Jeta dhe veprimtaria e shenjtorit qė festohet me madhėshti edhe nė Shqipėri
Sot kremtohet shėn Vlashi, festė nė Manastirin e Durrėsit
Shumė besimtarė shqiptarė pėrjetuan shėrimin nga ky shenjtor edhe nė kohėn e diktaturės komuniste, kur ishin mbyllur kishat
Pranė qytetit tė Durrėsit, ndodhet Manastiri i shėn Vlashit, i cili sot mė 11 shkurt pėrjeton njė tė kremte festive. Pikėrisht nė fshatin qė mban emrin e shenjtorit pritet tė mblidhen qindra e mijėra besimtarė. Ėshtė vendi ku prezenca e hirit tė Perėndisė, shenjtėria dhe besimi i shenjtorit janė monumente tė gjalla. Duke kėrkuar ndėrmjetimin e shenjtorit dhe hirin e Perėndisė, shumė njerėz pėrjetuan shėrimin, ashtu siē e pėrjetoi djali qė i kishte mbetur hala nė fyt. Nisur nga ky fakt shenjtori ėshtė shėrues i sėmundjeve tė grykės. Kėtij manastiri i bashkėngjitet dhe Akademia Theologjike “Ngjallja e Krishtit” si dhe Shtėpia e Fėmijės “Shpresa” pėr tė treguar nė mėnyrė simbolike lidhjen e fortė tė shenjtorit me studimet nė tėrėsi dhe ato teologjike nė veēanti si dhe lidhjen e tij tė fortė me fėmijėt dhe pėrkujdesjen shpirtėrore tė tyre. Duke parė tė gjitha kėto Kisha jonė nė nderim tė shenjtorit zhvillon njė shėrbesė panigjirike, nė tė cilėn marrin pjesė besimtar jo vetėm nga qyteti i Durrėsit dhe rrethinat e tij, por dhe nga krahinat e tjera tė Shqipėrisė. Ėshtė kjo shėrbesė panigjirike qė fillon nga mbrėmja e datės 10 dhe duke vazhduar nė mėngjezin e datės 11 me Liturgjinė hyjnore, momentin mė tė rėndėsishėm tė adhurimit orthodhoks.
Besimi dhe komunikimi nė Perėndinė e Tėrėfuqishėm ėshtė njė ēėshtje personale, por dhe komunitare. Ėshtė personale, sepse ēdo njeri i afrohet Perėndisė me ekzistencėn, individualitetin dhe veēorinė e tij. Dhe ėshtė ēėshtje komunitare sepse besimtari apo personi qė hyn nė njė komunikim me Perėndinė lutet dhe pėr tė tjerėt, qofshin kėta tė gjallė apo tė vdekur (fjetur - pėrdoret nė terminologjinė e krishterė orthodhokse). Gjithashtu besimtari i krishterė, duke jetuar nė njė shoqėri ndikohet nga traditat, zakonet, besimi dhe shembujt qė ofrojnė shoqėria dhe komuniteti qė ai jeton. Kėto ndikime janė tė panumėrta nė besimin dhe Kishėn Orthodhokse.
