Albin Kurti (1975 - )

[ABytyqi]

Njësiti i zagarëve
Shkruar nga Albin Kurti
domingo, 27 agosto 2006

Gjuetari i do shumë zagarët e tij. Ai kujdeset për ushqimin dhe pastërtinë e qimes së tyre. I ushtron ata si ta ndjekin prenë pasi që ta kenë nuhatur atë. I stërvit ata nëpër male, fusha e kodra, nëpër këneta që kundërmojnë dhe nëpër lumenj të rrëmbyeshëm. I ndërsen ata kundër llojeve të ndryshme të gjahut të cilat duhet të përfundojnë njësoj – në dhëmbët e zagarëve, të cilët e shqyejnë prenë po qe se ajo është e madhe, ose ia sjellin atë solemnisht gjuetarit si një trofe atëherë kur ajo është më e vogël. Besnikëria e zagarëve është e padiskutueshme dhe e pakushtëzuar. Ata i nënshtrohen gjuetarit kur ky i urdhëron: me lehjen e tyre të jargosur që ua dridh çdo muskul ata aprovojnë komandën e të zotit të tyre, ata pohojnë se e kanë kuptuar komandën dhe zotohen për zbatimin e saj. Ata i nënshtrohen gjuetarit edhe kur ky i qorton: me sytë e tyre të lëngshëm që tulaten gjersa ciasin, ata ia shprehin atij përuljen e parezervë të tyre. Zagarët sigurisht se e urrejnë prenë që e ndjekin. Vetëm asisoj ata mund ta zënë atë. Pra, urrejtja e langojve është parakusht për kryerjen me sukses të detyrës që e kanë marrur nga pronari dhe i zoti i tyre – nga gjuetari. Gjuetari kurrsesi nuk do të mund ta kapte prenë pa zagarët e tij. Janë këta zagarë, janë këta laro, që e bëjnë të mundshme këtë. Gjuetari pa zagarët është i kotë. Ata janë të domosdoshëm për të. Për t’i mbajtur nën kontroll dhe për t’i dresuar, gjuetari zhvillon një sistem disiplinues ndaj zagarëve të tij. Dhe, tamam siç ka shkruar Michel Foucault, në zemër të të gjitha sistemeve disiplinuese funksionon një mekanizëm i vogël penal; te disiplina, dënimi është vetëm njëri element i një sistemi të dyfishtë: shpërblim – dënim. Zagarët më të aftë dhe më të dëgjueshëm në ekzekutimin e urdhërave, e që gjithmonë janë urdhëra të prerë, shpërblehen me ndonjë kockë më shumë por edhe me përparësi në renditje gjatë dresimit për ndjekjen e gjahut si dhe përgjatë vetë ndjekjes së gjahut. Nevoja e përforcimit të autoritetit të gjuetarit, nevoja e ngritjes së disiplinës së zagarëve dhe nevoja e rritjes së efikasitetit të gjuetisë rezulton me sendërtimin e një hierarkie të zagarëve. Përveç një apo dy zagarëve që janë ngjitur lart në strukturën e tyre, zagarët e tjerë tashmë nuk kanë më qasje te gjuetari. Zagari kryesor ua hedh kockën, madhësia e të cilës varet nga detyra e kryer,. Ata i dënon, me qëndrim jashtë në të ftohtë, sërish, zagari kryesor. Zagarët e dënuar, atëherë rrallë kur nuk vetëfajësohen, nuk e shohin më fajtorin te gjuetari por vetëm te zagari kryesor...

E gjithë kjo mu kujtua përderisa mendoja për intervenimin mizor të njësisë speciale të SHPK-së kundër neve aktivistëve të Lëvizjes VETËVENDOSJE! Më 23 gusht 2006 ne protestonim kundër decentralizimit që do ta ndajë Kosovën dhe do të sjellë luftëra e gjakderdhje të reja. Në ndërtesën e Kuvendit të Kosovës dhe në atë të UNMIK-ut po zhvilloheshin takime të tmerrshme: Ahtisaari, sipas kërkesave të Serbisë, po zgjeronte territoret, kompetencat dhe numrin e komunave të reja të Serbisë brenda Kosovës. Ekipi negociator i Kosovës rregullisht ka dëshmuar se nuk bën rezistencë edhe ndaj trysnive më të vogla. Fundja, ai ekip nuk është aty që të përfaqësojë Kosovën duke ia mbrojtur asaj interesat dhe duke i rezistuar planet e projektet e huaja. Përkundrazi. Ekipi negociator vetëm sa u jep bekimin atyre. Andaj ishte e tmerrshme të heshtësh për këtë takim të tmerrshëm. Njësia speciale e SHPK-së, e këtij Shërbimi Puthadorës të Kolonizatorëve, ishte ajo që u aktivizua për të na heshtur dhe për të na thyer duke arrestuar me dhunë në rrugë dhe duke rrahur brutalisht aktivistët brenda stacionit të policisë. Asnjë takim tjetër i deritanishëm i Ahtisaarit nuk ishte kaq i dëmshëm për të ardhmen e Kosovës sikurse ky. Asnjë intervenim i policisë speciale kundër nesh nuk ishte kaq i dhunshëm sikurse ky. Dhe, si zakonisht, plotësisht në përputhje me hierarkinë, intervenimi ishte edhe ca më i dhunshëm para UNMIK-ut sesa para ndërtesave të të ashtuquajturave institucione të Kosovës.

Nuk është aspak e rastësishme që policët e thjeshtë të SHPK-së e kanë rrogën vetëm 226 euro. Madje këtyre tash do t’ua heqin edhe nga 50 euro prej pagës, shumë kjo të cilën ua jep OSBE-ja e cila vepron si shtyllë e tretë e UNMIK-ut. Në të ardhmen e afërt, do të intensifikohet ajo që tashmë ka filluar: investimi i UNMIK-ut do të përqëndrohet te komandantët që regjimi i mban afër vetes e larg popullit, dhe sidomos te njësia speciale e policisë, te të ardhurat dhe pajisjet për ta. Polici i thjeshtë i SHPK-së ndodhet më afër qytetarëve dhe UNMIK-u jo vetëm që s’çan kokën po qe se ai korruptohet por madje edhe është i interesuar për këtë. Atyre ua lë rrogat e ulta për t’ua zvogëluar edhe më dhe për t’i detyruar që të korruptohen. Asisoj qytetarët armiqësohen me pjesën e policisë e cila është më e parëndësishmja për UNMIK-un. Regjimi i UNMIK-ut do të kujdeset gjithnjë e më shumë për mirëqenien e asaj pjese të policisë e cila themelohet dhe definohet në kundërshtinë e saj me demonstratat dhe protestat e popullit të shtypur dhe qytetarëve të nëpërkëmbur; e asaj pjese të policisë që është tërësisht politike dhe prezenca e së cilës do të jetë demonstrim i pastër i forcës; e asaj pjese të policisë që do të ndjek organizatorët e kryengritjeve të ardhshme që s’kanë se si mos të ngjajnë; e asaj pjese të policisë e cila do të provojë të shtyp shpërthimin e pakënaqësisë së popullit; e asaj pjese të policisë që paraqet njësinë speciale të policisë, këtë njësi të zagarëve të shekullit të ri.

[ABytyqi]

Kafshimi i statusit
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 30 August 2006

Edhe pse deklarohet e kundërta, negociatat që po zhvillohen në trekëndëshin Prishtinë-Beograd-Vjenë janë ndërtuar tërësisht mbi baza etnike dhe kanë të bëjnë me territorin. Baza e negociatave është etnike meqenëse serbët e Kosovës i kanë përfaqësuesit e tyre në anën e tryezës ku ndodhen zyrtarët e Beogradit. Këtë e kanë lejuar UNMIK-u dhe Ahtisaari. Përfaqësuesit e shqiptarëve të Luginës së Preshevës nuk janë në anën e tryezës ku ndodhen negociatorët kosovar. Këtë nuk do ta lejonin UNMIK-u dhe Ahtisaari ndonëse Prishtina as që e ka kërkuar ndonjëherë një gjë të tillë. Natyrisht se tërë kjo është e kushtëzuar nga Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së e cila ia ruan nominalisht sovranitetin Jugosllavisë (tash Serbisë) mbi Kosovën. Lugina e Preshevës padrejtësisht trajtohet si një çështje që e mbylli marrëveshja e Konçulit, anipse shqiptarët atje jo vetëm që kanë shumë më pak të drejta sesa serbët në Kosovë, por, për më keq se kaq, janë edhe të shtypur e të diskriminuar.

Se taborri i negociatave për Kosovën është i polarizuar etnikisht, dëshmojnë edhe raportimet dhe analizat e mediave të rëndësishme botërore. Pothuajse pa përjashtim ato afirmojnë përputhjen e antagonizmit etnik me atë politik duke e reduktuar të dytën në të parën: shqiptarët Kosovën e duan kështu ndërsa serbët e duan ashtu. Dhe, kjo ‘kështu’ gjithnjë është e kundërta e asaj ‘ashtu’. Kur thuhet shqiptarët, mendohet vetëm për shqiptarët e Kosovës. Ndërkaq, kur thuhet serbët aludohet te serbët e Kosovës dhe asisoj hudhet në plan të dytë instrumentalizuesi i tyre dhe pengesa kryesore – Serbia. Kontesti në Kosovë vazhdon të jetë po ai i njëjti: kontest ndërmjet shqiptarëve të Kosovës dhe Serbisë, ndërmjet një populli që e do lirinë dhe një regjimi nacionalist e shovinist, hegjemonist e ekspanzionist, që ia mohon atë atij. Kontesti duke u paraqitur si shqiptaro-serb, bëhet ekskluzivisht etnik siç nuk është, dhe rrjedhimisht shpie drejt ndarjes së Kosovës. Shqiptarët janë dhe dalin dyfish të dëmtuar: thuhet ‘shqiptarët’ edhepse vetëm shqiptarët e Kosovës lejohen (deri diku) të flasin për Kosovën; dhe, thuhet ‘serbët’ duke treguar serbët e Kosovës ndonëse s’bëhet fjalë as për serbët në përgjithësi por mu për Serbinë.

