Heronjte e Kotesise

[Alti Elezi]

— Në ç‘masë e ke realizuar kontrollin mbi Shoqatën Kombëtare të të Përndjekurve Politikë? I ke arritur objektivat që kishim parashikuar bashkë për këtë çështje të rëndësishme?
— Më së miri. Zgjedhjet e kryesive të kësaj shoqate si në Tiranë edhe nëpër rrethe janë zhvilluar nën patronazhin e kryesive të degëve të Partisë Demone. Edhe selitë e Shoqatës së të Persekutuarve Politikë në rrethe janë ngjitur me selitë e degëve të partisë sonë, ose shumë afër tyre. Kjo ndihmon që ―krushqia‖ mes nesh të vijë përherë duke u përforcuar. Për të eliminuar zgjedhjen e individëve të njohur si konsekuentë e radikalë në pikëpamjet e tyre, një pjesë e mirë e ish-të burgosurve politikë nuk janë lajmëruar fare për zhvillimin e këtyre zgjedhjeve. Si kryetar i Kryesisë Kombëtare të Shoqatës është zgjedhur një i burgosur i vjetër, i cili jeton vitet e pleqërisë ekstreme. Elementi aktiv që e rrethon atë është i joni. Gjithashtu kemi pasur në konsideratë orientimin tuaj për t‘i zgjeruar artificialisht radhët e Shoqatës së të Përndjekurve Politikë, që të krijojmë një përbërje sa më heterogjene brenda saj. Në këtë mënyrë përkrahësit tanë penetrojnë lirisht atje dhe kur të kërkohet një ditë dëmshpërblim prej tyre, numri i madh i pretendentëve do të jetë një nga justifikimet tona kryesore për pamundësi ekonomike. Në fakt, shumicën e kryesive të kësaj shoqate e përbëjnë persona që nuk kanë qenë fare të burgosur politikë, persekutimi i të cilëve ka qenë i sipërfaqshëm krahasuar me të tjerët.
— Sasia e rritur artificialisht e dëmton gjithmonë cilësinë, shumë bukur! Të gjithë ata që e kuptojnë se prania e tyre në kryesinë e Shoqatës së të Përndjekurve Politikë është rezultat i drejtpërdrejtë i ndihmës së Partisë Demone do të luftojnë me mish e me shpirt për interesat tuaja. Në këto lloj luftërash lodhen gjithmonë më shpejt ata që janë më të moralshëm. Kështu që ish-të burgosurit politikë seriozë, të cilët sipas informacioneve tona janë pakicë, do të detyrohen të tërhiqen nga shoqata që mban emrin e tyre e që bën punën tuaj, ose tonën, më saktë. Në fund të fundit, ata nuk kanë rrugë tjetër, gjersa mekanizmi i votës i bën të padobishme përpjekjet e tyre.
— Shoqata e të Përndjekurve Politikë ka nënshkruar rishtas një aleancë afatgjatë bashkëpunimi me Partinë Demone për «përmbysjen e komunizmit në Shqipëri». Madjé, në një komunikatë të ditëve të fundit, ajo ka theksuar se «kush nuk rreshtohet aktualisht përkrah Partisë Demone bën lojën e Partisë Satane dhe të Presidentit».
— Sipas këtyre politikanëve ―largpamës‖ vetëm ti nuk e bën lojën e Partisë Satane dhe të Presidentit, ë?
— Natyrisht; mua ata kanë filluar të më thërrasin «Ataturku shqiptar».
— Kjo qenka vërtet e bukur! Nuk ka gjë më argëtuese se një armik i çoroditur.
Të dy qeshën me të madhe, duke mbajtur ijët me dorë.

[Alti Elezi]

I pari e ndërpreu të qeshurin Presidenti, duke tundur kokën në mënyrë mjaft shprehëse. Demoni ndoqi shembullin e tij.
Ramoni u rikthye në temë buzagaz:
— Si ―Ataturk‖ që je do të ndërmarrësh një nismë tjetër, për të provuar se sa serioze është revolta e Shoqatës së të Persekutuarve Politikë ndaj Partisë Satane, mbasi ndodh që kundërshtari real është më i dobët nga ai i imagjinuari. Shenjat janë të tilla edhe për ish-të burgosurit politikë shqiptarë, duke u nisur nga informacionet e tua lidhur me shoqatën e tyre. Nga fundi i muajit, duhet t‘iu bësh thirrje për të organizuar një grevë urie në mbështetje të kërkesave të tyre rehabilituese, si dhe për zgjedhje të parakohshme.
— Por, sigurisht, nuk duhet t‘iu plotësohet asnjë prej kërkesave të tyre, mbasi oreksi vjen duke ngrënë. Më vonë mund të shtrojnë kërkesa të tjera, më delikate.
— Jo, me këtë mënyrë organizimi që u keni imponuar ju, ata ia kanë lidhur duart vetes për kërkesa të mëtejshme në të ardhmen. Duke deklaruar sot se «kush nuk rreshtohet aktualisht me Partinë Demone bën lojën e Partisë Satane dhe të Presidentit», është e lehtë që pas disa muajsh, kur ne t‘ju a kalojmë pushtetin juve, njerëzit tuaj në Shoqatën e të Persekutuarve të hedhin parullën «kush i shtron kërkesa ekonomike sot Partisë Demone synon të sjellë përsëri në pushtet Partinë Satane». Kështu që ata do të detyrohen të mbeten peng të rrethanave diskriminuese, mbasi për sa kohë të ketë Parti Demone do të ketë edhe Parti Satane, të cilën ju do t‘iu a tregoni me gisht të persekutuarve si gogol. Ata duhet të mohojnë të drejtat e tyre, të heshtin, për të mos u cilësuar «agjentë të Partisë Satane» nga kryesitë e shoqatave të kontrolluara prej përkrahësve tuaj.
«Si të kenë kaluar nja dy vjet duke u lakuar përditë emri i të persekutuarve politikë vetëm për bujë e jo për bukë, ju do të arrini të krijoni përshtypjen tek njerëzit e thjeshtë se gjithë vështirësitë e tyre në jetë rrjedhin nga kërkesat e shumta ekonomike të asaj shtrese, që e do gjithçka për vete. Në këtë mënyrë emri i të persekutuarve politikë do t‘iu krijojë alergji masave të gjera dhe opinioni i përgjithshëm do ta përligjë dhunën që duhet të përdorni ju mbi ta, ashtu si ne dikur, për t‘i disiplinuar. Ndërkohë ish-të përndjekurit politikë të vënë pa kushte në shërbimin tuaj, duke përfituar nga një lëmoshë, do ta ndjejnë veten si një aristokraci e vogël krahasuar me bashkëvuajtësit e tyre të mbetur në mes të katër rrugëve dhe do të bëhen akoma më të bindur ndaj jush e më agresivë ndaj sojit të tyre. Kjo do të sjellë në mënyrë të pashmangshme një proces vetasgjësues të luftës brenda llojit, një nga më të vështirët për tu kapërcyer prej njerëzve me intelekt modest. Por këto zhvillime do t‘i përkasin serialit 2 të demo-lojës «Ataturku shqiptar», shtoi Presidenti duke qeshur.
— Ju paskeni vendosur të mbani qëndrim dashamirës ndaj kërkesave të tyre në grevën e afërt të urisë? - pyeti i habitur Demoni.
— Dashamirës kurrsesi, por na duhet të mbajmë një qëndrim disi tolerant. E para, ne vetë nuk mund të përdorim përsëri dhunë mbi ta, mbasi mjaft i kemi vrarë e rrahur për 47 vjet. Në rrethanat aktuale, ne nuk mund t‘ia lejojmë vetes të godasim mbi plagët e tyre të pa përthara akoma. E dyta, sipas informacioneve që kemi, një pjesë e madhe e tyre e kanë të vështirë të sigurojnë edhe ushqimin e përditshëm. Tekefundit, një copë bukë ata e hanin edhe në burg apo në internim, prandaj ne nuk mund t‘i lëmë të vdesin urie. E treta, nuk do të na i falnin as aleatët tanë të mëdhenj pakujdesinë që t‘i keqtrajtonim ish-të burgosurit politikë qysh në protestën e tyre të parë paqësore. Megjithatë, kushtet e vështira do t‘i detyrojnë ata të organizojnë edhe në të ardhmen grevë urie.
— Ju jam mirënjohës që po ma lini mua nderin të godas mbi plagët e tyre të pa përthara. As që më dridhet fare qerpiku t‘ua thyej dhëmbët atyre skorieve sociale; do ta shikoni.
— Po të mos ishim të bindur për këtë, ti nuk do të ishe ky që je sot, Demon.

