Kuriozitete Nga Shkenca Dhe Jeta

[asus_dj]

Familja më e madhe në botë me 181 anëtarë, burri i 39 grave dhe babai i 94 fëmijëve dhe gjyshi i 33 nipërve e mbesave
Ziona Chana është kryetari i familjes më të madhe në botë, e cila ka…
181 anëtarë. Ai ka 39 gra, 94 fëmijë, 14 nuse të fëmijëve dhe 33 nipër e mbesa dhe thotë se e ndjen veten të bekuar. “E konsideroj veten njeri me fat pasi jam burri i 39 grave dhe kreu i familjes me të madhe në botë” thotë 67 vjeçari Ziona.
Jeta në banesën me 100 dhoma në Baktwang të Indisë,drejtohet me një rend pothuajse ushtarak. Gruaja e parë, Zathiangi është 71 vjeçare dhe është ajo e cila ndan dhe organizon punët e shtëpisë.
“Unë jam më e madhja dhe jam ajo që kam më shumë vite se të tjerat që jam e martuar me Zionan. Secili nga anëtarët e familjes me respekton” thotë ajo. Përsa i përket jetës bashkëshortore, ka një grafik për ndarjen e krevatit me Zionan, ndërsa 38 gratë e tjera presin në dhoma të përbashkëta për datën e tyre për të fjetur me bashkëshortin.
Burimi: Publialb.com

[EuroStar1]

Megjithse kane kaluar 3 vjet,herepashere ky fenomen merret ne analize per origjinen e kesaj krijese,duke e ballafaquar me zbulimet me te reja nga fusha aliene si dhe me te rejat e teknologjise hapsinore.Por asgje ,hipoteza se eshte krijese Alien,ngelet nje teze e pavertetuar...



Krijesa është gjetur nga Marao Lopez në një pellg dhe ai është përpjekur për orë të tëra ta mbyste, duke e mbajtur të zhytur në ujë, por pa rezultat. Pas dy vitesh shkencëtarët pranuan se nuk kanë parë kurrë një gjë të tillë. Krijesa ka një skelet misterioz, dhëmbë pa rrënjë dhe mundësinë për të qëndruar për orë të tëra në ujë.



Veç kësaj një tru të madh sidomos në pjesën e pasme, gjë që tregon inteligjencë të madhe. Ndërkohë, Lopez ka vdekur në një aksident të mistershëm. Ai është djegur ndërsa makina e tij e parkuar ka marrë flakë.



Sipas një eksperti amerikan për UFO-t, Joshua P. Warren, djegiet kishin një temperaturë më të lartë se ajo që krijohet nga zjarri normal. Në Meksikë mendohet se makinën e kanë djegur prindërit e krijesës.



Fshatarët e zonës thonë se në pellg kanë parë edhe krijesa të tjera të ngjashme, por ato largohen sapo ata afrohen. Lajmi ka bërë bujë edhe në Gjermani, ku në revistën “Bildt” është hapur një debat i madh nëse qenia është alien apo sajesë.



Per kete krijese eshte shkruar edhe ne kete forum,e kudo ne faqe te tjera shtypi,e do vazhdohet te komentohet,deri sa nje dite te zbardhet e verteta,ndonse ky mund te jete nje truk per te pregatitur opinionin per ngjarje edhe me te kobeshme ne te ardhmen..exp univ..

[asus_dj]

Azia vazhdon të na çudisë me evoluimin elektronik që po kryen. Kësaj rradhe është superfuqia ekonomike, Kina, e cila po planifikon të prodhojë një tren që ndryshe nga të zakonshmit do të lëvizë mbi rrugë dhe pa bllokuar trafikun e rënduar të kryeqytetit Pekin, raporton gazeta kombëtare indiane, “Hindu”.
Një linjë me autobuzë “fluturues”, që kalon rreth 2 metra mbi rrugë, do të eksperimentohet brënda fundit të vitit në Pekin. Autobuzi, ideuar nga inxhinierët kinezë dhe i ndërtuar nga “Shenzehn Hashi Corporation”, më saktë mund të quhet një autobuz me “këmbë të gjata”.
Shinat në të cilat do të levizë ky tren do të vendosen në anë të rrugëve. Për këtë shkak do të ndërtohet një tunel i lartë 2.2 metra mbi të cilin do të udhëtojë autobuzi i cili do të punojë me energji diellore.
Në pjesën e poshtme të tij ku do të kalojë rruga do të mund të vazhdojnë të qarkullojnë automjetet jo më të lartë se 1,8 m.
Burimi: Publialb.com

[asus_dj]

Historitë e maceve me minjtë janë të vjetra sa edhe vetë krijesat, por ndërsa dikur minjtë ishin një burim kryesor ushqimi, sot ata përdoren edhe për aktivitete të tjera.
Një mace e tejngopur shtëpiake, tregoi të gjithë talentin e saj në spotin e bejsbollit, ndërsa zbuloi papritmas një mi në një park të Nevadës, në SHBA.
Pronari i saj, i pajisur me një aparat fotografik në atë moment, kreu disa foto të jashtëzakonshme, të reflekseve dhe shkathtësisë së papritur që tregoi macja e tij “e dembelosur” në rikthimin në natyrë.
Midis gjesteve të pabesueshme, ai kur macja kapi me një putër miun dhe e qëlloi me tjetrën, duke flakur në ajër për disa metra.
Burimi: Publialb.com

[fegi]

fis nga Papua Guinea e Re takohet me njeriun e bardhë për herë të parë1976. BEST VIDEO

http://www.liveleak.com/view?i=305_1308772777

http://www.liveleak.com/view?i=305_1308772777

[shigjeta]

Bota e kafsheve nuk ka fund me te rejat e saj. Nga suprizat e fundit kapur ne kamera, eshte nje oktapod qe ecen ne toke…

http://www.cbsnews.com/8301-504784_1...walks-on-land/

[2043]

Bota e kafsheve nuk ka fund me te rejat e saj. Nga suprizat e fundit kapur ne kamera, eshte nje oktapod qe ecen ne toke…

http://www.cbsnews.com/8301-504784_1...walks-on-land/

ky mesa duket doli padashje ne toke e mezi gjeti rrugen per ne uje duke mbijetuar i gjori

[shigjeta]

ky mesa duket doli padashje ne toke e mezi gjeti rrugen per ne uje duke mbijetuar i gjori

Me duket me shume qe me deshire te plot ka dal te bej nje shetitje lol

[bindi]

Klima e ngrohtë i lë zogjtë pa shtegtuar


Ankara, 6 dhjetor - Zogjtë e egjër të cilët shtegtojnë nga Siberia drejt vendeve të jugut, harruan të shtegtojnë për shkak të kohës së ngrohtë.

Zogjtë shtegtarë që vijnë nga Siberia dhe shkojnë drejt vendeve të jugut u ndalën në liqenin Sapanxha në Turqi, transmeton njoftimet Starti. Zogjtë nuk u larguan që andej të favorizuar nga temperaturat e larta.

Zogj të tillë shtegtojnë në muajin shtator nga veriu drejt jugut për shkak të klimës së ftohtë dhe mungesës së ushqimit. Shumë zogj të ardhur nga Siberia dhe Gjermania janë vendosur në liqenin Sapanxha të Turqisë.

Ndërkohë që në nëntor pritej mbyllja e shtegtimit zogjtë nuk u larguan nga liqeni për shkak të temperaturave normale 15-16 gradë Celsius. 17 lloje të ndryshme zogjsh vazhdojnë të qëndrojnë akoma në liqen. Sipas specialistëve shtegtimi i zogjve fillonte në muajin shtator dhe mbaronte në nëntor, raporton “Zaman”.

Të favorizuar nga klima e ngrohtë zogjtë nuk vuajnë nga gjetja e ushqimit në liqen. Ato krijojnë forma të çuditshme kur bashkohen të gjithë bashkë.

[Mr-Bledi]

A e keni ditur se frika nga e premtja datë 13 quhet frigatriskaidekafobija, ndërsa ata që i frikësohen numrit 13 quhen triskaidekafobë? Pasi sot është e premtja e parë me datë 13 për vitin 2012, gazeta “Huffington Post” publikoi disa fakte interesante për këtë “ditë të pafat”.
1. Të premten me datë 13 do ta përjetojmë edhe dy herë gjatë këtij viti, në prill dhe korrik. Gjatë një viti e premtja dhe data 13 mund të ndodhë maksimumi tre herë, ndersa periudha më e gjatë pa të është 14 muaj.
2. Besimi për tersin që sjellë numri 13 i ka rrënjët tek krishterimi. Thuhet se Jezusin e tradhtoi mysafiri i trembëdhjetë në darkën e fshehtë.
3. Frika nga e premtja 13 quhet frigatriskaidekafobija. Sipas të dhënave zyrtare statistikore, kjo datë ndikon tek 17.21 milionë amerikanë.
4. Frika nga numri 13 quhet triskaidekafobija. Ky numër konsiderohet i pafat sepse vjen pas numrit 12, i cili në tërë botën vlerësohet si numër komplet – 12 muaj në vit, 12 shenja të zodiakut, 12 perënditë e Olimpit dhe 12 apostuj të Jezusit.
5. Disa ndërtesa, në mbarë botën, nuk kanë kat të 13-të, ndersa disa spitale dhe terminale të aeroporteve nuk e vendosin numrin 13 në dhomat dhe dyert e tyre.
6. Hollywoodi e kapitalizoi frikën prej të premtes 13 me filmin “E premtja 13” i shfaqur më 1980, ndërsa “rimejki” i këtij filmi u shfaq nëpër kinema më 2009.
7. Ekonomia amerikane çdo të premte me datë 13 humbë gati 900 milionë dollarë sepse njerëzit për shkak të besëtytnive i anulojnë shumë aktivitete biznesi.
8. Ish lideri i Kubës, Fidel Kastro, është lindur me datë 13 të një dite të premte në vitin 1926.
9. Reperi Tupac Shakur është shpallur i vdekur më 13 po ashtu ditë e premte në vitin 1996.
10. Dita e 13 prillit 2029, e premte, asteroidi 99.942 do të jetë në pikën më të afërt me Tokën.
11. Presidenti amerikan, Franklin Roosvelt nuk ka udhëtuar kurrë më datën 13 të çdo muaji, ndërsa nuk ka dashur as të jetë nikoqir i takimeve me 13 mysafirë gjatë drekave ose darkave. Për Napoleonin dhe presidentin amerikan Herbet Hoover po ashtu flitet se kanë vuajtur nga triskaidekafobija.
12. Në Paris mund të huazohet mysafiri i 14 profesional, për të hequr të ashtuquajturin fat të keq që sjellë numri 13, dhe e premtja 13.
13. E premtja 13 megjithatë nuk duhet të jetë aspak ters siç mendojnë njerëzit. Më 2008 në një studim të kryer në Holandë është mësuar se gjatë kësaj dite ndodhin më pak aksidente, zjarre dhe krime, sidomos për faktin se ata që kanë frikë nga kjo besëtytni bëjnë ç’është e mundur për t’i ikur ndonjë veprimi të keq në këtë ditë të shënuar.

Xhevdet Spahiu

[Darius]

Peshkataret ne Karaci, Pakistan, kapin nje peshkaqen balene ne madhesine e nje autobuzi. Peshkaqeni kishte ngordhur duke mundesuar keshtu terheqjen nga uji te trupit te tij gjigand. Peshkaqene te tille arrijne ne madhesine e mbi 20 metrave ndersa specia e kapur eshte rreth 13 metra dhe peshon 7 ton.

http://photoblog.msnbc.msn.com/_news...f-a-school-bus

[Tipiku]

Sipas një studimi të ri, nuk ka lidhje as përgjumja dhe as lodhja: hapja e gojës ndihmon trurin që të “ftohet” për të punuar më mirë.

