--- La Madre dei IMBECILI e sempre in cinta...
---voudou.. ---
Ore Xhu, s'na the gje?
"Më e mira është armike e së mirës"
une them se tingellon me bukur "urdhëri", kur thua "urdhri" sikur te ngaterrohet pak goja, duhet nje pauze e vogel.
Po, Prudence, ne trajten e shquar dhe ne veten e trete bie ë.
Kam dy pyetje:
Unë pashë një varkë në det. ---> folja pashë ne kete rast shkruhet me "ë" apo pa "ë" dhe pse (brenda mundesive)?
Ky rast gjithnjë më vë ne mëdyshje me foljen unë marr dhe jo unë marrë
Më haet bukë. ---> folja haet shkruhet keshtu sic e kam shkruar apo hahet dhe pse (sqarimi i psesë gjithnje brenda mundësive)?
p.s. gjithnjë i ngatërroj sidomos keto te dy rastet.
Te Dish, te Besh, te Dish te Besh, Bej te Ditur!
Duhet pashë, sepse eshte folja shoh ne kohen e kryer e thjeshte.
Dhe tjetra, duhet hahet
HAHEM
vetv.1. vet. veta III. Përdoret, merret si ushqim; shërben si ushqim; nuk të dëmton po ta hash. Ngjala hahet e skuqur. Çdo gjë nuk hahet.
2. vet. veta III (me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r. dhanore). Më pëlqen, dua, dëshiroj të ha diçka; kam oreks. Më hahet bukë. Jepja kur t'i hahet. S'më hahet s'kam oreks.
3. vet. veta III Kafshojnë a hanë njëri-tjetrin. Hahen qentë (kuajt). Kur hahen qentë, i ha ujku dhentë. fj. u.
4. vet. veta III. Gërryhet a brehet duke u kruar ose duke u fërkuar me diçka a pas diçkaje; zvogëlohet diçka pak e nga pak. I janë ngrënë dhëmbët. I janë ngrënë rrobat (këpucët). Ka nisur të hahet hëna.
5. fig. Zihem a grindem me dikë, bëj sherr; kapem me fjalë. U hëngrën me fjalë. Haheshin në mes tyre. U hëngrën për hiçgjë. Haheshin si qentë. Hahen me dhëmbë zihen keqas. Hahem me veten (me veten time) jap e marr me veten vras mendjen për të zgjidhur diçka që më mundon, vuaj përbrenda për të zgjidhur një çështje pasi pendohem a nguroj për diçka.
6. vet. veta III fig. Shkon, vete mirë diçka, pajtohet; është për t'u besuar, besohet; pranohet, durohet dikush ose diçka; kuptohem me dikë, mund të merrem vesh me të. S'më hahet fjala (muhabeti) me dikë edhe poh. Më hahet shoqëria (miqësia). Nuk hahet aspak (fare). A hahet kjo? Nuk na hahet së bashku. S'më hahet buka me dikë nuk shkoj mirë me të.
7. fig. Matem me dikë; i bëj ballë, e përballoj. Hahet edhe me të mirët.
Nuk hahet dot me ne. S'hahet aq lehtë kjo e përpjetë.
8. fig. (zakon. me pjesëzën moh. s' ose nuk dhe me një trajtë të shkurtër të përemrit vetor në r. dhanore). Nuk përtoj nuk më vjen rëndë të bëj diçka, nuk kursehem për një punë. S'më hahet goja nuk përtoj të flas, t'i them dikujt për një punë. S'më hahen këmbët nuk më vjen rëndë të shkoj diku për një punë, nuk kursehem për të kryer diçka
9. Pës. e HA.
* Nuk hahet as me hudhra shih te HUDH/ËR,~RA. Më hahen mendtë (ndër vete) shih te MEND,~TË. Hahen (zihen) si qentë në garroq shih te GARROQ,~I. S'hahet as me vaj, as me uthull shih te VAJ,~I I. Pema pa u pjekur s'hahet fj. u. shih te PEM/Ë,~A.