[Alti Elezi]

Sipas orientimeve të Partisë Demone, në fillim të tetorit 1991 Shoqata e të Përndjekurve Politikë shpalli grevën e urisë. Kërkesat e saj kryesore ishin:
1– Njohja me ligj e pafajësisë së gjithë të dënuarve politikë të diktaturës, përfshirë të dënuarit me vdekje dhe të vdekurit në hetuesi, kampe e burgje.
2– Sigurimi i kushteve të jetesës – strehim e punësim – për ish-të burgosurit e pastrehë e pa mjete jetese.
3– Arsimimi me përparësi i fëmijëve të familjeve të persekutuara politikisht.
4– Zgjedhje të përgjithshme të parakohshme.
Kërkesa e fundit ishte sugjeruar drejtpërdrejt prej Demonit dhe tregonte qartë naivitetin politik të «ish-politikanëve». Me pak nuhatje politike, ata duhej të kuptonin se problemet e tyre mund t‘i zgjidhnin vetëm në ballafaqim të drejtpërdrejt e të vendosur me Partinë Satane (alias Partia e Punës) dhe jo me sateliten e saj me mision sabotues për ta. Por si në ato çaste vendimtare për të ardhmen e tyre e në vazhdimësi, ish-të burgosurit politikë shqiptarë do të tregonin se ata ishin jo vetëm më të keqtrajtuarit e gjithë të burgosurve të Evropës Lindore, por edhe më të paaftët politikisht. Ashtu siç ishte edhe populli shqiptar në tërësi, krahasuar me popujt e tjerë të Perandorisë së Kuqe.
Pas një jave «shumë zhurmë për asgjë» të grevistëve të urisë, Partia Satane miratoi në Parlament ligjin për pafajësinë e të dënuarve politikë të diktaturës, duke anashkaluar ligjin për dënimin e autorëve të këtyre krimeve, i cili normalisht duhej të ishte një rrjedhojë juridike e drejtpërdrejtë e të parit. Kërkesat ekonomike u përmblodhën në aplikimin e një asistence sociale minimale për ish-të burgosurit politikë, të cilën Demoni e suprimoi me të marrë pushtetin. Mundësia e zgjedhjeve të parakohshme mbetej një diskutim i hapur midis Partisë Satane dhe Partisë Demone.
S‘vonoi shumë e Ramoni caktoi 22 marsin 1992 si datën e zgjedhjeve të parakohshme. Në ekstazë prej fitores së afërt, Demoni mezi priste të dilte dimri i fundit që po e gjente pa pushtet.

[Alti Elezi]

Në mbrëmjen e 25 marsit 1992, Vila 4 e Tiranës priste katër personazhet më të rëndësishëm të politikës shqiptare të ditës. Ramoni, Nexhina, Demoni e Satani do të takoheshin përsëri në prag të dorëzimit të pushtetit Demonit dhe partisë së tij.
Kur mbërriti Demoni, tre të tjerët ndodheshin në sallën luksoze.
— Ju uroj shëndet, të Nderuar! i përshëndeti ai buzagaz.
— Mirë se erdhe, Diell që lind! iu përgjigj Ramoni. Të rezervuam të drejtën të vish i fundit në takim, pasi këtë herë u votove si «Ataturk i politikës shqiptare».
Megjithëse toni ironik i fjalëve të Ramonit ishte i dukshëm, Demoni, pas një përkulje të lehtë, - u përgjigj entuziast:
— Në saje të ndihmës suaj të gjithanshme. Unë jam ndofta dielli më pak ndriçues i universit tonë të kuq, ku kanë ndriçuar diej planetarë para mua, shtoi ai me elegancë.
— Je bërë vërtet diplomatik kohët e fundit, përshëndetje, Demon! e përgëzoi Nexhina, që e kuptoi qartë se për cilin «diell planetar» aludonte ai.
— Urime për fitoren e thellë, «rival», - i tha Satani me të qeshur, duke i zgjatur dorën.
— Fitorja e secilit prej jush është fitore për të gjithë ne, - e plotësoi Nexhina.
— Sigurisht, por unë ia ktheva atë përgjigje Satanit si ―rival‖, e sqaroi Demoni buzagaz. Ne jemi misionarët tuaj dhe çdo arritje e jona ju përket juve së pari.
— Demon, të presin detyra të mëdha, - e mori sërish fjalën Ramoni. - Të duhet të krijosh qeverinë e re, të organizosh Parlamentin e ri dhe, ajo që është më e rëndësishmja, të përgatitesh shpirtërisht si president i parë demonkratik i vendit, një post që unë tashmë ta kam lënë vakant, - shtoi ai me çehre të qeshur.
— Ju keni lënë vakant vetëm kolltukun, z. Ramon, por postin e presidentit ne do ta ushtrojmë së bashku. Përvoja juaj disadekadëshe në politikë është një minierë ari për ne. Orientimet tuaja do të jenë oksigjeni i politikës sime.
— Sigurisht, por firma dhe vendi në histori do të përkasin ty, jo mua, - u përgjigj Ramoni i buzëqeshur.
— Historia jonë është vetëm një dhe e pandarë, z. Ramon. Ajo ka filluar nën dritën e llambës me vajguri natën e 8 nëntorit 1941 dhe do të vazhdojë në jetë të jetëve.
— Bravo, Demon, të lumtë goja! Po e justifikon besimin tonë gjithmonë e më shumë, po na entuziazmon, - e përgëzoi Nexhina mjaft e kënaqur.
— Ligjëratat e Demonit po bëhen mbresëlënëse, ndërhyri Satani në bisedë. Edhe mua si «rival» po ma bën mendjen tym, ashtu siç ua ka bërë të persekutuarve politikë.
— U bëfshin kurbani juaj e i yni të përndjekurit politikë! - mallkoi me gjithë zemër Nexhina. - Le të vazhdojnë të— Fitorja e secilit prej nesh është fitore e të dyve, Satan, -u përgjigj Demoni me modesti.merren me zhvarrimet e të parëve të tyre, që i qëruam ne për të çimentuar themelet e pushtetit popullor. Mos na i zini në gojë ata shpifje, kur jemi vetëm midis nesh. I qaj hallin Demonit tonë që është i detyruar të takohet nganjëherë me ta. Nuk di se si i honeps.
— Në përgjithësi lë vartësit e mi që të marrin kontakt me ta, unë vetë i takoj shumë rrallë. Gjatë gjithë grevës së urisë asnjëherë nuk shkova t‘i vizitoja, megjithëse më kishin kërkuar në mënyrë të përsëritur. Më ngjajnë si lypsarë të neveritshëm. Dhe më vjen për të qeshur kur kujtoj deklaratat e disa zyrtarëve tanë të lartë që na paralajmëronin: «Kujdes prej terrorit gri të të burgosurve politikë, kur të lirohen!» Ata gri kanë vetëm ngjyrën e tyre, mbasi janë katandisur në një lloj hiri pa asnjë shkëndijë zjarri. Pa pranuar askush se janë bërë krime ndaj tyre, pa iu kërkuar falje asnjeri, kryesitë e shoqatës në Tiranë e në rrethe kanë filluar korin e përvajshëm:
«Ne jemi gati t‘i falim keqbërësit tanë!».
— Të falënderojmë për këtë, se është fryt i punës tënde të lavdërueshme, që i katandise në atë shkallë armiqtë tanë tradicionalë, ia ktheu Ramoni. Por ata nuk janë krejt budallenj, janë edhe pak shejtan-budallenj. Pavarësisht se ligji për pafajësinë e të dënuarve politikë të diktaturës, i formuluar me shumë kujdes prej specialistëve tanë, nuk citon se regjimi komunist ka kryer krime ndaj kësaj shtrese të shoqërisë, fakti që Parlamenti ynë e miratoi tashmë këtë ligj do të thotë se dikush duhet të mbajë përgjegjësi për atë që ka ndodhur. Bëhet fjalë për 6110 burra e gra të ekzekutuar me e pa gjyq.

