Vëllavrasja

[iliria e para]

Para disa ditesh ne nje katund te Dibres, nje shqiptar me emrin Fiqiri Buci vrau vellane e tij Hilmi per shkak të pronës; kjo ndodhi sepse njëri pat guxuar të mbjellë dy rrënjë domate më shumë matanë gardhit të shtëpisë, në sinor të tjetrit…Edlira 17- vjeçare, u vetëvar në Romë nga frika se mos e kthenin në Shqipëri…Një tjetër vajzë nga Elbasani, u vra në klasë në orën e mësimit…Katër shqiptarë u vranë nga policia maqedonase si të dyshuar për trafikantë armësh…Tre pasagjerë të një taksie u vranë në autostradë. Vdekja në Shqipëri tanimë nuk quhet më vdekje, as kur është vrasje, as kur është vetëvrasje, aq më pak kur ndodh si aksident! Vdekja është bërë gjëja më e rëndomtë, mjaft që të jetë jashtë dhe larg shtëpisë tënde!

Por vrasja e vëllait nga vëllai vjen si një tjetër ububu e padëgjuar: për dy rrënjë domate jeta e një njeriu, për më tepër e një vëllai, mund të kushtojë më pak! E pra, të dy vëllezërit dibranë, njëri i vrarë e tashmë i varrosur e tjetri i arrestuar e i burgosur, njëri ish arsimtar e tjetri ish polic (që do të thotë se vëllezërit nuk ishin dhe aq të pashkolluar), kishin gati 20 vjet në sherr e në grindje, pa hyrje-dalje, në hasmëri, për shkak të (keq)ndarjes së pronës. Në këtë sherrnajë të tejzgjatur, afërmendsh, domatet patën shërbyer si sebep dhe jo si një shkak i vërtetë: sepse shkaku i vërtetë i vrasjeve dhe vëllavrasjeve të përditshme ende nuk është zbuluar, e as kuptuar…Politika tek ne nuk bën asnjë përpjekje për të shuar vëllavrasjet, gjakmarrjen, hakmarrjen, ngujimin apo edhe aksidentet nëpër rrugë, të cilat po e bëjnë shoqërinë shqiptare të ngjajë me një viktimë të pambrojtur e të çoroditur…Politika po bën të pamundurën të mbajë sa më gjallë frymën e vëllavrasjes: sot a nuk janë shprehje të kësaj kolere kundërvënia e grave kundër grave, e të rinjve kundër të rinjve, e artistëve kundër artistëve, e mjekëve kundër mjekëve,e akademikëve kundër akademikëve, etj, etj?
Natyrisht që vrasja e vëllait nga vëllai nëpër kafenetë luksoze të VIP-ave të Tiranës nuk ka për të bërë më shumë përshtypje se greva e urisë në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”…Por nuk besoj se më kundërshton dot kush po të guxoj të them se vëllavrasja në një katund të Dibrës është sivëlla apo si një paralele dramatike edhe me atë që po ngjet në qendër të Tiranës mes dy partive dhe dy liderëve kryesorë…Vëllavrasja e parë u krye me armë apo me dru pas koke, në gjaknxehtësi, e dyta me fjalë, me sharje, me shpifje, me akuza e kundërakuza, me gjakftohtësi, me greva urie, me bllokim rrugësh dhe institucionesh, me mitingje e kundërmitingje, me peticione e kundërpeticione…Në të dy rastet synohet të garantohet sa më shpejt eliminimi i vëllait nga vëllai, i pari për pronën, i dyti për karrige…Ku është ndryshimi?
***
Është e vërtetë, sot na tërheqin vëmendjen më së tepri fjalërimet e Saliut nëpër konferenca shtypi për rritjen e paparë ekonomike, për grevën apo për kryetarin e opozitës, dhe anasjelltas, se sa një vrasje e tillë makabre, qoftë edhe e përmasave të Gërdecit…Prandaj, kjo qasje ndaj dukurisë së shtuar të krimit apo ca më gjerë ndaj krizës, nuk e natyralizon e nuk thjeshtëzon dot gjendjen tonë absurde, aq më pak e justifikon këtë rënie të thekshme morale, këtë politikë drumepre që asnjëherë nuk hakatet të kërkojë arsyen dhe shkaqet përse ne shqiptarët nuk po dalim dot nga qorrsokaku i tranzicionit, përse jemi bllokuar në procesin e integrimit, përse e kemi kaq të kollajtë që një vëlla të vrasë vëllanë për hiçmosgjë apo si thuhej qëmoti, ‘për mustaqet e Çelos!’…
