Shpëtimi i Hyjit

[toni77_toni]

DOMINIKANËT
Written by Bernard Caruana O.P.

- I -

LIGJI DHE HIRI

I thirrur në lumturi, por i plagosur nga mëkati, njeriu ka nevojë për shpëtimin e Hyjit. Ndihma hyjnore i jepet në Krishtin, nëpërmjet Ligjit që e drejton dhe në hir e mbështet:

Kështu, pra, të dashurit e mi, ju që ishit gjithmonë të dëgjueshëm, jini, jo vetëm në praninë time, por shumë më tepër tani që nuk jam pranë jush; punoni me frikë dhe me drojë të madhe për shëlbimin tuaj. (Fil 2, 12-13)


vazhdon-->

[toni77_toni]

LIGJI MORAL

Ligji moral është vepër e Urtisë hyjnore. Mund të përkufizohet, në kuptimin biblik, si një mësim atëror, një pedagogji e Hyjit. I përshkruan njeriut rrugët, normat e sjelljes që çojnë në lumturinë e premtuar; i ndalon rrugët e të keqes, që largojnë nga Hyji dhe nga dashuria e tij. Ajo është në të njëjtën kohë e ashpër në norma dhe e ëmbël në premtimet e saj.

Ligji është një rregull sjelljeje e nxjerrë nga autoritetet kompetente për të mirën e përbashkët. Ligji moral parashikon regullin racional të vendosur mes krijesave, për të mirën e tyre dhe për qëllimin e tyre, të dijes, të mirësisë së Krijuesit. Çdo ligj gjen në Ligjin e përjetshëm të vërtetën e tij të parë dhe të fundit. Ligji është i shpallur dhe i vendosur nga arsyeja si një pjesëmarrje në provaninë e Hyjit të gjallë, Krijues dhe Shëlbues i të gjithëve. “Rregullimi i arsyes, ja ç’ka quhet ligj”.

“Njeriu është i vetmi ndër qeniet e gjalla që mund të jetë krenar që ka marrë një Ligj nga Hyji; kafshë me arsye, i aftë të kuptojë dhe të përzgjedhë, ai do të rregullojë sjelljen e tij duke përdorur lirinë e tij dhe arsyen e tij, në besimin e plotë ndaj atij që i ka besuar gjithçka”.

Shprehjet e ligjit moral janë të ndryshme, dhe të gjitha janë të koordinuara mes tyre: Ligji i përjetshëm, burim, në Hyjin, i të gjitha ligjeve; ligji natyror; Ligji i zbuluar, që përmban Ligjin e vjetër dhe Ligjin e ri ose ungjillor; në fund ligjet civile dhe kishtare.

Ligji moral gjen në Krishtin plotësinë e tij dhe njësinë e tij. Jezu Krishti vetë është udha e përkryeshmërisë. Është fundi i Ligjit, sepse vetëm ai mëson dhe jep drejtësinë e Hyjit: “Sepse, ai që i dha fund Ligjit të Moisiut është Krishti për shenjtërimin e secilit që beson.” (Rm 10,4).


vazhdon-->

[toni77_toni]

I. Ligji moral natyror

Njeriu merr pjesë në diturinë dhe në mirësinë e Krijuesit, që i jep zotërimin e akteve të tij dhe aftësitë për t’u vetëdrejtuar drejt të vërtetës dhe të mirës. Ligji natyror shpreh kuptimin moral origjinal që i lejon njeriut të zgjedhë, nëpërmjet arsyes, të mirën dhe të keqen, të vërtetën dhe gënjeshtrën:

“Ligji natyror është e shkruar brenda dhe e gdhendur në shpirtin e të gjithë njerëzve; ai në fakt është arsyeja njerëzore që detyron të sillesh mirë dhe ndalon mëkatin. (…) Kjo normë e arsyes njerëzore, ama, nuk është në gjendje të ketë forcën e ligjit, nëse nuk është zëri dhe interpretuesi i një arsyeje më të lartë, të cilës shpirti ynë dhe liria jonë duhet t’i nënshtrohen”.

Ligji hyjnor dhe natyror i tregon njeriut rrugën për të ndjekur për të bërë të mirën dhe të arrijë qëllimin e tij. Ligji natyror tregon normat e para dhe themelore që rregullojnë jetën morale. Ka si themel synimin dhe nënshtrimin ndaj Hyjit, burim dhe gjykatës i çdo të mire, dhe gjithashtu kuptimin e tjetrit si të barabartë me vetveten. Në normat themelore ai është i paraqitur në Dekalog. Ky ligj është i thirrur natyror jo në raport me natyrën e qenieve irracionale, por sepse arsyeja që e bën të njohur është e vetë natyrës njerëzore:

“Ku janë të shkruara këto rregulla, veçse në librin e asaj drite që quhet e vërtetë? Nga kjo, pra, diktohet çdo ligj i drejtë dhe transferohet në zemrën e njeriut që ushtron drejtësinë, jo duke emigruar në të, por gati duke u lënë gjurmë në të, si imazhi kalon nga unaza në qiri, por pa e braktisur unazën”.