MARR
kal.1. E kap diçka a dikë me dorë a me një send tjetër dhe e heq nga vendi i vet; e rrok me duar a me diçka tjetër dhe e mbaj. Mori bukën (kazmën, librin, penën, rrobat). Mori gotën e çajit (e rakisë, e qumështit). Marr topin. Merrni nga një mollë! E mori me duar (me mashë, me lugë, me pirun). E mori me dhëmbë. E mori për krahu
(për flokësh, për veshi). Ia mori me forcë.
2. E shpie diçka a dikë në një vend tjetër duke e mbartur a mbajtur vetë ose me një mjet, e çoj diku; sjell me vete; mbaj me vete. E mori thesin (dengun në krah. E mori në shpinë (në duar, në krahë, në qafë). E mori hopa. E mori për dore (zvarrë).
I mori fëmijët me vete. Nuk e kishte marrë letërnjoftimin (me vete). E mori lumi (era).
3. Më bie në dorë një send që ma dërgon dikush ose diçka që më takon për punën a për veprat që kam kryer etj.; fitoj; më vjen diçka që është për mua; fig. e dëgjoj a e mësoj diçka, më bëhet e njohur diçka. Mori një letër (një telegram, një lajmthirrje). Mori pakon. Mori një njoftim (një lajm). Mori emërimin. Mori urdhra (udhëzime) të reja. Mori një porosi të veçantë. Mori urimet. Marr rrogën
(pagën mujore). Mori shpërblim. Sa merr në muaj (në ditë)? Morën flamurin.
Morën diplomat (fletëlavdërimet, medaljet). Mori titullin «docent».
Marr lejen e zakonshme.
4. bised. Blej; porosit diçka për të ngrënë a për të pirë në kafe, në restorant etj.
Mori ushqimet (bukën, qumështin, një palë këpucë, një kostum, një biçikletë).
Mori biletën. I morëm në dyqan (në pazar, në qytet, në fshat). E mori për nënën
(për gruan, për fëmijët, për vete). Mori një kafe (një raki, një birrë, një kos).
E mori lirë (shtrenjtë). Sa (ku) e more?
5. Nxjerr një prodhim duke përpunuar ose duke shfrytëzuar diçka, siguroj një sasi të caktuar prodhimi; nxjerr fitime, të ardhura etj. nga diçka. Mori pesëdhjetë kuintalë për hektar. Morën prodhime të bollshme. Nga delja marrim leshin, qumështin, mishin. Marrim qymyrgurin (naftën, mineralet) nga toka.
.....etj. etj
flm mo Boke, por keto i lexova ne Fjalor edhe para se te shkruaja...shembujt jane vetem shembuj...ajo qe s'kuptova perseri eshte qe folja HAHET kur e shqiptoj une e ha H-në...dhe a ka ndonje rregull per kete per te mos e harruar, apo thjesht duhet mbajtur mend? Une jam i sigurt qe para se ta mesoj mire do e ngaterroj edhe ndonjehere tjeter. Per te tjerat jam dakort.
p.s. ngaterrimi shkaktohet se kur e shqipton hahet me h tingellon disi qesharak, prandaj edhe behem konfuz ne te shkruar...
Te Dish, te Besh, te Dish te Besh, Bej te Ditur!
une hahet e shqiptoj e deri tani s'ka qeshur njeri kur e ka degjuar
Duke pasur parasysh se sot në një shoqëri të lirë dhe demokratike, çdonjëri nga ne mund ta flasë e ta shkruajë gjuhën dhe stilin që e do, gjuhën letrare apo dialektin e zgjedhur..., në administratën publike dhe në media tona informative, të nderuar, andej dhe këndej kufirit, nuk do të ishte aspak kombëtare, morale dhe etike përdorimi i një gjuhe, një dialekti apo një nëndialekti sipas dëshirës apo qejfit të disa “mëhallëmaneve". Pa dashur të ofendoj dike, le të ma thotë dikush nga ju nëse di, se në cilin dialekt apo nëndialekt përdorën foljet"kena" dhe "jena" në vend të foljeve kam dhe jam (të përdorura sidomos në Kosovë, në Radiotelevizionin KTV dhe 21) . Turp, se çfarë gjuhe i sjellin këto televizione brezave të së ardhmes..! Respekt për autorin e ketijë shkrimi...
