Sa botime per ceshtjen kombetare-nga Skender Demaliaj

[dodoni]

Sa botime për çështjen tonë kombëtare?
Nga Skënder Demaliaj*

Për luftën e NATO -s në Kosovë këto tre vjet janë botuar rreth 200 vepra në anglisht. Sa i njohim ne shqiptarët dhe sa kemi botuar? Thuajse asgjë. Do t’i mbetemi borxh historisë… Brezat që do të vijnë nuk do të na falin. Botën duhet ta mësojmë të flasë për ne me gjuhën tonë të argumenteve, të flasë jo për Shqipërinë e Madhe apo Kosovën e Madhe, por për popullin shqiptar të ndarë padrejtësisht. (Shqipëria është i vetmi vend në Europë që kufizohet me territoret e veta).
Kur dëgjon fjalët e Dobrica Qosiqit (figura më e shquar e Akademisë serbe): “Gënjeshtra është formë e patriotizmit tonë dhe dëshmi e inteligjencës sonë të lindur. Gjënjejmë në mënyrë kreative, me imagjinatë dhe invencion” – vetvetiu të lind pyetja: “A nuk jemi ne ata që do të fitojmë, kur kemi plot argumente për të mbrojtur të vërtetën dhe vetëm të vërtetën para botës. Kjo nuk mund të arrihet pa botime të shumta e cilësore. Kjo nuk mund të realizohet me sukses pa një mbështetje të fuqishme financiare. Kjo kërkon bashkimin e intelektualëve shqiptarë, kudo që janë pa dallim bindjeje politike, rritjen dhe përsosjen e komunikimeve midis shqiptarëve. Në planin organizativ është e domosdoshme krijimi i një Qendre Kombëtare Koordinimi (Tiranë) me historianë, politikologë, sociologë, psikologë, juristë, ekonomistë, shkencëtarë, diplomatë, ushtarakë, e cila të nxitë, të planifikojë, të koordinojë e të propagandojë botimin e veprave që lidhen me çështjen tonë kombëtare. (Një shoqatë e përbashkët: botues e biznesmenë vetëm për këtë qëllim do të ishte një mundësi dhe shans i madh). Koha nuk pret… Këtë duhet ta kuptojnë të gjithë, por në radhë të parë qeveritarët, afaristët dhe intelektualët. Nëse nuk ka fonde, atëherë le të harxhojmë më pak për spektakle dhe të vemë më shumë fonde në dispozicion të çështjes kombëtare. Akademia e Shkencave të ketë më shumë mundësi financiare për botime që trajtojnë jetën dhe historinë e shqiptarëve në të gjitha trevat. (Në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi e Serbi). Në strukturat e Akademisë duhet të ketë sektorë të veçantë që merren me zhvillimet politike-ekonomike-sociale të këtyre trevave (Edhe një sektor që ishte për problemet e Kosovës në Institutin e Historisë u përgjysmua e u sakatua në vitin 1992!!!…). Edhe në Ministrinë e Punëve të Jashtme e në atë të Kulturës… Vetëm kështu botimet programohen, realizohen, zgjerohet tematika e tyre, duke rritet niveli i tyre shkencor. Akademia serbe ka patur dhe ka në dispozicion prej shekujsh fonde kolosale parash me të cilat boton e propagandon se “Kosova është Staraja Serbia (Serbia e Vjetër); “tokë e amshuar serbe”, “Jeruzalemi serb”, “shpirti i popullit serb”, “djepi i shtetit mesjetar serb”. Miti i Kosovës është aq i fuqishëm sa qysh në fëmijëri, serbëve u mësohet se ky rajon është djepi i Serbisë, i cili u çlirua në vitin 1912 pas pushtimit shekullor turko-shqiptar.