Ligji natyror “nuk është gjë tjetër përveçse drita e zgjuarsisë e futur në ne nga Hyji. Falë saj njohim atë që duhet bërë dhe atë që duhet shmangur. Kjo dritë ose ky ligj Hyji ia ka dhënë krijimit”.

I pranishëm në zemrën e njeriut dhe e vendosur nga arsyeja, ligji natyror është universal në normat e tij dhe autoriteti i tij shtrihet mbi gjithë njerëzit. Shpreh dinjitetin e personit dhe vendos bazat e të drejtave të tij dhe të detyrimeve të tij themelore:

“Me siguri ekziston një ligj i vertetë: është arsyeja e drejtë; ajo është përkues me natyrën, gjendet në të gjithë njerëzit; është e pandryshueshme dhe e përjetshme; normat e saj thërrasin në detyrë, ndalimet e tij mbajnë nga gabimi. (…) është një krim të zëvendësohet me një ligj të kundërt; është e ndaluar të mos praktikohet edhe një dispozitë e vetme; pastaj asnjë nuk mundet ta shfuqizoje plotësisht”.

Aplikimi, zbatimi i ligjit natyror dallon shumë; mund të kërkojë një përshtatje ndaj gjendjeve të shumta të jetës, sipas vendeve, epokave dhe rrethanave. Megjithatë, në ndryshimin e kulturave, ligji natyror mbetet si një rregull që i lidh njerëzit mes tyre dhe u imponon atyre, përtej dallimeve të pashmangshme, principe të përbashkëta.

Ligji natyror është i pandryshueshëm dhe mbetet i paalteruar ndërmjet ndryshimeve të historisë; mbetet nën zhvillimin e ideve dhe të zakoneve dhe mbështet progresin. Normat që e shprehin mbeten në sostancë të vlefshme. Edhe nëse arrihet të mohohen principet e tij, ama nuk mund të shkatërrohet, as të çrrënjoset nga zemra e njeriut. Rilind gjithmonë në jetën e individit dhe të shoqërisë:

“Ligji yt, o Zot, e dënon qartë vjedhjen, dhe kështu ligji i shkruar në zemrat e njerëzve, ligj që as egërsia e tyre s’mund të fshijë”.

Vepër shumë e mirë e Krijuesit, Ligji natyror jep themelet e forta mbi të cilat njeriu mund të ndërtojë ndërtesën e rregullave morale që do të drejtojnë zgjedhjet e tij. Ai vendos edhe themelin moral të nevojshëm për ligjin civil, të cilit i lidhet qoftë me reflektimin që merr pasojat e principeve të ligjit natyror, qoftë me shtojca të natyrës positive dhe juridike.

Normat e ligjit natyror nuk janë të perceptuara nga të gjithë me qartësi dhe menjëherë. Në situatën aktuale, hiri dhe Zbulimi janë të nevojshme për njeriun mëkatar që të vërtetat fetare dhe morale të njihen “nga të gjithë dhe pa vështirësi dhe pa asnjë përzierje gabimi”. Ligji natyror i ofron Ligjit të zbuluar dhe hirit një themel të përgatitur nga Hyji dhe në harmoni të plotë me Shpirtin.


vazhdon-->

[toni77_toni]

II. Ligji i vjetër

Hyji, Krijuesi ynë dhe Shëlbuesi ynë, ka zgjedhur Izraelin si popullin e tij dhe i ka zbuluar Ligjin e tij, duke përgatitur në këtë mënyrë ardhjen e Krishtit. Ligji i Moisiut shpreh shumë të vërteta që janë natyrisht të arritshme për arsyen. Këto gjendet të pohuara dhe të vërtetuara brenda Besëlidhjes së shpëtimit.

Ligji i vjetër është shkalla e parë e Ligjit të zbuluar. Normat e tij morale janë të përmbledhura në dhjetë urdhërimet. Urdhërimet e Dekalogut vënë themelet e thirrjes së njeriut, të krijuar si imazh të Hyjit; ndalojnë atë që është kundër dashurisë së Hyjit dhe të të afërmit, dhe shkruajnë atë që është thelbësore. Dekalogu është një dritë që i ofrohet ndërgjegjes së çdo njeriu për t’i treguar thirrjen dhe udhët e Hyjit dhe ta mbrojë nga e keqja:

Hyji “ka shkruar mbi pllakat e Ligjit atë që njerëzit nuk arrinin të lexonin në zemrat e tyre”.