“Hapja e gojës na ndihmon të mbajmë mendjen të freskët”, ky është pak a shumë kuptimi i saj. Kjo gjë është konfirmuar nga një studim i ri, rezultatet e të cilit mund të ngjallin shumë interes për ata që vuajnë nga pagjumësia, migrena, e madje epilepsia. Studiuesit janë përpjekur të formulojnë hipoteza nga më të ndryshmet për t’ju përgjigjur pyetjes se përse na hapet goja, që nga lodhja ose mungesa e oksigjenit, por deri tani asnjëra prej këtyre nuk është e saktë.

“Çuam njeriun në hënë, por ende nuk e kemi kuptuar funksionin që ka hapja e gojës”, - thotë bashkautori i studimit, Gary Hack, nga universiteti i Merilendit, Baltimora. Sipas Hack dhe autorit tjetër të studimit, Andrew Gallup, nga Universiteti i Prinstonit, hapja e gojës lejon muret e sinuseve maksilare të zgjerohen, duke futur kështu më shumë ajër në tru, e si pasojë duke ulur temperaturën. Sinusi maksilar është më i madhi nga katër sinuset paranazale, kavitete të vendosura në brendësi të zgavrës së kafkës, që marrin emrin nga kockat brenda të cilës janë vendosur: sfenoidale, frontale, etmoidale dhe maksilare.



“Truri i njeriut, që funksionon njësoj si një kompjuter, është jashtëzakonisht i ndjeshëm ndaj temperaturës dhe duhet të qëndrojë i qetë në mënyrë të punojë më me efektivitet”, - shpjegon Hack, që së bashku me Gallup e ka publikuar studimin në revistën “Medical Hypotheses”.

Vëzhgime dhe eksperimente

Në vitin 2002, gjatë autopsisë së një kufome, Hack vuri re se muri i poshtëm i sinusit maksilar ishte shumë më i hollë, e si pasojë më i thyeshëm, në krahasim me ato që përshkruheshin në shumë shkrime të mjekësisë. Në atë moment studiuesi hodhi një hipotezë: kur mandibula lëvizte (nofulla e poshtme), muret e sinusit përthyheshin, duke u ajrosur. Në vazhdim, Hack iu rikthye studimit të profesor Gallup-it, i cili në vitin 2007 e kishte hedhur i pari hipotezën e hapjes së gojës si një sistem për ftohjen e trurit dhe se që nga ajo kohë ka kryer një sërë eksperimentesh, si tek kafshët (disa prej të cilëve u hapet goja), ashtu edhe te njerëzit. Për shembull, profesor Gallup-i vendosi disa sonda në trurin e disa minjve, duke regjistruar ndryshimet e temperaturës para, gjatë dhe pasi kafshëve u ishte hapur goja. Nga ky eksperiment ai zbuloi se temperatura cerebrale ngrihej pak para hapjes së gojës, pastaj fillonte të zbriste për t’u rikthyer sërish në temperaturën e para hapjes së gojës.

“Kjo gjë tregon se hapja e gojës nxitet nga një rritje e temperaturës cerebrale dhe që favorin ftohjen e trurit”, - thotë Gallup. Gjithashtu, profesori ka ekzaminuar edhe dy zonja të cilat vuanin nga hapjet e shpeshta të gojës, duke u regjistruar ndryshimet e temperaturës së trupit. Të dhënat e mbledhura kanë konfirmuar rezultatet e marra nga kaviet. “Pavarësisht kësaj, duhet të veprojmë me kujdes, të mos rrëmbehemi nga emocionet, sepse deri tani studimi është realizuar vetëm te dy subjekte njerëzore”, - shpjegon studiuesi.

Në fakt, edhe Hack ka parashikuar që teoria e tyre të përqafohet me një skepticizëm të madh: “Vazhdojmë të lëvizim në një hapësirë ende të paeksploruar mirë”. Në përgjithësi, të kuptosh funksionin e hapjes së gojës mund të jetë një mjet tepër i vlefshëm për të diagnostikuar një sërë patologjish mjekësore, si epilepsia dhe migrena, që kur shfaqen, paraprihen nga një hapje goje e tepërt, shpjegojnë studiuesit.



Legjenda e oksigjenit në tru

Bindja më popullore e hapjes së gojës ishte kjo: që oksigjenohet truri. Por, nuk është aspak e saktë (i pari që e teorizoi ishte Hipokrati, në vitin 390 para Krishtit, i ndjekur nga shkencëtarë të tjerë, por që kjo bindje u hodh poshtë më vonë nga disa studiues amerikanë). “Mund të bëjmë shumë zbulime, por është pothuajse e pamundur të shpjegosh një gjest kaq banal”, - ka thënë Uolter Seuntjens, akademik holandez, babai i “chasmology”, ndër të parët që teorizoi hapjen e gojës erotike (sipas tij, hapja e gojës mund të tregojë edhe një dëshirë për t’u lidhur). Jo rastësisht, një numër i madh çiftesh u drejtohen seksologëve për një shpjegim më të hollësishëm për faktin se u hapet goja gjatë bisedave paraprake ose gjatë vetë aktit seksual. Pa dyshim, ky mund të jetë një problem për dy persona që janë bashkë, por mund të shpjegohet edhe me natyrën ngjitëse të gjestit: nëse sheh një person para teje që i hapet goja, me shumë gjasa edhe ti do të bësh të njëjtën gjë”.

Por përveç dëshirës fizike, edhe ankthi mund t’ju nxisë që të hapni gojën, siç ka konfirmuar Walusinski. “Zakonisht ata që hidhen për herë të parë me parashutë, gjithmonë para hedhjes u hapet goja dhe teoria ime është se, ky akt ka në fakt një efekt kompensimi: kur je i stresuar, të qetëson, ndërsa kur je i lodhur, të stimulon”.

[Tipiku]

Ndërrimi i llampave elektrike së shpejti do të mbetet çështje e së kaluarës, sepse “Samsung” ka prezantuar një llampë të re, të kursyeshme, e cila do të qëndrojë 36 vjet.



Ekspertët e kësaj kompanie e kanë promovuar llampën LED e cila mund të jetë e qëndrueshme deri në 40 mijë orë, që është 40 herë më shumë se llampat e rëndomta.



E vetmja e metë e kësaj llampe deri më tash mund të jetë çmimi i saj, sepse një këso llampe aktualisht shitet mbi 60 euro.

[Tipiku]

Stresi gjatë jetës së përditshme ka krijuar një fenoment të ri ende të pashpjegueshëm, dërgimin e mesazheve gjatë gjumit.
Njerëzit që preken nga ky çrregullim i rrallë dërgojnë tekse pa kuptim ose jashtë kontekstit, tek familjarët apo miqtë e tyre, pa e patur idenë se çfarë janë duke bërë.
Një specialist i gjumit, David Cunnington, i një doktor në Melburn, Australi, publikoi në një revistë shkencore gjatë të martës rekomandimin e tij për të lënë jashtë dhomës së gjumit telefonat celularë.
”Numri i pacientëve që nisin mesazhe tek shokët dhe familja e tyre ndërsa janë në gjumë është gjithmonë e në rritje. Është një prej atyre gjërave që ende ndodh rrallë, por që askush nuk mund të dijë nëse mund të jetë prekur apo jo nga ky çrregullim”, citohej mjeku në revistë.
Për momentin, nuk ka studime mbi arsyet që shkaktojnë dërgimin e mesazheve në gjendje të pandërgjegjshme. Megjithatë, njihen të paktën disa raste të prekur nga somnambulizmi, që gjatë natës ndiznin kompjuterin dhe nisnin të shkruanin e-maile gjithashtu pa vetëdije.
”Jo vetëm rreziku i ulët i prekjes nga ky çrregullim, por edhe një sërë arsyesh të tjera na bëjnë të këshillojmë fuqimisht lënien e celularëve jashtë dhomës së gjumit. Një celular tek koka është gjithmonë në gjendje të prishë gjumin, sidomos përballë rasteve në shtim të njerëzve që e përdorin atë për të kontrolluar profilet e tyre në rrjetet sociale gjatë natës”, shtoi mjeku australian.

[Tipiku]

Energjia alternative ripërtërin shikimin

Kush ka humbur shikimin për shkak të një dëmtimi të nervit optik mund të përfitojë nga një trajtim i quajtur rtACS, që konkretisht është stimulimi i përsëritur transorbital me rrymë alternative.Kështu thotë një studim i publikuar së fundmi në revistën “Brain Stimulation”. Në studimin e koordinuar nga kërkuesit e Universitetit të Berlinit janë testuar 42 pacientë me probleme shikimi të shkaktuar nga dëmtimi i nervit optik.Pjesëmarrësit janë ndarë rastësisht në dy grupe dhe janë trajtuar me rtACS, ose me një simulim.
Teknika parashikon pozicionimin e elektrodave pranë syve dhe pacientët e përfshirë kanë bërë një seancë në ditë, nga 10-20 minuta për secilin sy, për 10 ditë rresht.
Të dhënat e mbledhura tregojnë se stimulimi i vërtetë me rrymë të alternuar, ndryshe nga ajo e simuluar, mund të sjellë një reduktim me 41 për qind të fushës së shikimit të humbur dhe për rrjedhojë të përmirësojë në mënyrë domethënëse të gjithë atë.
Por jo vetëm kaq, të njëjtët pacientë kanë referuar se kanë vënë re një përmirësim të shikimit në përgjithësi.
“Të dhënat tona janë të rëndësishme sepse tregojnë se verbëria e pjesshme mund të konvertohet. Ne kemi treguar për herë të parë se kjo mund të ndodhë duke përdorur konrrentin elektrik të alternuar”, ka deklaruar Bernhard Sabel, një nga autorët e studimit.

[Tipiku]

Koncepti "Biologji" rrjedh nga fjala greke bios qe do thote:Shkenca e Jetes.





Kjo disipline shkencore hulumton si ndarjen e gjithe qenieve te gjalla, paraardhesit e tyre ashtu edhe maredhenit ndermjet gjallesave, dhe raportet e tyre me Mjedisin. Greqia e Vjeter -- Themeluese e Biologjise.





Shkenca qe meret me studimin e gjallesave i nisi fillimet e saj ne Greqine Antike. Mendohet qe, greku Alkmeon, i cili ka jetuar ne shek VI p.K, te kete qene I Pari qe ka hulumtuar dhe pershkruar organet e brendshme te kafsheve.





I njohur eshte gjithashtu emri i Hipokratit (rreth viteve 460 - 375 para. K). Ai vepronte si mjek dhe i kushtoi vemendje semundjeve ne lidhje te ngushte me mjedisin, token ujin, klimen. Ai mohoi teresisht karakterin hyjnor te semundjeve..





Aristoteli, filoz i madh grek, jep nje kontribut te madh ne zhvillimin e Biologjis. Ai pershkroi qe ne ate kohe nje numer te madh lloje kafshesh dhe i ndau ato ne kategori te ndryshme. Ai vlen me te vertete te quhet themeluesi i Zoologjise, domethene i shkences qe studion kafshet..





Nxenesi i tij Teofrasi njihet si themeluesi i Botanikes, shkences se bimeve. Biologjia molekulare - perkufizimi dhe pak histori. Termi biologji molekulare shfaqet fillimisht ne vitin 1945. Ne keto viti perkufizohet si shkenca qe merret me strukturen kimike - fizike te makromolekulave biologjike.





