Fillimet e persekutimit komunist mbi komunitetin mysliman shqiptar

[Xhemis]

Fillimet e persekutimit komunist mbi komunitetin mysliman shqiptar

http://www.dritaislame.al/fillimet-e...iman-shqiptar/

Nga: Agron Tufa

1.

Në këto dy dekada pas rënies së komunizmit, ka pasur herë pas here përpjekje për të fajësuar hierarkët myslimanë e në përgjithësi, traditën e besimit mysliman si ndihmëse e bashkëpunëtore të komunizmit. Herë në solo të vetmuara e herë në kor, këto zëra, që vijnë kinse nga kultura, inteligjenca e media, janë munduar të instalojnë një përfytyrim të përçudshëm, se gjoja tradita myslimane është parë më me tolerancë nga pushteti komunist dhe se diktatura i paskësh kursyer gjoja këta besimtarë, duke i lënë të paprekur. Madje ka individë që shkojnë shumë larg, duke pohuar brenda e jashtë vendit, se vetë komunizmi ishte një produkt mysliman. Forma të tilla të fundamentalizmit ekstrem helmojnë, para së gjithash, një ndër virtytet e kulturës toleruese të myslimanëve shqiptarë, traditën dhe kontributin e tyre patriotik e atdhetar, si qytetarë të shqetësuar për fatet e kombit dhe, së fundmi,
janë shpifje të pabazuara, që si duket, kanë për qëllim instalimin e një imazhi inkriminues mbi pjesën më të madhe përbërëse të popullsisë shqiptare. E vërteta është krejt tjetër. Komunizmi nuk ka qenë e nuk mund të jetë kurrsesi shpikje e as produkt mysliman. Fenë e myslimanëve nuk e lidh asgjë më komunizmën dhe formën e tij të bolshevizmës as si praktikë e ushtrimit të pushtetit, as si filozofi botëkuptimore. Madje shumë më përpara se komunizmi të hidhte farë e rrënjë në Shqipëri, paralajmërimin më të parë e ka dhënë në mënyrën më alarmuese dijetari i ndjerë, patriot e antikomunist, Hafiz Ali Korça, që në vitin 1925 me librin e botuar asokohe “Bolshevizma a çkatërrimi i njerëzimit”. Ndër të tjera Hafiz Aliu në këtë libër konstaton:

Bolshevizma s’pajton kurrë

Me dinin e Muhamedit

Çelët do ta kenë luftën

Gjer në ditën e Kijametit.

Unë mendoj se është e padrejtë dhe përçarëse ideja se komunizmin e shpiku ky apo ai religjion, pasi vetë realiteti çnjerëzor i doktrinës komuniste, zbatoi njëlloj si për katolikët dhe ortodoksët shqiptarë, ashtu dhe për myslimanët, të njëjtat metoda represive e likuiduse, terrorizuese, deri në ndalimin e plotë zyrtar të besimit në vendin tonë.

Komunizmi nuk është e nuk mund të jetë as shpikje myslimane, as katolike e as ortodokse. Edhe nëse faktet e para sipërfaqësisht mund të na shtinë në gabim të mendojmë se Perandoria e Kuqe e së Keqes u shtri gjeopolitikisht në pjesën dërrmuese të saj në vendet e religjionit ortodoks, kjo duhet parë si fatkeqësi historike, e jo si penalizim ndaj një besimi të caktuar.

2.

Zhdukja e fesë ishte thelbësore për injektimin e dogmës komuniste dhe, rrjedhimisht, për krijimin e «njeriut të ri». Megjithatë, komunistët e dinin se në pjesën dërrmuese të popullsisë, madje dhe në një pjesë, sado që të kufizuar, të anëtarëve të partisë, feja zinte një vend mjaft të rëndësishëm, «…duke penguar kështu zhvillimin e tyre të mëtejshëm në fushën e botëkuptimit materialist të partisë mbi fenomenet e natyrës dhe të shoqërisë»1: «Ende ka komunistë – e aq më tepër fshatarë – të cilët agjërojnë gjatë muajit të Ramazanit ose në Kreshmë, që bëjnë synet bijtë e tyre, apo pagëzojnë fëmijët në kishë».2 Feja paraqitej kudo si frenuese e ritmeve të qytetërimit dhe emancipimit shoqëror, ndaj dhe, sipas udhëheqësve komunistë, rruga e vetme për përparim shoqëror ishte çlirimi nga dogma e saj. Në shërbim të kësaj ideje u botuan me dhjetëra libra propagandistikë, ku
feja përshkruhej si «…një barrë shumë e rëndë për njerëzimin dhe një armë e përshtatshme në duart e klasave sunduese shfrytëzuese për të mbajtur punonjësit besimtarë në errësirë, të bindur, të urdhëruar».3