Sipas traditës së krishterë, Ligji i shenjtë, shpirtëror dhe i mirë, është akoma i papërkryer. Si një pedagog ai tregon atë që duhet bërë, por vetëm nuk e jep forcën, hirin e Shpirtit për ta zbatuar. Për shkak të mëkatit që nuk mund të heqë, ai mbetet një ligj skllavërie. Sipas shën Palit, ai ka në veçanti funksionin të denoncojë dhe të tregojë mëkatin që në zemrën e njeriut formon një “ligj lakmie”. Megjithatë Ligji mbetet etapa e parë në ecjen e Mbretërisë. Ai përgatit popullin e zgjedhur dhe çdo të krishterë për kthimin dhe në fenë në Hyjin Shpëtimtar. Jep një mësim që mbetet gjithmonë, si fjalë e Hyjit.

Ligji i vjetër është një përgatitje Ungjillit. “Ligji është profeci dhe pedagogji e realiteteve të ardhshme”. Ajo profetizon dhe parashikon veprën e çlirimit nga mëkati që do të përmbushet me Krishtin, dhe i ofron Besëlidhjes së Re imazhet, “tipet”, simbolet për të shprehur jetën sipas Shpirtit. Ligji në fund plotësohet nga mësimi i librave të dijes dhe të profetëve, që e drejtojnë drejt Besëlidhjes së Re dhe mbretërisë së qiellit.

“Pati (…), gjatë Besëlidhjes së Vjetër, shpirtra plot me dashurinë dhe me hirin e Shpirtit të Shenjtë, të cilat prisnin mbi të gjitha përmbushjen e premtimeve shpirtërore dhe të përjetshme. Nën këtë aspekt, ata i përkisnin Ligjit të ri. Në të kundërt, edhe në Besëlidhjen e Re pati njerëz mishëror, që akoma nuk kanë arritur përkryeshmërinë e Ligjit të ri, dhe që duhen futur në veprimet e virtytshme me frikën e dënimit ose më premtimin e të mirave kohore. Por, Ligji i vjetër, edhe pse jepte norma të dashurisë, nuk ishte në gjendje të ofronte hirin e Shpirtit të Shenjtë, për virtyt të të cilit (Rm 5,5)”.


vazhdon; Ligji i ri ose Ligji ungjillor---->

[toni77_toni]

III. Ligji i ri ose Ligji ungjillor

Ligji i ri ose Ligji ungjillor është përkryeshmëria këtu poshtë e Ligjit hyjnor, natyror dhe të zbuluar. Është vepër e Krishtit dhe gjen shprehjen e saj në veçanti në predikimin në mal; është edhe vepër e Shpirtit të Shenjtë dhe nëpërmjet tij, bëhet ligji i brendshëm i dashurisë: “Ja, po vijnë ditët - thotë Zoti - kur do të bëj me Shtëpinë e Izraelit dhe me shtëpinë e Judës një Besëlidhje të re.. Unë do të jem Hyji i tyre kurse ata do të jenë populli im. (Hb 8,8.10).

Ligji i ri është hiri i Shpirtit të Shenjtë, i dhënë besimtarëve për virtyt të fesë në Krishtin. Ai vepron me anë të dashurisë, përdor predikimin e malit për të na mësuar se çfarë duhet bërë dhe të sakramenteve për të na komunikuar hirin ta kryejmë:

“Ai që dëshiron të meditojë me mëshirë dhe me mprehtësi predikimin e malit, ashtu siç lexohet në ungjillin e shën Mateut, pa dyshim do të gjejë “magna carta” e jetës së krishterë. (...) ky predikim në fakt përfshin të gjitha normat e posaçme të ekzistencës së krishterë”.

Ligji ungjillor “e përmbush” Ligjin e vjetër, e pastron, e tejkalon dhe e bën të përkryer. Në lumturitë ai përmbush premtimet hyjnore, duke i ngritur dhe duke i rregulluar sipas “mbretërisë së qiellit”. U drejtohet atyre që janë të gatshëm të pranojnë me fe këtë shpresë të re: të varfërve, të përvuajturve, të pikëlluarve, të pastërve në zemër, të përsekutuarve për shkak të Krishtit, duke vijëzuar në këtë mënyrë udhët e mahnitshme të Mbretërisë.