Po nxënësit tonë a e dinë ku shtrihej Mbretëria Ilire, Shteti i Epirit, Mbretëria Dardane, a kanë njohuri për elementët e rëndësishëm që provojnë autoktoninë e shqiptarëve në Ballkan?! Nisur nga kjo lind domosdoshmërisht nevoja e programeve dhe e teksteve të unifikuara në të gjitha trevat shqiptare edhe në fushën e edukimit kombëtar. Hartimi i një abetareje mbarëkombëtare – është hapi i parë dhe shumë, shumë pak. Nxënësit serbë në Kosovë sipas marrëveshjes së fundit kanë të drejtë të mësojnë me programet e tekstet e Serbisë. Po shqiptarët në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi e Serbi përse nuk duhet ta kenë këtë të drejtë?! Fatkeqësisht ne nuk kemi veprat e plota të Eqerem Çabejt, Aleks Budës, Shaban Demirit, Mahir Domit të cilët me argumente kanë provuar autoktoninë e shqiptarëve. Ne kemi shumë pak botime nga albanologë të huaj të shquar. Në historinë e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare nuk flitet fare për komandantët e shquar që shkuan nga Shqipëria për të drejtuar luftën në Kosovë. A nuk do të ishte e domosdoshme të theksohej se ishin pikërisht lidhjet shpirtërore ato që i bën këta të suksesshëm e të famshëm? Me dhjetëra nacionalistë e intelektualë kosovarë janë denigruar nga historia jonë. Këshillat e ndonjë historiani të huaj “mos u merrni me të kaluarën” janë dashakeqe. Ne jemi një popull që akoma nuk e kemi zgjidhur çështjen kombëtare. Copëtimi i trojeve tona lidhet me të kaluarën dhe nuk mund të mos i kthehemi herë pas here asaj. Ne kemi argumente që provojnë se beteja e Fushë-Kosovës (1389) nuk ishte një luftë serbo-turke, por një betejë popujsh, ku merrnin pjesë edhe shqiptarët. Koalicionin ballkanik antiosman e pranojnë historianët tanë dhe të huaj.
Vetë burimet mesjetare kishtare sllave flasin se në Kosovë, shqiptarët ishin shumicë. Historiani serb, Stojan Novakoviç, në librin “Probleme serbe” përcakton shtrirjen gjeografike të shtetit serb: fushën e Limit, pllaja e Ibarit dhe rrjedha e sipërme e Moravës perëndimore. (Jashtë kufijve të Kosovës). Ka mjaft botime interesante nga Pjetër Mazreku, Gjergj Bardhi, Georg von Hahn, E. Roklys, Ami Bouè, Edith Durham, Dimitrije Tucoviq, raporte të konsullit grek, nga Shkodra, Mavromatis, nga atasheu rus në Beograd, Beker. I theksova jo pa qëllim. Shqiptarët dhe bota duhet t’i njohin këto vepra, t’i botojmë në shqip, në anglisht, frëngjisht, gjermanisht, arabisht, t’i propagandojnë në gazeta, revista, radio, televizione, me grupe specialistësh, t’i futim në tekstet mësimore, veçanërisht në histori, gjeografi e letërsi. Shqiptarët duhet të njohin edhe botimet e Çubrilloviçit e Gjeorgjoviçit dhe të studiuesve të tjerë serbë, të cilët me qëllim e kanë shtrembëruar të vërtetën dhe kanë shprehur hapur synimet e tyre shoviniste antishqiptare. Ne duhet të kemi të dërguar të posaçëm për mediat shtetërore në Prishtinë, Podgoricë, Shkup e Beograd, prej të cilëve publike të marrë informacione të çastit dhe të sakta. Ne duhet të kemi më shumë botime për shqiptarët që kanë bërë emër në emigracion në fushën e artit, sportit dhe shkencës. Ku ka atashe kulturor më të mirë se Elsa Lila e Inva Mula. Të ketë botime të posaçme, veprimtari e dekorata të veçanta për shqiptarët nobelistë, Nënë Tereza e Ferit Murati. Kush më mirë se këta personalitete e ndryshon imazhin për shqiptarët në kahun pozitiv ?