Remzi Fetahaj,
Prishtinë 2015.
Ndryshuar për herë të fundit nga Kabasilla : 23-12-2015 më 07:13
“Ne rriteshim të bindur se ishim fëmijët më të lumtur në botë” F. Kongoli
Unë jam njeri i thjeshtë.
Kënaqem me pak.
Më mjafton më e mira.
Shkronja "ë" duhet të bjerë... Mund ta verifikosh duke shtypur Ctrl+F dhe duke shkruajtur te hapësira që do të të dalë lart djathtas ekranit fjalën që kërkon, në këtë rast "urdhri" dhe anash te kursori do të dalin disa vija ngjyrë të verdhë që tregojnë vendndodhjen e fjalës në tekst.
Sikur eshte bere ne 1972 dhe jo ne 1974,e shumta tekstet jane botuar ne 1973 meqe kongresi u zhvillua ne nentor...
Gjuha shqipe ka krijuar latinishten edhe greqishten si gjuhë artificiale në antikitet.
Në shekullin e 5 p.e.s. është krijuar greqishtja e vjetër në Athinë edhe pastaj në shekullin e 4 p.e.s. është krijuar latinishtja në Romë. Asnjë popull nuk i ka folur këto gjuhët artificiale latinisht edhe greqisht sepse latinishtja edhe greqishtja ishin vëtëm gjuhë të shkruara që i përdornin dijetarët edhe elitat politike.
Nga latinishtja janë krijuar si gjuhë të folura të gjitha gjuhët romane si italishtja, frëngjishtja, spanjishtja, portugalishtja, katalonishtja edhe rumanishtja. Të gjitha fjalët e këtyre gjuhëve romane janë të krijuara plotësisht nga gjuha shqipe.
Pasi u krijua latinishtja si gjuhë artificiale në antikitet në Romë gjuha e folur ka qënë italishtja antike qe njihet si "latinishtja vulgare" që domethënë "latinishtja popullore". Edhe shkenca e gjuhësisë zyrtare e pranon që latinishtja e folur në antikitet ishte e ndryshme nga latinishtja e shkruajtur. Por meqënëse nuk ka shkrime të latinishtes së folur shkenca e gjuhësisë zyrtare thotë që nuk njihet latinishtja e folur në antikitet. Elita e Romës e bëri qellimisht ndryshimin mes gjuhës latine të shkruar edhe gjuhës së folur që vetëm të shkolluarit në latinisht mund të lexonin edhe të shkruanin.
Gjuhët romane kanë shumë më shumë ngjashmëri me italishten se sa me latinishten sepse ato nuk janë krijuar direkt nga latinishtja por nga italishtja antike pra "latinishtja vulgare". Në mesjetë italishtja nuk ka pasur influencë te gjuhët e tjera romane edhe prandaj nuk është e mundur që gjuhët romane të jenë krijuar nga latinishtja e shkruajtur.
Gjuha shqipe i ngjante në antikitet më shumë gegërishtes pra dialektit verior edhe prandaj shumë fjalë të latinishtes edhe greqishtes shpjegohen me dialektin verior të shqipes.
Fjalët latine edhe italiane janë fjalë të bashkuara të shqipes ose janë gati njëllojë si fjalët e shqipes.
