DOSJA: origjina Pellazgjike; nga erdhen, kush ishin Pellazgët ?

[EncounterAL]

1.

Sir Matthew De Rentsi (Cullen 1577 - Athlone 1634),
=======================================
pasardhes i Gjergj Castrioti Skenderbeut,
. . . linguist . . . etj. . .
i interesuar vecanerisht ne gjuhen Irlandeze . . .

. . .
hartoi ne Gjuhen Irlandeze
. . . nje gramatike . . .
. . . nje fjalor . . .
. . . nje kronike . . .
-------------------- Libri_1 - (fleta 213)--------------------
Historical Sketches of the Ancient Native Irish and Their Descendants
Autor: Christopher Anderson
Publ. Geo. B. Whittaker , 1828
--------------
http://www.archive.org/stream/histor.../n240/mode/2up

==========================================

2.

Popujt Epidii, Damnii, etj
==================
Per popujt Epidii, Damnii, etj lexova ne librin:
-----------------Libri_2 -----------------
History of Scotland from the earliest period to the middle of the ninth century
Autor: Alexander Low
Printed for Bell & Bradfute, 1826 - History - 498 pages

http://books.google.co.uk/books?id=e...d=0CDcQ6AEwAQ#

=============================================

3.
Pyetje per Epidii, Damnii, Druidet etj. dhe Pellazget
====================================
Lexova per pasardhesin e Skenderbeut, De Rentsi, dhe interesin e tij te
madh per gjuhen e Irlandes, vendi qe u be streha e fundit e Druideve.

Me tej mesova se kronikani i Justinianit, Marcellinus Illyriciani,
i kerkoi gjate Druidet-Kelte derisa i gjeti ne vitin 368 te izoluar ne
ishullin Britanik te Mann-it.

Me tej, arrita te lexoj (nga libri_2) per popujt antike Epidii, Damnii, Pali etj.
(po ngjis 2 paragrafe nga libri_2)


Pyetja: Si qendrojne keta popuj antike ne raport me Pellazget ?

[Kreksi]

1.




Per popujt Epidii, Damnii, etj lexova ne librin:
-----------------Libri_2 -----------------
History of Scotland from the earliest period to the middle of the ninth century
Autor: Alexander Low
Printed for Bell & Bradfute, 1826 - History - 498 pages
===========

3.
Pyetje per Epidii, Damnii, Druidet etj. dhe Pellazget
====================================
Lexova per pasardhesin e Skenderbeut, De Rentsi, dhe interesin e tij te
madh per gjuhen e Irlandes, vendi qe u be streha e fundit e Druideve.

Me tej mesova se kronikani i Justinianit, Marcellinus Illyriciani,
i kerkoi gjate Druidet-Kelte derisa i gjeti ne vitin 368 te izoluar ne
ishullin Britanik te Mann-it.

Me tej, arrita te lexoj (nga libri_2) per popujt antike Epidii, Damnii, Pali etj.
(po ngjis 2 paragrafe nga libri_2)


Pyetja: Si qendrojne keta popuj antike ne raport me Pellazget ?

Pershendetje EncounterAL,

Nuk kam mundsi ti lexoj te gjitha keto libra mbrenda nates por jam i interesuar qe ti lexoj, per momentin jam duke perfunduar kete dosjen per origjinen Pellazge parë nga nje kand tjeter, nga një libr per Historin e Herodotit bouar ne Paris më 1802...ku ne kete Esseje autori spjegon te ere historine e Pellazgëve, e zgjodha kete materjal qe ta ndaj më ju per arsyen e vetme, se, sipas ketij libri, del krejt e kunderta se si ne i shohim pellazgetdhe si i shohin te tjerët, pra ne kete dokument ndjeket i tere rrugetimi i pellazgeve si dhe origjina e tyre, qe te themë te drejten, edhe une jam si ju te shumtët qe besojmi se Pellazget janë autokton e jo te ardhur, mirepo kjo nuk do thote gje vetem me nje autor, te shohim dhe te mesojmi edhe me tej se a ishin apo nuk ishin autokton pellazget dhe se a rrjedh gjuha shqipe nga nga gjuha pellazge apo e kunderta, ndoshta pellazget e moren gjuhen shqipe nga ne ?
Koheve te fundit, sipas te dhenave jera te arkeologeve moderne deh shkenctareve te tjere, dalin edhe te dhana tjere se pelalzget jane te ardhur nga azia e vogel, dhe me se shumti me tronditi kjo poema e Naim Frasherit aty ku thote: Ishte një ditë

Naim Frashëri

Që pellasgjitë

Posi një dritë

Mbuluan dhenë =mbuluan tokën..

Duall ng' Asia =(Dolen nga Azia...)

Si mizëria...?

Dhe me ania =(më anije)

E hodhë denë.=(u hodhen kendej) ?
============================
Pra duke u nisur nga keto vargje si dhe Eseja e ketij librit te botuar paar 200 vitesh më le te dyshoje se pellazget jane te ardhur nga azia dhe se nuk ishin sterghyshrit tane por ketu jane bere disa ngatrrime diku...tek e fundit, ne jemi autokton dh ilire, nje popull mitik nuk mud te konsiderohet si fakt historike edhepse ka shume auto tjere qe thojne epr ne se shqiptaret jane pasardhesit e pellazgeve.

[EncounterAL]

1.

. . . popuj antike ne raport me Pellazget ?

--------------------------------------------------------------------

. . . vijon postimi nr. 11


Kam permendur ne postin nr. 11 qe :
1.
Amianus Marcellinus i gjeti Druidet - Kelte . . .
2.
nder popujt Kelte, grupi " Danan - Damnii " . . . arriti ne Irlande ne
vitin 1250 para eres sone . . .

---------------------------------------------------------
Ngjitur jane dy paragrafe qe flasin per keto fakte.

Ngjitjet( fletet 402 dhe 403 ) jane nga libri:

============= Libri =============
A new edition of Toland's History of the Druids: (1814)

Autore:
Toland, John, 1670-1722;
Desmaizeaux, Pierre, 1673?-1745;
Huddleston, Robert, ed

Subjekt: Druids and Druidism; Mythology, Celtic

Publ. : Montrose, Printed by J. Watt, for P. Hill, Edinburgh; [etc., etc.]
-------------------------
http://books.google.ca/books/about/A...AJ&redir_esc=y

========================================
shenim: ne fletet nr 420 - 421 diskutohet emri " Albania ", citohet edhe Tit Livy.

[EncounterAL]

Marcellinusi i Justinianit ka nje shkrim " Scoti per diversa vagantos " .
Kete e pashe kur po lexoja rreth "Duan Albanach poem " (fleta nr 323 / 487 )
tek libri qe vijon:
============ Libri ================
The Irish version of the Historia Britonum of Nennius, Volume 1848, Part 1
Nennius, Irish Archaeological Society, Algernon Herbert, 1848

http://books.google.co.uk/books?id=r...gbs_navlinks_s
=================================

Dy paragrafet e tjere qe po ngjis jane nga fletet nr. 270-271.

Ku mund te mesoj dicka rreth ketij shkrimi te Marcelinit ?

[EncounterAL]

Shkruhet qe nje nga ndertimet me gure ciklopike te Pellazgeve,
konkretisht nje tryeze e larte e ndertuar me tre gure, quhet " Taula ".

A lidhet me nje objekt te tille emri i Taulanteve ?

[Kreksi]

Shkruhet qe nje nga ndertimet me gure ciklopike te Pellazgeve,
konkretisht nje tryeze e larte e ndertuar me tre gure, quhet " Taula ".

A lidhet me nje objekt te tille emri i Taulanteve ?

Nuk perjashtohet edhe kjo munësi; Taula, apo ndoshta Tabula, pllaka guri, rrasa apo Tavolina ?

Mirëpo mendoj se emri i fisit ilirianë Taulant duhet te këtë kuptimin shqip qe kuptohet me =talimin e metaleve= me talu thollua duke rrahur metalet apo shkrirja e xehes...shembull kemi Pirustet...qe ende sot pirusti eshte lenda e pare per shkrirje te metaleve..Mirepo e kam hasur edhe tek nje dokument se vjen nga emri i nje princi taulantus, por edhe ky duhet ta kete origjinen diku ngandonje emer ilirê besoj. shendet !

[Kreksi]

Problematika Pellazge:

ETNOGJENEZA SHQIPTARE NË KËRKIMET SHKENCORE TË NJË ARVANITASI
13 Shkurt, 2011



Posted by Fejzula Abdulai

Shumë studiues të dalluar në fushën shkencore janë orvatur të nxjerrin në dritë etnogjenezën e shqiptarëve si një ndër popujt më të vjetër në Ballkan. Janë krijuar teza të ndryshme, ndokund në mënyrë hipotetike, ndokunt me fakte të ndryshme, janë dhënë prova të cilat dëshmojnë se ky popull është më i vjetër dhe autokton. Këtë në rradhë të parë e kanë konstatuar autorët shqiptarë, pastaj edhe të huajë (evropjanë dhe një pjesë e studiuesëve sllavë). Të parët kanë ardhur në përfundim se më të vjetër janë shqiptarët e pastaj të tjerët. Tek autorët sllavë konstatimet nuk janë të unifikuara, sepse disa prej tyre mendojnë se grekët dhe vllehët janë më të vjetër e pastaj shqiptarët. Sidoqoftë, mund të përfundohet se, populli shqiptar bën pjesë në popujt më të vjetër në rajonin e Ballkanit, dhe se, gjuha shqipe është ndër më të vjetrat e determinuara në grupin e gjuhëve indoevropjane. Në këtë punim nuk kam për qëllim që të bëj ndonjë analizë të hollësishme mbi këtë temë, sepse këtë e kam bërë më parë në një punim të cilin e kam publikuar në faqet e internetit në gjuhën shqipe.

Në vazhdim do të bëj një shqyrtim të përgjithshëm të një studimi mjaft thelbësor shkencor mbi arvanitasit (shqiptarët) e Greqisë dhe grekët të bërë në kohën e fundit nga një studiues i dalluar arvanitas (shqiptar) nga Greqia i quajtur Aristidh P. Kola. Të gjitha të dhënat e legjendave dhe traditave, pastaj edhe literaturës përkatëse të cilës i është referuar, i patën ndihmuar për të ardhur në konstatime dhe përfundime shkencore të cilat i ka sistematizuar në librin e tij të titulluar “ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKËVE”. Ky libër voluminos, i ribotuar 10 herë në Greqi dhe, për shkak të cilësisë së dalluar shkencore, është përkëthyer edhe në gjuhën shqipe dhe botuar për herë të parë në Tiranë në vitin 2002.

Gjatë leximit të këtij libri, i cili më ra ndër duar kohën e fundit, qesh i befasuar me konstatimet dhe përfundimet shkencore të këtij arvanitasi grek, ku në sajë të miteve dhe legjendave të cilave iu referohet dhe literaturës së bollëkshme shkencore, që për mua, fatkeqsisht, e pakuptueshme, e tëra ështe e shkruajtur në greqisht dhe e pa përkëthyer në gjuhën shqipe, vjen në përfundim se shqiptarët (arvanitasit) dhe grekët (helenët) janë të një origjine (pellazge) dhe më të vjetrit në Ballkan. Kjo aq më tepër nga faktsi se, askund në histrografinë sllave të cilën kam patur mundësi ta lexoj për një kohë më të gjatë, nuk mund të shihet se këta dy popuj të lashtë janë të një origjine, por thuhej vetëm se, më të vjetër janë grekët, pastaj shqiptarët e vllehët. Për shqiptarët thuhet se janë me origjinë ilire, por edhe trakase. Për grekët nuk ka ndonjë të dhënë të veçantë. Në historiografinë shqiptare (mendoj për atë të Shqipërisë) nuk kam patur rast që të shoh ndonjë njgjajshmëri mbi etnogjenezën pellazge të grekëve me atë të shqiptarëve. Me fjalë të tjera, këta dy popuj të lashtë, sipas përfundimeve shkencore të këtij arvanitasi (shqiptari grek), qenkan të një origjine, d.m.th. nga pellazgët parahistorikë, dhe pastaj gradualisht janë divergjuar duke u formuar në kombe më vete, me gjuhë dhe tradita të ndryshme!

Qëllimi i këtij autori ka qenë që të kontrollojë lidhjet e arvanitasve (mendon për shqiptarët e vjetër e jo për këta të fundit të migruar në Greqi) dhe me grekët, ose helenët. Këtë e ka filluar nga helenët e viteve paraklasike dhe të atyre që padyshim mendohej se janë helenë.Nga të dhënat faktografike dhe legjendave të cilave iu referohet, ka ardhur në dy konstatime të papritura. Konstatimi i parë është se, lidhjet e arvanitasve me helenët e lashtë kanë qenë vetëm pak gjuhësore, kurse në konstatimin e dytë vjen nga faktet të cilët dëshmojnë se lidhjet e identitetit të helenizmit të ri me atë të arvanitasve janë mjaft të fuqishme. Mirpo, megjithatë, siç do shohim më vonë, teza e këtillë e këtij autori ka ardhur në kundërshtime të ashpërta nga ana e autorëve të sotëm grek. Këtë kundërshtim e mbështet me faktin se në kryengritjen greke kundër okupuesit osman të vitit 1821, sipas autorëve grek, paskan marrë pjesë vetëm grekët të quajtur “arvanitas” ose “turkarvanitas” ose “shqiptarë”. Me fjalë të tjera aty paskan marrë pjesë vetëm arvanitasit të kofesionit mysliman të cilët ata nuk i konsiderojnë si shqiptarë. Me këtë ata kanë synuar që para botës të tregojnë se grekët nuk kanë patur ndonjë lidhje me arvanitasit (shqiptarët). Qëndrimet e këtilla tendencioze dhe të papërfillta, e angazhuan akoma më tepër në kërkimin e fakteve me të cilët ai do vijë në përfundim se arvanitasit nuk do të ishin barbarë, por gjuha e tyre do të kishte lidhje me atë të Homerit, ashtu siç mendojnë edhe autorët e sotëm grek për gjuhën greke. Në fakt ky vjen në përfundime shkencore për të cilët mendon se janë të pakntestueshme, se arvanitasit dhe grekët, jo vetëm që janë më të vjetër, por se janë edhe të një origjine! Ai thotë se helenët (grekët) dhe arvanitasit (shqiptarët), nuk janë të imigruar në Ballkan prej jashtë, por janë pasardhës të drejtpërdrejtë të pellazgëve parahistorikë të popullzuar në Ballkan e më gjerë (në Italinë Qendrore, në Azinë e Vogël e në Afrikën Veriore). Por jo vetëm kaq. Ai shkon akoma më tutje, sepse tani del pyetja, prej ku dalllimi kaq i madh gjuhësor në mes grekëve (helenëve) të sotëm dhe arvanitasve (shqiptarëve) që sot jetojnë në Greqi të cilën e quajnë si vend të tyre, dhe që tani aty dalin si dy kombe më vete. Për këto do na flasin konstatimet e mëtutjeshme të cillët gjer tani nuk kemi patur rast që t’i shohim në ndonjë vepër tjetër.

Pasi qenkan pellazgët paraardhës të helenëve (grekëve) dhe arvanitasve (shqiptarëve), atëheren ëshë e udhës që të jepet një vështrim i përgjithshëm për ta.

