Tensione ne Luginen e Presheves

[Irfan]

Beograd, 26 dhjetor (presheva.com) – Nisma e të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR) ka ftuar mediat në Serbi të ndërpresin fushatën negative, që është duke trajtuar kinse një atmosferë të frikës dhe pasigurisë në jug të Serbisë (Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë), duke tensionuar marrëdhëniet tashmë të përkeqësuara ndëretnike në rajon, ka transmetuar të dielën « Koha Ditore ». Përmes një kumtese për media, YIHR-ja, organizatë kjo me seli në Beograd e që merret me të drejtat e njeriut, ka ftuar edhe Zyrën e Prokurorisë dhe institucionet e tjera të autorizuara që të lansojnë një hetim të thellë në spekulimet e lëshuara nga mediat për trazira dhe dhunë të re ndëretnike , në mënyrë që të merrën masat adekuate kundër atyre që lëshojnë këso dezinformata. « E përditshmja - Veçernje Novosti - bile ka filluar të publikojë një fejton që paralajmëron një kryengritje të supozuar dhe ndërhyrje të grupeve terroriste nga Kosova në jug të Serbisë", thuhet në kumtesën e YIHR-së, sipas së cilës, komuniteti shqiptar në Serbi portretizohet si armiqësor dhe nëpërmjet stereotipeve përshkruhet si terrorist dhe njerëz të lidhur me « Al Qaeden », krimin ndërkombëtar, trafikim të drogës dhe aktivitetet e tjera ilegale. « Një mënyrë e njëjtë e të shkruarit ishte karakteristike edhe në gazetarinë që shiste luftë, e që kishte lulëzuar gjatë sundimit të Milosheviqit », thotë YIHR-ja, duke shprehur shqetësimin, se asnjë botues apo gazetar që me shkrimet e veta është duke mbjellur urrejtje, nuk është ftuar deri tani për të dhënë përgjegjësi. YIHR-ka ka kritikuar edhe Qeverinë e Serbisë, Ministrinë e Brendshme dhe Ushtrinë e SMZ-së, për kontribut në krijimin e atmosferës së konfuzitetit dhe paqartësisë. « YIHR-ja përkujton se këto organe janë të obliguara të informojnë opinionin në mënyrë të saktë dhe t "i vënë kështu një ndalesë shkrimit sensacional në media », thuhet në fund të kumtesës së Nismës së të Rinjve për të Drejtat e Njeriut (YIHR).

[Irfan]

Ushtria serbomalazeze paralajmëron përforcime trupash në Luginën e Preshevës

Nish, 30 dhjetor (presheva.com) - Komandnati i Korpusit të Nishit i Ushtrisë së SMZ, gjeneralmajori Stojan Markoviqi ka thënë se ushtria duhet të mbetet në jug të Serbisë dhe madje të shtohet prezenca e saj, ka njoftuar agjencia “Beta”. “Ushtria duhet të mbetët në jug të Serbisë dhe prezenca e saj duhet që të shtohet. Për këtë ka mjaft arsye. Ushtria duhet të mbetet jo nga aspekti i kërcënimit, por për atë të parandalimit”, ka thënë të enjten Markoviqi në një konferencë për gazetarë në Nish. Ai ka theksuar se ushtria nuk është e orientuar kundër asnjë polulli në jug të Serbisë , pra as kundër shqiptarëve. Markoviqi ka shtuar se nuk duhet pritur tërheqjen e ushtrisë nga territori i jugut të Serbisë përpos ndërrimit të njësive. “Është marrë vendimi që në vijën administrative me Kosovën të angazhohen njësitë e ushtarëve profesional”, ka thënë Markoviqi.

[Irfan]

Kërga pohon se ushtria serbomalazeze do të mbetet në Luginën e Preshevës


Bujanoc, 31 dhjetor (presheva.com) - Ushtria e SMZ do të mbetet në jug të Serbisë dhe bashkë me policinë, xhandarmërinë dhe bashkësinë ndërkombëtare do të sigurojë paqe për të gjithë qytetarët e rajonit, ka thënë dje kryeshefi në largim i Shtatëmadhorisë së Ushtrisë së SMZ, gjenerali Branko Kërga. Në kuadirn e dorëzim-pranimit të detyrës, ai e ka vizituar bazën ushtarake Dobrosin afër kufrit me Kosovën, bashkë me kryeshefin e ri të Shtatëmadhorisë, gjeneral-nënkolonelin Dragan Paskash, ka njoftuat “Beta”.
Komandanti i Brigadës së 78, koloneli Milosav Simoviqi ka thënë se gjatë vitit 2004 nuk janë shënuar sulme të esktremistëve shqiptarë ndaj pjesëtarëve të ushrtisë së SMZ, por ka pasur aktivitete të caktuara të një grupi kriminelesh në rrugën Bujanoc-Gjilan. Anëtari i Trupit Koordinues për jugun e Serbisë, Miqa Markoviqi ka vlerësuar se mbetja e ushtrisë në këtë rajon është shumë me rëndësi për shkak të afërsisë së Kosovës dhe Maqedonisë.

