Raporti: Shqipëria dështoi me standardet, probleme me zgjedhjet dhe presionin ndaj medies
Zgjedhjet parlamentare pa standarde, qe sollen dhe bojkotin 6-mujor te opozites ne Kuvend, dobesia e institucioneve, sidodomos te Gjyqesorit, korrupsioni i perhapur dhe liria e manget e medies per shkak te presionit te qeverise,jane problemet kryesore qe nenvizohen ne raportin e FRIDE, nje organizate joftimprurese me qender ne Madrid, qe merr ne analize nivelin e demokracise ne Shqiperi.
“E gjithë Shqipëria dështoi në arritjen e standardeve që kërkohen nga një vend anëtar i NATO-s. Si OSBE-ja ashtu edhe BE-ja, shprehen shqetësim rreth disa çështjeve proceduriale të zgjedhjeve dhe politizimin e procesit të numërimit të votave. Siç vëren edhe OSBE-ja në raportin e qershorit, përmirësimet e arritura në regjistrimin e votuesve, u zbehën nga politizimi i aspekteve teknike të procesit nga partitë politike dhe dhuna e vërejtur gjatë fushatës elektorale, që uli besimin e publikut në procesin zgjedhor”,- thuhet ne raport.
Por debati u perqendrua me shume ne numerimin e votave. Kodi Elektoral autorizonte Komisionin Lokal Zgjedhor, per te deklaruar nje kuti votimi te pavlefshme duke e perjashtuar nga tabela e rezultateve. Sipas OSBE, partite politike filluan te nderhynin ne numerim dhe procesi u ngadalesua sidomos ne ato qytete, ku dukej qarte nje shperndarje favorizuese e mandateve per njeren pale. Ky rast u vu re ne Fier, ku votat e panumeruara besohej, se do te ngushtonin garen mes koalicionit, qe kryesohej nga demokratet dhe atij, qe kryesohej nga socialistet. Se fundmi, nje kerkese e socialisteve per te marre parasysh rezultatin ne dy qendra votimi, qe ishin numeruar, por nuk ishin shtuar ne tabelen e rezultateve, u hodh poshte nga shumica ne KQZ. Ky vendim u apelua ne kolegjin zgjedhor, por u rrezua nga gjyqtaret, te cilet ishin nen nje presion te pashoq politik. Per me teper, kur ky raport po publikohej, dolen ne pah prova te reja, si rasti i kutise se Ruzhdies, qe nxori ne drite fakte te kundeshtueshmne vjedhjeje. Mbajtja e zgjedhjeve te lira dhe te ndershme ne fakt eshte nje nga tiparet kryesore te demokracise. Megjithate qe nga 1992 asnje nga zgjedhjet e mbajtura ne Shqiperi, nuk eshte cilesuar nga OSBE brenda standardeve evropiane. Per me teper, pothuajse te gjitha proceset elektorale jane kontestuar nga partia humbese. Piket e Shqiperise ne raportin e “Freedom House” per 2007-2008 ishin shume te uleta, madje shqetesuese, dhe standardet e zgjedhjeve ishin po ashtu te uleta, krahasuar edhe me vendet fqinje. Shqiperia kaloi ne dy etapa te rendesishme te ndryshimit te legjislacionit zgjedhor ne 2008. E para ne prill, qe kishte te bente me paketen e ndryshimeve Kushtetuese, ku sistemi zgjedhor u zevendesua me ate Proporcional Rajonal me lista te mbyllura. Pjesa e dyte e legjislacionit ishte kodi elektoral, i miratuar ne fund te 2008 nga dy partite e medha. Kodi elektoral u kritikua ashper nga partite e vogla, por nderkombetaret argumentuan, se ai lejonte nje sistem politik me te thjeshte ne Shqiperi. Shqetesimi me i madh i nderkombetareve iu adresua mungeses se transparences ne menyren se si u miratua legjislacioni. Komisioni i Venecias iu kujtoi autoriteteve vendase se kodi duhet te ndryshohet dhe t`i perafrohet linjes se standarteve te OSBE dhe Komisionit Evropian. Gjate fushates elektorale nje drejtues lokal i partise demokristiane u vra ne veri te Shqiperise, kur makina e tij shpertheu ne afersi te Shkodres. Nje deputet i opozites, gjithashtu u ekzekutua ne jug te vendit. Duke pare keto incidente, nderkombetaret apeluan qe fushata te ishte e qete, ndersa OSBE verejti qe ajo po zhvillohej ne nje mjedis te acaruar politik dhe ashtu si edhe ne zgjedhjet e meparshme, ishte karakterizuar nga nje numer i larte akuzash drejtuar partise ne pushtet per dhune elektorale, disa nga te cilat ishin konfirmuar.