Se negociatat në trekëndëshin Prishtinë-Beograd-Vjenë kanë për objekt territorin (e Kosovës) e ka bërë tashmë të qartë edhe vendosja e decentralizimit si prioritet. Negociatat për territor, bëhen për territorin që s’e kontrollon asnjëra palë. Në rastin e Kosovës, ky është territori i Kosovës jashtë enklavave të cilin e kontrollojnë UNMIK-u e KFOR-i. Andaj decentralizimi i njeh dhe pranon enklavat ekzistuese serbe si entitete territoriale dhe konsiston vetëm në zgjerimin e tyre territorial drejt ndërlidhjes së tyre. Andaj negociohet vetëm për komunën e re të veriut të Mitrovicës, por jo edhe për Leposaviqin, Zveçanin e Zubin Potokun. Këto konsiderohen çështje të mbyllura tashmë. Ato janë (bërë) Serbi. Sajimi i kontinuitetit territorial të enklavave serbe me njëra-tjetrën dhe me Serbinë do ta ndërprejë kontinuitetin territorial të vendbanimeve me shumicë shqiptare si brenda Kosovës po ashtu edhe atë të Kosovës me trevat e shqiptarëve në Luginën e Preshevës.

Nuk ka një ditë të vetme që nga politikanë vendor e ndërkombëtar nuk trumbetohet se statusi i Kosovës do të përcaktohet së shpejti duke sugjeruar kështu se ai ende është i papërcaktuar. Edhe në qoftë se për një moment e tolerojmë këtë konstatim – përkundër faktit se dihet që Kosovës nuk i mungon statusi por popullit të saj i mungon liria – dhe themi se statusi i Kosovës mbetet pandryshueshëm i panjohur, s’ka dyshim se është Kosova ajo që po ndryshon: territori i saj sa vie e zvogëlohet si rezultat i decentralizimit. Njëkohësisht, kjo do të thotë se po rrudhet edhe statusi (i Kosovës) si koncept meqë ai është shkëputur nga territori (i Kosovës). Statusi i Kosovës është bërë i pavarur nga territori i Kosovës.

Ky status i Kosovës po kafshohet gjithashtu edhe nga ana tjetër – nga ana e ardhmërisë. Qysh tash është vendosur se policia, gjyqësia, mbrojtja, ekonomia edhe pas përcaktimit të statusit të Kosovës do të jenë kompetencë e misionit të ardhshëm të BE-së në Kosovë që do ta trashëgojë UNMIK-un. Kjo do të thotë që sovraniteti nuk do t’i takojë Kosovës edhe pas statusit. Kësisoj, përveçqë u zbraz për nga territori, statusi u zbraz edhe për nga sovraniteti! Trekëndëshi Prishtinë-Beograd-Vjenë, ky trekëndësh politik i Bermudeve, ia ka kafshuar statusit ‘të papërcaktuar’ të Kosovës edhe territorin edhe sovranitetin duke e privuar nga këto. Statusi është bërë si një qiri që digjet me shpejtësi nga të dyja anët. Përcaktimi i tij s’ka se çfarë na duhet meqë asgjë s’do të na mbetet.

[ABytyqi]

Dy komunat më të rrezikuara
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 06 September 2006


Komunat e Kosovës të cilat janë të banuara me shumicë shqiptare, e të cilat më së shumti i rrezikon decentralizimi për të cilin po negociohet në Vjenë, janë Dardana (ish Kamenica) dhe Burimi (ish Istogu). Dardanës do t’i gllabërohet gati gjysma e territorit, në njërën anë nga trefishimi territorial i Artanës (ish Novo Bërdës) dhe në anën tjetër nga komuna e re e Ranillugut, të dyja këto tashmë të aprovuara nga grupi negociator kosovar. Për më keq, Dardana e mbetur pas këtyre dy kafshimeve që i vijnë nga ana perëndimore dhe jugore e saj, do të shndërrohet në një enklavë shqiptare të rrethuar nga Serbia në lindje dhe nga territoret që kontrollohen nga strukturat e legalizuara të Serbisë përbrenda Kosovës nëpër të gjitha anët e tjera rreth e rrotull saj. Decentralizimi nuk paraqet vetëm projektin serb për copëtimin e Kosovës por edhe atë për rikolonizimin e saj në emër të të ashtuquajturit ‘kthim i qëndrueshëm’, e i cili parashihet edhe me standardin e katërt të UNMIK-ut: nëpër komunat e decentralizuara Serbia planifikon të bëjë kthimin masiv dhe kolektiv të serbëve. Ky kthim nuk është kthim i serbëve te prona e tyre (ndonëse prejardhja edhe e asaj prone zakonisht veçsa zbulon okupimin e Serbisë dhe shpronësimin e shqiptarëve), por është kthim atje ku serbët kinse do të jenë të sigurtë, gjë që siç dihet e shihet, definohet nga Serbia. E, Serbia do që t’i kthejë serbët në Kosovë jo atje ku ata ishin në shekullin e kaluar meqë asisoj ata do të mbeteshin gjithandej pakicë, por atje ku ata janë shumicë, ku bëhen shumicë ose atje ku ndërlidhen enklavat.

Burimi është komuna tjetër jashtëzakonisht e rrezikuar nga decentralizimi e ‘kthimi i qëndrueshëm’. Planet e Serbisë për komunën e Osojanit e cila më tutje ndërlidhet me komunat e planifikuara të Bajës (Skënderaj) dhe Binçës (Klinë), kanë për qëllim zgjerimin e veriut të Kosovës. Albaniku (ish Leposaviqi), Zveçani dhe Zubin Potoku nw kwtw mwnyrw do të zgjeroheshin në drejtim të pjesës veriperëndimore që përfshin edhe malin strategjik të Moknës prej nga bombardohej Drenica gjatë vitit 1998 dhe 1999. Komuna e Kosovës, që ka numrin më të madh të fshatrave në të cilat Serbia mendon t’i kthejë serbët është pikërisht komuna e Burimit. Këto fshatra janë: Cërkolez dhe Suriganë (për kthim individual), Tuçep, Shalinoc, Osojan dhe Llukafc i Thatë (për kthim të organizuar që tashmë ka filluar), dhe Kërninë, Belicë, Bellopojë, Gjurakoc, Dragollec, Zallq, Zhakovë, Burim, Kosh, Osojan, Polanë, Sinajë, Veriq, Prekallë, Lubozhdë, Kovragë, Dubravë dhe Serbobran (për kthim të planifikuar në të ardhmen). Po ashtu, në emër të mbrojtjes së trashëgimisë kulturore, Serbia tashmë ka fituar pëlqimin e negociatorëve kosovar edhe për zonën e veçantë të manastirit të Gorioçit me rreth 200 hektarë. Përveçqë kësisoj bllokohet territori dhe resurset, njëherazi uzurpohet kultura dhe historia jonë, pamundësohen hulumtimet shkencore dhe gërmimet arkeologjike dhe mundësohet serbizimi i vlerave të paçmueshme që përmban ky manastir i cili daton që nga shekulli i XIV. Por, jo vetëm kaq. Duke qenë i vendosur në faqe të një mali pothuajse të pabanuar, pozita e këtij manastiri ka shumë rëndësi strategjike nga aspekti ushtarak.

Fare afër këtij manastiri ndodhet burgu i Dubravës. Masakra më e madhe gjatë luftës së fundit në Kosovë ka ndodhur pikërisht brenda mureve të këtij burgu. Forcat serbe kanë vrarë afër 200 robër shqiptarë dhe me qindra të tjerë i kanë plagosur. Në vend qw ky vendmasakër tw shndërrohet në muze i cili do të kontribuonte në mbamendjen kolektive të të gjithëve, ai është ribërë një burg normal thuajse asgjë s’ka ndodhur aty dhe i cili në këtë mënyrë kontribuon për të kundërtën – harresën për të kaluarën. Krimi në Dubravë vazhdon jo vetëm për këtë arsye. Aty janë mbajtur e po mbahen edhe ish ushtarë të shquar të UÇK-së, me akuza politike që thirren në të kaluarën por, në fakt, shumë më tepër kanë të bëjnë me të ardhmen. Qëllimi është të izolohen dhe të mbahen larg zhvillimeve dhe aktualitetit politik veprimtarë e luftëtarë të spikatur për lirinë e Kosovës të cilët kanë mbetur të pakorruptuar dhe me shpirt të pathyeshëm revolucionar. Rasti më eklatant por edhe më bizar padyshim se është ai i komandant Naser Shatrit, i cili ka hyrë në muajin e tetë të vuajtjes së dënimit 12 vjeçar të shqiptuar nga Serbia. Jo, nuk është gabim shtypi i nderuar lexues. Naser Shatri, vuan dënimin prej 12 vjetëve të cilin ia ka caktuar në mungesë Gjykata e dhunshme e Pejës më 1991, për plagosjen që Naser Shatri ia kishte bërë inspektorit famëkeq të UDB-së, Baboviq, në zyren e këtij të fundit dhe me revolen e tij. Mbi bazën e këtij vendimi ai është arrestuar në aeroportin e Vjenës, gjersa po udhëtonte për në Suedi për të parë familjen e tij atje. Ky ishte udhëtimi i parë pas luftës i Naser Shatrit jashtë Kosovës. Në prill të vitit 1998, Naseri është kthyer nga Suedia në Kosovë për t'u inkuadruar në UÇK ku edhe u bë anëtar i Shtabit të Përgjithshëm dhe Komandant i Policisë Ushtarake në Brigadën 133 të UÇK-së. Kthimi i Naserit nga rruga që ia ndalën përgjysmë në Vjenë, ishte transfer prej një burgu në tjetrin: nga Vjena në Mitrovicën e Veriut, nga Mitrovica e Veriut në Dubravë. Nga burgjet në të cilat kam qenë, Dubrava është i vetmi burg në të cilin kam hyrë vetëm nga ana e vizitorëve. Javë më parë, mu atë ditë kur i kishte bërë shtatë muaj burg e vizitova Naser Shatrin në Dubravë. Përkundër maltretimeve psikologjike që kishte përjetuar, mprehtësia e gjykimit të tij më fascinoi. Mbase mendja e tij, për dallim nga ajo e neve të tjerëve që i ekspozohet ndotjes që e prodhojnë mediat dhe agjitacioni i partive politike, ishte shumë e pavarur dhe e kthjelltë. Izolimi që i kishin bërë Naserit kishte pasur për efekt të kundërtën e synimit të tyre për të. Naseri e dinte saktësisht se çfarë po ngjet me Kosovën dhe se si asaj po ia errësonin ardhmërinë; se si Vjena 2006 ishte përsëritje e Londrës 1913. Ai e dinte që plagosja e Baboviqit ishte preteksti dhe jo arsyeja e arrestimit dhe burgosjes së tij; se ai konsiderohej padrejtësisht kërcënim për serbët vetëm për shkak se ai ishte luftëtar i paepur për lirinë e popullit të Kosovës e kundër planeve hegjemoniste të Serbisë.

