Efekti Televiziv

[brooklyn2007]

A shihen televizione të huaja sot në Tiranë?

Këtë pyetje ua bëra shumë miqve e të njohurve që pata rastin të takoj, gjatë qëndrimit tim disajavësh në kryeqytet.

Të gjitha herët, përgjigjja që mora ishte JO. Kryeqytetasit nuk shohin televizione të huaja, me përjashtim të atyre që janë të apasionuar pas sportit, veçanërisht futbollit; dhe atyre të tjerëve, edhe më të shumtë, që e kalojnë kohën në lokale bastesh.

E kotë të shtoj që edhe në shtëpinë time tani ndiqeshin vetëm kanale televizive shqiptare, të cilat transmetonin kryesisht lajme të brendshme, emisione të ndryshme në studio, debate dhe telenovela.

Anketa ime ishte pa ndonjë vlerë heuristike – por JO-në ma thanë njerëz të të gjitha shtresave sociale; jo vetëm nga ata pa pretendime për të marrë vesh se ç’bëhet në botë, por edhe nga elitat, madje super-elitat.

I vetmi mik që më tha se ndiqte rregullisht televizionin gjerman, më rrëfeu se e bënte këtë për t’ua ruajtur gjuhën amtare të bijave (është i martuar me një gjermane).

Ndërkohë, një e njohur me të cilën po e bëja këtë bisedë, më tha se elitave të kryeqytetit, me pushtet dhe pa pushtet, u pëlqente që të shihnin veten në televizion pasi kishin bërë namin gjatë ditës, duke u ndier kështu dyfish protagoniste të jetës publike.

Kjo edhe ma quajti këtë dukuri “efekt masturbator” të televizionit.

Në shtëpi, unë nuk shihja televizion, përveç pak herëve (por mos e përdorni këtë kundër meje) kur dola vetë. Përndryshe, ime më e linte televizorin gjithë ditën ndezur dhe në dhomë më depërtonin, të pafiltrueshme, ulërimat e përditshme të Sali Berishës, nga çdo tribunë, podium e foltore e mundshme e republikës: mbledhje të qeverisë, debate në kuvend, inaugurime, prerje shiritash, mitingje festive, kantiere ndërtimi.

Më duket se në Tiranë ka një numër të madh kanalesh që transmetojnë lajme pa fund, kryesisht të brendshme; të thuash se Shqipëria e vogël mund të matet me vende të mëdha, si ShBA, për nga sasia bruto e lajmit që i përcillet publikut.

Nuk është pastaj për t’u habitur që kryeqytetasit e rimarrin pastaj këtë obsesion me elitat e tyre gjetiu, në tryeza kafenesh dhe restorantesh ose në kuzhinat e apartamenteve të tyre, duke e përcjellë politikën shqiptare si të ishte telenovela kombëtare, ose narrativa që i jep koherencën e nevojshme kulturës së vendit.

Unë i përkas një brezi që u formua kulturorisht nën ndikimin autoritar të një televizioni të huaj: RAI-t italian. Në vitet 1960-1980 RAI u ofroi shqiptarëve të ultësirës bregdetare një pikë referimi të nevojshme, për të çuar përpara diskursin intelektual.

Për brezin tim të të rinjve të Tiranës që e nisën udhëtimin e tyre nëpër botë me Sanremot dhe Canzonissima-t e viteve 1970, sikurse e përjetuan fëmininë e tyre edhe në shoqëri të Braccobaldo-s e të Rin-Tin-Tin-it, RAI në televizor ishte serumi që na mbajti kulturorisht gjallë, në vitet e rënda të totalitarizmit.

Madje jo vetëm kaq; sepse kultura italiane funksiononte edhe si antidot ndaj propagandës trashamane të regjimit, të përcjellë nëpërmjet mediave të KQ të PPSh.

Gjithnjë kam menduar se elitat kryeqytetase kanë qenë mendërisht më të hapura, më liberale dhe më afër Perëndimit gjatë viteve 1980, sesa sot; dhe kjo për shkak të ekspozimit televiziv ndaj botës.