[Llapi]

Ushtria serbe vret një të ri shqiptar


Preshevë, 8 janar (Kosovapress) Time: 10 : 28

Rojat kufitare të ushtrisë së Serbisë dhe Malit të Zi kanë vrarë të premten Dashnim Hajrullahun,16, nga fshati Rahovicë të komunës së Preshevës. Si përgjigjje ndaj vrasjes së Dashnim Hajrullahut, të shtunën, Kuvendi Komunal i Preshevës do ta mbajë një seancë të jashtëzakonshme, ndërsa Bashkësia Lokale e Miratocit ka paralajmëruar një protestë në Preshevë.

[Llapi]

Serbia anulon blerjen e nje fabrike një shqiptari nga Lugina e Preshevës

Prishtinë, 12 janar (Kosovapress) Time: 11 : 56

Autoritetet e Serbisë kanë anuluar blerjen e 70 % të industrisë së materialit ndërtimor “Balkan brik” nga Vladiçin Hani nga një shqiptar i Luginës së Preshevës, Nexhat Behluli, ndërsa arsyet e këtij veprimi sipas një zyrtari lokal janë se ky mund të jetë hapi i parë që “ideja e Shqipërisë së madhe të jetë deri te Nishi, përkatësisht hapi i parë për vendosjen e shqiptarëve në këtë rajon,” shkruan në numrin e sotëm gazeta “Koha ditore.” Në ankandin publik të Agjencisë republikane për privatizim kah fundi i muajit të kaluar për 70 % të kapitalit shoqëror të Industrisë së materialit ndërtimor “Balkan brik” nga Vladiçin Hani, si i vetmi blerës ishte paraqitur Nexhat Behluli nga Luçani i Luginës së Preshevës.

[Llapi]

Shqyrtohet diskriminimi shtetëror ndaj shqiptarëve të Luginës së Preshevës

Në Preshevë, sot po mbahet mbledhja e Kuvendit Komunal, në të cilën po shqyrtohet situata e rëndë politike dhe e sigurisë, në veçanti diskriminimi shtetëror ndaj shqiptarëve të këtij rajoni.


Kryetarët e grupeve parlamentare të partive politike shqiptare, në diskutimet e tyre paraqitën vlerësimet lidhur me gjendjen e krijuar pas vrasjes së të riut shqiptar Dashnim Hajrullahu, nga forcat ushtarake serbe, duke cilësuar këtë vazhdimësi të tragjedive shqiptare, me qëllim që shqiptarëve t’ua bëjnë jetën e pamundshme dhe t’i lëshojnë trojet e tyre etnike. Ata paraqitën diskriminimin në të gjitha sferat e jetës si në arsim, kulturë, shëndetësi etj. Në mbledhje u kërkua që qeveritarët serb të heqin dorë nga veprimet antishqiptare dhe të krijojnë kushte për jetë normale. Po ashtu u kërkua edhe dorëheqja e ministrit të Mbrojtjes së Sërbisë e Malit të Zi.Ndërkaq, Orhan Rexhepi i LBD-së, në diskutimin e tij, fillimisht i ka pyetur përfaqësuesit e ushtrisë serbe se a janë kështu të qetë edhe kur japin urdhëra për vrasjen e fëmijëve shqiptarë dhe kryerjen e veprave tjera kriminale dhe kërkoi të legjitimohet Këshilli Nacional i Shqiptarëve në Luginë të Preshevës, i cili është në formim e sipër. Nga të gjitha diskutimet e përfaqësuesve legjitim të shqiptarëve edhe njëherë u diskutua çmilitarizimi i rajonit, hapja e vendkalimeve të reja kufitare dhe zbardhja e të gjitha vrasjeve të shqiptarëve. Në këtë mbledhje po marrin pjesë përfaqësues të Qeverisë së Serbisë, të OSBE-së, dhe të ambasadave të shumëta në Beograd.