*Doktor i Shkencave Psikologjike



Sa botime për çështjen tonë kombëtare?
Nga Skënder Demaliaj*

Për luftën e NATO -s në Kosovë këto tre vjet janë botuar rreth 200 vepra në anglisht. Sa i njohim ne shqiptarët dhe sa kemi botuar? Thuajse asgjë. Do t’i mbetemi borxh historisë… Brezat që do të vijnë nuk do të na falin. Botën duhet ta mësojmë të flasë për ne me gjuhën tonë të argumenteve, të flasë jo për Shqipërinë e Madhe apo Kosovën e Madhe, por për popullin shqiptar të ndarë padrejtësisht. (Shqipëria është i vetmi vend në Europë që kufizohet me territoret e veta).
Kur dëgjon fjalët e Dobrica Qosiqit (figura më e shquar e Akademisë serbe): “Gënjeshtra është formë e patriotizmit tonë dhe dëshmi e inteligjencës sonë të lindur. Gjënjejmë në mënyrë kreative, me imagjinatë dhe invencion” – vetvetiu të lind pyetja: “A nuk jemi ne ata që do të fitojmë, kur kemi plot argumente për të mbrojtur të vërtetën dhe vetëm të vërtetën para botës. Kjo nuk mund të arrihet pa botime të shumta e cilësore. Kjo nuk mund të realizohet me sukses pa një mbështetje të fuqishme financiare. Kjo kërkon bashkimin e intelektualëve shqiptarë, kudo që janë pa dallim bindjeje politike, rritjen dhe përsosjen e komunikimeve midis shqiptarëve. Në planin organizativ është e domosdoshme krijimi i një Qendre Kombëtare Koordinimi (Tiranë) me historianë, politikologë, sociologë, psikologë, juristë, ekonomistë, shkencëtarë, diplomatë, ushtarakë, e cila të nxitë, të planifikojë, të koordinojë e të propagandojë botimin e veprave që lidhen me çështjen tonë kombëtare. (Një shoqatë e përbashkët: botues e biznesmenë vetëm për këtë qëllim do të ishte një mundësi dhe shans i madh). Koha nuk pret… Këtë duhet ta kuptojnë të gjithë, por në radhë të parë qeveritarët, afaristët dhe intelektualët. Nëse nuk ka fonde, atëherë le të harxhojmë më pak për spektakle dhe të vemë më shumë fonde në dispozicion të çështjes kombëtare. Akademia e Shkencave të ketë më shumë mundësi financiare për botime që trajtojnë jetën dhe historinë e shqiptarëve në të gjitha trevat. (Në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi e Serbi). Në strukturat e Akademisë duhet të ketë sektorë të veçantë që merren me zhvillimet politike-ekonomike-sociale të këtyre trevave (Edhe një sektor që ishte për problemet e Kosovës në Institutin e Historisë u përgjysmua e u sakatua në vitin 1992!!!…). Edhe në Ministrinë e Punëve të Jashtme e në atë të Kulturës… Vetëm kështu botimet programohen, realizohen, zgjerohet tematika e tyre, duke rritet niveli i tyre shkencor. Akademia serbe ka patur dhe ka në dispozicion prej shekujsh fonde kolosale parash me të cilat boton e propagandon se “Kosova është Staraja Serbia (Serbia e Vjetër); “tokë e amshuar serbe”, “Jeruzalemi serb”, “shpirti i popullit serb”, “djepi i shtetit mesjetar serb”. Miti i Kosovës është aq i fuqishëm sa qysh në fëmijëri, serbëve u mësohet se ky rajon është djepi i Serbisë, i cili u çlirua në vitin 1912 pas pushtimit shekullor turko-shqiptar.
