disponojmë, mundëm dhe kemi gati një libër ortodoks në gjuhën shqipe, për intelektualët e shumtë shqiptarë që jetojnë këtu. Është libri i mirënjohur Udha ortodokse (The Orthodox Way) i peshkopit Kallistos Ware. Duam t’i kundërvihemi konstatimit të tyre dhe duam t’i sigurojmë se Kisha e Greqisë interesohet për ta, prandaj dhe kërkuam bekimin tuaj për librin në fjalë, por nuk kemi marrë përgjijgje.

Emisioni të cilin vendosët të na jepni në radiostacionin e Kishës së Greqisë, megjithëse kaluan mbi tre muaj, ende nuk ka filluar, ndërsa dëgjohen emisione të përditshëm dhe të përjavshëm në shqip, politikë, shoqërorë dhe fetarë (jo ortodoksë) në frekuenca të ndryshme. Nuk është e hijshme të strehoet Lidhja e shqiptarëve ortodoksë në vendtakime të grupimeve të majta, dhe atje të studjojmë Biblën dhe të psallim në shqip, përderisa nuk kemi mundësinë ekonomike për të pasur një vendtakim tonin, kur ka qendra kulturore në shumë kisha, ku do të mund të na pranonin.

Fortlumturi, situata është tepër e nderë dhe vijon negativisht, prandaj kërkojmë urgjentisht takim me ju.

Me shumë respekt,
Sekretari i përgjithshëm Kryetari
Gjergji Kureta Foti Cici
Nënshkrimi / vula nënshkrimi

[Sfurku]

Me gjithë këto dokumenta që solla, duket qartë se çfarë pune u bë në Athinë nga Lidhja e Shën Astit, dhe shoqata u shpërbë nga Janullatosi. Edhe pse kryetari i Lidhjes u tërhoq dhe iku nga Greqia, në thelb i dëbuar, Janullatosi prapë e pengoi hapjen e një kishe. Nuk bëhet fjalë për të ndërtuar një godinë tjetër, por për të bërë një meshë të dytë në një kishë të cilën kryepeshkopi i Athinës ka miratuar që në 17 nëntor 1999. Të them të drejtën nuk e kuptoj mirë se përse. Por kjo është e vërteta. Faktuesi, i cili është shpifës, gënjen kur thotë se kisha nuk u hap për arsye se At Foti kërkonte të bëhesh vetë prift dhe e vinte si kusht. Shpifje!!! Dokumentat thonë të kundërtën. Historia një ditë do të na thotë se përse Janullatosi nuk lejon që shqiptarët të organizohen jashtë Shqipërisë, dhe se përse në kishën e Sarandës ndalohet gjuha shqipe.