RTK 19/01/2005 17:03:58

[Admir Masurica]

VËSHTRIM I SHKURTËR I TRI KOMUNAVE

Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc

Vështrim i shkurtër historik të tri komunave: Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc, që janë të banuara denbabaden nga shumica dërrmuese shqiptare, por të shkëputura me qëllim të caktuar nga Kosova amë.

Ky regjion ka një pozitë të volitshme gjeostrategjike me një fushë pjellore që bën pjesë në luginën Moravo - Vardare nëpër të cilën kalon vija longitudinale komunikative e Siujdhesës Ballkanike (Beograd - Nish - Shkup - Selanik - Istambull). Andaj edhe Serbia këtë regjion me rëndësi të veçantë jetike e ndërroi me Leposaviqin dhe me Zubinpotokun, të banuara me serbë. Pra këto dy komuna ia dha Kosovës, e prej saj e ndau dhe mori për vete vendin më të vlefshëm. Territori i këtyre tri komunave në kohën e vjetër gjendej në Dardaninë ilire dhe banorët e tij janë autoktonë. Pavarësisht nga pushtimet e huaja dhe kalimit të hordhive të ndryshme popullata vendëse e kësaj treve, që u bë kështjellë qëndrese shekuj me radhë, gjatë gjithë epokave ab antiquo deri sot e kësaj dite ka qenë dhe është pa ndërprerë prezente. Fillimisht ajo u detyrua të mbrohej nga sulmet e romakëve. Gjatë okupimit romak treva e këtyre tri komunave tok me Kosovën e disa vise të tjera bënte pjesë në kuadër të provincës së Dardanisë. Pas rrënimit të Perandorisë romake në perëndim, kjo trevë ngeli nën okupimin e shtetit të Bizantit. Kur filloi dyndja e fiseve barbare nëpër këtë trevë kaluan: kazarët, peçenjegët, kumanët (nga rrjedh emri i Kumanovës), avarët dhe sllavët të cilët erdhën nga diku prapa Karpateve dhe në shekullin VII u vendosën në Gadishullin Ballkanik. Në shekullin X kjo trevë ra nën sundimin bullgar. Atëbotë mbreti i Bullgarisë Simeoni e pushtoi Rashkën, selinë e Serbisë mesjetare. Në shekullin XIII ky regjion ra nën sundimin e mbretit serb të Rashkës, Millutinit, i cili më 1283 pushtoi Shkupin. Por sundimi i tij në trojet e pushtuara ishte jetëshkurtër, sepse princi bullgar Mihajl Shishmani ia grabiti pjesën mëtë madhe të territorit të pushtuar. Në betejën e Velbuzhdës (sot Qystendill) më 1330 ushtrinë bullgare të Mihajl Shishmanit e mundi Stefan Deçanski bashkë me të birin e tij Stefan Dushanin. Ky i fundit me ndihmën e vllastelës (aristokracicë) vrau të atin. Në kohën e sundimit të Stefan Dushanit, i cili më 1346 u kurorëzua ne Shkup perandor, duke pushtuar tokat: shqiptare, greke e bullgare, u krijua shteti i madh feudal serb. Pas vdekjes së car Dushanit, shtetin ekspansionist serb, feudalët separatistë e shpartalluan. Në vitin 1371 komandanti i ushtrisë turke, Lala Shahin pasha në betejën te lumi Marica, afër Çernomenit në Bullgari, e mundi ushtrinë e koalicionit ballkanik të komanduar nga vëllezërit Vukashin e Uglesha Mërnjavçeviq. Selia e të parit ishte në Prilep, kurse e të dytit në Ser. Në betejën e Maricës, ku morën pjesë edhe njësitë ushtarake shqiptare, pos vëllezërve të përmendur Mërnjavçeviq, u vra edhe feudali shqiptar, Aleksandri nga Vlora. Pas disfatës së Maricës, disa feudalë serbë : Marko Kraleviqi, i biri i Vukashin Mërnjavçeviqit, të cilit i është kushtua cikli i këngëve popullore si hero i pashoq, Vuk Brankoviqi dhe vëllezërit Dragash e Konstantin Dejanoviq pranuan të bëhenin vazalë të turqve. Para se të vinin turqit osmanë, treva e tri komunave në fjalë, gjendej nën sundimin e Dejanoviqve.