PS: makromolekula quhen ato molekula qe kane nje mase molare shume te madhe si prsh protein, karbohidrate (sheqerna), lipide (lyra) , acide nukleike (DNA, RNA ose ADN dhe ARN).





Biologjia (nga βιολογία greke - βίος, BIOS, "Jeta";-λογία,-logia, studimi i) ėshtė Shkenca natyrore tė bėjnė me studimin e jetës dhe të organizmave të gjallë, duke përfshirë strukturën funksionin e tyre, rritjes, origjinën, EVOLUCION, shpërndarje, dhe taxonomy. [1] Biologji termi në kuptimin e saj moderne duket se është futur në mënyrë të pavarur nga Karl Friedrich Burdach (1800), Gottfried Reinhold Treviranus (lebenden oder Biologie Philosophie der Natur, 1802) dhe Jean-Baptiste Lamarku (Hydrogéologie, 1802). [2] [3]



Biologjia është një temë e gjerë që përmban shumë ndarjeve, tema, dhe teori. Biologjia është një temë e gjerë që përmban shumë ndarjeve, tema, dhe teori. Pesë parimet unifikimin formë aksiomat themelore të biologjisë moderne: Teoria qelizore, evolucionit, teori gjen, energji, dhe homeostasis. [4 themelore] pesë parimet unifikimin formė aksiomat të biologjisë moderne: teorinë qelizë, evolucionit, teori gjen, energji, dhe homeostasis. [4]


Këto fusha janë të ndarë më tej bazuar në shkallën në të cilën organizmave janë studiuar dhe metodat e përdorura për të studiuar atyre: biokimi studion kimi rudimentare e jetës, studimet e biologjisë molekulare ndërveprimeve komplekse e sistemeve të molekulave biologjike; biologjinë qelizore shqyrton bazë bllok ndërtimi i gjithë jetës, qeliza, fiziologji shqyrton funksionet fizike dhe kimike e indeve, organet dhe sistemet e organeve të një organizmi, dhe ekologji trajton si organizma të ndryshme interrelate me mjedisin e tyre. [5] Kėto fusha janë të ndarë më tej bazuar në shkallën nė tė cilėn organizmave janë studiuar dhe Metodat e përdorura për të studiuar atyre: biokimi studion kimi rudimentare e jetės, e biologjisë studimet komplekse molekulare ndërveprimeve e sistemeve të biologjike molekulave; biologjinë qelizore shqyrton Bazë bllok ndërtimi i gjithė jetės, Qeliza, fiziologji shqyrton funksionet fizike dhe kimike e indeve, organet dhe Sistemet e organeve të një organizmi, dhe ekologji trajton si organizma të ndryshme interrelate me mjedisin e tyre. [5]


Klasifikimit, taxonomy, dhe nomenklatura e organizmave biologjik administrohet nga Kodi Ndërkombëtar i zoologjik Nomenklatura, International Kodi i Botanik Nomenklatura, dhe Ndërkombëtare Kodi i Nomenklatura e Bakteret për kafshë, bimë, dhe bakteret, përkatësisht. Klasifikimit, taxonomy, nomenklatura dhe e organizmave biologjik administrohet nga Kodi ndërkombëtar i zoologjik Nomenklatura, ndėrkombėtare Kodi i Nomenklatura Botanik, dhe Ndërkombëtare Kodi i Nomenklatura e Bakteret për Kafshë, bimë, bakteret dhe, përkatësisht. Viruset, virozat, prions, dhe të gjitha nën-agjentëve të tjera virale që tregojnë karakteristikat biologjike janë të kontrolluara nga Kodi Ndërkombëtar të klasifikimit Virus dhe nomenklatura. [6] [7] [8] [9] Sidoqoftë, disa sisteme të tjera klasifikimi virale ekzistojnë. Viruset, virozat, prions, dhe të gjitha nën-agjentëve të tjera virale qė tregojnë karakteristikat biologjike janė tė kontrolluara nga Kodi ndërkombëtar të klasifikimit dhe nomenklatura Virus. [6] [7] [8] [9] Mirëpo, disa Sisteme të tjera klasifikimi virale nuk ekzistojnë.

Biologji merret me studimin e varieteteve shumë e jetesës organizmave (clockwise nga lartë-majtas) E. coli , tree fern , gazelle , Goliath beetle coli, fier pemë, gazelë, Beetle Goliath

Qeliza

Qeliza është njësia bazë strukturore dhe funksionale të të gjithë organizmave të gjallë i njohur. It is the smallest unit of life that is classified as a living thing, and is often called the building block of life. [ 1 ] Some organisms, such as most bacteria , are unicellular (consist of a single cell). Është njësi më të vogël të jetës që është klasifikuar si një gjë e gjallë, dhe është quajtur shpesh bllokojnë ndërtimin e jetës. [1] Disa organizma, të tilla si bakteret më, janë njëqelizor (të përbëhet nga një qelizë të vetme). Other organisms, such as humans , are multicellular . Organizmave të tjera, të tilla si njerëzit, janë multicellular. (Humans have an estimated 100 trillion or 10 14 cells; a typical cell size is 10 µm ; a typical cell mass is 1 nanogram .) The largest known cell is an unfertilized ostrich egg cell . [ 2 ] (Njerëzit kanë rreth 100 trillion ose 10 14 qelizave; një madhësi qelizë tipike është 10 μm; një masë tipike qeliza është 1 nanogram.) Më e madhe e njohur është një qelizë unfertilized qelizë struc vezë. [2]



In 1835, before the final cell theory was developed, Jan Evangelista Purkyně observed small "granules" while looking at the plant tissue through a microscope. Në 1835, përpara se teoria e fundit qeliza u zhvilluar, Jan Evangelista Purkyně respektohen të vogla "granula" ndërsa duke kërkuar në indet bimore përmes një mikroskop. The cell theory , first developed in 1839 by Matthias Jakob Schleiden and Theodor Schwann , states that all organisms are composed of one or more cells, that all cells come from preexisting cells, that vital functions of an organism occur within cells, and that all cells contain the hereditary information necessary for regulating cell functions and for transmitting information to the next generation of cells. [ 3 ] Teoria qelizore, të zhvilluara të parë në 1839 nga Matthias Jakob Schleiden dhe Theodor Schwann, thekson se të gjitha organizmat përbëhen nga një ose më shumë qelizave, të gjitha qelizat që vijnë nga qelizat preexisting, që funksionet jetësore të një organizmi ndodhin brenda qelizave, dhe se të gjitha qelizat përmbajnë informacion trashëguar e nevojshme për rregullimin e funksioneve të qelizave dhe për të transmetuar informacion për gjeneratën e ardhshme të qelizave. [3]


The word cell comes from the Latin cellula , meaning, a small room. Qelizave vjen nga fjala cellula latine, përkatësisht, një dhomë të vogël. The descriptive term for the smallest living biological structure was coined by Robert Hooke in a book he published in 1665 when he compared the cork cells he saw through his microscope to the small rooms monks lived in. [ 4 ] Termi përshkrues për të jetuar më i vogël struktura biologjike u vendos nga Robert Hooke ai në një libër të botuar në 1665, kur ai në krahasim me qelizat tape ai e pa me mikroskop e tij për murgjit dhoma të vogla jetuar in [4]




Biologji Cell (formerly Citologjia, nga kytos greke, "konteiner") është një disiplinë akademike që studion qelizat - pronat e tyre fiziologjik, strukturën e tyre, organelles që ato përmbajnë, ndërveprime me mjedisin e tyre, ciklin e tyre të jetës, ndarjes dhe vdekjes. This is done both on a microscopic and molecular level. Cell biology research encompasses both the great diversity of single-celled organisms like bacteria and protozoa , as well as the many specialized cells in multicellular organisms like humans . Kjo është bërë si në nivelin mikroskopik dhe molekulare. Biologji Cell kërkimore përfshin edhe diversitetin e madhe e organizmave të vetme-celled si bakteret dhe protozoa, si dhe shumë të specializuara në qelizat e organizmave multicellular si njerëzit.


Knowing the components of cells and how cells work is fundamental to all biological sciences . Njohja komponentet e qelizave dhe si qelizat e punës është thelbësore për të gjitha shkencat biologjike. Appreciating the similarities and differences between cell types is particularly important to the fields of cell and molecular biology as well as to biomedical fields such as cancer research and developmental biology . Duke vlerësuar ngjashmëritë dhe dallimet në mes të llojeve të qelizave është veçanërisht i rëndësishëm në fushën e qelizave dhe biologjisë molekulare, si dhe në fusha të tilla si bio hulumtim të kancerit dhe biologjisë zhvillimit. These fundamental similarities and differences provide a unifying theme, sometimes allowing the principles learned from studying one cell type to be extrapolated and generalized to other cell types. Këto ngjashmëritë dhe dallimet themelore të sigurojë një temë që bashkon, nganjëherë duke lejuar parimet e nxjerra nga studimi një lloj qelizë të extrapolated dhe atyre të përgjithshme për llojet e tjera qelizore. Hence, research in cell biology is closely related to genetics , biochemistry , molecular biology , Immunology , and developmental biology . Për këtë arsye, kërkimore në biologji qelizore është lidhur ngushtë me gjenetike, biokimi, biologji molekulare, Imunologjia, dhe biologjisë zhvillimore.

Duke e strukturës së tape ashtu si dukej nën mikroskop për të Robert Hooke nga Micrographia cila është origjina e fjalës "qeliza" duke u përdorur për të përshkruar njësi më të vogël të një organizmi të gjallë

Ka dy lloje të qelizave: eukariotike dhe prokaryotic. Prokaryotic cells are usually independent, while eukaryotic cells are often found in multicellular organisms. Qelizat Prokaryotic janë zakonisht të pavarur, ndërsa qelizat eukariotike janë gjetur shpesh në organizmat multicellular.

Qelizat Prokaryotic

Diagram of a typical prokaryotic cell Diagrami i një qelizë tipike prokaryotic The prokaryote cell is simpler, and therefore smaller, than a eukaryote cell, lacking a nucleus and most of the other organelles of eukaryotes. Qelizave Prokaryote është e thjeshtë, dhe për këtë arsye më të vogla, sesa një qelizë Eukaryote, mungon një bërthamë dhe shumica e organelles tjera të eukaryotes. There are two kinds of prokaryotes: bacteria and archaea ; these share a similar overall structure. Ka dy lloje të prokaryotes: baktereve dhe archaea, këto kanë një strukturë të ngjashme të përgjithshëm.