[Alti Elezi]

Nëpërmjet ligjit të sipërpërmendur ne pranojmë faktin se është kryer një megakrim, por atë e lëmë jetim, ia faturojmë thjeshtë kohës si nocion abstrakt, por jo aktorëve të asaj kohe. Më e pakta që duhet bërë në rrethana të tilla, është të dënohet ligjërisht sistemi, duke i shmangur paditë mbi individë të caktuar që kanë urdhëruar kryerjen e atyre ekzekutimeve apo dënimeve, të cilat ne vetë sot i cilësojmë tërthorazi krime.
«Mirëpo dënimi i sistemit me një ligj të posaçëm, do të sillte në mënyrë të paevitueshme ndalimin me ligj të gjithë ish-anëtarëve të Partisë së Punës për tu angazhuar në politikë për një periudhë kohe relativisht të gjatë. Nuk është nevoja të përmend pasojat fatale që do të kishte një masë e tillë për të ardhmen tonë politike. Ata «miqtë e tu» antikomunistë, Demon, e kanë marrë vesh që presidenti Havel në Çekosllovaki u ka privuar me ligj ish-komunistëve pjesëmarrjen në jetën politike të vendit për pesë vjet, të drejtën e çdo lloj licence për të njëjtën periudhë dhe përfitimin nga privatizimi i ekonomisë kombëtare. Përveç këtyre, ai ka aplikuar edhe masa të tjera dytësore.
— U marrshin të keqen ish-anëtarëve të Partisë së Punës antikomunistët tanë të zgjebosur, që i kemi shkelur me këmbë gjithë jetën e ashtu do të vazhdojnë t‘i shkelin edhe fëmijët tanë, - s‘iu durua Nexhinës ta ndërpriste në këtë pikë Ramonin.
— Sigurisht, për atë kemi punuar e do të vazhdojmë të punojmë me konsekuencë, ia ktheu Ramoni. Për të arritur këtë objektiv të përbashkët po na ndihmojnë pa rezerva edhe aleatët tanë të plotfuqishëm. Por doja t‘i bëja të qartë Demonit se çfarë e shtyn Shoqatën e të Përndjekurve Politikë të çirret: «Ne jemi gati t‘i falim keqbërësit tanë.» Ata mendojnë se gjersa opinioni politik evropianoperëndimor e ai amerikan i quajtën reformat e Havelit «Revolucion kadife», në Shqipëri duhet të aplikohen masa edhe më të rrepta, po të kihet parasysh intensiteti i luftës së klasave tek ne krahasuar me atë në Çekosllovaki. Prandaj, për t‘i bërë qejfin Partisë Demone, Shoqata e të Përndjekurve Politikë hedh ato parulla pacifiste. E shikuar me sy të mprehtë, sjellja e saj reflekton një luftë të tërthortë bërrylash midis vetë elementit të persekutuar që ka aderuar në radhët e Partisë Demone, i cili synon ta trajtojë persekucionin jo si një front lufte politike për të drejtat e tyre si shtresë e vuajtur, por si një lopë që secili synon ta mjelë në kusinë e tij, pa menduar qoftë edhe për të dënuarit me vdekje të paktën ose ish-bashkëvuajtësit e tyre që nuk jetojnë më. E ngushëllojnë veten duke bërë zhvarrime patetike eshtrash që neve na kujtojnë vitet e lavdishme të triumfit mbi armiqtë tanë. Kështu ata janë angazhuar në një lloj gare midis tyre kush t‘iu tërheqë më shumë vëmendjen kuadrove të Partisë Demone dhe vetë Demonit me parulla sa më pacifiste në dëm të zgjidhjes së drejtë të çështjes së tyre. Dihet se kur bëhet fjalë për të zgjedhur midis pushtetit dhe së drejtës është shumë më komode të rreshtohesh me pushtetin.
— Mjaft u morëm me problemin e atyre kolerëve, le të kalojmë tani në diskutimin e çështjeve të tjera më të rëndësishme e më delikate, - sugjeroi Nexhina. - Të persekutuarit le t‘ia lemë Demonit që t‘ua çojë kapelën sipas kokës, siç e meritojnë, - shtoi ajo duke buzëqeshur.
— Mos kini merak fare, se do ta realizoj atë mision njësoj sikur të ishit ju vetë, u zotua edhe një herë tjetër Demoni.

[Alti Elezi]