Mesa duket, kur një shoqërie i vritet shpresa, nuk bëkan më përshtypje vrasjet si kjo e dy vëllezërve…Madje nuk të mbresëlon as greva e urisë para zyrës hijerëndë të Kryeministrit! Kjo është pasqyra e vetëdijes dhe e reagimit tonë qytetar: imunitet, pandjeshmëri, moskokëçarje, mjaft që e keqja dhe fatkeqësia të jenë jashtë mureve të shtëpisë tonë…Këtë theqafje morale e ka realizuar plotësisht politika jonë “pluraliste” në këto 20 vjet! Ky është i vetmi sukses i saj e këtë hak nuk duhet t’ua hamë krerëve tanë!
Fakti që shtëpitë dy vllaznit dibranë i paskan pasur, si gjithë ata që jetojnë në fshat, pranë njëri-tjetrit, tregon se tokën e trashëguar, pas përmbysjes së monizmit, ata e patën ndarë mes njëri-tjetrit, sigurisht me pakënaqësi dhe jo me mirëkuptim, gjë që do të thotë se njëri syresh do të jetë treguar më tahmaqar, më “i fortë”, më grabitqar, më hileqar se tjetri…Jo, kjo nuk mund të quhet marrëzi, as çmenduri, as lajthitje, por një “barbari demokratike” apo më troç: degradim i lirisë në demokraci, një shfytyrim skajor i moralit, i bashkëjetesës, i dinjitetit, i nderit, një shkërbërje e njeriut nga njeriu prej frikës e panikut të kallur në këto vite të vështira prej skamjes, prej nepsit dhe makutërisë për t’u bërë sa më shpejt e sa më kollaj i pasur!…
Ky është kurthi në të cilin kemi rënë pak a shumë të gjithë. Një shoqëri e tillë pa rregulla, me ligje që nuk zbatohen, që vetorganizohet me vetëgjyqësi, nuk mund të jetë veç e tillë: domatet e mbjella te bahçja e tjetrit, qoftë edhe e vëllait të një gjaku, të merrkan jetën! Një vajzë që nuk pranon të fejohet me ty, mund të vritet në mes të klasës! Ja përse këto nuk kanë për të qenë rasti i parë dhe as i fundit: sepse ne nuk e shohim hallin kombëtar e shoqëror në sy! Tani askush nuk tronditet kur djali vret babanë, ose nënën; kur babai vret djalin; kur gruaja ther burrin me thikën e bukës; kur kushëriri qëllon me armë kushëririn; kur fqinjin poshtëron fqinjin dhe pastaj vret edhe motrën, edhe vëllanë. Jetojmë mbi një tokë të vaditur me rrëke gjaku, mbi një gjak të derdhur më së shumti kotekot, mbi një gjak të shprishur prej babëzisë dhe frikës së fukarallëkut…Ndër ne ka jo pak që të marrim gjak në vetull për një gërvishtje makine, për një vijë uji a rrip toke të zaptuar, për një ofendim, për një fjalë të tepërt, për një parakalim makine, për një tejkalim shpejtësie, për një hakmarrje a gjakmarrje të lënë trashëgim nga etërit a gjyshërit pa u marrë, për një simpati a antipati për kryetarin e partisë…Me një fjalë për një hiçmosgjë!…
A thua jeta e njeriut të jetë zhvlerësuar vetvetiu, për shkaqe thjesht kulturore apo, si thonë disa, meqë ne si popull “kemi kulturë të vakët demokratike”? Jo, nuk është kjo, sepse edhe kur kemi pas qenë më të varfër, edhe kur kemi jetuar në regjime shtypëse, edhe kur na drejtonte Kanuni, jeta e njeriut kishte më tepër vlerë!
Ku po shkojmë kështu?
***
Mjerisht, edhe pse kemi me qindra OJF, kemi qeveri, kryeministër, opozitë, President Republike, kemi madje edhe Kuvend, edhe Kushtetutë, edhe Akademi, edhe ALUIZN, edhe INSTAT, edhe ligj të posaçëm për pronat e për mbrojtjen e pronës; edhe pse jemi në një proces të pafund legalizimesh, kthim-moskthim pronash, dhënie-mosdhënie kompensimesh, etj….ne nuk kemi të shifra të sakta, statistika zyrtare, studime e natyrisht edhe masa parandaluese për gjithë këto sherre, vrasje e krime të pafundme e të përditshme që kryhen herë brenda, herë jashtë familjes, si brenda dhe jashtë shtetit, natën dhe ditën për diell! Vetëm në këto raste, të kthim-moskthim të pronës, vrasësi çuditërisht nuk ikën në drejtim të paditur! Tani jo vetëm organizmat shtetërore, pushteti lokal e ai qendror, po edhe opinioni publik është imunizuar nga këto lajme tragjike, nga kjo gjakderdhje masive e motivuar për një shtyrje të gardhit, dukuri që, bashkë me vetëvrasjet, rrahjet, sherret, plagosjet dhe aksidentet në punë e në rrugë, janë bërë më se të rëndomta…