A prokaryotic cell has three architectural regions: Një qelizë prokaryotic ka tre rajone arkitektonike:



on the outside, flagella and pili project from the cell's surface. më flagella jashtë, dhe projekti pili nga sipërfaqja e qelizave. These are structures (not present in all prokaryotes) made of proteins that facilitate movement and communication between cells; Këto janë struktura (jo i pranishëm në të gjitha prokaryotes) bëri e proteinave që lehtësojnë lëvizjen dhe komunikimin midis qelizave;

enclosing the cell is the cell envelope – generally consisting of a cell wall covering a plasma membrane though some bacteria also have a further covering layer called a capsule . bashkëngjitur qeliza është zarf qelizor - në përgjithësi përbëhet nga një mur qelizor që mbulojnë një plazma membrana pse disa baktere të ketë një shtresë më tej duke mbuluar quhet kapsule. The envelope gives rigidity to the cell and separates the interior of the cell from its environment, serving as a protective filter. Zarf jep ngurtësi në qelizë dhe ndan brendshme e qelizave të mjedisit të saj, duke shërbyer si një filtër mbrojtës. Though most prokaryotes have a cell wall, there are exceptions such as Mycoplasma (bacteria) and Thermoplasma (archaea)). Megjithëse prokaryotes shumica kanë një mur qelizor, ka përjashtime të tilla si mikoplazma (bakterie) dhe Thermoplasma (archaea)). The cell wall consists of peptidoglycan in bacteria, and acts as an additional barrier against exterior forces. Muri qelizor përbëhet nga peptidoglikanit në bakteret, dhe vepron si një barrierë shtesë kundër forcave të jashtme. It also prevents the cell from expanding and finally bursting ( cytolysis ) from osmotic pressure against a hypotonic environment. Ajo gjithashtu parandalon qeliza nga zgjerimi dhe në fund duke shpërthyer (cytolysis) nga presioni osmozik kundër një mjedis hypotonic. Some eukaryote cells ( plant cells and fungi cells) also have a cell wall; Disa qeliza Eukaryote (qelizat bimore dhe kërpudhave qeliza) gjithashtu kanë një mur qelizor;
inside the cell is the cytoplasmic region that contains the cell genome (DNA) and ribosomes and various sorts of inclusions. brenda qeliza është rajon cytoplasmic që përmban gjenomit qelizore (DNA) dhe ribozomet dhe llojet e ndryshme të inclusions. A prokaryotic chromosome is usually a circular molecule (an exception is that of the bacterium Borrelia burgdorferi , which causes Lyme disease). Një kromozom prokaryotic është zakonisht një molekulë rrethore (një përjashtim është se i bakter Borrelia burgdorferi, i cili shkakton sëmundje Lyme). Though not forming a nucleus , the DNA is condensed in a nucleoid . Megjithëse nuk e formimit të një bërthamë, ADN-ja është kondensuar në një nucleoid. Prokaryotes can carry extrachromosomal DNA elements called plasmids , which are usually circular. Prokaryotes mund të bartin elemente extrachromosomal ADN quajtur plasmids, të cilat janë zakonisht rrethore. Plasmids enable additional functions, such as antibiotic resistance . Plasmids mundësuar funksione shtesë, të tilla si

Diagrami i një qelizë tipike prokaryotic

Qelizat eukariotike

Qelizat eukariotike janë rreth 15 herë përmasat e një Prokaryote tipike dhe mund të jetë aq sa 1.000 herë më të madhe në vëllim. The major difference between prokaryotes and eukaryotes is that eukaryotic cells contain membrane-bound compartments in which specific metabolic activities take place. Ndryshim i madh mes prokaryotes dhe eukaryotes është se qeliza përmban eukariotike membrana-lidhur compartments në cilat aktivitete të veçanta metabolike të zhvillohen. Most important among these is the presence of a cell nucleus , a membrane-delineated compartment that houses the eukaryotic cell's DNA. Më e rëndësishme ndërmjet tyre është prania e një bërthamë qelizore, një cipë-kabina përcaktohet se shtëpitë e ADN qelizore eukariotike së. It is this nucleus that gives the eukaryote its name, which means "true nucleus." Është kjo bërthamë që jep Eukaryote emrin e saj, që do të thotë "bërthamë e vërtetë." Other differences include: Dallime të tjera përfshijnë:



The plasma membrane resembles that of prokaryotes in function, with minor differences in the setup. Plazma membrana ngjan me atë të prokaryotes në funksion, me dallime të vogla në setup. Cell walls may or may not be present. Muret Cell mund ose nuk mund të jetë i pranishëm.

The eukaryotic DNA is organized in one or more linear molecules, called chromosomes , which are associated with histone proteins. ADN eukariotike është i organizuar në një ose më shumë Molekulat lineare, të quajtur kromozome, të cilat janë të lidhura me proteina histone. All chromosomal DNA is stored in the cell nucleus , separated from the cytoplasm by a membrane. Gjitha ADN chromosomal është ruajtur në bërthamën qelizore, e ndarë nga citoplazma me një cipë. Some eukaryotic organelles such as mitochondria also contain some DNA. Disa organelles eukariotike si Mitochondria edhe disa përmbajnë ADN.

Many eukaryotic cells are ciliated with primary cilia . Shumë qeliza janë eukariotike qerpikë me qerpik primar. Primary cilia play important roles in chemosensation, mechanosensation , and thermosensation. Qerpik fillore luajnë role të rëndësishme në chemosensation, mechanosensation, dhe thermosensation. Cilia may thus be "viewed as sensory cellular antennae that coordinate a large number of cellular signaling pathways, sometimes coupling the signaling to ciliary motility or alternatively to cell division and differentiation." [ 7 ] Qerpik kështu mund të "shihet si antennae ndijor celulare që të koordinojë një numër të madh të pathways celulare sinjalizuar, ndonjëherë bashkim sinjalizuar për lëvizshmëri ciliary ose si alternativë për ndarjen qelizore dhe diferencim." [7]
Eukaryotes can move using motile cilia or flagella . Eukaryotes mund të lëvizin duke përdorur qerpik me aftësi lëvizore ose flagella. The flagella are more complex than those of prokaryotes. Flagella janë më komplekse se ato të prokaryotes.

Diagram of a typical animal ( eukaryotic ) cell, showing subcellular components. Diagrami i një kafshë tipike (eukariotike) qeliza, duke treguar komponente subcellular.



Organelles : Organelles:

(1) nucleolus (1) nucleolus

(2) nucleus (2) bërthamë

(3) ribosome (3) ribosome

(4) vesicle (4) fshikëz

(5) rough endoplasmic reticulum (ER) (5) retikulumin përafërt endoplazmatik (ER)

(6) Golgi apparatus (6) Golgi aparat

(7) Cytoskeleton (7) Cytoskeleton

(8) smooth endoplasmic reticulum (8) retikulumin qetë endoplazmatik

(9) mitochondria (9) Mitochondria

(10) vacuole (10) vacuole

(11) cytoplasm (11) citoplazmė

(12) lysosome (12) lysosome
(13) centrioles within centrosome (13) centrioles brenda centrosome

Komponente Subcelulare

Të gjitha qelizat, nëse prokaryotic ose eukariotike, kanë një cipë që mbulon qeliza, ndan e brendshme e saj nga mjedisin e tij, rregullon atë që lëviz brenda dhe jashtë (selektive depërtueshëm), dhe mirëmban potencial elektrik të qelizave. Inside the membrane, a salty cytoplasm takes up most of the cell volume. Brenda membrana, një citoplazmė kripur merr shumicën e vëllimit të qelizave. All cells possess DNA , the hereditary material of genes , and RNA , containing the information necessary to build various proteins such as enzymes , the cell's primary machinery. Të gjitha qelizat posedojnë ADN, material i trashëguar të gjeneve, dhe ARN, që përmban informacionin e nevojshëm për ndërtimin e proteinave të ndryshme të tilla si enzima, makineri primare qelizave të. There are also other kinds of biomolecules in cells. Ka edhe lloje të tjera të biomolecules në qeliza. This article will list these primary components of the cell, then briefly describe their function. Ky artikull do listë këtyre komponenteve kryesore të qelizave, pastaj shkurtimisht i përshkruajnë funksionin e tyre.

Qelizat e eukaryotes (majtas) dhe prokaryotes (djathtas)

CITOPLAZMA





Citoplazmė e një qelize është e rrethuar nga një membranë qelizore dhe plazma membrana. The plasma membrane in plants and prokaryotes is usually covered by a cell wall . Plazma membrana në bimë dhe prokaryotes është zakonisht e mbuluar nga një mur qelizor. This membrane serves to separate and protect a cell from its surrounding environment and is made mostly from a double layer of lipids ( hydrophobic fat-like molecules) and hydrophilic phosphorus molecules. Kjo cipë shërben për të ndarë dhe për të mbrojtur një qelizë nga ambienti që e rrethojnë dhe bëhet kryesisht nga një shtresë të dyfishtë të lipide (yndyrë hidrofobike-si molekulat e) dhe molekulat hidrofilik fosfor. Hence, the layer is called a phospholipid bilayer . Prandaj, shtresë quhet bilayer phospholipid. It may also be called a fluid mosaic membrane. Ajo gjithashtu mund të quhet një cipë lëngu mozaik. Embedded within this membrane is a variety of protein molecules that act as channels and pumps that move different molecules into and out of the cell. Ngulitur brenda kjo cipë është një shumëllojshmëri e molekulave proteinike që veprojnë si kanale dhe pompa që molekulave veprim të ndryshme brenda dhe jashtë të qelizave. The membrane is said to be 'semi-permeable', in that it can either let a substance ( molecule or ion ) pass through freely, pass through to a limited extent or not pass through at all. Membrana është e thënë të jetë "gjysmë-depërtueshëm", në atë që mund ose le të një substancë (molekulë apo jon) kalojnë nëpër lirisht, të kalojë përmes një masë të kufizuar ose nuk kalojnë nëpër të gjitha. Cell surface membranes also contain receptor proteins that allow cells to detect external signaling molecules such as hormones . Membranave sipërfaqe Cell gjithashtu përmbajnë proteina receptor që mundësojnë qelizave për të zbuluar molekulat të jashtëm sinjalizuar si hormonet.






CITOSKELETI




Cytoskeleton vepron për të organizuar dhe për të ruajtur formën qelizore-së; anchors organelles në vend; ndihmon gjatë endocytosis, marrjen e materialeve të jashtëm nga një qelizë, dhe cytokinesis, ndarjen e qelizave vajza pas ndarjes qelizore; dhe lëviz pjesët e qelizave në proceset e rritje dhe lëvizshmërisë. The eukaryotic cytoskeleton is composed of microfilaments , intermediate filaments and microtubules . Cytoskeleton eukariotike është i përbërë nga microfilaments, filaments e ndërmjetme dhe microtubules. There is a great number of proteins associated with them, each controlling a cell's structure by directing, bundling, and aligning filaments. Nuk është një numër i madh i proteinave lidhen me to, çdo kontrollin e një strukture të qelizave duke drejtimin, bundling, dhe përafrimin e filaments. The prokaryotic cytoskeleton is less well-studied but is involved in the maintenance of cell shape, polarity and cytokinesis. Cytoskeleton prokaryotic është më pak i studjuar por është i përfshirë në mbajtjen e formës qelizave, polarizimit dhe cytokinesis.








MATERIALI GJENETIKË




Dy lloje të ndryshme të materialit gjenetik ekzistojnë: deoxyribonucleic acid (DNA) dhe acid ribonucleic (ARN). Most organisms use DNA for their long-term information storage, but some viruses (eg, retroviruses ) have RNA as their genetic material. Shumica e organizmave të përdorin ADN për ruajtjen e informacionit gjatë mandatit të tyre, por disa viruse (p.sh., retroviruses) kanë ARN si material i tyre gjenetik. The biological information contained in an organism is encoded in its DNA or RNA sequence. Informacion biologjik përfshira në një organizëm është i koduar në ADN ose ARN rend. RNA is also used for information transport (eg, mRNA ) and enzymatic functions (eg, ribosomal RNA) in organisms that use DNA for the genetic code itself. Transfer RNA (tRNA) molecules are used to add specific amino acids during the process of protein translation . ARN është përdorur edhe për transportin e informacionit (p.sh., mRNA) dhe funksionet enzimatike (p.sh., ribosomal ARN) në organizma që ADN-përdorin për vetë kodin gjenetik. Transferimi ARN (tRNA) molekulave janë përdorur për të shtuar amino acide të veçanta gjatë procesit të proteinave përkthim.