Këto janë shumë fjalë të latinishtes edhe të italishtes që janë krijuar nga bashkimi i fjalëve të shqipes ose janë fjalë të shqipes me pak ndryshime:
venerare - vë ner - vë nder - nderon
memoria - me mor - të marrësh në kujtesë – kujtesa
mercatus - mer ka - merr ka - ku ka për të marr - ku ka për të blerë – tregu, në italisht është "mercato
vedere - vë re - vëren, shikon
opera - o bër - osht bërë - vepra
miraculum - mira - e mira – mrekullia, latinishtja e italishtja nuk e kanë fjalën "mirë" por shqipja e ka, në italisht është "miracolo"
monumentum - mon ment - mbon mend - mban mend - monumenti
vita - vit - jeta, fjala shqipe "vit" është marr për ta pasur latinishtja për fjalën "jeta"
eta - jeta - mosha, fjala shqipe jeta është marr për ta pasur latinishtja per fjalën "mosha"
lingua - lin gua - gjuha e lindur - gjuha, e folura
membrana - me mbran - me mbron - të mbrosh - cipa që mbron rreth e rrotullë
eruditus - e ru dit - e ruan diturinë - një njeri që di shumë edhe e ruan diturinë
studiare - shty dija - shtyn dijen - e shtyn më tej diturinë - mëson, edhe etimologjia zyrtare indoeuropiane kështu e shpjegon fjalën "studiare" por pa thënë se fjalët "shty" edhe "dija" janë shqip
migliore - më mirë, por latinishtja e italishtja nuk e kanë fare fjalën mirë por shqipja e ka
sapere - zap – dicka që e ke, dicka që e di - di, të dish gjëra
banditore - ban dit - ban të ditur - lajmëtari që bën të ditur lajmet
debere - do bërë - duhet bërë - duhet, detyrohet, kjo fjalë latine është shumë e qartë nga shprehja shqipe "do bërë" që dicka duhet bërë edhe asnjë shpjegim tjetër nuk ka per këtë fjalë, në italisht kjo fjalë është "dovere" pra vetëm pak më ndryshe nga fjala latine "debere"
illuminare - il lum - yll lum - lum drite - rreze drite - ndriçon
mettere - me të - me atë - me diçka - vë me të - vë me diçka - vë diçka, vendos diçka në një vend
essere – ësh – ësht - është
dicere - di - thua atë që di - thotë, me thënë, në italisht është "dire"
facere - fa - ba - me ba - të bësh diçka – bën, në italisht është "fare"
cascada - ka shka - ka shkarë - ka rënë - vend ku bie uji
stimulus - shti mu lu - shtin mu lujt - shtin për të lëvizur - hosteni, edhe hosteni përdoret për të shtyrë kafshët në bujqësi
abolire - a bo lë - asht bo lënja e diçkaje - heq, kjo fjalë e ka kuptimin shumë qartë ne shqip
nobile - njo bë - njohur bën - fisnik, edhe fisnikët janë njerëz të njohur pra aristokratë
iniziare - i nis - nis diçka - nis, është shumë e qartë që kjo fjalë e ka kuptimin në shqip
ponere - pon - von - vën - vendos, vë diçka në një vend
posponere - pos pon - pos von - pas vën - vënë nga pas - vendos nga pas
apparere – a parë – asht parë – është parë – duket, shikohet
mangiare - ma hangër - me hangër - të hash - ha
dare - dha - me dhan - te japësh – jep
volare – vo lar – bo lart – bën lart – fluturon
arrivare – a rri va – asht rri va – është vajtur atje ku rri - arrin
origina – o ri gjë – osht rri gjë – atje ku rrinë gjërat në vendin e tyre – prejardhja, origjina
obscure – o bë skur – osht bë shkurr – është bërë errët - errët
principe – prin – princi, latinishtja e italishtja nuk e kanë fjalën "prin" por shqipja e ka
princeps – prin – udhëheqësi që prin – prijësi
evolution – e vo lut – e bo lujt – e bën të luaj – e bën të lëviz, të ndryshojë – evolucioni, në italisht është "evoluzione"
aspectare - a së pe - asht së parë - asht me parë - shikon duke pritur – pret, duke ndëjtur në pritje, në italisht është "aspettare"
lasciare - lash - me la - te lësh – lë, ta lësh diçka