Po nxënësit tonë a e dinë ku shtrihej Mbretëria Ilire, Shteti i Epirit, Mbretëria Dardane, a kanë njohuri për elementët e rëndësishëm që provojnë autoktoninë e shqiptarëve në Ballkan?! Nisur nga kjo lind domosdoshmërisht nevoja e programeve dhe e teksteve të unifikuara në të gjitha trevat shqiptare edhe në fushën e edukimit kombëtar. Hartimi i një abetareje mbarëkombëtare – është hapi i parë dhe shumë, shumë pak. Nxënësit serbë në Kosovë sipas marrëveshjes së fundit kanë të drejtë të mësojnë me programet e tekstet e Serbisë. Po shqiptarët në Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi e Serbi përse nuk duhet ta kenë këtë të drejtë?! Fatkeqësisht ne nuk kemi veprat e plota të Eqerem Çabejt, Aleks Budës, Shaban Demirit, Mahir Domit të cilët me argumente kanë provuar autoktoninë e shqiptarëve. Ne kemi shumë pak botime nga albanologë të huaj të shquar. Në historinë e Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare nuk flitet fare për komandantët e shquar që shkuan nga Shqipëria për të drejtuar luftën në Kosovë. A nuk do të ishte e domosdoshme të theksohej se ishin pikërisht lidhjet shpirtërore ato që i bën këta të suksesshëm e të famshëm? Me dhjetëra nacionalistë e intelektualë kosovarë janë denigruar nga historia jonë. Këshillat e ndonjë historiani të huaj “mos u merrni me të kaluarën” janë dashakeqe. Ne jemi një popull që akoma nuk e kemi zgjidhur çështjen kombëtare. Copëtimi i trojeve tona lidhet me të kaluarën dhe nuk mund të mos i kthehemi herë pas here asaj. Ne kemi argumente që provojnë se beteja e Fushë-Kosovës (1389) nuk ishte një luftë serbo-turke, por një betejë popujsh, ku merrnin pjesë edhe shqiptarët. Koalicionin ballkanik antiosman e pranojnë historianët tanë dhe të huaj.
Vetë burimet mesjetare kishtare sllave flasin se në Kosovë, shqiptarët ishin shumicë. Historiani serb, Stojan Novakoviç, në librin “Probleme serbe” përcakton shtrirjen gjeografike të shtetit serb: fushën e Limit, pllaja e Ibarit dhe rrjedha e sipërme e Moravës perëndimore. (Jashtë kufijve të Kosovës). Ka mjaft botime interesante nga Pjetër Mazreku, Gjergj Bardhi, Georg von Hahn, E. Roklys, Ami Bouè, Edith Durham, Dimitrije Tucoviq, raporte të konsullit grek, nga Shkodra, Mavromatis, nga atasheu rus në Beograd, Beker. I theksova jo pa qëllim. Shqiptarët dhe bota duhet t’i njohin këto vepra, t’i botojmë në shqip, në anglisht, frëngjisht, gjermanisht, arabisht, t’i propagandojnë në gazeta, revista, radio, televizione, me grupe specialistësh, t’i futim në tekstet mësimore, veçanërisht në histori, gjeografi e letërsi. Shqiptarët duhet të njohin edhe botimet e Çubrilloviçit e Gjeorgjoviçit dhe të studiuesve të tjerë serbë, të cilët me qëllim e kanë shtrembëruar të vërtetën dhe kanë shprehur hapur synimet e tyre shoviniste antishqiptare. Ne duhet të kemi të dërguar të posaçëm për mediat shtetërore në Prishtinë, Podgoricë, Shkup e Beograd, prej të cilëve publike të marrë informacione të çastit dhe të sakta. Ne duhet të kemi më shumë botime për shqiptarët që kanë bërë emër në emigracion në fushën e artit, sportit dhe shkencës. Ku ka atashe kulturor më të mirë se Elsa Lila e Inva Mula. Të ketë botime të posaçme, veprimtari e dekorata të veçanta për shqiptarët nobelistë, Nënë Tereza e Ferit Murati. Kush më mirë se këta personalitete e ndryshon imazhin për shqiptarët në kahun pozitiv ?