Nuk ka e nuk mund të ketë kurrkund krizë më të rëndë se sa kur jeta e një njeriu vlen sa një rrënjë domatesh! Askush nuk dëshiron që kjo të jetë fytyra e shoqërisë tonë…Nëse dikush tronditet, e sigurt është që pas këtyre lajmeve ogurzeza pakkush bën përpjekje të zbulojë pse-në, të kërkojë ilaçin, shkakun e vërtetë të krimeve: është varfëria, është lëmshi i bërë me pronat apo kriza e thiktë morale që i detyron njerëzit të mos kenë pikë besimi te Ligji, te Drejtësia, te organet shtetërore? Partitë e qeveritë nuk e bëjnë qejfin qeder, apo të bëjnë sikur…Sepse në të vërtetë krerët tanë kanë vetëm një hall: si të marrin e si të mos e dorëzojnë kurrë pushtetin! Drejtuesit tanë nuk kanë as bindje, as mend dhe as dëshirë të përpiqen të minimizojnë këtë zezonë mbarëkombëtare që po e zhbën kombin. Kush ka qenë në pushtet, i majtë apo i djathtë, litarin e fantazmës “pronë” dhe sherr e ka lënë qëllimisht jashtë, jo vetëm me ligjin e famshëm 7501 të vitit 1991 apo me ligjin nr. 9235 të vitit 2004, disa herë i ndryshuar, por edhe me procesin e legalizim-moslegalizimit, të kthim-moskthimit të pronave, të dhënie-mosdhënies së kompensimeve, të një vendi pune etj, por edhe me kriminelët e të fortët që përherë ikin në drejtim të paditur!…
Sepse vetëm kështu, pra duke u hasmosur kësisoj vëllai me vëllanë, fqinji me fqinjin, i ardhuri me autoktonin, urrejtja dhe inati nuk mund na lejojnë të shohim matanë hundës se si po qeveriset katundi nga kryeplaku; pra, një njeri i terrorizuar, që lufton për mbijetesë, nuk është në gjendje të vështrojë matanë gardhit, pas sinorit, prapa murit, madje as se ç’po bën prifti apo hoxha i fshatit…Vetëm kështu mund të sundohen njerëzit më lehtë e më gjatë! Vetëm kështu, kur njeriu detyrohet të vrasë vëllanë, a ka ndonjë rëndësi fakti se cili është ai që na tërheq për kapistalli? A ka burrë që, pasi detyrohet të vështrojë përditë vdekjen në sy të preket e revoltohet kur në Ballshin e largët helmohet gati i gjithë qyteti? A ka militant që prej zellit e verbërisë partiake të mos jetë i gatshëm të urrejë e të poshtërojë kotekot vëllanë, pas kësaj të vrasë mendjen e mandej edhe të kuptojë qartësisht se si po na qeveris e ku po na drejton ai/ata që aktualisht kanë pushtetin?
Përgjigja e kësaj pyetje i kapërcen kufijtë e krimit!
Nuk lipsen as sy dhe as veshë për të kuptuar se vëllavrasja tek ne quhet politikë e mençur, e suksesshme dhe natyrisht edhe dobisjellëse…Për këtë mjafton të ndjekësh vetëm një edicion lajmesh, në cilindo kanal televiziv shqiptar!

http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=78560

[murik]

Ti me kujtove nje ngjarje qe ka ndodhur ne malesine e Shkodres; Nje gomar kishte hyre ne nje parcele dhe po kulloste ne qef te vet.Cobani i vogel u godit me shpulle nga nje pjestar i fisit te cilit i perkiste toka ku po kulloste gomari.Djali i vogel shkon ne shtepi duke qare dhe tregon se cfare ndodhi.Vijne njerezit e ketij djalit te vogel dhe vrasin personin qe pat goditur me shpulle kete djale.Ne vazhdim pershkallezohet situata ndermjet dy fiseve dhe si perfundim kater vete vdesin dhe kater plagosen.Ndersa gomari vazhdon te kullose ne qef te vet.

[iliria e para]

Edhe para dy vjetesh ndodhi dicka e ngjajshme, por kesaj here ishin delet shkaktare te sherrit.

[ilia spiro]

Kjo teme me shume anon nga politika, edhe autori eshte nje ish-politikan. Ne kuptimin shoqeror, ketu del per te kushedi se te saten here,....qe disa njerez duhet te bejne kontrolle te rregullta mjekesore tek psikologu, psikiatri, etj.
Rreth viteve 20`, Branko Merxhani kja thene se "te gjithe shqiptaret duhet te shkojne tek psikiatri". Pervec kesaj, mosvleresimi i jetes se tjetrit, eshte karakteristike e nje mendjemadhesie dhe krenarie ekstreme qe shkon deri ne perversitet.
Nese shqiptaret nuk arrijne te behen "njerez", shpejt evropa do te na i mbylle dyert.