Prokaryotic genetic material is organized in a simple circular DNA molecule (the bacterial chromosome ) in the nucleoid region of the cytoplasm. Prokaryotic materiali gjenetik është i organizuar në një molekulë ADN e thjeshtë rrethore (kromozomin bakteriale) në rajonin nucleoid e citoplazma. Eukaryotic genetic material is divided into different, linear molecules called chromosomes inside a discrete nucleus, usually with additional genetic material in some organelles like mitochondria and chloroplasts (see endosymbiotic theory ). Eukariotike materiali gjenetik është i ndarë në të ndryshme, Molekulat lineare quajtur kromozome brenda një bërthamë e veçantë, zakonisht me material gjenetik shtesë në disa organelles si Mitochondria dhe chloroplasts (shih teori endosymbiotic).


A human cell has genetic material in the nucleus (the nuclear genome ) and in the mitochondria (the mitochondrial genome ). Një qelizë njerëzore ka material gjenetik në bërthamë (gjenomit bërthamore) dhe në Mitochondria (genome mitochondrial). In humans the nuclear genome is divided into 23 pairs of linear DNA molecules called chromosomes . Në njerëzve gjenomit bërthamore është e ndarë në 23 palë të molekulave ADN-lineare quajtur kromozome. The mitochondrial genome is a circular DNA molecule distinct from the nuclear DNA. Genome mitochondrial është një molekulë ADN-qarkore të dallueshme nga ADN bërthamore. Although the mitochondrial DNA is very small compared to nuclear chromosomes, it codes for 13 proteins involved in mitochondrial energy production as well as specific tRNAs. Megjithëse ADN mitochondrial është shumë i vogël në krahasim me kromozome bërthamore, ajo kodet për proteinat 13 të përfshira në prodhimin e energjisë mitochondrial si edhe tRNAs specifike.


Foreign genetic material (most commonly DNA) can also be artificially introduced into the cell by a process called transfection . Materialit gjenetik të Jashtme (më së shpeshti ADN) mund të futet artificialisht në qeliza nga një proces të quajtur transfection. This can be transient, if the DNA is not inserted into the cell's genome , or stable, if it is. Kjo mund të jetë i përkohshëm, në qoftë se ADN nuk është futur në gjenomit qelizë të, ose të qëndrueshme, nëse është. Certain viruses also insert their genetic material into the genome. Disa viruse futur edhe në materialin e tyre gjenetik gjenomit.

ORGANELET

Trupi i njeriut përmban të organeve të ndryshme, të tilla si të zemrës, të mushkërive dhe veshkave, me çdo organ kryer një funksion të ndryshëm. Cells also have a set of "little organs," called organelles , that are adapted and/or specialized for carrying out one or more vital functions. Qelizat kanë gjithashtu një grup i "organeve të vogël," të quajtur organelles, që janë përshtatur dhe / ose të specializuar për kryerjen e një ose më shumë funksione vitale.



There are several types of organelles within an animal cell. Ka disa lloje të organelles brenda një qelizë e kafshëve. Some (such as the nucleus and golgi apparatus ) are typically solitary, while others (such as mitochondria , peroxisomes and lysosomes ) can be numerous (hundreds to thousands). Disa (të tilla si bërthamë e aparatit golgi) janë zakonisht të vetmuar, ndërsa të tjerët (të tilla si Mitochondria, peroxisomes dhe lysosomes) mund të jenë të shumta (të qindra mijëra). The cytosol is the gelatinous fluid that fills the cell and surrounds the organelles. Cytosol është lëng xhelatinoz që mbush qeliza dhe rrethon organelles.

Mitochondria dhe Chloroplasts - gjeneratorë të energjisë





Mitochondria are self-replicating organelles that occur in various numbers, shapes, and sizes in the cytoplasm of all eukaryotic cells. Mitochondria janë të vetë-organelles përsëritur që ndodhin në numër të ndryshme, forma, dhe madhësive në citoplazmė të gjitha qelizave eukariotike. Mitochondria play a critical role in generating energy in the eukaryotic cell. Mitochondria luajnë një rol kritik në gjenerimin e energjisë në qelizë eukariotike. Mitochondria generate the cell's energy by the process of oxidative phosphorylation , utilizing oxygen to release energy stored in cellular nutrients (typically pertaining to glucose ) to generate ATP . Mitochondria gjenerojnë energji nga qeliza të procesit të fosforilim oxidative, duke përdorur oksigjen për lirimin e energjisë të depozituara në përbërësit qelizor (zakonisht i përkasin të glukozës) për të gjeneruar të ATP. Mitochondria multiply by splitting in two. Mitochondria shumohen me ndarje në dy.

Organelles that are modified chloroplasts are broadly called plastids , and are involved in energy storage through the process of photosynthesis , which utilizes solar energy to generate carbohydrates and oxygen from carbon dioxide and water. [ citation needed ] Organelles që janë ndryshuar për herë te chloroplasts janë quajtur gjerësisht plastids, dhe janë të përfshirë në ruajtjen e energjisë përmes procesit të fotosintezë, që përdor energji diellore për të gjeneruar të oksigjenit nga karbohidratet dhe dioksidit të karbonit dhe ujit. [Redakto]
Mitochondria and chloroplasts each contain their own genome, which is separate and distinct from the nuclear genome of a cell. Mitochondria dhe chloroplasts secili prej tyre përmban gjenomit e tyre, e cila është i veçantë dhe i dalluar nga gjenomit bërthamore e një qelizë. Both of these organelles contain this DNA in circular plasmids, much like prokaryotic cells, strongly supporting the evolutionary theory of endosymbiosis ; since these organelles contain their own genomes and have other similarities to prokaryotes, they are thought to have developed through a symbiotic relationship after being engulfed by a primitive cell. [ citation needed ] Të dyja këto organelles përmbajnë këtë ADN-në plasmids rrethore, shumë si qelizat prokaryotic fuqishëm mbështet teorinë evolucioniste të endosymbiosis; që këto organelles përmbajnë genomes e tyre dhe kanë ngjashmëri të tjera për të prokaryotes, ata mendohet të jenë zhvilluar përmes një marrëdhënie symbiotic pas ngulfatën nga një qelizë primitive.








RIBOZOMET




The ribosome is a large complex of RNA and protein molecules. Ribosome është një kompleks të madh të ARN dhe molekulave proteinike. They each consist of two subunits, and act as an assembly line where mRNA from the nucleus is used to synthesise proteins from amino acids. Ata çdo të përbëhet nga dy subunits, dhe të veprojë si një linjë kuvendit ku mRNA nga bërthamës është përdorur për të synthesise proteina nga aminoacidet. Ribosomes can be found either floating freely or bound to a membrane (the rough endoplasmatic reticulum in eukaryotes, or the cell membrane in prokaryotes). [ 9 ] Ribozomet mund të gjendet ose lundrues lirisht ose lidhur me një cipë (retikulumin përafërt endoplasmatic në eukaryotes, ose membranën qelizore në prokaryotes).






Bërthamë Cell - qendra e një qelizë të informacionit




The cell nucleus is the most conspicuous organelle found in a eukaryotic cell. Bërthamë qelizore është organelle më e spikatur gjendet në një qelizë eukariotike. It houses the cell's chromosomes , and is the place where almost all DNA replication and RNA synthesis ( transcription ) occur. Kjo shtëpi kromozome të qelizave, dhe është vendi ku pothuajse të gjithë replikimin e ADN-së dhe sintezë ARN (transkriptim) ndodhin. The nucleus is spherical in shape and separated from the cytoplasm by a double membrane called the nuclear envelope . Bërthamë është në formë sferike dhe të ndarë nga citoplazma me një cipë të dyfishtë quajtur zarf bërthamore. The nuclear envelope isolates and protects a cell's DNA from various molecules that could accidentally damage its structure or interfere with its processing. Zarf bërthamore izolon dhe mbron ADN-ja e një qelizë nga molekula të ndryshme që rastësisht mund të dëmtojë strukturën e tij ose të ndërhyjnë me përpunimin e tij. During processing, DNA is transcribed , or copied into a special RNA , called mRNA . Gjatë përpunimit, ADN-ja është e transkriptuara, apo kopjohet në një ARN të veçantë, të quajtur mRNA. This mRNA is then transported out of the nucleus, where it is translated into a specific protein molecule. Kjo mRNA është transportuar jashtë bërthamës, ku ai është përkthyer në një molekulë proteine të veçantë. The nucleolus is a specialized region within the nucleus where ribosome subunits are assembled. Nucleolus është një rajon i specializuar brenda bërthamës ku subunits ribosome janë mbledhur. In prokaryotes, DNA processing takes place in the cytoplasm . Në prokaryotes, përpunimin e ADN-së zhvillohet në citoplazmė.
















Retikulumin endoplazmatik - eukaryotes vetëm




The endoplasmic reticulum (ER) is the transport network for molecules targeted for certain modifications and specific destinations, as compared to molecules that will float freely in the cytoplasm. Retikulumin endoplazmatik (ER) është rrjet të transportit për molekulat e synuar për ndryshime të caktuara dhe destinacione të veçanta, në krahasim me molekula që do noton lirshëm në citoplazmė. The ER has two forms: the rough ER, which has ribosomes on its surface and secretes proteins into the cytoplasm, and the smooth ER, which lacks them. ER ka dy forma: ER ashpër, e cila ka ribozomet në sipërfaqe të saj dhe proteina në secretes citoplazmė, dhe ER qetë, që i mungon atyre. Smooth ER plays a role in calcium sequestration and release. ER Smooth luan një rol në sekuestrim kalcium dhe lirimin.






Aparat Golgi - eukaryotes vetëm




The primary function of the Golgi apparatus is to process and package the macromolecules such as proteins and lipids that are synthesized by the cell. Funksioni kryesor i aparatit Golgi është në proces dhe paketës së macromolecules të tilla si proteinat dhe lipide se janë të sintetizuara nga qeliza. It is particularly important in the processing of proteins for secretion . Kjo është veçanërisht e rëndësishme në përpunimin e proteinave për fshehje. The Golgi apparatus forms a part of the endomembrane system of eukaryotic cells. Vesicles that enter the Golgi apparatus are processed in a cis to trans direction, meaning they coalesce on the cis side of the apparatus and after processing pinch off on the opposite (trans) side to form a new vesicle in the animal cell. [ citation needed ] Aparat Golgi formon një pjesë të sistemit endomembrane e qelizave eukariotike. Fshikëza që hyjnë në aparatin Golgi janë përpunuar në një cis ndër drejtim, do të thotë ato rriten së bashku në anën cis e aparatit dhe pas përpunimit në majë off (trans kundërta) anë të formuar një fshikëz të re në qeliza shtazore.






Bërthamë Cell - qendra e një qelizë të informacionit




The cell nucleus is the most conspicuous organelle found in a eukaryotic cell. Bërthamë qelizore është organelle më e spikatur gjendet në një qelizë eukariotike. It houses the cell's chromosomes , and is the place where almost all DNA replication and RNA synthesis ( transcription ) occur. Kjo shtëpi kromozome të qelizave, dhe është vendi ku pothuajse të gjithë replikimin e ADN-së dhe sintezë ARN (transkriptim) ndodhin. The nucleus is spherical in shape and separated from the cytoplasm by a double membrane called the nuclear envelope . Bërthamë është në formë sferike dhe të ndarë nga citoplazma me një cipë të dyfishtë quajtur zarf bërthamore. The nuclear envelope isolates and protects a cell's DNA from various molecules that could accidentally damage its structure or interfere with its processing. Zarf bërthamore izolon dhe mbron ADN-ja e një qelizë nga molekula të ndryshme që rastësisht mund të dëmtojë strukturën e tij ose të ndërhyjnë me përpunimin e tij. During processing, DNA is transcribed , or copied into a special RNA , called mRNA . Gjatë përpunimit, ADN-ja është e transkriptuara, apo kopjohet në një ARN të veçantë, të quajtur mRNA. This mRNA is then transported out of the nucleus, where it is translated into a specific protein molecule. Kjo mRNA është transportuar jashtë bërthamës, ku ai është përkthyer në një molekulë proteine të veçantë. The nucleolus is a specialized region within the nucleus where ribosome subunits are assembled. Nucleolus është një rajon i specializuar brenda bërthamës ku subunits ribosome janë mbledhur. In prokaryotes, DNA processing takes place in the cytoplasm . Në prokaryotes, përpunimin e ADN-së zhvillohet në citoplazmė.