*Doktor i Shkencave Psikologjike

[Patrioti]

Viele Gruesse aus Deutschland,bzw aus Neumuenster ich wueste nicht dass du jetzt den Titel Doktor bezitz.

[dodoni]

"LUFTA E PENAVE" DHE POLEMIKA E LETRAVE SHQIPE

Alida Cenaj/ Historia dhe shqiptaret, Epiri, flamuri kombetar, shqiptaria e Skenderbeut, alfabeti dhe gjuha shqipe, pushtimi turk, krijimi i shtetit shqiptar etj, jane pjeset perberese te librit te fundit te sjelle nga shtepia botuese Toena, "Lufta e penave". Sevdai Kastrati, ne kete vellim, ka mbledhur doreshkrimet e 37 polemisteve me te njohur te kohrave, te cilet deshmojne per historine shqiptare te shtrire ne nje hapsire kohore prej 500 vjetesh. Me nje perzgjedhje antologjike te polemikes shqiptare, autori ne librin e tij ka sjelle kronologjikisht vertetesite historike te shqiptareve qe nga koha e Barletit e deri te autoret e diteve te sotme. Ne nje vellim prej 670 faqesh, Kastrati ka sjelle ne formen e polemikes historike shqiptarine e Skenderbeut, figuren e Ali Pashe Tepelenes, Abdy Frasherin, te verteten e Shqiperise dhe shqiptareve, trajtimin edhe nje here te ceshtjes se Epirit, te flamurit kombetar etj. Studimi i tij eshte shtrire edhe ne polemiken gjuhesore dhe ka te beje me ceshjten e alfabetit, per ngritjen e gjuhes letrare, tekstet e vjetra te shqipes, barbarizmat, fjalet e reja dhe ceshtje leksikografike e shume probleme te tjera aq te perfolura te shqipes. Ne librin "Lufta e penave" trajtohet edhe roli i Naim Frasherit ne letersine shqipe, i Gjergj Fishtes, i Lasgush Poradecit, i Ndre Mjedjes Ne liber ai flet per poetizimin e historise, per metriken, per strukturen rrokjesore te vargun, per imitimin, per vleremohuesit (denigruesit), per novatorizmin etj. Doreshkrimet e polemisteve kane sjelle ne vellim edhe problemet historike te kombit qe nga clirimi nga roberia turke, e deri te krijimi i shtetit kombetar. Gjithashtu diskutimet fetare, trajtohen ne liber nepermjet rolit te klerit dhe te kishes katolike ne sherbim te qyteterimit shqiptar. Ne faqet e librit te sjelle nga "Toena" ze vend edhe polemika me te huajt. Polemistet shqiptare kete radhe do te polemizojne ne gjuhet latinishte, italishte, greqishte, turqishte, frengjishte, rumanishte, serbokroatishte, maqedonishte per te paraqitur te verteten e Shqiperise dhe shqiptareve. Genjeshtrave dhe shpifjeve te perhapura nga propagandistet greke dhe sllave, ata do t'i pergjigjen me te dhena shkencore.

* * *

Polemistet shqiptare ne librin "Lufta e penave" shpjegojne shume ceshtje: prejardhjen e gjuhes dhe te popullit shqiptar, per heronjte shqiptare qe ndihmuan ne clirimin e Greqise, per te drejten legjitime qe shqiptaret te kene shtetin e tyre kombetar ne baze te parimit etnik, historik dhe gjeografik pa i cenuar te tjeret, per mbrojtjen e teresise territoriale te Shqiperise, per barazine dhe lirine e shqiptareve ne ish-Jugosllavi etj. Fyrjet dhe trillimet qe perhapnin propagandistet greke dhe sllave ndaj popullit, gjuhes dhe kultures shqiptare, polemistet shqiptare ne pergjigjet e tyre shprehin nje epersi te larte morale. Ata i perendin te metat dhe veset qe i kane shqiptaret, edhe pse, thone ata, prej ketyre te metave dhe veseve nuk jane liruar as popujt me te qyteteruar te botes. Polemistet shqiptare shprehin adhurim per kulturen e grekeve te lashte si dhe cmojne edhe kulturen dhe letersine e popujve sllave. Ne "Lufta e penave" jane paraqitur 18 karikatura te botuar ne vitet '20 ne "Diellin" e Bostonit. Keto karikatura s'kane te bejne me qerim personal hesapesh, por cmaskojne natyren ballkanike dhe kulturen orientale te udheheqesve shqiptare. Ne kete liber nuk jane perfshire ata polemiste, te cilet dalin nga rrethi i temes qe trajtojne dhe qe hidhen ne sulm personal, por edhe ata polemiste, nga qe s'kane c' te thone, fshihen prapa sharjeve.