Pohime të këtilla s’janë, veçse vulgarizime të ftesës marksiste për të qëmtuar lidhjet midis fesë dhe modeleve të sundimit dhe të shfrytëzimit. Marksi hodhi poshtë traditat hebraike të familjes së tij dhe argumentoi që «dëshira e madhe për një jetë të lumtur në botën e përtejme» mund të konsiderohej pjesë e një ideologjie, që pengonte punëtorët të përpiqeshin në këtë botë për një rend shoqëror të drejtë dhe jo shfrytëzues. Prandaj dhe feja, sipas tij, ishte «opium për popullin», me të tjera fjalë, një grup dogmash, që fshihnin realitetet e luftës së klasave dhe të shfrytëzimit.

Lista e mëposhtme, sado që fare e pjesshme, ilustron më së miri këtë prirje: M. Pliseckij, Origjina e njeriut (1946); M. Melinkov, Kapitalet e Vatikanit (1947); M. Melinkov, Vatikani dhe problemet e rindërtimit të mbasluftës (1947); P. Popov, Mbi politikën e Vatikanit (1947); I. Sbrgajev, Shkenca dhe supersticionet (1949); P. Kolloniskij, Marksizëm-leninizmi mbi fenë (1951); M. M. Shliman, Vatikani dhe katoliçizmi në shërbim të imperializmit (1951); Parajsa dhe ferri (1963); Feja është opium për popullin (1964); Shkenca dhe feja (1964); Thelbi reaksionar i Muslimanizmit (1967); Darvinizmi dhe feja (1967); Feja lakuriq (1967); Çudirat e fesë (1967); Dom Lleshi dhe Zigur Efendiu (1967); Akuzojmë fenë (1968) etj. Këto botime, që mbivlerësojnë dukshëm orientimin objektiv të mendimit komunist, të trondisin me shkallën e tyre të pashembullt të vulgarizimit.

Në Shqipërinë komuniste, si në të gjitha shtetet totalitare, kontrolli mbi prodhimin e dijes ishte pjesë jetësore e kontrollit të shoqërisë në përgjithësi. Ndaj, paralelisht me propagandën, shteti komunist u përkujdes që të zhdukte çdo trajtë arti dhe të menduari, që mund të përbënte pengesë në rrugën e nisur për shpëlarjen e trurit dhe krijimin e një literature, që do të shenjohej nga një paaftësi karakteristike për të kapërcyer banalitetin. Ky projekt u mbështet në nisma konkrete. Kështu, pa kaluar as dy javë nga futja e partizanëve në Shkodër, në fillim të dhjetorit 1944, u ndalua botimi i të përkohshmeve «Hylli i Dritës», «Zani i Shna Ndout»,4«Zgjimi i djelmnisë» dhe «Bijat e Zojës».5 Në këtë frymë, tre vjet më vonë, më 2 mars 1948, Gjykata e Rrethit të Tiranës, ndaloi qarkullimin e mbi 155 titujve, të cilët, sipas Gjykatës, «…kanë përmbajtje ideologjike të damshme për
popullin t’onë dhe kundra frymës së re Demokratike dhe për konseguencë qarkullimi i tyre nuk i sjell asnjë dobi popullit t’onë, por përkundrazi e dizorienton dhe e nxit në urrejtje dhe përçarje.»6 Dy vjet më vonë, Presidiumi i Kuvendit Popullor nxorri vendimin nr. 1150, datë 27. 2. 1950 për bllokimin e të gjithë librave të botuar apo të hyrë në Shqipëri përpara 29 nëntorit të vitit 1944. U lejua vetëm kalendari fetar, i cili botohej në shtypshkronjën shtetërore «Mihal Duri» në Tiranë. 7

Kështu, më 26 dhjetor 1950, librari Liman Osman Selishta njofton Kryesinë e Komunitetit Mysliman se inspektorët e Seksionit të Kulturës, pasi i bastisën librarinë, ku ai shiste vetëm libra fetarë islamë, i bllokuan pjesën më të madhe të tyre, rreth 11.300 ksombla, të cilat i futën në arka për t’i marrë. Ky veprim, sipas librashitësit, qe kryer me urdhër të Komitetit të Kulturës dhe të Arteve. Ndër librat e konfiskuar janë dhe Ja’sini (arabisht e shqip), Kur’ani, Mevludi, Libri i së falmes, si dhe revistat e botuara nga Komuniteti, “Zani i Naltë” dhe “Kultura Islame.” 8