Retikulumin endoplazmatik - eukaryotes vetëm





The endoplasmic reticulum (ER) is the transport network for molecules targeted for certain modifications and specific destinations, as compared to molecules that will float freely in the cytoplasm. Retikulumin endoplazmatik (ER) është rrjet të transportit për molekulat e synuar për ndryshime të caktuara dhe destinacione të veçanta, në krahasim me molekula që do noton lirshëm në citoplazmė. The ER has two forms: the rough ER, which has ribosomes on its surface and secretes proteins into the cytoplasm, and the smooth ER, which lacks them. ER ka dy forma: ER ashpër, e cila ka ribozomet në sipërfaqe të saj dhe proteina në secretes citoplazmė, dhe ER qetë, që i mungon atyre. Smooth ER plays a role in calcium sequestration and release. ER Smooth luan një rol në sekuestrim kalcium dhe lirimin.

Golgi apparatus – eukaryotes only Aparat Golgi - eukaryotes vetëm
The primary function of the Golgi apparatus is to process and package the macromolecules such as proteins and lipids that are synthesized by the cell. Funksioni kryesor i aparatit Golgi është në proces dhe paketës së macromolecules të tilla si proteinat dhe lipide se janë të sintetizuara nga qeliza. It is particularly important in the processing of proteins for secretion . Kjo është veçanërisht e rëndësishme në përpunimin e proteinave për fshehje. The Golgi apparatus forms a part of the endomembrane system of eukaryotic cells. Vesicles that enter the Golgi apparatus are processed in a cis to trans direction, meaning they coalesce on the cis side of the apparatus and after processing pinch off on the opposite (trans) side to form a new vesicle in the animal cell. [ citation needed ] Aparat Golgi formon një pjesë të sistemit endomembrane e qelizave eukariotike. Fshikëza që hyjnë në aparatin Golgi janë përpunuar në një cis ndër drejtim, do të thotë ato rriten së bashku në anën cis e aparatit dhe pas përpunimit në majë off (trans kundërta) anë të formuar një fshikëz të re në qeliza shtazore.




Aparat Golgi - eukaryotes vetëm




The primary function of the Golgi apparatus is to process and package the macromolecules such as proteins and lipids that are synthesized by the cell. Funksioni kryesor i aparatit Golgi është në proces dhe paketës së macromolecules të tilla si proteinat dhe lipide se janë të sintetizuara nga qeliza. It is particularly important in the processing of proteins for secretion . Kjo është veçanërisht e rëndësishme në përpunimin e proteinave për fshehje. The Golgi apparatus forms a part of the endomembrane system of eukaryotic cells. Vesicles that enter the Golgi apparatus are processed in a cis to trans direction, meaning they coalesce on the cis side of the apparatus and after processing pinch off on the opposite (trans) side to form a new vesicle in the animal cell. [ citation needed ] Aparat Golgi formon një pjesë të sistemit endomembrane e qelizave eukariotike. Fshikëza që hyjnë në aparatin Golgi janë përpunuar në një cis ndër drejtim, do të thotë ato rriten së bashku në anën cis e aparatit dhe pas përpunimit në majë off (trans kundërta) anë të formuar një fshikëz të re në qeliza shtazore.


















Lysosomes and Peroxisomes – eukaryotes only Lysosomes dhe Peroxisomes - eukaryotes vetëm






Lysosomes contain digestive enzymes (acid hydrolases ). Lysosomes përmban enzime ndihmon tretjen e ushqimit (hydrolases acid). They digest excess or worn-out organelles , food particles, and engulfed viruses or bacteria . Peroxisomes have enzymes that rid the cell of toxic peroxides . Ata permbledhje tepërt apo i rraskapitur organelles, grimcat e ushqimit, dhe viruset e ngulfatën apo bakteriet. Peroxisomes kanë enzimat e se shpëtoj qeliza e peroksideve toksike. The cell could not house these destructive enzymes if they were not contained in a membrane-bound system. Qelizë nuk mund të shtëpisë këto enzima shkatërrues në qoftë se ata nuk ishin të përfshira në një cipë-lidhur sistemit. These organelles are often called a "suicide bag" because of their ability to detonate and destroy the cell. [ citation needed ] Këto organelles janë quajtur shpesh një "thes vetëvrasje" për shkak të aftësisë së tyre për të shpërthyer dhe shkatërrojnë qeliza.










Centrosome - organizatori cytoskeleton




The centrosome produces the microtubules of a cell – a key component of the cytoskeleton . Centrosome prodhon microtubules e një qelizë - një komponent kyç i cytoskeleton. It directs the transport through the ER and the Golgi apparatus . Ajo drejton transportin përmes ER dhe aparatit Golgi. Centrosomes are composed of two centrioles , which separate during cell division and help in the formation of the mitotic spindle . Centrosomes janë të përbërë nga dy centrioles, që të veçanta gjatë ndarjes qelizore dhe për të ndihmuar në formimin e gisht mitotic. A single centrosome is present in the animal cells . Një centrosome vetëm është e pranishme në qelizat e kafshëve. They are also found in some fungi and algae cells. [ citation needed ] Ata janë gjetur gjithashtu në disa qeliza kërpudhave dhe algave.








Vacuoles






Vacuoles store food and waste. Ushqim Vacuoles dyqan dhe mbeturinave. Some vacuoles store extra water. Disa vacuoles dyqan ujë shtesë. They are often described as liquid filled space and are surrounded by a membrane. Ata janë përshkruar shpesh si hapësirë e mbushur lëngët dhe janë të rrethuar nga një membranë. Some cells, most notably Amoeba , have contractile vacuoles, which are able to pump water out of the cell if there is too much water. Disa qeliza, më veçanërisht Amoeba, kanë vacuoles shtrëngohet, të cilat janë në gjendje të pompimit të ujit jashtë qelizave nëse ka ujë shumë. The vacuoles of eukaryotic cells are usually larger in those of plants than animals. Vacuoles e qelizave eukariotike janë zakonisht më të mëdha në ato të bimëve se kafshët.

Diagrami i një bërthamë qelizore

Diagrami i një sistemi endomembrane

Teknika e përdorur për të studiuar qelizat

Qelizat mund të jenë të vërejtur nën mikroskop. This includes the Optical Microscope , Transmission Electron Microscope , Scanning Electron Microscope , Fluorescence Microscope , and by Confocal Microscopy . Kjo përfshin Mikroskopi optike, Transmisionit Electron Mikroskopi, Scanning Electron Mikroskopi, ndriçim fluoreshent Mikroskopi, dhe nga Confocal mikroskopi.



Several different techniques exist to study cells. Disa teknika të ndryshme ekzistojnë për të studiuar qelizat.



Cell culture is the basic technique of growing cells in a laboratory independent of an organism. Kulturë Cell është teknikë themelore e qelizave në rritje në një laborator të pavarur të një organizmi.

Immunostaining , also known as immunohistochemistry , is a specialized histological method used to localize proteins in cells or tissue slices. Immunostaining, i njohur gjithashtu si immunohistochemistry, është një metodë e specializuar histological përdorur në përkthimin e faqes proteinave në qeliza ose feta indeve. Unlike regular histology, which uses stains to identify cells, cellular components or protein classes, immunostaining requires the reaction of an antibody directed against the protein of interest within the tissue or cell. Ndryshe nga histology rregullt, e cila përdor njollat të identifikojnë qelizat, komponentëve qelizor ose klasa proteina, immunostaining kërkon reagimin e një antitrupave të drejtuar kundër proteinave të interesit brenda indeve ose qelizave. Through the use of proper controls and published protocols (need to add reference links here), specificity of the antibody-antigen reaction can be achieved. Nëpërmjet përdorimit të protokolleve kontrollet e duhura dhe botuar (nevojë të shtoni një lidhje referencë këtu), specifikat e antitrupave-reaksioni antigjen mund të arrihet. Once this complex is formed, it is identified via either a "tag" attached directly to the antibody, or added in an additional technical step. Pasi ky kompleks është formuar, ajo është identifikuar nëpërmjet ose një etiketë "bashkangjitur direkt me antitrupa, ose ka shtuar në një hap shtesë teknike. Commonly used "tags" include fluorophores or enzymes. Përdorur zakonisht "tags" përfshijnë fluorophores ose enzima. In the case of the former, detection of the location of the "immuno-stained" protein occurs via fluorescence microscopy . Në rast të zbulimit të mëparshëm, e vendndodhjen e immuno "njolla" proteina ndodh nëpërmjet mikroskopi ndriçim fluoreshent. With an enzymatic tag, such as horse radish peroxidase, a chemical reaction is carried out that results in a dark color in the location of the protein of interest. Me një etiketë enzimatik, të tilla si peroxidase rrepkë kalë, një reaksion kimik është kryer që rezulton në një ngjyrë të errët në vendndodhjen e proteinave të interesit. This darkened pattern is then detected using light microscopy . Ky model errësuar zbulohet atëherë duke përdorur mikroskopi dritë.

Computational genomics is used to find patterns in genomic information [ 1 ] Genomics kompjuterike është përdorur për të gjetur modele në informacion genomic [1]

DNA microarrays identify changes in transcript levels between different experimental conditions. Microarrays ADN identifikojnë ndryshimet në nivelin e transkriptit ndërmjet kushteve të ndryshme eksperimentale.

Gene knockdown mutates a selected gene. Zbërthyes Gene mutates një gjen zgjedhur.

In situ hybridization shows which cells are expressing a particular RNA transcript. Në tregon situ kryqëzim që qelizat janë shprehur një transkript të veçantë ARN.

PCR can be used to determine how many copies of a gene are present in a cell. PCR mund të përdoret për të përcaktuar sa kopje të gjenit janë të pranishëm në një qelizë.
Transfection introduces a new gene into a cell, usually an expression construct. Transfection paraqet një gjen i ri në një qelizë, zakonisht një shprehje ndërtimin.












Pastrimin e qelizave dhe pjesët e tyre pastrimit të mund të kryhet duke përdorur metodat e mëposhtme:



Cell fractionation Fractionation Cell

Release of cellular organelles by disruption of cells. Lëshimi i organelles qelizore me përçarje e qelizave.

Separation of different organelles by centrifugation . Ndarja e organelles ndryshme nga centrifugation.

Flow cytometry Cytometry Flow

Immunoprecipitation Immunoprecipitation
Proteins extracted from cell membranes by detergents and salts or other kinds of chemicals. Proteinat nxjerrë nga membranat qelizore nga detergjenteve dhe kripërat ose llojet e tjera të kimikateve.

Biologet e shquar te qelizes:



Peter Agre

Günter Blobel Günter Blobel

Geoffrey M. Cooper Xhefri M. Cooper

Christian de Duve Christian de Duve

Robert Hooke Robert Hooke

H. Robert Horvitz H. Robert Horvitz

Marc Kirschner Marc Kirschner

Anton van Leeuwenhoek Anton van Leeuwenhoek

Ira Mellman Ira Mellman

Peter D. Mitchell Peter D. Mitchell

Paul Nurse Paul Nurse

George Emil Palade George Emil Palade

Keith R. Porter R. Keith Porter

Jan Evangelista Purkyně Jan Evangelista Purkyně

Michael Swann Michael Swann

Roger Tsien Roger Tsien

Edmund Beecher Wilson Edmund Wilson Beecher
Kenneth R. Miller Kenneth R. Miller

TE PERGJITHSHME NE BIOLOGJI

--Sistemi i organeve per levizje--

1. Esgtrat-Pjesa aktive.

2.Muskujt-Pjesa pasive.