Presheva për herë të parë përmendet më 1381. Sipas supozimit, emri i saj i parë ka qenë Presiana. Turqit e quanin Preshova, që në përkthim do të thotë fusha e preshëve. Këtu turqit erdhën në vitin 1455. Prej atëherë deri në vitin 1912 ky regjion ka qenë nën administrimin e sanxhakut të Prishtinës dhe të vilajetit të Kosovës. Në Kuvendin Kombëtar nga i cili doli Lidhja Shqiptare e Prizrenit më 1878 morën pjesë edhe disa delegatë nga kjo trevë. Me rastin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912 ishin të pranishëm edhe disa luftëtarë të Idriz Seferit nga Presheva, Bujanovci, Kumanova dhe Gjilani. Gjatë Luftës së Parë ballkanike 1912 kjo trevë pësoi keq prej pushtuesve sllavë. Gjatë Luftës së Parë botërore 1914-1918 deri më 1915 ishte nën okupimin gjermano-austro-hungarez, kurse prej vitit 1915 deri në vitin 1918, nën okupimin bullgar. Pas mbarimit të luftës që nga viti 1918 deri në vitin1929 gjendej nën administrimin e Zhupës me seli në Shkup të shtetit të quajtur Mbretëria serbo-kroato-sllovene, që ishte krijesë artificiale e Versajës, kurse nga viti 1929 deri në vitin 1941 nën administrimin e Banovinës së Vardarit me seli në Shkup të shtetit tani të quajtur Mbretëria jugosllave. Me pushtimin e trojeve shqiptare nga ana e Serbisë duke filluar që nga viti 1918 deri në vitin 1941 procesi i kolonizimit të tokave shqiptare nga serbët dhe malazezët sa vinte më tepër zhvillohej. Kolonët serbo-malazezë, sidomos të ashtuquajturit ,,Sollunashi" për arsye se kishin marrë pjesë në frontin e Selanikut më 1917, vinin varda dhe atyre pushteti u jepte falas tokat shqiptare. Me ardhjen e tyre ndryshohej struktura etnike në dëm të shqiptarëve vendës. Por, megjithatë, duke marrë parasysh edhe numërin e madh të shqiptarëve të shpërngulur me dhunë në Turqi, prapëseprap ardhacakët serbo-malazezë gjithmonë ngelën minoritet. Këtë popullatë vitale e shpëtoi nga rreziku i shfarosjes totale nataliteti i madh. Çdo humbje kompenzohej me shtimin e fëmijve. Gjatë Luftës së Dytë botërore 1941-1943 regjioni i këtyre tri komunave ra në zonën okupuese bullgare. Pushteti fashist bullgar në bashkëpunim me serbët ushtroi terror mbi popullatën shqiptare. Në ciklin e krimeve çnjerëzore bën pjesë edhe tragjedia e 15 shtatorit 1943 kur bullgarët fashistë dhe serbët çetnikë hodhën bombat në xhaminë e Preshevës. Bilanci i kësaj tragjedie ishte 4 të vrarë, ndërsa 28 të plagosur. Pas tërheqjes së bullgarëve fashistë më 9 shtator 1944, këtu u vendos pushteti shqiptar dhe kjo trevë u bashkua me Kosovën. Por, mjerisht kjo gjendje zgjati fare pak, nga 10 shtatori 1944 deri në 17 nëntor po të atij viti. Me atë datë serbët e kombinuar partizano-çetnikë pushtuan Preshevën, pas pak edhe Bujanocin. Në emër të çlirimit, vëllazërim-bashkimit dhe barazisë midis kombeve, vetëm në komunën e Preshevës sërbët partizano-çetnikë vranë rreth 600 shqiptarë.