Krahas denigrimit të hierarkisë fetare, nisi dhe procesi i ngritjes së Enver Hoxhës në simbol. Të kremtet fetare u zëvendësuan nga festat e përvjetorëve partiakë, ditëlindjet e udhëheqësit etj. Për fat të keq, në këtë proces dhanë ndihmesën e tyre edhe disa klerikë të lartë, në sy të të cilëve Enver Hoxha ishte «biri më i denjë i popullit shqiptar». Ata nuk mënonin të porosisnin grigjën e tyre me anë qarkoresh të posaçme që të votonin 100% për Frontin Demokratik,9 të thurnin lavde për direktivat e pesëvjeçarëve, të hartonin rezoluta për kontributin që duhej të jepnin komunitetet fetare për forcimin e Pushtetit Popullor,10 të deklaronin hapur kotësinë e dogmës fetare, madje dhe, duke «punuar për zbatimin e orientimit të pushtetit», të përkrahnin planet për prishjen e objekteve të kultit.11 Në këto kushte, besimtarët u çoroditën dhe rezistencës fetare antikomuniste iu hoq që në krye
arsyeja e ekzistencës.

Procesi i nënshtrimit tërësor të organizmave fetare ndaj shtetit ka një datë të përpiktë, 20 korrikun e vitit 1951, kur Kisha Katolike pranoi statutin e saj të ri: komunitetet e tjera fetare u nënshtruan edhe më shpejt. Kështu, besnikëria e Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë u sigurua qysh më 25 gusht të vitit 1949, kur Sinodi i Shenjtë shfronëzoi Imzot Kristofor Kisin dhe në vend të tij zgjodhi «Kryepeshkopin e kuq» Paisi Vodica: Kongresi III i KOASh-it, që miratoi statutin e ri (shkurt 1950), s’qe veçse një akt formal dhe tribunë për trumbetimin e këtij nënshtrimi pa kushte. Dy muaj më vonë, më 4 maj, u miratuan dhe statutet e Komunitetit Mysliman dhe atij Bektashian.

E, megjithatë, ky nënshtrim nuk ndodhi sa çel e mbyll sytë. Ai u shoqërua nga një përndjekje e pashembullt e anëtarëve më të ngritur të klerit. Në inventarin e përndjekjes së tyre nuk mungon paepshmëria, madje, shpesh, ajo i përshtatet përmasave dhe ashpërsisë së përndjekjes. Duhet mbajtur parasysh se gjithçka zhvillohej në atmosferën e një rrënimi të plotë material, të frikës dhe të dëshpërimit. Në këtë sfond vendoset një episod i pazakontë për jetët, përgjithësisht të qeta të komuniteteve fetare: i gjendur nën trysninë e dy prej baballarëve më me ndikim të komunitetit bektashian, partizanëve Baba Fajë Martaneshit dhe Baba Fejzo Dervishit, të cilët kërkonin «demokratizimin» e tarikatit bektashian, «demokratizim» që, duarduarshëm, do t’i shpinte dervishët të mbanin veshje civile dhe të martoheshin, në mars të vitit 1947, Kryegjyshi Botëror i bektashinjve, Dede Abaz Hilmiu, s’pa
zgjidhje tjetër, veçse t’i vriste që të dy. Pas këtij akti, ai ktheu pistoletën dhe vrau dhe veten.12

3.

Nga pikëpamja administrative, Komuniteti Mysliman Shqiptar, që përfshinte pjesën më të madhe të myslimanëve të Shqipërisë, ndahej në katër qendra apo Kryemyftini: Kryemyftinia e Tiranës, Shkodrës, Korçës dhe e Vlorës13 (përpara vitit 1929, e Gjirokastrës). Secila nga Kryemyftinitë kishte në varësi Myftini (të klasit të parë dhe të dytë) dhe këto Nënmyftini (njësoj të klasit të parë dhe të dytë).14 Në krye qëndronte Kryetari i Komunitetit Mysliman.15 Pranë Komunitetit funksiononin edhe Këshilli i Përgjithshëm, Këshilli i Përhershëm dhe Drejtoria e Përgjithshme e Vakëfeve (Vakfevet).16 Këshilli i Përhershëm, që u krijua me urdhër të Ministrisë së Drejtësisë më 16 shkurt 1945,17 përbëhej prej Kryetarit të Komunitetit, Kryemyftiut të qendrës, Drejtorit të Përgjithshëm të Vakëfeve dhe prej një anëtari civil, i cili zgjidhej nga Këshilli i Përgjithshëm për një periudhë tre vjeçare. Ky
këshill mblidhej të paktën një herë në javë për shqyrtimin e çështjeve të ndryshme administrative.18