*Eshtrat jan te lidhura ne tri menyra ato jan:

1.Lidhja e palevizshme e eshtrave-Koka.

2.Lidhja gjysme e levizshme e eshtrave-Boshti kurrizor.

3.Lidhja e levizshme e eshtrave-Gjymtyret.

*Dallojme dy lloje te skeletesh:

1.Skeleti i jashtem-Te pakurrizoret.

2.Skeleti i mbrendshem-Te kurrizoret.

*Sistemi i organeve per levizje ndertohet nga pjesa aktive(muskujt) dhe pjesa pasive(eshtrat).

*Ne organizmin ton dallojm tre lloje te Eshtrave:

1.Eshtrat e gjata.

2.Eshtrat e shkurta.

3.Eshtrat e gjera.

*Ashti perbehet ngaeliza ashtrore dhe nga masa e fort nderqelizore.

*Pjeset e ashtit jan:

1.Periosti.

2.Ashti i fort

3.Palca

4.Ashti sungjeror.

*Procesi i krijimit te eshtrave quhet OSIFIKIM.,ku indi kercohet shendrrohet ne ind ashtror i cili proces fillon nga muaji i tret gjat zhvillimit embrional dhe perfundon ne moshen 25 vejqare..n

25

vejqare.. --Llojet e lidhjeve te Eshtrave--

*Lidhja e eshtrave ne organizmin e njeriut behet e tri menyra ato jan:

1.Lidhja e levizshme-Gjymtyret

2.Lidhja gjysumlevizshme-Kurrizi

3.Lidhja e pa levizshme-Koka

*Skeleti i njeriut ndahet ne keto pjes ato jan:

1.Skeleti i kokes-Eshtrat e kafkes,eshtrat e ftyres.

2.Skeleti i trupit-Krarori,Kurrizi

3.Skeleti i gjymtureve-Supet,Kombliku.

*Semundjete e eshtrave jane:

1.Skolioza. 2.Rahitisi. 3.Shputa e rrafshit. 4.Tuberkulozi i eshtrave

5.Ethet reumatike. 6.Artroza. 7.Thyrja 8.Perkryrja 9.Ndrydhja



--Pjesa aktive e levizjes-Muskujt--



*Muskujt jan pjesa aktive e levizjes te cilat kur t'ngacmohen tkurren,kurse kur nuk ngacmohen shtrihen.

Muskujt ndertohet nga qelizat muskulore qe ne citoplazmen e tyre posedojna miofibile qe e mundson t'kurrjen e qelizave muskulore.

*Ne baze te ndertimit te muskujve dallojm tri lloje te muskujve ato jan:

1.Muskujt terdhorovior.

2.Muskujt vijor.

3.Muskujt e zemres.

*Muskujt gjat kohes sa jan te t'kurrur gjinden nen ndikimin e ngacmimit gjat se ciles koh hargjon energjin dhe shfaqet lodhja e muskujve.Per t'pushuar muskuli duhet te nderpritet ngacmimi.

*Ndaj muskujve duhet te kujdesemi sepse mund te shfaqet smundje siq jan.

1.Ndezja e muskujve.
2.Listrofia.



--Sistemi i organeve te tretjes--

(Ushqimi dhe tretja)

*Te gjitha qeniet te gjalla ushqehen panderprer ne menyra te ndryshme e cila varet nga shkalla e zhvillimit te organizmit.

*Ushqim eshte qdo materie e cila hyn ne organizem dhe esht e dobishme.

*Varsisht se qfar ushqimi esht dallojm dy lloje te ushqimit.

1.Ushqimi me preardhje bimore.

2.Ushqimi me preardhje shtazore.

*Ushqimi me preardhje bimore,shtazore ne fakt esht me preardhje bimore,me qka kuptojm se bimet me ane te fotosintezes jan prodhusit e materies ushqyse.

*Tretja e ushqimit te njeriut fillon ne goj ne te ciin me ane te dhembeve e bejn coptimin dhe zbutjen me ane te gjendrrave(Pshtymes).,pastaj ushqimi vazhdon ne fyt,ne lukth ku tretja e ushqimit vazhdon.

*Ne zonat dymbdhjetgishtrore derdhen gjendrat pankreasi dhe melqia.

*Thithja e materieve ushqyse behet ne zorr,ku nen ndikimin e rrezeve zvarrore rritet siperfaqja absorbuse e zorreve.
*Ushqimi i absordob(thithur) kalon ne gjak ku shkon ne qdo qeliz.


--Sistemi i organeve te qarkullimit te gjakut--



*Gjaku eshte nje ind lidhor i cili ndertohet nga elementet dhe plazma.

*Njeriu i rritur ka rreth 5 litra gjak.

*Elementet qelizat e egjakut jan:

1.Rruzat e kuqe-ERITROCITET.

2.Rruzat e bardha-LEUKOCITET.

3.Pllakzat e gjakut-TROMBOCITET.

*Gjaku e furnizon qdo qeliz me oksigjen dhe materie ushqyse si dhe ato i liron nga''CO2'' dhe materie e domshme.

-Gjaku krijion ne palcen e eshtrave dhe ky proces quhet ERITROPOEZ,gjaku vdes ne shnetk.

*ERITROCITET-kane rol trenspartues te gaznave dhe materie ushqyse.

*LEUKOCITET-kan rol mbrojtes.

*TROMBOCITET-kan rol ne pengimin e gjakderdhjes.

*LINFA-esht nje leng i cili qarkullon ne organizmin bashk me gjakun ne enet Linfatike-Linfa krijohet ne gjendrrat Linfatike siq jan:

1.Bojomet(krenikt) dhe

2.Shnetka.
*Keto organe Linfatike pezmetojn athere kur jan ne lufte ne mikrobe te cilat kan shpetu nga LEUKOCITET.


--Zemra dhe enet e gjakut--



*Zemra eshte organ pulzativ qe punon tere jeten dhe ve gjakun ne levizje.Zemra e njeriut eshte kater dhomshme qe jan:

1.Dy vesheze dhe

2.Dy barkusha.

*Sistola eshte t'kurrja e barkushave te zemrave.

*Diostola esht zgjerimi i zemres dhe mbushja me gjak.

*Kemi dy rruge te qarkullimit te gjakut:

1.Qarkullimi i madh(zemer-trup-zemer).

2.Qarkullimi i vogel(zemer-mushkrit-zemer).

*Enet e gjakut jan:

1.Arteriet-gjaku prej zemres ne trup dhe kan gjak te oksiduar.

2.Venat jan en te gjakut,qe gjaku prej tupit e kthejn ne zemer ,kan gjak te reduktuar.

3.Kopilaret jane ene te gjakut te imta qe i takojn qelizave dhe indeve.
4.Tensioni i gjakut eshte presioni qe ben gjaku nen muret e eneve,ku te njeriu esht normlja 80-120mm/kg.


--Imuniteti dhe Alergjia-Grupet e gjakut--



*Imuniteti esht aftesia e organizmit per tu mbrojtur esht semundjet e ndryshme.

*Imuniteti eshte specifik ndaj qdo semundje te caktuar p.sh Njeriu ka imunitet(Mbrojtes). ndaj lies,kurse per smundjen e tuberkulozit nga prindrit.

*Njeriu i lindur me imunitet ndaj smundjeve te caktuara posedon imunitet natyror.

*Imuniteti i fituar me vaksinim eshte artificjal.

*Imuniteti natyror esht i lindur dhe i tresheguar nga prindrit.

*Alergjia esht reagimi i organizmit ndaj shkaktarit te smundjeve t'ndryshme.

*Substanca qe hyne ne organizem quhet ANTIGJEL,ndersa organizmi mbrohet me ANTIPURA.

*ALARGJELET-hyjn ne organizem permes frymarrjes, ushqimit,pirjes se ujit etj.

*Grupet e gjakut jan:

1.Grupi ''A''

2.Grupi ''B''

3.Grupi ''AB''

4.Grupi ''0''

*Me transfurzion te gjakut kuptojm dhenien e gjakut prej nje njeri ne njeri tjeter.

*Faktori rezues mund te jete POZITIV,dhe NEGATIV te i njejti grup i gjakut.

*Smundjet e gjakut jan:

1.HEMOFILI.

2.MOSKUAGULIMI.

3.LEOKIMIA-kanceri i gjakut.

4.ANEMIA-pa gjaksia.

5.TROMBOZA.

*Smundjet e zemres jan:

1.INFRAKTI.

2.ETHET REUMATIKE.

*Semundjet ende te gjakut jan:

1.ARTERIOSKARELOZA.

2.ZHQERIMI I VENAVE.
3.TENSIONI I GJAKUT.


--Sistemi i organeve te frymarrjes--



*Frymarrja eshte ni proces gjat te cilit organizmi i njeriut merr oksigjen(O2) dhe liron dioksid karbonin(HO2).

*Njeriu pa oksigjen jeton 5 minuta,pa uje 5dit .pa ushqim disa jav,keshtu qe frymarrja esht panderprer gjat tere jetes.

*Rruga e frymarrjes perbehet nga hunda ose goja.faringu.laringu,trakea,ndersa organet ndimese jan:

1.Pledra.

2.Diafragma dhe

3.Muskujt nderbrinjor.

*Njeriu gjat nje minuti merr frym 16,deri18 here ne rast frike.

*Gjate frymarrjes ne mushkri hyjn ajri me ndihmen e diafrangesmuskujve nderbrinjor dhe muskujt te barkut.Gjate frymarrjes ajri hyne ne pune i cili shkon ne Laring pastaj ne Trake e cila gjithmon esht e hapur duke pasur gjysme unaza kercerore.Mushkrit e njeriut permbajn 300 deri 200 miljon ALVIOLE.

*Frymarrja(inspirimi) dhe frymnxenja(Ekspirimi) kontrollohet nga qendra nervore qe gjindet ne palc te zgjatur.

*Procesi i frymarrjes kryhet ne dy etopa ato jan:

1.Frymarrja mashkore.

2.Frymarrja qelizore.

*Semundjet e organeve te frymarrjes jan:

1.Gripi. 2.Tuberkulozi i mushkrive. 3.Kanceri i mushkrive. 4. Bronhitisi. 5.Difteria. 6.Astma etj.
*Remimi eshte procesi i gjalnimit te njerzve te cilve u ka pushu puna e zemres dhe mushkrive-frymarrje artificiale dhe masazh zemre.

[Tipiku]

Shkencetaret e NASA-s kane zbuluar ne "henen" e Jupiterit te quajtur Evropa, ekziston nje oqeani ne te cilin mund te jetojne krijesa te gjalla.

Shkencetaret te cilet prej vitesh po e hulumtojne hapsiren e Jupiterit thone se ne 3 km nen siperfaqen e ngrire te Evropes fshihet nje oqean i madh i thelle 160 km. Te dhenat e hulumtuesve flasin se ekziston bashkeveprimi mes shtreses se ngrire te Evropes dhe oqeanit qe gjendet nen te. Ky zbulim mund te jete ne dobi te supozimeve te meparshme se oqeani nen siperfaqen e ngrire te Evropes eshte i pershtatshem per zhvillimin e jetes. Ekspertet qe nga viti 1989 po e studiojne hapesiren e "henes" Evropa me ndihmen e anijes “Galileo”. Deri me tani prej atje ishin derguar te dhena per shkencetaret per disa dhjetera kerkime.