Kush janë pellazgët.- Ky popull parahistorik, sipas këtij studiuesi, është çelësi që mundëson në zgjidhjen e problemeve historike, jo vetëm në Greqi, por edhe në hapësirën më të gjerë Ballkanike, në gadishullin e Italisë, Azisë së Vogël dhe Afrikës Veriore, përfshirë edhe ishullion e Qipros. Prandaj, nga ana e shumë autorëve lindën mjaft teori për pellazgët. Në të shumtën e tyre ata konsiderohen si paraardhës të ilirëve (paraardhës të drejtpërdrejtë të shqiptarëve) dhe të gjithë fiseve të lashtë helene (greke). Në disa nga këto teori ata quhen si ilirë të pastër. Mirpo, duke parë se në kohën e fundit në mes vetë autorëve grekë lindën mjaft mosqartësira dhe një anshmëri e papërfilltë në fushën shkencore, autori i kësaj vepre, në studimet e veta, niset me autorët e lashtë, që sipas mendimit tim, ka të drejtë, sepse vetëm në këtë mënyrë mund të nxirren konstatime më afër së vërtetës për pellazgët. Duke u nisur nga traditat dhe legjendat e vjetra që sot ekzistojnë në popull, vjen në përfundim se njerzit e parë që e popullonin vendin e Greqisë së sotme, quheshin pellazgë, kurse vendi quhej Pellazgji. Sipas të dhënave të Herodotit, pastaj historianëve të tjerë, gjeografëve, legjendave e traditave të vjetra, Greqia aso kohe quhej Pellazgioti ose Pellazgji, kurse banorët e saj pellazgjiotë ose pellazgë. Nga ana tjetër, tek studiuesit klasikë ekzistojnë mëdyshje. Disa janë të mendimit se në një lashtësi shumë të largët emri pellazg nuk ka ekzistuar. Si popull ata kanë ekzistuar, por me emër tjetër. Sipas legjendave e traditave (edhe pse vështirë të konstatohej.f.a.) janë quajtur akejë, danaj e helenë.

Madje, autori Aristidh Kola, duke iu referuar traditave të vjetra të ruajtura nga dietarët antikë, nxjerr në dritë shumëçka mbi këtë popull të shumë folur parahistorik. Sipas traditave, thotë ai “Kombi pellazg i barabartë me zotin që mbiu mbi malet pyjedendur, ose në Tokën e zezë, për të qenë lindësi i të gjithë soit njerëzor, shihet se Isiodi nuk e ka modifikuar traditën që pellazgët janë ata që kanë lindur popullin helen, na përcjell bindjen se ata janë lindësit e të gjithë njerëzimit…” Në mitet përmendet se mbret i popullit të lashtë arkadian pat qenë Pellazgu, i cili nuk mund të jetë i lindur nga njeriu, por nga perëndia. Ai është biri i Diellit dhe nënës Tokë. Traditat që i ruan Herodoti, bëjnë në dije se në kohën e vjetër Greqia qenka quajtur Pellazgji. Pastaj ai përmend se fiset e vjetra si jonët, athinejtë, eolët dhe dodonët, janë pellazgë. Edhe poeti i madh tragjik Eskili, poashtu përmend traditat e vjetra. Sipas tij grekët patën qenë të bashkuar në një shtet, icili fillonte që nga Peloponezi gjer në Iliri. Fëmia e popullit që jetoj aty thotë se ka qenë Pellazgu. Ky ishte kryetar i tyre dhe ata prej tij e muar emrin kombi pellazg. Thotë se vendi im (Pellazgu) shtrihej edhe nga ana tjetër e malit Pind, vendit të peonëve dhe maleve të dodonëve. Aty pat kaluar lumi Struma që e bënte tokën shumë pjellore. Herodoti, nga ana tjetër, poashtu përmend Tesalinë si një fushë të pellazgëve, kurse tesalët i quan fise panhelene. Sipas tij del se fiset helenë patën qenë pellazgë (jonët, dorët e eolët). Për gjuhën që flisnin pellazgët është vështirë të konstatohet, por një mund të supozohet se ata flisnin barbarisht, d.m.th. gjuhë të huaj. Mirpo, bindja e autorit të kësaj vepre, është se helenët e paskan folur të njëjtën gjuhë.

Nga kjo e thënë e shkurtër që përmendëm më lartë po shihet se kush janë pellazgët. Për ndonjë dyndje të madhe (migrim) historike të tyre në këtë studim nuk mund të shihet. Por, tani të shohim se si pat qenë shtrirja gjeografike e tyre.

Ky popull parahistorik, sipas të gjitha gjasave, u vendos në një hapësirë që fillon prej gadishullit Apenin, vazhdon në Ballkan, në Azinë e Vogël dhe në bregdetin e Afrikës Veriore. Gjeografi antik, Stroboni përmend: “Pellazgët ishin fise të lashta që u vendosën në Greqi dhe përveç Eolisë dhe Thesalisë…ata banuan edhe në Kretë, siç thotë Homeri…” dhe Nga ana tjetër, Antiklidhi nënvizon se, edhe vendet Limno dhe Imbro qenë banuar nga pellazgët. Madje në Apenin (Itali) qenë banuar Torino dhe Avian. Siç shihet, shtrirja e këtij populli pat qenë mjaft e gjerë.

Filozofi antik Platoni në veprat e tij i vë në dyshim përfundimet e Herodotit, sepse siç thotë: “Çdo gjë që ne sot nuk e kuptojmë dhe nuk e njohim në gjuhë, ka të ngjarë të jetë Barbare, por ka të ngjarë të jetë e të duket e tillë për shakak të vjetërsisë”. Sipas kësaj, thotë autori Kola, këtu ai për herë të parë vë fenomenin e zhvillimit të gjuhës, ose themelet e shkencës së gjuhësisë. Megjithatë, përmend edhe ata që këtu nuk i quajnë helenë pellazgët dhe që injorojnë gjuhën shqipe bashkë me të edhe pellazgjishten. Sot disa autorë shqiptarë, thotë Kola, i kundërshtojnë paraardhësit e tyre të shek. XVIII dhe XIX, të cilët janë të mendimit se pellazgët nuk janë paraardhës të përbashkët të ilirëve dhe helenëve. Kjo bie ndesh edhe me konstatimet e Tukididit. Konstatimet e këtilla të disa autorëve shqiptarë më tepër janë të natyrës subjektive duke patur më tepër karakter politik, nënvizon ai. Përveç konstatimeve që mund të shihen në këtë vepër të paraqitura gjer tani lidhur me pellazgët nga autorë të ndryshëm, si ata të kohës antike e asaj së më vonshme, përsëri mund të thuhet se dalin disa probleme që duhet sqaruar. Ato janë: 1. Ndryshimi i gjuhës, që përcaktoi edhe Homeri, 2. Zhdukja e emrit “pellazg” që nga koha e Homerit dhe 3. Mosekzistenca e një qytetrimi zyrtar pellazg që do ta provonte ekzistencën e tij me shkrim.

Përgjigjen e këtyre problemeve mundohet ta japë vetë autori. Ai është i mendimit se nuk bëhet fjalë për gjuhë të ndryshme, siç mendojnë gabimisht disa autorë të tjerë, por fjala është vetëm për gjuhën greke në fazat fillestare të saj. Me fjalë të tjera, thotë ai, ky është zhvillim i dialektit të Homerit dhe Atikës, d.m.th. zhvillim natyror i gjuhës së lashtë të pellazgëve. Në këtë, sipas mendimit të tij, pat ndihmuar shtrirja e gjerë hapsinore e pellazgëve duke filluar nga Italia gjer në Azinë e Vogël dhe Afrikën e Veriut. Faktori i këtillë gjeografik pat ndihmuar edhe në ritmat e ndryshme të qytetrimeve të cillët gradualisht iu përshtateshin hapsirave. Në fakt, faktori gjeografik- natyror, i cili luan një rol me rëndësi në zhvillimin e njeriut, e pat ndryshuar gradualisht gjuhën e traditat e përgjithshme, dhe me këtë patën filluar të paraqiten grupe më vete të njerëzve me emra ta ndryshme të dalë nga pellazgët. Me këtë, siç shihet, nuk ka zhdukje të pellazgëve parahistorikë, as të emrit pellazg, thotë ky autor në përfundimet shkencore të tij, por vetëm një coptim në fise të këtij kombi të madh që filloi gradualisht të zëvendësohet me emrin “Akej”, “danaj” e tj. Në këtë mënyrë filluan të paraqiten edhe qytetet-shtet. Kështu lindën edhe popujt helenë të ndarë në fise, në arë, mirmidonë, helenë, minenj, flegë, kademianë, e tj. Këto grupe njerëzish më tutje filluan të bashkohen në dorë, jonë dhe eolë, dhe së fundi, thotë ai, del emri i përgjithshëm helen. Për çështjen e ndërrimit të emrit të një populli, mendon se është një fenomen i zakonshëm në historinë e çdo populli. Kështu, prijësit e fiseve mund të ishin edhe emërdhënës kur duhej të caktohet emri i fisit. Ndikimin mund ta zgjeronin edhe tek fise të tjera. Greqia dhe helenët emrin e tyre e morën rreth shek. VIII-VII p.e.re. Këtë emër Homeri e quan si një vend të vogël rrëzë maleve të Pindit dhe që ka gra të bukura, nën pushtetin e Akilit. Fiset e lashtë gradualisht zhduken duke u zëvendësuar me sundimin e helenëve. Këta të fundit gjatë historisë e kanë ndërruar shumë emrin, por në esencë janë të njëjtët, konstaton studiuesi Kola. Kjo, thotë ai, ndodh edhe me popujt e tjerë që sot gjenden në Ballkan ose më gjerë. Edhe tani grekët, përkatësisht Greqia ka emra të ndryshme. Nga vetë grekët quhet “Hellas”, nga europjanët “Greece”, kurse nga turqit “Junanistan”. Kështu ndodh edhe me vendet e tjerë. Shqiptarët sot me të njëjtin emër quhen nga vetë shqiptarët, nga europjanët quhen “albanë”; para disa shekuj “arbëreshë”; më përpara “ilirë” dhe në lashtësi ndoshta me siguri “pellazgë”. Pra vetëm emri ka ndryshuar, kurse populli mbetet i njëjtë.

Për lidhjet e pellazgëve me fiset e njohura helene, autori iu referohet traditave të Homerit. Sipas tyre fisi i jonëve konsiderohej si pellazgjik, kurse i dorëve si helen. Edhe fisi i madh helen i eolëve sipas informacioneve të këtij historiani antik, ishin pellazgë. Pra që të tre këto fise helene patën dalë nga gjiri i pellazgëve. Mirpo, sipas disa historianëve të kohëve të fundit, shihet se periudha e helenëve filluaka prej epokës së akejve, sepse popujt para tyre i quajnë paraakej. Mendim i cili nuk përkon me konstatimet e autorit të këtij studimi. Në vazhdim nënvizon ky autor se, ata që konsiderojnë helenët autoktonë dhe ndërkohë veçojnë prej tyre pellazgët, bien ndesh me legjendat e lashta sipas së cilave banorët e parë të këtij vendi janë pellazgët. Pra, sipas përfundimit të këtij autori, “grekët e shqiptarët përbëjnë një fis”. Megjithatë, qëllimet e sotme politike të të dy vendeve aktuale, thotë ai, nuk e lejonë një gjë të tillë!

Si e shpjegon etimologjinë e emrit pellazg ky arvanitas? Për etimologjinë e këtij emri parahistorik përmend disa variante. Sipas njërit, fjala “Pellazg”, vjen nga fjala “Plasin” dhe “Pelago” që do të thotë se janë të ardhur nga Pelagu, edhe pse kurkund nuk përmendet se janë të ardhur nga Pelagu (nuk përmendet se ku gjendet ky vend). Po të kishin ardhur prej aty prap do të quheshin Pelagë e jo pellazgë, siç po i quajmë edhe ne. Gjeografi Strabon fjalën “Pellazg” e nxjerr nga “Pelarg”. Ky është emri i dytë që u kanë dhënë helenët dhe athinejtë. Autori Myler është i mendimit se vjen nga fjala “Pelin” dhe “Argo”. Kjo e dyta është pellazge dhe ka kuptimin fushë. Në fund është i mendimit se bëhet fjalë për ata që jetojnë në fushë. Homeri rajonin e Tesalisë e quan “argo pellazg”, që ka kuptimin fushë pellazge. Në gjuhën shqipe është e ruajtur rrënja e fjalës argo (ar-) dhe përdoret si “arë” dhe kuptimin fushë e mbjellur me diçka. Në sajë të varianteve që i përmendëm lidhur me etimologjinë e fjalës pellazg, autori Kola personalisht mendon se mendimi i Strabon-Mylerit mund të jetë më afër së vërtetës sepse mbulon, si nga ana gjuhësore ashtu edhe nga ana kuptimore, fjalën “Pellazg”. Ekzistojnë edhe variante të tjera për etimologjinë e kësaj fjale ku jepen sqarime të ndryshme, por besoj se nuk është e nevojshme që t’i përmendim sepse janë më lark të vërtetës.

Helenët dhe ilirët vijnë nga e njëjta farë pellazge.- Duke u bazuar në tezën e vet se pellazgët janë paraardhës të përbashkët si të ilirëve ashtu edhe të helenëvë, ai këtë është munduar ta argumentojë, përveç legjendave dhe fakteve të ndryshme që i ka patur në dispozicion, edhe në sajë të faktorëve natyrorë-gjeografik që kanë ndikimin e vet në zhvillimin e njeriut (ky, siç shihet, është thjeshtë një përcaktim deterninist i tij, por fakt i mundshëm për të nxjerrjë në dritë të vërtetën). Në fakt, sipas tij, meqë pellazgët kishin një shtrirje të gjerë hapsinore prej Italisë Qendrore gjer në Azinë e Vogël, nuk mund të kenë patur qytetrim të njëjtë, përveç emërtimeve dhe toponimeve të njëjta. Karakteristikat e tjera i kanë patur mjaft të ndryshme. Nga ky fakt, ai pyet, pse vetëm në Greqi pati një qytetrim mjaft të përsosur. Për këtë është i mendimit se popujt pellazgë u modifikuan sipas vendeve ku u vendosën dhe popujve me të cilët patën marrëdhënie. Nga ana tjetër, prap mbetën cilësi të përbashkëta të cilat studiuesit i mundësojnë që të vijë në përfundim në origjinën e njëjtë të këtyre dy popujve. Në kohët e sotme, studiuesit që merren me këtë çështje, duke gjetur karakteristika të përbashkëta të përcjellura me dëshmitë e së kaluarës, t’i emërojnë pellazgët sipas vendit ku patën jetuar, si bie fjala, italopellazgë, pellazgë, trakopellazgë, e kështu njgjajshëm. Herodoti ka qenë i mendimit se gjuha me kalimin e kohës nuk mund të ndryshojë. Nga kjo mund të mendohet se helenët gjatë gjithë kohës të flisnin gjuhën e tyre. Ndaj mund të thuhet se pellazgët nuk ishin helenë, sepse gjuha e tyre nuk ishte e njëjtë me helenishten. Pellazgët që mbetën në vendlindjen e paraardhësve të tyre, në veriperëndim të Ballkanit, mbetën prapa në krahasim me ata që zbritën në Greqinë Jugore. Me kalimin e kohës u paraqitën ndryshime mjaft të theksuara në mes tyre. Pelazgët e zonave veriore që nuk u përzienë me ata të jugut, u quajtën “ilirë”. Nga kjo edhe vendi u quajt Iliri. Kuptimi i kësaj fjale do të thotë vend malor ose i lartë dhe prej kësaj banorët u quajtën ilirë. Nga të dhënat e këtilla faktografike, ky arvanitas vjen në një përfundim shkencor se, helenët dhe ilirët janë me origjinë të njëjtë pellazge. Për këta të fundit thotë se vendlindjen e kanë në Ballkanin Perëndimor. Mirpo çfar mendojnë autorët e sotëm grek lidhur me këtë tezë të këtij arvanitasi. Vall edhe ata janë të një mendimi apo mbrojnë ndonjë tezë tjetër që bie ndesh me këtë.