Autoriteti më i lartë i Komunitetit Mysliman ishte Këshilli i Përgjithshëm, i cili përbëhej nga pesëmbëdhjetë anëtarë: dhjetë laikë (civilë), nga një për çdo qark, katër Kryemyftinjtë e zonave dhe Kryetari i Komunitetit. Ai mblidhej një herë në vit ose, me kërkesën e Kryetarit apo së paku të dy anëtarëve të tij, edhe në sesione të jashtëzakonshme, për të shqyrtuar çështjen e buxhetit dhe çështjet administrative; vendimet e tij Këshilli ia ngarkonte për zbatim Kryesisë së Komunitetit (Këshillit të Përhershëm).19

Përveç bektashinjve, që përbënin komunitet më vete, të gjitha tarikatet (‘rrugët’) e tjera Islame që vepronin në Shqipëri, si Halveti (me gjithë nëntarikatet a degët halvetiane, Akbashi, Karabashi, Xhelveti, Hajati, Gjylsheni e Melami), Kadiri, Tixhani, Rufai dhe Sa’adi, përfshiheshin në Komunitetin Mysliman. Tarikati Halveti kishte 66 teqe, tarikati Rufai 26, tarikati Kadiri 20, tarikati Sa’adi 6 dhe tarikati Tixhani 5.20 Nga të gjitha tarikatet, vetëm Halvetitë kishin administratë. Ata kishin këshillin e tyre, të përbërë prej 7 anëtarësh, që mblidhej një herë në vit për të shqyrtuar çështjet e buxhetit. Tarikatet e tjerë, meqenëse ishin shumë të vegjël, nuk kishin as administratë dhe as këshill, por vetëm «kryeprisa».21

4.

Më 21 janar të vitit 1945, këshilli drejtues i Shoqatës së Rinisë Myslimane vendosi t’u propozojë organeve përgjegjëse shtetërore abrogimin e Dekretit Mëkëmbësor nr. 123 datë 9 qershor 1942 22 dhe rivënien në fuqi të Statutit të Kongresit III Musliman të vitit 1929.23 Një muaj më vonë, më 17 shkurt, Ministria e Drejtësisë, duke marrë parasysh, në njërën anë, dorëheqjen nga detyra të kryetarit të Këshillit të Ulemave, Hafiz Sherif Langut, dhe, në anën tjetër, konfliktin që ekzistonte në mes Këshillit të Ulemave dhe Medresesë së Përgjithshme, shkarkoi nga detyra të gjithë anëtarët e Këshillit të Ulemave dhe formoi një Këshill të Përkohshëm, të përbërë nga Hafiz Musa Aliu, titullar, me anëtarë kryemyftiun e zonës së Tiranës, Muharrem Mullajn, Hamdi Këlliçin, profesorin e Medresesë së Përgjithshme, Vexhi Demirajn dhe Selim Stërmasin. Ky këshill ngarkohej edhe me administrimin e
pasurisë vakëfnore, si dhe me mbledhjen e Kongresit Mysliman. Titullari, Hafiz Musa Aliu, së bashku me anëtarët e Këshillit, u ftuan në Ministri dhe, pasi morën njoftimin, filluan nga puna.24

Në përputhje me statutin, më 10 mars të po atij viti, Kryesia e Këshillit të Përkohshëm autorizohej që të organizonte zgjedhjet për Këshillin e Përgjithshëm, autoritetin më të lartë të Komunitetit, i cili duhej të mblidhej më 1 maj 1945. Kandidatët për anëtarë të këtij këshilli duhet të ishin simpatizantë të Lëvizjes Nacionalçlirimtare dhe, që të shmangeshin shpenzimet për udhëtime e dietë, ata duhet të banonin, mundësisht, në Tiranë; në të kundërtën, shpenzimet duhet të siguroheshin nga ndihmat e besimtarëve të çdo qyteti a fshati.25

Më 2 maj, Këshilli i Përgjithshëm vendosi, me vota unanime, zgjedhjen definitive të Hafiz Musa Haxhi Aliut si Kryetar të Komunitetit Mysliman Shqiptar. Dymbëdhjetë ditë më vonë, më 14 maj, ky këshill zgjodhi dhe anëtarët e Këshillit të Përhershëm: Muharrem Mullahin, Kryemyftiun e zonës së Tiranës, Hamdi Këlliçin dhe prof. Sadik Begën, drejtorin e revistës «Kultura Islame».26