[Tipiku]

E tashmja jone hi-tech eshte frut i shpikjeve te pabesueshme teknologjike te zhvilluara gjate shekullit te kaluar: Kompjuteri, celulari e interneti por edhe fushat e antibiotikeve te cilat ndihmuan ne shpikjen e bombes dhe armeve atomike.

Ja 10 teknologjite qe ka revolucionuar fatin tone:

“Shek. XX: aeroplani, bomba atomike por edhe vaksinat, kompjuteri dhe celulari.”

1. Aeroplani- Fluturuesi i pare ka gervishtur qiellin gjate Luftes se Pare Boterore dhe deri ne vitin 1930 ka qene nen sherbimin e disa firmave dhe perdoreshin per shperndarjen e postes e transportin e pasagjereve. Avionet dhe reaktoret e pare u shfaqen zyrtarisht ne vitin 1952. Nje revolucion i vertete, te shetises boten ne nje dite te vetme. Anijet e medha te pasagjereve reduktohen, u bie vlera turistike dhe shkojne drejt falimentimit.

2. Vaksinat dhe antibiotiket- Gjate shekullit te kaluar u zbuluan shume menyra per te luftuar semundjet infektive vdekjeprurese por u deshen dekada te tera perpara se te prodhoheshin vaksinat dhe antibiotiket ne nje sasi te tille saqe te mund te luftohej edhe virusi i fundit. Vetem nga semundja e lise, per shembull, vdiqen rreth nje e treta e te infektuarve derisa virusi u zhduk ne fund te viteve ’70.

3. Bomba atomike- Kjo eshte shpikja me shkaterruese e te gjithave koherave. U perdor per here te pare ne Luften e Dyte Boterore. Spektri dhe ndikimi i saj nxiti Luften e Ftohte dhe akoma edhe sot vazhdon te flitet per te. Konflikte qe behen me ane te kercenimeve dhe propagandes nukleare ne vend te luftimit te trupave ne fushebeteje. Bomba e pare atomike dha driten e pare ne kerkimet e sektorit nuklear qe prodhoi centralet berthamore. Kjo lloj energjie, vitet e fundit nuk ka perkrahjen e opinionit publik dhe tashme as te qeverive te ndryshme. Pas Cernobil-it dhe ngjarjes me te fundit te katastrofes se Fukushimes ne Japoni, po ndryshon edhe e ardhmja energjitike ne bote. Ka shpresa qe te kalohet drejt nje teknologjie me ambientaliste si dhe t’i kushtohet nje vemendje me e madhe kursimit te energjise.

4. Armet sulmuese- Nese bomba atomike na solli nje ere te re lufte edhe arma mitraloz AK -47, e njohur si Kallashnikov, gezon meriten se ka ndryshuar rregullat e fushes se betejes. I projektuar ne 1947 nga “Ushtria e Kuqe” e ish-Bashkimit Sovjetik, Kallashnikovi eshte paraardhesi i nje serie armesh me koncept te ri, te fuqishme, te reja, rezistente ndaj kohes por ne te njejten kohe relativisht ekonomike per t’u prodhuar. Banka Boterore vlereson se ne 2007 kishte rreth 75 milione arme te tilla ne qarkullim. Po sot? Ne Afrike, per te pervetesuar nje arme si kjo, duhet te paguash rreth 267 $.

5. Cip & qarqe- Qarqet e integruara filluan te shpiken qe ne vitin 1860 por vetem ne vitin 1940 filluan te njihen gradualisht dhe te shfrytezohen ne nivel tregtar. Permasat e cip-ave dhe gjysempercuesve u reduktuan ne menyre drastike gjate viteve dhe fuqia e tyre u rrit ne menyre domethenese duke u shnderruar ne zemren e kompjutereve, smartphone, lexues mp3 dhe te cdo lloj pajisjesje hi-che qe eshte sot ne qarkullim.

6. Kompjuterat dhe derivatet e tij- Eshte ndoshta shpikja teknologjike me me shume ndikim ne jetet tona, te pakten deri ne kete moment. Nga kornizat e hershme kompjuterike te viteve ’70-80 eshte kaluar ne kompjuterat personale, me pas ne notebook-et dhe ne fund te tablet-et e viteve te fundit. Prodhuesit vazhdojne te rrisin fuqine e tyre dhe performancat grafike duke permiresuar gradualisht portabilitetin e tyre. Eshte nje sukses i papare. Nese ne vitin 2001 ishin shitur vetem 125 milione kompjutera, ne vitin 2010 u arrit ne kuoten 350 milione.

7. World Wide Web- Boom-i i kompjuterave dhe derivateve te tij eshte edhe merite e internetit. WWW lindi nga nevoja per te krijuar nje sistem praktik per te lidhur midis tyre kompjuterat shkencore dhe inxhinierike e me qellimin per te shkembyer me shpejt informacionet dhe perfundoi duke perfshire te gjithe boten ne hallkat e tij. Nese nje here e nje kohe interneti sherbente kryesisht per shkembim te shpejte te te dhenave, skedareve dhe dokumentave, tashme ai eshte shnderruar ne nje “paralele te vertete” per shume nga ne dhe qe na lejon te komunikojme, blejme, njohim, mesojme dhe kryejme tregti: Kudo.

8. Smartphone dhe tablet- Nese kompjuteri, ne te gjitha variantet e tij, eshte e tashmja jone, telefonat jane e tashmja dhe e ardhmja. Duket sikur ka kaluar nje shekull qe nga modelet e para te viteve ’80, te medhenj si nje “valixhe” te kushtueshem dhe me tarifa shume te larta. Teknologjia mobile eshte ne nje revolucion te vazhdueshem dhe rrjetet celulare vazhdojne te zgjerohen duke ofruar opsione me te shumta ne termat e shpejtesise dhe sherbimeve. Rrjeti 3G po lancon edhe fushen 4G dhe smartphone-t jane shnderruar ne disa kompjutera te vegjel praktike dhe te lidhur me web.

9. Media dixhitale- Lamtumire shiritit te filmave dhe bobinave. Dixhitalizimi "ka vrare" metoden analoge. Te fotografosh nje cast, tani eshte ne doren e te gjitheve edhe me nje telefon te thjeshte, po keshtu edhe te degjosh muzike ne mp3. Mund t’i ndajme kujtimet tona dhe muziken tone te preferuar me te tjeret, vetem me nje klik. Dhe kufiri i ardhshem eshte “cloud”, sherbimet ne re qe do te na bejne te jetojme nje jete shumedimensionale ne 360 grade, gjithmone dhe kudo.

10. Librat elektronike- Ne kete pike, lamtumire edhe librave “te vjeter” tradicionale. Qe nga testet e para dixhitale me lidhje te thjeshta hipertekstuale eshte kaluar ne e_book (librat elektronike) qe ne disa vende i kane tejkaluar shifrat e shitjes ne krahasim me librat me flete. Edhe librat elektronike, fale funksionit te HTML5, do te jene akoma edhe me interesante dhe terheqes. Pritet dalja e iPad-it te Apple dhe e pasardhesve te saj (ndiq Amazon me seksionet e saj Kindle dhe Kindle Fire).

[xfiles]

nga i gjeni keto artikuj pseudoshkencor o burr i dheut,
hapja e gojes behet nga shume gjitare te tjere, majmuni dhe qeni te pakten qe di une,
dhe nje studim i para 20 viteve ka thene qe behet thjesht per te terhequr muskujt e fytyres qe lodhen, pak a shume si shtrijme krahet ose kembet e te gjithe trupin per te terhequr muskujt inaktive dhe te mpire per nje kohe te gjate.

Nese ka ndonje gjeni te me thoje se si duke hapur gojen na ftohet truri(me keq akoma oksigjenohet) te flase ose te heshte pergjithmone.
Ndoshta e ngaterrojne me qenin qe mban gojen hapur dhe llapen perjashta se nuk ka gjendrra djerse i shkreti.

[Tipiku]

Mendohet se ky liqen, i ndodhur nen trashesine prej 4 km te nje shtrese akulli, nuk eshte ne kontakt me atmosferen prej sepsku 20 milion vjetesh.
Duhej që të shponin për më shumë se dhjetë vjet, që të arrinin në sipërfaqen e liqenit Vostok.
Aty poshtë, nën një trashësie prej katër kilometrash akulli, një ekip shkencëtarësh ...rusë, zbuluan masën e ujit të ëmbël të liqenit të veçuar këtu e miliona vjet.
Provat e para, për ekzistencën e këtij liqeni u mundësuan nga radarët britanik (që i pasuan një hartimi dhe studimi të mirëfillt të shkencëtarëve nazist) gjatë dhjetëvjeçarit të 1970-ës. Liqeni është pjesë e 370 liqeneve të zbuluara dekadat e fundit të cilët, të cilët ndodhen nën sipërfaqen e akullit të Antarktidës.
Por, më i veçanti i këtij grupi liqenesh të zbuluar në Antarktidë, është ai i Vostok, pasi uji i ëmbël i këtij liqeni nuk ardhur kurrë në kontakt me atmosferën e jashtme të sipërfaqes së tokës, të paktën për më shumë se 14 deri në 20 milionë vjet dhe shkencëtarët besojnë se aty mund të zbulojnë forma të ndryshme jete “jashtëtokësore” të cilat kanë jetuar/ jetojnë të veçuara në errësirë e të pa ndikuara/infektuar nga atmosfera e tokës dhe forma e jetë që ekziston në sipërfaqe të saj.
Madje shumë shkencëtar, mendojnë se studimi i liqenit do t’u jap prova të forta për forma të ndryshme të jetës të pa njohura deri më sot, të cilat mund të ekzistojnë edhe në satelitët e talenteve të mëdhenj si Jupiterit, si dhe të Enceladus satelit i Saturnit.
Por teoritë më të “përparuar” bëjnë fjalë për forma të ndryshme jete jashtëtokësore dhe për baza sekrete ushtarake shkencore naziste. RIA Novosti, pohon se Gjenerali Gjerman, Kral Donitz, kishte deklaruar: “Në 1943-in, një nëndetëse gjermane, kishte krijuar një vendstrehim të sofistikuar, të jashtëzakonshëm në anën tjetër të globit”.
Sonda e shpimit të misionit rus në liqenin Vostok, qëndroi aty për shumë vite rresht, ku i theksuar ishte dyshimi dhe shqetësimi i shumë kolegëve të tyre të cilët shpreheshin hapur për rrezikun e një infektimi të mundshëm të ujërave nga sonda e shpimit.
Përpjekja filloi në vitin 1998 dhe vetëm vjet, shpimi mundit të arrinte disa metra mbi sipërfaqen e liqenit. Por, aty shkencëtarët rusë, u detyruan të ndalonin përpjekjet e tyre për shkak të frikës së ndryshimit të atmosferës së izoluar, por edhe të për shkak të ardhjes së dimrit të acartë e të fortë.
Sivjet, misioni i shkencëtarëve rusë, ndoqi një strategji të re: pesë metra mbi sipërfaqen e liqenit, sonda e zakonshme e shpimit, u zëvendësua me një strukur të re, e cila funksiononte me ngrohje, avull me anë të cilit mundën të shkrinin akullin deri sa të arrinin në nivelin e synuar.
Analizimi i kampionëve do të mundësonte në të ardhmen hapjen e rrugës së një epoke të re për gjeologjinë dhe astrologjinë, pasi liqeni Vostok, është nga më të rrallit dhe i vetëm në rruzullin tokësor, me një atmosferë “tokësore” të pa infektuar e të pastër.