Edhe në Jugosllavinë socialiste të Titos shqiptarët kishin një pozitë skllavëruese. Ata prej pushtuesit keqtrajtoheshin. Torturat, burgosjet,dëbimet me dhunë dhe likuidimet fizike nuk pushuan dot. Pozita e tyre karakterizohej me shtypjen sistematike të ushtruar nga organet e pushtetit neofashist. Shkeljet e vazhdueshme të të drejtave, qytetare, njerëzore dhe kombëtare të shqiptarëve ishin dukuri të rëndomta. Kjo trevë, si dhe viset të tjera nën Jugosllavi: ekonomikisht stagnoi. Çdo zhvillim dhe përparim enkas pengohej. Pas vdekjes së Titos gjendja edhe më shumë u vështërsua. Papunësia është e theksuar. Në komunën e Preshevës me rreth 45.000 banorë me mbi 90% shqiptarë të punësuar janë rreth 2000 shqiptarë. Vetë fakti dëshmon se dominon politika hegjemone serbe. Format e diskriminimit haptaz duken edhe në arsim. Programet dhe tekstet shkollore janë të imponuara nga Beogradi dhe kanë për synim asgjasimin e vlerave historike kombëtare shqiptare. Gjimnazi në Preshevë u hap në vitin 1961 si paralele e gjimnazit të Vranjës. Kësaj shkolle të mesme pushtetarët serbë ia ndrruan emërtimin me dhunë nga "Skënderbeu" në "25 Maj". Shovinistët serbë arsimtarët shqiptarë i quanin nacionalistë, sepse nbronin vlerat kulturore kombëtare. Ata shkuan edhe më lartë, gjatë viteve 80-ta i mbyllën dy shkolla të mesme me mësim në gjuhën shqipe në Bujanoc e Medvegjë. Në Bujanovc madje e mbyllën edhe shkollën fillore "25 Maj". Rreth 700 nxënës shqiptarë mbetën në mëshirën e fatit. Pos asaj nga shkollat shqipe në këtë regjion u larguan mbi 100 mësimdhënës shqiptarë. Si mund të justifikohet ajo që arsimtarët serbë të marrin të ardhura personale më shumë se kolegët e tyre shqiptarë? Mbi 2000 libra të autorëve më eminentë shqiptarë i kanë nxjerr nga bibliotekat shkollore.
Në këtë regjion ekzistojnë tri parti politike shqiptare: PVD-ja, Pdsh-ja dhe PP-ja. E para (partia për veprim demokratik) u themelia më 18.gusht 1990 me seli në Preshevë dhe me Riza Halimin kryetar. Pas 4 mujve u themelua Shoqata Demokratike Shqiptare, e cila pas një kohe kaloj në parti politike me emërin PDSH me seli po ashtu në Preshevë dhe me Ali Ahmetin kryetar. Pas 5 viteve të themelimit të PVD, u themelua partia parlamentare (PP) gjithashtu me seli në Preshevë dhe me Naser Azirin kryetar. Nga fillimi i shkurtit 2000 dy partitë: PDSH-ja dhe PP-ja u bashkuan dhe për kryetar të tyre zgjodhën Zekeria Fazliun.
Territori i këtyre tri komunave ka një sipërfaqe prej 1249 km. katrorë. Në të jetojnë 107.000 banorë. Në një km. katror jetojnë 85 banorë. Vetë komuna e Preshevës ka 264 km. katrorë dhe në të jetojnë rreth 45.000 banorë. Prej tyre 41'850 janë shqiptarë, (93%), kurse 7000 të tjerët (7%) janë serbë, romë etj. Në 1.km. katror jetojnë 160 banorë.
Komuna e Bujanocit ka një sipërfaqe prej 461 km. katrorë, në të jetojnë 50.000 banorë. Prej tyre 31'000 janë shqiptarë, apo 62%, kurse të tjerët janë serbë, romë etj. Në një km. katror jetojnë 108 banorë.
Komuna e Medvegjës ka një sipërfaqe prej 524 km. katrorë. Aty jetojnë 15.000 banorë. Prej tyre janë 4'800 apo 32% shqiptarë, kurse 10.000 të tjerë janë: serbë, malazezë, romë etj.
Kohëve të fundit nga këto tri komuna janë shpërngulur me dhunë rreth 30.000 banorë - shqiptarë.