Naser Shatri kishte një porosi për politikanët e Kosovës dhe një tjetër për Lëvizjen VETËVENDOSJE!. Për politikanët e Kosovës: “mos ia falni tokat tona të përgjakura Serbisë. Ne s’kemi tokë për të falur.” Për Lëvizjen VETËVENDOSJE!: “Vetëm vazhdoni pandërprerë. As gjumë mos bëni.” Sa e thjeshtë, e qartë, e drejtë.

[ABytyqi]

Vetëpërgënjeshtrimi
Shkruar nga Albin Kurti
Saturday, 02 September 2006

Tashmë kemi filluar ta harrojmë numrin e shkuarjeve-ardhjeve në Vjenë të politikanëve të Kosovës që negociojnë me Serbinë. Këto negociata u bënë për Kosovën, por në fakt kundër saj. Negociohej me Serbinë, e cila jo vetëm që ka një të kaluar kriminale në Kosovë por të tilla, pra kriminale, i ka edhe planet e saj për të ardhmen e Kosovës. Mungesa e drejtësisë dhe pendesës për të kaluarën sigurisht se krijon terrenin e përshtatshëm për përsëritjen e saj. Qëndrimi i Serbisë për veprimet e saj në të kaluarën, është vetë kushti dhe mundësia e planeve të këtilla, të bëra edhe publike, për të ardhmen. Me javë e muaj të tërë, negociohej dhe vazhdon të negociohet mbi Kosovën me armikun e hapur të popullit të saj. Temë e negociatave ishin rregullimi i brendshëm territorial dhe admimistrativ i Kosovës, objektet fetare të Kosovës që kanë vlera të paçmueshme kulturore e historike për Kosovën, dhe negociohej për ekonominë e Kosovës, që nënkupton pasuritë dhe kapacitetet e saj prodhuese. Çështja e minoriteteve mbeti temë vetëm në kuadër të monologut qesharak e përplot gjepura të Veton Surroit, duke qenë se Serbia nuk lejoi që serbët të konsiderohen minoritet: Kosova nuk është shtet dhe Serbia nuk do që ajo të bëhet shtet. Fillimisht thuhej se nuk do të negociohet për statusin e Kosovës duke pretenduar kësisoj se çështjet për të cilat negociohej ishin vetëm teknike për nga natyra dhe rrjedhimisht jo aq të rëndësishme. Territori i Kosovës, trashëgimia kulturore dhe ekonomia e saj, nga këta negociator kosovar, nganjëherë me padituri e shpeshherë me moskokëçarje, trajtoheshin si çështje të dorës së tretë. Ajo që në fakt ishte vetë përmbajtja e statusit të Kosovës quhej çështje jostatusore dhe madje afirmohej si negacion i statusit. Natyrisht, që asisoj të bëhej e durueshme për naivët jo të paktë në mesin e popullit tonë. Ky negocim për Kosovën, dhe ky negocim me armikun e saj, pa dyshim se po e dëmtonte rëndë Kosovën ndërkaq ardhmëria e saj po rrezikohej tejmase. Keqinterpretimet sistematikisht e mashtronin popullin në kurriz të të cilit politikanët ia ngritnin vetes pozitat e i shtonin privilegjet e tyre. Decentralizimi e ‘eksterritorialiteti’, për dallim se si vijojnë të flasin për to, ishin e janë edhe më të rëndësishme sesa vetë statusi, në kuptimin formal të tij, e për të cilin kinse nuk po flasin. Mirëpo, edhe formalisht, folën me Serbinë edhe për statusin (gjithnjë formal) të Kosovës në takimin e ‘elefantëve’ të 24 korrikut të vitit 2006. Në atë takim, këta politikanë negociator kujdeseshin që sa më shumë ta përmendnin pavarësinë pasi që ajo edhe ashtu mund të ekzistonte vetëm në retorikën e tyre sa të mërzitshme aq edhe të parëndësishme, mirëpo njëkohësisht duke llogaritur edhe në besimin e verbër të shumë votuesve të tyre të cilët si gjithmonë i pacifikojnë përmes premtimeve të rrejshme. Atëherë kur duket se qytetarët megjithatë nuk i ka lënë kujtesa dhe e tëra u shfaqet si një déjà vu, politikanët nisin të llomotisin për atë se si pavarësia në këtë proces negociator aktual është e pashmangshme dhe se shqetësimet e kujtdoqoftë janë të paarsyeshme. Në emër të kësaj ata i arsyetojnë lëshimet që i bëjnë – ato na qenkan të parëndësishme meqë pavarësinë s’ka kush e ndalë! Rrjedhimisht, del se këta negociator kosovar janë aq të aftë saqë po e mashtrojnë Serbinë duke negociuar me të, meqenëse rezultati i negociatave do të jetë mu ai që Serbia po e lufton – shteti i pavarur dhe sovran i Kosovës! As edhe vetëm artikulimi i kësaj teze të tyre nuk arrin të mbarojë mirë për shkak të paradoksit që menjëherë i shfaqet. Nëse pavarësia na qenka e sigurtë me këtë rrugë e në fundin e afërt të saj, atëherë pse lëshojnë pe për çështjet ‘teknike’?! Nëse e pranojmë këtë logjikë të tyre, le ta presim edhe pak pavarësinë e cila veçsa nuk na paska ardhur duke mos bërë fare lëshime ndërkohë! Nëse si pasojë e këtij determinizmi të pavarësisë, na qenka krejt njëjtë ku do të jenë kufijtë e komunave të reja serbe dhe të zonave të veçanta përreth kishave e manastireve ortodokse, nëse s’paska farë rëndësie se sa do të jetë numri dhe kompetencat e tyre, atëherë le të mos ngjanë ato fare, le t’i lëmë këto çështje – burimi i të cilave ndodhet në Beograd – për periudhën e pas disa muajve atëherë kur Kosova do të jetë sovrane! Mirëpo, jo. Decentralizimi i këtillë çfarë po sajohet, nuk është fare i mundur pas Kosovës sovrane. Vetëm në një Kosovë pa sovranitet ai ka gjasa. Ai u nis dhe po ec meqë Kosovën e kanë ndalur. Ai u nis dhe po ecë në mënyrë që Kosova të mos mundet të ecë. Duke u futur thellë e gjerë Serbia në Kosovë, Kosova nuk del dhe nuk çlirohet nga Serbia por gllabërohet prej saj. Kosova sovrane dhe e pavarur është pamundësia e decentralizimeve të këtilla që e copëtojnë Kosovën dhe ia dhurojnë atë Serbisë. Kosova josovrane dhe e varur është vetë shansi i këtyre decentralizimeve fatale.

Negociatorët kosovar, në të vërtetë, nuk po e mashtrojnë Serbinë por popullin. Koncesionet e pafalshme në emër të pavarësisë së pashmangshme do ta bëjnë pavarësinë të pamundur. E, rruga drejt lirisë së Kosovës është e kundërt: ajo e lufton dhe ndal decentralizimin dhe ‘eksterritorialitetin’ e këtillë. Pikërisht Lëvizja VETËVENDOSJE! është ajo lëvizje politike autentike e cila e ka kuptuar dhe e mishëron këtë rrugë.

[ABytyqi]

Paniku
Shkruar nga Albin Kurti
Thursday, 14 September 2006

Në fjalimin e tij javor më 31 korrik 2006, Agim Çeku iu sugjeroi qytetarëve që të ruhen shumë nga iluzionet. Agim Çeku tha se “Iluzionet krijojnë mite dhe mitet janë akte të pakonsumuara, por potencialisht të afta të prodhojnë destabilitet, meqë krijojnë psikozë të nervozizmit dhe padurimit”. Përveçqë këtë leksion gati psikoanalitik duket qartë që Agim Çekut ia kanë përkthyer para se t’ia dorëzojnë që ai ta lexojë në radio, në fakt, dihet që askush asnjëherë nuk ka prodhuar më shumë iluzione sesa vetë qeveritë e pasluftës në Kosovë. E gjithë kjo për ta mashtruar popullin, për ta amortizuar pakënaqësinë e tij dhe asisoj politikanët kosovar t’ia vazhdojnë jetën vetes së tyre. Sidoqoftë, inflacioni i iluzioneve sigurisht se do ta rriste pamasë shokun e qytetarëve pas tretjes së tyre për shkak të pasojave në rritje të procesit aktual zyrtar. Andaj, bëhen këso intervenime të kohë pas kohshme që megjithatë sadopak të vetëdijësohet populli dhe të përgatitet ai për të këqijat që do të ngjajnë natyrisht me qëllim që të mos shpërthejë revolta. Mirëpo tash, kur dëmet e negociatave me Serbinë janë gjithnjë e më të dukshme dhe gjithnjë e më të prekshme, politikanët negociator nuk kanë më nevojë ta përgatisin popullin për atë që do të ndodhë si rezultat i koncesioneve të pafalshme dhe të vazhdueshme kosovare si në Vjenë po ashtu edhe në Prishtinë, gjithmonë në favor të Serbisë. Populli përherë e më shumë po e kupton se Kosova nuk do të jetë e pavarur e me sovranitet dhe se decentralizimi në të vërtetë do ta bosnjezojë atë. Infuzionet shtesë të iluzioneve po sosen, pasojat po rriten dhe tash po hyjmë në një fazë kur negociatorët japin shenjat e tyre të para se i ka kapur paniku. Jo të gjithë janë sikletisur e përpëliten njësoj vetëm se çdonjëri prej tyre veçse veten e tij ka hall.

