cilet ishin MAJAT:

[Kryeplaku]

perSHENDETje
Me kete tem do mundohem sa me shkurt t'iu beje nje pasqyrim te istorise te popullit MAJA, se askush nuk do mundte te referonte gjithe historine e tyre.
Majat jetonin ne zonen e Meksikes se sotme , midis pyjeve te xhungles , ku ata kishin ndertuar qytetet e tyre te lashta dhe piramidat e larta qe nga nje here arinin 70 metra. Ne mes te xhungles ata kishin aritur te krijojne nje "qytetrim te arte" qe do e kishin zili shume popuj , qytetet kryesore te tyre ishin Tikali, Plakenke, Azul, Kopan etj. Ne plakenke jane gjetur piramida te larta ne majen e te cilave ndertoheshin tempujt.Ne keta tempuj adhuroheshin Perendia e Mistrit , Zoti i Djellit (Kukulhan) zoti i vdekjes Al Puh e shume te tjere.
Istoria e majave ndahet ne tre epoka ne ate paraklasike , ne klasiken dhe ne mbasklasiken. Epoka klasike fillon ne vitin 202 e.s.
dhe mbaron ne 900 , eshte nje epoke ne te cilen ngihen qytetet e medha , shvillohen zejtaria dhe shkencat.
Majat i dhane shume perparesi astronomise , ata para cdo populli tjeter kishin zbuluar kalendarin me 365 dite , megjithese kishin dhe nje kalendar me 270 dite, qytetet e tyre i ndertonin ne baze te vendodhjeve te yjeve , ne shekullin e 3 e.s. kishin parashikuar eklipsin e Venusit. Shvillim njojti dhe matematika ata para Indjanve dhe Arabeve kishin zbuluar shifrat nenxeron. Kurse filozofia e tyre bazohej ne kuptimin e "shgenjimit" , emri Maja del nga gjuha Nahuatl dhe do te thote "shgenjim" , sepse ata besonin ne nje bote te reme ku cdo gje ekziston ne trurin e njresve dhe askund tjeter.
Nje gje tjeter qe i perket Majave , sipas shume njeresve, eshte shpikja e futbollit ,ne shume papire tregohen Majat qe loznin me top mbi gjunje. Kjo loje ishte loje "e shenjte" dhe kush skuader humbte flijohej para zotave.
Qytetrimi i tyre u shkatrua ne vitin 900 per shkak se ritja masive e reshjeve ne ate zone shkaktoj perhapjen e xhungles e cila pengonte mbjellat dhe kullotat por dhe per shkak te trazirave te perbrendshme ne shoqerine e Majave.Por pasaardhesit e tyre jetojne akoma dhe sot ne zonen e Guatemales , jane afersish 3 milion dhe flasin 23 dialekte te lashta.
Majat moren shume emra "perkedheles" nga arkiologet , pershkak te qytetrimit madheshtor qe kishin, si "Greket e Amerikes" (nga qe kishin edhe shkrim) "intelektualet e Karaibeve" si dhe "populli me isgjuar i planetit".
Shume dokumente istorike te ketij populli u shkatruan nga Kisha Spanjolle e cila mbizoteron ne Ameriken Latine.
( Do mundohem me vone t'iu shkruaje edhe per popuj te tjerere)falemiNDERit