Shpella miliona vjeçare

[fegi]

18/07/2011

Rreth 30 kilometra në jug të Prishtinës gjendet Shpella e Gadimës. Bazuar në vlerësimet e ekspertëve shpella e Gadimës është e vjetër rreth 80 milion vjet. Ajo ishte zbuluar rastësisht nga një banor i zonës në vitin 1969.
Vlerësohet njëra ndër pasuritë më të rralla natyrore të Kosovës por edhe Evropës. Shpella e Gadimës është unike në llojin e saj. Sipas vlerësimeve është e vetmja shpellë e Mermerit në Evropë! Shpella përbën një nga mrekullitë e natyrës shqiptare dhe karakterizohet nga stalagmitet dhe stalaktitet ku një milimetër e zgjatjes së tyre kërkon 30 mijë vjet.

Zhvillimi i tyre me miliona vjet ka bërë të mundur që në ditët e sotme aty të shfaqen figura të formave të ndryshme. Ciceronët por, edhe vendasit e zonës figurat e formuara nga natyra i interpretojnë në mënyra të ndryshme.

“Këtë e kemi quajtur Romeo dhe Zhuljeta. Bashkimi i tyre kërkon miliona vjet. Karakteristikë tjetër e tyre është formimi i tyre në anën e kundërt të gravitetit. Brendësia e kësaj perle natyrore të brishtë është e rrethuar me gurëthyes dhe menaxhohet nga individë të cilët me vetëiniciativë pretendojnë se janë mbrojtës të përbetuar të saj”, shprehet Hysen Tasholli, ciceroni i shpellës.

Dëmtimi i shpellës së Gadimës sipas përgjegjësve të shpellës po bëhet nga katër gurthyesit e vendosur përreth. Ndërkohë këta të fundit mohojnë një gjë të tillë dhe akuzojnë përgjegjësit e shpellës duke thënë se janë vetë ata të cilët po e dëmtojnë shpellën.

Pronaret e gurthyesve pranojnë që gjatë gërmimeve kanë hasur në disa labirinte ku mendohet për një shpelle të re. Por, ata mohojnë mundësinë e ndonjë shpelle tjetër.

“Gjatë gërmimit kemi hasur në disa labirinte por, këtu nuk ka shpelle të re. Nuk ka asnjë mundësi që të dëmtohet shpella nga detonimet, por është demtuar nga vetë menaxhuesit e saj”, thekson Hamit Aliu, pronar i gurthyesit.
Zëvendësv ministri i Ambientit thotë se kompanitë e gurthyesve kanë shkelur rregullat dhe kanë dëmtuar këtë zonë të veçantë.

Kjo shpellë miliona-vjeçare i ka bërë ballë “dhëmbit” të kohës por, sot është në rrezik permanent nga mospërgjegjësia institucionale. Vendimi i qeverisë i firmosur nga kryeministri Thaçi dhe shpallja e kësaj zone pasuri e veçantë e cila dhe mbrohet me kushtetutë, duket se figuron vetëm në letër dhe vendim.
Mbase deri ekzekutimin e vendimit konsekuencat do të jenë të pariparueshme.



VIdio.http://www.top-channel.tv/artikull.p...5264&ref=onews

[fegi]

Bjeshkët e Mushtishtit fshehin Shpellën e Rusenicës


Publikuar: 18.07.2011
Suharekë, 18 korrik - Ata kishin dalë në shëtitje të zakonshme dhe shijonin bukuritë e maleve të Sharrit. Një të hëne pasdite, arsimtari Demush Tahiri ,bashkë me dajën e tij Xhavit Mala, zyrtar në parkun nacional “Malet e Sharrit”, të dy nga fshati Mushtisht, ia kishin mësyrë të vizitonin ca shpella të vogla në bjeshkët e fshatit të tyre. Atë ditë do të zbulonin diçka të paparë deri atëherë - një shpellë ku këmba e njeriut s’kishte shkelur asnjëherë.

Shpella e Rusenicës është pagëzimi që i kanë bërë dy pasionantët zbulimit, i cili sefte i është shtuar listës së atraksioneve natyrore të Kosovës. Tahiri e Mala kanë njoftuar institucionet e vendit për shpellën e re, por tash një muaj lokacioni i saktë i saj po mbahet i fshehtë nga frika se vizitorët mund ta dëmtojnë atë para se ajo të zbulohet tërësisht. Deri tani dihet që ajo i ka rreth 100 metra katrorë. Por speleologët besojnë se ajo mund të jetë edhe më e madhe dhe për ta vërtetuar këtë pritet të dalin në terren. Stalaktitet dhe stalagmitet janë thesari i saj.

Gjurmëve të shpellës

Demush Tahiri kishte insistuar që të zbresë poshtë një vrime në shpatin e thepisur në bjeshkët e Mushtishtit. Dielli shkëlqente fort, por freskia është shpëtim në vendin që ai e viziton shpesh.