Ç’mendojnë autorët grek për origjinën e helenëve.- Për të parë mendimin e historianëve grek të kohës më të re lidhur me zanafillën e helenëve, Kola pat marrë mendimin e dy autorëve, Kordat-it dhe Saqelari-ut. I pari për këtë çështje bën fjalë në veprën “Historia e Madhe e Greqisë” (botimi i 1956) dhe i dyti në veprën “Historia e kombit grek” (botimi i 1970). Që të dy këta autorë janë të mendimit se pellazgët nuk kanë lidhje me grekët. Saqelariu në studimet e veta shumë pak u kushton kujdes pellazgëve, kurse në veprën e Kordat-it nuk mund të shihet asgjë. Meqe nuk pajtohen me këtë tezë, atëheren vetë pyesin, ç’ishin vallë në të vërtetë grekët dhe prej ku e kanë zanafillën. Në fakt në këto vepra, thotë autori i kësaj vepre, ata orvaten që të përgënjështrojnë autorët e tjerë dhe mitet e lashta helene, duke përdorur prova shumë të thjeshta pa ndonjë mbështetje të fortë shkencore. Për të gjitha zbulimet arkeologjike të qytetrimit helen ata kanë qëndrim skeptik. Për Homerin mendonjnë se ka qenë vetëm një përallëtar e kurgjë tjetër. Mendimi i tyre është se helenët janë aziatikë, të imigruar nga Azia e Vogël, nga Mesopotamia, nga Egjypti edhe nga vende të tjera të Lindjes së Afërme. Me fjalë të tjera kanë origjinë semite. Atëheren autiri i studimit në fjalë (Kola) bën pyetje: Përse këta autorë nuk e përmendin gjuhën, traditat ose legjendat? Përse nuk e kontrolluan rastin e ngulimeve pellazge ashtu siç ua paraqesin autorët e lashtë, si traditat popullore? Helenët ose akejët që bënë betejën e tyre në Trojë gjetën popull të njëjtë , me të njëjtin civilizim, me të njëjtën gjuhë dhe fe e tj. Pse nuk e bënë kontrollin e kësaj cilësie të tyre. Nuk tregohet askund një emigrim i akejve në Azinë e Vogël, nëse nuk i marrin parasysh pellazgët të cilët nuk i konsideronin si grekë. Po ashtu, këta autorë grekë, nuk e shpjegojnë as fenomenin që në këto vende, ku sipas autorëve të lashtë helenë, patën banuar pellazgët, pastaj në Italinë Jugore, në Sicili, në Balkan, në Azi të Vogël, Qipro dhe Afrikën Veriore, ku do të mund të shihet historia e helenizmit prej lashtësisë gjer në kohët e sotme.

Në studimet e veta Saqelariu, pellazgëve nuk iu kushton një rëndësi të duhur sepse, ai mendon, se ata nuk kanë lidhje me helenët. Mendimi i këtillë është i pabazë, nga arsyeja se autorët e lashtë për pellazgët mendojnë se janë endacakë, paraardhës të fisit helen duke e futur tek grekët përveç gjuhës dhe germat, fenë, perënditë, adhurimet dhe misteret, artin e ushqimit nga toka. Këto konstatime më tepër mund të gjenden në veprat e Homerit. Mund të thuhet se ata janë të një populli që më vonë u quajt helen.

Historiani tjetër grek që po citohet për këtë çështje Kordati në veprat e veta nuk mund të shihet se merret me çështjen pellazge. Thotë vetëm se edhe ata janë me prejardhje semite. Mundohet me këmngulje të dëshmojë se edhe helenët paskan ardhur nga Azia e Vogël dhe Mesopotamia, kurse atë që synojnë të konstatojnë të lashtët, nuk mund të jetë e vërtetë. Që të mospërfillet materiali i këtyre historianëve grek, është e nevojshme që të bëhen studime të reja nga ana e filologëve dhe studiuesëve të huaj dhe me anën e provave të reja të demantohet konsiderimi i tyre lidhur me prejardhjen semite, egjyptjane ose ndonjë origjinë tjetër e grekëve. Në të vërtetë duhet një vepër e re shkencore që do të nxirrte në dritë qëllimin e këtij studimi, thotë arvanitasi Kola. Ky është kategorik në konstatimet e veta, duke dhënë prova se qytetrimi trojan ka prejardhje të përbashkët me atë akeas, ai është pellazg. Kjo mund të shihet në faktin se ata flasin të njëjtën gjuhë, kanë të njëjtën fe, të njëjtat doke e zakone; pastaj të njëjtën arkitekitektonikë, gjë që vërtetojnë edhe gërmimet arkeologjike. Kordati, nga ana tjetër, këtë identitet e sqaron ndryshe. Sipas mendimit të tij, Akili ndodhej shumë larg nga trojanët, më larg sesa ndodhej Agamemnoni me danajt dhe akejt, ndaj ai nuk ka lidhje me atë popull. Akili në sqarimin që jep lidhur me luftën e trojanëve haptazi e tregon gabimin e vet: “Nuk erdha këtu të luftoj trojanët, sepse nuk më dhanë asnjë shkak. As qetë nuk mi vodhën, as kuajt e mi, as erdhën ndonjëherë në vendlindjen e burrave, Fethian pjellore, që të shkatërrojnë të mbjellat, sepse ka midis shumë male të shpalosura dhe det të egërsuar” (cituar nga autori i këtij libri). Me këtë shihet se ai nuk krahason distanca, por vetëm praninë e tij të paarsyeshme në luftën e Trojës.

Mëtutje Kordati që të mbrojë tezën e vet, thiret në epet e Homerit. Aty nuk mund të shihet ndonjë sqarim i duhur lidhur me perënditë. Duke mos u marrë me pellazgët, për të treguar se helenët, mirmidonët, Akili, Atamani, Shperkiu e tj. mund të kenë vetëm origjinë aziatike dhe jo ilire. Për Akilin, pasi pat qenë detar i mirë, nuk është e mundur që të jetë edhe malësor edhe fusharak, thotë ky historian grek që ka qendrime krejtësisht të kundërta me ato të autorit të kësaj vepre. Mirpo, autori Kola prap paraqitet me qendrimin korrekt në mbrojtjen e tezës së vet të argumentuar me fakte historike. Sipas tij, Akili ka patur më tepër se 50% të anieve nga Agamemnoni, më pakë se Nestori, Meneleau, arkadët, kretasit e të tjerë. Sipas fakteve historike një popull malësor mund të bëhet edhe shumë detar i mirë, fakt që është i pakontestueshëm. Si shembull i merr arbëreshët të cilët në shek. e XIV erdhën në Greqinë Jugore nga malet e Shqipërisë dhe nga vende të tjerë të Ballkanit Perëndimor dhe brenda pak vjetësh u bënë marinarë të dalluar.

Atë që ka dashur të sqarojë historiani në fjalë, ky e sqaron me një shembull shumë të thjeshtë. Kështu, bie fjala, “tryeza ka katër këmbë dhe meqë edhe gomari ka katër këmbë, nuk mund të pohojmë që tryeza është gomar. Pra meqënëse ekzistojnë të njëjtat emra dhe i njëjti qytetrim si në Azi të Vogël, ashtu dhe në Greqi, atëhere automatikisht dilka që grekët u niskan nga Azia për të ardhur në Greqi”. Kjo është ajo që Kordati përpiqet të sqarojë bashkë me mendimtarët e vet që kanë patur për qëllim të përgënjeshtrojnë Homerin, historianët e lashtë helenë dhe mitet, traditat dhe legjendat; pastaj edhe gërmimet arkeologjike që mbështesin të thënat e autorëve të lashtë. Mendimet e këtij historiani, kategorikisht demantohen duke i konsideruar si të pabaza në qarqet shkencore për të ardhur në përfundime të realta. Autori duke i quajtur si të pabaza këto konstatime, vë në dukje se, nëqoftë se ai i merrte parasysh pellazgët që përmenden si banorë të parë të Greqisë dhe po ta shihte shtrirjen e gjerë territoriale të tyre, siç e kemi përmendur më lartë, atëheren nuk do kishte mëdyshje për këtë çështje. Ai në mënyrë të papërfilltë dhe shumë naive i konsideroi si të pasakta të dhënat e helenëve të lashtë, kurse ata (helenët) i quan të ardhur nga brigjet e Mesopotamisë, nga Azia e Vogël, Peloponezit e Tesalisë, që pastaj të vendosen në malet shkëmbore të Epirit dhe të Shqipërisë. Autori në studimin e vet të dhënan e pavërteta të Kordatit i demanton me disa shembuj konkretë. Kështu, fjala “argo” do të thotë fushë, ose tokë pjellore (kjo fjalë rruhet në shqipen e sotme). Ose te Homeri fjala “ahthos ar-uris” që ka kuptimin njeri i pavlefshëm, por aty ekziston rrënja ar- si dhe kuptimi i parë i fjalës “arura” është “arë”, por edhe “arotron”, që do të thotë parmendë ose plug. Madje emrin Larisa që ka kuptim pellazg vetëm Kordati e kundërshton. Ose, për shembull, Troja quhej edhe Ilio që do të thotë vend i lartë, kjo nga fakti se Troja metëvërtet pat qenë ndërtuar mbi dy kodra të larta dhe rrëzë saj shtrihej një fushë. Aty gjejmë edhe një shembull tjetër më bindës me vetë kuptimin e emrit “Hellas” që ka kuptimin malësorë dhe me këtë tregon se helenët nuk erdhën nga jugu, siç mendon Kordati, por nga Iliria (nga Ballkani Veriperëndimor). Me këtë mund të konkludohet se vetë kuptimi i emrit të helenëve si malësorë priashton paramendimin se mund të kenë ardhur nga deti ose ndokund nga ndonjë vend të Lindjes së Afërme. Nga këto të dhëna konkrete shumë qartë shihet se ky autor ose nuk do ta pranojë të vërtetën shkencore se ashtu i shkon për shtat interesit të politikës greke, ose nuk ka njohuri të mjaftueshme për të kaluarën e helenëve. Siç duket është mendimi i parë.

Pasi bëmë një vështrim të përgjithshëm lidhur me pellazgët parahistorikë dhe paraardhësve të tyre ilirëve, pastaj edhe origjinës së përbashkët pellazge të shqiptarëve dhe grekëve të konstatuara në veprën studioze të arvanitasit (shqiptarit) grek, mbetet të shohim se si i shikojnë dyndjet e pellazgëve dhe ilirëve studiuesit e huaj dhe shqiptarët.

Të huajit mbi çështjen pellazge.- Në kohët e reja me çështjen e origjinës pellazge të shqiptarëve (nuk përmendet origjina e grekëve) është marrë edhe një studiues i dalluar amerikan me emrin Edward Jacques. Kjo mund të shihet në veprën e tij të titulluar “Shqiptarët, populli shqiptar nga lashtësia deri në vitin 1912”, (vëllimi i parë), botuar në vitin 1996. Sipas konstatimeve të këtij autori pellazgët parahistorikë të familjes indoevropjane të popujve, në të kaluarën banonin në kufirin medis Evropës dhe Indisë në Azi. Rreth 3000 para Krishtit (periudha e neolitit) ndodhi një shpërngulje e madhe dhe ky popull u shpërnda në të gjitha anët. Një pjesë e tyre shkuan në lindje në drejtim të Indisë, kurse tjetra në perëndim dhe një pjesë mbeti në malet e Kavkazit, që janë të njohur me emrin albanë. Këta të fundit më vonë nën ndikimin e popujve të tjerë më të numërt u asimiluan dhe u zhdukën krejtësisht. Ata që shkuan në perëndim, përmes Azis së Vogël dhe detit Egje u vendosën në pjesën jugore të Gadishullit Ballkanik. Për këta popuj, mendon ky autor, se mund të jenë akejët e Iljadës së Homerit. Madje, duke iu referuar autorëve të tjerë, nënvizon se kjo dyndje mund të ketë ndodhur rreth 2000 vjet para Krishtit (koha e bronzit) nëpërmjet rrugës Dardane-Trake ose përmes Kretës dhe shumë ishujve të Egjeut që i përdornin si vendqendrim gjatë rrugës. Në fillim u vendosën në viset jugore, madje filluan të zgjerohen në veri dhe perëdim të Ballkanit, ndaj dhe i tërë rajoni u quajt Pellazgji. Ky ishte konstatimi i këtij autori amerikan lidhur me dyndjet e pellazgëve parahistorikë, por, siç shihet,ky bie ndesh me konstatimet përfundimtare të arvanitasit në fjalë dhe është në pëlqim me ato të Kordatit.

Ç’konstatojnë shqiptarët për etnogjenezën e popillit të vet.- Pa ndonjë dyshim lirisht mund të thuhet së në historiografinë shqiptare edhe të kohës së fundit,flitet se etnogjeneza shqiptare është iliropellazge dhe si të tillë shqiptarët janë banorët më të vjetër në Ballkan, ose, thënë me fjalë të tjera, autoktonë. Kuptohet, në konstatime të këtilla autorët shqiptarë kanë ardhur në sajë të relikteve të ndryshme të gjetura nga gërmimet arkeologjike, pastaj edhe në sajë të të dhënave të autorëve antikë ku bëhet fjalë mbi pellazgët parahistorikë. Madje, mund të shihet se janë bazuar edhe në konstatimet shkencore të autorëve evropjanë e më gjerë. Të gjitha përfundimet shkencore të sjella nga konstatimet e argumetuara nuk lenë mëdyshje që populli shqiptar mund të ketë ndonjë etnogjenezë tjetër e cila do të ketë nevojë për ndonjë konfirmim me prova të reja.

Në një vepër historike të shkruajtur në kohën e fundit nga një grup autorësh, lidhur me historinë e Shqipërisë dhe të shqiptarëve (“Historia e Shqipërisë dhe e shqiptarëve,” Prizren, 2001), veç të tjerave, në fillim bëhet fjalë edhe për etnogjenezën e ilirëve si paraardhës të shqiptarëve dhe pasardhës të pellazgëve. Mirpo, ajo çka bie në sy këtu është se, shumë pak i është kushtuar kujdes kësaj pyetje mjaft subtile. Megjithatë, në vazhdim do të japim një eksplikim lidhur me atë se çfar flitet.

Për etnogjenezën e ilirëve ekzistojnë dy teori: Sipas njërës që, njëkohësisht, trajtohet si më e vjetër, thuhet se ilirët në Ballkan janë të imigruar nga Evropa Qendrore, përkatësisht nga vendi i quajtur Halshtat, duke e sjellë me vete edhe kulturën e tyre. Kjo mund të jetë koha e dyndjeve të mëdha të shek. XII-XI para erës sonë. Provat që sjell kjo teori hidhen poshtë nga konstatimet e më vonshëme shkencore (pas Luftës së II Botërore). Të dhënat arkeologjike të kësaj kohe flasin se gjurmat e kulturës halshtatiane që ndeshen në iliri nuk mund të merren si prova për të dëshmuar të vërtetën e një dyndje të madhe nga veriu në drejtim të Ballkanit, por janë si rrjedhojë i kontakteve kulturore e tregëtare që aso kohe kanë qenë mëse të nevojshme. Këto dhe fakte të tjera, flasin se ilirët nuk kanë kurfarë prejardhje nga vendi i përmendur.

Teoria e dytë e cila, sipas mendimit të këtyre autorëve, është më binëdëso dhe ka një pranim gjithëshkencor,është më e qëndrueshme, sepse posedon prova më të argumentuara me anën e së cilave ilirët nuk i quan të ardhur por vendas, përkatësisht i quan si një popull që i pari në vendin e vet në Ballkan mund të ketë kriuar kulturën, gjuhën dhe tiparet antropologjike. Që të gjitha këto janë të dëshmuara në sajë të kërkimeve arkeologjike dhe të dhënave të shumë autorëve të historisë së lashtë antike.

Për shtrirjen territoriale të ilirëve thuhet se kanë patur një hapsirë mjaft të gjerë në truallin e Ballkanit Perëndimor. Sipas tyre, hapësira ilire fillonte nga degët e Danubit, lumenjtë Sava e Drava, në veri dhe gjer në Gjirin e Ambrakisë (Prevezës), në jug. Në lindje thuhet se e përfshinte edhe territorin e Maqedonisë Perëndimore. Kufijtë e këtillë, siç do shihet më poshtë, gjer diku nuk përkojnë me konstatimet që i jep një autor tjetër shqiptar.

Në veprën e vet me titull “Gjeografia e Maqedonisë Antike” (botim i 2000), prof. A.Selmani në sajë të studimeve shkencore që i pat bërë për kohën antike të Maqedonisë, duke iu referuar autorëve të dalluar evropjanë e antikë, vë në dukje edhe diçka tjetër. Duke analizuar strukturën etnike të Maqedonsë së kohës në fjalë, konstaton se në tërësi ky rajon në Ballkan është i populluar nga fiset ilire. Madje ky studiues jep shpegim edhe për shtrirjen teritoriale të tyre, gjë që mund të shihet se ekziston një dalllim ndondse i vogël, por i dalluar, nga atë që konstatojnë grupë autorësh të përmendur më lartë. Në tërësi thotë se fiset ilire nuk bëjnë bjesë në grekët, por përbëjnë etnitete me vete dhe se, nga ana e tyre quhen “barbarë”. Në këtë vepër nuk mund të shihet se ky ndan mendim të njëjtë me arvanitasin, mbi etnogjenezën e përbashkët pellazge të ilirëve dhe helenëve.

Lidhur me strukturën etnike të popullsisë i referohet autorit austriak J.G.fon Hahn-it si një stdudiues me peshë në fushën shkencore (gjuhësore), i cili nxjerr në dritë shumë çka mbi popullsinë antike. Konstatimi i tij (Hahnit) është se ilirët janë pellazgë dhe se nuk kanë të bëjnë me grekët, ndaj edhe fiset ilire dallojnë prej tyre. Shtrirja e fiseve ilire, nënvizon A.Selmani, përfshin një hapsirë më të madhe, shkon akoma më në lindje. Gjatë luftës së Trojës, midis shek. XIII-XII p.e.s., shtriheshin në luginën e Axios-it (Vardarit) gjer në brogjet e detit Egje. Pastaj gjatë rrjedhjes së poshtme të lumit Erigon e deri në afërsi të Byllazorës (Velesit të sotëm). Në lindje shtrerjen e kanë patur diçka më në lindje të liqenit të Dojranit dhe rrjedhjes së poshtme të lumit Astibo. Shekulli i VI p.e.s. dallohet në historinë e peonëve (fiseve ilire) nga se tani kanë pasur një shtrirje më të madhe nga e tërë koha e ekzistimit të tyre. Megjithatë, kufiri i tyre gjatë kohës nuk pat qenë konstant. Në këtë ka ardhur nga fakti se një pjesë e territorit të peonëve: pjesa e madhe e luginës së Shkupit, Kumanovës, Pollogut e tjera, në shek. IV-III p.e.s. kalojnë nën zgjedhën e Dardanisë. Në këtë periudhë kohore qendra e tyre mbetet Byllazora (Velesi). Shtrirje të ndryshme kanë pasur edhe fiset e tjera ilire për të clët tani nuk është e nevojshëme që të bëhet fjalë. Ja pra, në vija të shkurta, ky ishte mendimi i disa autorëve shqiptarë lidhur me etnogjenezën e popullit shqiptar, që e gjejmë në historiografinë shqiptare.

Nga çka u përmend më lartë mund të nxirren disa përfundime të përgjithshme:

- Në këtë vepër shkencore arvanitasi (shqiptar) grek, Aristidh P.Kola, në sajë të legjendave, traditave, literaturës klasike dhe asaj të kohës më të re, vjen në një përfundim me peshë shkencore se pellazgët parahistorikë janë paraardhës të helenëve dhe ilirëve; në gjirin e këtyre pastaj lindën grekët e shqiptarët;

– Pellazgët patën një shtrirje gjeografiketë gjerë në Ballkanin Perëndimor, në Azinë e Vogël, në pjesën jugore të Italisë e të Afrikës Veriore;

- Burimi dhe origjina e helenizmit është Ballkani Perëndimor, që dikur u quajt Iliri, dhe që paraardhësit e helenëve ishin pellazgët;

- Nga gjuha fillimisht e varfër pellazge, u zhvillua më pas greqishtja, po ashtu edhe gjuha shqipe që tani e ruan trupin themelor të pellazgjishtes;

- Pellazgët në jug ku u zhvilluan grekët, imigruan nga veriperëndimi i Ballkanit;

– Lidhur me përfundimet shkencore të këtij arvanitasi, ekzistojnë kontestime nga ana e historianëve grek të kohëve më të reja të cilët nuk e ndajnë mendimin e tyre me këtë autor. Disa janë kategorik, duke synuar të vënë në dukje se helenët nuk kanë kurfar lidhje me pellazgët, por janë të ardhur nga Azia e Vogl dhe nga viset e Lindjes së Afërme, që do të thotë se janë semitë;

– Duke analizuar veprat e disa historianëve grek, autori arvanitas konstaton se ato më tepër jan të karakterit politike se sa shkencor, kur bëhet fjalë mbi etonogjenezën e helenëve dhe të arvanitasve;

- Në veprat e disa autorëve shqiptarë mund të gjendet se ilirët janë të ardhur nga Evropa Qendrore, nga vendi i quajtur Alshtat, por këtë teori e hedhin poshtë si të pa bazë, pasi pas LDB konstatimet shkencore tërësisht e demantojnë;

– Autorët shqiptarë ndajnë mendimin e njëjtë, duke konstatuar se shqiptarët kanë origjinë ilire, kurse këta pellazge;

– Ndërmjet vetë autorëve shqiptarë, kur bëhet fjalë për shtrirjen hapsinore të ilirëve, ekzistojnë mendime të ndara. Disa janë të mendimit se fiset ilire në lindje të Shqipërisë e përfshinin edhe Maqedoninë Perëndimore, kurse të tjerë thonë se ato shtriheshin edhe në lindje të këtij vendi, si, p.sh., peonët, dardanët etj.;

Në përfundim të këtij punimi modest lidhur me vështrimin që ja bëra veprës të arvanitasit shqiptaro-grek, ku mund të shihet se aty është bërë një punë me një peshë mjaft të theksuar shkencore, ku mund të shihet origjina e përbashkët iliro-pellazge e shqiptarëve dhe grekëve; madje vepër ku mund të shihet se ky autor është orvatur që duke derdhur mundin e tërë të tij, në kërkimin e miteve, legjendave, traditave të vjetra dhe literaturës, si asaj klasike edhe asaj së më vonshme, të nxjerrë në dritë të vërtetën e etnogjenezës së dy popujve, për të cillët ekziston mendim shkencor se janë më të vjetrit në Gadishullin e Ballkanit, ose, siç quhet zakonisht, autoktonë. Jam i mendimit se të gjithë ata studiues shqiptarë qe merren me këtë çështje shkencore mjaft subtile, të vazhdojnë më tutje në zbulimin e të dhënave të jera shkencore që do të jenë prova bindëse në përkrahjen e kësaj teze, ose do të dëshmojnë të kundërtën. Në këtë mënyrë do mund të binden edhe qarqet shkencore sllave ku haptazi ekziston një mospërfillje e tezes së sprovuar mbi etnogjenezën shqiptare.



Burimi: Geo Prespa http://geoprespa.wordpress.com/2011/...-arvanitasi-4/

[Kreksi]

Reagime: Problematika Pellazge II

ETNOGJENEZA SHQIPTARE NË KËRKIMET SHKENCORE TË NJË ARVANITASI

13 Shkurt, 2011 Posted by Fejzula Abdulai

Kush janë pellazgët.?

Ky popull parahistorik, sipas këtij studiuesi, është çelësi që mundëson në zgjidhjen e problemeve historike, jo vetëm në Greqi, por edhe në hapësirën më të gjerë Ballkanike, në gadishullin e Italisë, Azisë së Vogël dhe Afrikës Veriore, përfshirë edhe ishullion e Qipros. Prandaj, nga ana e shumë autorëve lindën mjaft teori për pellazgët. Në të shumtën e tyre ata konsiderohen si paraardhës të ilirëve (paraardhës të drejtpërdrejtë të shqiptarëve) dhe të gjithë fiseve të lashtë helene (greke). Në disa nga këto teori ata quhen si ilirë të pastër. Mirpo, duke parë se në kohën e fundit në mes vetë autorëve grekë lindën mjaft mosqartësira dhe një anshmëri e papërfilltë në fushën shkencore, autori i kësaj vepre, në studimet e veta, niset me autorët e lashtë, që sipas mendimit tim, ka të drejtë, sepse vetëm në këtë mënyrë mund të nxirren konstatime më afër së vërtetës për pellazgët. Duke u nisur nga traditat dhe legjendat e vjetra që sot ekzistojnë në popull, vjen në përfundim se njerzit e parë që e popullonin vendin e Greqisë së sotme, quheshin pellazgë, kurse vendi quhej Pellazgji"


REAGIMI: " Madje, autori Aristidh Kola, duke iu referuar traditave të vjetra të ruajtura nga dietarët antikë, nxjerr në dritë shumëçka mbi këtë popull të shumë folur parahistorik. Sipas traditave, thotë ai “Kombi pellazg i barabartë me zotin që mbiu mbi malet pyjedendur, ose në Tokën e zezë, për të qenë lindësi i të gjithë soit njerëzor, shihet se Isiodi nuk e ka modifikuar traditën që pellazgët janë ata që kanë lindur popullin helen, na përcjell bindjen se ata janë lindësit e të gjithë njerëzimit…” Në mitet përmendet se mbret i popullit të lashtë arkadian pat qenë Pellazgu, i cili nuk mund të jetë i lindur nga njeriu, por nga perëndia. Ai është biri i Diellit dhe nënës Tokë."

REAGIMI: Po nxjerrim pjes nga kjo anliz e shkelqyer nga Fejzula Abdulaj !

REAGIMI: "Greqia dhe helenët emrin e tyre e morën rreth shek. VIII-VII p.e.re. Këtë emër Homeri e quan si një vend të vogël rrëzë maleve të Pindit dhe që ka gra të bukura, nën pushtetin e Akilit. Fiset e lashtë gradualisht zhduken duke u zëvendësuar me sundimin e helenëve. Këta të fundit gjatë historisë e kanë ndërruar shumë emrin, por në esencë janë të njëjtët, konstaton studiuesi Kola. Kjo, thotë ai, ndodh edhe me popujt e tjerë që sot gjenden në Ballkan ose më gjerë. Edhe tani grekët, përkatësisht Greqia ka emra të ndryshme. Nga vetë grekët quhet “Hellas”, nga europjanët “Greece”, kurse nga turqit “Junanistan”. Kështu ndodh edhe me vendet e tjerë. Shqiptarët sot me të njëjtin emër quhen nga vetë shqiptarët, nga europjanët quhen “albanë”; para disa shekuj “arbëreshë”; më përpara “ilirë” dhe në lashtësi ndoshta me siguri “pellazgë”. Pra vetëm emri ka ndryshuar, kurse populli mbetet i njëjtë."

REAGIMI: Te shohim edhe këtë, bie në kundershtim më shumë burime ketu ku thotë se "te tre keto fise rrjedhi nga pellazgët" ? "Për lidhjet e pellazgëve me fiset e njohura helene, autori iu referohet traditave të Homerit. Sipas tyre fisi i jonëve konsiderohej si pellazgjik, kurse i dorëve si helen. Edhe fisi i madh helen i eolëve sipas informacioneve të këtij historiani antik, ishin pellazgë. Pra që të tre këto fise helene patën dalë nga gjiri i pellazgëve" Ketu ka diçka që nuk shkon, me një fjalë, "edhe helenet e ardhur shumë më vonë se Pellazget në gadishull, autori i nxjerr me origjinë pellazge"...Me një fjalë, i mbetet lexuesit te rroki koken; nga cilat te dhena te mbeshtet mê parë...kur bëhët e tëra lëmshë ?

REAGIMI:" Pra, sipas përfundimit të këtij autori, “grekët e shqiptarët përbëjnë një fis”. ?.....

As këtë nuk e kuptojmi, nga na dolen tani grekët e shqiptarët vllëzër, si e shohim ketu tekstin në tersi;

"Mirpo, sipas disa historianëve të kohëve të fundit, shihet se periudha e helenëve filluaka prej epokës së akejve, sepse popujt para tyre i quajnë paraakej. Mendim i cili nuk përkon me konstatimet e autorit të këtij studimi. Në vazhdim nënvizon ky autor se, ata që konsiderojnë helenët autoktonë dhe ndërkohë veçojnë prej tyre pellazgët, bien ndesh me legjendat e lashta sipas së cilave banorët e parë të këtij vendi janë pellazgët. Pra, sipas përfundimit të këtij autori, “grekët e shqiptarët përbëjnë një fis”. Megjithatë, qëllimet e sotme politike të të dy vendeve aktuale, thotë ai, nuk e lejonë një gjë të tillë!"

REAGIMIu lutemi lexojeni edhe këtë, se si hasim ne kundershtime edhe te metejshme ! Deri ketu autori thoshte se pellazgët janë banor te lashtë dhe autokton ne kete Gadishullin tonë, kurs në këtë paragraf autori e humb kontrollin duke u munduar te sqaroje permes etimologjisë së emrit pellazgë si vijon: " Si e shpjegon etimologjinë e emrit pellazg ky arvanitas? Për etimologjinë e këtij emri parahistorik përmend disa variante. Sipas njërit, fjala “Pellazg”, vjen nga fjala “Plasin” dhe “Pelago” që do të thotë se janë të ardhur nga Pelagu, edhe pse kurkund nuk përmendet se janë të ardhur nga Pelagu (nuk përmendet se ku gjendet ky vend)."

Reagimi:Sinqerishtë, sado i zellshëm të jetë lexuesi dhe të ketë kapcitet ndoshta edhe të barabart si të një roboti, nuk e besoj se do ia arrije ti kuptoj keto definicionte te ngatrrueme, autori herë thotë se, " pellazget ishin vendas" e tani thotë se "erdhen diku nga largë por nuk dihte se nga ku " ?!

REAGIMI: Shiheni këtë citim; "Po të kishin ardhur prej aty prap do të quheshin Pelagë e jo pellazgë, siç po i quajmë edhe ne".?

Ju lutemi, si mund te qendrojmi pa reagime ?

REAGIMI: "Helenët dhe ilirët vijnë nga e njëjta farë pellazge"?

Muhamet Nikqi: Sipas nje autori -Bogumil Hraban ne nje punim te tij shkencor per prejardhjen e Shqiptarve shkrua qe po egzistuakan gjoja 4 teori...1.teorija Thrakase,2.Teorija nga etniteti Dak,3. Teorija Ilire,4.Teorija Pelazge...2 teorite e para i pranojn linguistet,te 3 arkeologet...

REAGIMI: Si ka mundësi kjo ? "Helenët dhe ilirët vijnë nga e njëjta farë pellazge". ?

REAGIMI: Pasi qenkan pellazgët paraardhës të helenëve (grekëve) dhe arvanitasve (shqiptarëve), atëheren ëshë e udhës që të jepet një vështrim i përgjithshëm për ta.

Reagimi: Në anën tjetër disa anëtar dhe miq që më këmbëngulje mbeshtesin iden më keto bindje se; " dua që të kemi origjinë pellazge per arsye se pellazgêt ishin ketu para grekëve"....Mirëpo ketu autori, që të dy kombet i vë ne një thes duke i quajtur "e njejta farë" ? Po atëher; Pse e gjithë kjo polemik mes nesh, ne qe jemi si farë ilire dhe grekët e sotem si "farë greke" na qenkan te një "fare pellazge"..?. Pse te zihemi mes veti atëhere ? ...shumë bukur, më vje mirë për revandikimin e këtij vllaznim- bashkim të ri edhepse nuk e di sa nga u çpikë tani ?...!

REAGIMI: "Helenët dhe ilirët vijnë nga e njëjta farë pellazge" Duke u bazuar në tezën e vet autori se, "pellazgët janë paraardhës të përbashkët si të ilirëve ashtu edhe të helenëvë"

REAGIMI: Ne këtë analiz hasim ne citime edhe me te ndryshme, ku jo vetem nga një paragraf në tjetrin hasim ne kontradita por edhe nga rreshti ne rreshtë, si ketu, te ju kujtojmi se me siper thuhej diçka tjeter e ketu dy rreshta me poshtê gjejmi këtë citim; " Nga kjo mund të mendohet se helenët gjatë gjithë kohës të flisnin gjuhën e tyre. Ndaj mund të thuhet se pellazgët nuk ishin helenë, sepse gjuha e tyre nuk ishte e njëjtë me helenishten" ... ndersa më siper lexojmi se; "Helenët dhe ilirët vijnë nga e njëjta farë pellazge.- Duke u bazuar në tezën e vet se pellazgët janë paraardhës të përbashkët si të ilirëve ashtu edhe të helenëvë"...me një fjalë, lexuesi shqiptar e ka kuptuar aqë bukur këtë liber shkencor apo kete analiz se paku, sa qe ia ka arrijtur te nxjerri të vetmin perfundim se; "pellazget janë para grekë"....është e pabesueshme !

REAGIMI: Në njê paragraf tjeter nga kjo analiz shohim se si herê pas here helenët dhe ilirêt ndahen dhe nê disa raste ribashkohen.. " Me kalimin e kohës u paraqitën ndryshime mjaft të theksuara në mes tyre. Pelazgët e zonave veriore që nuk u përzienë me ata të jugut, u quajtën “ilirë”. Nga kjo edhe vendi u quajt Iliri. Kuptimi i kësaj fjale do të thotë vend malor ose i lartë dhe prej kësaj banorët u quajtën ilirë. Nga të dhënat e këtilla faktografike, ky arvanitas vjen në një përfundim shkencor se, helenët dhe ilirët janë me origjinë të njëjtë pellazge"

REAGIMI: Mirëpo grekët modernë, si e shohin origjinen e tyre, nga vijnë ata ? Pergjigjejen e kemi ketu tek autori: " Ç’mendojnë autorët grek për origjinën e helenëve.- Për të parë mendimin e historianëve grek të kohës më të re lidhur me zanafillën e helenëve, Aristidh Kola pat marrë mendimin e dy autorëve, Kordat-it dhe Saqelari-ut. I pari për këtë çështje bën fjalë në veprën “Historia e Madhe e Greqisë” (botimi i 1956) dhe i dyti në veprën “Historia e kombit grek” (botimi i 1970). Që të dy këta autorë janë të mendimit se pellazgët nuk kanë lidhje me grekët"

REAGIMI: "Saqelariu, historiani grekë, në studimet e veta shumë pak u kushton kujdes pellazgëve, kurse në veprën e Kordat-it nuk mund të shihet asgjë. Meqe nuk pajtohen me këtë tezë, atëheren vetë pyesin, ç’ishin vallë në të vërtetë grekët dhe prej ku e kanë zanafillën" ?

REAGIMI: Sipas ktrye historianëve modern grekë, mendimi për Homerin është keshtu; " Për Homerin mendonjnë se ka qenë vetëm një përrallëtar e kurgjë tjetër."

REAGIMI: Është për tu habitur kjo,kurse ne shqiptaret kemi bindjet tjera s gjoja grekêt po na e vjedhin Homerin, në këtë rast, ata poe braktisin vet.. duke e quajtur vepren e tij " përralla homerike" si ketu: " Për Homerin mendojnë se ka qenë vetëm një përrallëtar e kurgjë tjetër"...ndersa ne shqiptarêt e mendojmi si autorin më të besushmi, teper interesante kjo ...!

REAGIMI: Edhe më befasueshme është edhe kjo fraza ketu nga kjo analiz, marramendëse, ta lexojmi: "Mendimi i tyre është se helenët janë aziatikë, të imigruar nga Azia e Vogël, nga Mesopotamia, nga Egjypti edhe nga vende të tjera të Lindjes së Afërme. Me fjalë të tjera kanë origjinë semite".....Pra, derisa historianët grekë i quajnë helenët te ardhur nga Mesopotamia e me origjinë semite, atëherë shtrohet pytja; si ka mundësi që grekët nuk tentuan asnjëhere ti marrin pellazgët si pasardhes të tyre, duke e ditur se ishin aqë te civilizuar dhe duke i njohur te gjitha kushtet qe kishin greket deri sot, besoj se kane patur në dor te gjitha mundësit si me shkrime nga autoret e vjeter e të gjitha por i injoruan deri në këtë pikë pellazget sa që as emri i tyre në historinë moderne greke nuk iu permendet, pse ?

REAGIMI: Pytja tjetër shtrohet; si ka mundësi qe vet grekët sot i quajnë te parët e tyre helenët "te ardhur nga Azia" me një origjinë semite ?.....si e shohim edhe njehere ketu po e perseris në mënyr qe te na mbetet në mendje kjo analiz: " Mendimi i tyre është se helenët janë aziatikë, të imigruar nga Azia e Vogël, nga Mesopotamia, nga Egjypti edhe nga vende të tjera të Lindjes së Afërme. Me fjalë të tjera kanë origjinë semite".... E thëmë te drejten as unë nuk e kuptoj qendrimin e historianëve grekë, shtrohet pytja; Per ç'arsyje e thonë këtë dhe kujt iu drejtohen më këtë "origjinen helene" ?

Mandej, ç'është e verteta, helenet janë te ardhur njêsoj si edhe pelazget nga Azia, më dallim se pellazget janë me origjinë Skite..kurse helenët me origjine semitike, por, nuk e kisha pritur kete se vete historianêt grekë ta thojnë të verteten ...diçka e re kjo që më befason, kur e dijmi se si u munduan sllavët të bëhën ilirë...ndersa keta greket, në vend që të mundohen te bëhen edhe keta me periardhje nga qytetrimi i famshêm pellazgjikê, keta shkojnë nga e kunderta, iu ikin pellazgëve e marrin origjinen nga Mesopotami dhe atë te races semite, si te kuptohet ky definicion ndryshe ?... e pa besueshme !

REAGIMI: " Atëheren autiri i studimit në fjalë (Aritidh Kola) bën pyetje: Përse këta autorë nuk e përmendin gjuhën, traditat ose legjendat? Përse nuk e kontrolluan rastin e ngulimeve pellazge ashtu siç ua paraqesin autorët e lashtë, si traditat popullore? "Helenët ose akejët që bënë betejën e tyre në Trojë gjetën popull të njëjtë , me të njëjtin civilizim, me të njëjtën gjuhë dhe fe e tj. Pse nuk e bënë kontrollin e kësaj cilësie të tyre"

Si e shohim ketu, edhe lufta e Trojës qenka zhvillua mes të njejtit popull ?

REAGIMI: " Nuk tregohet askund një emigrim i akejve në Azinë e Vogël, nëse nuk i marrin parasysh pellazgët të cilët nuk i konsideronin si grekë. Po ashtu, këta autorë grekë, nuk e shpjegojnë as fenomenin që në këto vende, ku sipas autorëve të lashtë helenë, patën banuar pellazgët, pastaj në Italinë Jugore, në Sicili, në Balkan, në Azi të Vogël, Qipro dhe Afrikën Veriore, ku do të mund të shihet historia e helenizmit prej lashtësisë gjer në kohët e sotme" ... Si e dijmi, Greqia është një shtet në bashkësinë europiane, mendoj se edhe historia moderne shkruhet sipas modelit të ri europianë ku dihet si ekemi cekur edhe më parë se që nga viti 1850 gati 170 më parë, akademiket europian e vendosen që nuk mund të mirret si deshmi historike miti pellazgë sespe pellazget citohen nga autorët e lashtë nga kater skajet e mesdheut, që nga fillimi me Skitet qe njihen si popull "Rigjenerues" qe rrjedhin nga djepi tyre ne Kolshiden e famshme në Kaukaz para 2800 vite para krishti e deri në Palestinë, Azi të Vogël, Gadishullin Ilirikë, Apenine, Gadishullin Iberikë e Afrikën veriore.. një hapsir te konsiderueshme, akademit pra kanë ardhur nê perfundim se keto citime nga autoret e lashtë për pellazgët ku i shohin çdokund, mund të vije nga se kjo bashkësi ishte vetem se një diaspor e shperndarë nëpër Mesdhe, si psh Homeri në Iliada i permend se ishin në Cizikë, kurse në vepren tjetër në Odisea i permend kur Uliksi kalon nëper Kretë dh aty gjênë edhe pellazgët, në mesin e popullësive tjera mê tê medhaja se pellazget, keta ishin ne radhen e tretë...Pra si e shohim sot, ne tekstet shkollore te lamis se Historisë, në europë nuk mêsohet fare per pellazgët ! asgjë as një rreshtë, e këtë program shkollor endjekin sot edhe grekët.

REAGIMI: Të lexojmi edhe këtë paragraf tepër më rëndësi se ç'thotë Aristidh Kola për historianin grekë Saqelariu; " Në studimet e veta Saqelariu, pellazgëve nuk iu kushton një rëndësi të duhur sepse, ai mendon, se ata nuk kanë lidhje me helenët. Mendimi i këtillë është i pabazë, nga arsyeja se autorët e lashtë për pellazgët mendojnë se janë endacakë, paraardhës të fisit helen duke e futur tek grekët përveç gjuhës dhe germat, fenë, perënditë, adhurimet dhe misteret, artin e ushqimit nga toka. Këto konstatime më tepër mund të gjenden në veprat e Homerit. Mund të thuhet se ata janë të një populli që më vonë u quajt helen"

Mendoj se ketu Saqelariu ka patur te drejtë, si e kemi perseritur disa here se pellazgët ishin një diaspor qe dolen nga Palestina me ardhjen e hebrejëve, keta u shperndanë dhe se vet fjala hebraike "pelleqët" do thotë shperberje, shperndarje apo diaspor...! Si duket në këtë veper, si per pellazgët poashtu edhe per helenët, është ngatrruar aqë shumë historia dhe miti sa që më në fund historianët grekë modern, ndoshta sipas udhzimeve apo metodave te reja te historisë bashkohore, kanë ardhur në perfundim se "helenet" ishin te ardhur nga Mesopotamia kurse "pellazgët ishin një diaspor endacake qe shetitej nëpër mesdhe" keto parie qe i mbron sotë çdo historian perendimor, peveçëse disa autorve që shkruajnë dhe botojnë libra kohëve te fundit më pages, ështê bërë si ushim i perditshëm ku sot secili mund te shkruaj libër më pakë lekë ose si quhen libra te auto edituar !

REAGIMI: Cila është strategjia e historianëve grekë këtu rreth qeshtjes pellazge ?

A mos i irritonë grekët këto teza te reja pellazgjike ? Sa i pengon ata kjo teza e re se gjoja shqiptarët rrjedhin nga pellazgët ? Po ta lexojmi më vemendje këtë analiz, historianët grekë si duket knaqen, gêzohên qe ne shqiptarët ua morem këtë " diasporen pellazgjike" ..gëzohen sikur ua heqem qafe këta endacakët, mirepo fatkeqsishtë, lexuesi yni e merr krejt ndryshe këtë strategjin e re shqiptare dhe me plotë krenari e mburrje, nga rrjedha e jonë mbi baza te forta shkencore ilire kaluam në aludim duke i adhuruar hyjnitë e diaspores pellazgjike, deh atë në shekullin e XXI ? ..Si ka mundësi kjo, dikun është problemi, që të knaqen edhe grekët qe ne ua morem pellazget para hundes së tyre, në vend që te na kundershtonin, ata po gëzohen duke i injoruar pellazgët si e tërë europa, disi duket si një dhurat greke, ata i injorojne e ne i ranojmi, mos është vallë ndonjë kurth e re greke ky lëshim nga ana e tyre ? Si u bë kjo që pas rënjës së diktatures vershuan keto teza te reja pellazgjike ne keto momente kur të gjithë historianët modernë europianë sot i injorojnë pellazget qe percaktuan vetëm si diaspor endacake, e ne shqiptarët perkundrazi; i glorifikojmi dhe i ngrisim si hyjni te te parve tonë ?

REAGIMI: Te lexojmi edhe mê tej këtë analiz, për ata që janë të interesuar, mendoj se duhet te diskutohet edhe mê tej qeshtja pellazge...Më tej në këtë anlizen e shkelqyer të bërë nga Fejzula Abdulai mbi vepren e Aristidh Kola, hasim me tutje në këtë thelbin e qeshtjës pellazge; A ishin autokton apo te ardhur Pellazgët ? Pergjigjëja e historianit grekë Kordati është kjo si vijon; "Historiani tjetër grek që po citohet për këtë çështje Kordati në veprat e veta nuk mund të shihet se merret me çështjen pellazge. Thotë vetëm se edhe ata janë me prejardhje semite. Mundohet me këmngulje të dëshmojë se edhe helenët paskan ardhur nga Azia e Vogël dhe Mesopotamia" ..Pra si duket këtu është bërë një gabim shtypi nga Fejzula Abdulai doshta, ku në vendë se të thoshte; "edhe ata janë me prejardhje semite mundohet këtu më këmngulje historiani grekë të dëshmojë se edhe (grekët)...(në vend se te shkruhej =pellazgët) paskan ardhur nga Azia e Vogël dhe Mesopotamia" ?

Si e shohim, historianet grekë modern i ndjekin programet europiane dhe nuk mirren më fantazmat pellazgjike të kësaj diaspore për te ndertuar mbi këta endacakët e pa deshirueshëm bazen e origjinês së një kombi, por më një fjalë na e hudhin neve shqiptarëve, pasi qe askush nuk i deshiron por i injorojnë ....Ne këtë analiz pra vrejmi edhe diçka shumë interesante; kjo teza pellazge per ti nxjerrur shqiptaret pasardhes te tyre, duket se i shpeton grekët, mirepo ne opinionin tonë të gjërë merr permasa krejtë te kunderta, vetkenari dhe mburrje qe i gjetem pellazgët e dëbuar jo vetëm nga historia greke por edhe nga mbarë shkenca moderne europiane !

REAGIMI: Perseri gjetem edhe një gabim ketu nga kjo analiz, besoj se duhet te vije nga gabim shtypi ku merr krejtêsishtê kahje tjetër ose eprndryshe krijon huti dhe mos marrveshje tek lexuesit qe mund te vije edhe deri tek perçarjet nga keto interpretime te pa kjara si e shohim ketu së pari po e postojmi dhe pas kesj do ta permirsojmi per te parë se bashku se diku është bërë gabimi aty tek helenet qe edhe do i vemi njê numer 2 te vogël; "Që të mospërfillet materiali i këtyre historianëve grek, është e nevojshme që të bëhen studime të reja nga ana e filologëve dhe studiuesëve të huaj dhe me anën e provave të reja të demantohet konsiderimi i tyre lidhur me prejardhjen semite, egjyptjane ose ndonjë origjinë tjetër e grekëve²" Si e shohim, mendoj se Fejzula Abdulai ka dashur ti ceki ketu pellazgët e jo helenët ? se, perndryshe do mbretnoje një konfuzion ..Por jam i sigurt se behet fjalë për pellazgët e jo helenët, te imagjnojmi njëhere se mbi sa e sa duar kanë kaluar tekstet e autorve te lashtë si te Herodoti Hesiodi etj...me siguri ka aptur gabime te shumta, per ate ende sot nuk ia dalim duke u keqkuptuar mes veti ...!