Gjatë muajit të fundit nëpër mediat e shkruara dhe ato elektronike kemi dëgjuar se si Bajram Rexhepi po rrëfehet. Ai tash na shfaqet si një engjëll i paditur i cili kinse nuk e ka pasur të qartë se çfarë në të vërtetë po bënte e nuk po bënte, se çfarë po bëhej e po ngjante me Mitrovicën dhe rreth saj. Sipas Bajram Rexhepit, mëkati i vetëm i tij na paska qenë besimi i tij i tepruar në ndërkombëtarët! Në mënyrë që të mos gjykohet, ai kalon në ofansivë: gjykon veten në një rrafsh nga i cili përpiqet ta ndërtojë shfajësimin. Ai në këto intervista e fabrikon veten si një shembull sokratik: të këqijat që na i paskan ardhur Mitrovicës kanë për burim mirësinë naive dhe injorancën e Bajram Rexhepit. Njëmend nuk është i preferueshëm çfarëdo argumentimi i bazuar në inteligjencën dhe kreativitetin e Bajram Rexhepit, mirëpo ai e dinte mirë se çfarë po ngjante dhe pikërisht të qenit i dëgjueshëm i shpërblehej me avansim në poste politike. Pasi që asgjë s’bëri për Mitrovicën, e shpërblyen duke e bërë kryeministër. Si kryetar i Komunës së Mitrovicës e kishte toleruar ndarjen e qytetit dhe rrjedhimisht të veriut në qershor të vitit 1999, gjithashtu edhe dëbimin dhe pastrimin etnik të shqiptarëve në shkurt të vitit 2000 si dhe kishte kontribuar në ndaljen e marshit masiv paqësor të qytetarëve shqiptarë që rezultoi si reagim. Në konsistencë me këtë, ai doli t’i ndalte protestuesit edhe më 17 e 18 mars 2004. Dhe, tash së voni në një tjetër intervistë Bajram Rexhepi në pyetjen se cili do të jetë statusi i Kosovës tha: ‘Dihet. Do të jetë i imponuar.’! Pa shqetësim thoshte se zgjidhja do të imponohet. Zgjidhja që imponohet është e tillë nëse ka rezistencë ndaj imponimit. Te rezistenca që s’është s’ka imponim pastaj. Mbase ky edhe është roli i negociatorëve kosovar: të miratojnë imponimet të cilat si rrjedhim s’janë më të tilla. Shërbëtor i përkulur me devotshmëri dhe zellshëm i nënshtrueshëm, Bajram Rexhepi në panik e sipër e aktron pafajësinë e vetes që të vazhdojë të jetë i përdorshëm. Sepse, për ta shfrytëzuar nga lart që ky të ngjitet edhe ca më lart, ai duhet të jetë i falur dhe i durueshëm nga populli. Zaten, rrëfimi ka të bëjë me faljen që mendohet ta pasojë atë.

Edhe negociatorët e tjerë kosovar janë në panik. Por këtu do të ndalem shkurtimisht edhe në dy raste të tjera që gjasojnë ndërmjet vete. Lutfi Haziri dhe Astrit Haraqija. Lutfi Haziri është vegël e agjendës politike që na e mban decentralizimin si prioritet dhe nga del që kosovarëve u mungon mirëqenia dhe perspektiva meqë nuk paska mjaft komuna serbe! Decentralizimi duke bërë ndarje etnike dhe territoriale përbrenda Kosovës pashmangshëm do të sjellë deri te luftërat dhe gjakderdhjet e reja. Nuk do të jenë të rrezikuara pakicat demografike joshqiptare por pikërisht shqiptarët të cilët do të mbesin pakicë nëpër komunat e reja serbe të cilat po i pranon Lutfi Haziri. Shqiptarëve nëpër komunat e reja serbe u kërcënohet skenari i veriut të Mitrovicës në natën ndërmjet 3 e 4 shkurtit të vitit 2000. Me këtë rast unë nuk e frikësoj askë siç më akuzon (gjithnjë në panik e sipër) Lutfi Haziri, por tregoj se sa i frikshëm është decentralizimi. Këtë e ka pohuar para më shumë se një viti edhe Daniel Serwer, nënkryetar dhe drejtor për operacione të Paqes dhe Stabilitetit në Institutin për Paqe të SHBA-së, në dëshminë e tij para Komitetit të Marrëdhënieve Ndërkombëtare të Kongresit Amerikan, botuar edhe në gazetën Koha Ditore më 20 maj 2005. Ja një pjesë e kësaj dëshmie me rëndësi të veçantë: “Ndërkombëtarët duket se po përgatiten ta pranojnë një zgjidhje në të cilën komunitetet e serbëve te Kosovës e qeverisin veten, të udhëheqin shkollat dhe sistemin e tyre shëndetësor, dhe të zgjedhin policët e vet, pa ndonjë referencë me Prishtinën. Shumë ndërkombëtarë, presin që shumica e serbëve, herët a vonë, do të përfundojnë të përqendruar në shumë pak rajone në Kosovë, ku ata do të jetojnë de facto si qytetarë të Serbisë në territor të Serbisë. Kjo po quhet “decentralizim” me gjuhën e OKB-së, por këtu në Kongresin e SHBA-së ne do të duhej të jemi më të drejtpërdrejtë: kjo është ndarje etnoterritoriale, segregacion ose apartheid në vende të ndryshme dhe kohë të ndryshme, me “kontrollin lokal” serb si një eufemizëm për kontrollin e Beogradit. Është një hap më pak se sa ndarja që ndërkombëtaret thonë se nuk e duan. Më duhet të pyes veten nëse do të ishte më mirë të lejohet ndarja në një tavolinë negociimi – që do të pranohet ose refuzohet në bazë të meritave – se sa të refuzohet ajo me fjalë e të lejohet në vepra. Marrëveshja e Daytonit provoi një sistem “decentralizimi” prej dy entiteteve në Bosnjë. Eksperimenti dështoi, dhe ne i kemi shpenzuar dhjetë vjetët e kaluar,duke u përpjekur me çmim të lartë që të ndërtojmë qeveri qendrore dhe t’i japim fund qeverisjes së ndarë të serbëve, kroatëve dhe boshnjakëve. Për t’iu shmangur përsëritjes së asaj përvoje, komunat veriore të Kosovës duhet të vihen nën administrimin ndërkombëtar gjatë regjimit të sovranitetit të limituar të Kosovës ose deri sa nuk gjendet një zgjidhje. Shumë serbë dhe shqiptarë kanë pak shpresë se mund te jetojnë bashkë, por ne nuk duhet ta mashtrojmë veten: decentralizimi përgjatë vijave etnike lehtë mund të rrëshqasë në ndarje. Herët a vonë, linjat e vizatuara brenda Kosovës ndërmjet serbëve dhe shqiptarëve mund te bëhen kufij, ose linja frontesh për luftën e ardhshme.” Pra, shumë më tepër brengoset për Kosovën dhe analizon drejt Daniel Serwer sesa Lutfi Haziri.

Njëjtë, edhe Astrit Haraqija është në panik. Ai bën agjitacion kundër Lëvizjes sonë dhe shpif siç kishte qenë rasti në një bisedë që kishte pasur për Radio Dukagjinin. Unë nuk e kam dëgjuar këtë intervistë të tij. Mbase edhe sikur ta kisha dëgjuar nuk do ta kisha dëgjuar. Astrit Haraqija është ofendim për inteligjencën e secilit dëgjues dhe ai e ka të pamundur t’ia mbajë njeriut vëmendjen zgjuar përveç nëse nuk bëhet fjalë për ndonjë studim objekt i së cilës është ai. Astrit Haraqija, e më pas edhe Ylber Hysa, kanë pranuar që kishat ortodokse në Kosovë të quhen serbe. Pra, ata ia dhuruan Serbisë vlerat kulturore dhe historike të Kosovës dhe tashmë kanë pranuar edhe vendosjen e zonave kinse mbrojtëse qindrahektarëshe përreth 39 kishave e manastireve ortodokse që do të serbizohen duke krijuar kështu edhe një mit të ri serb për Kosovën. Uzurpimi i tokës që bëhet nga zonat e veçanta paraqet të keqen më të vogël. Të keqen e madhe me pasoja edhe më afatgjate se decentralizimi këto zona e bëjnë meqë uzurpojnë dhe stërkeqin kulturën dhe historinë e Kosovës me qëllim të delegjitimimit të autoktonësisë së shqiptarëve dhe më pas të paraqitjes së tyre si ardhacakë. Pas ‘eksterritorialitetit’ të objekteve kulturore, Serbia do të thotë se xhamitë janë të turqve, kishat e manastiret ortodokse janë të serbëve ndërkohë që nuk ka objekte fetare e kulturore të shqiptarëve duke qenë se ata as që ishin në këto troje! Do të thonë se në rastin më të mirë, shqiptarët në Kosovë kanë ardhur pas të ashtuquajturës dyndje të madhe serbe të prirë nga prifti Çarnojeviq në fund të shekullit XVII! Pra, kësisoj ata po e përgatisin motivin edhe për agresionin e ri serb mbi Kosovën që synon t’i dëbojë edhe njëherë dhunshëm shqiptarët në një moment të volitshëm për Serbinë në të ardhmen.