Televizioni italian dhe deri diku ai jugosllav na jepte instrumentet dhe referencat e nevojshme, për ta kapërcyer izolimin; dhe jo vetëm izolimin si qytetarë të një regjimi totalitar, policor, që e mbante popullin e vet të rrethuar me tela me gjemba; por edhe si konsumatorë të një kulture kombëtare objektivisht modeste dhe të kufizuar.

Nëpërmjet RAI-t mësuam italishten dhe, së bashku me italishten, një mënyrë të shprehuri dhe të menduari perëndimore, e cila do të na shërbente më pas për t’iu kundërvënë dogmës totalitare të regjimit dhe vetë shqipes totalitare.

Kur kujtoj rininë time, më vijnë në mendje muzika italiane, filmat televizivë të RAI-t, lajmet e orës 20:00 dhe sidomos futbolli italian.

Këtë kishte parasysh edhe një gazetar i huaj që e vizitoi Shqipërinë dikur në fund të viteve 1980, për të shkruar pastaj se shqiptarët ishin “i vetmi popull në botë që e kalonin kohën e lirë, mendërisht, në një vend (paese) tjetër.”

Për ta përmbledhur – RAI u jepte elitave kryeqytetëse të viteve 1980 jo vetëm një mundësi unike për t’u ndier pjesë e botës perëndimore, por edhe koherencën e nevojshme për të funksionuar si elita, ose pika referimi të përbashkëta.

Kjo ndoshta vinte ngaqë RAI ishte në ato kohë edhe ai vetë elitar; dhe relativisht i mbrojtur ndaj komercializimit që do ta pllakoste duke filluar nga vitet 1990, në garë absurde me kanalet e Mediaset-it.

Njëlloj elitar ishte edhe kanali 2 i televizionit jugosllav (i njohur, zakonisht, si “dyshi i sllavit”) dhe që mund të shihej në bandën UHF; ose nëpërmjet “kanoçeve” të famshme prodhuar nga duart e arta të teknikëve tiranas.

Për fat të keq, televizioni jugosllav nuk e kishte prestigjin, as përhapjen e RAI-t, kryesisht për shkak të barrierës gjuhësore; serbo-kroatishtja nuk kuptohej dot në Tiranë, përveçse nga elitat e shkolluara në vendet e Lindjes (falë ngjashmërive me rusishten) dhe ata pak moshatarëve të mi që studionin rusishte në shkollë.

Serialët televizivë të atyre kohëve, si “Dynasty” (që paskësh qenë një soap opera, edhe pse ne nuk e dinim), na ndihmuan së tepërmi me anglishten, të cilën deri atëherë e njihnim vetëm pasivisht.

Edhe vetë televizioni shqiptar ritransmetonte rregullisht produkte të RAI-t, ndonjëherë duke ia maskuar siglën me një kuadrat të zi.

Pa u zgjatur më tej me efektet e televizionit të huaj në publikun shqiptar, po mjaftohem të vërej këtu edhe mundësinë që na jepte për të dalë nga vetja dhe për t’u shkëputur nga realitetet e përditshme, të vockla, të një kryeqyteti provincial dhe të prapambetur, si Tirana.

Në krahasim me atë periudhë, televizioni i sotëm shqiptar, me gjithë pluralitetin fals të materialit që ofron, po vjen duke e thelluar konsumin vetë-referencial nga publiku në përgjithësi dhe qytetarët në veçanti.

Ndërsa elitat vështrojnë veten në ekranet, publiku tjetër zbavitet me reality shows, të cilat ushqejnë iluzionin se kushdo mund të ngjitet në majë të piramidës.

Çuditërisht, të njëjtat efekte i përcjell sot edhe vetë RAI. Vitin që shkoi, kur m’u desh të qëndroj për një kohë të gjatë në Turqi, për të shoqëruar tim atë të sëmurë, ky e mbante televizionin e dhomës gjithnjë të sintonizuar te RAI UNO, në emër edhe të një kohe që s’kthehej më.