Meqenëse për arsye ekonomike Këshilli i Ulemave kishte nxjerrë në pritje të gjithë personelin e Medresesë së Përgjithshme,27 Këshilli i Përkohshëm riktheu në punë një pjesë të tyre dhe më 1 qershor 1945 Medreseja u rihap.28 Ajo do t’u siguronte studentëve vetëm shtrojat dhe mbulojat. Sa i takon ushqimit, «mbasi gjendja financiare e Komunitetit Mysliman» ishte «përtokë», studentët duhet ta siguronin vetë.29

Kështu u kthyen në punë Hafiz Ismet Dibra, Drejtor i Medresesë, Jonuz Bulej, drejtor i brendshëm, Qazim Hoxha, myderriz, Haki Sharofi, profesor, Hasan Tahsini, mësues dhe Hafiz Doraci, mësues.30 Përveç tyre u emëruan myderrizë në Medrese edhe Sulejman Kadiu, për gjuhën arabe, Haxhi Mahmud Dashi, për besimin, prof. Vexhi Demiraj, për mësimet filozofike, Ihsan Qereshniku, për mësimin e gjuhës angleze dhe Munir Hatibi, kujdestar magazinjer.31 Pranë Medresesë së Përgjithshme u hap dhe një kurs fillestar për imamë. Drejtor i këtij kursi u emërua Hafiz Ibrahim Dalliu.32

5.

Më 31 janar të vitit 1946, Kryesia e Komunitetit Mysliman Shqiptar vendosi të krijonte një komision për përkthimin e Kur’anit në gjuhën shqipe.33 Ky komision përbëhej nga Hafiz Ismet Dibra, kryetar, prof. Sadik Bega, anëtar, prof. Haki Sharofi, anëtar, prof. Jonuz Bulej, anëtar dhe Hasan Tahsini, sekretar.

Gjatë një takimi që zhvilloi me Enver Hoxhën, Kryetari i Komunitetit Mysliman, Hafiz Musa Haxhi Aliu, i kërkoi atij t’i jepte letër për botimin e Librit të Shenjtë, për përkthimin e të cilit ishte punuar për një kohë të gjatë. Enver Hoxha e këshilloi Kryemyftiun të mos e ndërpriste përkthimin, por shtoi se botimi i tij duhej të shtyhej për kohë më të mira, meqenëse, siç e dinte dhe vetë Kryemyftiu, gjendja me letrën në vend ishte shumë e rëndë, ndaj dhe qeveria nuk kishte mundësi ta ndihmonte për këtë çështje.34

6.

Pas ndërhyrjeve të dhunshme të shtetit në organizimin e jetës së Komunitetit Mysliman Shqiptar, sekuestrimit të pronave, kontrollit mbi buxhetin, ndalimi i literaturës, kufizimi i rreptë dhe kontrolli mbi Medresënë, politika komuniste forcoi një propagandë të ashpër “demaskuese” nëpërmjet shtypit, radios, formave të edukimit, kinemasë, teatrit dhe estradave, pjesëve të leximeve shkollore dhe edukimit me përbuzjen ndaj fesë. Presion akoma më të madh përjetuan Pedagogët e Medresesë, duke nisur që në vitin 1945 me arrestimin e Hafiz Ali Korçës, drejtorit Hafiz Ismet Dibrës më 1946, Enver Beqirit më 1946, Vexhi Buharasë më 1947, Jonuz Buliqit më 1947, Shaban Demirit më 1946, etj. Klerikët myslimanë, përfshi dhe bektashinjtë, gjatë regjimit komunist përjetuan ngjarje tronditëse. Shumë prej udhëheqësve dhe dijetarëve më me ndikim, Sigurimi i Shtetit u vuri spiunë, u nxori dëshmitarë të rremë nëpër
gjyqe të sajuara, i pushkatoi, dënoi e internoi, duke mbjellë një atmosferë të përgjithshme terrori.