Ramoni e mori në konsideratë sugjerimin e Nexhinës dhe iu drejtua Demonit:
— Megjithëse ne do të jemi në kontakt të vazhdueshëm edhe në të ardhmen, është e domosdoshme që të diskutojmë së bashku disa çështje të rëndësishme, për të cilat ti duhet të jesh i informuar qysh tani.
«Me fillimin e proceseve demokratike është bërë rregull i pashkruar që lista e kabinetit të ri qeveritar duhet të miratohet paraprakisht nga Athina, para se të shpallet përbërja e tij në Parlament. Ky është një nga kushtet kryesore që duhet të plotësojë çdo qeveri shqiptare, e cila dëshiron të përfitojë nga mbështetja e shtetit grek në arenën kombëtare e ndërkombëtare. Nuk duhet harruar për asnjë çast që aktualisht në Greqi ndodhen mbi 200 mijë refugjatë shqiptarë, kthimi me forcë i të cilëve do të krijonte një kaos të vërtetë social në vendin tonë. Në të ardhmen parashikohet që numri i refugjatëve shqiptarë në shtetin grek të vijë duke u rritur. Kushti i dytë i rëndësishëm për të siguruar mbështetjen e qeverisë greke është vendosja e Hirësisë së Tij të Lumnume, Kryepeshkopit Anastas, në krye të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare. Unë e fillova atë proces, ti do ta përfundosh, Demon. Trajtimi me përparësi i Shoqatës «Omonia» të minoritetit grek në Shqipëri dhe përkrahja pa rezerva e shtrirjes dhe fuqizimit të partisë së tyre të krijuar rishtas është kushti i tretë i Athinës për të siguruar marrëdhënie miqësore me të. Pavarësisht se nuk ka parti minoritetesh në botë, për ne ka rëndësi parësore mirëkuptimi me qeverinë greke, të tjerat janë të dorës së dytë. Veç këtyre tre kushteve bazë, miqtë grekë kanë edhe disa pretendime të tjera jo aq të rëndësishme, si p.sh. rindarjen e ujërave territoriale të Detit Jon në favor të tyre, ngritjen në tre-katër qytete tonat në juglindje të vendit e varrezave të ushtarëve grekë të rënë për të mirë të Shqipërisë gjatë luftës italo-greke, hapja e shkollave greke në gjithë Shqipërinë e Jugut dhe në qytetet kryesore shqiptare etj. Kuptohet që për këto vogëlsira ne nuk do t‘ia lejojmë vetes kurrë të vëmë në rrezik miqësinë tonë me ta. Megjithatë, këto i përkasin një të ardhmeje pak më të largët.
«Në planin e brendshëm, duhet të ruash me fanatizëm arkivin e Fondit të Partisë, ku gjenden informacionet përkatëse të llogarive sekrete bankare nëpër botë prej rreth 600 milionë dollarësh dhe dokumentacioni i nëntë vilave që do të ishin në dispozicion të udhëheqjes së partisë sonë në mërgim, në rast të ndonjë konflikti të armatosur rajonal apo botëror. Katër prej këtyre vilave ndodhen në vende ekzotike, ndërsa pesë të tjerat në qytetet më të rëndësishme të Evropës. Në të ardhmen, kur të mos jemi më ne, Fondi i Partisë do të mbetet trashëgimi e Partisë Satane në bashkëpunim me Partinë Demone. Porosia tjetër me rëndësi në planin e brendshëm është paprekshmëria e policisë sekrete të ish-udhëheqësit tonë të lavdishëm. Në saje të këtij kontingjenti djemsh të betuar për besnikëri ndaj shokut Enver,ky arriti të na i dorëzojë Partinë e Punës të pastruar nga armiqtë mua dhe shoqes Nexhina. Për besnikërinë e treguar, unë jam munduar t‘i shpërblej ata. Një pjesë e mirë e tyre janë sot afaristë, tregtarë shumice, fabrikantë, punonjës ambasadash etj. Në të ardhmen, ti duhet t‘i përkrahësh edhe më tepër, duke i lejuar të zgjedhin objektet që do t‘iu pëlqejnë në kuadër të privatizimit të ekonomisë kombëtare. Tek ne nuk duhet të ndodhë kurrë që emrat e tyre të bëhen të njohur apo, më keq akoma, të dënohen si në disa vende të tjera ish-komuniste. Ai kontingjent të përbetuarish në shërbim të çështjes sonë duhet të trajtohet me përparësi e respekt të veçantë. Ata e njohin mirë Evropën e botën dhe do t‘ju shërbejnë shumë për të realizuar misione sekrete të çdo natyre qoftë, brenda e jashtë vendit.
«Në kuadër të reformave ekonomike që do të ndërmarrësh së shpejti, ligji 7501 i ndarjes së tokës bujqësore sipas frymëve të miratuar nga Parlamenti me nismën e Partisë Satane duhet të mbetet boshti i strategjisë sonë për një shpronësim të përgjithshëm të familjeve të mesme e të pasura, të cilat janë në shumicën dërrmuese me prirje e prejardhje antikomuniste. Në këtë mënyrë ne iu heqim atyre mundësinë e një rimëkëmbje ekonomike në të ardhmen, e cila do t‘iu diktonte edhe organizimin e tyre politik, duke rrezikuar kështu pushtetin tonë. Ndërkohë, duke bërë pronarë tokash qindra mijëra familje që kanë pasur pak tokë ose nuk kanë pasur fare, ne krijojmë një elektorat të gjerë e të qëndrueshëm për dy partitë tona. Parë nga ky këndvështrim, rikthimi i pronave pronarëve të tyre të ligjshëm do të ishte një investim serioz në dëmin tonë, që do të rimëkëmbte kundërshtarët tanë të ardhshëm politikë. Përkundrazi, ne duhet të pasurojmë patjetër familjet me origjinë të majtë, duke i mbiquajtur «pronarë të rinj». Ata do të jenë vetëm në fillim ―të rinj‖, por me kalimin e viteve e të dekadave do të njihen si të vetmit pronarë të këtyre pasurive të patundshme, ndërsa pronarët e ligjshëm do të eliminohen vetvetiu nga koha. Prandaj sabotimi me çdo kusht i kthimit të pronës tek i zoti duhet të mbetet një nga objektivat bazë të Partisë Demone dhe të Partisë Satane në të ardhmen. Këtë mision do t‘ju a lehtësojë edhe miopia politike e kësaj shtrese shoqërore. Fakti që, falë strategjisë sonë të përbashkët, Partia Demone nuk votoi për ligjin 7501 duke e cilësuar si një ligj marksist, u ka ngjallur shpresën pronarëve legjitimë të tokës se me marrjen e pushtetit prej saj atyre do t‘iu buzëqeshë fati. Është detyrë juaja parësore që t‘i ngopni me lugën bosh si ish-të persekutuarit politikë ashtu edhe pronarët legjitimë.
«Një ligj tjetër i rëndësishëm, i cili duhet zbatuar me konsekuencë nga ju, është edhe ai i privatizimit të pasurisë kombëtare sipas kriterit të vendit të punës. Dihet se ishin njerëzit tanë që punonin në restorante, hotele, klube, dyqane, punishte të ndryshme, magazina të çfarëdo lloji etj., ndërsa kundërshtarëve tanë lufta e klasave u besonte vetëm kazmën e lopatën, apo burgun e internimin. Falë zbatimit të këtij ligji, një numër i madh i njerëzve tanë do të bëhen pronarë pasurish të patundshme. Një kujdes të veçantë duhet treguar në dhënien e licencave në të gjitha fushat. Ashtu siç po vepron Partia Satane, edhe ju duhet t‘ua jepni ato njerëzve tanëgjithë duke trumbetuar parimin «start të barabartë për të gjithë». Gjithashtu duhet të jeni bujarë në dhënien e kredive të leverdishme familjeve komuniste, ndërsa të tjerëve u rrihni krahët e i përcillni me premtime e buzëqeshje. Si ti edhe Satani, kur ta rimarrë pushtetin më vonë, duhet të bëni kujdes që pikat nevralgjike të ekonomisë kombëtare si telekomunikacionin, energjetikën, turizmin, rimëkëmbjen e infrastrukturës etj., t‘ua besoni firmave të huaja. Sido që të rrjedhin punët në të ardhmen, ato dhe qeveritë e tyre do të jenë një mbështetje serioze juaja për hir të interesave të tyre të mëdha. Në këtë mënyrë, ju do të përfitoni ryshfete të rregullta prej tyre dhe do të evitoni njëkohësisht pasurimin e vetë shqiptarëve, të cilët ndonjë ditë edhe mund të ndryshojnë qëndrim ndaj politikës suaj.
«Në fushën sociale, si Partia Satane edhe ju duhet të bëni një lojë të shkathët me dosjet e bashkëpunëtorëve të Sigurimit të Shtetit. Ato duhet të mbeten një kërcënim i përhershëm për shtetasit, pa i hapur asnjëherë. Hapja e këtyre dosjeve do të shënonte fundin e vlerës së tyre për ju. Ujërat do të kthjelloheshin përfundimisht dhe, duke u ndarë shapi prej sheqerit, dy partitë tuaja do të dilnin më të dëmtuarat për disa arsye. E para, Partia Satane, për vetë prejardhjen e saj, ka në strukturat e larta partiake e në radhët e elektoratit një kontingjent të rëndësishëm njerëzish që kanë bashkëpunuar me Sigurimin e Shtetit të partisë së tyre. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për ajkën e Partisë Demone. Kuptohet që ne nuk do t‘iu a besonim drejtimin e «opozitës» sonë intelektualëve të pa miqësuar me Sigurimin e Shtetit. E dyta, duke caktuar,persona me dosje deputetë, ministra, drejtues të lartë të administratës publike, gjykatës, prokurorë etj., ju keni mundësi t‘i kërcënoni ata të zbatojnë urdhrat tuaja, jo ligjin. Fakti që ata do të humbnin njëkohësisht interesin dhe dinjitetin e tyre të rremë me publikimin e dosjeve do t‘i detyrojë të qëndrojnë gatitu para juve. Kështu, duke pasur deputetë me dosje apo servilë e të nënshtruar nga natyra, ti e Satani do të kontrolloni lehtësisht pushtetin legjislativ e do të suprimoni de facto pavarësinë e tij. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për gjyqësorin. Bile në këtë pikë ti, Demon, ke edhe një letër të fortë rezervë. Emëro në poste kyçe të pushtetit gjyqësor e të prokurorisë kuadro që kanë dhënë dënime të rënda politike kundër «miqve» të tu të persekutuar. Pastaj, nëse ata do të tregohen të pabindur ndaj urdhrave të tu, ti duhet të nxisësh tërthorazi Shoqatën e të Persekutuarve Politikë që t‘i akuzojë ata me emra për bëmat e tyre në të kaluarën. Kështu do ta gjeni lehtë gjuhën e interesit të përbashkët, duke shpërfillur njëherësh kërkesën këmbëngulëse të shoqatës për t‘i larguar ata nga detyra.