Njė rast tė tillė na e ofron kalendari i krishterė orthodhoks mė 11 Shkurt, nė pėrkujtimin e shėn Vlashit tė Sebastisė. Ėshtė njė shenjtor, i cili kishte shumė dhurata nė veten e tij, por tre janė mė tė rėndėsishme. Sė pari, ishte hierark i kishės sė Perėndisė, sė dyti kishte fuqinė pėr tė dėshmuar shpėtimin qė ofroi Jisu Krishti me anė tė Mishėrimit, Kryqėzimit dhe Ngjalljes sė Tij dhe sė treti dhuratėn e shėrimit trupor dhe shpirtėror qė ofronte pėr njerėzit. Janė kėto tre dhurata tė cilat nga njėra anė e lidhin shenjtorin me hyjnoren, trashadenten dhe absoluten dhe nga ana tjetėr e lidhin me njerėzit e tjerė duke treguar dhe pėrcjellė ikonėn e Kishės sė Krishtit. Shėn Vlashi lindi nė Azinė e Vogėl nė krahinėn e Pontit dhe jetoi nė kohėn e sundimit tė mbretėrisė sė Likinit (308-323). Ėshtė koha kur Perandoria Romake po pėsonte ndryshime tė mėdha, pasi brenda saj kishte pėrplasje pėr ndarjen e pushtetit, ku Galerio, Kostandini, Maksimiani dhe Likini nuk pranonin Maksendin, i cili ishte august i Afrikės dhe Italisė. Megjithėse vėmendja e sundimtarėve ishte pėrqendruar tek lufta pėr pushtet, nuk hiqnin dorė nga pėrndjekja ndaj tė krishterėve. Ndoshta ėshtė koha kur fryma e pėrndjekjes po jepte shpirt dhe pėrpiqej pėr tė realizuar misionin e saj negativ, shkatėrrimin e Kishės sė Krishtit. Nė kėtė situatė jetoi dhe shėn Vlashi. Ėshtė pėrfaqėsues dhe shembull i besimtarit, tek i cili jeta e shėrbimit si klerik (peshkop) ėshtė vazhdim i natyrshėm i jetės si laik. Nuk ėshtė rastėsi qė jetėn e tij e krahasojnė me Jobin e drejtė tė Dhiatės sė Vjetėr (libri i Jobit). Njė jetė e tillė ku ndershmėria, padjallėzia, studimi i botės pėr tė kuptuar madhėshtinė e saj dhe mbi tė gjitha madhėshtinė e Krijuesit e bėnė tė aftė dhe tė gatshėm pėr tė qenė shėrbyes i denjė nė altarin e Krishtit. Studimet nė shkencėn e mjeksisė dhe nė Shkrimin e Shenjtė i dhanė mundėsinė tė njohin kufinjtė e boėts kozmike dhe asaj hyjnore. Nė kėtė mėnyrė, shėn Vlashi u bė i aftė tė jetė atė dhe udhėrrėfyes i jetės shoqėrore dhe shpirtėrore i besimtarėve tė Sebastisė. Si mjek, ai interesohej pėr trupin e njeriut ashtu si interesohet ēdo mjek tjetėr, por njėkohėsisht shkonte mė tej duke e parė trupin e njeriut si “tempull tė Shpirtit tė Shenjtė” (I Kor. 6:19). Kjo e bėri dhe mė tė ndjeshėm pėrballė sėmundjeve trupore dhe shpirtėrore. Kėshtu shenjtori bėhet jo vetėm njė mjek i trupit, por dhe i shpirtit. Besimtarėt e krishterė kremtojnė dhe nderojnė njė shenjtor, i cili kujdesej pėr trupin, duke afruar vizita dhe ilaēe si mjek i trupit dhe shpesh herė falas. Madje pėr tė arritur kėtė detyrė humane dhe tė shenjtė trokiste nė dyert e besimtarėve tė ndryshėm duke kėrkuar ndihmėn e tyre ekonomike dhe asnjėherė besimtarėt dhe Perėndia nuk e braktisi. Ishte kjo njė mėnyrė qė lidhjes shoqėrore ėt njerėzve t’i shtohej dhe lidhja shpirtėrore. Por nė tė njėjtėn kohė duke qenė besimtar dhe nė komunikim tė fortė me Perėndinė nėpėrmjet hirit hyjnor ofron shėrime dhe me anė tė mrekullive, si rasti i fėmijės qė i kishte mbetur