Por asgjë nuk kish mbijetuar nga RAI i dikurshëm – as cilësia, as shkëlqimi, as ngacmimi intelektual. Orë të tëra të programit ditor u kushtoheshin lojërave me çmime, që testonin kujtesën dhe njohuritë e pjesëmarrësve për gjithfarë trivialitetesh (p.sh. emri i vërtetë i Lady Gaga-s, etj.).

Tatëpjeta e televizionit publik italian i detyrohet, më një anë, lulëzimit të televizioneve komerciale dhe filozofisë së Mediaset-it; më anë tjetër, perëndimit të sundimit demokristian në jetën publike italiane dhe një filozofie të informacionit publik që themelohej mbi konceptin e edukimit të shikuesit, jo të zbavitjes me çdo kusht.

Ndërkohë, këtij fati duket t’i kenë shpëtuar, bie fjala, televizioni publik francez, BBC-ja, ose disa kanale elitare, si ARTE. Në një Tiranë ideale, këto institucione duhej t’i shërbenin si model edhe televizionit publik – për ta çliruar këtë nga zyra e propagandës e partisë në pushtet.

Tirana sot mblidhet darkave, si rregull, për të parë çfarë i ofron Top Channel, TV Klan dhe Vizion Plus; këto tre kanale private kanë nivel të lartë teknik dhe gazetarë të përkushtuar – por nuk mund t’i shpëtojnë efektit pasqyrë (ose masturbator).

Për pasojë, sipas logjikës së televizionit shqiptar, Shqipëria dhe veçanërisht Tirana është kërthiza e botës – koncept katundar, që veç e pengon emancipimin kulturor të publikut, në kryeqytet dhe gjetiu në Shqipëri.

Më duhet të pranoj se RAI i viteve 1960-1980 luajti, për elitat shqiptare dhe publikun në përgjithësi një rol shumë më fisnik nga ç’pritet zakonisht prej televizionit si medium. Disa rrethana bashkëpunuan për ta realizuar këtë efekt magjik: etja e tiranasve për informacion alternativ, cilësia e materialit të ofruar nga kultura italiane demokristiane, Lufta e Ftohtë, natyra jokomerciale e televizionit publik.

Nuk di ku do të ishte Shqipëria sot pa atë ndikim fatlum; ndoshta diçka si Azerbaixhani ose Uzbekistani – siç edhe po bëhet hap pas hapi, në duart e klikës që ka sot pushtetin.

Kjo ndodh edhe ngaqë tiranasve po u mungojnë pika të jashtme të referimit, ose etalone të tilla që t’i ndihmojnë për të perceptuar shkallën e provincializimit të Tiranës kryeqytet.

Paskëtaj, nuk është për t’u habitur që mungesa të tilla vijnë e zëvendësohen me surrogato – ose me fytyrat që mbushin çdo natë ekranet: politikanë, zëdhënës, gazetarë, analistë, komentatorë, llafazanë, shakaxhinj, porn stars gjithfarësh.

Çuditërisht, televizioni i sotëm në Shqipëri po ndihmon për të rikrijuar një botë të mbyllur, të dominuar nga imazhi i kërthizës – kërthizës së botës, që është bërë tashmë Shqipëria virtuale e mediumit televiziv, dhe kërthizave të vetes, që shohin në ekranin pasqyrë protagonistët e hiçit.


Ardian Vehbiu

http://xhaxhai.wordpress.com/2010/11...kti-televiziv/

[Jackie]

Efekti televiziv ka ato t'mirat e veta. Problemi eshte se asnje prej tyre ne shqiperi s'eshte i pamvarur ,dhe kjo automatikisht na ben t'i rikthehemi nostalgjise se vjeter ,televizoneve te huaja. Personalisht me ka ngel sateliti qe ne kohen e errsirres dhe mire qe e kom se me kanale shqiptare te ik petlla.