«Gjithmonë në kuadër të problemeve që do të lindin në marrëdhëniet e reja sociale, një kujdes të posaçëm duhet të tregosh ndaj organizimit të medies «së lirë». Duhet ta dish se edhe politikanët më të suksesshëm në vendet demokratike të botës, nuk i kanë qejf gazetarët e aftë e guximtarë. Është e pamundur që ata të mos të ta gjejnë ndonjë kleçkë, duke të krijuar vështirësi serioze. Aq më tepër në këtë fazë tranzicioni të turbullt, kur ty do të të duhet të flasësh ndryshe e të veprosh ndryshe. Mirëpo çdo e keqe ka edhe të mirën e saj. Aktualisht shtypi i pavarur nuk ekziston në Shqipëri dhe as nuk mund të lindë dot pa ndihmën tuaj. Arsyet janë të shumta, por më kryesorja mbetet ajo ekonomike. Edhe sikur ndokush të siguronte ndonjë burim financiar të pastër për subvencionimin e një gazete për shembull, levat e ekzekutivit të komanduara nga ju nuk do ta kishin aspak të vështirë të gjenin arsye të mjaftueshme për t‘i vendosur gurë në shina e t‘i pezullonin botimin. Në një rast të tillë, ku do ta gjente ai të drejtën? Tek gjyqësori i komanduar nga ju? Nuk mund t‘i bëjë dot ballë kurrë një organ shtypi i ri luftës së nëndheshme të shtetit për ta eliminuar. E vetmja rrugë mbijetese e tij është gjetja e gjuhës së përbashkët me pushtetin, pra, vënia nën kontrollin tuaj. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për radion, televizionin, etj., vështirësitë e të cilave janë akoma më të mëdha për mbijetesë. Ndërsa ju do të jeni një qeveri që do të privatizoni pjesën më të madhe të pasurisë kombëtare, ato do të jenë krijesa të brishta, mbijetesa apo zhdukja e të cilave do të varet nga gjetja ose jo e gjuhës me ju. Gazetarët duhet të organizohen vetvetiu në dy kampe «kundërshtare», njëri në shërbim të Partisë Satane, tjetri në shërbim të Partisë Demone. Mbani mend mirë këtë gjë: për sa kohë që do të keni një medie që do të sulmojë Partinë Satane gjithë duke vlerësuar Partinë Demone dhe anasjelltas, synimet tuaja do të bëhen realitet. Situata ndërlikohet po qe se një pjesë e medies do të fillojë t‘i godisë në bllok të dy partitë tuaja. Këtë duhet ta vlerësoni një sinjal alarmi. Si ilustrim po ju sjell çështjen e Shoqatës së të Persekutuarve Politikë. Ndërkohë që ajo vazhdon t‘i thurë lavde Partisë Demone e vjell vrer kundër Partisë Satane, çështja jonë marshon triumfuese, mbasi është vetë Demoni ynë që iu fërkon barkun kolegëve të tij socialistë duke iu thënë: «Mos e çani kokën nga ata qorrat që më ndjekin mua pas, duke parë ëndrra në diell. Vetëm kur të jenë në buzë të varrit do të arrijnë ndofta ta kuptojnë se sa mirë kanë ditur ta luftojnë komunizmin.» Prandaj, ju duhet ta autorizoni vetë median, që do të ketë nën kontroll secila palë, të mos lërë gjë pa thënë kundër palës tjetër për ta bindur popullin që «shtypi i lirë» po bën namin në shërbim të tij. Që loja të bëhet më joshëse, i autorizoni nganjëherë gazetat apo televizionet e vënë në shërbimin tuaj që të bëjnë «disidencë» ndaj juve vetë, duke ju akuzuar për vogëlsira. Kjo ka dy të mira. E para, rizgjon interesin e masave për shtypin apo televizionin, i cili me kohë do të bjerë sepse pak nga pak do të merret vesh që po rrihet ujë në havan. Nga ana tjetër, duke bërë zhurmë për gjëra të vogla, lihet të kuptohet që nuk ekzistojnë probleme serioze në qeverisjen tuaj, siç mund të pëshpëritet lart e poshtë nga ―gjuhët e liga‖. Por shtypi dhe televizionet duhet detyrimisht të heshtin kur bëhet fjalë për çështje të rëndësishme. Problemi i grabitjes së arit në dekada p.sh. nuk duhet të përmendet më, siç ndodhi para pak kohësh me floririn që nisëm ne jashtë shtetit të shoqëruar nga zvicerani Xhon Megou. Gjithashtu kur t‘ju duhet miqve tanë grekë që të fusin arka me eshtra gjithfarësh në mënyrë klandestine në Shqipëri, për t‘i varrosur pastaj si ushtarë të rënë gjatë luftës italo-greke, si shtypi edhe televizioni nuk duhet t‘i kushtojnë vëmendje fare kësaj meseleje. Tek e fundit ato eshtra janë e do të flenë të qeta në tokën tonë, ndërkohë që mijëra klandestinë shqiptarë bëjnë rrëmujë nëpër Greqi. Edhe sikur të dëgjojnë ndonjë ditë nga gojët e liga se deti Jon u tkurr, gazetarët shqiptarë duhet ta tregojnë me heshtje të thellë atdhedashurinë e tyre, mbasi heshtja dhe vetëm heshtja është shenja më e lartë e respektit për gjërat e humbura. A nuk heshtet para arkivoleve? Aq më tepër që populli shqiptar nuk duhet t‘ia lejojë vetes dukurinë primitive që të shkojë drejt Evropës si ―nacionalist‖, duke u interesuar për kufijtë shtetërorë, të cilët nuk janë veçse mbetje fosile nga e kaluara. Megjithatë, edhe sikur gazetarë të veçantë të mos dinë ta lidhin gjuhën, për fat të mirë popullit tonë i mungon kujtesa, di të harrojë shpejt gjithçka, përveç ditës së votimeve për ju. Ky fakt i favorshëm do t‘ju a kthejë në argëtim misionin që po merrni përsipër për të mirën tonë të përbashkët. Dëshira ime dhe e shoqes Nexhina është kjo: Nëse në botë ekzistojnë qeveri të korruptuara, në Shqipëri duhet të sundojë korrupsioni i qeverisur. Vetëm atëherë ti e Satani e keni kryer vërtet misionin që u kemi ngarkuar ne.
«Sa për faktorin ndërkombëtar, mos e vrisni fare mendjen. Gjithçka do të shkojë për së mbari për këto tri arsye. E para dhe më e rëndësishmja, siç e mësuat në Trieste, segmenti më i fuqishëm i këtij faktori do të jetë gjithmonë përkrah nesh, për planet e interesat e veta. E dyta, përfaqësuesit e organizatave ndërkombëtare që do të aktivizohen në Shqipëri si vëzhgues nuk janë veçse rrogëtarë, ndërkohë që gjithë pasuria kombëtare do të jetë në duart tuaja dhe me ryshfete të majme ju do t‘i detyroni ata të bëjnë lojën tuaj me kënaqësi. Atëherë, konstatimet e tyre as mish, as peshk, do të jenë të tilla: «Shqipëria po bën përparime të dukshme, por mbetet akoma për të bërë». Kaq i mjafton edhe Bashkimit Evropian apo OSBE-së, të cilët nuk e çajnë shumë kokën për vende të vogla si Shqipëria. E treta, jo më pak e rëndësishme, vërejtjet e Ndërkombëtarëve lidhur me reformat tuaja në të ardhmen mund të sjellin si pasojë vetëm vonesën e integrimit të Shqipërisë në NATO apo në Bashkimin Evropian, asgjë tjetër. Kësaj i thonë: «Derdhet vaji e bie në lakra». Neve na intereson të peshkojmë në ujëra të turbullta, jo të futemi nën kontrollin administrativ të Bashkimit Evropian, ku këto mundësi kufizohen ndjeshëm. E kush e kërcënoi Shqipërinë për ta pushtuar duke mos qenë në NATO? Një vit më parë ne pamë se si e përzuri Komuniteti Ndërkombëtar Sadamin nga Kuvajti, në Azi, jo më këtu, në Evropë. Prandaj ju, gjithë duke bërë çmos në pamje për ta integruar Shqipërinë në strukturat euro-atlantike, duhet të punoni për të kundërtën, derisa ne të kemi arritur objektivat e brendshme ekonomike të përmendura më sipër. Me dëshirë apo pa dëshirë, NATO do ta përfshijë një ditë në strukturat e saj Shqipërinë thjesht për interesat e saj strategjike. Dhe ne nuk duhet të jemi aspak entuziast për këtë, pavarësisht se do të na duhet për propagandë, si «provë e përparimeve të mëdha që kemi bërë». Sa më e largët të jetë ajo ditë, aq më shumë hapësirë manovruese do të kemi ne për realizimin e synimeve tona. Na vaftë mbarë!‖
Katër gotat e mbushura me shampanjë u përplasën njëkohësisht.