hala e peshkut nė gojėn e tij. Shenjtori jetonte brenda nė botė duke pėrjetuar dy dimesionet e saj, dimesionin mondan ku mbizotėrornte zhurma qė ofronte jeta e qendrave tė banuara dhe dimesionin e pėrjetsisė hyjnore, ku mbizotėronte qetėsia tė cilėn ofronte shkretėtira dhe mali Argjeo nė Kapadaoqi, kur shkoi pėr tė jetuar nė njė shpellė. Ėshtė i ngjashėm ky pėrjetim me atė tė Zotit Jisu Krisht, i cili shkoi pėr 40 ditė nė shkretėtirė (Mt. 4:1-11). Ishte kjo njė mėnyrė pėr t’u pėrqėndruar, pasi pėrqendrimi ėshtė njė nga armėt e forta tė lutjes. Atje shenjtori kuptoi sa shumė nevojė ka bota pėr lutjen, qetėsinė dhe reflektimin. Ishte ky pėrjetim i tij, tė cilin e bėri “tė famshėm” jo vetėm tek besimtarėt e krishterė tė krahinės sė Sebastisė, por dhe tek njerėzit tė cilėt besonin dhe sakrifikonin tek idhujt. Ata, tė mrekulluar nga besimi, shenjtėria dhe mirėsia e shenjtorit braktisėn besimin e vjetėr duke pranuar besimin e ri tė themeluar nga Biri i Perėndisė, Jisu Krishti. Por kjo paraqitje e shenjtorit nuk i pėlqeu sundimtarit Agrikola dhe pasuesve tė tij. Njė grumbull i madh kafshėsh tė egra gjendeshin rreth shpellės, tė cilat silleshin me butėsi dhe nė mes tyre qendronte shenjtori qė lutej. Kjo mrekulloi ndjekėsit e sundimtarit, por jo sundimtarin, i cili nuk mund tė pranonte se si njė i krishterė i falej Jisu Krishtit dhe jo idhujve tė cilėve ai i besonte. Butėsia e tij, fuqia pėr tė bėrė mrekulli dhe vendosmėria nė besimin e tij e bėnė shenjtorin fuqizues tė besimit tek besimtarėt, por nė tė njėjtėn kohė nxorri nė pah kotėsinė e sunduesit dhe ndjekėsve tė tij. Duke pėrjetuar nė kėtė formė afėrsinė e Perėndisė, shenjtori nuk iu frikėsohej as torturave, as pėrēmimeve dhe as martirizimit. Ėshtė i habitshėm ky fenomen, duke patur parasysh faktin qė shenjtori ėshtė me profesion mjek. Por dhe ky fenomen i habitshėm e ka shpegimin nė konceptin qė pėr shėrimin e tė tjerėve i lutej Perėndisė, ndėrsa pėr veten e vet e pranonte me butėsi martirizimin nė qoftė se bėhej pėr lavdi tė Perėndisė. Tė dy kėto fenomene qė ndodhin tek shenjtori nuk kundėrshtojnė njėra-tjetrėn, por e forcojnė, sepse shėrimi i njė personi ėshtė njė mundėsi qė i jepet njeriut pėr tė njohur mė mirė Perėndinė e Gjithėfuqishėm dhe nė rastin e dytė shenjtori e dinte se me martirizimin e tij nuk ėshtė njė formė e vrasjes apo vetvrasjes nga dėshpėrimi, por njė pranim i tė keqes sė tjetrit pėr shpėtimin e shpirtit tė tij. Kėshtu shenjtori u martirizua nė qytetin e Sebastisė nė vitin 316 pas Krishtit nė kohėn kur sundimtar i krahinės ishte Agrikola. Besimi, urtėsia dhe shenjtėria e shėn Vlashit nuk mund tė mbeteshin tė kufizuara nė krahinėn nė tė cilėn ai jetoi. Ashtu si hiri i Perėndisė qė pėrhapet me shpejtėsi, fuqi dhe forcė ashtu ndodhi dhe me shenjtėrinė e tij. Qė nė atė kohė shenjtori filloi tė nderohet nė shumė vende tė botės, ashtu si dhe nė vendin tonė.
Thoma Ēomėni
Pedagog i Akademisė Teologjike “Ngjallja e Krishtit”
Shėn Vlash, Durrės
Ky artikull eshte botuar edhe ne gazeten METROPOL
Krijoni Kontakt