Luftërat në Kosovë përgjatë shekullit XX ishin luftëra të popullit të shtypur shqiptar të Kosovës dhe jo vetëm të tij, kundër Serbisë që ushtronte gjenocid e terror. Decentralizimi përfundimisht po e shndërron luftën e tillë në konflikt etnik shqiptaro-serb ndërkaq ‘ekterritorialiteti’ i trashëgimisë kulturore po e shpien edhe një hap më tutje: po e përgatit fuqishëm terrenin për konflikt fetar i cili asnjëherë s’ishte karakteristikë e kryengritjeve dhe rezistencave të shqiptarëve nëpër shekuj. Në shumë aspekte, kësisoj, Kosova po e përsërit historinë e Irlandës së Veriut. Winston Churchill, sigurisht pa e kursyer cinizmin e tij sa zbavitës aq edhe disi të pështirë, me një rast pat thënë se në qoftë se doni që një konflikt të mos përfundojë kurrë atëherë zhvendoseni atë në terrenin fetar. Përderisa decentralizimi e tjetërson konfliktin, ‘eksterritorialiteti’ e përjetëson atë. Këta negociatorë kosovar, Koshtunicës po ia plotësojnë ëndrrën për Kosovën si Jerusalem serb, për shndërrimin e Kosovës në fushëbetejë të amshueshme në të cilën, për më keq se kaq, kërkesa mitike dhe hegjemoniste serbe fiton legjitimitet.

Për të gjitha këto dhe shumë të tjera, të tre këta dhe shumë të tjerë si këta, herëdokur duhet të japin llogari dhe të përgjigjen.

[ABytyqi]

(VETË)MASHTRIMET
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 20 September 2006

Kërkesat e ndërmjetësuesve ndërkombëtar për më shumë fleksibilitet të negociatorëve kosovar janë realisht transfer në Prishtinë i kërkesave të Beogradit. Aspak e çuditshme për ata që e kuptojnë drejt konceptin e negociatave. Ndërmjetësit, sipas përkufizimit, mu këtë punë e bëjnë: kërkesat e njërës palë ia paraqesin tjetrës së cilës i kërkojnë fleksibilitet. Ka mundësi që më shumë kërkesa edhe mund të ketë nga ata që janë më të dobët, por ndërmjetësuesit pikërisht prej tyre do të kërkojnë më shumë koncesione. Kompromisi gjithmonë anon kah më i forti. Mirëpo, i dobëti është posaçërisht i tillë atëherë kur të dobët e mendon veten dhe sidomos kur negocion për atë që s’negociohet – lirinë e tij, veten e tij. Mu këtë po e bën i ashtuquajturi Grup Negociator në emër të Kosovës. Dhe, jo vetëm kaq. Si në kuptimin cilësor po ashtu edhe në atë sasior negociatorët kosovar janë treguar shumë fleksibël. Koncesionet e tyre të hatashme dhe të pafalshme në çështjen e decentralizimit dhe zonave të veçanta ‘mbrojtëse’ rreth trashëgimisë kulturore i kanë tejkaluar edhe parashikimet e vetë Serbisë. Në negociatat e Vjenës, Serbia kërkonte 40 e më pas 42 zona të veçanta pasi që ajo paraprakisht kishte identifikuar 21 monumente të kulturës në Kosovë që i quante me rëndësi strategjike. (‘Strategjik’ është term ushtarak!) Në takimin e fundit në Vjenë, Serbia i fitoi 39 ‘eksterritorialitete’ dhuratë nga GN! Dhe, për dallim nga këta ‘negociatorë’, saktësisht e kundërta mund të thuhet për Serbinë sa i përket sovranitetit për Kosovën. Ajo asnjëherë nuk ka dhënë as indikacionin më të vogël se për çështjen e pavarësisë e sovranitetit të Kosovës do të bëjë lëshime. Përkundrazi. Ende pa u folur (së paku zyrtarisht) për sovranitetin, pa dyshim edhe si rezultat i presionit e ofensivës së Serbisë, sovraniteti për Kosovën tashmë është pamundësuar nëpërmjet zotimeve të misionit të BE-së për angazhimet e tij passtatusore e që parashohin kontrollin e BE-së në Kosovë mbi policinë, gjyqësinë, ekonominë, mbrojtjen. Serbia nuk ishte e gatshme për koncesione as më parë. Tash, koncesionet e politikanëve negociator nga Kosova veçsa e kanë përforcuar Serbinë në qëndrimet dhe planet e saj. Negociatorët kosovar i interpretojnë negociatat si një e keqe e domosdoshme drejt pavarësisë kurse ato në fakt janë bërë ashtu siç ishin ngaherë: vetë pamundësimi i pavarësisë dhe sovranitetit për Kosovën. Kur nuk bëhet më mirë, atëherë bëhet më keq. Kosovës po i uzurpohet kultura e po i copëtohet territori. Nga kjo agjendë politike që na e mban decentralizimin dhe ‘eksterritorialitetin’ e kishave e manastireve ortodokse si prioritet po del që kosovarëve u mungon mirëqenia dhe perspektiva meqë nuk paska mjaft komuna serbe dhe zona të veçanta përreth objekteve ortodokse që do t’i serbizonin ato! Duke bashkëpunuar me Ahtisaarin, decentralizimi dhe ’eksterritorialiteti’ dolën prioritete dhe Kosova po ndahet e tjetërsohet. Pse bashkëpunimi i mëtutjeshëm me Ahtisaarin do të sillte pavarësinë atëherë kur statusi të jetë bërë e vetmja çështje?! Naiviteti kosovar jo vetëm politik nuk mbaron këtu. Kohë më parë, porsa Serbia e akuzoi Ahtisaarin me pretekstin se ai e paska akuzuar popullin serb dhe rrjedhimisht na qenka i njëanshëm, mediat dhe politikanët kosovar u ngutën ta lavdërojnë Ahtisaarin. Sigurisht se e tëra ishte vetëm një lojë e Serbisë për ta ngritur pazarin, ashtu siç edhe doli të ishte në fund.

Panumër herë kemi dëgjuar negociatorët kosovar duke pohuar se si nuk po negociojnë me Serbinë. Kjo është e vërtetë në kuptimin që Serbia nuk po negocion me palën kosovare, meqë ajo s’është fare palë, por po negocion me faktorët ndërkombëtar përfshirë këtu UNMIK-un që sundon me Kosovën, përkatësisht me trevat e banuara me shqiptarë në Kosovë. Institucionet e Vetëqeverisjes në Kosovë vetëm në emëtimin e tyre janë të tilla – institucione. Ministritë në Qeverinë e Kosovës dhe shtimi i tyre, nuk paraqesin dëshmi dhe rritje të vetëqeverisjes por të administratës burokratike vendore që i bëhet suplement asaj ndërkombëtare në mënyrë që kjo e fundit të sundojë më lehtë e më gjatë me Kosovën. Këto kinseinstitucione janë shprehje e hegjemonisë së pushtetit anti-demokratik dhe të padrejtë të UNMIK-ut. Ato kryesohen nga lajkatarë dhe fundërrina të pashembullta në historinë tonë. Në veçanti, negociatorët kosovar janë të nënshtruar dhe paimagjinueshëm të nënshtrueshëm. Për hir të pozitave e privilegjeve: për t’i avansuar ato ose edhe vetëm për t’i ruajtur ato. Megjithatë, ka edhe një tjetër shkak për servilitetin e së paku një pjese të tyre. Politikanët negociator të Kosovës janë servilë ndaj faktorëve ndërkombëtar edhe duke besuar se asisoj do të shpërblehet Kosova. Negociatorët kosovar besojnë se faktorët ndërkombëtar do t’ia imponojnë Beogradit një zgjidhje për Kosovën dhe se ky imponim do të jetë shteti i pavarur dhe sovran i Kosovës. Lajthitja e tyre është e trefishtë: Serbisë nuk do t’ia imponojnë një zgjidhje për Kosovën, aq më pak do t’ia imponojnë pavarësinë, dhe së treti, serviliteti kurrsesi nuk sjell si shpërblim pavarësinë e Kosovës. Në fakt, si rezultat i Vjenës eventualisht vetë negociatorët mund të shpërblehen në kurriz të Kosovës por jo edhe Kosova. Nominalisht sovranitetin mbi Kosovën e ka Serbia dhe këta faktorë ndërkombëtar nuk do t’ia marrin Serbisë atë me dhunë e t’ia japin pastaj Kosovës. Këtë mund ta bëjmë vetëm ne – populli i Kosovës. Nuk të jep kush sovranitet. Sovran bëhesh. E pat nisur këtë punë UÇK-ja por ajo e la në gjysmë. Ndërsa tash, për më keq se kaq, shumica nga i ashtuquajturi Grup Negociator i Kosovës duket sheshit se mendojnë që ende është koha e Rambujesë. Ata duan t’iu pëlqejnë faktorëve ndërkombëtar, të rëndësishëm e të parëndësishëm qofshin ata, duan që të duken konstruktiv dhe pozitiv para tyre, të buzëqeshur dhe shend e verë, duke besuar se ata faktorë ndërkombëtar do ta njohin pavarësinë e Kosovës pavarësisht prej Serbisë, për t’ia imponuar më pas edhe vetë asaj shtetin e pavarur e sovran të Kosovës! Milosheviqi e pat refuzuar dokumentin e Rambujesë që parashihte autonomi për Kosovën pasi që ai realisht nuk pranonte as autonomi për Kosovën. Zaten, pikërisht ai në vitin 1989 e kishte suprimuar atë autonomi të brishtë të Kushtetutës së vitit 1974. Sot, Serbia e pranon autonominë për Kosovën. Sot, Serbia konsiderohet demokratike mu prej atyre faktorëve ndërkombëtar që e nisën fushatën e bombardimeve të NATO-s dhe ishin bartëse të asaj fushate. Sot, faktorët kryesor ndërkombëtar nuk do ta bombardojnë më Serbinë pavarësisht prej qëndrimeve të saj për Kosovën. Për shtrëngesat e tjera ndërkombëtare, që edhe ashtu kanë pak gjasa të ngjajnë në një të ardhme të afërt, Serbia publikisht tha se nuk brengoset. Këtë e shpërfaqi hapur Koshtunica kur deklaroi se për integrimin e Serbisë në Bashkimin Evropian nuk është i gatshëm që ta paguajë me çmimin e pavarësisë së Kosovës. Koshtunica e do Kosovën më shumë se Bashkimin Evropian. Ne duhet ta duam Kosovën më shumë se Koshtunica dhe kushdo tjetër. Për çfarëdo çmimi. Nuk ka zgjidhje tjetër. Ndërkaq, politikanët që e negociojnë Kosovën me Serbinë janë veçse shembulli se çfarë nuk duhet bërë. Jo vetëm për brezin tonë.