REAGIMI: Për momentin po e lemi ashtu si është nga origjinali i ketij shënimi; " Që të mospërfillet materiali i këtyre historianëve grek, është e nevojshme që të bëhen studime të reja nga ana e filologëve dhe studiuesëve të huaj dhe me anën e provave të reja të demantohet konsiderimi i tyre lidhur me prejardhjen semite, egjyptjane ose ndonjë origjinë tjetër e grekëve² "

REAGIMI: Poashtu gjetëm edhe një shprehje shumë të terthorët nga autori Aristidh Kola, kur bëhet fjalë për Akejt dhe Trojanët tek vepra e Homerit, qe do ta shohim mê tutje prandaj jeni te lutur te percjellim me rradh këtë analiz e mos te kapercehet pa u cekur; " Aristid Kola është kategorik në konstatimet e veta, duke dhënë prova se qytetrimi trojan ka prejardhje të përbashkët me atë Akeas, ai është Pellazg. Kjo mund të shihet në faktin se ata flasin të njëjtën gjuhë, kanë të njëjtën fe, të njëjtat doke e zakone; pastaj të njëjtën arkitekitektur, gjë që vërtetojnë edhe gërmimet arkeologjike" Aristit Kola e citon mendimin e historianit grekë keshtu; "

Mirëpo historiani Kordati, nga ana tjetër, këtë identitet e sqaron ndryshe. Sipas mendimit të tij, Akili ndodhej shumë larg nga trojanët, më larg sesa ndodhej Agamemnoni me danajt dhe akejt, ndaj ai nuk ka lidhje me atë popull. Akili në sqarimin që jep lidhur me luftën e trojanëve haptazi e tregon gabimin e vet: “Nuk erdha këtu të luftoj trojanët, sepse nuk më dhanë asnjë shkak. As qetë nuk mi vodhën, as kuajt e mi, as erdhën ndonjëherë në vendlindjen e burrave, Fethian pjellore, që të shkatërrojnë të mbjellat, sepse ka midis shumë male të shpalosura dhe det të egërsuar” (cituar nga autori i këtij libri). Me këtë shihet se ai nuk krahason distanca, por vetëm praninë e tij të paarsyeshme në luftën e Trojës."


REAGIMI: Dhe si pergjigjëje apo kunder tez, Aristidh Kola më këtë rast i jep një shkas historianit grekë si dhe opinionit mbarë te mbrendshëm e të jashtêm se më këtë deshmi nga autori Kola edhe pse është munduar ta japi si shembull per t'iu kundervënë tezes së historianit grekë Kordati, duke i treguar "malêsorët " shqiptar te ardhur nga Shqiperia dhe e pushtojnë jugun e greqisë, "ku mbrenda pas pakë vitesh keta malësor bëhën detar të mirë".. qe ketu po e sjellim citimin nga origjinali;

"Mëtutje Kordati që të mbrojë tezën e vet, thirret në epet e Homerit. Aty nuk mund të shihet ndonjë sqarim i duhur lidhur me perënditë. Duke mos u marrë me pellazgët, për të treguar se helenët, mirmidonët, Akili, Atamani, Shperkiu e tj. mund të kenë vetëm origjinë aziatike dhe jo ilire.

Për Akilin, pasi pat qenë detar i mirë, nuk është e mundur që të jetë edhe malësor edhe fusharak, thotë ky historian grek që ka qendrime krejtësisht të kundërta me ato të autorit të kësaj vepre.

Mirpo, autori Kola prap paraqitet me qendrimin korrekt në mbrojtjen e tezës së vet të argumentuar me fakte historike. Sipas tij, Akili ka patur më tepër se 50% të anieve nga Agamemnoni, më pakë se Nestori, Meneleau, arkadët, kretasit e të tjerë. Sipas fakteve historike një popull malësor mund të bëhet edhe shumë detar i mirë, fakt që është i pakontestueshëm. Si shembull i merr arbëreshët të cilët në shek. e XIV erdhën në Greqinë Jugore nga malet e Shqipërisë dhe nga vende të tjerë të Ballkanit Perëndimor dhe brenda pak vjetësh u bënë marinarë të dalluar."

Më këtë kundrer pergjigjëje Aristidh Kola në fakt, ka mbrojtur tezen qe e mbrojnë sot grekët se "greqia u pushtua nga shqiptarët".. dhe shtrohet pytja;

Per çfare arsyje autori yni Aristidh Kola e nxjerr ketu këtë dshmi ? ..

Se si e shohim kjo deshmi nga Aristit kola qon ujë në mulli te huaj dhe direkt shkon ne demin tonë, ... dhe kurrfare lidhje apo arsyje apo interesi nuk ka patur te mbrohet Akili i përrallave qe ka ndodhur ndoshta para 3000 vitesh per te argumentuar me nje fakt qe ka ndodhur në kohërat e vonshme ?

Por, a nuk do ishte me e arsyeshme qe argumenteve shkencore t'iu pergjigjemi edhe ne shkenctarishtë, njashtu si e njehë edhe bota perendimore se në kohën Homerike, regjioni i Akadisë, që ishte një vend malor dh ku liddhje nuk kishin me detin as anijet, si ka mundesi qe keta luftetarë ia arrijten deri ne Trojë ?

Normalishtë se moren pjesë ne luften e Trojes me anijet e tyre por te furnizuar nga Agamemnoni ku besohet se edhe lundertaret ishin te paguar nga Agamemnoni qe ti shpie keta Akadianë deri en brigjt e fushes së Trojes, pra Aristidh Kola eshte dashur ti pergjigjet ne ekte menyre shkencore e jo te nxjeri deshmi te pa deshiruara si kjo e malesoreve shqiptar se gjoja pushtuan greqinë..!


REAGIMI: Dhe si pergjigjëje apo kunder tez, Aristidh Kola i jep një shkas historianit grekë si dhe opinionit mbarë te mbrendshëm e të jashtêm se mê këtë deshmi nga autori Kola edhe pse është munduar ta japi si shembull per t'iu kundervënë tezes së historianit grekë Kordati, duke i treguar "malêsorët " shqiptar te ardhur nga Shqiperia dh pushtojnë jugun e greqisë, ku mbrenda pas pakë vitesh keta malësor bëhën detar të mirë".. qe ketu po e sjellim citimin nga origjinali; "Më tutje Kordati që të mbrojë tezën e vet, thirret në epet e Homerit. Aty nuk mund të shihet ndonjë sqarim i duhur lidhur me perënditë. Duke mos u marrë me pellazgët, për të treguar se helenët, mirmidonët, Akili, Atamani, Shperkiu e tj. mund të kenë vetëm origjinë aziatike dhe jo ilire. Për Akilin, pasi pat qenë detar i mirë, nuk është e mundur që të jetë edhe malësor edhe fusharak, thotë ky historian grek që ka qendrime krejtësisht të kundërta me ato të autorit të kësaj vepre. Mirpo, autori Kola prap paraqitet me qendrimin korrekt në mbrojtjen e tezës së vet të argumentuar me fakte historike. Sipas tij, Akili ka patur më tepër se 50% të anieve nga Agamemnoni, më pakë se Nestori, Meneleau, arkadët, kretasit e të tjerë. Sipas fakteve historike një popull malësor mund të bëhet edhe shumë detar i mirë, fakt që është i pakontestueshëm. Si shembull i merr arbëreshët të cilët në shek. e XIV erdhën në Greqinë Jugore nga malet e Shqipërisë dhe nga vende të tjerë të Ballkanit Perëndimor dhe brenda pak vjetësh u bënë marinarë të dalluar"

Më këtë kundrer pergjigjëje Aristidh Kola në fakt, ka mbrojtur tezen qe e mbrojnë sot grekët se "greqia u pushtua nga shqiptarët".. dhe shtrohet pytja; Per çfare arsyje autori yni Aristidh Kola e nxjerr ketu këtë dshmi ? ..se si e shohim qon ujë në mulli te huaj... dhe kurrfare lidhje as interesi nuk ka te mbrohet Akili i përrallave homerike qe ka ndodhur ndoshta para 3000 vitesh per te argumentuar me nje fakt qe ndoshta ka ndodhur në kohërat e vonshme ashtu si e thotë Aristidh Kola por nuk e shoh fare ketu arsyen e kësaj pergjigjëje të tij dhe se ku ishte ketu e nevojshme te diskutohet për keto konflikte greko-shqiptare në këtë mënyr; këtë tez njësoj e thoshin edhe serbët për pushtimin e Koovës nga malësorët e maleve te Shqiërisë dhe sikur ta marrim ne sot kêtë shembull nê librat tonë të historis gjoja si tez, a do ishte ne favorin tonë ky citim ?..Për mendimin tim, është për tu habitur se si botohen sot librat tek ne, pa kurrfare recensimi as vertetimi, është i dëmshëm apo jo, kryesore te botohen librat shpejtë e shpejtë... per te ardhur deri tek pefitimet personale te disa autorve veteditues, ku asgjë sot nuk kontrollohet...!

REAGIMI: Me ka befasuar edhe ky sqarim nga Aristidh Kola, me duket tepr qesharak dhe jo serioz ky interpretim në një debat shkencor ndaj historianit grekë, duken te pa baza fare dhe komike: "Atë që ka dashur të sqarojë historiani në fjalë, ky e sqaron me një shembull shumë të thjeshtë. Kështu, bie fjala, “tryeza ka katër këmbë dhe meqë edhe gomari ka katër këmbë, nuk mund të pohojmë që tryeza është gomar. Pra meqënëse ekzistojnë të njëjtat emra dhe i njëjti qytetrim si në Azi të Vogël, ashtu dhe në Greqi, atëhere automatikisht dilka që grekët u niskan nga Azia për të ardhur në Greqi"

Per mendimin tim njê krahasim tepër qesharakë...

REAGIMI: Vijojmi me citimin: "Kjo është ajo që Kordati përpiqet të sqarojë bashkë me mendimtarët e vet që kanë patur për qëllim të përgënjeshtrojnë Homerin, historianët e lashtë helenë dhe mitet, traditat dhe legjendat; pastaj edhe gërmimet arkeologjike që mbështesin të thënat e autorëve të lashtë. Mendimet e këtij historiani, kategorikisht demantohen duke i konsideruar si të pabaza në qarqet shkencore për të ardhur në përfundime të realta. Autori duke i quajtur si të pabaza këto konstatime, vë në dukje se, nëqoftë se ai i merrte parasysh pellazgët që përmenden si banorë të parë të Greqisë dhe po ta shihte shtrirjen e gjerë territoriale të tyre, siç e kemi përmendur më lartë, atëheren nuk do kishte mëdyshje për këtë çështje. Ai në mënyrë të papërfilltë dhe shumë naive i konsideroi si të pasakta të dhënat e helenëve të lashtë, kurse ata (helenët) i quan të ardhur nga brigjet e Mesopotamisë, nga Azia e Vogël, Peloponezit e Tesalisë, që pastaj të vendosen në malet shkëmbore të Epirit dhe të Shqipërisë. Autori në studimin e vet të dhënan e pavërteta të Kordatit i demanton me disa shembuj konkretë. Kështu, fjala “argo” do të thotë fushë, ose tokë pjellore (kjo fjalë rruhet në shqipen e sotme)"

Argo...nese e vrejmi mirë ne hart se ku gjendet Argo, menjêhere shohim se dikund ështê problemi, se à flitet ketu per te njejten Argo ? Argo shtrihet buz detit me sa e di, aty nuk ka fare ara as fusha pjellore, po te ishte Argo ne Thesali, athêre do ishte shumë bides ndoshta Aristidhi por ne kete rast nuk pershtatet fare gjeografija e vendit. Tjetra edhe me e pabesueshem, e kemi cekur me siper njehere; ne vend qe historianet grekë modern te mbeshtesnin Homerin si te tyrin ata e injorojnë e ne pervetsojmi, megjithate Homeri, në një shenim e kemi thënë se ai nuk ishte fare grekë dhe as nuk shkruajti greqishtë por në gjuhën Ioniane, te kesaj popullêsisë ne Azi te vogël.

REAGIMI: ketu hasim kunfuzion pas konfuzioni....ta lexojmi: "Madje emrin Larisa që ka kuptim pellazg vetëm Kordati e kundërshton. Ose, për shembull, Troja quhej edhe Ilio që do të thotë vend i lartë, kjo nga fakti se Troja metëvërtet pat qenë ndërtuar mbi dy kodra të larta dhe rrëzë saj shtrihej një fushë. Aty gjejmë edhe një shembull tjetër më bindës me vetë kuptimin e emrit “Hellas” që ka kuptimin malësorë dhe me këtë tregon se helenët nuk erdhën nga jugu, siç mendon Kordati, por nga Iliria (nga Ballkani Veriperëndimor)."

Reagimi: Sa i perketë emrit "larisa" qe e gjejmi tek Homeri ne Iliada, është vertetuar se kishte plotë "Larisa" tjera dhe nuk bëhet fjalë per fushat pjellore por sipas dijetarve te shumtë, fjala është për kala, kështjellë ! Pastaj, ketu Aristidh Kola, si guxon te kundershtoje emrin e qytetit Ilion, duke thënê se behet fjalë per Trojen "ndertuar maje dy kodrave te larta" duke marrur si baz =ilio= ku sipas Aristidh Koles do thotë =vend i lartë= e ne anen tjeter e tere bota e di fare mire se Ilios ishte emri i gjyshit te Priamit dh se qyteti quhej keshtu siaps emrit te tij=Ilion mierpo quhej ng Akejt me emrin Trojë se e njihnin keshtu akejet sipas stergjyshit te Priamit, themeluesit te Trojes. Pra mê duken teza te pa baza.


REAGIMI: Sipas ketij citimit ketu ne vijim, historia bêhet lëmsh fare..Mirë qe historiani grkë ai po i mbrojka interesat e shtetit te tij, nuk na duket çudi, mirëpo ketu Aristidh Kola, kur e lexojmi me vemendje se si i mbeshtet keta "helenët" e Hellades, themeluesit e shtetit grekë, nuk arrij te kuptoj se si ne te njejten kohê edeh historiani grekë i injoron stergjysherit e tij, vertetë, mbetem i çorjentuar fare ketu, por ndoshta shpresoj se ndonjë lxues ketu ng grupi do më ndihmoje dhe te na sqaroje këtë ngatrres s çka dashur te thotê autori Aristidh Kola me këtë ? "Me këtë mund të konkludohet se vetë kuptimi i emrit të helenëve si malësorë priashton paramendimin se mund të kenë ardhur nga deti ose ndokund nga ndonjë vend të Lindjes së Afërme. Nga këto të dhëna konkrete shumë qartë shihet se ky autor ose nuk do ta pranojë të vërtetën shkencore se ashtu i shkon për shtat interesit të politikës greke, ose nuk ka njohuri të mjaftueshme për të kaluarën e helenëve. Siç duket është mendimi i parë"

REAGIMI: Edhe ky paragraf është per tu lakmuar, kulmi i ngatrrimit; " Pasi bëmë një vështrim të përgjithshëm lidhur me pellazgët parahistorikë dhe paraardhësve të tyre ilirëve, pastaj edhe origjinës së përbashkët pellazge të shqiptarëve dhe grekëve të konstatuara në veprën studioze të arvanitasit (shqiptarit) grek, mbetet të shohim se si i shikojnë dyndjet e pellazgëve dhe ilirëve studiuesit e huaj dhe shqiptarët" ...po hedhim ketu tek këndi zmadhues qe ta lexojmi më kjartë, ju lutemi, lxojeni me vmndje; "Pasi bëmë një vështrim të përgjithshëm lidhur me pellazgët parahistorikë dhe paraardhësve të tyre ilirëve, pastaj edhe origjinës së përbashkët pellazge të shqiptarëve dhe grekëve".....e shihni ketu, "origjinës së përbashkët pellazge të shqiptarëve dhe grekëve".....Teper interesante kjo ! Asnjëhere deri me sot nuk kam lexuar një artikull më aqë te dhena për vepen e Aristidh Koles, patjeter me duhet ta lexoj origjinalin se nuk arrij t'iu besoj shkronjave...me sa e di, historia eshet shumë e thejshtë pr te spjeguar me dy fjalë; kush ishte vendasi, kush ishte ardhacaku, ne cilen dat nga i cili vendë ?