Ligji ungjillor përmbush urdhërimet e Ligjit. Predikimi i Jezusit mbi mal, larg nga shkatërrimi ose nga heqja e vlerës së normave morale të Ligjit të vjetër, i zbulon virtytet e fshehta dhe bën të dalin nevoja të reja: nxjerr në dritë tërë të vërtetën hyjnore dhe njerëzore. Ai nuk shton norma të reja të jashtme, por arrin të riformojë rrënjën e veprimeve, zemrën, aty ku njeriu zgjedh mes të pastërtës dhe të papastërtës, aty ku zhvillohet feja, shpresa dhe dashuria dhe me këto virtytet e tjera. Kështu Ungjilli e çon Ligjin në plotësinë e tij me anë të imitimit e përkryeshmërisë së Atit qiellor, faljen e armiqve dhe lutjen për persekutuesit, nën shembullin e zemërgjerësisë hyjnore.

Ligji i ri praktikon veprimet e fesë: lëmoshën, lutjen dhe agjërimin, due ia kushtuar “Atit që sheh në fshehtësi”, në kundërshmin me dëshirën “që të na shohin njerëzit”. Lutja e tij është “Ati ynë”.

Ligji ungjillor sjell zgjedhje të vendosura mes “dy rrugëve” dhe vendosjen në praktikë të fjalëve të Zotit; ai përmlidhet në rregullën e artë: Gjithçka dëshironi t’ju bëjnë juve njerëzit, bëjuani edhe ju atyre! Ja, vërtet Ligji e Profetët!” (Mt 7,12).

I tërë Ligji ungjillor është i përmledhur në urdhërin e ri të Jezusit, të duam njëri-tjetrin ashtu si na ka dashur ai.

Predikimit të Zotit mbi mal është e nevojshme t’i shtohet katekeza morale e mësimeve apostolike si Rm 12-15; 1 Kor 12-13; Kol 3-4; Ef 4-6; etj. Kjo doktrinë transmeton mësimin e Zotit me autoritetin e Apostujve, në veçanti me paraqitjen e virtyteve që rrjedhin nga feja në Krishtin dhe që gjallërohen nga dashuria, dhurata thelbësore e Shpirtit të Shenjtë. (Rm 12,9-13). Kjo katekezë na mëson të konsiderojmë edh rastet e ndërgjegjes nën dritën e raportit tonë me Krishtin dhe me Kishën.

Ligji i ri quhet ligji i dashurisë, sepse bën të veprojë në virtyt të dashurisë që Shpirti i Shenjtë jep, më shumë se sa nën shtytjen e frikës; ligj hiri, sepse, nëpërmjet fesë dhe sakramenteve, jep forcën e hirit për të vepruar; ligj lirie, sepse na liron nga zbatimet rituale dhe juridike të Ligjit të vjetër, na bën të veprojmë me liri nën shtytjen e dashurisë, dhe në fund na bën të kalojmë nga gjendja e shërbëtorit “që nuk di atë që bën zotëria i tij” në atë të mikut të Krishtit “sepse gjithçka që kam dëgjuar nga Ati jua kam bërë të njohur juve” (Gjn 15,15), ose akoma në gjendjen e birit trashëgimtar.

Përveç normave të tij, Ligji i ri përfshin edhe këshillat ungjillore. Dallimi tradicional mes urdhërimeve të Hyjit dhe këshillat ungjillore vendoset në raport me dashurinë, përkryeshmëri e jetës së krishterë. Normat kanë si qëllim të lëvizin atë që është e papërkueshme me dashurinë. Këshillat synojnë të lëvizin atë që, edhe pse nuk janë në kundërshtim me dashurinë, mund të jetë një pengesë për zhvillimin e saj.

Këshillat ungjillore shprehin plotësinë e gjallë të dashurisë, gjithmonë e pakënaqshme që të mos japë më shumë. Dëshmojnë hovin e saj dhe nxisin gatishmërinë tonë shpirtërore. Përkryeshmëria e Ligjit të ri qëndron në thelb në urdhërimet e dashurisë së Hyjit dhe të të afërmit. Këshillat tregojnë rrugë më të drejta, mjete më të shpejta dhe praktikohen në përkim me thirrjen e secilit:

“Hyji nuk do që të gjithë të zbatojnë të gjitha këshillat, por vetëm ata të përshtatshëm, sipas dryshimit të personave, të kohëve, të rasteve dhe të forcave, sipas asaj që kërkon dashuria; sepse është ajo që, si mbretëreshë e të gjitha virtyteve, i të gjitha urdhërimeve, i të gjitha këshillave, me një fjalë, i të gjitha ligjeve dhe i të gjitha veprimeve të krishtera, u jep të gjithëve vendin, rregullin, kohën, vlerën”.


vazhdon, shkrimi i radhës; "Hiri dhe Justifikimi"----->

[toni77_toni]