[ABytyqi]

Dëbimi i pestë?
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 27 September 2006


Serbia, nëpërmjet strukturave të saja administrative e militariste në Kosovë, e kontrollon 1/4 e territorit të Kosovës. UNMIK-u dhe KFOR-i për shtatë vjet me radhë e lejuan një situatë të tillë e cila me kalimin e kohës veçsa u përforcua. Institucionet zyrtare të Serbisë u (ri)themeluan në Kosovën e pasluftës gjithandej nëpër enklava dhe funksionuan lirshëm. UNMIK-u e arsyetonte mosintervenimin e vet ndaj tyre me gjendjen e rëndë të pakicës serbe por në fakt ishte Serbia ajo që tolerohej. E gjithë kjo për shkak të Rezolutës 1244 e cila Serbisë – që më pas u njoh si trashëgimtare e Jugosllavisë – ia pranon sovranitetin mbi Kosovën.

Pjesa më e madhe e territorit të Kosovës nën sundim të Serbisë, ndodhet në veri të lumit Ibër. Distanca rrugore Prishtinë-Mitrovicë është 38 km ndërsa ajo Mitrovicë-Koshuticë është 59 km! Koshutica është fshati në pikën kufitare veriore të Albanikut (ish Leposaviqit) me Serbinë. Veriu i Kosovës ka vazhdimësi të plotë territoriale me Serbinë. Kufiri atje më parë e konfirmon dhe dëshmon këtë vazhdimësi sesa që shenjon ndonjë ndarje. Ndarja është diku tjetër – te ura mbi lumin Ibër e cila qytetin dikur më të zhvilluar e të pasur të Kosovës e ka shndërruar në qytetin më të varfër e të pazhvilluar të cilit i është zvogëluar edhe popullësia. Për të qenë më i saktë, është zvogëluar vetëm popullësia shqiptare e qytetit të Mitrovicës: ajo është dëbuar nga veriu i qytetit por janë të shumtë edhe ata që ishin në jug e më pas kanë emigruar gjetiu nëpër Kosovë apo botë.

Sado që e kontrollon veriun e Kosovës, Serbia nuk po i dëbon edhe afër 4.000 shqiptarë të mbetur në veri dhe po ashtu nuk po intërvenon ushtarakisht që përfundimisht ta marrë plotësisht veriun e Kosovës. Sigurisht se gjendja atje është e tensionuar prej se është ndarë qyteti mirëpo ajo megjithatë nuk po shpërthen. A thua pse? Së pari, shqiptarët e Kosovës janë defaktorizuar dhe demilitarizuar dhe politika e tyre ka mbetur pa forcën e nevojshme për të ndryshuar gjërat dhe korrigjuar padrejtësitë. Dhe, së dyti, Serbia nuk është e interesuar që në këtë fazë të ndërhyjë dhe t’i dëbojë shqiptarët pasi që aty tashmë e ka kryer spastrimin etnik në shkurt të vitit 2000, atëherë kur u dëbuan 1.564 familje shqiptare me gjithsej 11.364 banorë, dhe tani shqiptarët atje kanë mbetur pakicë. Serbia bile tash lavdërohet se si Mitrovica na qenka qytet multietnik – kjo tregon se si e mendon multietnicitetin Serbia: vendbanime me shumicë serbe ku shqiptarët ose janë pakicë ose bëhen të tillë. Njëkohësisht, për dallim prej Milosheviqit dhe regjimit të tij, Koshtunica, Tadiqi e Drashkoviqi, duan që po ato plane ekspansioniste të Serbisë t’i realizojnë duke mos u konfrontuar me faktorët ndërkombëtar, e madje edhe duke marrur pëlqimin e tyre. Ndihmë Serbisë po i dalin edhe negociatorët kosovar të cilët po shërbejnë si mekanizëm legjitimues i gjendjes ekzistuese në terren mirëpo edhe i situatave të reja që vijnë si pasojë e decentralizimit dhe ‘eksterritorialitetit’. Mbi të gjitha, ka një tjetër arsye pse Serbia nuk rrëmben përfundimisht veriun e Kosovës. Në qoftë se forcat e Serbisë do ta shkëpusnin veriun, atëherë veriu do të problematizohej, enklavave në brendi të Kosovës do t’iu vështirësohej pozita ndërsa shqiptarët e Luginës së Preshevës do të ngriteshin menjëherë. Andaj, për t’i parandaluar këto, Serbia do që paraprakisht t’i fuqizojë, zyrtarizojë dhe ndërlidhë enklavat në Anamoravë dhe në pjesën qendrore të Kosovës duke i enklavizuar kësisoj vendbanimet e shqiptarëve si në Anamoravë po ashtu edhe ato në Preshevë e Bujanoc. Një gjë e tillë do ta fundoste çfarëdo paralelizmi ndërmjet veriut të Kosovës dhe Luginës së Preshevës. Njëmend e tmerrshme: në vend se të themi që Lugina e Preshevës nuk krahasohet me veriun e Kosovës sepse kjo e dyta paraqet një sajesë kriminale që është rezultat i spastrimit etnik të shqiptarëve para vetëm gjashtë vjetëve, do të ndodhemi në situatën kur Serbia do të thotë që këto të dyja s’krahasohen meqenëse ajo jo vetëm se i kontrollon ato por edhe për faktin që Lugina e Preshevës nuk ka më vazhdimësi territoriale me trevat e banuara me shumicë shqiptare në Kosovë! Jo vetëm kaq. Serbia planifikon që njëherë ta zgjerojë veriun e Kosovës në drejtim të veriperëndimit të Kosovës me komunat e reja të Bajës, Osojanit, Binçës e Gorazhdecit me ç’rast ajo do të përvetësonte edhe malin Mokna me rëndësi të posaçme strategjike e ushtarake. Pra, Serbia nuk do që tani ta shkëpusë përfundimisht veriun e Kosovës nga Kosova meqë nuk mjaftohet me veriun. Një akt të tillë Serbia do ta ndërmarrë vetëm atëherë kur të jetë e bindur se veriu është maksimumi që mund të përfitojnë nga Kosova. Tash për tash, ky nuk është aspak rasti duke iu falenderuar Rezolutës 1244, UNMIK-ut dhe negociatorëve kosovar. Prandaj veriu i Kosovës është i qetë. Prandaj para disa muajve me kërkesë të Serbisë kanë shkuar qindra trupa ndërkombëtare në veri për ta ruajtur ‘paqen’ atje. Në veri, Serbisë i duhej vetëm një gjë – komuna e veriut të Mitrovicës për ta ndërlidhur mandej institucionalisht me Zveçanin. Pikërisht këtë e fitoi peshqesh nga Bajram Rexhepi dhe negociatorët e tjerë kosovar. Në këtë moment, të synonte më shumë se kaq në veriun e Kosovës do të paraqiste gabim në hapa për Serbinë. Serbia nuk do që të bëjë gabim në hapa. E, politikanët negociator të Kosovës s’bëjnë dot asnjë çap. Ata tashmë janë të rrëzuar në raport me Serbinë. Vetëm neve në Kosovë na duken se janë në këmbë.

Nëse Serbia arrin që t’i realizojë këto plane në dy-tri vjetët e ardhshme duke u përforcuar e etabluar përfundimisht në veriperëndim, lindje e në pjesën qendrore të Kosovës, vetëm atëherë ajo do të kalojë në hapin e ardhshëm, atë të agresionit të hapur me qëllim të dëbimit të shqiptarëve prej andej. Janë katër dëbime të mëdha që u janë bërë shqiptarëve të Kosovës nga Serbia: 1878, 1912-1914, 1951-1966 dhe 1998-1999. Decentralizimi dhe ‘eksterritorialiteti’ po e përgatisin terrenin për dëbimin e pestë.

[ABytyqi]

Koncesione të njëanshme. Vendim i njëanshëm.
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 04 October 2006