Më 16 shkurt 1992 u themelua Kuvendi në Preshevë për mbajtjen e referendumit popullor me Ibrahim Kadriun-Brandën kryetar. Pas përgaditjeve paraprake më 1 - 2 mars po të atij viti u mbajt referendumi në të cilin popullata e të tri komunave: Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc u deklarua duke shprehur vullnetin e saj për herë të parë në mënyrë demokratike për bashkimin e trevës së tyre me Kosovën. Kërkesa publike për ribashkimin e tri komunave në fjalë me Kosovën është paraqitur që në vitin 1968, por Beogradi, pas një debatimi të ashpër mes kërkusëve dhe pushtetit okupues, u kërcënua se me forcë do ta shuante këtë lëvizje "separatiste", "nacionaliste", "irredentiste", madje edhe "terroriste".

Fshatrat shqiptare të komunës së Preshevës janë:

1. Rahovica Krejt shqiptarë
2. Shoshaja e Epërme ---//---
3. Shoshaja e Poshtme ---//---
4. Corrotica ---//---
5. Rainca Prej 600 shtëpive vetëm 7. serbe
6. Bërçeca Krejt shqiptarë
7. Bukoci ---//---
8. Gosponica ---//---
9. Garja ---//---
10. Bukuroca e Malit ---//---
11. Bukuroca e Fushës me 5-6 shtëpi serbe. Vëjmë në dukje se këto dy fshatra emrin origjinal e kanë Bukurosh.
12. Ilinca Krejt shqiptarë
13. Magjerja ---//---
14. Ranatoci ---//---
15. Depca ---//---
16. Caravajka ---//---
17. Buhiqi ---//---
18. Staneci ---//---
19. Lezbalia ---//---
20. Gruhalia ---//---
21. Kurbalia ---//---
22. Norça ---//---
23. Tërnava Në fshat janë 9. shtëpi serbë
24. Miratoca Krejt shqiptarë
25. Strezoca me Mamajt gati të ngjitura, kanë 10 shtëpi serbe.
26. Çukarka Ky fshat ka 6.shtëpi serbë
27. Gerajt Krejt shqiptarë
28. Golimidolli ---//---
29. Zhunica Me 8. shtëpi serbë
30. Lerani Ky fshat ka 30% serbë
31. Bushtrani Ky fshat ka 32% serbë
32. Peçena Krejt shqiptarë
33. Cakanoca Krejt serbë
34. Bugarina ---//---
35. Svinjishta ---//---

Fshatrat shqiptare të komunes së Bujanocit janë:

Vetë qytetëza e Bujanovcit ka 1800 shtëpi. Prej tyre janë 800 shtëpi shqiptarë, 700 shtëpi romë dhe 300 shtëpi serbë etj.

1. Tërnoci i Madh (etnikisht i pastër, pra krejt shqiptarë)
2. Tërnoci i Vogël Krejt shqiptarë
3. Turia ---//---
4. Breznica e Epërme ---//---
5. Breznica e Poshtme ---//---
6. Muhovci ---//---
7. Gjergjevci ---//---
8. Ramnabuqa ---//---
9. Zarbinca ---//---
10. Novosella ---//---
11. Suharna ---//---
12. Pribovci ---//---
13. Qarri ---//---
14. Konçuli ---//---
15. Lluçani ---//---
16. Asllarja Epërzier me 60% shqiptarë
17. Dobrosini Krejt shqiptarë
18. Verbani ---//---
19. Letovica ---//---
20. Nasalca ---//---
21. Bilaçi Ipërzier me 90% shqiptarë
22. Somolica Krejt shqiptarë
23. Negoca ---//---
24. Levesova Krejt serbë, por të rrethuar nga fshatrat shqiptare
25. Borovci ---//---
26. Bratisellca ---//---
27. Gramada ---//---
28. Buzhunjevci apo stacioni hekurudhor i Bujanocit.

Fshatrat shqiptarë të komunës së Metvegjës janë:

1. Banja e Sijarinës.
2. Deçiqi.
3. Gërbaci.
4. Gjylekreshta.
5. Kapiti.
6. Llapashtica.
7. Ramabaja.
8. Sijarina.
9. Sfirca.
10. Tupalla.
11. Vëllasi.

Banorët e komunës së Preshevës dhe të Bujanocit merren me bujqësi, posaçërisht me kultivimin e duhanit dhe të hortikulturave, me blegtori, zejtari dhe me tregëti. Kurse banorët e komunës së Medvegjës më shumë merren me blegëtori, pylltari e pemtari e diçka me bujqësi. Për shkak të mungesës së investimeve degët të tjera të ekonomisë nuk ekzistojnë. Kështu shkalla e papunësisë është katër herë më e ulët se në Serbi dhe të ardhurat nacionale të shqiptarëve janë pesë herë më pak se të sërbëve. Gjendja shëndetsore është katastrofike. Shërbimi i profilaksisë qëndron nën nivel. Mortaliteti, sidomos i foshnjeve, ka marrë hov.
Të vetmës gazet javore imformative ,,Jehona" i ashtë ndaluar dalja publike.
Gazetave ditore nga Kosova dhe Maqedonija u është ndaluer ardhja, popullata shqiptare nuk ka çka lexon pos shtypit serbë. Medijat elektronike për shqiptarët nuk japin program, edhe pse në Bujanovc është e istaluar TV. Lokal dhe Radioja Lokale e Bujanocit.

Shoshaja e poshtme dhe Shoshaja e eperme janë 100% shqiptar!