HIRI DHE JUSTIFIKIMI

I. Justifikimi


Hiri i Shpirtit të Shenjtë ka pushtet të na justifikojë, do të thotë të na pastrojë nga mëkatet tona dhe të na komunikojë drejtësinë e Hyjit me anë të fesë në Jezu Krishtin dhe me anë të Pagëzimit:

“E në qoftë se vdiqëm bashkë me Krishtin, besojmë se edhe do të jetojmë bashkë me Të, 9 pasi e dimë se Krishti i ngjallur nga të vdekurit, nuk vdes më: vdekja nuk ka më pushtet mbi Të. 10 Vdekja e tij qe vdekje njëherë e përgjithmonë për mëkatin, kurse jeta e Tij është jetë për Hyjin.’’ (Rm 6,8-11)

Nëpërmjet pushtetit të Shpirtit të Shenjtë, ne marrim pjesë në mundimet e Krishtit duke vdekur për mëkatin, dhe në ringjalljen e tij duke lindur në jetë të re; jemi gjymtyrë të trupit të tij që është Kisha, degë të shartuara mbi Hardhinë që është ai vetë:

“Me anë të Shpirtit, të gjithë jemi pjesëmarrës të Hyjit. (…) Hymë të marrim pjesë në natyrën hyjnore me anë të pjesëmarrjes në Shpirt (…). Ja pse Shpirti i hyjnizon ata në të cilët është i pranishëm”.

Vepra e parë e hirit të Shpirtit të Shenjtë është kthimi te Zoti, që vepron justifikimin, sipas shpalljes së Jezusit në fillim të Ungjillit: “Kthehuni, sepse mbretëria e qiellit është afër” (Mt 4,17). Nën ndikimin e hirit, njeriu kthehet nga Zoti dhe largohet nga mëkati, duke pranuar kështu faljen dhe drejtësinë e tjetrit. “Justifikimi (…) nuk është thjesht një falje mëkatesh, por edhe shenjtërim dhe ripërtëritje e njeriut të brendshëm”.

Justifikimi e ndan njeriun nga mëkati që i kundërvihet dashurisë së Hyjit, dhe e pastron zemrën e tij nga mëkati. Justifikimi ndjek nismën e mëshirës së Hyjit që ofron faljen. E pajton njeriun me Hyjin. Liron nga skallëria e mëkatit dhe shëron.

Justifikimi është, në të njëjtën kohë, pranim i drejtësisëë së Hyjit me anë të fesë në Jezu Krishtin. Këtu drejtësia cakton drejtësinë e dashurisë hyjnore. Së bashku me justifikimin, futen në zemrat tona feja, shpresa dhe dashuria dhe na jepet bindja ndaj vullnetit hyjnor.


Justifikimi na është merituar nga mundimet e Krishtit, që është ofruar mbi kryq si hostie e gjallë, e shenjtë dhe e pëlqyeshme Hyjit, dhe gjaku i të cilit është bërë vegël pajtimi për mëkatet e të gjithë njerëzve. Justifikimi jepet me anë të Pagëzimit, sakrament i fesë. Ai na bën të përkojmë me drejtësinë e Hyjit, i cili na bën në brendësi të drejtë me pushtetin e mëshirës së tij. Ka si qëllim lavdinë e Hyjit dhe të Krishtit dhe dhuratën e jetës së përjetshme:

(Rm 3, 21-26)

Justifikimi stabilizon bashkëpunimin mes hirit të Hyjir dhe lirisë së njeriut. Nga ana e njeriut ai shprehet në pranimin e fesë në fjalën e Hyjit që e thërret të kthehet, dhe në bashkëpunimin e dashurisë në lëvizjen e Shpirtit të Shenjtë, që e parashikon dhe e ruan:

“Hyji prek zemrën e njeriut me dritën e Shpirtit të Shenjtë, në mënyrë që as njeriu të mos mbetet plotësisht i plogët duke e pësuar atë frymëzim, që mund edhe të refuzojë, as pa hirin hyjnor, me vullnetin e tij të lirë, të mund të ecë drejt drejtësisë përpara Hyjit”.

Justifikimi është vepra më e përkryer e dashurisë së Hyjit, të zbuluar në Krishtin Jezus dhe të komunikura nëpërmjet Shpirtit të Shenjtë. Shën Agustini mendon që “justifikimi i të mbrapshtit është një vepër më e madhe se sa krijimi i qiellit dhe i tokës”, sepse “qielli e toka do të kalojnë, ndërsa shpëtimi dhe justifiki i mëkatarëve e tejkalon edhe vetë krijimin e engjëjve në drejtësi, sepse tregon një mëshirë më të madhe.