[Jack Watson]

Tirana sot mblidhet darkave, si rregull, për të parë çfarë i ofron Top Channel, TV Klan dhe Vizion Plus; këto tre kanale private kanë nivel të lartë teknik dhe gazetarë të përkushtuar – por nuk mund t’i shpëtojnë efektit pasqyrë (ose masturbator).

Kjo gjë po vdes! Për të parë se sa mblidhet Tirana në darkë për të parë TV dil një shëtitje rrugëve, bareve dhe restoranteve të Tiranës në mbrëmje. Jo vetëm në Tiranë por edhe në Shqipëri në përgjithësi televizori po humb terren, gjithmon më pak po ndiqet sidomos nga të rinjtë, sepse tashmë edhe format për t'u argëtuar janë shtuar, ke mundësi të zgjedhësh.

[brooklyn2007]

Kjo gjë po vdes! Për të parë se sa mblidhet Tirana në darkë për të parë TV dil një shëtitje rrugëve, bareve dhe restoranteve të Tiranës në mbrëmje. Jo vetëm në Tiranë por edhe në Shqipëri në përgjithësi televizori po humb terren, gjithmon më pak po ndiqet sidomos nga të rinjtë, sepse tashmë edhe format për t'u argëtuar janë shtuar, ke mundësi të zgjedhësh.

Kam idene se "qejfi" ne Tirane behet te premteve ne darke dhe te shtunave, si kudo ne bote. Te pakten ky sipas veshtrimit tim. Perjashtim ben sezoni i veres ku qyteti eshte gati nonstop per 7 dite rresht. Pastaj edhe leku ne Tirane nuk eshte se nxirret me sasi te madhe nga pjese me derrmuese e popullsise se papune dhe me rrogat e kufizuara. Televizioni ka mjaft influence tek njerezit ne Shqiperi. Ketu si nje argument me teper mund tu referohemi tarifave te cmendura qe paguajne kompanite private tek tv ne fjale per reklamat e tyre.

[Jack Watson]

Kam idene se "qejfi" ne Tirane behet te premteve ne darke dhe te shtunave, si kudo ne bote. Te pakten ky sipas veshtrimit tim. Perjashtim ben sezoni i veres ku qyteti eshte gati nonstop per 7 dite rresht. Pastaj edhe leku ne Tirane nuk eshte se nxirret me sasi te madhe nga pjese me derrmuese e popullsise se papune dhe me rrogat e kufizuara. Televizioni ka mjaft influence tek njerezit ne Shqiperi. Ketu si nje argument me teper mund tu referohemi tarifave te cmendura qe paguajne kompanite private tek tv ne fjale per reklamat e tyre.

Po po të premten dhe të shtunën dilet por edhe televizonet ne fundjavë kanë programet kryesore. Por edhe në ditë jave s'është se është bosh Tirana mbrëmjeve. Televizioni normal që shihet, jo vetëm te ne, po kudo në botë mbetet ende mjeti nr. 1 për informim & argëtim, por ta garantoj jo më si më parë. Kam përshtypjen se njerëzit janë mbingopur me TV, është bërë monotom për ta dhe kanë shkurtuar kohën që shohin TV. Nëse më parë shihej Rai dhe Mediaseti tani nuk i sheh më njeri, nëse më parë të gjithë shifnin telenovelat meksikane-braziliane tani u bënë vite që s'kanë më popullaritetin e mëparshëm e i shohin vetëm gratë shtëpiake, besoj se po mbaron një si farë tranzicioni në shoqërinë shqiptare dhe televizioni po shkon drejt shikushmërisë standarte që ka në çdo vend normal të Evropës. Ndoshta një faktor që ka ndikuar në këtë zbehje "televizive" janë edhe këto platformat me pagesë që kanë mundësuar heqjen e produkteve interesante nga tv-free, kshuqë njerzit s'ka ça të shohin më në tv që janë falas (psh filma, sport, etj.). Këto vitet e fundit edhe interneti i ka ngrënë shumë terren televizionit, sidomos pas uljes së çmimeve mujore të internetit.

Gjithsesi mua më duket gjë e mirë, shumë televizion të bën dëm.