Per sa i perket korrupsionit dhe funksionimit te sistemit gjyqesor, ne raport citohen specifikisht rastet e ish-ministrit te Mbrojtjes Mediu dhe ish-ministrit te Transporteve Basha, dosjet e te cileve u mbyllen nga drejtesia, por pa u perballur me akuzat…
“Shumë çështje korrupsioni janë shtyrë apo pezulluar në mënyrë të dyshimtë. Një ndër shembujt, është gjyqi ndaj ish-ministrit të mbrojtjes Fatmir Mediu në lidhje me shpërthimin e fabrikës së municioneve në Gërdec në vitin 2008, ku humbën jetën 26 persona. Pavarësisht faktit se zoti Mediu dha dorëheqjen në 17 mars të 2006 dhe iu hoq imuniteti parlamentar, çështja ndaj tij u pezullua pas emërimit si ministër në kabinetin “Berisha” në shtator të 2009, duke luajtur me kartën e imunitetit. Gjykata e Lartë hoqi akuzat kundër Mediut, duke argumentuar se nuk kishte mjaftueshëm prova për ti kërkuar parlamentit heqjen e imunitetit për të dytën herë. Një tjetër proces është ai i ish-ministrit të Transporteve Lulzim Basha në lidhje me korrupsionin në ndërtimin e rrugës Durrës-Kukës. Kjo çështje u pezullua për shkak procedurash, vendim ky që u kundërshtua nga ekspertët ndërkombëtare, të cilët e cilësuan si mjaft subjektiv”,- thuhet ne raport.
Liria e medies, thuhet ne dokument, eshte e kufizuar mjaft, si pasoje e ushtrimit te presionit qeveritar. Ne raport evidentohen raste si nxerrja jashte ambienteve te redaksise te gazetareve te “TemA”, dhuna ndaj gazetarit mero baze apo edhe gjobat ndaj disa televizioneve.
“Gazetarët ankohen se nëse një media refuzon t’i bindet qeverisë, atëherë shumë shpejt ajo është jashtë loje përmes mekanizmave të tjera, siç janë rritja e taksave. Një shembull i ngjashëm është ai me gazetën “TemA”, e cila në vitin 2008 nisi një seri investigimesh rreth korrupsionit qeveritar. Në janar gazetarët janë nxjerrë jashtë ambienteve të redaksisë nga policia, pavarësisht se kishte një urdhër gjykate, që e ndalonte këtë. Në një rast të ngjashëm, Top Media u gjobit me një shumë prej 13 milion eurosh në vitin 2007, ndërkohë që presioni përmes gjobave është kryer edhe me mediet e tjera. Këtu mund të përmendet gjoba ndaj News24, i cili transmetoi një insert satirik për kryeministrin Berisha”,- thuhet ne raport.
Raporti per demokracine ne Shqiperi eshte realizuar permes 40 intervistave dhe konsultave me zyrtare te huaj, gazetare, analiste, eksperte ligjore si dhe duke u bazuar ne raportet e Komisionit Evropian, Reportereve pa Kufij dhe OSBE-ODIHR.
Krijoni Kontakt