[Alti Elezi]

«Gjithë shqiptarët janë bashkëfajtorë e bashkëvuajtës, se të gjithë kanë votuar për diktaturën», tha Demoni, midis të tjerash, në fjalimin e tij të parë si president.
Por sekretari pasionant i Partisë së Punës nuk na sqaroi nëse udhëheqësi i tij shpirtëror, diktatori, do të kishte dhënë vërtet dorëheqjen, sikur shqiptarët të mos votonin për të. Natyrisht, aq sa e dha nxënësi i tij i zellshëm, Demoni vetë më 1997, kur u bë personi më i neveritshëm i Shqipërisë së djegur e të larë në gjak.
Po aq interesant ishte fakti që ai e vlerësonte veten bashkëvuajtës me viktimën e tij, të burgosurin politik Hysen Shoshori, të cilit i doli dëshmitar duke i tundur traktin para fytyrës me harbutërinë tipike të komunistit fanatik dhe duke i bërë thirrje trupit gjykues:
«Ky njeri është armik i betuar i partisë, prandaj duhet varur në litar.»
* * *
Cili ishte ky armik i betuar që, sipas Demonit, duhej varur në litar?
Hysen Shoshori, një njeri fjalëpakët e i buzëqeshur, ishte bir i një familjeje të thjeshtë tiranase. Mekanik i aftë nga profesioni, ai jetonte i qetë dhe pa ndonjë urrejtje të veçantë ndaj regjimit diktatorial deri në fillim të viteve gjashtëdhjetë. Pikërisht atëherë, diktatura i shtetëzoi familjes Shoshori pjesën më të madhe të bahçes së trashëguar nga babai. Ky ndëshkim ekonomik i pamerituar i vrau përfundimisht qetësinë Hysenit.
«Sa herë që hidhja sytë mbi pjesën e shtetëzuar të bahçes, më kujtoheshin fjalët e babait: ―Ju kam rritur me vuajtje, në fukarallëk, por shyqyr që ma bëri Zoti kismet të blija këtë copë tokë ta keni tuajën. Nuk është shumë, por do t‘ju vlejë shumë në të ardhmen, se është truall në kryeqytet. Do të prehem i qetë që arrita të bëja të paktën kaq për fëmijët e mi.‖ Për këtë arsye u betova me veten time se do të hakmerresha për djersën e humbur të babait, sado që të më kushtonte një veprim i tillë.»
Këto fjalë shpirti të dala si psherëtimë nga goja e Hysenit mjaft herë në kampin e Spaçit dëshmonin brengën e thellë që kishte përjetuar familja e varfër tiranase, duke pasur përditë para syve truallin e humbur për tekat e shushunjave të diktaturës.
Disa metra larg shtëpisë përdhese, në copën e mbetur të bahçes, familja Shoshori kishte një barakë ku mbante veglat e punës e rraqe të ndryshme shtëpiake. Falë duarve të arta e imagjinatës profesionale, duke punuar me durim e vendosmëri, Hyseni arriti të sajojë një shtypshkronjë primitive për të shtypur trakte. Në mes të rrangullave, ai kishte përgatitur një vend të posaçëm për ta fshehur atë. Hyseni punonte me derën e barakës të kyçur gjithmonë nga brenda dhe nuk ia besoi kurrkujt sekretin e tij. Para se të dilte nga baraka, ai e maskonte me shumë kujdes makinën e shkrimit, duke i hedhur një sërë vjetërsirash përsipër.
Ngjitjen e trakteve në lagje të ndryshme të Tiranës e bënte në orë të vona të natës, duke përfituar edhe nga puna me turne. Kurrë nuk pati bashkëpunëtorë në veprimtarinë e tij me shkallë të lartë rrezikshmërie dhe kjo i siguroi jetëgjatësinë e aktivitetit. Për 13 vjet me radhë, ai arriti të vendoste mbi dyzet mijë trakte anembanë kryeqytetit!
Hysen Shoshori mbetet rast unik për veprimtarinë e tij antikomuniste afatgjatë në historinë e burgut politik shqiptar dhe të gjithë Evropës Lindore. Përmbajtja tepër agresive e trakteve të tij të shumtë po e çmendte Sigurimin, i cili ishte mësuar t‘i nxirrte gështenjat nga zjarri me duart e spiunëve.
«Ai shqiptar që ka një armë dhe nuk shtie mbi udhëheqësit kryesorë dhe levat e tyre është i lig, është frikacak, është servil», shkruante Hyseni në traktin e tij të datës 22 janar 1968.
A kishte më tmerr psikologjik dhe më poshtërim për ―triumfatorin‖ Sigurim dhe Byronë Politike të lexonin për 13 vjet me radhë trakte me përmbajtje të tillë të ngjitur anekënd Tiranës, ndërkohë që nëpër kongreset e partisë ngrihej në zenit aftësia zbuluese dhe goditëse e kësaj arme të kobshme?
Mirëpo falë intuitës së tij të përkryer, ky tiranas i thjeshtë i gatuar prej brumi heronjsh ua kishte hequr mundësinë spiunëve të shumtë të angazhuar nga Sigurimi për të ndihmuar «armën e dashur të partisë». Pabesia që bënte kërdinë nën diktaturë kishte mbetur si peshku në zall nga fenomeni Shoshori. Ky hero tiranas vërtetoi me veprimtarinë e tij 13 vjeçare në kryeqytet se sa i paaftë ishte i famshmi Sigurim pa ndihmën e hafijeve të shumtë që ishin oksigjeni i tij. I vetëm me biçikletën besnike, në një qytet si Tirana e atëhershme kur në orën dhjetë të darkës kalimtarët ishin të rrallë, Hyseni i zbukuroi të gjitha lagjet e kryeqytetit qindra herë me traktet e tij agresivë e diskreditues për diktaturën.
Me kalimin e viteve, Sigurimi i kishte shumëfishuar përgjuesit në mënyrë galopante për të kapur «bandën subversive» (ata nuk kishin besuar kurrë se kjo veprimtari e rrezikshme kryhej prej një trimi të vetëm), por do t‘i duhej ende shumë kohë e shumë përpjekje për t‘ia arritur qëllimit.
Hysenit i ishte bërë zakon që të nesërmen e natës që kishte vendosur trakte të kalonte një herë me biçikletë në atë zonë, për të hedhur një sy të shpejtë nëse i kishin hequr apo jo. Për të bërë këtë shëtitje kontrolli, ai zgjidhte një orë të ditës kur kalimtarët ishin më të shumtë. Në këtë mënyrë hafijet nuk kishin mundur dot kurrë që të sugjeronin emrin e tij si të dyshimtë.
Nga besimi që kishte fituar në vetvete, Hysenit i ishte bërë zakon edhe diçka tjetër, e arsyeshme dhe domethënëse. Me afrimin e ditës së festave zyrtare apo votimeve, kongreseve të partisë ose ditës së themelimit të saj, ai e intensifikonte ndjeshëm ngjitjen e trakteve. Prej një kohe të gjatë, kjo i kishte rënë në sy Sigurimit por, me gjithë masat e marra, nuk ia kishte arritur dot qëllimit, falë manovrave të larmishme të Hysenit, i cili ndryshonte shpesh taktikë.