tenere – të ner – të mer – të merr – të marrësh – të mbash - mban
guardare - gardh - ruan - gardhi është kufi për të ruajtur - vështron për të ruajtur
sentire - zen - zër - zëri - dëgjon, edhe zëri dëgjohet si zhurmë
parlare - par la - para la - para lë - lë fjalët përpara duke folur - me fol, flet
trovare - të ro va - të ru ba - te ruajtur bën - gjen diçka edhe e merr, e ruan - gjen
generare - gjën e re - një gjë e re - bën një gjë të re - krijon diçka të re
emergenza - e mer gjën - e merr gjënë - i merr gjërat me shpejtësi për të ikur - emergjenca
admirare - ad mir - atë mirë - admiron, adhuron një gjë të mirë, latishtja edhe italishtja nuk e kanë fjalën "mirë" por shqipja e ka fjalën "mirë"
sonare - son - zon - zan - zëri - bën zë, bën zhurmë
silenzio - s'i lën zë - nuk lë zë - nuk lë zhurmë - qetësia
passare – pas – lë pas – lë mbrapa – kalon
foresta - for est - for është - shumë është – pylli, "fora" ka kuptimin "shumë" në shqip edhe pylli ka shumë pemë
laguna - lagun - lagur - e lagura - e laguna - laguna, laguna është një sipërfaqe uji anës bregut të detit që është e ndarë prej detit nga një rrip toke
potere - bo të re - bën të re - mundesh, mund të bësh gjëra të reja
finire - fin - fun - fund - përfundon
seria - së ri - së rish - një gjë e bërë prapë ose e përsëritur - seria, gjuha shqipe e ka fjalën “ri” edhe fjalën “së” kurse latinishtja edhe italishtja nuk i kanë këto fjalë edhe prandaj nuk munden dot latinishtja edhe italishtja që ta shpjegojnë fjalën e tyre "seria", por shqipja i ka të dyja këto fjalë edhe e shpjegon shumë saktë kuptimin e fjalës "seria"
privato – pri vet – atje ku prij vet – atje ku udhëheq vet – privat, edhe në hapësirën private i bën gjërat vet
producere - për duk - për dukjen e dickaje - për krijimin e diçkaje - prodhon
inventarium - in vent - në vend – inventari, kuptimi i kësaj fjale është numërimi i gjërave në një vend, në italisht është "inventario"
mandare - ma nda - me nda ose me shpërnda - i kalon gjëra dikujt tjetri
abbandonare - a ba ndon - asht ba ndan - është bërë ndarë - lë diçka, lënja e diçkaje është koncept shumë i qartë edhe këtë fjalë gjuha shqipe e shpjegon shumë saktë
andare - and - end pas diçkaje - shkon, ecën
prendere - pre ndër - merr ndër - merr ndër duar diçka - merr, "pre" në shqip është "preja" pra diçka që është marr
credere - kre - krye, koka - beson, mendon
mare – ma re – ma i rënë – më i rënë – më i ulët – deti, edhe deti është në nivel më të ulët se sa toka
semplex - s’e mpleks - nuk e perzien - e papërzierë - thjeshtë, kjo fjalë latine e ka shpjegimin shumë të qartë në gjuhën shqipe sepse është e përbërë nga fjalë të shqipes edhe në italisht kjo fjalë është "semplice" pra vetëm pak më ndryshe nga fjala latine "semplex"
complex - kom pleks - është e mpleksur - e përzierë, kompleks
domanda - do ma nda - do me nda një përgjjigje – pyetja
allargare - a larg - asht larg - largon
ludere - lujt - me lujt - luaj, të luash
terra - terr - e errët pra terr - toka, edhe toka është e errët
colonia - ko lon - ka lënë - është lënë - kolonia, edhe kolonia ështe nje vendbanim i themeluar pra një vend që është lënë për t’u banuar
pausa - pa u za - pa u zënë me diçka - pa u marr me diçka - pushimi, kuptimi i fjalës latine edhe italiane "pausa" është shumë i qartë në gjuhën shqipe sepse përbëhet fare qartë nga këto fjalët e shqipes
capire - kap - kupton, e kap diçka me mendje pra e kupton
acqua - akull - uji, fjala shqipe "akull" është marr për ta pasur latinishtja për ujin