[dodoni]

Treni Kosoves, mes urrejtjeve dhe shpreses
Marina Katena, funksionare e Misionit Onu, pas bombardimeve te Nato-s deshmon ne nje liber konfliktet etnike ne Kosove

"Pastaj rreth 300 persona sulen ne stacionin e mbushur me ngjyra.... Ishin serbe dhe nga minorancat e tjera etnike qe jetonin ne Kosove. Me terheqjen e milicise se Milloshevicit, pjesa me e madhe e serbeve braktisi provincen - fajtore apo jo per masakrat kunder shqiptareve - dhe muajt, vitet e ardhshem ndoshta do te kishin qene nje lufte per mbijetese." Stacioni per te cilin flitet ne kete fragment eshte ai i Kosova Poljes (qe ne serbisht do te thote "fusha e mellenjave", zogj te kudondodhur ne kete toke ballkanike), dhe libri eshte "Treni i Fushe Kosoves" (Botimet Sellerio, 272 faqe, 14 euro) nga Marina Katena, funksionare e Misionit per Paqen Onu, e cila mberritit ne rajonin e shqetesuar ballkanik veren e vitit 1999, pak jave pas bombardimeve te Nato-s.

Ai kortezh qe jep titulli i librit eshte emblema e nje tragjedie, e Kosoves, e destinuar te vazhdoje dhe per nje kohe te gjate. Nje tren objekt i sulmeve dhe raprezaljeve. Serbet e quanin "treni i lirise", sepse sic tregon autorja, "ishte e vetmja menyre per te levizur brenda provinces duke kerkuar arratisjen nga hakmarrja shqiptare", dhe qe me pas kthehet ne "nje fortese te vertete ambulante."

Libri i Marina Katenes eshte pra nje deshmi e rendesishme dhe emocionuese e udhetimit te veshtire qe ndermori Kosova pas luftes se tmerrshme udhehequr nga Nato, realizuar pas momenteve te pasigurise: "Javet te tera, pasiguria mes deshires se katarsit per t'iu tregaur te tjereve c'kisha pare dhe deshires egoiste per te heshtur, sepse me se shumti nuk do te kuptohesha." Episodi qe e shtyn Marinen te shkruaje ishte fillimi i procesit gjyqesor ndaj ish presidentit jugosllav Milloshevic, ne 12 shkurt 2002: "Duke degjuar deshmite e fshatareve, intelektualeve, shofereve ardhur posacerisht nga Kosova, dhe reaksionet e serbeve qe instiktivisht bashkohen rreth ish presidentit te tyre sikur e qajne me lot, mendova se ishte e domosdoshme te provoja te rrefeja Kosoven dhe njerezit e saj, ashtu si i kisha pare dhe si i kisha kuptuar ndoshta."

Megjithe mijera tragjedi qe kane ndjekur historine e kesaj krahine, Marina Katena ne fund eshte optimiste: "Kosovaret flasin gjuhe te ndryshme dhe besojne ne fe qe mes tyre njihen pak. E megjithese e mohojne me kaq kryenecesi, jane gjithmone nje ndaj asaj goditjes se thelle ne rrafshnalten e pergjakur, ne ate dashurine e tyre epike per nje fushe ballkanike ne emer te se ciles jane gati per jeten. Dhe per vdekjen." Keshtu, te detyruar edhe nga bashkejetesa e gjate, me nje mirenjohje te ndersjelle, qe i tejkalon urrejtjet e vjetra. Nje rruge e gjate dhe plot pengesa. Por nese "bashkejetesa ne paqe - thote kjo punetore e paqes, gazetare dhe shkrimtare - mes shumices shqiptare dhe minorances serbe eshte gjithcka vec jo e arritur me mbarimin e e luftes, hakmarrja nderetnike qe pergjakte rruget, eshte rregjuar." Tek e fundit Kosova eshte "nje laborator paqeje ne qiell te hapur", perkufizon autorja e librit. Ndoshta eshte nje definacion i guximshem, po sigurisht do te shohim duke ndare shpresen e nje njeriu qe ka pare me syte e vete tmerret e urrejtjes nderetnike.

"Liberazione"




--------------------------------------------------------------------------------
20/02/2003
Marre nga Korrieri
Pershendetje
Rrofshin Shqiptaret e Bashkuar dhe Shqiperia e Bashkuar