Shumë kohë para fillimit të negociatave në Vjenë, patën filluar negociatat për decentralizimin e Kosovës. Para Vjenës, planet me shkronja ndërroheshin sipas alfabetit. Pas Vjenës, ndërroheshin numrat që rriteshin të formulave të decentralizimit. Kësisoj, pas planeve A, B dhe C të decentralizimit pasuan formulat 3+1, 4+1 dhe 5+1. Planet e negociatave para negociatave ndiqnin rendin alfabetik meqë Serbia gjithmonë kërkonte më shumë territor për Graçanicën dhe Parteshin gjithnjë duke u kujdesur që shqiptarët aty të mbeteshin pakicë. Shqiptarët iu nevojiteshin për të thënë ‘ja, komunat e reja janë multietnike!’ dhe sidomos iu nevojiteshin vendbanimet e shqiptarëve për t’i zgjeruar enklavat ekzistuese serbe drejt ndërlidhjes territoriale të tyre dhe njëkohësisht për marrjen e pikave kodrinore e malore që kanë rëndësi të veçantë strategjike e ushtarake. Me fillimin e negociatave në Vjenë shenjimi me shkronja i planeve të decentralizimit u zëvendësua nga shenjimi me numra. Dhe, sërish njësoj, modeli 3+1 u bë 4+1 për t’u bërë së fundi 5+1, gjithnjë për shkak se Serbia kërkonte edhe më shumë territor dhe, për pasojë, vazhdimisht zgjeroheshin komunat serbe e rritej numri i tyre. Në gusht të vitit 2005, atëherë kur kinsepërfaqësuesit e serbëve të Kosovës e refuzuan Planin B të decentralizimit, Lutfi Haziri pat deklaruar se kjo është shumë keq meqë tash decentralizimi do të bëhet temë në negociata me Serbinë! Pra, sipas Hazirit (i cili qysh atëherë, realisht, me Serbinë po negocionte) u bë keq që refuzuan serbët meqë tash do të bëhet edhe më keq: duhet të rritet oferta e IPVQ-ve! Kur serbët i refuzojnë ofertat e politikanëve kosovar, këta të fundit duhet t’iu ofrojnë atyre edhe më shumë deri sa serbët të pajtohen. (Në fakt, s’bëhet fjalë as për serbët e as për kërkesat e tyre, por vetëm për aspiratat hegjemoniste të Serbisë që në Kosovë artikulohen përmes Ivanoviqave, Todoroviqit e Jakshiqit.) Edhe pas Vjenës vazhdon avazi i vjetër, mirëpo, njëmend që s’ka se si të jetë ndryshe. Nëse pranon negociatat me Serbinë e cila është shtet dhe kontrollon 1/4 e territorit të Kosovës, ndërsa pjesa tjetër është nën sundimin e UNMIK-ut që popullit vendas ia mohon vetëvendosjen, atëherë procesi negociator do të jetë veçse seri e koncesioneve ndaj Serbisë dhe përpjekje për ta kënaqur atë. Nuk mund të angazhohesh për Kosovën e aq më pak t’i sjellësh asaj ndonjë dobi në një proces i cili si parakusht të ecurisë së tij ka miratimin e Serbisë, d.m.th. ngopjen e saj. Në negociata me Serbinë nuk ka përparim drejt marrëveshjes përveçse duke lëshuar pe ndaj kërkesave të Serbisë. Marrëveshje për decentralizim do të ketë vetëm duke u rritur numri i komunave serbe dhe territori i tyre. Marrëveshje për ‘ruajtjen’ e trashëgimisë kulturore e që në të vërtetë paraqet ‘eksterritorialitet’ të kishave e manastireve ortodokse mund të ketë vetëm nëse rritet numri dhe sipërfaqja e zonave ‘mbrojtëse’ në drejtim të përputhjes me kërkesat e Serbisë. Andaj, vetëm negociatorët kosovar bëjnë koncesione; në Vjenë, koncesionet janë të njëanshme. Ndërkaq, Serbia, siç shihet por edhe dihet, nuk lëshon pe për asgjë. Thjesht, ajo s’ka nevojë të lëshojë pe. Baza e këtyre negociatave, Rezoluta 1244 – e cila asaj ia njeh sovranitetin mbi Kosovën ndërsa për Kosovën parasheh vetëm autonomi substanciale, krijon situatën në të cilën Serbia jo vetëm që dikton agjendën e negociatave (decentralizimi dhe ‘eksterritorialiteti’) por s’bën fare koncesione lidhur me këto. Zaten, edhe ashtu bëhet fjalë për trajtim vetëm të kërkesave të Serbisë, ndërsa kërkesës verbale e deklarative të negociatorëve kosovar për shtetin e pavarur e sovran të Kosovës, Serbia tashmë i është përgjigjur në Beograd e jo në Vjenë. Ajo porsa miratoi kushtetutën kinse të re e cila e parasheh Kosovës si pjesë të Serbisë. Qëndrimet ndërkombëtare, të përsëritura posaçërisht kohëve të fundit, se si nuk duhet të ketë veprime unilaterale të palëve ranë në ujë. Apo, ndoshta ato i drejtoheshin vetëm Kosovës, këtij Kuvendi të gjymtë të saj?! Pikërisht kundërshtimet e zbehta ndërkombëtare që e pasuan miratimin e kësaj kushtetute të Serbisë dëshmojnë se bëhet fjalë për këtë rastin e dytë. Pra, ishte Kosova ajo që urdhërohej të mos marrë vendime të njëanshme e jo Serbia. Andaj, negociatorët kosovar në fakt nuk janë palë e vërtetë negociuese por vetëm mekanizëm formalizues i cili shërben për legalizimin vendor të projekteve të huaja. Kurse Serbia me këtë kushtetutë të saj e përforcoi pozicionin e saj por edhe e rriti homogjenitetin dhe soliditetin e brendshëm institucional lidhur me Kosovën, që si zakonisht do të thotë, kundër Kosovës.

Këto shtatë vjet të ‘lirisë’ do të mbahen mend si vite kur pozita dhe të drejtat e ‘minoritetit’ serb ishin vegla me të cilën shantazhoheshin shqiptarët dhe vullneti i tyre i ndaluar. Vitet pas këtyre, nëse lejojmë që kompromisi të bëhet e realizohet, do të mbahen mend si vitet kur entiteti autonom serb, i dalur nga decentralizimi, ishte vegla e shantazhimit dhe pamundësimit të lirisë, pavarësisë e sovranitetit për Kosovën.

[ABytyqi]

Mosmarrëveshja
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 11 October 2006

Duke e definuar njëfarë vije të kuqe, Ekipi Negociator i Kosovës ka pranuar që komuna e re serbe si njësi elementare në procesin e decentralizimit është diçka e keqe. Me vetë faktin se thonë që nuk do të pranojnë edhe më shumë komuna të tjera serbe ata pranojnë se komunat e reja serbe janë të dëmshme. Apo, ndoshta po mjaftohen me lëshime në rrafshin e Kosovës dhe vija e kuqe ka të bëjë me rrafshin e Dukagjinit!? Nuk besoj të jetë kjo e dyta. Motivet dhe interesat e politikanëve negociator nuk kanë të bëjnë me Kosovën dhe as me ndonjë pjesë të saj por vetëm me veten dhe postet e tyre. Ata ofruan 5+1 komuna të reja, Serbia kërkoi 19 sosh, dhe tash drafti i Ahtisaarit do të jetë me së paku edhe 5 komuna të tjera e të reja serbe: Baja (Skënderaj), Osojani (Burim), Binça (Klinë), Gorazhdeci (Pejë) dhe Hoça e Madhe (Rahovec). Pra, pikërisht në Rrafshin e Dukagjinit. Sigurisht që kjo vlen vetëm nëse nuk ka raunde të tjera të negociatave në Vjenë. Çdo takim i ardhshëm i Vjenës do të sjellë vija të reja të kuqe. 5+1 komuna serbe, sa i kanë dhënë Serbisë deri më tash, është shumë (keq); lëre më që këta negociatorë kosovar, si zakonisht, nuk lëshojnë pe vetëm deri në takim e ardhshëm të radhës atëherë kur sërish do të lëshojnë pe. Gjersa ata i bëjnë koncesione të pafalshme Serbisë për çështje që në mënyrë të paskrupullt i quajnë teknike, shumë politikanë e diplomatë ndërkombëtar, përfshirë këtu edhe kryeadministratorin Ryker, thonë se vendimin për statusin e Kosovës do ta marrë KS i OKB-së. Mu për këtë arsye, negociatat janë vetëm për decentralizimin që do ta ndajë Kosovën dhe për ‘eksterritorialitetin’ e objekteve ortodokse që do t’ia uzurpojë kulturën e historinë asaj. Kësisoj, vendimi i KS të OKB-së do të jetë më i lehtë për ta bërë. Po ai kor politik e diplomatik ndërkombëtar, vizuelisht i prirë nga kryendërmjetësi Ahtisaar, thotë se nuk ka marrëveshje dhe s’mund të ketë marrëveshje në negociatat aktuale që po zhvillohen në Vjenë. Politikanët e Kosovës iu gëzuan kësaj deklarate dhe nisën ta reprodukojnë atë. Mirëpo, Ahtisaari dhe të tjerët, as që e kanë për qëllim marrëveshjen në Vjenë. Ata synojnë veçse ngushtimin e zonës brenda së cilës Grupi i Kontaktit dhe KS i OKB-së e përcaktojnë kompromisin, duke u bazuar në draftin e përpiluar e të propozuar nga Ahtisaari. Ky draft mandej do të mund të ndryshohet fare pak – vetëm në nuanca të periferisë së tij. Ekipi Negociator i Kosovës nuk ekziston për ta bërë marrëveshjen por për ta bërë mosmarrëveshjen në mënyrë që t’i hapet dera vendimit të KS të OKB-së e i cili më pas do të aprovohej nga politikanët vendas, shfajësimet e të cilëve do të përmbledhen në shprehjet e llojit: “s’patëm çare!”. Përderisa politikanët negociator të Kosovës u premtojnë pavarësi për Kosovën qytetarëve të saj, ata në Vjenë po e negociojnë statusin e Kosovës me Serbinë. Përderisa po ata politikanë negociator flasin për statusin e Kosovës, në fakt, po zhvillohet decentralizimi i saj. Dhe, përderisa po zhvillohet decentralizimi i Kosovës, në të vërtetë, po bëhet ndarja e Kosovës. Natyrisht që nuk është i mundur copëtimi i Kosovës përveçse duke u premtuar vazhdimisht pavarësia e saj. Mu kjo po ngjan. Andaj, këta politikanë janë fajtor dhe mbajnë përgjegjësi historike për mynxyrat që po na ndodhin por edhe për ato që po na përgatiten.

Se statusi i Kosovës nuk do të jetë në formën e pavarësisë e sovranitetit për Kosovën e dëshmon edhe shtyrja tash 7 vjet e tij. Mbase, tashmë kur thuhet pavarësi, nënkuptohet ajo si jo e tillë: e kushtëzuar, pa sovranitet etj. Ose, po presin që të zbutet ca Serbia e sidomos kosovarët për një kompromis që në fund do të shpallet si i dakorduar? Zaten, e njëjta gjë është. Vjena, definitivisht, është shprehje e gabuar e kontradiktës ndërmjet vullnetit të popullit të Kosovës dhe aspiratave të Serbisë. Negocimi me Serbinë është gjithsesi vetëm negocim për zbutjen e aspiratave hegjemoniste të Serbisë. Faktorët e rëndësishëm ndërkombëtar, të lehtësuar nga serviliteti i politikanëve kosovar, do të marrin vendime për Kosovën që do të jenë larg vullnetit të popullit të Kosovës e që në masë të konsiderueshme do të kënaqin apetitet e Serbisë. E gjithë kjo do të thotë se pa vetëvendosje as që mund të ketë negociata të mirëfillta e të vërteta meqë s’mund të jemi fare pa të. Parulla ‘JO NEGOCIATA. VETËVENDOSJE!’ e ka edhe këtë kuptim. Pra, pa qenë i lirë, nuk mund të jeshë. Vetëm i lirë, atëherë dhe vetëm atëherë, mund të vendosësh marrëdhënie reciproke e të shëndosha me të tjerët, qofshin ato edhe negociata. Pa u realizuar paraprakisht vullneti i popullit, negociatat vetëm sa e zgjasin dhe maskojnë robërinë. Për neve do të (vazhdojnë të) vendosin të tjerët. Në situatën në të cilën ndodhet, Kosova e ka të pamundur të ketë miq. Sepse, politikisht dhe institucionalisht, ajo nuk është. Kosova e defaktorizuar, duke mos qenë subjekt, s’është partner me askë dhe mund të ketë miqësi që janë veçse vetëmashtrime. Ne nuk kemi rrugë tjetër përveçse të zgjohemi dhe të ngritemi. Ne nuk kemi rrugë tjetër përveçse të bëhemi, të bëhemi të lirë. Dhe, mandej të jemi. Miqtë do të pasojnë