Kleri mysliman u përndoq me forma dhe mjete nga më të ndryshmet nga ateistët e rinj që erdhën nga malet dhe kontrolluan gjithçka që përbënte jetën e shenjtë dhe ritualet e besimtarëve. Në fillim komunistët u përpoqën t’i joshin klerikët myslimanë, që t’i bënin për vete në aventurën e tyre të përgjakur kundër një pjese të shqiptarëve, por kur nuk ia dolën mbanë, atëherë nisën kalvarin e persekutimit. Si gjithnjë, në stilin e tyre komunistët e përqendronin goditjen në kokat e elitës fetare myslimane. Sipas statistikave vetëm gjatë dhjetë vjetëve të parë të diktaturës janë pushkatuar e dënuar 60 hafizë e hoxhallarë, 83 dervishe/baballarë bektashinj dhe një numër i madh të internuarish. Këta dhjetra të pushkatuar dhe qindra të internuar nga ky besim i bashkangjiten martirëve të parë të lirisë dhe besimit në pikun më të ashpër të diktaturës komuniste. Disa prej figurave më
përfaqësuese publike të myslimanëve shqiptarë, u ekzekutuan me vdekje nga gjyqet komuniste midis një histerie popullore në sallën e gjyqit dhe jashtë, duke i përcjellë akuzat dhe shpifjet banale me megafon e radiotrasmetim, për të mbjellë llahtar në gjithë Komunitetin Mysliman. Të tilla ishin gjyqet e vitit 1947 kur u dënua me pushkatim me akuzën stampë “armik i popullit” sheh Qerimi i Delvinës, shehi i Devollit, deputetin sheh Ibrahim Karbunara bashkë me të birin Hasanin.

Klerikët myslimanë jo më pak se klerikët e besimeve të krishtera u bënë kurbanë të besimit të tyre, besnikë deri në fund të jetës së tyre ndaj besimtarëve që përfaqësonin. Ata nuk pranuan asnjë kompromis me regjimin, i qëndruan besnikë fesë së tyre, atdheut dhe kombit, për të cilin shpirti i tyre mbeti i hapur dhe i lirë.

Sot, pas gjenocidit gjysmëshekullor mbi fenë, në kushtet e sotme të lirisë së besimit, ata dëshmorë të besimit dëshmuan të vetmin dinjitet njerëzor e kombëtar përpara Zotit dhe popullit të tyre. Prandaj është një mëkat i madh të mos kujtohen, e për më tepër të mos u njihet martirizimi. Shoqëria jonë nuk ka mundur t’u shlyejë borxhin e dinjitetit e mirënjohjes këtyre baballarëve shpirtërorë të kombit. Vepra e tyre dhe kujtimi i sakrificës së tyre duhej përjetësuar në shenja të paharrura për edukimin e brezave, se si ata, me shembullin, me veprën dhe jetën e tyre, krahas me klerin katolik e ortodoks, u ndeshën me fuqinë e të keqes dhe fatkeqësinë që pllakosi popullin tonë.

—————-

[1] AQSh, F. 14 AP, viti1951, D. 751.

[2] Enver Hoxha, në Rruga e Partisë, 1964, nr. 8.

[3] Feja është opium për popullin, “Naim Frashëri”, Tiranë, 1964, f. 5.

[4] P. Donat Kurti, Provinca Françeskane Shqyptare (Eripërtërime në vj. 1906), Pjesa I, Kreu XXV, f. 33.

[5] At Zef Pllumi, Rrno…

[6] f. 8.

[7] Izmot Zef Simoni, Art. cit., Loc. cit., f. 377.

[8] AQSh, Komuniteti Musliman, F. 482, D. 35, viti1950, f. 1-4.

[9] AQSh, Kisha Ortodokse Autoqefale Shqiptare, F.536, D. 303, viti 1950; AQSh, Komuniteti Musliman,F. 482, D. 73, viti 1945: «Asht… detyra e të gjithve neve… me rastin epredikimeve fetare nër Xhamija, me ftue besnikët që me rastin e votimeve të 2Dhetorit 1945, votat t’i përqëndrojnë të gjitha për njerzit e frontit, tek tëcilët si në luftë e në paqe janë të mbështetuna punët për mbarëvajtjen e ktijpopulli»; D. 42, vitit 1950; D. 26, viti 1956; AQSh, Këshilli i Ministrave, F. 890, D. 1137, datë 29. 1. 1954, f. 38; Poaty, Po aty, datë 16 prill 1964, f. 4; Po aty, Po aty, datë 20. 4. 1964, f. 3;Po aty, Po aty, datë 22. 4. 1964, f. 2 etj.

[10] AQSh, Kisha Ortodokse Autoqefale Shqiptare, F.536, D. 306, viti 1950.