Shpirti i Shenjtë është mësuesi i brendshëm. Duke i dhënë jetë “njeriut të brendshëm”, justifikimi sjell shenjtërimin e gjithë qenies:

(Rm 6, 19.22).


vazhdon-->

[toni77_toni]

II. Hiri i Hyjit!

Justifikimi ynë vjen nga Hiri i Hyjit. Hiri është favori, ndihma falas që Hyji na jep që t’i përgjigjemi ftesës së tij: të bëhemi bij të Hyjit, bij të birësuar, pjesëmarrës të natyrës hyjnore, të jetës së përjetshme.

Hiri është një pjesëmarrje në jetën e HYjit; na fut në imtimitetin e jetës së Trinisë. Me anë të Pagëzimit i krishteri merr pjesë në hirin e Krishtit, Koka e trupit të tij. Si “bij adoptive”, ai tani mund ta quajë Hyjin “Atë”, në bashkim me Birin e parëlindur. Merr jetën e Shpirtit të Shenjtë që fut në të dashurinë dhe formon Kishën.

Kjo thirrje në jetën e përjetshme është e mbinatyrshme. Varet plotësisht nga nisma falas e Hyjit, pasi vetëm ai mund të tregohet dhe të dhurojë vetveten. I tejkalon aftësitë e zgjuarsisë dhe forcat e vullnetit të njeriut, si të çdo krijese.

Hiri i Krishtit është dhurata falas që Hyji na bën të jetës së tij, të futur në shpirtin tonë nga Shpirti i Shenjtë për ta shëruar nga mëkati dhe për ta shenjtëruar. Është hiri shenjtërues ose hyjnëzues, i marrë në Pagëzim. Ai është në ne burimi i veprës së shenjtërimit:

(2 Kor 5, 17-18).

Hiri shenjtërues është një dhuratë e zakonshme, një dispozicion i qëndrueshëm dhe mbinatyrore që perfeksionon vetë shpirtin për ta bërë të aftë të jetojë me Hyjin, të veprojë për dashuri të tij. Do të dallohen hiri i zakonshëm, dipozicion i qëndrueshëm të jetosh dhe të të veprosh sipas thirrjes hyjnore, dhe hiret aktuale që caktojnë ndërhyrjet hyjnore qoftë në fillim të kthimit, qoftë gjatë veprës së shenjtërimit.

Përgatitja e njeriut të pranojë hirin ëhtë një vepër hiri. Kjo është e nevojshme për të nxitur dhe për të mbështetur bashkëpunimin tonë me justifikimin me anë të dashurisë. Hyji përmbush në ne atë që ka filluar: “Ai në fakt fillon duke bërë që ne të duam, me ndërhyrjen e tij; ai përmbush, duke bashkëpunuar me lëvizjet e vullnetit tonë tashmë të kthyer”:

“Veprojmë me siguri edhe ne, por veprojmë duke bashkëpunuar me Hyjin që vepron duke na paraprirë me mëshirën e tij. Por na paraprin për të na shëruar dhe do të na ndjekë sepse si shenjtër ne bëhemi edhe të fortë, na paraprin për të na thirrur dhe do të na ndjekë për të na lavdëruar, na paraprin që të jetojmë plotësisht dhe do të na ndjekë që të jetojmë me të përjetësisht, duke qenë të sigurtë që pa të nuk mund të bëjmë asgjë”.

Nisma e lirë e Hyjit kërkon përgjigjen e lirë të njeriut; në fakt Hyji e ka krijuar njeriun sipas imazhit dhe përngjasimit të tij, duke i dhënë, me lirinë, pushtetin ta njohë dhe ta duajë. Shpirti mund të hyjë vetëm lirisht në bashkimin e dashurisë. Hyji prek menjëherë dhe lëviz drejtpërsëdrejti zemrën e njeriut. Ai ka vendosur në njeriun një dëshirën për të vërtetën dhe për të mirën që vetëm ai mund të kënaqë. Premtimet e “jetës së përjetshme” i përgjigjen, përtej çdo shprese, këtij synimi:

“Pushimin që more ditën e shtatë, pasi përmbushe veprat e tua shumë të mira, edhe pse i bëre pa u lodhur është një parashikim që na bën horakulli i Librit tënd: edhe ne, pasi të përmbushim veprat tona të mira të shumta, në të shtunën e jetës së përjeshme do të pushojmë në ty”.

Hiri është para së gjithash dhe në thelb dhurata e Shpirtit që na justifikon dhe na shenjtëron. Por hiri përfshin edhe dhuratat që Shpirti na jep për t’u bashkuar me veprën e tij, për të na bërë të aftë të bashkëpunojmë në shpëtimin e të tjerëve dhe në ritjen e trupit të Krishtit, Kishës. Janë hiret e sakramenteve, dhurata të sakramenteve të ndryshme. Gjithashtu janë hiret e veçanta të quajtura edhe karizma me fjalën greke të përdorur nga shën Pali, që do të thotë favor, dhuratë falas, dobi. Cilado qoftë natyra e tyre ndonjëherë e jashtëzakonshme, si dhurata e mrekullive ose e gjuhëve, karizmat rregullohen për hirin shenjtërues dhe kanë si qëllim të mirën e përbashkët të Kishës. Janë në shërbim të dashurisë që ndërton Kishën.

