Dëshmi Të Kohës Për Organizatën Patriotike Lnçkvshj

[biligoa]

Flet Ramadan Pllana - veprimtar i radhëve të para të Lëvizjes ilegale kombëtare, që nga vitet 70’ta

DËSHMI TË KOHËS PËR ORGANIZATËN PATRIOTIKE LNÇKVSHJ

Veprimtari Ramadan Pllana


I nderuar atdhetar, nuk jeni i panjohur për lexuesit dhe popullin shqiptar, duke u bazuar në veprimtarinë tuaj atdhetare, por, megjithatë, duam të dimë kush jeni, nga jeni, çfarë shkolle keni kryer, çfarë pune bëni tani dhe ku jetoni?
Kam lindur në fshatin Shtruerë, ish-Shtitaricë, të Vushtrrisë më 1947. Kam të kryer fakultetin filozofik, dega e gjuhës dhe letërsisë frënge. Jetoj në Zvicër, nga tetori i vitit 1997, si emigrant politik. Punoj në një bibliotekë private, nga viti 2000.

Jeta jote-luftë, në përpjekje ilegale, në burgje dhe në mërgim?
- Po, si atdhedashës, unë kam përhapur ide për çlirim kombëtar qysh kur kam qenë i ri, por, gjatë shërbimit tim në ish-armatën jugosllave kam rënë në sy si agjitator dhe që ndikoja në ndjenjat atdhetare të të rinjve, gjatë viteve 1968-69, për çka dhe u kam rënë në sy organeve të sigurimit ushtarak, mu për këtë arsye më patën marrë në pyetje dhe më mbajtën një javë të izoluar në shkurt të vitit, 1969, për të më ngritur akuzë, për veprimtari armiqësore, sidomos për nxitje të urrejtjes nacionale e prishjes së "vëllazërim-bashkimit", në veçanti më akuzonin për propagandë me ide të Shqipërisë, sidomos pas demonstratave të studentëve të vitit 1968. Në mungesë të fakteve më liruan, por, m´i thanë këto fjalë :“mbaje mend, Pllana, Ti, kurrë nuk ke për të punuar në arsim dhe në administratë të shtetit tonë, je armik yni, sepse, të kemi futur në listën e zezë"!...

- Unë, atëbotë, nuk e kisha besuar se do të më pengonte për punë ajo "listë e zezë", por, vërtetë më doli ashtu! -Më pranuan si nëpunës në ndërmarrjen komunale "Përparimi" të Vushtrrisë, në vigjilje të vjeshtës të vitit 1969; por, ç'ndodhi: kur shkova për t'ia filluar punës, pas tri ditësh, sipas vendimit, drejtori i ndërmarrjes, Z. SH, më tha se: “është anuluar pranimi yt, nga udhëheqësia komunale”! Herën e dytë, u pranova si edukator në shkollën speciale për të verbër në Mitrovicë, dhe, përsëri më përcolli i njëjti fat, me intervenimet e sigurimit të atëhershëm komunal u largova, pasiqë m' u kishte dhënë kontrata.

Pastaj, u punësova në “Rilindje” si germëradhitës, aty, punova 6 - 7 muaj, por, shëndeti më pengonte që të mbetesha aty, dhe pas konsultimeve me mjekun e ndërmarrjes, këshillohesha që të punoja në punë administrative, larg nga plumbi, me të cilën gjë u pajtua edhe drejtori i përgjithshëm, Skënder Gjinoli, po se si ndodhi e u refuzova në mënyrë kategorike, për të kaluar në administratë. Po, drejtori më tha se, nuk mund të shpjegojë as vetë; se, si erdhi një urdhër nga lart, nuk më tregoni arsyen, ...prandaj, vendosa që të emigroj në perëndim, konkretisht, në Francë. Nga fundi i dhjetorit të vitit 1971, e deri në korrik 1976 , isha në Francë.

[biligoa]

Edukata dhe formimi i karakterit tënd në familje, në shkollë dhe në rrethin shoqëror?
- Edukata dhe formimi im atdhetar, i ka bazat në gjirin familjar si dhe në shkollën popullore të quajtur, odë shqiptare. Të parët e mi ishin shpërngulur me dhunë nga Pllana e Toplicës më 1877, nga barbarët serbo-rusë. Një nga ata, Ali Pllana, xhaxhai i gjyshit tim, kishte rezistuar, bashkë me atdhetarë të tjerë, kundër pushtimit serb dhe ishte vra te Molla e Kuqe. Të parët tanë, një familje e madhe, të shtrënguar nga dhuna serbe, me teshë e kotesh, me bagëti e pasuri që kishin mundur ta bartnin, ishin detyruar t´i lënë vatrat e tyre; kishin pasur fatin që të strehoheshin te një familje shumë bujare në Akrashticë, te Isuf Shala. Aty, kishin qëndruar tri vjet me radhë, ku do të miqësohen e njihen edhe me shumë miq e të afërm të kësaj familje, si me familjen e Isa Buletinit, që ishin fis me Shaljanët e Akrashticës, me Behë Mihaliqin dhe me familje tjera që njiheshin për veprimtari patriotike. Pas tri vitesh, ata do të shpërngulen në Shtitaricë (sot, katundi, Shtruerë ku jetojmë edhe sot. Por, kujtimet që i kam marrë nga xhaxhai i babit tim edhe sot i ruaj të gjalla në kujtesë sepse, asokohe, i dëgjoja me vëmendje dhe i shkruaja në një fletore. Dhe, sa herë që më kanë kontrolluar organet e sigurimit jugosllav, m' i kanë marrë edhe këto shënime. Megjithatë, ato i kam rishkruar kur kam dalë nga burgjet serbo-sllave. Shaban Pllana, xhaxhai i babait tim, ka qenë ithtar dhe ushtar i Hasan Prishtinës. Ai, na tregonte se gjyshi im, Selman Pllana, bashkë me një vëlla të vetin, Hasanin, kishin luftuar, si me turq ashtu edhe me serbë, po në fillim të "çlirimit" të Kosovës nga Austro-Hungaria, më 1915-16 ata ishin shkruar, bashkë me shumë anasë vullnetarë (xhynili), në ushtrinë austriake dhe nuk ishin kthyer kurrë. Po, pastaj, në fjalimet e hapura që kishte mbajtur Hasan Prishtina në Vushtrri e në shumë qytete tjera në Kosovë e kishte stopuar këtë mobilizim... Dëshiroj, t´i shpalosi disa vargje të ëmbla që i ka pasur xhaxhai, edhe të tjerët, nga Hasan Prishtina:

“Gjuhë e ëmbël, gjuhë kombëtare,
je e ëmbël për shqiptarë”!

Vlen të theksojë se Zejnullah Begu, kushëri i Hasan Prishtinës, që kishte çifligjet në Balinc (sot Balaj), ishte prijës i luftëtarëve të fshatrave të Vushtrrisë. Ai kishte lidhur edhe miqësi familjare me pllanajtë e Balincit. Më vonë, gjatë kohës së kaçakëve, në familjen tonë do të rrinë ilegalisht shumë luftëtarë të Azem Bejtës, Mehmet Konjuhit, Kadri Gërguri etj. Gërgurët, ishin dajallarë dhe bashkëluftëtarë të gjyshit tim, edhe nga Kadriu, gjithashtu, kam mbledhur shënime. Vlen të theksojë gjithashtu, se, edhe Smajl Gërguri nga Llukaci i Burimit ka qenë bashkëpunëtor i ngushtë i Hasan Prishtinës. Edhe Ajet Gërguri, kryetari i NDSH-së, ka qenë i njohur në familjen tonë. Babai im e dinte mirë mënyrën e arrestimit të tij nga OZNA, te mehanët e Akrashticës, të cilët gjithashtu i kishim miq familje. Babai im, Islam Pllana, bashkë me shumë kushërinj e miq, ka qenë ushtar në Brigadat e Shaban Polluzhës.

- Pastaj, fillet e edukatës arsimore kombëtare, i mora në shkollën fillore në Pantinë, pikërisht, nga pinjollët e Isuf Shalës nga Akrashtica, nga djemtë e patriotit të devotshëm, Hajrullah Shala, Ramadani, Sefedini dhe Aliu. Ramadan Shala, bashkë me Mustafë Venharin nga Vushtrria, ishin pishtarët e parë të atdhetarizmit dhe të arsimimit të mirëfilltë të anës sonë, madje edhe më gjerë, ishin ata, që do t´i lëshonin rrezet kombëtare në mendjet dhe zemrat e shumë shqiptarëve. Ndaj, edhe Adem Demaçi, simboli i Rezistencës sonë, e kishte njohur Ramadan Shalën në Beograd, ( ishin shokë studimesh), prandaj, kishte lidhjet dhe bashkëpunimin më të fortë në rezistencë anti-serbe, me këto dy personalitete. Kurse, në gjimnazin e Vushtrrisë, frymëzimin më të madh e mora, bashkë me shumë shokë, nga profesori i gjuhës shqipe Xhemajl Pllana, nga Kçiçi i Mitrovicës dhe nga profesori i frëngjishtes Mensur Raifi...

[biligoa]

Kur e ke filluar aktivitetin politik?
-Aktivitetin tim patriotik mund ta ndajë në dy periudha: në periudhën e parë, hyn veprimtaria ime spontane e viteve 1968 -1975 dhe në periudhën e dytë, hyn veprimtaria ime e organizuar, që fillon, nga viti 1975 e këndej.
Periudha e parë: Në vitin 1968, isha ushtar në shërbim të Armatës famëkeqe jugosllave në Maribor. Padrejtësitë e mëdha që bëheshin atje mbi ne të rinjtë shqiptarë, më tronditën. Nuk hezitova fare dhe haptas kërkova nga eprorët që të trajtoheshim edhe ne, njësoj si të tjerët. Kjo, u bë shkak që ata, ia filluan t´ më përcjellin hap pas hapi. Atëbotë, pos padrejtësive të shumta që na bëheshin filluan edhe provokimet e hapura në baza kombëtare. Kështu, nga provokimet që rezultonin me rrahje frontale, shumë shqiptarë ndëshkoheshin me punë të detyruar e besa edhe me burgje. Unë, me dy shokë trima e atdhetarë të dëshmuar, Mehmet Shalën nga Poneshi i Gjilanit dhe me një tetovar me mbiemrin Xhemajli (i deformuar nga sllavo-maqedonasit me prapashtesën -ovski), formuam treshin veprues dhe si qëllim kryesor kishim: mbrojtjen e të drejtave tona të barabarta me nacionalitetet tjera.
… Në saje të këmbëngulësisë sonë ramë në sy, për çka Sigurimi ushtarak më kërcënoi me burg në shkurt të vitit 1969 duke më mbajtur në hetuesi edhe një javë pas mbarimit të afatit ushtarak, sepse, ishim diktuar nga Sigurimi ushtarak, për çka më kishin kërcënuar me burg në shkurt të vitit 1969, duke më mbajtur një javë pas mbarimit të afatit ushtarak. Por, në mungesë të fakteve për çka më akuzonin, më liruan duke më shënuar në listën e zezë si armik i rrezikshëm i RSFJ-së. Nga viti 1972 deri më 1976, kam punuar në Francë. Atje, fillova të lexojë literaturë me të cilën furnizohesha nga miqtë e Shqipërisë, nga Ambasada shqiptare në Paris dhe, nga porositë që i dërgoja në libraritë dhe redaksitë e ndryshme të shtypit shqiptar në Tiranë. Të gjitha këto materiale, ua shpërndaja edhe bashkatdhetarëve që gjendeshin në qytetin Lille me rrethinë. Më 1974, fillova të dërgoja literaturë edhe ilegalisht, në Kosovë, nëpërmes shokëve që kisha. Mbaj mend, personi i parë, nëpërmes të cilit kam dërguar ilegalisht materiale të tilla, ka qenë, Hazir Krasniqi nga Gjurgjeviku i Klinës.
Periudha e dytë
Duke parë se ishin pjekur kushtet për një veprimtari të mirëfilltë të organizuar, më 10 qershor të vitit 1975, unë bashkë me vëllaun Xhemajlin dhe me tre kushërinj të mi, formuam celulën e parë patriotike, të cilën më vonë do ta quajmë Grupi revolucionar, "SHKËNDIJAT E KUQE". Grupi kishte rregulloren e vet, një lloj statuti, prej 8 pikash. Qëllim kryesor i Grupit ishte organizimi, zgjerimi dhe bashkimi i të gjitha forcave patriotike e përparimtare shqiptare nga Kosova dhe nga të gjitha viset shqiptare në Jugosllavi për përgatitje të shkëputjes nga Jugosllavia dhe bashkim me shtetin amë, Shqipërinë. Në organizatë mund të hynte çdo atdhetarë i dëshmuar që kishte mbushur mbi 18 vjet. Simpatizuesi apo kandidati, mund të bëhej anëtar i plotë nga 6 muaj deri në dy vjet, sipas besimit dhe aktivitetit që do të tregonte. Grupi, kishte literaturën e vet obligative: historia e popullit shqiptar, Lidhja Shqiptare e Prizrenit, Mbledhja e Bujanit, ilirët, librat historike të shkruara nga prof. Ali Hadri, Aleks Buda etj. Pastaj, "Hasan Prishtina..." dhe "Azem e Shotë Galica" të Ajet Haxhiut etj. Rilindasit, gjithashtu, ishin në listën e lekturës sonë. Grupi ynë, kishte një anëtarësi modeste dhe premtonte zgjerim të hovshëm. Me regjistrimin në Universitetin e Prishtinës, unë në Fakultetin Filozofik, dega Gjuhë dhe Letërsi Frënge, ndërsa, Xhemajli në Gjeografi, grupi "Shkëndijat e Kuqe" do të zgjerohej edhe me anëtarë tjerë si : me Demë Jasharin, nga Strovci i Vushtrrisë, me Abdullah Hoxhën, nga Plluzhina e Drenicës, me Emin e Besnik Krasniqin, nga Dajkovci i Dardanës etj. Kishim edhe shumë simpatizues nga të gjitha anët e trojeve shqiptare. Pothuajse, me nga një apo më shumë anëtarë kishim depërtuar edhe në shtatë fakultetet e Universitetit të Prishtinës. Nga ky entuziazëm dhe interesim që shihja te rinia studentore më erdhi ideja që të formonim një parti. Me këtë ide shkova në Francë dhe shkrova pamfletin me titull, "Përpara për formimin e Partisë së Punës së Kosovës" me pseudonimin, “Ilir Kosova”. Shokët francezë, më kishin ndihmuar që ta shtypja në 20 ekzemplarë dhe, poashtu, ata m' i kishin sjellë, ato, ilegalisht në Kosovë. Nëpërmjet Shefqet Jasharit, me të cilin kisha kontakt, pamfletin ua kisha dhënë për lexim edhe udhëheqjes së Organizatës "Lëvizja Nacionalçlirimtare e Kosovë dhe e Viseve Shqiptare në Jugosllavi", që ishte në fillim të formimit. Plotësisht i bindur me konstatimin e Metush Krasniqit se; “neve na duhet një Lëvizje gjithëkombëtare, e jo parti”, pa u luhatë fare, hodha poshtë idenë e krijimit të partisë dhe broshurën e tërhoqa nga leximi dhe propagandimi i mëtejmë.

[biligoa]

”Shkrirja”, e grupit „Shkëndijat e Kuqe“, në organizatën patriotike, LNÇKVSHJ, si u zhvillua puna në organizatë?
Siç e ceka më lartë, unë kisha kontakt me Shefqet Jasharin, i cili, nga gjysma e vitit 1977, më informoi se i kishin intensifikuar radhët e LNÇKVSH-së, që ishte vazhdimësi e LRBSH-së, të themeluar në vitet e gjashtëdhjeta nga Adem Demaçi me shokë, dhe, në bazë të vlerësimit të punës të grupit tonë, për të cilën ishin në dijeni, ata, ishin të pajtimit që të “shkriheshim”, në gjirin e Lëvizjes. Ne, si grup, në një konsultim formal, me gëzim të madh e pranuam këtë propozim, kështuqë, nga Nëntori i vitit 1977, ne, si grup u shkrimë në Lëvizje. Me këshillat dhe sugjerimet e Metush Krasniqit, kishim vendosur që anëtarët, vëllezërit apo djemtë e axhallarëve si dhe djemtë e familjeve të ngushta të mos i angazhojmë në udhëheqje, sepse, në rast të zbulimit nga UDB-eja, do të dëmtoheshim dhe ripërtërija, në rast arrestimi, do të bëhej me vështirësi. Kështu që, disa anëtarëve të afërm nga familjarët tanë, atyre, u thamë se grupi "Shkëndijat e Kuqe", pushon së funksionuari me kohë të pacaktuar. Kështu, me Demë Jasharin, kushëri i Shefqetit, Emin e Besnik Krasniqin, ( djalë i Metushit), do të kemi vetëm marrëdhënie shoqërore. Kurse, nga ana ime, vëllaun Xhemajlin e ruaja si anëtar të thjeshtë, kushëririn, Latif Pllanën, do ta angazhoja në udhëheqësi më të lartë, ndërsa, Samiun e angazhoja vetëm për bartjen e materialeve ilegale.

[biligoa]

Si u zhvillua puna më tutje, pas kësaj “shkrirjeje”?
Po, nga Shefqet Jashari, si koordinator kryesor, shkëmbenim mendimet, udhëzimet dhe detyrat që na jepeshin nga « Komiteti Qendror » i Lëvizjes, konkretisht nga Metush Krasniqi e Sabri Novosella. Kështu, së pari ishim furnizuar me materialet me shkrim, që ata kishin në disponim. Ato, ishin: Paraprojekti i Statutit prej 15 pikash, Udhëzimi për konspiracion si dhe tekstin e Betimit. Në statut cekej shumë qartë se: qëllim kryesor i LNÇVSHJ-së, ishte çlirimi i të gjitha krahinave shqiptare të ndara e të robëruara nga Jugosllavia dhe bashkimi i tyre me shtetin amë, RPS të Shqipërisë. Format e veprimit ishin të ngjashme, me metodat e organizatave tjera ilegale, me formimin e tresheve në ilegalitetin më të thellë.. Ndërsa, për Komitetet, në fazën e formimit, parashihej që t’i kishim nga pesë anëtarë. Veprimtarinë e vazhdonim me një intensitet të paparë. Ne, ishim të bindur se, në krye të udhëheqësisë kishim simbolin e rezistencës, Adem Demaçin, sepse, vetë emri i tij ishte frymëzim për ne, ndonëse ky qëndronte në pranga në kazamatet serbo-sllave. Poashtu, ne kishim besim edhe në përvojën e ish të burgosurve për çështjen kombëtare; për liri e ribashkim kombëtar, sidomos në ata që kishin pasur rastin të vuanin burgun me bacin, Adem. Kështu, krahas ngritjes dhe aftësimit ideopolitik të anëtarëve me literaturë patriotike që i merrnim, në mënyrë ilegale, në Shqipëri dhe në shtetet perëndimore, kishim filluar t’i vëmë edhe hapat e parë praktikë. Tani, kishim filluar edhe të shkruanim pamflete e trakte kundër okupatorit shekullor serboçetnik, të cilat i shpërndanim në shkolla, në fabrika dhe nëpër institucionet kulturore dhe informative. Traktatet dhe pamfletet i shkruante Jusuf Gërvalla. Ato, i shumëzonim dhe i shpërndanim së bashku edhe me pamfletet e grupeve tjera, si të GMLK-së dhe të Grupit Revolucionar. Vlen t’i përmendim këtu, afishet që i bënin jehonë kujtimit të 100-vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, traktin kundër xhelatit Tito, me rastin e vizitës që i bënte Kosovës në tetorin e vitit 1979, dhe afishe të tjera, që i kishin shkruar Hidajet Hyseni, Kadri Osmani dhe Xhafer Shatri.

[biligoa]

Sa anëtarë kishte Komiteti Qendror dhe kush ishin në krye të tij ?
Për hir të realitetit historik dhe sipas parimit të filozofisë latine, Verba volant scripta manent (Fjalët fluturojnë, shkrimet mbesin.), po e shpalos edhe unë të vërtetën duke u munduar që sa më shumë të jem objektiv, pa iu nënshtruar bindjeve a presioneve të kohës apo simpatisë për ndonjë parti, qoftë në Kosovë apo në Shqipëri. Po e shtoj, se: që nga mbarimi i luftës më 1999 e deri më sot nuk i përkas asnjë subjekti a partie, përveç Atdheut,- Nënës Shqipëri !

ATDHEU MBI TË GJITHA ! Kjo ka qenë dhe mbetet ideja ime e përjetshme!
Tani po flas për «Komitetin Qendror» të LNÇKVSHJ-së:
- Në fillim, ne nuk dinim për atë Komitet asgjë, sepse, në organizatë ishim shumë konspirativë. Shefqet Jashari, një atdhetar i devotshëm që kishte vuajtur edhe Golgotën e Goli Otokut, ishte kordinatori kryesor në mes meje e Sabri Novosellës dhe, poashtu, në mes meje e Metush Krasniqit. Me Jusuf Gërvallën, Shefqeti nuk njihej. Sabriu, ishte koordinator në mes nesh, d.m,th. në mes meje e Shefqetit, me Jusufin. Për vijën Metush-Sabri- Jusuf, nuk kam ditur as atëherë dhe nuk di as sot.
Në vitin 1978 në « Komitetin Qendror » pranohen edhe dy anëtarë, që kishin marrë besimin nga udhëheqësit e LNÇKVSHJ-së, dhe këta:
1. “Sokoli”, alias, Jusf Gërvalla, në mesin tonë organizativ i njohur si Gazetari, i propozuar nga Sabri Novosella dhe
2. “Qemajli”, alias, Ramadan Pllana, në mesin organizativ i njohur si Studenti i Frëngjishtes, i propozuar nga Shefqet Jashari.
Më kujtohet mirë se, Gazetari ishte pranuar pak më herët se unë, sepse, Shefqeti më pat thënë, po atë vit, se e kemi pranuar Gazetarin në « Komitet » dhe ti je kandidat që së shpejti do të pranohesh. Në realitet, sipas kuptimit të normave organizative, ky «Komitet Qendror» do të mbetet fiktiv apo i imagjinuar, madje, i pasqaruar historikisht edhe deri më sot, sepse nuk do të mbajë asnjë mbledhje gjatë veprimtarisë së tij edhe pse premtohej se në një ditë më të favorshme do të realizohej një mbledhje e tillë, d.m.th. e « Komitetit Qendror ». Dhe, në bazë të veprimtarisë sime në LKÇKVSHJ, të lidhjeve të mia , të tërthorta apo të drejtpërdrejta, me këtë « Komitet Qendror », sipas të dhënave që ia jep Shefqet Jashari, revistës « Drita » të vitit 1997 , botuar në Suedi, pastaj pas bisedave, si private në Kosovë, si me telefonata me disa shokë të LËVIZJES sonë, me Sheremet Saraçin, Ismet Saraçin, Asllan Muharremin, Rexhep Ahmetin dhe Xhafer Durmishin, që të pestit të lidhur drejtpërsëdrejti me mua ose me Shefqet Jasharin apo Sabri Novosellën, kam arritur në përfundim se në këtë « Komitet Qendror » ishin :

1. Metush Krasniqi,
2. Sabri Novosella,
3. Shefqet Jashari,
4. Jusuf Gërvalla dhe
5. Ramadan Pllana.

Në intervistën e përmendur Shefqet Jashari, përveç tjerash, thotë :
- “Ideja për themelimin e LKÇKVSHJ-së ka lindur në pranverën e vitit 1976, ndërkaq, pas disa takimesh me veprimtarë të shumtë në pushimet e verës (korrik-gusht) të atij viti, në shtëpinë e Sabri Novoselllës, është mbajtur Mbledhja për formimin e kësaj Organizate. Në këtë mbledhje ishin prezentë : Metush Krasniqi, Shefqet Jashari dhe Sabri Novosella. Aty, u raportua për formimin e disa celulave. Metushi, ka formuar 5 celula (prej tyre, një në Shkup), Sabriu, 3 celula dhe Shefqeti, 2 celula”. -Fakte të tjera nuk ka. Kurse, unë do të flas më vonë edhe për Komitetin e Rinisë së LKÇKVSHJ-së, si dhe për Komitetet Vendore, që i kam formuar unë, apo, grupet që do të zbulohen më vonë, nga Sigurimi shtetëror i atëhershëm jugosllav pas demonstratave të Pranverës së Madhe të vitit 1981, që u mbajtën në tërë Kosovën.

[biligoa]

Kur dhe si u njohe me Jusuf Gërvallën?
Para se t’i përgjigjem pyetjes, dua t’i përkujtojë disa emra që rinia e atëhershme interesohej dhe mburrej po t’i njihte, qoftë ata drejtpërsëdrejti, ose qoftë ndonjë të afërt të tyre, e këta ishin: Adem Demaçi, Metush Krasniqi, Ali Aliu- Kelmendi, Ahmet Haxhiu, Selman Berisha, Kadri Halimi, Hazir Shala, Zeçir Gërvalla, Ramadan Shala nga Peja, Azem Beqiri, Hyrie Hana, Kadri Kusari, Murteza Nura, Zenel Strovci, Haxhi Bajraktari, Shefki Muçaj, Sabri Novosella, Selatin Novosella, Osman Dumoshi, Skënder Kastrati, Isa Kastrati, Kadri Osmani, Mustafë Venhari, Ramadan Shala nga Vushtrria, Sejdi Kryeziu, Binak Ulaj, Xhafer Shatri, Isa Demaj, Meriman Braha, Zymer Neziri, Jusuf Gërvalla, Teki Dërvishi, Hyda Dobruna e shumë e shumë të tjerë. Shumë nga ne, këta persona i konsideronim si udhëheqës të Lëvizjes, qoftë të LRBSH-së, qoftë të vazhdimësisë së saj me emrin e ri LKÇKVSHJ-së. Në të vërtetë, ata, edhe ishin frymëzuesit tanë, pa marrë parasysh se ishte shkëputur pak nga zinxhiri apo bërthama e përbashkët, pas burgosjes së të madhit Adem Demaçi me shokë. Kishte nga anëtarët tanë që i njihnin ose kishin lidhje familjarë apo miqësore me ta, por nga konspiracioni ishim shtrënguar, se përveç bisedave private, të mos bisedojmë për organizimin e Lëvizjes me ish të burgosur politikë. Më vonë, qoftë në burgje apo në aktivitete apo në ndeja, do t’i njihnim gati të gjithë. Nga këta, ata që ishin me banim apo punonin në Prishtinë e rrethinë, si Jusuf Gërvalla, Ahmet Haxhiu, Zeçir Gërvalla, Metush Krasniqi, Sejdi Kryeziu, Hazir Shala, Isa Kastrati, Ali Aliu, Isa Demaj; shihej një ndikim i madh në rrethin studentor, prandaj, ata, edhe i konsideronim udhëheqës të Lëvizjes. Në këtë kuptim, kisha parandjenjën objektive, sa Gazetarin tonë, Jusuf Gërvallën, e konsideroja si bashkëpunëtorin më të ngritur në pikëpamje intelektuale e organizative të «Komitetit Qendror». Jusufin, pasiqë ishte personalitet i njohur publik, e njihja kaherë, po kurrë nuk kam pasur një bisedë a ballafaqim të drejtpërdrejtë me të. Edhe unë kisha miq në « Rilindja », sepse, kisha punuar në Germëradhitje më 1970, ku edhe kisha fituar një bursë për sektorin e Gazetarisë, kështuqë, edhe aty ishim kolegë. Si në « Rilindja », ashtu edhe në manifestime kulturore iu shmangsha takimit me të. Ai, mesiguri, nuk më ka njohur si figurë, por , jam i bindur si emër po, nëqoftëse i ka treguar Sabri Novosella. Pastaj, më vonë, gjatë manifestimeve kulturore që organizoheshin në Prishtinë, sidomos kur vinin artistë e profesorë nga Shqipëria, Jusufi do t’na jepte detyra që në mënyrë sa më masive nga rinia studentore të shikoheshin pjesë teatrale, filma, ekspozita, koncerte, etj. Më kujtohet shumë mirë; kur na kishte lajmëruar, gjithnjë në mënyrë të tërthortë, për hapjen e ekspozitës artistike, « Rilindja Kombëtare Shqiptare » në Prishtinë në vitin 1978. Dhe, neve që ishim në Lëvizje, na shtronte si detyrë të parë që ta bënim sa më masive këtë ngjarje artistike. Sa me entuziazëm e dëshirë të flaktë vinin rinia, por edhe pleq, gra e fëmijë, për t’i parë heronjtë e tyre në skulpturë, Vëllezërit Frashëri, Isa Boletinin, Bajram Currin, Hasan Prishtinën, etj. Sa emocione, ngazëllime e lot do shihnim në atë ekspozitë ! Shihnim nxënës, studentë, pleq, gra e fëmijë duke shikuar skulpturat e heronjve, sikur ata të ishin të gjallë ! Kishte shumë nga ata, që edhe qanin nga ngashërimi! Pastaj, përcillnim ligjëratat e profesorëve që vinin nga Shqipëria si p.sh.. Eqrem Çabejin, Dhimitër Shuteriqin, Alfred Uçin, Hekuran Marën, Shaban Demirajn etj. Kishim lidhje të ngushta edhe me artistin e regjisorin, Pirro Mani , i cili kishte qëndruar disa muaj për t’i ushtruar aktorët e Teatrit Krahinor të atëhershëm . Më kujtohet , në ca raste, kur kishte ngjarje kulturore, sidomos me ardhjen e artistëve nga Shqipëria, kur idolët tanë nga Tirana, rrethoheshin nga admiruesit e shumtë në Sallën para Teatrit, dhe Pirroja, kur nuk ishte i sigurtë si të gjendej me ata që nuk i njihte mirë, na e shtronte pyetjen : -A e jap Titon ky ?! Dhe në bazë të përgjegjës lëshohej ose rezervohej në biseda me ta. Përveç kësaj, e kishim obligim, sipas mundësive tona, që ta përcillnim programin në TVSH-së ose ta dëgjonim Radio-Kukësin. Këto, këshilla e sugjerime na vinin nga Jusuf Gërvalla. Jusuf Gërvalla, kishte pasur nderin që të njihej me Simbolin e Rezistencës tonë, bacë Adem Demaçin qysh në vitin 1974. Nga ai vit, Jusufi nuk e kishte ndërprerë aktivitetin e vet patriotik. Ai, do të përgatiste dhe do të shkruante trakte e pamflete kundër okupatorit, trakte për çlirim kombëtar, pamflete për lirimin e të burgosurve politikë etj, që do t’i shpërndante patrioti i paepur deri në vdekje, bacë, Ahmet Haxhiu. Nga ana tjetër ai shpërndante literaturë ilegale te shokët e besueshëm. Puna dhe ndikimi i tij linin gjurmë në çdo shtresë shoqërore gjatë atyre viteve. Gjithashtu, baca Ahmet, fotografonte ngjarjet në demonstratat e 1981 për t’i sjellë jashtë vendit, etj. Vlen të përmendet, pasiqë e përmenda bacën Ahmet, se ky do t’i mbetet besnik deri në vdekje amanetit të Jusufit, gjë që tregon edhe fakti se ia sjellë mitralozin nga Zvicra Komandantit legjendar, Adem Jasharit, që do t’i dorëzohet nga Azem Syla. Baca, do të takohet, bashkë me Xhavit Hazirin e Xhavit Halitin, më 1991, me Ramiz Alinë, kryetarin e Shqipërisë. Ndoshta, e zgjata pak, por desha të tregoj se me sa atdhetarë të përkushtuar ishte lidhur në aktivitetin për bashkim e çlirim kombëtar; patrioti, poeti dhe njëri ndër pishtarët e kulturës shqiptare në përgjithësi, Jusuf Gërvalla.

[biligoa]

A u diktua ndonjë ndryshim a aktivitet në Lëvizjen tuaj me ardhjen e “Gazetarit”, në udhëheqësinë e këtij «Komiteti»?
Po, me ardhjen e “Gazetarit” në krye të LKÇKVSH-së, në veprimtarinë tonë politike, shoqërore dhe artistike filloi të zhvillohej një shtrirje edhe më e gjerë dhe më e lartë, me cilësi më të mirë dhe me përmbajtje më të thellë, gjë që na e shtoi edhe besimin në forcat tona. Tani, letërsinë kombëtare dhe ideologjike të asaj kohe e kishim detyrë dhe obligim që ta lexonim, sepse na jepej nga një pishtar, tashmë i dëshmuar në të gjitha rrjedhat dhe ngjarjet e dekadës së viteve të ’70-ta, dhe në fillim të ngjarjeve historike të pranverës së vitit 1981… Kështu, p.sh. letërsia jonë e obligueshme ishte: “ Imperializmi dhe Revolucioni”, “Vetadministrimi jugosllav, teori dhe praktikë kapitaliste”, ”Titistët” etj, të Enver Hoxhës, pastaj, dokumente, si: “Historia e Partisë së Punës së Shqipërisë”, “Kritika dhe autokritika, armë e fuqishme në duart tona”, “Mbi vetëvendosjen e popujve”, të Leninit, “Të mallkuarit e botës”, të Franc Fanonit etj. Pastaj, Jusufi u bë mbështetja më e fuqishme në punën time organizative, që kisha me rininë. Unë, do të shkruaja pamflete e punime tjera për rininë të cilat do t’i redaktonte, ai. Unë, e kisha marrë edhe detyrën për të formuar Komitetin e Rinisë, të cilin e formova më 1979. Me Jusuf Gërvallën, përparonte me vrull dhe zjarr revolucioni.

[biligoa]

Kur e formuat Komitetin e Rinisë dhe cilët ishin anëtarët e tij?
Komitetin e Rinisë së LKÇKVSH-së, e formuam më 12 mars të vitit 1979, në Tauk Bahqe, me këta anëtarë:
1. Ramadan Pllana, absolvent i Frëngjishtes, kryetar,
2. Abdullah Hoxha, student në degën Gjuhë dhe Letërsi Shqiptare, nënkryetar,
3. Kimete Krasniqi, studente në degën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqiptare, anëtare,
4. Musa Neziri, student në Fakultetin Teknik (ishte djalë i motrës së Xhafer Shatrit), anëtar
dhe 5. Latif Pllana, student në Fakultetin Juridik, anëtar.
- Të gjithë këta kishin lidhje të ngushta me shumë studentë dhe shokë të tjerë dhe ishin të dëshmuar në aktivitetin e tyre, sidomos në propagandë dhe agjitacion në Universitetin e Prishtinës e gjetiu. Rrethi i tyre ishte i gjerë dhe përfshinte të gjitha trojet etnike. Kështu, Komiteti i Rinisë, filloi t´i formojë edhe degët e veta pranë Universitetit të Prishtinës. Anëtarët dhe simpatizantët tanë, të informuar në kanale konspirative, kur morën vesh se kishin Komitetin e tyre nuk mundnin ta përmbanin veten. Këndonin këngë patriotike në ndeja e manifestime, apo në dasma, që frymëzonin rininë me një entuziazëm të paparë. Më së shumti këndoheshin këto këngë: Gjithë shqiptarët janë Mic Sokola, Ku i ka çadrat Mic Sokoli, Ismail Qemali, Zhujë Selmani, N´ministri të Londrës kush ka ardhë, Bajram Curr, o Bajram Curr, emri yt nuk harrohet kurrë, këngë, për Hasan Prishtinën, Ahmet Delinë, Avni Rrustemin, Azem Bejtën e Shotë Galicën etj. Pa pikë frike këndoheshin edhe këngët Enver Hoxha, heu tungjatjeta, Moj parti ta lumsha syrin, s'guxon kush me prek kufirin, Po pyet bota për Shqipërinë, sa të madhe e ka Ushtrinë, etj.
- Nuk është rastësi që në ngjarjet historike, në demonstratat e 11 marsit 1981, që do ta vërshonin mbarë Kosovën, me këto këngë rinia shqiptare do t’ua shtinte frikën në palcë milicisë dhe armatës jugosllave, madje edhe duke ua pshurrë tanket. Mjafton ta përmendim Grupin e të rinjve në Besi, afër Prishtinës, që i çarmatosën dhe i detyruan gjeneralët e Armatës jugosllave t’i ngritnin duart lartë. Kam pasur nderin dhe kënaqësinë të rri me disa prej tyre, me Naim Statovcin, Nagip Bllacën dhe Qerim Arifin në burgun e Nishit. - Kjo, ishte Rinia Heroike e ditëve tona, nga e cila edhe do të lindin Feniksët e Lirisë në vitet e 90-ta, UÇK-ja, e lavdishme në krye me Komandantin Legjendar, Adem Jashari dhe shokët e tij, Zahir Pajazitin, Hakif Zejnullahun, Edmond Hoxhën, Mehë Ukën, e shumë e shumë të tjerë që historia jonë tashmë i njeh si heronj dhe dëshmorë të atdheut. Heronjtë e UÇK-së famëmadhe, do të bëhen shpirtëzimi dhe mishërimi i luftës sonë të shenjtë për çlirim, liri e bashkim kombëtar. Jusufi Gërvalla, do t’ua jepte kushtrimin në prag të ngjarjeve të vitit 1981, nëpërmjet, “Lajmëtarit të Lirisë”; ku do të shkruante: ”Po bëhet gati populli për hakmarrjen e vet të madhe! (…)
- Do e derdhim edhe pikën e fundit të gjakut tonë dhe do të ngadhënjejmë mbi armiqtë e mbi tradhtarët e çdo ngjyre.
- Dita e lirisë po afrohet.
- Po vjen dita që armiku e tradhtari të japin llogari për krimet e poshtërsitë e bëra mbi popullin tonë…
- Vetëm të bashkuar e të vendosur, me besën e madhe shqiptare, do të arrijmë në fitoren tonë të sigurt”!…

[biligoa]

Organizimi i mëtejshëm, si vazhdonte puna organizative dhe ku formuat Komitete të Vendit ose celula etj?
-Si thashë më lartë, me ardhjen e “Gazetarit”, organizata jonë e vazhdonte veprimtarinë e vet me një intensitet dhe pjekuri të paparë në hapat tonë në luftë kundër pushtuesve e tradhtarëve të çdo ngjyre. Tani, neve Udhëheqësisë së LNÇKVSHJ-së, na u shtruan tri detyra madhore në këtë rrugë të shenjtë çlirimtare dhe për RIBASHKIM KOMBËTAR, e këto ishin :
1. Lufta dhe demaskimi i vetëadministrimit jugosllav, me sloganin e tij «Vëllazërim-Bashkim» në të gjitha format e mundshme.
2. Ngritja organizative në nivel kombëtar me formimin e celulave, komiteteve vendore, komiteteve punëtore dhe fshatare.
3. Përgatitja e protestave dhe e demonstratave për kërkesat tona politike, ekonomike dhe shoqërore si hap të parë për një luftë nacional-çlirimtare të gjysmës së popullit tonë të robëruar tradhtisht dhe me dhunë nga regjimi Tito-Rankoviq, pas Luftës së Dytë Botërore.
Një nga detyrat më thelbore që na shtrohej në rrafshin e parë ishte demaskimi i vetëadministimit jugosllav, dhe, për ta goditur sa më shumë këtë teori robëruese e mashtruese për popullin shqiptar filluam nga kreu i Lidhjes Komuniste Jugosllave, nga Tito, LK e Serbisë, LK e Maqedonisë ; poashtu, filluam ta godasim Lidhjen Komuniste të Kosovës, duke i demaskuar krerët e atëhershëm titistë, Fadil Hoxhën, Xhavit Nimanin, Xhevdet Hamzën, Ali Shukriun, Sinan Hasanin, Mahmut Bakallin, Azem Vllasin e shumë e shumë të tjerë, që ishin bërë shërbëtorë të zellshëm të pushtetit robërues serbo-jugosllav.
Për t’i demaskuar sa më shumë këta tradhtarë i nënvizonim, përveç tradhtive historike, fjalët e tyre denoncuese e kërcënuese që ua bënë atdhetarëve më të devotshëm me në krye simbolin e rezistencë sonë, Adem Demaçin. Ja, se çka deklaronte Fadil Hoxha, në prag të gjykimit të bacës Adem me 18 atdhetarë të tjerë, që atëbotë, u dënuan me nga 4 deri në 15 vjet, nga Gjykata e Qarkut të Prishtinës, më 7 shkurt 1976 :
- “Sa pretendentë e të pafytyrë ! Hiç më pak se “mbrojtës të interesave të popullit shqiptar”, e këndej, as katundi, as lagja e vet nuk i njeh, -veç, për të keç e për hajni”! Ky, ishte Fadil Hoxha; udhëheqësi kryesor i klikës së atëhershme titiste në Kosovë. Kurse, bashkëvendësi e bashkëveprimtari i tij i zellshëm, në lidhje me këtë gjykim do të thoshte:: “Irredentizmi shqiptar…mbështillet në petkun dogmatiko-stalinist…Në këtë bazë, irredentistët shqiptarë do të paraqiten para gjyqeve dhe do të marrin dënime shembullore”!
- Ky, ishte Mahmut Bakalli «i famshëm», si udhëheqës i LKJ-së, së Titos. Ndërsa, Azem Vllasi nuk do të pushonte kurrë, as pushon sot, me « zbulimet » e tij prej “vizionari” titist, duke na quajtur si “stalinistë e kundërrevolucionarë”, ky, ishte dhe ka mbetur deri sot, këlyshi kanakar, i Titos.

Në këtë shërbim të « Vëllazërim-Bashkimit » jugosllav, nuk do të mbesnin mbrapa as shkrimtarë , poetë dhe njerëz tjerë të kulturës shqiptare në ish- RSFJ. Kështu, kryexhelatit Tito, do t’i thuren vepra, poezi dhe ese, nga penda shumë të njohura . Maksut Shehu, pas vdekjes së mësuesit të tij Tito, do ta shkruaj artikullin, “ Edhe pas Titos Tito” etj. Po në ato vite të ngritjes së vetëdijes kombëtare, kur ishin formuar me dhjetëra grupe patriotike nga nxënës, studentë dhe punëtorë në të gjitha trojet e robëruara, njëri nga titistët e kulturës shqiptare , Ibrahim Rugova, do të shkruante për xhelatin Tito :
-“… Përveç kësaj, shkrimtarët tanë e përjetojnë fytyrën e Titos, sepse, në të që me kohë kanë gjetur me të vërtetë realizimin e vet nacional, social e intelektual…” etj, etj...
Ndërsa, pishtari ynë, Jusuf Gërvalla; Titon, do ta quante, “Monark, armik i përbotshëm i popullit shqiptar”, -kurse titistët shqipfolës i quante, “viktima që glorifikonin xhelatin e tyre”.
- Kështu, ishte realiteti kohor e hapësinorë i viteve në fjalë. Vizionari ynë i devotshëm “Gazetari”, poeti dhe këngëtari ynë, bashkë me shokët e vet, do ta vazhdonte, deri në vdekje, veprimtarinë duke demaskuar tradhtinë, që na u kishte bërë gjatë shekujve, si nga Kongresi i Berlinit më 1878, Konferenca e Londrës më 1913, tradhtinë ndaj Mbledhjes së Bujanit, mbajtur më 31 dhjetor 1943 e 1 e 2 janar 1944, Mbledhjen famëkeqe të Prizrenit më 1945, Shpërnguljet e shqiptarëve në Turqi, mashtrimet pas Plenumit të Brioneve të vitit 1966 etj, duke ngritur vetëdijen e popullit për çlirim nga okupatorët sllavë të të gjitha kohërave e ngjyrave, çetnike e sllavo-komuniste. Ay, do të jetë frymëzuesi dhe flamurtari i të gjitha lëvizjeve çlirimtare, në ish-RSFJ. Ay, ishte vizionari e udhëheqësi ynë, shpirti dhe mishërimi i popullit shqiptar.

[biligoa]

JUSUF GËRVALLA, PISHTARI I LIRISË DHE
RIBASHKIMIT KOMBËTAR

Si vazhduat në fushën organizative të mëtejshme?
Po, po e përsëris se në intensifikimin e organizimit dhe angazhimit të anëtarëve e simpatizuesve apo kandidatëve të LNÇKVSHJ-së; ne, vepronim sipas sistemimit ilegal në treshe. Aty, ku formonim Komitetin e Vendit prej 5 anëtarëve , kandidatët apo simpatizuesit tanë i lidhnim me treshat e veta, kështu që, të gjithë anëtarët e Komitetit i kishin edhe treshat e veta. Neve, udhëheqësve të «Komitetit Qendror», na u kishin besuar përgjegjëgjistë, që të formonim, aty ku kishte mundësi, Komitete Vendore. Kështu , unë kisha formuar Komitetin Vendor të Lypjanit me Avdi Kelmendin si kryetar, ndërsa, kisha paraparë edhe formimin e Komitetit të Drenasit, me Bajram Gashin, në krye, Komitet të cilin ai do ta formojë pas burgosjes tonë. Poashtu, do të formohet edhe Komiteti Vendor i Deçanit, të cilin e kishte formuar Jusuf Gërvalla me Ismail Haradinajn, si kryetar. Komitete të tjera nuk do të formohen, sepse, Shefqet Jashari dhe unë, Ramadan Pllana si anëtarë të «Komitetit Qendror», do të arrestoheshim nga Sigurimi jugosllav, Jusuf Gërvalla e Sabri Novosella do të arratiseshin jashtë, kurse, Metush Krasniqit do t’i kufizoheshin mundësitë e veprimtarisë ilegale pas rënies sonë në burg në Nëntorin e vitit 1979. Mirëpo, kandidatët dhe simpatizantët tanë do të organizohen apo do të sistemohen, gati në të gjitha grupet tjera ilegale që vepronin apo formoheshin në prag të ngjarjeve historike të pranverës së vitit 1981. Më vonë, do t’i ceku të gjithë veprimtarët që ishin të lidhur me ne, në mënyra: të drejtpërsëdrejti ose tërthorazi para demonstratave të vitit në fjalë. Unë, dhe Shefqet Jashari, kishim më së shumti celula në anën e Vushtrrisë dhe të Mitrovicës.

[biligoa]

Celulat kryesore në kuadër të LKÇKVSH-së, në Vushtrri:
1. Celula e fshatrave Akrashticë, Mihaliç e themeluar nga Ferki Morina, student i Fakultetit Ekonomik në Prishtinë, Xhemajl Pllana, student i Fakultetit të Shkencave- dega Gjeografisë, Asllan Muharremi, student i Fakultetit Ekonomik. Lagja e morinajve të Akrashticës, nga ishte Ferki Morina, gjithmonë ka qenë në zë për bujari, mikpritje dhe trimëri. Aty, në çdo kohë kishin gjetur mirëkuptim dhe strehim luftëtarët e njohur kundër regjimeve serbe. Me morinajtë kishte miqësi familjare, familja e Dan Derocit. Poashtu, çetat e Azem Bejtë Galicës, në këtë lagje e gjenin vendin, -pra, ishin më të sigurta për strehim dhe për përgatitje për aksione kundër policisë dhe ushtrisë serbe. Aty, gjetën strehim deri në kohën e arratisjes për në Shqipëri edhe Sherif Tërstena, Ajet Haxhiu, etj.
- Në këtë rrjedhë, dhe celula jonë në këtë vend e gjeti folenë më të sigurt për veprim ilegal. Nuk është për t’u çuditur, prandaj, se morinët do të dëshmohen edhe gjatë luftës për çlirimin e Kosovës në Epokën e UÇK-së, gjatë viteve 1998-99. Ferki Morina, ishte marrë shumë herë në izolime, ishte maltretuar deri në rrezikim edhe të qenies së tij fizike. Herën e fundit, më 28 mars 1989, bashkë me Xhemajlin, Ferki Morina. ishte arrestuar nga pushteti serb, së bashku me mbi 200 intelektualë të tjerë, të cilët ishin izoluar në burgjet famëkëqija në Leskovc dhe në Zajeçar të Serbisë. Unë, do t’i shpëtoja atij izolimi, meqë u zgjova më herët dhe dola nga banesa ku ishim së bashku me Xhemën, Selveten dhe Drilonin e vogël, dhe, në momentin e rrethimit të banesës, bashkë me Hysen Dacin, një veteran i Lëvizjes sonë, ishim duke pirë kafen e mëngjesit në oborrin e shtëpisë së tij, në Veterrik të Prishtinës. Pastaj, do të dilja në ilegalitet në Marevc te Bislim Makolli, më vonë te Hashim Muzaqi në Bruznik dhe në fund do të shkoja në Slloveni ku do të qëndroja deri në dhjetor të atij viti, pasiqë, nuk u kishin ngritur aktakuzë të izoluarve të atij viti. Ferki Morina, gjatë aktivitetit të tij do të njihej dhe do të bashkëpunonte edhe me këta persona: Burim Zagragja, Fakulteti Ekonomik, Behxhet Ahmeti, Fakulteti Ekonomik, Zejnullah Halili Fakulteti Juridik, Skënder Salihu nga Druari, Sabit Kadriu nga Bruzniku, Shyqyri Imeri nga Dumnica e Ulët e Vushtrrisë, Rexhep Ahmeti nga Gurakuqi, ( ish’Kutllovci) i Shalës së Mitrovicës, Shyqyri Hyseni nga Smrekovnica, Avni Maxhuni nga Maxhunaj, Halim Kelmendi nga ish-Lipa, Kelmendi e Shalës, etj. Më vonë, për shkaqe shëndetësore, Ferki Morina, së bashku me Mirvete Morinën, shoqen e jetës dhe të idealit, do të detyrohet të mërgojë në Gjermani. Edhe për Ferkiun, deviza ATDHEU MBI TË GJITHA, ishte dhe do të mbetet e përjetshme.

[biligoa]

Asllan Muharremi dhe veprimtaria e tij :
-Siç e ceka edhe më lartë, familja Muharremi nga Mihaliqi, është e njohur në popull si trashëgimtare e drejtpërdrejtë e patriotit të dëshmuar për liri kombëtare, Behë Mihaliqit. Behë Mihaliqi, ishte bashkëluftëtar i Isa Buletinit, tribun popullor, njëri nga udhëheqësit e kryengritësve kundër ushtrisë turke, në anën e Rrezës ish-Artakollit të Vushtrrisë, është dënuar me varje në trekëdësh në Prishtinë nga gjykata ushtarake turke në vitin 1910. Por, gjaku i Behës nuk do të shuhet kurrë, ndonëse meshkujt e kësaj familje ishin rritur jetima. Pinjollët e kësaj familje, Skënderi me shokë të ilegales, me vëllezërit Avniun e Muharremin dhe me babain e vet, Behën, do të jenë ndër të parët që do t’i rrokin armët kundër kriminelëve serbo-sllavë, nën drejtimin e UÇK-së me Komandantin Legjendar, Adem Jasharin në krye. Asllan Muharremi, ishte njëri ndër aktivistët më të përkushtuar të Lëvizjes sonë. Që në fillim të veprimtarisë atdhetare, ai, së bashku me Ferki Morinën, do të formojnë celulën e Lëvizjes mu në Fakultetin Ekonomik. Në Universitetin e Prishtinës, Asllani do të bashkëpunojë edhe me shokët : Nysret Pllana, Behxhet Ahmeti, Bedri Selmani, Fatmir Makolli, Burim Zagragja, Ymer Dragusha, Hilmi Gashi, Xhafer Durmishi, Abdurrahman Kelmendi, Bahtir Haradinaj, etj. Me veprimtarinë dhe autoritetin e tij, Asllani do të kontribuojë më së shumti në rritjen dhe në zgjerimin e anëtarësisë së Lëvizjes. Asllani, do të zhvillojë një aktivitet të frytshëm dhe të pandërprerë edhe me Rexhep Ahmetin, nga fshati, Gurakuq, (ish-Stranë), profesor, në gjimnazin e Mitrovicës. Pastaj, Rexhepi do të kontaktojë me Mehë Ukën, (dëshmor i kombit), Fadil Shytin, Gani Baliun, Azem Musliun, Bajram e Musli Kosumin, Raif Qelën e të tjerë. Rexhepi, vepronte si aktivist i paludhur edhe me Sabri Novosellën, emigrant në Turqi dhe me Xhafer Durmishin, në Zvicër. Asllan Muharremi, së bashku me Vehbi Mujën dhe Ahmet Muratin, do ta formojnë celulën në Drenas. Punë dhe kontribut i tyre ishte edhe formimi i celulës në Fakultetin Xehtaro-Metalurgjik, në Mitrovicë. Ata, me makinën e Gani Sylës, shkruanin dhe shumëzonin trakte dhe pamflete ilegale dhe do t’i shpërndanin në rrethin e Drenasit e të Vushtrrisë. Por, pasi që zbulohen, pas arrestimit të Vehbi Mujës, më 7 prill të vitit 1983, Asllani detyrohet të kalojë në ilegalitet, pastaj, për shkaqe shëndetësore, arratiset nga atdheu, dhe emigron në Suedi, ku, jeton edhe sot, bashkë me familjen.

[biligoa]

Xhemajl Pllana dhe veprimtaria e tij :
- Pas arrestimit tim, Xhemajl Pllana, -vëllau im, aktivitetin ilegal do ta vazhdojë me një maturi dhe pjekuri shumë të madhe, ndonëse do të përcillet dhe do të ndiqet hap pas hapi nga spiunët e agjentët e sigurimit jugosllavë, të kryesuar nga agjenti federativ, Burhan Prishtina. Por, ai, thuaja të gjitha lëvizjet do t’i bëjë natën me Ferki Morinën dhe me Shaban Muharremin, i cili, me veprimtarinë e vet e zëvëndësonte Asllanin. Xhemail Pllanën, shpeshherë e morën në biseda “informative” dhe në izolime, por, ai, nga këto veprime të armikut, forcohej kalitej edhe më shumë. Pastaj, në burgje do të njihet edhe me patriotë të dëshmuar, siç ishin: Ali Aliu-Kelmendi, Hazir Shala, Enver Tali, Idriz Daka, Skënder e Asllan Kastrati, Meriman Braha, Xheladin Rekaliu, Skënder Berisha, Selatin e Bedri Novosella dhe shumë të tjerë. Po në burg, me Sami Dërrmakun do të merren vesh që t’i koordinojnë veprimet dhe aksionet e përbashkëta, me OMLK-në. Për këtë, pas daljes nga burgu, Samiu, do ta lidhë me Ramadan Dërmakun. Xhema, do të veprojë në bashkëpunim me organizata të tjera, me qëllim të bashkimit të të gjitha organizatave ilegale. Një zhgënjim dhe mosbesim do t’i lindë tek udhheqësia e Organizatave, -degët jashtë vendit, kur, Sabri Novosella e Xhafer Shatri, do t’ia kërkonin emrat e udhëheqësve në atdhe, veprim të cilin Xhema me shokë nuk e pranuan. Xhemajl Pllana, ishte një nga frymëzuesit dhe organizatorët e luftës së armatosur në rrethin e Vushtrisë e më larg, ai, qe ndër të parët që do ta kapë pushkën dhe do ta veshë uniformën e shenjtë të UÇK-së, heroike. Përgatitja dhe edukata e tij shumëvjeçare, do ta ndihmojnë që të përfitojë shumë shokë e miq në mbarë trojet shqiptare. Ishte, kryetari i parë i Kuvendit Komunal të Komunës së Vushtrrisë. Është, një ndër themeluesit e PDK-së në Kosovë.

[biligoa]

Celulat tjera të lidhura me Shefqet Jasharin dhe me mua:
Po e ritheksoj se: Shefqet Jashari, ishte i lidhur drejtpërsëdrejti me Metush Krasniqin, të cilin e kishte edhe mik, me Sabri Novosellën, Avdyl Lahun, e të tjerë. Shefqeti, ishte njëri nga pjesëmarrësit dhe organizatorët e të rinjve në demonstratat e vitit 1968. Në rrethinën tonë, ai, kishte shumë autoritet te rinia dhe familjet patriotike. Kishte simpatizues në fshatrat e Rrezës (ish-Artakollit), buzë Qyqavicës, dhe, kishte shokë në tërë Kosovën. Për celulat e tij, nuk do të flas shumë. Por, meqë të dytë ishim banorë të një komune, na ndodhte që të njiheshin celulat tona gjatë aktivitetit ilegal. Shoku i tij, me të cilin do të themelojë disa celula ishte Sheremet Saraçi, nga Burimi. Ky, Sheremeti, do ta formonte celulën apo treshin me Ismet Saraqin, Mustafë Shytin dhe Xhafer Durmishin. Sheremeti, gjithashtu, do të ketë ndikim, me ndihmën e Sabriut, që të formojë celulën tjetër me Shefqet Dibranin, kryesues në Dumnicën e Krasniqes. Sheremeti dhe Shefqeti, do të kenë anëtarë të Lëvizjes edhe në Zhilivodë, Hade, Stanovc dhe fshatra tjera të Vushtrrisë dhe të Mitrovicës. Gati të gjitha celulat tona njiheshin në mes veti, por, për hir të konspiracionit, kur diktohej se ndonjëri ishte i organizuar, medoemos duhej të vepronin ndaras. Më vonë, pas burgosjes time dhe të Shefqetit, ata do t’i koordinojnë veprimet së bashku.

Po e theksoj se, me Mustafë Shytin, (dëshmor i kombit), njihesha me të qysh në rininë e hershme, qysh kur ishim nxënës të shkollës fillore në Pantinë, ndërsa, Ismet Saraçi, ishte shok imi, qysh nga gjimnazi në Vushtrri, me të cilin kurrë nuk i kam shkëputur lidhjet. Sheremeti, Ismeti dhe Mustafa, ishin, ndër të parët që do t’i kapin armët, bashkë me djemtë dhe kushërinjt e vet, posa doli në skenë e famshmja UÇK, përkrah me bashkëfshatarët e tyre, si me hysenajtë, beqirajtë, gjakajtë, pllanajtë, shaqirajtë e Pantinës etj. do t’iu përballojnë me heroizëm të paparë hordhive serbo-çetnike në fshatrat e tyre deri në fishekët e fundit. Dhe, është për t´u theksuar fakti që: në ofensivat e vitit 1999, kriminelët e ushtrisë serbe, nuk kanë mundur ta pushtojnë (pra, ta marrin nën kontroll) këtë pjesë të Rrezës, ku luftonte me heroizëm, Zona Operiative e Shalës 142 (ZOSH 142).

Ne, kishim edhe shumë anëtarë të shkapërderdhur në Vushtrri, Mitrovicë, Prishtinë, Kastriot, Drenicë e gjetiu për sistemimin e të cilëve na duhej një kohë e gjatë. Kishim Ilmi Muzaqin, një mik imi, që ishte i lidhur me Shefqet Dibranin, e të dytë njiheshin me Osman Dumoshin, me Selatin e Sabri Novosellën etj. Pastaj, Sabit Kadriun, më vonë shok e koleg imi, i cili do ta formonte një celulë me Skënder Salihun nga Druari. Rol të rëndësishëm nga Vushtrria, që do të kenë lidhje të drejtpërdrejtë ose të tërthortë me ne për çështjen kombëtare do të kenë edhe këta persona : Ali Jonuzi, bashkëluftëtar i Adem Jasharit, Fadil Beqiri, Bedri Tahiri, Bahri Zhabari, Fehmi Dibrani, Bajram e Islam Mulaku, Gani Lahu, Bahtir Haradinaj, Enver Bunjaku, Sabit Tahiri, Avdurrahim Maxhuni, Enver Rama, Avdullah e Xhavit Zhegrova, Dinore Curri, Bali Dervishi, Jakup Shyti, Bislim Shaqiri, Fadil Mehana, Salih Salihu, Behxhet Krasniqi, Ajet Berisha e shumë të tjerë që nuk më kujtohen tani.

[biligoa]

Deri më tani i ke përmendur vetëm «Komitetin Qendror» dhe Komitetet vendore e celulat e tyre, po a nuk kishit ndonjë komitet Qarkor ?
Pyetje shumë me vend. Në të vërtetë ne kemi biseduar edhe për formimin e Komiteteve Qarkore dhe kishim planifikuar që aty kah fundi i vitit 1979, kur kishim propozuar që ta mbanim një mbledhje të « Komitetit Qendror », të fillonim edhe në jetësimin e këtij plani. Jusufit iu kishte dhënë detyra që të formonte Komitetin Qarkor në Pejë, mua për formimin e Komitetit Qarkor të Mitrovicës, kurse, për të tjerat do t'i bisedonim në mbledhjen eventuale të "Komitetit Qendror". Kaq kam qenë i informuar nga Kryesia. Kurse, për komitetet tjera vendore a qarkore në formim nga "Komiteti", nuk kam qenë i informuar kurrë.

[biligoa]

Po cilat ishin Komitetet e vendit dhe Celulat tjera të Lëvizjes ?
Meqenëse çdonjëri nga ne të « Komitetit Qendror » kishim simpatizues dhe celula në shumë qytete të Kosovës dhe në vende tjera shqiptare në mbarë hapësirat etnike, në ish-Jugosllavi, sipas natyrës së konspiracionit, celulat dhe simpatizantët së pari duhej të sistemoheshin në komitete vendore e më vonë edhe në ato qarkore. Siç e kam cekur edhe më lartë ne të « Komitetit Qendror », me marrëveshje, kishim kompetenca që të formonim komitete vendore në çdo mjedis ku na jepej mundësia. Në fillim, pra, ishin anëtarët që formonin celula e pastaj planifikohej për komitetet. Edhe pse në Vushtrri dhe Mitrovicë kishim disa celula dhe një numër të madh simpatizuesish ende nuk i kishim arritur t’i formojmë komitet vendore. Planifikonim që njëkohësisht, së bashku me bashkërenditjen e celulave, të formonim dy komitete vendore ( në Mitrovicë e Vushtrri), dhe pastaj të formonim Komitetin Qarkor të Mitrovicës. Këto ishin projektet sipas të cilave do të punonim më tutje në të gjitha qytetet dhe viset ku na krijoheshin mundësitë për veprimtarinë tonë.

[biligoa]

Komiteti Vendor i Lypjanit:
Komitetin e parë vendor e krijuam në Lypjan më 1979 bashkë me Avdi Kelmendin. Në komunën e Lypjanit kishim një numër të konsiderueshëm anëtarësh të Lëvizjes. Me Avdi Kelmendin, njihesha nga viti 1978, nëpërmjet shokut tim shumë të besueshëm, Ismet Beka nga Mazgiti i Kastriotit. Avdiu, ishte një veprimtar me përvojë, kishte shumë shokë në rrethin e vet, si në Lypjan, Ferizaj, e gjetiu. Avdiu, sipas udhëzimeve të mia, kishte formuar Komitetin me këta anëtarë: Qemail Aliun, Ismail Gashin, Beqir Lecajn dhe Banush Bytyqi. Ky Komitet, kishte celulat e veta në formë të treshes me këta veprimtarë : Agim Ademin, Ali Zejnullahun, Hilmi Mehmetin, Muhamet Ademin, Ekrem Llugiqin, Bajram Vishesellën, Idriz Kelmendin, etj.

Dua të ceku se, Avdiu, njihej dhe kishte biseda për çështje organizative ilegale edhe me Sabri Novosellën, udhëheqësin e « Komitetit Qendror ». Por, për arsye konspirative, sipas vendimeve të lartpërmendura, Avdiu, kishte preferuar që të mbetet me mua në organizimin e mëtutjeshëm. Për hir të realitetit dua që t’ia përkujtoj, Sabri Novosellës, se: nuk është e vërtetë ajo, që ai e thotë, për bindjet dhe organizimin e Avdi Kelmendit, në librin “Avdi Kelmendi, jeta dhe veprimtaria atdhetare”, e përgatitur nga Zymer Neziri dhe Ismail Gashi. Aty, përveç tjerash, në faqen 231, Sabriu, pohon: “- …Avdi Kelmendi,… krijimin e Shqipërisë Etnike nuk e shihte dhe nuk e lidhte me ideologjinë që na vinte nga propaganda e PPSH-së, dhe vazhdon: - Organizata vepronte në sistemin e treshes. Me Avdiun nuk vepruam në atë mënyrë. Pra, nuk formuam celulë treshe, por vepronim së bashku, pa inkuadruar aktivistin e tretë”!!!. Pa pasur pretendime të polemizojë me Sabri Novosellën, në këtë rast atij ia shtroj vetëm një pyetje: -a thua, edhe Jusuf Gërvalla, nuk e paska parë krijimin e Shqipërisë Etnike me ideologjinë e PPSH-së, kur në ballinën e "Lajmëtarit të lirisë" e kishte vënë devizën kryesore " Me penë dhe pushkë për liri dhe bashkim me vendin amë, me Shqipërinë socialiste"...?! -Duke pasur synimin, për të dëftuar të vertëtën lidhur me ideologjinë gjatë veprimtarisë sonë në ato vite, Sabri Novosellës dua t’i përgjigjem me fjalët e Shefqet Jasharit-Strovcit: “Unë, si shumica e rinisë dhe e popullsisë së robëruar shqiptare, e kam dashur Enver Hoxhën dhe kam pasur simpati ndaj marksizëm-leninizmit të propaganduar prej tij, vetëm në bazë të ndjenjave të atdhedashurisë që kisha ndaj Shqipërisë”. ( Sh. J. - STROVCI “Pse jemi kështu siç jemi “?! faqe 283). Kurse, sa për ideologjinë dhe organizimin në formë te tresheve në Lypjan flasin vetë anëtarët e cituat e kësaj komune, prej të cilëve, unë po e citoj veprimtarin Muhamet Ademi, i cili në faqen, 84 të librit thotë: -“Vepronim sipas sistemit të treshes”.