REAGIMI: Kalojmi tani edeh ne paragrafin tjetër; Të huajit mbi çështjen pellazge. " Në kohët e reja me çështjen e origjinës pellazge të shqiptarëve (nuk përmendet origjina e grekëve) është marrë edhe një studiues i dalluar amerikan me emrin Edward Jacques. Kjo mund të shihet në veprën e tij të titulluar “Shqiptarët, populli shqiptar nga lashtësia deri në vitin 1912”, (vëllimi i parë), botuar në vitin 1996. Sipas konstatimeve të këtij autori pellazgët parahistorikë të familjes indoevropjane të popujve, në të kaluarën banonin në kufirin medis Evropës dhe Indisë në Azi" ...Nga ky citim nxorrem vetem këtë qe na intereson qe ta krahasojmi më paragrafin qe do vie pas ketij dhe besoj se keni per tu habitur se ne sa kontradita dhe në sa telashe kemi dalur me kete qeshtjen pellazge; .. si e shohim autori Edwin Jaques thotë se, "pellazget ishin një popull para historikë te familjes indo europiane "te popujve" qe ne te kaluaren banonin ne kufirin MIDIS Europês dhe Indisë"....dueht te mbetemi pa fjalë !

REAGIMI: Kerkoj falje ketu, vrejta se kemi harruar te shtojmi edhe kêtê vrejtje ku autori Aristidh Kola thotë se: "Troja quhej edhe Ilio që do të thotë vend i lartë, kjo nga fakti se Troja metëvërtet pat qenë ndërtuar mbi dy kodra të larta dhe rrëzë saj shtrihej një fushë>>...mirëpo, shtrohet pytja, si ka patur mundësi të futet kali i drunjtë në njê naltësi te madhe, nga plazhi menjêhere ne dy kodra te larta ? ..ku asnjë autor nuk e thotê këtë deshmi se "Troja ishte ndertuar mbi dy kodra te larta" ? Kjo fare nuk pershtatet, mandej, te mirren keto vargje epike homeriane per diskutim historikë me njê historian grekë pêr lashtêsinë se kush ishin më të vjetêr nê keto toka, grekët apo shqiptarët, ku pa dyshim të parët ishim ne shqiptaret ne keto troje dhe ka patur menyra shumê mê të lehta per te marrur shembuj tjerë per te deshmuar autoktonin shqiptare se sa te mirren vargjet homerike.

Autori ketu angazhon ne një aren te perbashkët apo në një stadion, dy ekipe lojtarësh, te cilet pa dallim tê gjithë keta lojtar mbajnë ndrresa të njejta dhe loja luhet mes tyre pa e ditur fare publiku se cila ekip e shenoi gol apo cila fitoi, se te dy ekipet mbajne fanela te njejta, perpos qe flasin dy gjuhë te ndryshme... keshtu kuptohet ne kete veper shkencore qendrimi i autorit, ku publiku nuk merr vesh gjë fare, cilet ishin ketu helenet, cilet ishin greket cilet shqiptaret iliret e pellazget...?


REAGIMI: Si e shohim edhe ketu në kêtê paragraf, ku per çudi ndodh teksecili autor qe perpiqet ti bëjë pellazgët autokton ne fillim te librit apo më njê fjalê, nuk e thotê ne fillim te librit kêtë qe duhej te thuhej ne krye te librit, poashtu veprojnë edhe autor tjerë si edhe Edwin Jaques ku e thotë ketu te verteten më nê fund se pellazget janë te ardhur nê gadishullin tonë; "Rreth 3000 para Krishtit (periudha e neolitit) ndodhi një shpërngulje e madhe dhe ky popull u shpërnda në të gjitha anët. Një pjesë e tyre shkuan në lindje në drejtim të Indisë, kurse tjetra në perëndim dhe një pjesë mbeti në malet e Kavkazit, që janë të njohur me emrin albanë. Këta të fundit më vonë nën ndikimin e popujve të tjerë më të numërt u asimiluan dhe u zhdukën krejtësisht. Ata që shkuan në perëndim, përmes Azis së Vogël dhe detit Egje u vendosën në pjesën jugore të Gadishullit Ballkanik"...? A nuk vrejmi diçka të pa pershtatshme ketu ? Qe po e zmadhojmi këtë kuptim edhe njëhere "kurse tjetra në perëndim dhe një pjesë mbeti në malet e Kavkazit, që janë të njohur me emrin albanë. Këta të fundit më vonë nën ndikimin e popujve të tjerë më të numërt u asimiluan dhe u zhdukën krejtësisht. Ata që shkuan në perëndim, përmes Azis së Vogël dhe detit Egje u vendosën në pjesën jugore të Gadishullit Ballkanik" ...dhe per tu habitur, ky autor E. Jaques mbetet shumë i popullarizuar tek ne...por lexuesit te huj, nuk i shpeton ky paragraf këtu dhe vetëm këtë mban mend se nga e kanê origjinen shqiptaret; "origjina pellazge nga lindja qe vershoi dhe pushtoi Ballkanin keshtu qe shqiptaret qenkan te ardhur nga andej"..koti është ti shpetosh pellazget e ardhur nga lindja....

REAGIMI: Për këta popuj, mendon ky autor, se mund të jenë akejët e Iljadës së Homerit. Madje, duke iu referuar autorëve të tjerë, nënvizon se kjo dyndje mund të ketë ndodhur rreth 2000 vjet para Krishtit (koha e bronzit) nëpërmjet rrugës Dardane-Trake ose përmes Kretës dhe shumë ishujve të Egjeut që i përdornin si vendqendrim gjatë rrugës. Në fillim u vendosën në viset jugore, madje filluan të zgjerohen në veri dhe perëdim të Ballkanit, ndaj dhe i tërë rajoni u quajt Pellazgji. Ky ishte konstatimi i këtij autori amerikan lidhur me dyndjet e pellazgëve parahistorikë"


REAGIMI: Ç’konstatojnë shqiptarët për etnogjenezën e popillit të vet.- Pa ndonjë dyshim lirisht mund të thuhet së në historiografinë shqiptare edhe të kohës së fundit,flitet se etnogjeneza shqiptare është iliropellazge dhe si të tillë shqiptarët janë banorët më të vjetër në Ballkan, ose, thënë me fjalë të tjera, autoktonë. Kuptohet, në konstatime të këtilla autorët shqiptarë kanë ardhur në sajë të relikteve të ndryshme të gjetura nga gërmimet arkeologjike, pastaj edhe në sajë të të dhënave të autorëve antikë ku bëhet fjalë mbi pellazgët parahistorikë. Madje, mund të shihet se janë bazuar edhe në konstatimet shkencore të autorëve evropjanë e më gjerë. Të gjitha përfundimet shkencore të sjella nga konstatimet e argumetuara nuk lenë mëdyshje që populli shqiptar mund të ketë ndonjë etnogjenezë tjetër e cila do të ketë nevojë për ndonjë konfirmim me prova të reja."

REAGIMI: Në një vepër historike të shkruajtur në kohën e fundit nga një grup autorësh, lidhur me historinë e Shqipërisë dhe të shqiptarëve (“Historia e Shqipërisë dhe e shqiptarëve,” Prizren, 2001), veç të tjerave, në fillim bëhet fjalë edhe për etnogjenezën e ilirëve si paraardhës të shqiptarëve dhe pasardhës të pellazgëve. Mirpo, ajo çka bie në sy këtu është se, shumë pak i është kushtuar kujdes kësaj pyetje mjaft subtile. Megjithatë, në vazhdim do të japim një eksplikim lidhur me atë se çfar flitet."


REAGIMI: Për etnogjenezën e ilirëve ekzistojnë dy teori: Sipas njërës që, njëkohësisht, trajtohet si më e vjetër, thuhet se ilirët në Ballkan janë të imigruar nga Evropa Qendrore, përkatësisht nga vendi i quajtur Halshtat, duke e sjellë me vete edhe kulturën e tyre. Kjo mund të jetë koha e dyndjeve të mëdha të shek. XII-XI para erës sonë. Provat që sjell kjo teori hidhen poshtë nga konstatimet e më vonshëme shkencore (pas Luftës së II Botërore). Të dhënat arkeologjike të kësaj kohe flasin se gjurmat e kulturës halshtatiane që ndeshen në iliri nuk mund të merren si prova për të dëshmuar të vërtetën e një dyndje të madhe nga veriu në drejtim të Ballkanit, por janë si rrjedhojë i kontakteve kulturore e tregëtare që aso kohe kanë qenë mëse të nevojshme. Këto dhe fakte të tjera, flasin se ilirët nuk kanë kurfarë prejardhje nga vendi i përmendur.>>



REAGIMI:

‎2. "Teoria e dytë e cila, sipas mendimit të këtyre autorëve, është më binëdëso dhe ka një pranim gjithëshkencor,është më e qëndrueshme, sepse posedon prova më të argumentuara me anën e së cilave ilirët nuk i quan të ardhur por vendas, përkatësisht i quan si një popull që i pari në vendin e vet në Ballkan mund të ketë kriuar kulturën, gjuhën dhe tiparet antropologjike. Që të gjitha këto janë të dëshmuara në sajë të kërkimeve arkeologjike dhe të dhënave të shumë autorëve të historisë së lashtë antike."

REAGIMI: Në veprën e vet me titull “Gjeografia e Maqedonisë Antike” (botim i 2000), prof. A.Selmani në sajë të studimeve shkencore që i pat bërë për kohën antike të Maqedonisë, duke iu referuar autorëve të dalluar evropjanë e antikë, vë në dukje edhe diçka tjetër. Duke analizuar strukturën etnike të Maqedonsë së kohës në fjalë, konstaton se në tërësi ky rajon në Ballkan është i populluar nga fiset ilire. Madje ky studiues jep shpegim edhe për shtrirjen teritoriale të tyre, gjë që mund të shihet se ekziston një dalllim ndondse i vogël, por i dalluar, nga atë që konstatojnë grupë autorësh të përmendur më lartë. Në tërësi thotë se fiset ilire nuk bëjnë bjesë në grekët, por përbëjnë etnitete me vete dhe se, nga ana e tyre quhen “barbarë”. Në këtë vepër nuk mund të shihet se ky ndan mendim të njëjtë me arvanitasin, mbi etnogjenezën e përbashkët pellazge të ilirëve dhe helenëve."

REAGIMI: Lidhur me strukturën etnike të popullsisë i referohet autorit austriak J.G.fon Hahn-it si një stdudiues me peshë në fushën shkencore (gjuhësore), i cili nxjerr në dritë shumë çka mbi popullsinë antike. Konstatimi i tij (Hahnit) është se ilirët janë pellazgë dhe se nuk kanë të bëjnë me grekët, ndaj edhe fiset ilire dallojnë prej tyre. Shtrirja e fiseve ilire, nënvizon A.Selmani, përfshin një hapsirë më të madhe, shkon akoma më në lindje. Gjatë luftës së Trojës, midis shek. XIII-XII p.e.s., shtriheshin në luginën e Axios-it (Vardarit) gjer në brogjet e detit Egje. Pastaj gjatë rrjedhjes së poshtme të lumit Erigon e deri në afërsi të Byllazorës (Velesit të sotëm). Në lindje shtrerjen e kanë patur diçka më në lindje të liqenit të Dojranit dhe rrjedhjes së poshtme të lumit Astibo. Shekulli i VI p.e.s. dallohet në historinë e peonëve (fiseve ilire) nga se tani kanë pasur një shtrirje më të madhe nga e tërë koha e ekzistimit të tyre. Megjithatë, kufiri i tyre gjatë kohës nuk pat qenë konstant. Në këtë ka ardhur nga fakti se një pjesë e territorit të peonëve: pjesa e madhe e luginës së Shkupit, Kumanovës, Pollogut e tjera, në shek. IV-III p.e.s. kalojnë nën zgjedhën e Dardanisë. Në këtë periudhë kohore qendra e tyre mbetet Byllazora (Velesi). Shtrirje të ndryshme kanë pasur edhe fiset e tjera ilire për të clët tani nuk është e nevojshëme që të bëhet fjalë. Ja pra, në vija të shkurta, ky ishte mendimi i disa autorëve shqiptarë lidhur me etnogjenezën e popullit shqiptar, që e gjejmë në historiografinë shqiptare."

REAGIMI: Nga çka u përmend më lartë mund të nxirren disa përfundime të përgjithshme:

1- Në këtë vepër shkencore arvanitasi (shqiptar) grek, Aristidh P.Kola, në sajë të legjendave, traditave, literaturës klasike dhe asaj të kohës më të re, vjen në një përfundim me peshë shkencore se pellazgët parahistorikë janë paraardhës të helenëve dhe ilirëve; në gjirin e këtyre pastaj lindën grekët e shqiptarët;

2– Pellazgët patën një shtrirje gjeografiketë gjerë në Ballkanin Perëndimor, në Azinë e Vogël, në pjesën jugore të Italisë e të Afrikës Veriore;

3- Burimi dhe origjina e helenizmit është Ballkani Perëndimor, që dikur u quajt Iliri, dhe që paraardhësit e helenëve ishin pellazgët;

4- Nga gjuha fillimisht e varfër pellazge, u zhvillua më pas greqishtja, po ashtu edhe gjuha shqipe që tani e ruan trupin themelor të pellazgjishtes;

5- Pellazgët në jug ku u zhvilluan grekët, imigruan nga veriperëndimi i Ballkanit;


REAGIMI: "Lidhur me përfundimet shkencore të këtij arvanitasi, ekzistojnë kontestime nga ana e historianëve grek të kohëve më të reja të cilët nuk e ndajnë mendimin e tyre me këtë autor. Disa janë kategorik, duke synuar të vënë në dukje se helenët nuk kanë kurfar lidhje me pellazgët, por janë të ardhur nga Azia e Vogl dhe nga viset e Lindjes së Afërme, që do të thotë se janë semitë"


REAGIMI: "- Duke analizuar veprat e disa historianëve grek, autori arvanitas konstaton se ato më tepër jan të karakterit politike se sa shkencor, kur bëhet fjalë mbi etonogjenezën e helenëve dhe të arvanitasve;

REAGIMI: "- Në veprat e disa autorëve shqiptarë mund të gjendet se ilirët janë të ardhur nga Evropa Qendrore, nga vendi i quajtur Alshtat, por këtë teori e hedhin poshtë si të pa bazë, pasi pas LDB konstatimet shkencore tërësisht e demantojnë"


"– Autorët shqiptarë ndajnë mendimin e njëjtë, duke konstatuar se shqiptarët kanë origjinë ilire, kurse këta pellazge;"


REAGIMI: "– Ndërmjet vetë autorëve shqiptarë, kur bëhet fjalë për shtrirjen hapsinore të ilirëve, ekzistojnë mendime të ndara. Disa janë të mendimit se fiset ilire në lindje të Shqipërisë e përfshinin edhe Maqedoninë Perëndimore, kurse të tjerë thonë se ato shtriheshin edhe në lindje të këtij vendi, si, p.sh., peonët, dardanët etj."