Ndër hiret e veçanta, është e nevojshme të kujtohen hiret e gjendjes që shoqërojnë ushtrimin e përgjegjësisë së jetës së krishterë dhe të mistereve në zemër të Kishës:

(Rm 12,6-8)

Duke qenë pjesë e urdhrit mbinatyror, hiri i ikën eksperiencës sonë dhe vetëm me fe mund të njihet. Prandaj nuk mund të bazohemi vetëm mbi ndjenjat tona ose mbi veprat tona për të nxjerrë që jemi të justifikuar dhe të shpëtuar. Megjithatë, sipas fjalës së Zotit: “Nga frytet e tyre do t’i njihni” (Mt7, 20), konsiderimi i të mirave të Hyjit në jetën tonë dhe në jetën e shenjtërve na ofron një garanci që hiri është duke vepruar në ne dhe na hap ndaj një feje gjithnjë e më të madhe dhe një qëndrimi varfërie besuese.

Gjendet një nga shfaqjet më të bukura të këtij dispozicioni të shpirtit në përgjigjen e shenjtes Zhan D’ark pyetjes mashtruese të gjykatësve të saj kishtarë: “E pyetur nëse dinte që ishte në hirin e Hyjit; u përgjigj: “Nëse nuk jam, Hyji do të me vendosë; nëse jam, Hyji do që të më ruajë në të”.

[toni77_toni]

Duke besuar në Hyjin e Jezu Krishtit, i krishteri beson në një vullnet plot dashuri!

Bashkëpërgjegjësi në histori

(Kish 7,10)

Shoqëria industriale është e krahasueshme me një mekanizëm gjigant të vënë në lëvizje nga njeriu që duke i ikur kontrollit të tij, kërcënon ta shtypë.

Nga kjo një ndjenjë mungese fuqie, perceptimi që çdo përpjekje ndryshimi është e kotë. “Njeriu i sotëm – pohon Gjon Pali II, - duket sikur është gjithmonë i kërcënuar nga ajo që prodhon, domethënë nga rezultati i punës së duarve të tij dhe akoma më tepër se nga puna e tij, nga intelekti i tij, nga prirjet e vullnetit të tij... Prandaj njeriu jeton gjithnjë e më shumë në frikë dhe në mungesë qetësie” (Redemptor hominis, 15). Ai është si një i burgosur i atij sistemi jetese që e kandërtuar me duart e veta.

Nën peshën e kësaj situate rrezikohet të bien në fatalizëm ose në nwnshtrim.

As fatalistë as të nënshtruar

E megjithatë i krishteri e di që bota ka dalë “e mirë” nga duart e Hyjit; dhe, edhe duke e parë të shënuar thellësisht nga mëkati i njeriut, është i sigurt që Hyji i qëndron besnik projektit të tij. Duke besuar në Hyjin e Jezu Krishtit, i krishteri beson në një vullnet plot dashuri. Nëse krijimi është në duart e këtij vullneti, nuk ka hapësirë për çfarëdolloj fatalizmi, qoftë nëse e pretendon një ideologji, qoftë nëse e shpall shkenca. Nuk ka në krijim forca që të mund të zhdukin shkëndijën e lirisë dhe të detyrojë botën e njeriut në një drejtim të vetëm dhe të caktuar.

Pëlqen ajo që thotë Bernanos: “Më duket një gjë më pak e trishtuar të mos besohet aspak në Hyjin, se sa të besohet në një mekanik, gjeometër, fizik. Por Hyji nuk është mekanik... përndryshe, në ditën e gjykimit Zoti do të marrë këshilla nga ata njerëz që quhen seriozë, tw matur, që llogarisin gjithçka. Është një ide e çmendur. Pa sharë persona seriozë” (Dialogjet e Karmelitaneve).

Paradoksale në paraqitje, por thellësisht me intuitë është shenjtja Terezë e Lisieux, kur e mendon Hyjin të aftë të bëjë të bjerë dëborë vetëm që t’i pëlqejë asaj (Historia e një shpirti, Man A, fq. 72 v).