[Alti Elezi]

Mirëpo para një ngjarjeje të tillë të vitit 1974, Sigurimi kishte përqendruar në kryeqytet një kontingjent të jashtëzakonshëm agjentësh të tërhequr nga të gjitha rrethet e Shqipërisë. Vrojtohej jo vetëm çdo lagje e Tiranës, por edhe çdo kryqëzim rrugësh. Megjithatë, falë përvojës së fituar, Hyseni kishte arritur t‘i vendoste shumicën e trakteve edhe atë natë fatale për të. Në gji i kishin mbetur vetëm katër të fundit. Kur mbërriti tek vendi i parashikuar, rruga iu duk e qetë. Duke parë një shtyllë elektrike të përshtatshme për qëllimin e tij, e drejtoi biçikletën për atje. Zbriti, nxori traktin nga gjiri dhe i drejtoi duart mbi shtyllë... Prozhektori i fortë i një ―Gazi‖ të fshehur matanë rrugës e ndriçoi plotësisht. Pa i lënë kohë për asnjë lloj reagimi, tre persona të ardhur në pikë të vrapit iu vërsulën përsipër. Personalisht gjakësori i mirënjohur Haznedari me dy kriminelë të tjerë. Me ta lidhur, filluan torturat e papërgjegjshme, duke e goditur ku e si të mundnin. Një përplasje e fortë që i bënë pas shtyllës elektrike e ndihmoi Hysenin të humbiste ndjenjat e të mos ndjente goditjet e tjera.
Kur u përmend, e pa veten të rrethuar nga figurat kryesore të Ministrisë së Punëve të Brendshme, me në krye vetë ministrin. Të gjithë nguteshin t‘i shikonin fytyrën, t‘i dëgjonin zërin, atij që i kishte poshtëruar e u kishte vrarë gjumin për trembëdhjetë vjet me radhë, armikut të kthyer në legjendë. Pas shuarjes së kureshtjes, filloi breshëria e pyetjeve:
— Cilët janë bashkëpunëtorët e tu? Ku ndodhen ata tani? Kush ju financonte? Me cilën ambasadë mbanit lidhje? A kishit informator në radhët e organeve tona? Cilin konkretisht?
Përgjigjet mohuese të Hysenit ishin të papranueshme për ta. Të bindur që ai nuk kishte vepruar vetëm, ata mendonin se nuk donte të denonconte bashkëpunëtorët. Në raportet e saj në vite drejtuar Byrosë Politike, Ministria e Brendshme kishte shprehur bindjen se vendosja e atyre trakteve ishte vepër e një grupi të stërvitur mirë e të financuar nga jashtë vendit. Pranimi i faktit që një qytetar i thjeshtë, i vetëm, kishte luajtur symbyllazi për 13 vjet me radhë në mes të kryeqytetit me ―vigjilentin‖ Sigurim ishte një shuplakë tjetër e padurueshme për këta pehlivanë të partisë.
Torturat e hetuesisë intensifikoheshin çdo natë. Një vit të tërë mbi trupin e Hysenit u përdor gjithë arsenali torturues i disponuar prej organeve të dhunshme hetimore të diktaturës. Mekaniku simpatik, mendjehollë e fytyrëqeshur, u transformua në një gungaç të përhershëm prej torturave mizore. Por goja e tij nuk akuzoi njeri të pafajshëm, ndonëse Sigurimi i bënte shumë premtime ―bujare‖, nëse do të pranonte se kishte vepruar si grup. Montimin e ―grupit‖ e bënin ata vetë pastaj, mbasi ua kishin marrë mirë dorën sajimeve të tilla kriminale. Kjo do t‘ia zbardhte njërën faqe Ministrisë së Brendshme se, të paktën, 41100 traktet nuk ishin vendosur prej një njeriu të vetëm, por prej një grupi të organizuar mirë.
Por Hyseni ishte gati të vdiste e nuk pranonte të bëhej vegël e atyre që i urrente më shumë se sa vetë vdekjen. Kur hienat e krimit u bindën për këtë, pas një viti hetuesi shpirtmarrëse, vendosën t‘ia përcillnin dosjen penale gjykatës me rekomandimin se ai armik duhej pushkatuar.
Mirëpo pushkatimi i dukej i pamjaftueshëm Demonit. Prandaj ai, me cilësinë e dëshmitarit komunist, i bëri thirrje trupit gjykues që ta varte në litar «bashkëvuajtësin e tij», Hysen Shoshorin, duke i tundur para fytyrës një nga traktet që kishte gjetur vetë. Gjykata u tregua «zemërgjerë», e dënoi vetëm me pushkatim. Falë biografisë së thjeshtë familjare, pa asnjë njollë politike për kohën, dhe faktit të rëndësishëm që sypatremburi Hysen Shoshori kishte vepruar si individ, jo si grup, kolegji gjyqësor i mëvonshëm ia prishi qejfin si gjykatës pararendëse ashtu edhe vetë Demonit; ajo ia fali jetën «armikut të betuar të partisë që meritonte të varej në litar».