REAGIMI: Perfundimi i analizes; "Në përfundim të këtij punimi modest lidhur me vështrimin që ja bëra veprës të arvanitasit shqiptaro-grek, ku mund të shihet se aty është bërë një punë me një peshë mjaft të theksuar shkencore, ku mund të shihet origjina e përbashkët iliro-pellazge e shqiptarëve dhe grekëve; madje vepër ku mund të shihet se ky autor është orvatur që duke derdhur mundin e tërë të tij, në kërkimin e miteve, legjendave, traditave të vjetra dhe literaturës, si asaj klasike edhe asaj së më vonshme, të nxjerrë në dritë të vërtetën e etnogjenezës së dy popujve, për të cillët ekziston mendim shkencor se janë më të vjetrit në Gadishullin e Ballkanit, ose, siç quhet zakonisht, autoktonë. Jam i mendimit se të gjithë ata studiues shqiptarë qe merren me këtë çështje shkencore mjaft subtile, të vazhdojnë më tutje në zbulimin e të dhënave të jera shkencore që do të jenë prova bindëse në përkrahjen e kësaj teze, ose do të dëshmojnë të kundërtën. Në këtë mënyrë do mund të binden edhe qarqet shkencore sllave ku haptazi ekziston një mospërfillje e tezes së sprovuar mbi etnogjenezën shqiptare."


Para se te perfunojmi edhe ne këtë analiz mbi analizen e vepres së Aristidh Koles më duhet të permendim ketu edhe mendimin e Rober D'Angely i cili për origjinën shqiptare nga ilirët shpehet keshtu; " Ka autor, të cilët të gabuar nga vendi i banimit të ilirëve dhe të shqiptarëve të sotëm, për te cilët vetëm pjesërishtë është po ai vend i përbashkët për te dyja palët, kanë shprehur mendimin se në fakt shqiptarët janë pasardhës të drejtëperdrejtë të ilirëve. Kjo gjë është kaq e vertetë për ne sa nuk do kundershtojmë fare; përkundrazi, ne do ta shtjellojmë, ta zhvillojmë dhe t'ia japim permasat qe meriton. Në fakt, këta autorë, duke i shpallur shqiptarët vetëm pasardhesit të ilirëve, duke eliminuar më një goditje sllavët e helenët, -nuk kanë bërë gjë tjetër , veçse kanë marrë vetëm një pjesë të vogël në vend që ta merrnin të gjithën"

Poashtu disa rreshta me tej tek Enigma;

"Robert D'Angely; Ne fakt, që Shqipëria për te gjitha kohërat te ishte ne gjendje te prodhonte popullësi ne masa të mëdhaja e ti niste per te populluar rajone te tëra të shkretuara, siç pretendojnë disa autorë, atëhere duhet besuar se popullsija shqiptare në këto kohëra të lashta duhej te ishte aqë e madhe sa që Është sot më popullsi Belgjika, afer 13 milin Banor ! Mirëpo ne edijmi në mënyrë te sigurt se trojet shqiptare kanë kenë me veshtirsi gjithëmonë të banuara dhe nuk duhet t 'ia njohim këtë rol si gjoja; furnizues të super popullësive shqiptare qe u shperndanë gjetiu...Me një fjalë më këtë do kuptojmi më s ë miri se është e pamundur te imagjinohet se populli shqiptar ka patur një popullësi aqë te madhe sa ta kete shperndar ne te kaluaren edhe deri en Indi e deri en Egjiptë e neper Azi te Vogël Itali e gjetiu, me çka vet autoret nganjëhere hasin ne kundershtime me tezat e tyre, nejhere duke e bere popullësin shqiptare aqë te dendur e te perhapur ne nëper botë, e pastaj zvoglohet kjo mundësi sa që arrin në numer shumê te reduktuar, kur e kujtojmi se vetem para 70 vitesh ksihte afer 2 milion shqiptar në gadishull, pra ka patur ndoshta imigrime e levizje ne vende tjera por asesi ne eprmasa sa te kolonizojnë edeh vende aqë te largëta"

REAGIMI: Ju falemenderit miq te nderuar për interesimin tuaj rreth kesaj Dosje qe mund ta quajmi; Dosja Pellazgjike, ku pas ketij kendveshtrimi, presim edhe veshtrimet tuaja, ju falemenderit !

Burimi: Geo Prespa http://geoprespa.wordpress.com/2011/...-arvanitasi-4/

[Kreksi]

Popujt Azianikë:

Aziatikêt ndahën në dy degë mjerishtê qê nuk e dijmi se gjuhët e tyre a ishin të njejtes familje apo jo.

Popujt e veriut të Azisë janë stergjyshêrit e popujve tê gjuhës eusakaro-kaukaziane, nga rrjedhin gjuhët Baske, Gjeorgiane dhe Qerkeze.

Ndërsa popujt Aziatikë të jugut; Pellazgët që flisnin këtê gjuhê të ketij populli që tani ka humbur, ku ishin të shperndarë në kohën e Neolitit deri në Lindjen e Afërme, si dhe në Europë duke sjellur me vete tekniken e Agrikultures, të blegtorisë deh keramikës.


Civilizimet Aziatike ishin në ngritje tê madhe tê zhvillimit ku Pellazgët e Kretës dhe Anatolisë kishin çpikur një shkrim mirëpo u zhduken nga invadimet pontike.

Natufianët:

Natufianët janë stergjyshërit e të gjithë popujve aziatikë qê u qfaqen në Neolitikë. E kanë vijuar një evolucion të gjatë në këto vende që nga Paleolitiki.

Pishtarin e ketij civilizimi e merr një fis nga veriu, Myrejbetienët, qëkrijuan agrikulturen e parë.

Mirëpo dal nga dale këtë civilizim e zëvendëson populli Natufian.

Myrejbetienët;

Asianiket Myrebejtienê janê njê degë e Natufianëve.

Mlekët:

Civilizimi më i vjetër i njohur deri mê sot tek popujt e Mlekëve është civilizimi i Zarzienëve, 10 000 para krishti, pastaj Mlekasët ndahen në dy degë; njëra në jug të liqenit të Vanit(Armani) dhe tjetra degë në jug të liqenit Urmia.

Rreth 6700 para krishti njihen kultivatoret e dhive dhe te deleve, nga Hati edhe këta Myrejbetienë.

Në Miliennumin e II-të para Krishti, nën influencen e Sumerëve, Elamitêt që ishin edhe keta popull Mlekas perendimor, çpikin një sistem tê shkrimit dhe që e perhapin deri në Iranin perendimor. Për t'iu ikur sulmeve indo europiane Ariane dhe Indus, disa fise leshuan vendin e quajtur Kopet Dagh dhe shojnë në Afganistanë.

Kah fundi i Milenumit të II-të Indo Europianët Arianë dhe Indus e pushtojnë Iranin dhe Afganistanin ku dhe sjellin bronxin.

Triaaletienët Hatis:

Asianikêt Hatti janë një degë e trialetienëve, proto Kaukazienëve, te cilët rreth 7200 deri 7000 para krishti perhapin kulturen e grurit dhe të tërrshërës, fillojnë të ndertojnê shtepi katrore kah lindja dhe perparojnë kah lindja nê Anatolinë qendrore, ku pastaj rreth 5000 apo deri 4500 para krishti azianikët Pellazgë të Kan Hasanit II si dhe të Bejkesultanit do ta pushtojnë Anatolinë jugore, duke i shtyer Trialetienët Hattis kah veriu. Më vonë kur Indo Europianët nezitë formojnë një perandori nê Anatolinê qendrore, marrin emrin Hittitë, nê pekujtim të popullit të mundur tê këtij vendi, Hatis.

Seskelët:

Seskelët ishin mê siguri një degë e azianikëve trialetienë, të ardhur nga Haçilari i Anatolisë për tu instaluar në Greqi. Seskelienët mundën rreth vitit 4400 para krishti nga Pellazgët ku i kemi gjetur shenjat e fshatrave të tyre të djegura. Një pjes e Seskilienëve instalohët në Italinë jugore rreth vitit 3800 deri 3200 parakrishti të cilët më vonë edhe këtu pushtohën nga Pellazgët Diminienë tê ardhur nga Greqia.

Amukianët:

Pellazgët Amukianë rrjedhin nga Myrebetienët perendimor, tê cilêt rreth 4500 deri 4100 para Krishti Amukianët bien nën sundimin e Halafienëve dhe pastaj të Sumerianëve të El Eubeid perveq të atyre qe shkuan dhe u perzien më Semitët e Izraelit, për të formuar civilizimin ghashulianë të qypave të zinjë të ilustruar. Ky civilizim do të shkatrrrohet pastaj nga Semitët barinjë Kananeenë të ardhur nga shkretira e Arabisë dhe i tërë regjioni u gjëndê nê nomadizëm.


Pellazgët Diminianë:

Azianikë të ardhur nga Kan Hasan dhe Bejçesultan nê Anatolinë e jugut, rreth 4400 para krishti, dhe instalohên në Greqi.

Invadimi i Italisë së jugut, kultura e Serra Alto me qypa spirale, dhe pastaj Indo Europianët nga veriu i greqisë e shkatrrojnë këtë civilizim.

Kardiatët;

Kardiotët, që bënin qypa mê vija tê pjerrta, janë një degë e ndarë nga proto Seskelienët, të cilët e formuan kulturen e Mogulicës në veri të Greqisë, në Shqipëri dhe Serbinë aktuale.

Pasi qê ia arriten të bëhën edhe lundrues, kulturen e tyre e hasim në Mesdheun meridional sipas kultures sê qypave kardiale, me vija të pjerrta rreth 5100 para krishti ku i gjejmi edhe në jug tê Italisë rreth 4900 para krishti. Njihet tek keta popuj kultura e Guadonës, pasi që bënin shtëpiza tê rrumbullakta tani i bënin katrore. nga druri dhe llaçi mê bykë.

Pas një kohe ndahen ne disa degtime;

Adriatët, Tirrenianët dhe Franko Iberikët.

Starçevienët:

Starçevienët, mori emrin kjo kultur nga një vendbanim i lashtë afer Novi Sadit, janë dega e siperme e Seskelëve, si ata tê ardhur nga Anatolia që jetonin në shtëpia katrore nga llaçi. Kur këta vendosen në Europë kahë 6000 deri 5000 para krishti, duket se i kishin asimiluar popujt e vjetër vendas; popujt e Lepenski Vir të cilët adhuronin perendinë në form tê peshkut.

Tê gjitha këto kultura shkatrrohën me invadimin e Pellazgëve rreth 4400 para krishti.


CARDIAUX ADRIATES



Kardio Adriatët:

Adriatët janë një degë e kardienëve të cilët rreth 4000 para krishti një pjes e ktyre Adriatëve të shtyr nga Pellazgët lengilienë dhe rubaneve( kultures se qypave me pshtjella) Adriatët pushtojnë Italinë e veriut ku pastaj keta shtyhen në lindje nga populli Lagozza, të ardhur nga Franca rreth 3200 deri 2500 para krishti. Më vonë keta popuj bien nën sundimin e Indo Europianêve proto latinëve të Remedellos dhe të Rinaldonës, fise ballkanike të Vuçedolit.



================================================== ===

Kronologjia parahistorike

Nga 10 000 deri 2000 para Krishti



Periudha 8 300 Para Krishti

Në Europë pasi terhiqen akullnajat e mdhaja, shpalosen zona të mdhaja në ultësina të vershueshme ku flora dhe fauna gjejnë një lulzim të volitshëm ku edhe banoret e kanë atur shumë lehtë qe të furniohen e ketë begati.



7500 Para Krishti



Ngritja e ujërave bëjnë ndarjen e kontinentit të Europes nga ishulli i Britanisë së Madhe.



7150 Para Krishti

Prej 13 000 para Krishti kur nê kêtë kohê Deti i Zi ishte një Liqe i madh i vili gradualishtê thahej, qê ishte 100 metra nën nivelin e Medheut, njashtu si sot qê ështê Deti i Vdekur, mirëpo kah fundi i epokes së shkrirjes së akullnajave niveli i ujit ngritet pêr 120 metra, dhe në vitin 7150 para Kriishti, deti Mesdhe u zgjërua dhe kaperceu pragun e grykes së Bosforit, keshqe mbrenda dy vite liqeni u egalizua me detin Medhe.

Në Laponië, në veri të Suedisë, grupe te njerzve gjuetar dalin në siperfaqe te ardhur nga Lindja, perendimi dhe Jugu.



6500 para Krishti,

Në Afrikën e Veriut dhe Sahara bëhën dresimet e kafshëve shtëpiake nga banoret vêndas.



Në Milienumin e IV-të para Krishti, në Europen qendrore fillon epoka e kultures së Lepenski Vir, n¨ te dy anët e Danubit, tek gryka e portave te hekurta, në një fshat më nja 100 njerëz në 22 shtëpi.



Në Kretë në vendin e quajtur Knosos zhvillohet një qender Neolitike.



-5 200 Para Krishti, agrikultoret e parë paraqiten në Europë dhe perhapen në drejtim të Holandes.



Ata prodhojnê një keramik karakteristike dekorative më shpulla të prera.



4500 para Krishti në Europen lindore zhvillohet teknika e bakrit të shkrirë në kalllupe qe shkrihej nê një temperatur të lartë nga rrëshiqi.



Paraqiten sepultura të pasura, sidomos ato në Varna në Bullgari, ku ne varreza shohim detaje tjera prestigjioze.



4500 para Krishti ketu në Varna Bullgari, paraqitet një civilizim misterioz, pra ky civilizim shtrihej brigjeve të liqenit afër Detit të Zi, afër Varnes, ku ky civilizim njohi në zhvillim tê lartë, të pa parë për epoken.



Së pari gjejmi ketu qypa të mrekullueshëm, idol nga ashti e guri si dhe vegla nga bakri. Pastaj një kilometer më tej jo largë Varnës, pêr herê tê parê janê punuar gjêsende prej ari, mê tê vjettrat të zbuluara deri mê sot.



Keto objekte janë punuar Në mes të 4600 para krishti e 4200, në brigjet detit tê Zi, shumë kohë para Piramidave të Egjiptasëve dhe civilizimit të Mesopotamisë,Shumica e ktyre varrezave janê te paisura mê diademe tê pasuar nga ari dhe gjesende tjera dekorative, rruza të persosura si dhe maje të shtizave nga bakri si dhe keramika mjaftë bukur tê dekoruara. Janê gjetur edhe guaca tê detit, çka tregonse ka patur marrdhenje tregtare me onat e jugut te Mesdheut.



Nê regjionin e poshtêm të Danubit, shtazet pêr terhjekjen e pendes për tê lavruar janë gjetur në shumê vende.

Poashtu në Rudna Glava është gjetur miniera e parë e bakri në botë.



3800 para Krishti, fshatrat e parê të fortifikuara ne europen perendimore,



3650 para Kriishti, në Rusi janë gjetur në varreza funerare karrocat e para tê terhequra nga kiet.



Në Milienumin e II-të ngriten monumentet megalitike te Karnakut në perendim të Francës.



3200 para krishti në Hungari hasim karrocen e bujqëve.



3500 Para Krishti,

Vala e parë e Indo Europianëve në Skandinavië.



2900 Para Krishti,

Njohim Mikenen dhe Trojën.

Migracionet karriene në Qipro



Invazioni i një populli Anatolien në kretë, qe e bêjnê të njohur civilizimin Minoenë. Ishte nje popull paqêsor deh i fuqishëm.



2800 para krishti, fillon ndertimi i Stonhengjit në Angli.

Në Greqi fillon qytetrimi Egjeenë, Kadmeenë më origjinë Fenikase që installohën në Beosië.





Burimi; http://www.hist-europe.fr/Prehistoir...ehistoire.html

[EncounterAL]

Paragrafet ngjitur jane nga libri :

------------------------------ Libri -----------------------------
Titulli : Ancient Ireland
Autore : Robert Emmet Meagher, Elizabeth Parker Neave
Publ : Interlink Books, 2004.
---------------------------------------------------------------------

dhe lidhen me sa kam postuar me lart per Pellazget dhe Druidet.

shenim:
shenimi [M] ne tekstet ngjitur qendron per mythology.