Hyji është “frymë” lirie, e re e vazhdueshme dhe e habitshme, princip i gjithçkaje të re. Në fakt ai jep papushim diçka të re për rritjen e njerëzimit.
Kjo fe në një Hyj që krijon në liri dhe ndërhyn në çështjet njerëzore është e zbuluar me qartësi në eksepriencën fetare të Izraelit. Duke u nisur nga ndërgjegjësimi sesi Hyji bëhet i pranishëm në historinë e tij, liron dhe shpëton, Izraeli kthehet në besimin në një Hyj, krijues dhe absolut. Janë mbi të gjitha ngjarjet e daljes që e bëjnë të kuptojë që gjesti krijues i Hyjit është i pari i një serie që ai vazhdon të kryejë në historinë e njerëzve.

Një nga shpalljet e fesë së Izraelit bashkon në mënyrë të ngushtë në falenderimin e Hyjit, kujtimet e fakteve të daljes me ofertën e dhuratave të tokës: (Dl 26,5-10) (Zn 1,1)

[toni77_toni]

Hyji i beson njeriut, të krijuar!

Hapësirat e nismës sonë

Ky konceptim i saktë i një Hyji të vetëm dhe transhendent që shënon principin e historisë së gjithësisë dhe të njeriut me një nismë lirie të plotë, përmban në vetvete edhe këtë siguri: Hyji e thërret njeriun të bëhet bashkëpërgjegjës i historisë gjatë shekujve. Hyji i beson njeriut, të krijuar “sipas imazhit të tij”, krijimin: (Zn 1,28)

Një tregim tjetër biblik flet për një tokë të shkretuar që vetëm veprimi i njeriut mund ta bëjë pjellore me punë, për kënaqësiën e tij: do të jetë mbretëria e tij për t’u qeverisur në bashkim me Krijuesin. Edhe kur njeriu ndalon bashkëpunimin e tij me Hyjin, ai vazhdon të krijojë, nuk pushon duke ripërtërirë ftesën e tij.

Projekti i Hyjit në histori nuk është realizuar i tëri. Hyji i lë hapësira të mëdha edhe nismës sonë, përdor vetë lirinë tonë. Nuk na imponon një botë të bukur të bërë. Me gjithë dobësinë tonë, do që ne bashkë me të të realizojmë ekzistencën tonë. Rritet habia jonë duke parë sesi Hyji e mban si thesar personalitetin tonë, dhe se si na jep ato ndihma që mbështesin bashkëpunimin tonë të përgjegjshëm. Me Hyjin jemi ndërtues të historisë sonë.

Çfarë dinte e shkreta dhe e thjeshta Rut – kjo grua pagane, që qëndron me vjehrrën hebree pas vdekjes së burrit – atë që do të lindte nga ajo? Ecja e saj dukej si nje ikje nga populli i saj i origjinës dhe përkundrazi me të nis dalja e madhe e populit të Hyjit nga vendi pagan drejt Mbretërisë që Zoti ishte duke përgatitur. Mendonte të zgjidhte vetëm dramën e saj personale, dhe ndërkohë nëpërmjet saj kalonte plani i Hyjit që do ta bëntë paraardhëse të Davidit dhe të Jezusit. Të ngjashme me atë të Rutës, miliona e miliona historish të vogla ndërtojnë ecjen drejt tokës së premtuar dhe Hyji ecën përpara me këmbët e këtyre shtegtarëve në mënyrë që asnjë hap të mos humbasë.


vazhdon-->

[toni77_toni]

"..Në misterin e Krishtit (vdekje dhe ringjallje), jemi të futur si njerëz të rinj.."!

Në krishterim; njerëz të rinj të “krijimit të ri”!

Vepra e krijimit në procesin e saj të pandërprerë është e përmbledhur e tëra në Zotin, në të gjendet dhe atij i drejtohet: (Kol 1,16-17). Historia ka kuptim në të sepse me anë të tij bekimi i Abrahamit iu është shtrirë të gjithë njerëzve.

Në Krishtin vepra krijuese e Hyjit arrin kulmin e saj, në të shpallet dhe realizohet e ardhmja e njeriut. Jezusi në eksperiencën e vdekjes dhe të ringjalljes ka pasur një shndërrim për të cilin ka hyrë në lavdi me Atin, në një shkëmbim të fortë dashurie. Në të, Njeriun e ri, Adam sipas Hyjit, njerëzimi ka dhënë që tani bashkëpunim të plotë në veprën krijuese të Hyjit. Tani jemi në pritje që gjithçka të realizohet plotësisht në ne. kjo do të jetë e mundshme për hir të Shpirtit i cili vazhdon veprën e Atit, i bën besimtarët të përkojnë me imazhin e Birit të tij.

Kështu, nëpërmjet fesë dhe pjesëmarrjes sakramentale në misterin e Krishtit (vdekje dhe ringjallje), jemi të futur si njerëz të rinj në atë jetë të Mbretërisë që është “krijim i ri”.


vazhdon-->