[Alti Elezi]

Kalvari i heroit të trakteve nuk do të përfundonte vetëm me tmerret e hetuesisë dhe 17 vitet e burgut pa asnjë lloj ndihme ekonomike.
Një popull i predestinuar për të vuajtur u kthen kurrizin heronjve dhe gjirin horrave.
Kur Hyseni u lirua prej burgut, ai që kishte kërkuar varjen e tij në litar ditën e gjyqit, ishte bërë «antikomunisti» më i tërbuar i tokës shqiptare. Pasi kishte ndërsyer turmat të thërrisnin «lironi vëllezërit tanë!» (ndërkohë që vetë u uronte të kundërtën, sipas porosisë së Ramonit), ai ishte ulur në kolltukun e lartë të presidentit të vendit. Një shenjë ogurzezë kjo për Hysen Shoshorin!
I pastrehë, pa asnjë lloj burimi ekonomik, i sëmurë si pasojë e vuajtjeve të shumta, heroi Shoshori mbeti në mëshirë të fatit në vendlindjen e tij të sunduar prej të pamëshirshmëve. Një familje bamirëse e strehoi. Shoqata e Demonizuar e të Persekutuarve e braktisi atë që ishte krenaria e të burgosurve politikë shqiptarë. Skllevërit e interesit e humbasin krenarinë e kjo ua bën të pamundur çlirimin nga skllavëria.
Asnjë organ shtypi apo televizion neokomunist nuk hodhi dritë mbi figurën vigane të Hysen Shoshorit. Ata merreshin kryesisht me figurina, për të treguar se i tillë ishte brumi i ish-të burgosurve politikë shqiptarë. E vetmja intervistë e tij është ajo e vitit 2002 dhënë gazetës ―Plaga‖, e cila u bë shkak që ky organ modest i shtypit të lirë të asgjësohej egërsisht prej bandave kriminale të dy vëllezërve siamezë Satan-Demon të pluralizmit ramonian. Në atë intervistë Shoshori përshkruan dëshminë agresive të enveristit fanatik, Demonit, në gjyqin e tij më 10 shkurt 1975. Misionarët e Ramonit e të Nexhinës nuk mund ta toleronin kurrsesi publikimin e një skandali të tillë që hidhte dritë mbi të kaluarën e errët të «antikomunistit të flaktë».
Botuesi i gazetës ―Plaga‖, Skënder Tufa, ka qenë edhe vetë i burgosur politik. Ai ka vuajtur një dënim të gjatë në kampin e Spaçit së bashku me të ungjin, ndërsa babai i tij nuk kishte shumë kohë që ishte liruar prej andej, për t‘ia lënë vendin të birit. Por Demoni i kishte dhënë fjalën Ramonit që do të godiste pa iu dridhur qerpiku mbi plagët ende të pa përthara të ish-të burgosurve politikë. Madjé ky ishte një argëtim i rrallë për shpirtin e tij cinik të mbrujtur me egërsinë e ideologjisë komuniste. Aq më tepër që atë e tërhiqte edhe emri i gazetës ―Plaga‖, ashtu siç tërheq demin bezja e kuqe.
Pas asgjësimit të tirazhit modest të kësaj gazete, binomi kob-ndjellës Satan Demon arrestoi dhe burgosi sërish Skënder Tufën me një akuzë të rreme, me qëllim që intervista e Hysen Shoshorit të mbetej e panjohur për publikun e gjerë. Ajo ishte një akuzë e dokumentuar që do të kishte tronditur edhe ndërgjegjen e një shoqërie mesjetare, duke mësuar se në duart e kujt ndodhej fati i saj. Por, mjerisht, shoqëria shqiptare e dalë nga orbita e së mirës robtohet t‘i përshtatet së keqes, jo ta luftojë atë. Ky është investimi më fatal që mund të bëjë një popull në dëm të tij.
* * *
Ndërkohë Demoni nuk i harronte direktivat e Partisë së Punës, njëra prej të cilave ishte:
«Armiku më i rrezikshëm është ai që harrohet».
Aq më tepër që ai tashmë e kishte Hysen Shoshorin jo vetëm armik të ideologjisë së tij, por edhe një armik personal, pasi ai mund t‘ia griste maskën nga çasti në çast. Ekzistenca e Shoshorit ia prishte keqas qetësinë të përndershmit «antikomunist».
Nëpërmjet veglave të verbra të përdorura gjerësisht në karrierën e tij, ai arriti ta privojë Hysenin nga të drejtat më minimale të jetesës – strehimi dhe një ndihmë financiare si njeri i sëmurë. Përkundrazi, me të marrë pushtetin, Demoni e suprimoi edhe ndihmën minimale sociale që kishte aplikuar Partia Satane për ish-të burgosurit politikë. Ndofta këtë e bëri posaçërisht për të ndihmuar «bashkëvuajtësin» e tij, Shoshorin.
I braktisur nga shteti e shoqëria, në mjerim e i sëmurë, heroi që diskreditoi të përbindshmin Sigurim për 13 vjet me radhë u shua nën kujdesin e motrave e miqve të tij të ngushtë. I harruar edhe prej «aristokracisë së të mjerëve» të vënë në shërbim të Demonit, duke u transformuar nga të persekutuar në persekutorë.

[Alti Elezi]

Më së fundi Demoni vetë u mbush me frymë. Njeriu, emri i të cilit e rrëqethte, nuk jetonte më. Në bashkëpunim me Satanin, ai do ta zhdukte dosjen penale të heroit të trakteve ose, të paktën, do të eliminonte atë pjesë të dosjes që i griste maskën. I rëndësishëm ishte fakti që personi për të cilin ai kishte kërkuar të varej në litar e kishte dhënë shpirtin në rrugë, i pastrehë. Pra, ai ishte hakmarrë përsëri me të.
Kur krimi e vesi kapardisen në kolltukët e pushtetit, virtyti vdes në rrugë.
* * *
Sipas deklarimeve të ish-kuadrove të lartë të Ministrisë së Punëve të Brendshme të përfunduar në burg, Shqipëria ka pasur numrin më të lartë të shtetasve me dosje bashkëpunimi me policinë sekrete, Sigurimin, krahasuar me gjithë vendet e tjera të Evropës Lindore në raport me popullsinë. Të majmur e të kollarisur, myshterinjtë e Sigurimit bëjnë edhe sot ligjin duke filluar nga kulmi i pushtetit qendror e deri në organet e pushtetit në bazë dhe kanë zaptuar shumicën e ekonomisë kombëtare. Koalicioni i keqbërësve e të pamoralshmëve është vrastar për të ardhmen e një populli e të një vendi.
Përvoja gjermane ka vërtetuar se ekziston një teknikë e saktë zbulimi për dosjet qëllimisht të dëmtuara. Shqipëria do ta ketë gjetur moralin dhe ekuilibrin e saj shoqëror vetëm mbasi të ketë hapur pa kushte gjithë dosjet dhe arkivat sekrete të diktaturës. E atëherë populli shqiptar do t‘i ngrejë monument heroit Hysen Shoshori, duke skalitur para tij Demonin e përgjunjur e kokulur me një trakt në dorë.