P.S. Tarifat e reklamave janë aty aty me vendet e rajonit (mesa di). Pastaj shif edhe kush reklamon 24 orë: Vod, Amc, Eagle dhe bankat, dmth këta që e kanë lekun letër lol.

[PINK]

Po mire 1here, ku eshte qellimi qe njerezit duhet te shohin kanale te huaja? Ti Brooklyn qe je ne Usa, te bie ndonjehere ndermend te shohesh ndonje kanal tjeter, ne gjuhe te huaj? Une pervete, nuk shoh pervec kanaleve qe ka cable. As me bie ndermend. As kanal shqip. lol
Televizioni atje, pak e pak vjen dhe eleminon vete koha. Lajmet merren vesh ne menyra te ndryshme sot. Ka shume burime. Nuk eshte vete televizioni.

[the admiral]

Po mire 1here, ku eshte qellimi qe njerezit duhet te shohin kanale te huaja?

meson gjuhen...
une kur isha femij shikoja vetem kanale te huaja (italiane dhe gjermane) deri sa arrita ne nje moshe ku i kupetoja te dyja gjuhet shume mire. nuk kisha as me te voglin problem te shihja ne film ne gjermanisht ose italisht. pastaj i kam studiuar dhe ushtruar, por mund te them se i kam mesuar nga televizioni...

sidomos per femijet qe shohin filma vizatimore, mendoj se eshte shume me e dobishme t'i shohin ato ne kanale te huaja...

[benseven11]

Kualitetin e televizionit italian nuk e arrin asnje shtet ne Europe.
Televizioni italian eshte ART.Pa u zgjatur ne nivelin e larte intelektual.
Tani shifet akoma me shume italiani ne Tirane.
Edhe ato show dhe lajme qe jepen ne kanale shqiptare jane cilesi mediokre,shume vulgaritet dhe bajate.

[PINK]

meson gjuhen...
une kur isha femij shikoja vetem kanale te huaja (italiane dhe gjermane) deri sa arrita ne nje moshe ku i kupetoja te dyja gjuhet shume mire. nuk kisha as me te voglin problem te shihja ne film ne gjermanisht ose italisht. pastaj i kam studiuar dhe ushtruar, por mund te them se i kam mesuar nga televizioni...

sidomos per femijet qe shohin filma vizatimore, mendoj se eshte shume me e dobishme t'i shohin ato ne kanale te huaja...

e pra shif ti, harrova une.

Eshte me deshire, dua dhe shoh, sdua nuk shoh. S'dine ca me shkrujt gazetat atje. lol

[smokkie]

Une e shikoj nga nje kendveshtrim tjeter.
Shqiptaret (si te gjithe ballkanasit) e kane tradite te ulen 3-4 here ne dite ne kafe. Sidomos moshat 30+ qe nuk kane me leje te shkojne ne disko.
E po tani kur del 3-4 here ne dite ne kafe ca muhabetesh do besh me shoqerine?
Keshtu qe ndiqen lajmet (BBF/folk+ kur nuk ka lajme) dhe pastaj kur ulesh ne tavoline me shoket hap thesin!
Zakonisht ne nje grup shokesh ka nga te dyja palet, demokrate dhe socialiste, rralle ndonje i ballit.
Te marim nje shembull.
Parlamenti Europjan thote "Per shqiperine u hoqen vizat C POR duhet shume pune per te mare statusin kanditat.
Tani po ta hapesh te klani lajmi kryesor per 1 jave rrjesht do jete "Per shqiperine u hoqen vizat C".
Po ta hapesh tek TCH ose V+ lajmi kryesor eshte "Duhet shume pune per te mare statusin kanditat"
Konkluzjoni? Ka shume harmoni ne grupin e shokeve, diskutohet me shume pasion, nuk mbaron kurre muhabeti ne tavoline.
Pervec kesaj, politikanet e kane kuptuar qe populli shqiptar i ha lajmet me buke prandaj rri rri dhe hidh ndonje bombe ne treg, te kete populli ca te haje.
Ja kshu me TV-ne.