pro, per - për, fjala shqip "për" është gati njëllojë në italisht "per" edhe në latinisht "pro" që janë vetëm pak të ndryshuara
castellum - ka shtjell - ka mbështjell - kështjella, edhe kështjella është e rrethuar pra e mbështjellur me mure, në italisht është "castello"
strata - shtra - shtrati - si shtrati i lumit - shtruar – rruga, edhe rruga është e shtruar, në italisht është "strada"
accendere - a që ndez - ndez diçka, edhe kjo fjalë është shumë e qartë në shqip
celebrare - çel e ba - çel e ba lojën - hap edhe bën lojën e ceremonisë
ceremonia – çel e mon – çel e mbon – çel, hap e mban ritualin e ceremonisë - ceremonia
piccolo - pik - pika - i vogël, fjala pikë/pika e shqipes është marr për të krijuar fjalën "piccolo" të italishtes
apertum - apur - hapur, në italisht është "aperto"
mignatta - mi njit - mi ngjit - shushunja, edhe shushunjat ngjiten pra kjo fjalë është shumë e qartë në shqip
varianza - var - varet - varësia, edhe varianca tregon varësinë prej diçkaje
variare - var - varet
imitare - i mi të - nji me të - një me të - një me atë - bën diçka njëjtë si atë - imiton
presente - pre she - prej sheh - para sheh - shikon para - shikon përpara - pranishëm
spongia - shpon gja - gjë e shpuar - sfungjer, edhe sfungjerët kanë vrima pra janë të shpuar edhe kuptimi i kësaj fjale të latinishtes është shumë qartë në shqip, në italisht kjo fjalë është "sfungero"
postea - pos tej - pas taj - pastaj, më vonë
laborare - la bo re - lë një bërje të re - lë një gjë të bërë të re - punon, në italisht është "lavorare"
battaglia – ba tej – bë tej – bën tej - beteja
presto - pre - prej, nga – shpejt
dia - dita
mela - molla
valore - vlera
venire - vjen
liga - lidhja
super - sipër, në italisht është "sopra“
libertas - liria
spata - shpata
tentare – tenton
mente – mendja
pagare – paguan
notte - nata, në gegërisht i thonë edhe "nota"
curia - ku ri – ku rri - vendi ku rrinte udhëheqja politike e Romës në antikitet, edhe kjo fjalë është shumë e qartë në shqip
securus - se kur - si gur - sigurt, në italisht fjala latine securus është sicuro kurse në dialektin venecian të italishtes është siguro, edhe kuptimi i kësaj fjale është shumë i qartë në shqip sepse shqipja e ka vet këtë fjalë edhe fjalët "si" dhe "gur" i ka vetëm shqipja edhe krahasime me gurin për gjëra të sigurta është shumë i arsyeshëm edhe i qartë
surdus - s’u ndi - nuk u dëgjon - shurdh, fjala latine "surdus" është vetëm një kopje e fjalës shqipe "shurdh" edhe shpjegimi "shurdhi - shundi - s’u ndi - nuk u degjon" është shumë i saktë për këtë fjalë, në italisht kjo fjalë është "sordo" pra vetëm pak më ndryshe se sa fjala latine "surdus"
funebre - fun e bere - fund e bërë - mortore, ceremoni për vdekje, varrosje
rivalis - ri bal - rri ball - rri përballë - kundërshtar, në italisht është "rivale" pra vetëm pak më ndryshe nga fjala latine "rivalis"
sempre - s’e mpre - nuk e pret - e paprerë - e tërë - gjithëmonë, edhe kuptimi i fjalës "gjihëmonë" është një kohë e pandarë edhe shpjegimi i kësaj fjale me gjuhën shqipe është shumë i qartë
në greqisht fjala "gjithëmonë" quhet “panda” edhe shpjegohet - pa nda - e pandarë - kohë e pandarë pra gjithëmonë, edhe fjala greke “panda” është e përberë nga këto dy fjalët e gjuhës shqipe edhe ky shpjegim me shqipen është shumë i qartë
calare – ka la – ka lënë – ulet, bie
canotto – ka not – varka që noton - varka
capacità – kap – kap aq sa mban - kapaciteti
caparra – kap ar – kap flori - kapari, depozitimi
capitare – kap - mledh
capitale – kap- kapitali
Krijoni Kontakt