[ABytyqi]

Kërcënimet për paqe
Shkruar nga Albin Kurti
Wednesday, 18 October 2006


Stabiliteti rajonal si paradigmë ndërkombëtare, që dominon edhe politikat qeveritare të vendeve të rajonit, nuk është aspak i rastësishëm. Pikërisht kjo qasje ua mundëson supremacinë faktorëve të rëndësishëm botëror. Përmes konceptit të stabilitetit rajonal, këta faktorë ndodhen mbi vendet e veçanta të rajonit dhe shndërrohen në disenjues të politikave të tyre dhe njëkohësisht në arbitër të realizimit të atyre politikave. Në kohëra të njëjta e të ndryshme, vende të ndryshme ndihmohen e favorizohen në mënyrë të pabarabartë. Asisoj, politikanët bëhen veçse teknicientë që implementojnë programe e projekte që u vijnë nga lart. Partitë politike dhe botëkuptimet e strategjitë e tyre bëhen si ca përrocka jetëshkurtëra që përfundojnë në lumin e madh të kurseve e diskurseve të dominuesve të padiskutueshëm. Kur flasin për rajonin e Kosovës, shtetet e fuqishme, institucionet dhe mekanizmat ndërkombëtar, kryesisht mendojnë për vendet që dolën nga ish Jugosllavia dhe për Shqipërinë.

Duke e kuptuar drejt dhe saktë premisën ndërkombëtare për stabilitetin rajonal, Serbia tash shtatë vjet e kërcënon dhe shantazhon pavarësinë e Kosovës me shkëputjen e Republikës Serbe në Bosnje që doli si rezultat i gjenocidit serb atje. Realisht, ishte gjithnjë Serbia ajo që vendoste për politikën e serbëve të Bosnjes. Ajo përherë i ka inkurajuar dhe mbështetur partitë politike serbe që ishin nacionaliste dhe të cilat kërkonin bashkangjitjen e Republikës Serbe me Serbinë. Meqë Bosnja konsiderohet të jetë në të njëjtin rajon me Kosovën, kërcënimet serbe nuk ishin pa rezultate. Shumë qarqe e organizma ndërkombëtar, jo vetëm politik e diplomatik, për pasojë u bënë më konservativ, duke respektuar kësisoj shumë më tepër aspiratat hegjemoniste të Serbisë sesa vullnetin e një populli të tërë e të shumëvuajtur, drejtësia për të cilin mungon. Madje, vullneti i popullit të Kosovës zakonisht figuronte nëpër fjali të ndryshme si një problem për kompromisin që duhej arritur, si diçka që do të mund të manifestohej në formën e trazirave e shpërthimeve të cilat do ta kërcënonin sigurinë. Ndërkohë, kërcënimet e Serbisë toleroheshin dhe trajtoheshin seriozisht. Ato u bënë pjesë përbërëse e paqes dhe stabilitetit në rajon! Jemi dëshmitarë se si serbët në Kosovë e Serbi, bën të jenë nacionalista (serbomëdhenj), por jo edhe shqiptarët e Kosovës që duhet të jenë multietnikë. Kjo ndajfolja ‘multietnik’ më tepër se karakter i institucioneve është bërë kërkesë për tipar të politikanit shqiptar që njihet edhe si i moderuar e politikisht korrekt. Gjatë këtyre shtatë vjetëve konsensusi i brendshëm i Serbisë për çështjen e Kosovës gjithmonë e shpiente atë drejt ekstremes: nëse jo drejt glorifikimit të Milosheviqit atëherë drejt kritikës kundër tij për mossuksese dhe mungesë efikasiteti. Ndërkaq, konsensusi i politikanëve kosovar për vendin e tyre çonte drejt zbutjes së tyre: zbutjes së mjeteve por gjithashtu edhe zbutjes së kërkesave të tyre. Këta politikanë do të mbahen mend kryesisht për ankesat e tyre për më shumë kompetenca, e që i ngjet aq shumë kërkesës për përmirësim të kushteve në burg, përderisa Serbia, si ngaherë, don territore, don më shumë territore mu ashtu sikurse që i deshi ato në Kroaci e Bosnje, me ç’rast në këtë të fundit e fitoi Republikën Serbe. Këtu konsiston arsyeja pse në Vjenë negociohet për decentralizimin dhe ‘eksterritorialitetin’ në Kosovë, projekte këto që kanë dalur në pah dhe avansohen si rezultat i aspiratave dhe motiveve të Serbisë për të sunduar me territorin e Kosovës dhe për t’i shtypur e dëbuar popujt joserbë nga Kosova. Apetitet e Serbisë janë po ato të vjetrat. Nëse ato burojnë nga tradita nacional-shoviniste dhe ekspansioniste e Serbisë që ka për ikonë të veten Nikola Pashiqin, sigurisht se këto apetite mirëmbahen e rriten edhe nga dobësitë tona.

Fillimin e luftërave në ish Jugosllavi, Milosheviqi e pat paralajmëruar qysh në fjalimin e tij famëkeq në Gazimestan më 28 qershor 1989. Mirëpo, këto luftëra u bënë të mundura për shkak se agresionet militariste të Serbisë nuk kishte kush t’i balansonte. Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe në fund Kosova, nuk luftuan përnjëherë dhe kështu ia lehtësuan shumë punën Serbisë. Milosheviqin s’kishte kush ta balansonte brenda ish Jugosllavisë kurse nga jashtë s’kishte interesim për këtë. Serbia nuk kishte një forcë përballë saj e cila do t’i kundërvihej dhe do ta ballafaqonte në atë masë sa ajo të hezitonte në ndërmarrjet e saj kriminale e terroriste. As sot nuk është aq ndryshe. Serbia ndodhet në ofensivë, e cila tash për tash është vetëm politike e diplomatike. Sërish, politikanët kosovar nuk po mund ta balansojnë Serbinë. Objektivisht, për shkak se Kosova e ka UNMIK-un mbi kokë dhe Serbinë në qafë. Subjektivisht, për shkak se këta negociatorët kosovar janë të korruptuar e të shantazhuar dhe duan ta shpëtojnë veten në kurriz të Kosovës e kurrsesi anasjelltas.

Përderisa Republika Serbe në Bosnje e ka përkrahjen dhe ndihmën e hapur e të parezervë të Serbisë, Kosova nuk e ka atë nga Shqipëria zyrtare ndonëse e ka nga populli shqiptar në Shqipëri. (Këtë mund ta vërtetojë krahasimi i bisedave që ka bërë çdonjëri me qytetarë të thjeshtë në Shqipëri me deklaratat e politikanëve kryesor atje.) Nëse kërcënimet e Serbisë tolerohen nga bashkësia ndërkombëtare, e aq më tepër që ato njëmend po tolerohen, si të tilla duhet të balansohen nga Shqipëria përmes gjykimit dhe kundërreagimit. Pikërisht kështu do të zbrapsej Serbia dhe do të sigurohej paqja e stabiliteti në rajon. Serbia duhet të balansohet. Shqipëria mund të japë kontributin e saj të çmueshëm e të pazëvendësueshëm për këtë. Njëkohësisht, shqiptarët e Maqedonisë dhe partitë e tyre politike nëse nuk mund të jenë unikë sa i përket pushtetit në Maqedoni ata mund të jenë unikë sa i përket çështjes së Kosovës. Duhet të jenë unikë dhe konsistentë në qëndrimin se ndarja e Kosovës do ta bëjë të njëtën gjë edhe në Maqedoni. Sepse, fundja vërtetë kështu është, dhe për shkak se duke u bërë të zëshëm në këtë rrafsh, parandalohet ndarja e Kosovës. Edhe shqiptarët në Luginë të Preshevës duhet të kërkojnë shumë më fuqishëm të drejtat e tyre; ata më së miri mund të angazhohen për mbrojtjen e interesave të tyre duke vënë në spikamë asimetrinë drastike që ekziston ndërmjet pozitës dhe të drejtave të serbëve në Kosovë dhe atyre të shqiptarëve në Luginë të Preshevës që ndodhen nën sundimin serb. Në këtë botë ku drejtësia disi gjithnjë vonohet edhe atëherë kur ngjan, stabiliteti sigurohet nga forcat që mund të destabilizojnë. Potenciali i tyre destabilizues respektohet dhe gjithherë konsiderohet si faktor stabiliteti.

Mbase mund të themi se në çdo situatë ekzistojnë paqja e brendshme dhe ajo e jashtme pa pretenduar për pavarësinë e këtyre nga njëra-tjetra. Paqja e brendshme është e ndërlidhur me mirëqenien dhe perspektivën e qytetarëve, me ndjenjën e tyre të progresit drejt së ardhmes. Këto mungojnë në Kosovë andaj edhe qetësia aktuale është shumë e brishtë. Paqja e jashtme ka të bëjë me kundërvënien ndaj rreziqeve nga jashtë dhe me sigurinë për parandalimin e materializimit të tyre. Edhe kjo në Kosovë mungon: Serbia sa vie egërsohet kundër nesh. Ajo don që përsëri ta marrë Kosovën por kësaj radhe duke e copëtuar atë përbrenda nëpërmjet decentralizimit dhe duke ia serbizuar asaj kulturën në përpjekje të sendërtimit të motivit të Serbisë për agresionin e ri të forcave të saj në Kosovë. Duhet të bashkohemi dhe angazhohemi kundër Serbisë dhe projekteve të saj. Përndryshe, do të bashkohemi e ngushëllohemi pas tragjedisë së re.