Një lexim (tjetër) i Dialogut
Artikujt tjerë
Publikuar: 26.02.2012 - 18:51
1.Rezultati i negociatave mes Kosovës dhe Serbisë, i deklaruar të premten , mund të lexohet edhe kështu, fillon shkrimi autorial i ish- anëtarit të Ekipit të Unitetit në bisedimet për statusin e Kosovë dhe drejtorit të KPJ-së Veton Surroi.
Një, Kosova dhe Serbia janë pajtuar që statusi i Kosovës është ende i padefinuar, me gjithë Mendimin këshillëdhënës të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Ai është i padefinuar në marrëdhëniet mes tyre, është i padefinuar në marrëdhëniet mes Kosovës dhe BE-së, si dhe në marrëdhëniet mes Kosovës dhe organizatave të tjera multilaterale, duke filluar nga OKB-ja.
Dy, të dy vendet janë pajtuar që këtë gjendje të mosdefinimit ta legjitimojnë me një fusnotë me të cilën përshkruhet mosdefinimi i statusit (korniza ende valide juridike e Rezolutës 1244, si dhe Mendimi i GJND-së, i cili mund të shërbejë ndoshta dikur për një kornizë të ardhshme juridike).
Tre, të dy vendet janë pajtuar që derisa të mos definohet statusi i Kosovës, fusnota përshkruese do të lejojë që Kosova dhe Serbia të ulen në një tryezë në takime e organizata regjionale, dhe që, po që se është e mundshme, kjo fusnotë të aplikohet edhe në marrëdhëniet e Kosovës dhe BE-së.
Pika e katërt është e padeklaruar. Ajo thotë se, meqë të dy vendet kanë arritur të pajtohen se dikur duhet të përcaktohet statusi i Kosovës, për problemet e mbetura do të vazhdojnë t’i bisedojnë mes vete, problem pas problemi, muaj pas muaji, vit pas viti.
2.
Rezultati në cilësinë e marrëdhënieve është ky.
Kosova dhe Serbia nuk e kanë ndryshuar cilësinë e marrëdhënieve të tyre, as pas një viti negociatash. Madje, nuk kanë arritur as të vënë nënshkrime të përbashkëta në një copë letre të dakorduar bashkërisht, me çka nuk kanë arritur as ta njohin legjitimitetin juridik të njëri-tjetrit.
Ky është një problem esencial dhe nënkupton që Kosova dhe Serbia duhet t’i vazhdojnë negociatat në të ardhmen, derisa të krijojnë marrëdhënie stabile. Serbia, nëpërmjet të presidentit të vet, ka paralajmëruar se procesi i ardhshëm negociator do të duhej të zhvillohej rreth katër pikave (prej kishave deri te Veriu i Kosovës), pra rreth çështjeve të brendshme të Kosovës.
Koncepti i negociatave mes Kosovës dhe Serbisë mund të puqet me çështjen e njohjes së pesë shteteve të BE-së që nuk e kanë njohur Kosovën, çështjen e marrëdhënieve eventuale kontraktuale mes Kosovës dhe BE-së, si dhe çështjen e një kornize të re juridike të Kosovës. Meqë Kosova dhe Serbia janë pajtuar se statusi juridik i Kosovës është i padefinuar, sipas Rezolutës 1244, atëherë do të nevojitet një rezolutë e re e KS të OKB-së që do të definojë këtë. Në këtë kontekst, negociatat e ardhshme mes Kosovës dhe Serbisë mund t’i adresojnë çështjet e hapura mes dy vendeve, me ndërmjetësimin evropian (dhe ndoshta amerikan), në mënyrë që Serbia të japë pëlqimin për rezolutën e re të KS të OKB dhe për një ndryshim të qëndrimit të vendeve të BE-së që nuk e kanë njohur Kosovën.
Kosova dhe Bashkimi Evropian nuk kanë shumë gjasa për ta ndryshuar shpejt marrëdhënien e tyre të ndërsjellë. BE-ja do të vazhdojë t’i ofrojë Kosovës perspektivë evropiane. Kjo pako e “perspektivës” është më e prekshme për Tajvanin, edhe pse ky vend nuk ka aspiratë evropiane ka negociim të suksesshëm liberalizimi vizash dhe marrëdhëniesh tregtare. Bashkimi Evropian mund ta ftojë Kosovën të fillojë stërvitjet për proceset e ardhshme integruese, në formën e premtimit për një studim fizibiliteti (që nuk do të thotë, automatikisht hapje e procesit të Marrëveshjes së Stabilizim –Asociimit).
Serbia dhe Bashkimi Evropian kanë gjasa të ndryshojnë në formë cilësore marrëdhënien e tyre, duke e marrë Serbia statusin e kandidatit për shtet anëtar.
3.
Kosova dhe Serbia kanë pasur rast për të përmirësuar në formë substanciale marrëdhëniet mes vete. Serbia ka pasur një qeverisje stabile dhe cakun e të fituarit të statusit të vendit kandidat. BE-ja ka mundur që të kërkojë që Serbia dhe Kosova të normalizojnë marrëdhëniet mes tyre, si parakusht për dhënien e statusit të kandidatit. Kosova ka mundur të shpjegojë, me një politikë të përbashkët me fuqitë evropiane, se çka e konsideron “normalizim”. Në mungesë të një shpjegimi të qartë, çka do që është dakorduar në Bruksel gjatë dymbëdhjetë muajve të fundit, është trajtuar si “normalizim”.
Kosova ka hyrë në këtë proces negociator pa artikulim të qartë caqesh e objektivash që do të arrijë, të akorduar apo jo me përkrahësit perëndimorë të pavarësisë.
Brukseli (pjesa e Shërbimit të ri diplomatik të BE-së) ka hyrë në këtë proces negociator me qëllim që të zhbllokojë status quo-në në Kosovë, të tërheqë Serbinë më shumë nga BE-ja dhe - të tregojë se është shërbim diplomatik që shërben për diçka.
Serbia ka hyrë në këtë proces negociator me cak të qartë avancimi drejt statusit të kandidatit pa humbur natyrën e tanishme të marrëdhënieve me Kosovën (që është kontestimi i suksesshëm i pavarësisë, i sovranitetit dhe i funksionalitetit të vendit).
Ata që hynë në këtë proces negociator me caqe të qarta i arritën ato.
4.
Rasti i humbur për të arritur normalizimin nuk do të përsëritet shpejt.
Serbia dhe Kosova do të hyjnë në ciklet e veta zgjedhore (parlamentare e presidenciale në Serbi më 2012, në Kosovë ndoshta 2012 e 2013), gjë që prodhon një “jostabilitet normal”.
BE-ja ka ende formën e kushtëzimit të Serbisë (dhënien e datës për hapjen e negociatave për aderim), por këtë do ta bëjë vetëm kur të jetë e qartë situata politike në Kosovë dhe në Serbi. Ajo mund të mos jetë stabile siç ka qenë në këto dy vitet e fundit.
Kosova është pajtuar me Serbinë që status quo-ja në Kosovë të mos ndryshojë deri sa për këtë të mos pajtohen të dy vendet.
Të dy vendet po ashtu janë pajtuar që distanca mes të dyjave karshi aftësisë për aderim evropian mund të thellohet edhe më tutje.
Bashkimi Evropian do t’i njoftojë të dy vendet se kur duhet sërish të ulen për të shikuar se si të zhbllokohet status quo-ja e sapokrijuar.
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga Pika-Kufi.1-31
Krijoni Kontakt