* Referat i mbajtur në konferencën “Kontributi i prijësve myslimanë në formësimin e vetëdijes dhe identitetit kombëtar” (28-29 shtator 2012)

[ionian]

Xhaxhi i dinte mire ca gjera . Nuk i bente rastesisht. Po ashtu si edhe Ali Pashai i kishte ndare besimet. Per te tjera pune kishte muslimanet dhe per pune tjera kauret. Te paret ishin te mire per lufte kurse te dytet per paqe.

[murik]

Toc manoklla qe ke hap kete teme. Nuk me rruhet fare per pune feje. OK? Por ne qofte se do me fol per persekutim fetar, fol per katoliket Toco.

[qeveriablu]

Viktimat e VERTETA te persekutimit fetar te regjimit komunist ishin prifterinjet katolik dhe rendi franceskan i tyre.

[Anesti_55]

Oooou po si nuk ka lidhje? Qe nje doktrine te gjeje vend dhe te triunfoje do te thote se ka gjete vend ne mentalitetin e popullates.Shqiptaret ishin me shumice muslimane dhe qe te triumfonte pikerisht ishte kjo shumice mbartese e saj.Nuk eshte varferia, pasi te varfer ishin dhe katoliket, por keto ishin te fundit qe e pranuan ate. Komunizmi ka per baze urrejtjen klasore, por she islami ka te njeten gje per kete.Komunizmi ishte i pa meshirshem ,strikt ne denimin e njerezve qe nuk pajtoheshin me te (tradhetare , denim maksimal , por dhe me vdekje), por dhe islami ka te njeten provedure denimi me kundershtaret apo thjeshte ato qe nuk jane ne sinkron me te. Muslimanet shqipatre ishin njerzit e perpunuar nga politika e Turqise, keto njerez te joshur me privilegje nxiteshin ne urrejtje , per pjesen tjeter jo muslimane dhe ketu komunizmi gjeti nje terrn perfekt per te ushturar dhunen.Pak rendesi ka se cfar po ndodhte per nje musliman ne forme si shqipatret, pasi ai nga islami kishte perfituar vetem urrjtjen per vellezerit e vet te krishtere dhe absolutisht se kishin mesuar haditet e Kuranit.Thirrjet ,"hej zot shqyqyr qe me bere musliman dhe jo kaurr"ishin thirrje te dites.Pra muslimani ne forme shqipatr nuk kishte problem fukarallikun dhe injorancen , por turpin per te qene i krishtere.Pra pa e zgjatur shume , kjo ishte shtresa qe u be mbartese e komunizmit, e dhunes se tij. Sjellja barbare e vrasjes se tregetareve u be nga musliman te tille, mbi 600 njerez te pa faj u pushkatuan pa gjyq dhene kete proces dhune te pa mesire ,te krishteret ishin nje pakice e pa perfillshme.Islami eshte mbyllje dhe e ka mbeshtetjen ne shtresen e varfer ku ben pjese injoranca, por dhe komunizmi , ka te njetin parim, mbeshtetje tek masat dhe mbyllje deri ne isolim.Mos lodhemi me shume , kjo eshte e vertete.Islami dhe komunizmi kane aq shume ngjashmeri.

[mesia4ever]

Oooou po si nuk ka lidhje? Qe nje doktrine te gjeje vend dhe te triunfoje do te thote se ka gjete vend ne mentalitetin e popullates.Shqiptaret ishin me shumice muslimane dhe qe te triumfonte pikerisht ishte kjo shumice mbartese e saj.Nuk eshte varferia, pasi te varfer ishin dhe katoliket, por keto ishin te fundit qe e pranuan ate. Komunizmi ka per baze urrejtjen klasore, por she islami ka te njeten gje per kete.Komunizmi ishte i pa meshirshem ,strikt ne denimin e njerezve qe nuk pajtoheshin me te (tradhetare , denim maksimal , por dhe me vdekje), por dhe islami ka te njeten provedure denimi me kundershtaret apo thjeshte ato qe nuk jane ne sinkron me te. Muslimanet shqipatre ishin njerzit e perpunuar nga politika e Turqise, keto njerez te joshur me privilegje nxiteshin ne urrejtje , per pjesen tjeter jo muslimane dhe ketu komunizmi gjeti nje terrn perfekt per te ushturar dhunen.Pak rendesi ka se cfar po ndodhte per nje musliman ne forme si shqipatret, pasi ai nga islami kishte perfituar vetem urrjtjen per vellezerit e vet te krishtere dhe absolutisht se kishin mesuar haditet e Kuranit.Thirrjet ,"hej zot shqyqyr qe me bere musliman dhe jo kaurr"ishin thirrje te dites.Pra muslimani ne forme shqipatr nuk kishte problem fukarallikun dhe injorancen , por turpin per te qene i krishtere.Pra pa e zgjatur shume , kjo ishte shtresa qe u be mbartese e komunizmit, e dhunes se tij. Sjellja barbare e vrasjes se tregetareve u be nga musliman te tille, mbi 600 njerez te pa faj u pushkatuan pa gjyq dhene kete proces dhune te pa mesire ,te krishteret ishin nje pakice e pa perfillshme.Islami eshte mbyllje dhe e ka mbeshtetjen ne shtresen e varfer ku ben pjese injoranca, por dhe komunizmi , ka te njetin parim, mbeshtetje tek masat dhe mbyllje deri ne isolim.Mos lodhemi me shume , kjo eshte e vertete.Islami dhe komunizmi kane aq shume ngjashmeri.

