Dy shoqatat e krijuara për mbrojtjen e krijimtarisë artistike, nuk e
justifikojnë ekzistencën
Artistët, të pambrojtur përballë piraterisë
Artistët shqiptarë mbeten ende të pambrojtur. As shteti e as dy shoqatat e
mbrojtjes së autorëve, nuk kanë bërë ende asgjë për të ndihmuar këta artistë
shqiptarë që “punojnë në të zezë”. Edhe pse “Albautor” ka thuajse 10 vjet që
është krijuar, e pasuar nga një tjetër shoqatë për mbrojtjen e krijimtarisë
artistike, nuk është gjetur ende një rregullator që të ndihmojë artistët, të
cilët gjenden përballë një piraterie agresive dhe të pamposhtur. Kjo ndodh jo
vetëm në fushën e muzikës e të kinematografisë, por edhe të botimeve. Të gjendur
përballë një fakti të tillë, artistët shqiptarë ende nuk kanë gjetur një formulë
të saktë për mbrotjen e artit të tyre nga vjedhja e pashmagshme. Fajin, askush
nuk pranon ta mbajë mbi supe. As shteti, i cili ka për detyrë të mbrojë këto
qenie të brishta dhe delikate përballë një ekonomie tregu të egër, as shoqatat
që dinë vetëm të ankohen për pamundësinë e mbrojtjes së artistëve, që është dhe
arsyeja e vetme për të cilën ato ekzistojnë, e as institucionet e ndryshme
kulturore që mendojnë se kanë të drejtë të përdorin artin e njerëzve që punojnë
në të, pa i shpërblyer këta të fundit. Duke treguar se asnjë që ka në dorë
diçka, nuk ka respekt për punën e këtyre artistëve “të dënuar“ me mospërfillje.
Ka mëse dhjetë vjet që artistët ngrejnë zërin për vjedhjen e muzikës, filmave
apo librave të tyre, dhe shumë flitet, por asgjë nuk bëhet konkretisht. Asnjë
padi në gjykatë nga shoqata “Albautor” dhe rrjedhimisht, asnjë artist nuk ka
dalë i fituar, në luftë për të mbrojtur, “pjellën” e vet të lindur nga muza e
frymëzimit. E duke qenë dhe qeniet më të papaguara, në krahasim me vendet e
tjera të botës, këta artistë kanë gjetur ngushëllim në faktin se nuk janë të
vetëm. Kështu, Ministria e Kulturës, pak kohë më parë nxori një CD me këngët e
të madhërishmes Vaçe Zela, por vetë bashkëshorti i kësaj të fundit, në një
prononcim të para pak ditëve për gazetën “Sot”, u shpreh se “Vaçja jo vetëm që
nuk ka marrë asnjë shifër sado të vogël, që llogjikisht do të vinte nga shitja e
veprës së saj, por as një CD të sajën nuk e ka në shtëpi”. E raste si kjo, janë
të pafundme. Edhe, drejtoresha e arkivit të filmit, Natasha Lako, shprehet me
shqetësim për këtë pirateri private. “Televizionet shqiptare transmetojnë
pafundësisht filma e këngë të artistëve shqiptarë, por asnjë prej këtyre
artistëve nuk ka marrë një shumë sado të vogël për këtë art të tyrin”, thotë
Lako. Artistët, filmat apo këngët e të cilëve përdoren vend e pa vend nga TV-të
shqiptare do të duheshin të paguheshin për çdo sekondë të transmetuar nga arti i
tyre, por shteti hesht, e privatëve u intereson të mos i paguajnë këta artistë.
E nëse ne sot flasim për politika kulturore, ajo e mbrojtjes së artistëve
“pikon” nga shumë anë. Ndër prioritetet e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe
Sporteve për këtë vit që sapo ka nisur, është edhe projektligji “Për të drejtën
e autorit”, e cila është një ndër pikat që qeveria do të duhet të zbatojë në
kuadër të hapjes së negociatave për marrëveshjen e stabilizim asocimit me BE.
Qëllimi i këtij projektligji është përafrimi i legjislacionit të së drejtës së
autorit në Shqipëri me standartet europiane, nëpërmjet identifikimit të
problemeve dhe mangësive të deritanishme në realitetin shqiptar. Në hartimin e
këtij projektligji janë pasur parasysh disa drejtime, si: kompatibiliteti i tij
me Konventat Ndërkombëtare të nënshkruara nga Republika e Shqipërisë në fushën e
të drejtave të autorit dhe të drejtave fqinjë, pasqyrimi në të i direktivave të
Bashkimit Europian në këtë fushë, implementimi i detyrimeve të Marrëveshjes
TRIPS (Marrëveshja mbi aspektet tregtare të pronësisë intelektuale) të
nënshkruar tashmë nga Republika e Shqipërisë në kuadrin e anëtarësimit në
Organizatën Botërore të Tregtisë. Por ndërkohë që pritet të realizohet kjo,
artistët shqiptarë do të vazhdojnë të krijojnë art e të mos paguhen për të, do
të vazhdojnë të presin që një ditë, dikush të mendojë edhe për ta... Ndërsa
”Albautor” do të vazhdojë të ngrejë zërin, më shumë se për mbrojten e artistëve,
për mbrojtjen e shoqatës që nuk justifikon as emrin e as synimin për të cilin
është krijuar.
Teuta Meci
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt