Emri i Perendise

[i krishteri]

1- a ka Perendia vetem nje emer apo me shume emra?

2- "Jehovah"ky emer a ka ekzistuar ne bibel?

3- çfare ndryhimi ka nga "jehovah" edhe "Y.H.W.H."?

4- kush eshte kuptimi i emrit "Y.H.W.H." sepse çdo emer qe ka Perendia ne dhjaten e vjeter edhe te re ka nje kuptim?

pres pergjigje edhe mendimet tuaja per emrin e Perendise!!!
Zoti ju frymezofte!!!

[berat96]

Ne Bibel, Perendia referohet me shume emra. Ndermjet tyre permendim ELOHIM, ADONAI, YHWH, Alfa dhe Omega, I Lashti i Diteve etj.

Ne kete diskutim do te ndalem pak ne tre emrat e pare. Shkrimi qe vijon eshte i bazuar ne studime te ndryshme nga shkollare Biblike.

1. EL-OHIM

Ne librin e pare te Bibles, Zanafilla, per Perendine perdoret fjala "EL." EL eshte emri me i hershem semitik, rrenja e te cilit do te thote "I fuqishem." Kjo rrenje gjendet ne emrat e perbere, si Beth-EL = "Shtepia e EL-it;" Israel = (ndoshta) "Ushtar i EL-it;", Daniel = "EL eshte gjykatesi im." Gjejme edhe keto emra per Perendine: EL-OHIM = "Fuqiplote," dhe EL-SHADDAI = "EL-I gjithefuqishmi" (Perendia i gjithefuqishem).

Elohim shpreh fuqine e Zotit. Ky emer na tregon se fuqia e Zotit ishte me te gjithmone, dhe se nuk ia dha Zotit nga dikush tjeter. Elohim permendet 2570 here ne Dhjaten e Vjeter dhe 35 here nga Zanafilla 1:1 deri ne 2:24.

2. ADONAI

Adonai eshte i perbere nga dy pjese: "adon" qe do te thote "Zot", "Master" dhe mbaresa "ai" qe do te thote "im". Pra Adonai do te thote Zoti im, Masteri im. Sugjeron marredhenien midis Zotit dhe sherbetoreve te tij. Adonai permendet rreth 300 here ne Dhjaten e Vjeter.

3. YHWH

Emri me te cilin Zoti therret veten e tij (Eksodi 3:15) do te thote "UNE JAM AI QE JAM." Ky emer perbehet nga nje konstrukt hebre 4 shkronjor, tetrogram. Ne hebraisht 4 shkronjat jane: Yodh, He, Waw dhe He (meqenese hebraishtja nuk ka alfabet latin, Yodh, He, Waw dhe He tregojne sesi duhen shkruar keto shkronja ne anglisht ne menyre qe shqiptimi te jete i njejte si me ato ne hebraisht. Per shembull, ne shqip, do te shkruanim Jodh, Hi, Uau dhe Hi). Ne alfabetin anglez, shkronjat me te peraferta jane Y/I per Yodh; H per He; dhe W/V/U per Waw. Nga kjo del se tetrogrami mund te shkruhet si YHWH, YHVH, YHUH, IHWH, IHVH, ose IHUH. Prej ketyre, "YHWH" eshte perdorur me shume. YHWH permendet 6823 here ne Dhjaten e Vjeter dhe 40 here ne Ligjin e Perterire. Ne hebraisht, tetragrami shkruhet keshtu:


Sipas zakonit, per shume hebrenj emri i Perendise ishte shume i shenjte per t'u shkruar dhe per t'u shqiptuar ne gjuhen e perditshme. Ky mendim u nxorr nga Ligji i Perterire 5:11 ku thuhet se emri i Perendise nuk duhet perdorur kot.

Si rrjedhoje, hebrenjte filluan te thoshin "Ha Shem" (qe do te thote "Emri"), ose "Elohim" ose "Adonai" kur hasnin emrin "YHWH".

Gjuha e hershme hebraike nuk kishte shkronja per zanoret 'a', 'e', 'o'. Kjo s'do te thote qe ata nuk dinin t'i shqiptonin keto zanore, por thjesht se zanoret nuk shkruheshin. Keshtu, "kjo fjali do te shkruhej si me poshte" shkruhej "kj fjli d t shkruhj si m psht". Gjithkush qe e njeh gjuhen e folur, s'do ta kishte problem qe ta lexonte kete fjali ne menyre te sakte. Pra, pyetja qe lind eshte se cilat jane zanoret e emrit 'YHWH'? Akademiket me te mire jane te mendimit se emri 'YHWH' duhet shkruar si "Ya-H-We-h" ose "Ya-H-Ue-h" .

Me poshte vijojne disa thenie nga enciklopedi te njohura:

ENCIKLOPEDIA JUDAIKE, faqja 680

"Y-H-W-H. Emri personal i Perendise se Izraelit eshte shkruar ne Biblen hebraike me kater bashtingellore Y-H-W-H (Ne hebraisht: Yohd HEH VAHV HEH) dhe njihet si 'Tetrogrami.'"

Te pakten deri ne kohen e shkaterrimit te Tempullit te Pare ne vitin 586 para Krishtit, ky emer shqiptohej gjithmone me zanoret e sakta - kjo deshmohet nga letrat e Lachish te cilat jane shkruar gjate kesaj kohe. Por te pakten gjate shekullit te 3te para Krishtit, shqiptimi i emrit YHWH evitohej, dhe zevendesohej me shqiptimin e Adonai-t.

Kur akademiket e krishtere nga Evropa filluan te studiojne gjuhen hebraike, ata nuk e kishin te qarte kuptimin e ketij emri, dhe prezantuan emrin 'Jehovah'.

Shume akademike jane te mendimit se shqiptimi i sakte i emrit YHWH nuk humbi kurre. Disa shkrime te hershme ne greqisht i besimtareve te Krishtere deshmojne se emri shqiptohet 'Yahweh.' Se paku per shqiptimin e rrokjes se pare (Yah) ka konfirmim edhe ne vargjet e Bibles, vecanerisht ne pjeset poetiki, per shembull Eksodi 15:2. Gjithashtu, rrokja 'Yah' sherben si rrokja e fundit ne shume emra hebre, per shembull:
Elijah = Yah eshte I Fuqishmi Im
Jeremiah = Yah me ka caktuar
Isaiah = Shpetimi i Yah
Obadiah = Adhurues i Yah
Zechariah = Yah eshte kujtuar
Hezekiah = Yah ka fuqizuar
Moriah = Yah ka siguruar

ENCIKLOPEDIA E RE KATOLIKE, per Yahweh

"Yahweh. Emri i plote dhe i pervecem i Zotit te Israelit, i shkruar me kater bashtingelloret YHWH te njohura si Tetragrami.

Duke u nisur nga shkrimet greke e emrit te shenjte, YHWH duhet te shqiptohet Yahweh. Shqiptimi Jehovah ishte i panjohur per Hebrenjte e hershem, dhe eshte i bazuar ne nje keqkuptim te praktikave te skribeve te cilet vendosnin zanoret e Adonait me bashketingelloret YHWH."

ENCIKLOPEDIA AMERIKANE, per Jehovah

"JEHOVAH, eshte nje forme e gabuar e emrit te Perendise se Izraelit. Hebrenjte e vjeter besonin se emri kishte fuqi misterioze dhe shume rrale e shqiptonin emrin 'Yahweh', emrin personal te Perendise. Ne kopjet e hershme, ata shkruanin vetem Tetragramin i cili perbehet nga kater bashketingelloret YHWH dhe shqiptimin e benin nga memoria. Pas shprenguljes ne Babiloni ne shekullin e 6te para Krishtit, filluan dalengadale qe ne vend te Yahweh te lexonin Adonai ose Elohim.

Ne shekullin e 6 dhe te 7 pas Krishtit, skribet Masoretik shkruan zanoret e Adonait pas Tetragramit qe t'i kujtonin lexuesit qe te lexonin Adonai ne vend te Yahweh (shenimi im: per shkak te shenjterise se emrit). Akademiket e Krishtere gabimisht kombinuan bashtingelloret dhe zanoret e dy fjaleve (YHWH dhe Adoani) per te formuar fjalen 'Jehovah,' e cila u perdor ne perkthimin e Bibles King James Version (KJV). Perkthimet greke, latine, perkthimet e koheve te fundit ne anglisht perdorin fjalen 'LORD' ose 'Yahweh'."

[i krishteri]

1 vellai ishe vertet nje bekim me keto!!

2- emri jehovah lindi nga maserotet ne shekullin e VI por nuk e shprehnin kurre publikisht(nuk e shfaqnin faptas kete emer). kjo u hap ne fundin e shekulli te XVII.

3- maserotet nuk e shtuan komplet kete emer po e shkruanin ne kete menyre Y^HºW^H', d.m.th. i vinin siper edhe me te vogla sepse nuk ishte origjinal sepse thuhet tek "Ligji i perterire 4:2" nuk do ti shtoni asgje atyre qe une ju urdheroj edhe nuk do ti hiqni asgje, por zotohuni te zbatomi urdhrat e Zotit, Perendise tuaj, qe une ju porosis! neve ne bibel nuk e gjejme ne snje vend kete emer JEHOVAH. ky erdhi publikisht ne shekulli e shtatembedhjete(nga fundi) edhe ata qe ne fillim quheshin studentet biblik edhe me pase deshmimtare te jehovait ata e kane sjellur publikisht kete emer edhe pretendojne qe te jete emri i Perendise.

per ata qe kerkojne te vertetn eshte me mire te pyesin Zotin sepse po te bejne studimi biblike ne fillim(pa pranuar Krishtin) eshte e veshtire me pase te kuptoshe te verteten, sepse bie ne kurthin e djallit(nga sherbetoret e tij qe mendojne se i sherbejne Perendise por ne realitet jo).
Nejse Zoti e tha "pema njihet nga frytet..."!!!

Zoti ju bekofte!!!