“Pasi vizituam disa vende tjera e pamë një vrimë në shkëmb. I thashë Xhavitit që po shkoj të shoh çka ka në të. Zbrita poshtë...”, rrëfen plot pasion Tahiri. Me të shkelur në tokë, ai u mrekullua nga ajo që kishte para sysh. “Këtu qenka një mrekulli”, i kishte thënë ai dajës së tij, Xhavitit, tek po vështronte mrekullinë e natyrës që krijohet në gurët gëlqerorë, kur uji i gërryen. Procesi zgjat me miliona vjet.

Demushi mburret me zbulimin që ka bërë. Thotë se i ka pasion shpellat dhe se zbulimin e ka bërë falë instinktit të tij për fshehtësitë e natyrës.

“Punoj në arsim dhe po kam kohë të lirë. Vazhdimisht dal në bjeshkë dhjetë vjetëve të fundit dhe jam duke hulumtuar shpella dhe gjithçka që ka vlerë arkeologjike në këtë zonë”, thotë ai. Ditëve të fundit ai e ka vizituar prapë këtë shpellë dhe ka thyer një shkëmb, ku ka vërejtur se shpella vazhdon tutje.

“Përpos hapësirave që deri më tani dihen, vërehet një tunel tutje. Mirëpo duhet të bëhen punime të mëtutjeshme. Deri tani asgjë nuk është bërë”, thotë ai.

Bashkëzbuluesi i Shpellës së Rusenicës, Xhavit Mala, zyrtar i lartë për mbrojtjen e natyrës në parkun nacional “Malet e Sharrit”, thotë se është fascinuar nga ky zbulim.

“Qëndroja ulur në barë bashkë me Demushin. Ai shkoi te një vrimë dhe thoshte se mund të fshehë diçka. Fillimisht unë e gjuajta një gur në drejtim të shpellës”, rrëfen Mala rrugën e zbulimit.

“Pastaj Demushi u nis dhe pas pak më thirri dhe thoshte se po sheh një mrekulli”, shton ky mesoburrë, i cili thotë se pasion e ka botanikën.

Përpos disa vizitave rutine që ekspertë të fushës i kanë bërë shpellës, ende nuk është hedhur asnjë hap për zbulimin e tërësishëm të kësaj vepre të natyrës.

Komuna mban sekret adresën e saktë të shpellës

Speleologu prizrenas, Zulfiar Fusha, është njëri prej atyre që ka vizituar shpellën. Sipas tij ajo është e përmasave të vogla, rreth 100 metra katrorë. Thotë se është e pasur me stalaktite dhe stalagmite. Mirëpo ai ka thënë se kristalet në fjalë janë pasive, pasi që rrjedha e ujit është ndalur.

“Kjo ka mundur të ndodhë vetvetiu shkaku i devijimit të rrjedhjes së ujit, apo nga detonimet e ndryshme që kanë mundur të ndodhin aty afër”, ka theksuar ai. Ky ekspert i shpellave, ka thënë se shkaku që shpella është e përmasave të vogla, hulumtimet e mëmëtutjeshme vetëm sa mund ta dëmtojnë atë. Mirëpo ai ka shtuar se pasi që ai rajon është i pasur me gurë gëlqerorë, mund të ketë edhe shpella të tjera të ngjashme.

“Në përgjithësi në botë, e sidomos në Evropë, janë të pahulumtuara mirë shpellat”, ka shtuar ai.

Megjithatë, menjëherë pasi që është njoftuar pushteti lokal në lidhje me këtë zbulim, kryetari i Komunës së Suharekës, Blerim Kuçi, me një ekip ka dalë në vendin e ngjarjes. Shpellën e kanë vizituar edhe zyrtarët e Ministrisë së Mjedisit dhe të Planifikimit Hapësinor, të cilët kanë bërë shënimet përkatëse.

Edhe pse deri tani është vërejtur se nuk është shpellë shumë e madhe me vetëm tri galeri, numri një i Suharekës thotë se ajo është shumë interesante.

“Tash jemi duke pritur rezultatet nga speleologët dhe pastaj do të shohim çfarë hapash do të merren në këtë drejtim”, ka deklaruar Kuçi, duke shtuar për këtë duhen mjete financiare, që nuk është lehtë të gjenden, duke marrë parasysh se kjo komunë ka buxhet shumë të vogël.

Drejtori i Kulturës, i Rinisë dhe i Sporteve, Mejtim Bytyqi, ka thënë se shpella është interesante, për faktin se askush deri më tani nuk ks shkelur aty.

“Ka tri galeri në të cilat mund të zbritet, ndërsa shihet se ka galeri edhe me poshtë, por për tani ato janë të paarritshme”, ka thënë ai.

Pas konsultave me speleologë, Bytyqi ka bërë të ditur se do të bëhen eksplorime të mëtutjeshme. Por zyrtarët komunalë insistojnë që adresa e saktë e Shpellës së Rusenicës të mos zbulohet.

“Për shkak të rrezikut që mund të dëmtohet nga njerëz të pandërgjegjshëm, insistojmë të mbajmë lokacionin sekret për të evituar masën e madhe të njerëzve për ta vizituar. Kjo vlen derisa të bëhet një ekspertizë adekuate nga ana e speleologëve dhe deri në një vendim se si të trajtohet ky zbulim”, ka potencuar ai.

(Fotolegjenda1: Stalaktitet dhe stalagmitet janë thesari i Shpellës së Rusenicës )