Kane ngjashmeri ne taktika por jo ne ide. Te dyja mbrojne me dhune nje ide dhe jane ne gjendje te bejne gjera jo morale e jo etike qe te arrijne qellimin. Komunizmi urren islamizmin por edhe islamizmi urren komunizmin.

[Le dévoué]

Kane ngjashmeri ne taktika por jo ne ide. Te dyja mbrojne me dhune nje ide dhe jane ne gjendje te bejne gjera jo morale e jo etike qe te arrijne qellimin. Komunizmi urren islamizmin por edhe islamizmi urren komunizmin.

Kurse ju jeni labil, dhe jeni te gatshem ta reformoni edhe fejen e Krishtit (ashtu sic keni bere) per hater te krijeses se padijshme. Prandaj erdhi feja Islame, dhe na ftoj ne te verteten, vertet qe ne shumic e pranuan.

Komunizmi ka rrenuar mbi 1600 xhamia ne Shqiperi ! As 50 s'jan ndertuar qysh nga çlirimi !

[Anesti_55]

Kane ngjashmeri ne taktika por jo ne ide. Te dyja mbrojne me dhune nje ide dhe jane ne gjendje te bejne gjera jo morale e jo etike qe te arrijne qellimin. Komunizmi urren islamizmin por edhe islamizmi urren komunizmin.

Po nuk ka rendesi taktika qe permend ti .E rendesishme eshte qe te dy krijojne te njetin karakter te mbrujtur me urrjtje.prandaj dhe komunizmi e gjeti shtratin gati ne sjelljen e shunmices se popullates.

[Le dévoué]

Po nuk ka rendesi taktika qe permend ti .E rendesishme eshte qe te dy krijojne te njetin karakter te mbrujtur me urrjtje.prandaj dhe komunizmi e gjeti shtratin gati ne sjelljen e shunmices se popullates.

Komunizmi, a u shpik ne nje bashkesi te krishtere ?

Po greket qe masakruan çamet, mos ishin "islamik" edhe ata ?!

Jo, anesto, joo ! Te gjithe keta, ishin adhurues te Krishtit, njerez si ti qe besonin se Zoti e lindi vet-vetën, por qe e ngreni tonq, pasi e çifutet e varren ne kryq ! Ku e di edhe çka do shpikni ju, per t'i ikur perlave kristiane !

[Anesti_55]

Komunizmi, a u shpik ne nje bashkesi te krishtere ?

Po greket qe masakruan çamet, mos ishin "islamik" edhe ata ?!

Jo, anesto, joo ! Te gjithe keta, ishin adhurues te Krishtit, njerez si ti qe besonin se Zoti e lindi vet-vetën, por qe e ngreni tonq, pasi e çifutet e varren ne kryq ! Ku e di edhe çka do shpikni ju, per t'i ikur perlave kristiane !

Nuk po flitet ketu se kush e shpiku komunizmin dhe sa per sjelljen e grekeve ndaj cameve , ketu po hidhet idea se kleri muslima dhe bashkesia muslimane ishin ndeshkuar njelloj nga komunizmi dhe se nuk eshte e vertete qe kjo bashkesi ishte mbartese e komunizmit ne Shqiperi.Une ne shkrimin tim vetem se argumentoj se mbatesit e komunizmit ne Sqhiperi ishin ajo pjese e popullates e cila shpirterisht ishte ne sitoni me idete e tij.Komunizmi hyri dhe ne greqi dhe mbartesist e saj ishin kryesisht ish te konvertuarit musliman.Dhe greket kane kaluar te njetat situata si ne ne perandori.Dhe lenini kishte nje dell islamik.