[biligoa]

Komiteti Vendor në Deçan:
Njëri nga grupet më të përgatitura të LNÇKVSHJ-së, që, dha një kontribut të rëndësishëm në ngritjen, përgatitjen dhe zhvillimin e veprimtarisë patriotike në Kosovë dhe më gjerë, deri te formimi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, UÇK-së, ishte, Komiteti i Vendit, i themeluar në Deçan, apo, Komiteti i Deçanit, siç është bërë shprehi të quhet. Jashar Salihu, ishte kryetar i FONDIT “VENDLINDJA THËRRET”, i vetmi fond që e furnizoi me armë dhe me mjete të tjera UÇK-në. Ky grup atdhetarësh të devotshëm, kishin pasur fatin historik që të njiheshin dhe bashkëvepronin me ideologun dhe vizionarin tonë të pavdekshëm, me Jusuf Gërvallën. Ata, në bashkëpunim të pandërprerë me Jusufin, që, si i strehuar politik vepronte në Gjermani, kishin marrë udhëzime për formimin e komiteteve të tjera në Kosovë. Ata formuan dy komitete, atë të Deçanit dhe të Drenasit (ish-Gllogovcit), si dhe shumë celula të tjera në vende të të ndryshme të Kosovës dhe në vise tjera shqiptare. Komiteti i Deçanit, u formua në fillim të muajit korrik të vitit 1980 nga atdhetarët dhe veprimtarët e dalluar Ismail Haradinaj, Hasan Ukëhaxhaj, Jashar Salihu, Abdullah Hasanmetaj dhe Shkurte - Drita Kuçi. Ndër aktivistët më të dalluar të këtij Komiteti ishin edhe Nazmi Selmanaj, Xhavit Hoxha, vëlla i dëshmorit të kombit, Edmond Hoxha, Aliter Dervishaj, Din Ahmetaj, Muhamet Haklaj, Niman Mustafaj, etj. Komiteti i Deçanit kishte edhe shumë lidhje me anëtarë e simpatizues të Lëvizjes ne të gjitha trojet etnike shqiptare. Nga veprimtarët më të dalluar që sillnin materiale nga Shqipëria e nga Evropa Perëndimore ishin, Muharrem Dovolani, nga Dibra, Kastriot Haxhirexha, nga Dibra, Hysen Sela, nga Struga, Haxhi Berisha, nga Deçani, Remzi Ademaj, nga Prizreni, tani dëshmor i kombit, etj. Bashkëveprimtarë, me këtë Komitet kishin edhe Bislim Bajrami, Ismajl Smakiqi dhe Jakup Rexhepi, të cilët kishin formuar një celulë në Mitrovicë. Në pamundësi për t’i mbajtur në mend të tjerë u kërkoj falje atyre që nuk i kam cekur.

[biligoa]

Grupi i Pejës:
Grupi i Pejës, është themeluar nga Jusuf Gërvalla, në vitin 1978. Udhëheqës i Grupit ishte, Hysen Gërvalla, vëlla i Jusufit. Me anëtarët e vet, Muhamur Blakaj, Malë Morina, Ahmet Haxhijaj, etj. Ky Grup, zhvillon një aktivitet të rëndësishëm. Ndër të tjera ky Grup, në rrethin e Pejës dhe të Istogut kishte shkruar parullën, « Nini rren, Ylli nuk rren !»
Grupi intelektual i LNÇKVSHJ-së, - Rrethi i ngushtë i Jusuf Gërvallës;
Ndër shokët, me të cilët kishte bashkëpunuar Jusuf Gërvalla, ishin edhe këta intelektualë : Kadri Rexha, Shaqir Shaqiri, Ragip Reçica, Muhamet Tërnava, Skënder Blakaj, Ekrem Kryeziu, Qerim Spahiu, etj.

Grupi i Gjakovës:
Grupi i Gjakovës, që ishte i lidhur me Komitetin e Deçanit, bëri një veprimtari të mirë në këtë qytet. Veprimtarët më të dalluar të këtij grupi ishin : Muhamet Rogova, Sokol Meta, Murteza Nura- Xaja, Hysen Kusari, etj.

Komiteti Vendor i Drenasit:
Në komunën e Skenderajt kishim një numër të konsiderueshëm anëtarësh dhe simpatizuesish me të cilët mendonim ta formojmë komitetin vendor. Përpjekjet e para për themelimin e Komitetit Vendor të Drenasit, në vitin 1979, i kam bërë unë, së bashku me Abdullah Hoxhën nga Plluzhina dhe me Halil Kuliqin nga Abrija. Mirëpo, finalizimit të kësaj pune nuk ia arritëm, sepse, në nëntor të atij viti shumica e anëtarëve të Lëvizjes u zbuluam dhe u arrestuam nga Sigurimi i atëhershëm jugosllav, shqipfolës. Prandaj, realizimin e formimit të Komitetit të Vendit në Drenas, me udhëzimet e Jusuf Gërvallës, në vitin 1980, do ta bëjnë Ismail Haradinaj, Alush Thaçi dhe Bajram Gashi.

Komiteti Qendror i Rinisë së LNÇKVSHJ-së, dhe celulat e tij:
Siç e kam shënuar më lart ky Komitet është themeluar më 12 mars të vitit 1979 me këtë Kryesi: Ramadan Pllana, Abdullah Hoxha, Kimete Krasniqi, Musa Neziri dhe Latif Pllana. Komiteti, kishte celulat e veta si dhe anëtarë e simpatizues, gati në të gjitha degët e Universitetit të Prishtinës.

- Këto celula ishin:

1. Celula e Degës së Gjuhës dhe Letërsisë Shqiptare me këta anëtarë :
Abdullah Hoxha dhe Kimete Krasniqi, të cilët kishin shumë bashkëmendimtarë e bashkëveprimtarë, nga të gjitha trojet shqiptare, si: Fadil Shyti, Hidajete Osmani, (vajza e Kadri Osmanit), Ibrahim Kelmendi, Demë Jashari, Emin Krasniqi, Fuat Krasniqi, Nijazi Biçku, Nexhmedin Gërguri, Fadil Mehana, Sabri Haxhiu, (nipi i Ajet Haxhiut, nga Vaganica e Mirtrovicës), Hamdi Berisha, (dëshmor i kombit), Ymer Grainca, Sami Kikaj, Hetem Kosumi, e shumë të tjerë.

2. Celula e Fakultetit Ekonomik, me këta anëtarë :
Asllan Muharremi e Ferki Morina, me bashkëmendimtarët dhe bashkëveprimtarët : Behxhet Ahmeti, Nysret Pllana, Bedri Selmani, Fatmir Makolli, Ymer Dragusha, Hilmi Gashi, Burim Zagragja, Zejnullah Halili, Shyqyri Hyseni, Avni Maxhuni, Halim Kelmendi, Tevhid Azemi, Hilmi Shyti, Mirvete Haliti, e shumë të tjerë.

3. Celula e Fakultetit Juridik, me me këta anëtarë:
Latif Pllanën dhe Aziz Hysenin me pak simpatizues. Celula e Fakultetit Teknik, me Musa Nezirin, Muharrem Pllanën, Jakup Neziri dhe simpatizues të tjerë që nuk më kujtohen emrat e tyre. Celula e Fakultetit të shkencave, e cila ishte në fillim të formimit me Kimete Krasniqin dhe Kimete Dragidellën si përgjegjëse dhe kishte pak simpatizues.
Celula e Fakultetit Xehtaro-Metarlugjik në Mitrovicë, me Vehbi Mujën e Ahmet Muratin. Edhe kjo celulë kishte pak simpatizues.

Celulat në Mitrovicë:
Në Mitrovicë kishim shumë anëtarë dhe simpatizues, por, unë po i përmendi vetëm celulat që ishin të lidhura me mua dhe me Komitetin e Deçanit.
a. Kjo celulë, është formuar nga unë më 1979 me këta anëtarë : Fadil Shyti, Asllan Avdiu dhe Fevzi Beqiri. Kishte edhe disa simpatizues nga fshatrat Gurbardh (ish- Ashlan) dhe Pantinë nga Vushtrria. Kurse, Fadil Shyti e Asllan Muharremi bënin aktivitet edhe me Rexhep Ahmetin e ca të tjerë në qytet dhe në disa fshatra.
b. Celula e lartpërmendur kishte lidhje me grupin e Deçanit dhe përbëhej nga këta anëtarë: Bislim Bajrami, Ismajl Smakiqi e Jakup Rexhepi, të cilët kishin formuar një celulë në Mitrovicë. Në Mitrovicë, në gjigantin industrial "Trepça", kemi pasur shumë anëtarë e simpatizues, por, nuk kishim mundur që t'i sistemonim nëpër celula apo në komitete vendore. Bënim plane për një organizim të mirëfilltë në këtë qytet industrial, por arrestimi ynë në nëntor të vitit 1979, nuk na e preu në gjysmë të rrugës edhe këtë synim.